Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

circuitus

  • 1 circuitus

        circuitus    P. of circumeo.
    * * *
    going round; patrol/circuit; way/path round; circumference; outer surface/edge; revolution, spinning, rotation; (recurring) cycle; period; circumlocution

    Latin-English dictionary > circuitus

  • 2 circuitus

    1.
    circŭĭtus, a, um, Part., from circumeo.
    2.
    circŭĭtus ( circŭmĭtus, Cic. N. D. 1, 12, 29; 2, 62, 155; 2, 19, 49; id. Rep. 1, 29, 45; Quint. 1, 10, 42 al.; cf. circumeo, and v. Neue, Formenl. 2, p. 737), ūs, m. [circumeo] (class. in prose and poetry).
    I.
    A going round, a circling, revolving, a revolution:

    solis,

    Cic. N. D. 2, 19, 49; cf. Plin. 2, 23, 21, § 86; Cic. Rep. 6, 12, 12:

    nox et dies unum circumitum orbis efflcit,

    id. Univ. 9 prope med.:

    Asiae Syriaeque circuitu Aegyptum petit,

    Suet. Aug. 17:

    mundi,

    Plin. 2, 5, 4, § 11.—
    B.
    In medic. lang., the periodical return of a disease, Cels. 3, 5; Ser. Samm. 95.—Far more freq.,
    II.
    Meton.
    A.
    (Abstr. pro concr.). A circuit, compass, a way around:

    plurimum refert, cujus sit formae ille circuitus,

    Quint. 1, 10, 40; cf. id. 1, 10, 42; 1, 5, 26; Augur. ap. Gell. 13, 14, 1:

    collis, quem propter magnitudinem circuitus opere circumplecti non poterant,

    Caes. B. G. 7, 83:

    illi operibus vincebant, quod interiore spatio minorem circuitum habebant,

    id. B. C. 3, 44:

    XV milia passuum circuitu amplexus,

    id. ib.; so id B G. 1, 41; Plin. 4, 12, 19, § 54:

    brevi per mon tes circuitu praemissis, qui munirent viam,

    Liv. 34, 28, 2; 4, 27, 8; Curt. 3, 11, 19:

    qualis esset natura montis et qualis in circuitu ascensus,

    Caes. B. G. 1, 21; 2, 29; 2, 30:

    longo circuitu petere regiones,

    id. ib. 7, 45; Verg. A. 11, 767:

    saevaque circuitu curvantem bracchia longo, Ov M. 2, 82: circumitus Siciliae quid tibi novi ostenderit,

    Sen. Ep. 79, 1.—
    B.
    = ambitus, an open space left around a building, Varr. L. L. 5, § 22; cf. Paul. ex Fest. p 5, 4 Müll.; Inscr Marin. Fratr. Arval. p. 369.—
    III.
    Trop
    A.
    In rhet., a period: in toto circuitu illo orationis, quem Graeci periodon, nos tum ambitum, tum circuitum, tum comprehensionem, aut continuationem aut circumscriptionem dicimus, Cic. Or. 61, 204; cf.

    Quint 9, 4, 124: modo ne circuitus ipse verborum sit aut brevior quam aures exspectent, aut longior, etc.,

    Cic. de Or 3, 49, 191; 3, 51, 198; id. Or. 23, 78; Quint. 8, 6, 59; 11, 1, 6. —In plur.:

    oratio longiores habet saepe circuitus,

    Quint. 9, 4, 60.—
    B.
    In the postAug. per., a circumlocution, periphrasis, a roundabout way in speech or action; an indirect procedure.
    1.
    Of speech, ea, quae proprie signari poterant, circuitu coeperint enuntiare, Quint. 12, 10, 16; 12, 10, 41; 5, 7, 16;

    10, 1, 12: loqui per circuitus,

    Mart. 11, 15, 8.—
    2.
    Of action:

    cur circuitu petis gloriam, quae ad manum posita est?

    Curt. 9, 3, 14: negavi circuitu agendum, sed plane jure civili dimicandum, Petr 13 fin.

    Lewis & Short latin dictionary > circuitus

  • 3 circuitus or circumitus

        circuitus or circumitus ūs, m    [circumeo], a going round, circling, revolving, revolution. solis. — A circuit, compass, way around: quod interiore spatio minorem circuitum habebant, Cs.: parvo circuitu locum petere, L.: in circuitu ascensus, Cs.: omnem pererrat Undique circuitum, V.: circuitu curvantem bracchia longo, O.—Fig., in rhet., a period: verborum.

    Latin-English dictionary > circuitus or circumitus

  • 4 circum-eo or circueo

        circum-eo or circueo īvī or iī, circumitus or circuitus, īre,    to go around, travel around, march around: flagrantīs aras, O.: fores, N.: urbem, L.: manibus trunci modum, to surround, O.: circumitis hostium castris, Cs.: unum, surround, O.: oleis pacalibus oras, encircles, O.: quā re circumirent, make a circuit, N.—To go around, visit, inspect: praedia: sancios, Ta.: vigilias, S. — In war, to surround, encircle, enclose, encompass: urbem muro circumiri, Cs.: multitudine circumiri, N.: ab iisdem acies a sinistrā parte erat circumita, Cs. —To go around, canvass: aciem, solicit, Cs.: ordines, Cs.: senatum, L.: veteranos, ut, etc.: circumibat docebatque, L. — Fig., to surround, encompass, encircle, enclose: totius belli fluctibus circumiri: ne superante numero circumiretur, Ta. —To deceive, impose upon, cheat, circumvent: Sic circumiri, T.

    Latin-English dictionary > circum-eo or circueo

  • 5 com-prehendō (conp-)

        com-prehendō (conp-) or comprēndō, dī, sus, ere,    to bind together, unite: eas navīs funibus, L.—To take hold of, seize, catch, grasp, apprehend: quid (opus est) manibus, si nihil comprehendendum est?: comprehendunt utrumque et orant, Cs.: comprensa manūs effugit imago, V.: forcipe linguam, O.—To include: circuitus rupis XXXII. stadia comprehendit, Cu.—To attack, seize, lay hold of, arrest, catch, apprehend, capture: hunc pro moecho, T.: hostem: fures, Ct.: lictores, L.: alqm in furto: alqm in fugā, Cs.—To detect, discover: adulterium: res indicio. — Of places, to occupy, seize upon: aliis comprehensis collibus munitiones perfecerunt, Cs. — Of fire: ignem, to catch, Cs.: flammā comprehensā naves sunt combustae, Cs.: ignis robora comprendit, V.: avidis comprenditur ignibus agger, O.: comprehensa aedificia, L. — Fig., to take in, grasp, perceive, comprehend: opinionem mentibus: omnia animis: sensu: alqd memoriā, hold.—To comprise, express, describe, recount, narrate: breviter comprehensa sententia: alqd brevi: aliquid dictis, O.: (species) numero, to enumerate, V.: numerum, to reckon, O.—To include, bind, embrace: multos amicitiā: omnibus officiis, per patrem, totam praefecturam.

    Latin-English dictionary > com-prehendō (conp-)

  • 6 circueo

    circuire, circuivi(ii), circuitus V
    encircle, surround; border; skirt; circulate/wander through; go/measure round

    Latin-English dictionary > circueo

  • 7 ambages

    ambāges, is, f. (nom. and gen. sing. dub., though mentioned in Charis. p. 25 P. and found in Tac. H. 5, 13 MS.; but found in abl. sing.:

    ambage,

    Ov. H. 7, 149; Plin. 2, 9, 6, § 41; Val. Fl. 1, 227; also,

    ambagine,

    Manil. 4, 304; the plur. is complete, gen. ambagum, Ov. M. 7, 761; cf. Schneid. Gr. II. p. 403) [ambi-ago], a going round, a roundabout way ( poet.; in prose only postAug.; syn.: ambago, sinus, flexus, circuitus).
    I.
    Lit.: variarum ambage viarum (of the windings of the labyrinth), Ov. M. 8, 161; cf.:

    dolos tecti ambagesque resolvit,

    Verg. A. 6, 29:

    (Luna) multiformi ambage torsit ingenia contemplantium,

    Plin. 2, 9, 6, § 41:

    itinerum ambages,

    id. 36, 13, 19, § 2:

    longis ambagibus,

    Claud. IV. Cons. Hon. 226.—
    II.
    Of speech.
    A.
    Circumlocution, evasion, digression:

    ambages mitte,

    Plaut. Cist. 4, 2, 81; so id. Ps. 5, 1, 10 (not elsewh. in Plaut.): ambages mihi Narrare occipit, * Ter. Heaut. 2, 3, 77:

    per ambages et longa exorsa tenere,

    Verg. G. 2, 46; Liv. 9, 11 fin.:

    ne te longis ambagibus morer,

    Hor. Ep. 1, 7, 82:

    missis ambagibus,

    without circumlocution, directly, id. S. 2, 5, 9; Ov. M. 3, 692; 10, 19.—
    B.
    Obscurity, ambiguity (as kindr. with ambiguus).—So of the Theban Sphinx:

    immemor ambagum,

    Ov. M. 7, 761; id. F. 4, 261.—Of the lang. of oracles:

    ambage nexa Arcana tegere,

    Sen. Oedip. 218:

    eā ambage Chalcedonii monstrabantur,

    Tac. A. 12, 63; 2, 54.—Also transf. to actions:

    per ambages,

    in an obscure, enigmatical manner, Liv. 1, 56; 1, 54; Plin. 19, 8, 53, § 169.

    Lewis & Short latin dictionary > ambages

  • 8 anima

    ănĭma, ae, f. ( gen. animāï, Lucr. 1, 112; 3, 150 et saep.; cf. Neue, Formenl. I. p. 12; Lachm. ad Lucr. 1, 29; dat. and abl. plur. regul. animis, Cic. Fam. 14, 14; Lact. Inst. 6, 20, 19; 7, 2, 1; Arn. 2, 18; 2, 30; 2, 33; Aug. Civ. Dei, 13, 18; 13, 19; id. Ver. Relig. 22, 43:

    animabus, only in eccl. and later Lat.,

    Vulg. Exod. 30, 12; ib. Psa. 77, 18; ib. Matt. 11, 29; ib. Heb. 13, 17 et saep.; Tert. adv. Marc. 4, 34; id. Anim. 33 al.; Aug. Civ. Dei, 19, 23; Prud. c. Symm. 1, 531; Aus. Rer. Odyss. 11; Serv. ad Verg. A. 6, 136 al.; Neue, Formenl. I. p. 29) [v. animus], pr. that which blows or breathes; hence,
    I.
    Lit., air, a current of air, a breeze, wind (mostly poet.):

    ne quid animae forte amittat dormiens,

    Plaut. Aul. 2, 4, 23 sq.: vela ventorum animae immittere, Att. ap. Non. p. 234, 9 (Trag. Rel. p. 137 Rib.):

    aurarum leves animae,

    Lucr. 5, 236:

    prece quaesit Ventorum pavidus paces animasque secundas,

    he anxiously implores a lull in the winds and a favoring breeze, id. 5, 1229:

    impellunt animae lintea,

    Hor. C. 4, 12, 2:

    Ne dubites quin haec animaï turbida sit vis,

    Lucr. 6, 693: Quantum ignes animaeque [p. 121] valent (of the wind in the workshop of Vulcan), Verg. A. 8, 403.—Also of a flame of fire (blowing like the air): noctilucam tollo, ad focum fero, inflo; anima reviviscit, Varr. ap. Non. p. 234, 5.—
    II.
    Transf.
    A.
    In gen., the air, as an element, like fire, water, and earth (mostly poet.): aqua, terra, anima et sol, Enn. ap. Varr. R. R. 1, 4, 1:

    qui quattuor ex rebus posse omnia rentur, Ex igni, terrā atque animā, procrescere et imbri,

    Lucr. 1, 715:

    ut, quem ad modum ignis animae, sic anima aquae, quodque anima aquae, id aqua terrae proportione redderet. Earum quattuor rerum etc.,

    Cic. Tim. 5:

    utrum (animus) sit ignis, an anima, an sanguis,

    id. Ac. 2, 39, 124:

    si anima est (animus), fortasse dissipabitur,

    id. Tusc. 1, 1, 24; 1, 25, 6:

    si deus aut anima aut ignis est, idem est animus hominis,

    id. ib. 1, 26, 65:

    animus ex inflammatā animā constat, ut potissimum videri video Panaetio,

    id. ib. 1, 18, 42:

    Semina terrarumque animaeque,

    Verg. E. 6, 32.—
    B.
    The air inhaled and exhaled, breath (concr.); while spiritus denotes orig. breathing (abstr.; very freq. in prose and poetry); cf. Cic. N. D. 2, 54, 136:

    excipiat animam eam, quae ducta sit spiritu,

    Plaut. As. 5, 2, 44:

    animam compressi, aurem admovi,

    Ter. Phorm. 5, 6, 28 Ruhnk.:

    animam recipe,

    take breath, id. Ad. 3, 2, 26:

    cum spiritus ejus (sc. Demosthenis) esset angustior, tantum continendā animā in dicendo est assecutus, ut, etc.,

    Cic. de Or. 1, 61, 261:

    ne circuitus ipse verborum sit longior quam vires atque anima patiatur,

    id. ib. 3, 49, 191; 3, 46, 181; id. N. D. 2, 54, 136: fetida anima nasum oppugnat, Titin. ap. Non. p. 233, 5 (Com. Rel. p. 136 Rib.); Caecil. ib. 9:

    qui non modo animum integrum, sed ne animam quidem puram conservare potuisset,

    Cic. Verr. 2, 3, 58: animas et olentia Medi Ora fovent illo, with this the Medes correct their breath, etc., Verg. G. 2, 134:

    respiramen iterque Eripiunt animae,

    Ov. M. 12, 143; cf. id. F. 1, 425:

    animae gravitas,

    bad smell of the breath, Plin. 20, 9, 35, § 91; cf. id. 11, 37, 72, § 188; 22, 25, 64, § 132 al.:

    artavit clusitque animam,

    Luc. 4, 370; so Tac. A. 6, 50:

    spes illorum abominatio animae,

    Vulg. Job, 11, 20.—Of breath exhaled:

    inspirant graves animas,

    Ov. M. 4, 498.— Of the air breathed into a musical instrument, a breath of air, Varr. ap. Non. p. 233. 13.—Since air is a necessary condition of life,
    C.
    1.. The vital principle, the breath of life:

    animus est, quo sapimus, anima, quā vivimus,

    Non. p. 426, 27 (hence anima denotes the animal principle of life, in distinction from animus, the spiritual, reasoning, willing principle; very freq. in Lucr. and class.): Mater est terra, ea parit corpus, animam aether adjugat, Pac. ap. Non. p. 75, 11 (Trag. Rel. p. 88 Rib.):

    tunc cum primis ratione sagaci, Unde anima atque animi constet natura, videndum,

    whence spring life and the nature of the mind, Lucr. 1, 131; 3, 158 sq.; so id. 3, 417 sq.; 3, 565; 3, 705; 2, 950; 4, 922; 4, 944; 4, 959; 6, 798; 6, 1223;

    6, 1233 et saep.: deus totus est sensuus, totus visuus, totus audituus, totus animae, totus animi, totus sui,

    Plin. 2, 7, 5, § 14 Jan:

    quaedam (animantia) animum habent, quaedam tantum animam,

    Sen. Ep. 58:

    anima omnis carnis in sanguine est,

    Vulg. Lev. 17, 14 al. —Hence,
    2.
    In gen., life:

    cum anima corpus liquerit,

    Att. Trag. Rel. p. 214 Rib.:

    Animae pauxillulum in me habet,

    Naev. Com. Rel. p. 14 Rib.: Date ferrum, quī me animā privem, Enn. ap. Non. p. 474, 31 (Trag. Rel. p. 37 Rib.): me dicabo atque animam devōvo (i. e. devovero) hostibus, Att. ap. Non. p. 98, 12 (Trag. Rel. p. 283 Rib.):

    conficit animam vis volneris,

    Att. Trag. Rel. p. 209 Rib.:

    adimere animam,

    Plaut. Mil. 3, 1, 137; so id. Men. 5, 5, 7:

    exstinguere,

    Ter. Ad. 3, 2, 16:

    relinquere,

    id. ib. 3, 4, 52:

    edere,

    Cic. Sest. 38:

    de vestrā vitā, de conjugum vestrarum ac liberorum animā judicandum est,

    id. Cat. 4, 9, 18:

    si tibi omnia sua praeter animam tradidit,

    id. Rosc. Am. 50:

    libertas et anima nostra in dubio est,

    Sall. C. 52, 6:

    pauci, quibus relicta est anima, clausi in tenebris, etc.,

    id. J. 14, 15; cf.

    retinere,

    id. ib. 31, 20:

    de manu viri et fratris ejus requiram animam hominis,

    Vulg. Gen. 9, 5; ib. Matt. 2, 20; ib. 1 Cor. 14, 7:

    animam agere,

    to give up the ghost, to die, Cic. Tusc. 1, 9, 19;

    so also efflare,

    to expire, id. ib.; id. Mil. 18 fin.; Suet. Aug. 99; so,

    exhalare,

    Ov. M. 15, 528; and, exspirare, id. ib. 5, 106 (cf. in Gr. thumon apopneein, psuchên ekpneein, bion apopsuchein, etc.):

    deponere,

    Nep. Hann. 1, 3:

    ponere,

    Vulg. Joan. 10, 17; 13, 27:

    amittere,

    Lucr. 6, 1233:

    emittere,

    Nep. Epam. 9, 3 Br. (so in Gr. aphienai tên psuchên):

    proicere,

    Verg. A. 6, 436:

    purpuream vomit ille animam, said of a wounded man,

    id. ib. 9, 349.—In Vulg. Matt. 16, 25 and 26, anima in v. 25 seems to pass to the higher meaning, soul, (cf. infra, II. D.) in v. 26, as hê psuchê in the original also can do.— Poet.:

    anima amphorae,

    the fumes of wine, Phaedr. 3, 1: Ni ego illi puteo, si occepso, animam omnem intertraxero, draw up all the life of that well, i. e. draw it dry, Plaut. Am. 2, 2, 41.— Trop.:

    corpus imperii unius praesidis nutu, quasi animā et mente, regeretur,

    Flor. 4, 3:

    accentus quasi anima vocis est,

    Pompon. p. 67 Lind.—Prov.: animam debere, to owe life itself, of one deeply in debt:

    quid si animam debet?

    Ter. Phorm. 4, 3, 56 (Graecum proverbium: kai autên tên psuchên opheilei, Don.).—Metaph., applied to plants and other things possessing organic life, Sen. Ep. 58; so Plin. 17, 21, 35, § 152; 31, 1, 1, § 3; 14, 1, 3, § 16 al.—
    3.
    Meton., a creature endowed with anima, a living being: ova parere solet genu' pennis condecoratum, non animam, Enn. ap. Varr. L. L. 5, 10, 18:

    hi (deos) fibris animāque litant,

    Stat. Th. 2, 246; Vulg. Gen. 2, 7; ib. Josh. 11, 11; ib. Luc. 9, 56; ib. Act. 2, 43 et saep.:

    animae rationis expertes,

    Lact. 3, 8.—So esp. of men (as we also say souls for persons; poet. or in post-Aug. prose):

    egregias animas, quae sanguine nobis Hanc patriam peperere suo, etc.,

    Verg. A. 11, 24:

    animae quales nec candidiores, etc.,

    Hor. S. 1, 5, 41; Luc. 5, 322:

    vos Treveri et ceterae servientium animae,

    ministering spirits, Tac. H. 4, 32.—So in enumerations in eccl. Lat.:

    hos genuit Jacob sedecim animas,

    Vulg. Gen. 46, 18; 46, 22; ib. Act. 2, 41; 7, 14.—Of slaves (eccl. Lat.):

    merces animarum hominum,

    Vulg. Apoc. 18, 13 (after the use of hê psuchê and). —Hence, also, souls separated from the body, the shades of the Lower World, manes: Unde (ex Averno) animae excitantur, Enn. ap. Cic. Tusc. 1, 16, 37:

    tu pias laetis animas reponis Sedibus,

    Hor. C. 1, 10, 17; cf. id. S. 1, 8, 29:

    animamque sepulcro Condimus,

    Verg. A. 3, 67; Ov. M. 7, 612; so id. ib. 8, 488; 10, 41; 14, 411; 15, 158; Suet. Caes. 88; so,

    vita: tenuīs sine corpore vitas volitare,

    Verg. A. 6, 292.—So in eccl. Lat. of departed spirits:

    timete eum, qui potest animam et corpus perdere in Gehennam,

    Vulg. Matt. 10, 28 bis:

    non derelinques animam meam in Inferno,

    ib. Act. 2, 27; ib. Apoc. 6, 9; 20, 4.—
    4.
    As expressive of love:

    vos, meae carissimae animae,

    my dearest souls, Cic. Fam. 14, 14; 14, 18:

    Pro quā non metuam mori, Si parcent animae fata superstiti,

    the dear surviving life, Hor. C. 3, 9, 12; cf.:

    animae dimidium meae,

    id. ib. 1, 3, 8:

    meae pars animae,

    id. ib. 2, 17, 5.—
    D.
    Sometimes for animus, as the rational soul of man.
    a.
    The mind as the seat of thought (cf. animus, II. A.):

    anima rationis consiliique particeps,

    Cic. N.D.1, 31, 87:

    causa in animā sensuque meo penitus affixa atque insita,

    id. Verr. 2, 5, 53:

    ingenii facinora, sicut anima, immortalia sunt,

    Sall. J. 2, 2.—So often in eccl. Lat.:

    ad te Domine, levavi animam meam,

    Vulg. Psa. 24, 1; 102, 1; 118, 129:

    magnificat anima mea Dominum,

    ib. Luc. 1, 46; ib. Act. 15, 24 al.—
    b.
    As the seat of feeling (cf. animus, II. B.): sapimus animo, fruimur animā: sine animo anima est debilis, Att. ap. Non. p. 426, 29 (Trag. Rel. p. 175 Rib.):

    desiderat anima mea ad te, Deus,

    Vulg. Psa. 41, 2:

    tristis est anima mea,

    ib. Matt. 26, 38; ib. Joan. 10, 27 et saep.—
    E.
    For consciousness (cf. animus, II. A. 3. and conscientia, II. A.):

    cum perhibetur animam liquisse,

    Lucr. 3, 598; in this phrase animus is more common.

    Lewis & Short latin dictionary > anima

  • 9 circum

    circum [properly acc. from circus = kirkos], adv. and prep., designates either an entire encompassing or surrounding of an object, or a proximity only partially em. bracing or comprehending it, around, about, all around, peri, amphi
    I.
    Adv.
    A.
    Around, round about, all around, etc., perix:

    furcas circum offigito,

    Cato, R. R. 48, 2; Varr. R. R. 3, 14, 1;

    Verg A 3, 230: quia (locus) vastis circum saltibus claudebatur,

    Tac. A. 4, 25:

    molli circum est ansas amplexus acantho,

    Verg. E. 3, 45:

    age tu interim Da cito ab Delphio Cantharum circum,

    Plaut. Most. 1, 4, 33:

    quae circum essent opera tueri,

    Caes. B. C 2, 10:

    interea Rutuli portis circum omnibus instant,

    Verg. A. 10, 118 (i. e. circumcirca fusi:

    nam modo circum adverbium loci est, Serv.): omnem, quae nuno.umida circum Caligat, nu. bem eripiam,

    id. ib. 2, 605; Tib. 1, 3, 77; 1, 5, 11. sed circum tutae sub moenibus urbis aquantur, round about under the walls, Verg. G 4, 193. faciundum haras quadratas circum binos pedes, all around, i. e. on every side, two feet, Varr. R. R. 3, 10, 3 Schneid.—
    b.
    Strengthened with undique (in later Latin also sometimes written as one word, circumundique), from everywhere around, around on all sides:

    circum Undique convenere,

    Verg. A. 4, 416; Lucr. 3, 404:

    clausis circum undique portis,

    Stat. S. 2, 5, 13; 5, 1, 155; id. Th. 2, 228:

    oppositu circumundique aliarum aedium,

    Gell. 4, 5, 3; 13, 24, 1; 14, 2, 9;

    so with totus and omnis,

    Varr. R. R. 3, 14, 1; Verg. A. 10, 118.—
    B.
    Of an incomplete circuit, esp. of the part that meets the view, lies on the hither side, etc. (v. under II.):

    hostilibus circum litoribus,

    Tac. A. 2, 24:

    aestas... aperto circum pelago peramoena,

    id. ib. 4, 67:

    gentibus innumeris circum infraque relictis,

    Ov. M. 4, 668; Stat. Achill. 1, 56:

    corpus servans circumque supraque vertitur,

    id. Th. 9, 114; Albin. Carm. ap. Maecen. 46.
    II.
    Prep. with acc.
    A.
    Around, abow (implying a complete circuit):

    armillas quattuor facito, quas circum orbem indas,

    Cato, R. R. 21, 4:

    terra circum axem se summā celeritate convertit,

    Cic. Ac. 2, 39, 123; Quint. 2, 17, 19 Zumpt N. cr.:

    ligato circum collum sudario,

    Suet. Ner. 51:

    terque novas circum felix eat hostia fruges,

    Verg. G. 1, 345:

    at genitor circum caput omne micantes Deposuit radios,

    Ov. M. 2, 40.—
    B.
    As in adv. B., of an incomplete circuit, about, upon, around, near:

    capillus sparsus, promissus, circum caput Rejectus neglegenter,

    Ter. Heaut. 2, 3, 49:

    flexo circum cava tempora cornu,

    Ov. M. 7, 313; 10, 116; 11, 159:

    tum Salii ad cantus incensa altaria circum adsunt,

    Verg. A. 8, 285:

    varios hic flumina circum Fundit humus flores,

    on the borders of the rivulets, id. E. 9, 40:

    urgeris turbā circum te stante,

    Hor. S. 1, 3, 135; cf. id. C. 2, 16, 33:

    circum renidentes Lares,

    id. Epod. 2, 66; Verg. G. 2, 484; cf. Luc. 2, 557:

    illi indignantes Circum claustra fremunt,

    Verg. A. 1, 56:

    oras et litora circum errantem,

    id. ib. 3, 75.—
    C.
    Circum very freq. expresses, not a relative motion around a given central point, but an absol. circular movement, in which several objects named form separate points of a periphery, in, into, among... around, to... around, etc.:

    te adloquor, Quae circum vicinos vages,

    Plaut. Mil. 2, 5, 14: ego Arpini volo esse pridie Cal., deinde circum villulas nostras errare, not round about our villas, but in our villas around, Cic. Att. 8, 9, 3; cf Hor. S. 1, 6, 58:

    tum Naevius pueros circum amicos dimittit,

    to friends around, Cic. Quint. 6, 25; Suet. Ner. 47:

    cum praetorem circum omnia fora sectaretur,

    Cic. Verr 2, 2, 70, § 169:

    Apronius ducebat eos circum civitates,

    id. ib. 2, 3, 26, §

    65: ille circum hospites cursabat,

    id. ib. 2, 4, 19, §

    41: lenonem quondam Lentuli concursare circum tabernas,

    id. Cat. 4, 8, 17:

    dimissis circum municipia litteris,

    Caes. B. C. 3, 22:

    circum oram maritimam misit, ut, etc.,

    Liv. 29, 24, 9:

    legatio sub idem tempus in Asiam et circum insulas missa,

    id. 42, 45, 1; Suet. Aug. 64; id. Caes. 41; id. Calig. 28; 41; Hor. S. 2, 3, 281; id. Ep 1, 1, 49: et te circum omnes alias irata puellas Differet, to or among all the other maidens around, Prop. 1, 4, 21—
    D.
    With the prevailing idea of neighborhood, vicinity, in the environs of, in the vicinity of, at, near:

    circum haec loca commorabor,

    Cic. Att. 3, 17, 2; Pompei ib. 8, 12, C, 1 exercitu in foro et in omnibus templis, quae circum forum sunt, conlocato, Cic. Opt. Gen. 4, 10:

    urbes, quae circum Capuam sunt,

    id. Agr. 1, 7, 20:

    cum tot essent circum hastam illam,

    id. Phil. 2, 26, 64 Wernsd. N. cr.:

    non succurrit tibi, quamdiu circum Bactra haereas?

    Curt. 7, 8, 21, Tac. A. 4, 74. —
    E.
    Of persons who surround one (as attendants, friends, etc.); in Gr.peri or amphi tina:

    paucae, quae circum illam essent,

    Ter. Eun. 3, 5, 33; Cic. Att. 9, 9, 4:

    omnium flagitiorum atque facinorum circum se tamquam stipatorum catervas habebat,

    Sall. C. 14, 1; cf. id. ib. 26, 4:

    Hectora circum,

    Verg. A. 6, 166.—Circum pedes for ad pedes, of servants in attendance, is rare, Cic. Verr. 2, 1, 36, § 92;

    v ad, I. D. 3. b.—

    Circum is sometimes placed after its subst.
    ,

    Varr. L. L. 5, § 31 Müll., Lucr 1, 937; 4, 220; 6, 427; Cic. N. D. 2, 41, 105; Verg. E. 8, 12; 8, 74; 9, 40; id. A. 1, 32; 2, 515; 2, 564; 3, 75: 6, 166; 6, 329; 9, 440; Tib. 1, 1, 23; 1, 5, 51; Stat. Th. 3, 395.—
    III.
    In composition the m remains unchanged before consonants; before vowels it was, acc. to Prisc. p. 567 P., and Cassiod. p. 2294 ib., written in like manner, but (except before j and v) not pronounced. Yet in the best MSS. we find the orthography circuitio, circuitus, and even circueo together with circumeo; cf. Neue, Formenl. 2, p. 736 sq. —Signif.,
    a.
    Acc. to II. A.: circumcido, circumcludo, circumculco, circumfluo, circumfodio, circumfundo, etc.—
    b.
    Acc. to II. B.: circumcolo, circumflecto, circumjaceo, circumicio.—
    c.
    Acc. to II. C.: circumcellio, circumcurso, circumduco, circumfero, circumforaneus.—In many compounds, circum has sometimes one and sometimes another signif., as in circumdo, circumeo, circumsisto, etc.; v. h. vv.—
    With verbs compounded with circum, this preposition is never repeated before the following [p.
    336] object; e. g. circumcursare circum aliquid and similar phrases are not found.

    Lewis & Short latin dictionary > circum

  • 10 circumitus

    circŭmĭtus, v. circuitus.

    Lewis & Short latin dictionary > circumitus

  • 11 commeatus

    commĕātus ( conm-), ūs, m. [id.].
    I.
    A going to and fro, passing freely, going at will:

    in eo conclavid ego perfodi parietem, Quā conmeatus clam esset hinc huc mulieri,

    Plaut. Mil. 2, 1, 65; cf.:

    commeatum vocis exercent fauces,

    Pall. 1, 3.—
    II.
    Meton.
    A.
    A place through which one can pass back and forth, a thoroughfare, passage (rare; cf.:

    abitus, aditus, circuitus, etc.): nimis beat, quod conmeatus transtinet trans parietem,

    Plaut. Mil. 2, 5, 58:

    per hortum utroque conmeatus continet,

    id. Stich. 3, 1, 44; Dig. 43, 8, 2, § 25.—
    B.
    A leave of absence from one ' s station for a definite time, a furlough:

    commeare, ultro citro ire: unde commeatus dari dicitur, id est tempus, quo ire, redire quis posset,

    Fest. p. 277, 27 Müll.:

    dare commeatum totius aestatis,

    Cic. Verr. 2, 5, 25, § 62:

    petere,

    Vell. 2, 11, 2; Suet. Tib. 10; id. Ner. 35; id. Galb. 6; id. Claud. 23:

    sumere,

    Liv. 3, 46, 10:

    dare,

    id. 3, 46, 9; Suet. Calig. 29:

    accipere,

    Plin. Ep. 3, 4, 2:

    in commeatu esse,

    to be on furlough, Liv. 33, 29, 4:

    commeatu abesse,

    Suet. Tib. 72; Dig. 4, 6, 35, § 9:

    in iis stativis satis liberi commeatus erant,

    Liv. 1, 57, 4:

    (legiones) promiscuis militum commeatibus infirmaverat,

    Tac. A. 15, 10; cf. id. H. 1, 46:

    cum miles ad commeatus diem non adfuit,

    on the day when the furlough expired, Quint. 7, 4, 14; cf. Auct. Her. 1, 14, 24:

    commeatūs spatium excedere,

    Dig. 49, 16, 14:

    ultra commeatum abesse,

    ib. 50, 1, 2, § 6.— Transf.:

    cras igitur (sc. proficiscar), nisi quid a te commeatus,

    Cic. Att. 13, 41 fin. dub. (al. commeat); v. Orell. N. cr.:

    longum mihi commeatum dederat mala valetudo,

    rest, Sen. Ep. 54, 1:

    servitus assidua... sine intervallo, sine commeatu,

    id. Q. N. 3, praef. § 16.—
    C.
    A train, a convoy, caravan, a company carried, a transportation, trip, passage:

    Londinium copiā negotiatorum et commeatuum maxime celebre,

    Tac. A. 14, 33; 13, 39; Suet. Ner. 20:

    duobus commeatibus exercitum reportare instituit,

    Caes. B. G. 5, 23: secundum commeatum in Africam mittit ad Caesarem, Auct. B. Afr. 34: commeatibus per municipia ac colonias dispositis, supplies of provisions, relays of horses, etc., Suet. Tib. 38:

    cerneres canes... per omnem nostrum commeatum morsibus ambulare,

    App. M. 8, p. 209, 18.—
    D.
    Provisions, supplies (very freq., esp. in the histt., in sing. and plur.): interclude inimicis commeatum;

    tibi muni viam, Quā cibatus commeatusque ad te et legiones tuas Tuto possit pervenire,

    Plaut. Mil. 2, 2, 70 sq.; cf.:

    importare in coloniam,

    id. Ep. 3, 2, 7:

    ex omnibus provinciis commeatu et publico et privato prohibebamur,

    Cic. Imp. Pomp. 17, 53:

    ne foro quidem et commeatu juvare populum Romanum,

    id. Verr. 2, 5, 21, § 52:

    commeatu nostros prohibere,

    Caes. B. G. 2, 9 fin.:

    neque exercitum sine magno commeatu atque molimento in unum locum contrahere posse,

    id. ib. 1, 34; Quint. 8, 6, 26:

    maritimi,

    Liv. 5, 54, 4:

    ex montibus invecti,

    id. 9, 13, 10:

    advecti,

    id. 9, 32, 2:

    convecto,

    id. 2, 14, 3 al.; Suet. Calig. 43:

    magni commeatus frumenti Romam subvecti,

    Liv. 28, 4, 7.—
    2.
    Freq. opp. frumentum, the remaining supplies of war:

    ad Vesontionem rei frumentariae commeatūsque causā moratur,

    Caes. B. G. 1, 39:

    uti frumento commeatuque Caesarem intercluderet,

    id. ib. 1, 48; 3, 6; 3, 23 fin.; cf. Plaut. Mil. 2, 2, 70 supra.—
    * E.
    Transf.:

    commeatus argentarius,

    gain acquired by money transactions, Plaut. Ps. 1, 5, 9.

    Lewis & Short latin dictionary > commeatus

  • 12 compraehendo

    com-prĕhendo ( conp-; also com-prendo, very freq. in MSS. and edd.; cf. Quint. 1, 5, 21. In MSS. also comprae-hendo and compraendo, v. prehendo), di, sum, 3, v. a., to lay hold of something on all sides; to take or catch hold of, seize, grasp, apprehend; to comprehend, comprise (class. in prose and poetry).
    I.
    Prop.
    A.
    In gen.:

    quid (opus est) manibus, si nihil comprehendendum est?

    Cic. N. D. 1, 33, 92:

    (vulva) non multo major quam ut manu comprehendatur,

    Cels. 4, 1 fin.:

    cum (forfex) dentem comprehendere non possit,

    id. 7, 12, 1:

    mordicus manum eorum (elephantorum),

    Plin. 9, 15, 17, § 46:

    morsu guttura,

    Luc. 4, 727:

    nuces modio,

    Varr. R. R. 1, 7, 3:

    naves,

    to join one to another, fasten together, Liv. 30, 10, 5; cf.:

    oras vulneris suturae comprehendunt,

    Cels. 7, 4, 3:

    comprehendunt utrumque et orant,

    Caes. B. G. 5, 31:

    ter frustra comprensa manus effugit imago,

    Verg. A. 2, 794; cf.

    aures,

    Tib. 2, 5, 92:

    nisi quae validissima (ovis), non comprehendatur (sc. stabulis) hieme,

    let none but the strongest be kept in the winter, Col. 7, 3, 15 Schneid.:

    naves in flumine Vulturno comprehensae,

    assembled together, put under an embargo, Liv. 26, 7, 9; so id. 29, 24, 9; Suet. Tib. 38; id. Calig. 39:

    ignem,

    to take, catch, Caes. B. G. 5, 43;

    and in a reverse constr.: ignis robora comprendit,

    Verg. G. 2, 305; cf.:

    opera flammā comprehensa,

    Hirt. B. G. 8, 43; and:

    avidis comprenditur ignibus agger,

    Ov. M. 9, 234:

    loca vallo,

    Front. 2, 11, 7; and absol.:

    comprehensa aedificia,

    Liv. 26, 27, 3.—
    B.
    In partic.
    1.
    To attack, seize upon in a hostile manner, to seize, lay hold of, arrest, catch, apprehend:

    aliquem pro moecho Comprehendere et constringere,

    Ter. Eun. 5, 5, 23; 5, 1, 20:

    tam capitalem hostem,

    Cic. Cat. 2, 2, 3:

    hominem,

    id. Q. Fr. 1, 2, 4, § 14:

    nefarios duces,

    id. Cat. 3, 7, 16:

    Virginium,

    Liv. 3, 48, 6; cf. id. 1, 41, 1:

    praesidium Punicum,

    id. 26, 14, 7:

    hunc comprehenderant atque in vincula conjecerant,

    Caes. B. G. 4, 27; 5, 25:

    in fugā,

    id. ib. 5, 21.—Rarely of disease:

    comprehensus morbo,

    Just. 23, 2, 4; cf.:

    comprehensi pestiferā lue,

    id. 32, 3, 9.—Of places, to occupy, seize upon:

    aliis comprehensis collibus munitiones perfecerunt,

    Caes. B. C. 3, 46 fin.
    * b.
    Of things, to intercept' -epistulas, Just. 20, 5, 12.—
    2.
    To seize upon one, to apprehend him in any crime:

    fures,

    Cat. 62, 35.—With inf.: qui interesse concentibus interdictis fuerint comprehensi, Cod. Th. 16, 4, 5.—Hence,
    b.
    Transf. to the crime:

    nefandum adulterium,

    to discover, detect it, Cic. Mil. 27, 72:

    res ejus indicio,

    id. Clu. 16, 47.—
    3.
    Of plants, to take root; of a graft:

    cum comprehendit (surculus),

    Varr. R. R. 1, 40 fin.; so,

    in gen.,

    Col. 3, 5, 1; 5, 6, 18; Pall. Jan. 13, 5.—
    4.
    Of women, to conceive, become pregnant, = concipere:

    si mulier non comprehendit, etc.,

    Cels. 5, 21 fin.
    5.
    Of a space, to contain, comprise, comprehend, include:

    ut nuces integras, quas uno modio comprehendere possis,

    Varr. R. R. 1, 7, 3:

    circuitus ejus triginta et duo stadia comprehendit,

    Curt. 6, 6, 24. —
    6.
    In late medic. lang., of medicines, to combine:

    aliquid melle,

    Veg. Art. Vet. 6, 27, 1; Scrib. Comp. 88; 227 al.—
    7.
    Of the range of a missile:

    quantum impulsa valet comprehendere lancea nodo,

    Sil. 4, 102.—
    8.
    Of the reach of a surgical instrument:

    si vitium in angusto est, quod comprehendere modiolus possit,

    Cels. 8, 3 init.
    II.
    Trop.
    A.
    To comprehend by the sense of sight, to perceive, observe, see (very rare):

    aliquid visu,

    Sil. 3, 408;

    and without visu: comprehendere vix litterarum apices,

    Gell. 13, 30, 10.—
    B.
    To comprehend something intellectually, to receive into one's mind, to grasp, perceive, comprehend; with abl.: si quam opinionem jam mentibus vestris comprehendistis: si eam ratio convellet, si oratio labefactabit, etc., if any opinion has already taken root in your mind (the figure taken from the rooting of plants; v. supra, I. B. 3.), Cic. Clu. 2, 6:

    omnes animo virtutes,

    id. Balb. 1, 3; id. N. D. 3, 25, 64:

    animo haec tenemus comprehensa, non sensibus,

    id. Ac. 2, 7, 21 sq.:

    omnia animis et cogitatione,

    id. Fl. 27, 66; cf. id. de Or. 2, 31, 136:

    aliquid mente,

    id. N. D. 3, 8, 21:

    aliquid memoriā,

    id. Tusc. 5, 41, 121:

    qualis animus sit vacans corpore, intellegere et cogitatione comprehendere,

    id. ib. 1, 22, 50:

    aliquid certis signis,

    Col. 6, 24, 3:

    aliquid experimentis assiduis,

    Pall. 2, 13, 8.—Without abl.:

    esse aliquid, quod conprehendi et percipi posset,

    Cic. Ac. 2, 6, 17; 2, 6, 18:

    virtutum cognitio confirmat percipi et conprehendi multa posse,

    id. ib. 2, 8, 23; 1, 11, 42.—
    C.
    To comprehend or include in words; to comprise in discourse or in writing, to express, describe, recount, narrate, etc.:

    breviter paucis comprendere multa,

    Lucr. 6, 1082; cf.:

    breviter comprehensa sententia,

    Cic. Fin. 2, 7, 20; Quint. 9, 3, 91:

    comprehendam brevi,

    Cic. de Or. 1, 8, 34:

    perinde ac si in hanc formulam omnia judicia conclusa et comprehensa sint,

    id. Rosc. Com. 5, 15:

    (Cato) verbis luculentioribus et pluribus rem eandem comprehenderat,

    id. Att. 12, 21, 1:

    ipsa natura circumscriptione quādam verborum comprehendit concluditque sententiam,

    id. Brut. 8, 34:

    in eā (terrā) enim et lapis et harena et cetera ejus generis sunt in nominando comprehensa,

    Varr. R. R. 1, 9, 1:

    emplastra quoque, quae supra comprehensa sunt,

    Cels. 5, 27, 3; so absol.:

    ad veterum rerum nostrarum memoriam comprehendendam impulsi sumus,

    Cic. Brut. 5, 19:

    aliquid dictis,

    Ov. M. 13, 160:

    quae si comprendere coner,

    id. Tr. 5, 2, 27. —
    2.
    Poet.: aliquid numero, to number, enumerate:

    neque enim numero comprendere refert,

    Verg. G. 2, 104; Ov. A. A. 2, 447; cf.:

    numerum quorum comprendere non est,

    id. Tr. 5, 11, 19.—
    D.
    To comprehend any one in affection, to bind to one's self, to put under obligation, to embrace with kindness (rare;

    mostly in Cic.): multos amicitiā, tueri obsequio, etc.,

    to have many friends, Cic. Cael. 6, 13:

    adulescentem humanitate tuā,

    id. Fam. 13, 15, 3:

    quod omnibus officiis per se, per patrem, per majores suos totam Atinatem praefecturam comprehenderit,

    id. Planc. 19. 47.—
    E.
    To shut in, include (late Lat.):

    spiritum in effigiem,

    Lact. 4, 8, 9:

    elementorum figurae humanā specie comprehensae,

    id. 2, 6, 1.

    Lewis & Short latin dictionary > compraehendo

  • 13 compraendo

    com-prĕhendo ( conp-; also com-prendo, very freq. in MSS. and edd.; cf. Quint. 1, 5, 21. In MSS. also comprae-hendo and compraendo, v. prehendo), di, sum, 3, v. a., to lay hold of something on all sides; to take or catch hold of, seize, grasp, apprehend; to comprehend, comprise (class. in prose and poetry).
    I.
    Prop.
    A.
    In gen.:

    quid (opus est) manibus, si nihil comprehendendum est?

    Cic. N. D. 1, 33, 92:

    (vulva) non multo major quam ut manu comprehendatur,

    Cels. 4, 1 fin.:

    cum (forfex) dentem comprehendere non possit,

    id. 7, 12, 1:

    mordicus manum eorum (elephantorum),

    Plin. 9, 15, 17, § 46:

    morsu guttura,

    Luc. 4, 727:

    nuces modio,

    Varr. R. R. 1, 7, 3:

    naves,

    to join one to another, fasten together, Liv. 30, 10, 5; cf.:

    oras vulneris suturae comprehendunt,

    Cels. 7, 4, 3:

    comprehendunt utrumque et orant,

    Caes. B. G. 5, 31:

    ter frustra comprensa manus effugit imago,

    Verg. A. 2, 794; cf.

    aures,

    Tib. 2, 5, 92:

    nisi quae validissima (ovis), non comprehendatur (sc. stabulis) hieme,

    let none but the strongest be kept in the winter, Col. 7, 3, 15 Schneid.:

    naves in flumine Vulturno comprehensae,

    assembled together, put under an embargo, Liv. 26, 7, 9; so id. 29, 24, 9; Suet. Tib. 38; id. Calig. 39:

    ignem,

    to take, catch, Caes. B. G. 5, 43;

    and in a reverse constr.: ignis robora comprendit,

    Verg. G. 2, 305; cf.:

    opera flammā comprehensa,

    Hirt. B. G. 8, 43; and:

    avidis comprenditur ignibus agger,

    Ov. M. 9, 234:

    loca vallo,

    Front. 2, 11, 7; and absol.:

    comprehensa aedificia,

    Liv. 26, 27, 3.—
    B.
    In partic.
    1.
    To attack, seize upon in a hostile manner, to seize, lay hold of, arrest, catch, apprehend:

    aliquem pro moecho Comprehendere et constringere,

    Ter. Eun. 5, 5, 23; 5, 1, 20:

    tam capitalem hostem,

    Cic. Cat. 2, 2, 3:

    hominem,

    id. Q. Fr. 1, 2, 4, § 14:

    nefarios duces,

    id. Cat. 3, 7, 16:

    Virginium,

    Liv. 3, 48, 6; cf. id. 1, 41, 1:

    praesidium Punicum,

    id. 26, 14, 7:

    hunc comprehenderant atque in vincula conjecerant,

    Caes. B. G. 4, 27; 5, 25:

    in fugā,

    id. ib. 5, 21.—Rarely of disease:

    comprehensus morbo,

    Just. 23, 2, 4; cf.:

    comprehensi pestiferā lue,

    id. 32, 3, 9.—Of places, to occupy, seize upon:

    aliis comprehensis collibus munitiones perfecerunt,

    Caes. B. C. 3, 46 fin.
    * b.
    Of things, to intercept' -epistulas, Just. 20, 5, 12.—
    2.
    To seize upon one, to apprehend him in any crime:

    fures,

    Cat. 62, 35.—With inf.: qui interesse concentibus interdictis fuerint comprehensi, Cod. Th. 16, 4, 5.—Hence,
    b.
    Transf. to the crime:

    nefandum adulterium,

    to discover, detect it, Cic. Mil. 27, 72:

    res ejus indicio,

    id. Clu. 16, 47.—
    3.
    Of plants, to take root; of a graft:

    cum comprehendit (surculus),

    Varr. R. R. 1, 40 fin.; so,

    in gen.,

    Col. 3, 5, 1; 5, 6, 18; Pall. Jan. 13, 5.—
    4.
    Of women, to conceive, become pregnant, = concipere:

    si mulier non comprehendit, etc.,

    Cels. 5, 21 fin.
    5.
    Of a space, to contain, comprise, comprehend, include:

    ut nuces integras, quas uno modio comprehendere possis,

    Varr. R. R. 1, 7, 3:

    circuitus ejus triginta et duo stadia comprehendit,

    Curt. 6, 6, 24. —
    6.
    In late medic. lang., of medicines, to combine:

    aliquid melle,

    Veg. Art. Vet. 6, 27, 1; Scrib. Comp. 88; 227 al.—
    7.
    Of the range of a missile:

    quantum impulsa valet comprehendere lancea nodo,

    Sil. 4, 102.—
    8.
    Of the reach of a surgical instrument:

    si vitium in angusto est, quod comprehendere modiolus possit,

    Cels. 8, 3 init.
    II.
    Trop.
    A.
    To comprehend by the sense of sight, to perceive, observe, see (very rare):

    aliquid visu,

    Sil. 3, 408;

    and without visu: comprehendere vix litterarum apices,

    Gell. 13, 30, 10.—
    B.
    To comprehend something intellectually, to receive into one's mind, to grasp, perceive, comprehend; with abl.: si quam opinionem jam mentibus vestris comprehendistis: si eam ratio convellet, si oratio labefactabit, etc., if any opinion has already taken root in your mind (the figure taken from the rooting of plants; v. supra, I. B. 3.), Cic. Clu. 2, 6:

    omnes animo virtutes,

    id. Balb. 1, 3; id. N. D. 3, 25, 64:

    animo haec tenemus comprehensa, non sensibus,

    id. Ac. 2, 7, 21 sq.:

    omnia animis et cogitatione,

    id. Fl. 27, 66; cf. id. de Or. 2, 31, 136:

    aliquid mente,

    id. N. D. 3, 8, 21:

    aliquid memoriā,

    id. Tusc. 5, 41, 121:

    qualis animus sit vacans corpore, intellegere et cogitatione comprehendere,

    id. ib. 1, 22, 50:

    aliquid certis signis,

    Col. 6, 24, 3:

    aliquid experimentis assiduis,

    Pall. 2, 13, 8.—Without abl.:

    esse aliquid, quod conprehendi et percipi posset,

    Cic. Ac. 2, 6, 17; 2, 6, 18:

    virtutum cognitio confirmat percipi et conprehendi multa posse,

    id. ib. 2, 8, 23; 1, 11, 42.—
    C.
    To comprehend or include in words; to comprise in discourse or in writing, to express, describe, recount, narrate, etc.:

    breviter paucis comprendere multa,

    Lucr. 6, 1082; cf.:

    breviter comprehensa sententia,

    Cic. Fin. 2, 7, 20; Quint. 9, 3, 91:

    comprehendam brevi,

    Cic. de Or. 1, 8, 34:

    perinde ac si in hanc formulam omnia judicia conclusa et comprehensa sint,

    id. Rosc. Com. 5, 15:

    (Cato) verbis luculentioribus et pluribus rem eandem comprehenderat,

    id. Att. 12, 21, 1:

    ipsa natura circumscriptione quādam verborum comprehendit concluditque sententiam,

    id. Brut. 8, 34:

    in eā (terrā) enim et lapis et harena et cetera ejus generis sunt in nominando comprehensa,

    Varr. R. R. 1, 9, 1:

    emplastra quoque, quae supra comprehensa sunt,

    Cels. 5, 27, 3; so absol.:

    ad veterum rerum nostrarum memoriam comprehendendam impulsi sumus,

    Cic. Brut. 5, 19:

    aliquid dictis,

    Ov. M. 13, 160:

    quae si comprendere coner,

    id. Tr. 5, 2, 27. —
    2.
    Poet.: aliquid numero, to number, enumerate:

    neque enim numero comprendere refert,

    Verg. G. 2, 104; Ov. A. A. 2, 447; cf.:

    numerum quorum comprendere non est,

    id. Tr. 5, 11, 19.—
    D.
    To comprehend any one in affection, to bind to one's self, to put under obligation, to embrace with kindness (rare;

    mostly in Cic.): multos amicitiā, tueri obsequio, etc.,

    to have many friends, Cic. Cael. 6, 13:

    adulescentem humanitate tuā,

    id. Fam. 13, 15, 3:

    quod omnibus officiis per se, per patrem, per majores suos totam Atinatem praefecturam comprehenderit,

    id. Planc. 19. 47.—
    E.
    To shut in, include (late Lat.):

    spiritum in effigiem,

    Lact. 4, 8, 9:

    elementorum figurae humanā specie comprehensae,

    id. 2, 6, 1.

    Lewis & Short latin dictionary > compraendo

  • 14 comprehendo

    com-prĕhendo ( conp-; also com-prendo, very freq. in MSS. and edd.; cf. Quint. 1, 5, 21. In MSS. also comprae-hendo and compraendo, v. prehendo), di, sum, 3, v. a., to lay hold of something on all sides; to take or catch hold of, seize, grasp, apprehend; to comprehend, comprise (class. in prose and poetry).
    I.
    Prop.
    A.
    In gen.:

    quid (opus est) manibus, si nihil comprehendendum est?

    Cic. N. D. 1, 33, 92:

    (vulva) non multo major quam ut manu comprehendatur,

    Cels. 4, 1 fin.:

    cum (forfex) dentem comprehendere non possit,

    id. 7, 12, 1:

    mordicus manum eorum (elephantorum),

    Plin. 9, 15, 17, § 46:

    morsu guttura,

    Luc. 4, 727:

    nuces modio,

    Varr. R. R. 1, 7, 3:

    naves,

    to join one to another, fasten together, Liv. 30, 10, 5; cf.:

    oras vulneris suturae comprehendunt,

    Cels. 7, 4, 3:

    comprehendunt utrumque et orant,

    Caes. B. G. 5, 31:

    ter frustra comprensa manus effugit imago,

    Verg. A. 2, 794; cf.

    aures,

    Tib. 2, 5, 92:

    nisi quae validissima (ovis), non comprehendatur (sc. stabulis) hieme,

    let none but the strongest be kept in the winter, Col. 7, 3, 15 Schneid.:

    naves in flumine Vulturno comprehensae,

    assembled together, put under an embargo, Liv. 26, 7, 9; so id. 29, 24, 9; Suet. Tib. 38; id. Calig. 39:

    ignem,

    to take, catch, Caes. B. G. 5, 43;

    and in a reverse constr.: ignis robora comprendit,

    Verg. G. 2, 305; cf.:

    opera flammā comprehensa,

    Hirt. B. G. 8, 43; and:

    avidis comprenditur ignibus agger,

    Ov. M. 9, 234:

    loca vallo,

    Front. 2, 11, 7; and absol.:

    comprehensa aedificia,

    Liv. 26, 27, 3.—
    B.
    In partic.
    1.
    To attack, seize upon in a hostile manner, to seize, lay hold of, arrest, catch, apprehend:

    aliquem pro moecho Comprehendere et constringere,

    Ter. Eun. 5, 5, 23; 5, 1, 20:

    tam capitalem hostem,

    Cic. Cat. 2, 2, 3:

    hominem,

    id. Q. Fr. 1, 2, 4, § 14:

    nefarios duces,

    id. Cat. 3, 7, 16:

    Virginium,

    Liv. 3, 48, 6; cf. id. 1, 41, 1:

    praesidium Punicum,

    id. 26, 14, 7:

    hunc comprehenderant atque in vincula conjecerant,

    Caes. B. G. 4, 27; 5, 25:

    in fugā,

    id. ib. 5, 21.—Rarely of disease:

    comprehensus morbo,

    Just. 23, 2, 4; cf.:

    comprehensi pestiferā lue,

    id. 32, 3, 9.—Of places, to occupy, seize upon:

    aliis comprehensis collibus munitiones perfecerunt,

    Caes. B. C. 3, 46 fin.
    * b.
    Of things, to intercept' -epistulas, Just. 20, 5, 12.—
    2.
    To seize upon one, to apprehend him in any crime:

    fures,

    Cat. 62, 35.—With inf.: qui interesse concentibus interdictis fuerint comprehensi, Cod. Th. 16, 4, 5.—Hence,
    b.
    Transf. to the crime:

    nefandum adulterium,

    to discover, detect it, Cic. Mil. 27, 72:

    res ejus indicio,

    id. Clu. 16, 47.—
    3.
    Of plants, to take root; of a graft:

    cum comprehendit (surculus),

    Varr. R. R. 1, 40 fin.; so,

    in gen.,

    Col. 3, 5, 1; 5, 6, 18; Pall. Jan. 13, 5.—
    4.
    Of women, to conceive, become pregnant, = concipere:

    si mulier non comprehendit, etc.,

    Cels. 5, 21 fin.
    5.
    Of a space, to contain, comprise, comprehend, include:

    ut nuces integras, quas uno modio comprehendere possis,

    Varr. R. R. 1, 7, 3:

    circuitus ejus triginta et duo stadia comprehendit,

    Curt. 6, 6, 24. —
    6.
    In late medic. lang., of medicines, to combine:

    aliquid melle,

    Veg. Art. Vet. 6, 27, 1; Scrib. Comp. 88; 227 al.—
    7.
    Of the range of a missile:

    quantum impulsa valet comprehendere lancea nodo,

    Sil. 4, 102.—
    8.
    Of the reach of a surgical instrument:

    si vitium in angusto est, quod comprehendere modiolus possit,

    Cels. 8, 3 init.
    II.
    Trop.
    A.
    To comprehend by the sense of sight, to perceive, observe, see (very rare):

    aliquid visu,

    Sil. 3, 408;

    and without visu: comprehendere vix litterarum apices,

    Gell. 13, 30, 10.—
    B.
    To comprehend something intellectually, to receive into one's mind, to grasp, perceive, comprehend; with abl.: si quam opinionem jam mentibus vestris comprehendistis: si eam ratio convellet, si oratio labefactabit, etc., if any opinion has already taken root in your mind (the figure taken from the rooting of plants; v. supra, I. B. 3.), Cic. Clu. 2, 6:

    omnes animo virtutes,

    id. Balb. 1, 3; id. N. D. 3, 25, 64:

    animo haec tenemus comprehensa, non sensibus,

    id. Ac. 2, 7, 21 sq.:

    omnia animis et cogitatione,

    id. Fl. 27, 66; cf. id. de Or. 2, 31, 136:

    aliquid mente,

    id. N. D. 3, 8, 21:

    aliquid memoriā,

    id. Tusc. 5, 41, 121:

    qualis animus sit vacans corpore, intellegere et cogitatione comprehendere,

    id. ib. 1, 22, 50:

    aliquid certis signis,

    Col. 6, 24, 3:

    aliquid experimentis assiduis,

    Pall. 2, 13, 8.—Without abl.:

    esse aliquid, quod conprehendi et percipi posset,

    Cic. Ac. 2, 6, 17; 2, 6, 18:

    virtutum cognitio confirmat percipi et conprehendi multa posse,

    id. ib. 2, 8, 23; 1, 11, 42.—
    C.
    To comprehend or include in words; to comprise in discourse or in writing, to express, describe, recount, narrate, etc.:

    breviter paucis comprendere multa,

    Lucr. 6, 1082; cf.:

    breviter comprehensa sententia,

    Cic. Fin. 2, 7, 20; Quint. 9, 3, 91:

    comprehendam brevi,

    Cic. de Or. 1, 8, 34:

    perinde ac si in hanc formulam omnia judicia conclusa et comprehensa sint,

    id. Rosc. Com. 5, 15:

    (Cato) verbis luculentioribus et pluribus rem eandem comprehenderat,

    id. Att. 12, 21, 1:

    ipsa natura circumscriptione quādam verborum comprehendit concluditque sententiam,

    id. Brut. 8, 34:

    in eā (terrā) enim et lapis et harena et cetera ejus generis sunt in nominando comprehensa,

    Varr. R. R. 1, 9, 1:

    emplastra quoque, quae supra comprehensa sunt,

    Cels. 5, 27, 3; so absol.:

    ad veterum rerum nostrarum memoriam comprehendendam impulsi sumus,

    Cic. Brut. 5, 19:

    aliquid dictis,

    Ov. M. 13, 160:

    quae si comprendere coner,

    id. Tr. 5, 2, 27. —
    2.
    Poet.: aliquid numero, to number, enumerate:

    neque enim numero comprendere refert,

    Verg. G. 2, 104; Ov. A. A. 2, 447; cf.:

    numerum quorum comprendere non est,

    id. Tr. 5, 11, 19.—
    D.
    To comprehend any one in affection, to bind to one's self, to put under obligation, to embrace with kindness (rare;

    mostly in Cic.): multos amicitiā, tueri obsequio, etc.,

    to have many friends, Cic. Cael. 6, 13:

    adulescentem humanitate tuā,

    id. Fam. 13, 15, 3:

    quod omnibus officiis per se, per patrem, per majores suos totam Atinatem praefecturam comprehenderit,

    id. Planc. 19. 47.—
    E.
    To shut in, include (late Lat.):

    spiritum in effigiem,

    Lact. 4, 8, 9:

    elementorum figurae humanā specie comprehensae,

    id. 2, 6, 1.

    Lewis & Short latin dictionary > comprehendo

  • 15 conmeatus

    commĕātus ( conm-), ūs, m. [id.].
    I.
    A going to and fro, passing freely, going at will:

    in eo conclavid ego perfodi parietem, Quā conmeatus clam esset hinc huc mulieri,

    Plaut. Mil. 2, 1, 65; cf.:

    commeatum vocis exercent fauces,

    Pall. 1, 3.—
    II.
    Meton.
    A.
    A place through which one can pass back and forth, a thoroughfare, passage (rare; cf.:

    abitus, aditus, circuitus, etc.): nimis beat, quod conmeatus transtinet trans parietem,

    Plaut. Mil. 2, 5, 58:

    per hortum utroque conmeatus continet,

    id. Stich. 3, 1, 44; Dig. 43, 8, 2, § 25.—
    B.
    A leave of absence from one ' s station for a definite time, a furlough:

    commeare, ultro citro ire: unde commeatus dari dicitur, id est tempus, quo ire, redire quis posset,

    Fest. p. 277, 27 Müll.:

    dare commeatum totius aestatis,

    Cic. Verr. 2, 5, 25, § 62:

    petere,

    Vell. 2, 11, 2; Suet. Tib. 10; id. Ner. 35; id. Galb. 6; id. Claud. 23:

    sumere,

    Liv. 3, 46, 10:

    dare,

    id. 3, 46, 9; Suet. Calig. 29:

    accipere,

    Plin. Ep. 3, 4, 2:

    in commeatu esse,

    to be on furlough, Liv. 33, 29, 4:

    commeatu abesse,

    Suet. Tib. 72; Dig. 4, 6, 35, § 9:

    in iis stativis satis liberi commeatus erant,

    Liv. 1, 57, 4:

    (legiones) promiscuis militum commeatibus infirmaverat,

    Tac. A. 15, 10; cf. id. H. 1, 46:

    cum miles ad commeatus diem non adfuit,

    on the day when the furlough expired, Quint. 7, 4, 14; cf. Auct. Her. 1, 14, 24:

    commeatūs spatium excedere,

    Dig. 49, 16, 14:

    ultra commeatum abesse,

    ib. 50, 1, 2, § 6.— Transf.:

    cras igitur (sc. proficiscar), nisi quid a te commeatus,

    Cic. Att. 13, 41 fin. dub. (al. commeat); v. Orell. N. cr.:

    longum mihi commeatum dederat mala valetudo,

    rest, Sen. Ep. 54, 1:

    servitus assidua... sine intervallo, sine commeatu,

    id. Q. N. 3, praef. § 16.—
    C.
    A train, a convoy, caravan, a company carried, a transportation, trip, passage:

    Londinium copiā negotiatorum et commeatuum maxime celebre,

    Tac. A. 14, 33; 13, 39; Suet. Ner. 20:

    duobus commeatibus exercitum reportare instituit,

    Caes. B. G. 5, 23: secundum commeatum in Africam mittit ad Caesarem, Auct. B. Afr. 34: commeatibus per municipia ac colonias dispositis, supplies of provisions, relays of horses, etc., Suet. Tib. 38:

    cerneres canes... per omnem nostrum commeatum morsibus ambulare,

    App. M. 8, p. 209, 18.—
    D.
    Provisions, supplies (very freq., esp. in the histt., in sing. and plur.): interclude inimicis commeatum;

    tibi muni viam, Quā cibatus commeatusque ad te et legiones tuas Tuto possit pervenire,

    Plaut. Mil. 2, 2, 70 sq.; cf.:

    importare in coloniam,

    id. Ep. 3, 2, 7:

    ex omnibus provinciis commeatu et publico et privato prohibebamur,

    Cic. Imp. Pomp. 17, 53:

    ne foro quidem et commeatu juvare populum Romanum,

    id. Verr. 2, 5, 21, § 52:

    commeatu nostros prohibere,

    Caes. B. G. 2, 9 fin.:

    neque exercitum sine magno commeatu atque molimento in unum locum contrahere posse,

    id. ib. 1, 34; Quint. 8, 6, 26:

    maritimi,

    Liv. 5, 54, 4:

    ex montibus invecti,

    id. 9, 13, 10:

    advecti,

    id. 9, 32, 2:

    convecto,

    id. 2, 14, 3 al.; Suet. Calig. 43:

    magni commeatus frumenti Romam subvecti,

    Liv. 28, 4, 7.—
    2.
    Freq. opp. frumentum, the remaining supplies of war:

    ad Vesontionem rei frumentariae commeatūsque causā moratur,

    Caes. B. G. 1, 39:

    uti frumento commeatuque Caesarem intercluderet,

    id. ib. 1, 48; 3, 6; 3, 23 fin.; cf. Plaut. Mil. 2, 2, 70 supra.—
    * E.
    Transf.:

    commeatus argentarius,

    gain acquired by money transactions, Plaut. Ps. 1, 5, 9.

    Lewis & Short latin dictionary > conmeatus

  • 16 conprehendo

    com-prĕhendo ( conp-; also com-prendo, very freq. in MSS. and edd.; cf. Quint. 1, 5, 21. In MSS. also comprae-hendo and compraendo, v. prehendo), di, sum, 3, v. a., to lay hold of something on all sides; to take or catch hold of, seize, grasp, apprehend; to comprehend, comprise (class. in prose and poetry).
    I.
    Prop.
    A.
    In gen.:

    quid (opus est) manibus, si nihil comprehendendum est?

    Cic. N. D. 1, 33, 92:

    (vulva) non multo major quam ut manu comprehendatur,

    Cels. 4, 1 fin.:

    cum (forfex) dentem comprehendere non possit,

    id. 7, 12, 1:

    mordicus manum eorum (elephantorum),

    Plin. 9, 15, 17, § 46:

    morsu guttura,

    Luc. 4, 727:

    nuces modio,

    Varr. R. R. 1, 7, 3:

    naves,

    to join one to another, fasten together, Liv. 30, 10, 5; cf.:

    oras vulneris suturae comprehendunt,

    Cels. 7, 4, 3:

    comprehendunt utrumque et orant,

    Caes. B. G. 5, 31:

    ter frustra comprensa manus effugit imago,

    Verg. A. 2, 794; cf.

    aures,

    Tib. 2, 5, 92:

    nisi quae validissima (ovis), non comprehendatur (sc. stabulis) hieme,

    let none but the strongest be kept in the winter, Col. 7, 3, 15 Schneid.:

    naves in flumine Vulturno comprehensae,

    assembled together, put under an embargo, Liv. 26, 7, 9; so id. 29, 24, 9; Suet. Tib. 38; id. Calig. 39:

    ignem,

    to take, catch, Caes. B. G. 5, 43;

    and in a reverse constr.: ignis robora comprendit,

    Verg. G. 2, 305; cf.:

    opera flammā comprehensa,

    Hirt. B. G. 8, 43; and:

    avidis comprenditur ignibus agger,

    Ov. M. 9, 234:

    loca vallo,

    Front. 2, 11, 7; and absol.:

    comprehensa aedificia,

    Liv. 26, 27, 3.—
    B.
    In partic.
    1.
    To attack, seize upon in a hostile manner, to seize, lay hold of, arrest, catch, apprehend:

    aliquem pro moecho Comprehendere et constringere,

    Ter. Eun. 5, 5, 23; 5, 1, 20:

    tam capitalem hostem,

    Cic. Cat. 2, 2, 3:

    hominem,

    id. Q. Fr. 1, 2, 4, § 14:

    nefarios duces,

    id. Cat. 3, 7, 16:

    Virginium,

    Liv. 3, 48, 6; cf. id. 1, 41, 1:

    praesidium Punicum,

    id. 26, 14, 7:

    hunc comprehenderant atque in vincula conjecerant,

    Caes. B. G. 4, 27; 5, 25:

    in fugā,

    id. ib. 5, 21.—Rarely of disease:

    comprehensus morbo,

    Just. 23, 2, 4; cf.:

    comprehensi pestiferā lue,

    id. 32, 3, 9.—Of places, to occupy, seize upon:

    aliis comprehensis collibus munitiones perfecerunt,

    Caes. B. C. 3, 46 fin.
    * b.
    Of things, to intercept' -epistulas, Just. 20, 5, 12.—
    2.
    To seize upon one, to apprehend him in any crime:

    fures,

    Cat. 62, 35.—With inf.: qui interesse concentibus interdictis fuerint comprehensi, Cod. Th. 16, 4, 5.—Hence,
    b.
    Transf. to the crime:

    nefandum adulterium,

    to discover, detect it, Cic. Mil. 27, 72:

    res ejus indicio,

    id. Clu. 16, 47.—
    3.
    Of plants, to take root; of a graft:

    cum comprehendit (surculus),

    Varr. R. R. 1, 40 fin.; so,

    in gen.,

    Col. 3, 5, 1; 5, 6, 18; Pall. Jan. 13, 5.—
    4.
    Of women, to conceive, become pregnant, = concipere:

    si mulier non comprehendit, etc.,

    Cels. 5, 21 fin.
    5.
    Of a space, to contain, comprise, comprehend, include:

    ut nuces integras, quas uno modio comprehendere possis,

    Varr. R. R. 1, 7, 3:

    circuitus ejus triginta et duo stadia comprehendit,

    Curt. 6, 6, 24. —
    6.
    In late medic. lang., of medicines, to combine:

    aliquid melle,

    Veg. Art. Vet. 6, 27, 1; Scrib. Comp. 88; 227 al.—
    7.
    Of the range of a missile:

    quantum impulsa valet comprehendere lancea nodo,

    Sil. 4, 102.—
    8.
    Of the reach of a surgical instrument:

    si vitium in angusto est, quod comprehendere modiolus possit,

    Cels. 8, 3 init.
    II.
    Trop.
    A.
    To comprehend by the sense of sight, to perceive, observe, see (very rare):

    aliquid visu,

    Sil. 3, 408;

    and without visu: comprehendere vix litterarum apices,

    Gell. 13, 30, 10.—
    B.
    To comprehend something intellectually, to receive into one's mind, to grasp, perceive, comprehend; with abl.: si quam opinionem jam mentibus vestris comprehendistis: si eam ratio convellet, si oratio labefactabit, etc., if any opinion has already taken root in your mind (the figure taken from the rooting of plants; v. supra, I. B. 3.), Cic. Clu. 2, 6:

    omnes animo virtutes,

    id. Balb. 1, 3; id. N. D. 3, 25, 64:

    animo haec tenemus comprehensa, non sensibus,

    id. Ac. 2, 7, 21 sq.:

    omnia animis et cogitatione,

    id. Fl. 27, 66; cf. id. de Or. 2, 31, 136:

    aliquid mente,

    id. N. D. 3, 8, 21:

    aliquid memoriā,

    id. Tusc. 5, 41, 121:

    qualis animus sit vacans corpore, intellegere et cogitatione comprehendere,

    id. ib. 1, 22, 50:

    aliquid certis signis,

    Col. 6, 24, 3:

    aliquid experimentis assiduis,

    Pall. 2, 13, 8.—Without abl.:

    esse aliquid, quod conprehendi et percipi posset,

    Cic. Ac. 2, 6, 17; 2, 6, 18:

    virtutum cognitio confirmat percipi et conprehendi multa posse,

    id. ib. 2, 8, 23; 1, 11, 42.—
    C.
    To comprehend or include in words; to comprise in discourse or in writing, to express, describe, recount, narrate, etc.:

    breviter paucis comprendere multa,

    Lucr. 6, 1082; cf.:

    breviter comprehensa sententia,

    Cic. Fin. 2, 7, 20; Quint. 9, 3, 91:

    comprehendam brevi,

    Cic. de Or. 1, 8, 34:

    perinde ac si in hanc formulam omnia judicia conclusa et comprehensa sint,

    id. Rosc. Com. 5, 15:

    (Cato) verbis luculentioribus et pluribus rem eandem comprehenderat,

    id. Att. 12, 21, 1:

    ipsa natura circumscriptione quādam verborum comprehendit concluditque sententiam,

    id. Brut. 8, 34:

    in eā (terrā) enim et lapis et harena et cetera ejus generis sunt in nominando comprehensa,

    Varr. R. R. 1, 9, 1:

    emplastra quoque, quae supra comprehensa sunt,

    Cels. 5, 27, 3; so absol.:

    ad veterum rerum nostrarum memoriam comprehendendam impulsi sumus,

    Cic. Brut. 5, 19:

    aliquid dictis,

    Ov. M. 13, 160:

    quae si comprendere coner,

    id. Tr. 5, 2, 27. —
    2.
    Poet.: aliquid numero, to number, enumerate:

    neque enim numero comprendere refert,

    Verg. G. 2, 104; Ov. A. A. 2, 447; cf.:

    numerum quorum comprendere non est,

    id. Tr. 5, 11, 19.—
    D.
    To comprehend any one in affection, to bind to one's self, to put under obligation, to embrace with kindness (rare;

    mostly in Cic.): multos amicitiā, tueri obsequio, etc.,

    to have many friends, Cic. Cael. 6, 13:

    adulescentem humanitate tuā,

    id. Fam. 13, 15, 3:

    quod omnibus officiis per se, per patrem, per majores suos totam Atinatem praefecturam comprehenderit,

    id. Planc. 19. 47.—
    E.
    To shut in, include (late Lat.):

    spiritum in effigiem,

    Lact. 4, 8, 9:

    elementorum figurae humanā specie comprehensae,

    id. 2, 6, 1.

    Lewis & Short latin dictionary > conprehendo

  • 17 inrequietus

    irrĕquĭētus ( inr-), a, um, adj. [2. inrequietus], unquiet, restless ( poet. and in post-Aug. prose):

    Enipeus,

    Ov. M. 1, 579:

    illa,

    id. ib. 5, 443:

    Charybdis,

    id. ib. 13, 730:

    agitatio,

    Sen. Brev. Vit. 10, 6:

    circuitus mundi,

    Plin. 2, 5, 4, § 11; cf.:

    ambitus (mundi),

    id. 2, 3, 3, § 6.—
    II.
    Transf., disquieting, causing unrest:

    sors mea,

    Ov. M. 2, 386:

    bella,

    id. Tr. 2, 236.

    Lewis & Short latin dictionary > inrequietus

  • 18 irrequietus

    irrĕquĭētus ( inr-), a, um, adj. [2. inrequietus], unquiet, restless ( poet. and in post-Aug. prose):

    Enipeus,

    Ov. M. 1, 579:

    illa,

    id. ib. 5, 443:

    Charybdis,

    id. ib. 13, 730:

    agitatio,

    Sen. Brev. Vit. 10, 6:

    circuitus mundi,

    Plin. 2, 5, 4, § 11; cf.:

    ambitus (mundi),

    id. 2, 3, 3, § 6.—
    II.
    Transf., disquieting, causing unrest:

    sors mea,

    Ov. M. 2, 386:

    bella,

    id. Tr. 2, 236.

    Lewis & Short latin dictionary > irrequietus

  • 19 M

    M, m, the twelfth letter of the Latin alphabet (J not being distinguished from I in the class. period), corresponds in form and sound to the Greek M; the Latin language, however, does not combine an initial m with n, as in the Greek mna, mnêma, mnion, mnoos, etc.; hence, the Greek mna became Latin mĭna. The Latin language, unlike the Greek, tolerated a final m; but its sound was obscure, Prisc. p. 555 P. (cf. Quint. 12, 10, 31), and before an initial vowel, even in prose, was scarcely heard (hence Verrius Flaccus proposed to represent it by an M half obliterated, thus, N). In poetry, the vowel also immediately preceding the m was elided, Quint. 9, 4, 40; 11, 3, 34; 109; Diom. p. 488 P.; Prisc. p. 555 sq. ib.; Val. Prob. 1392; 1440 ib. To this rejection of the m at the end of words before vowels are owing the forms attinge, dice, ostende, facie, recipie, for attingam, dicam, ostendam, faciam, recipiam; v. the letter E; and the forms donec for donicum, coëo, coërceo for com-eo, com-erceo; circueo, circuitus, for circum-eo, circum-itus; veneo for venum eo; vendo for venum do; animadverto for animum adverto, etc.— M is substituted for p or b before a nasal suffix, as som-nus, cf. sopor, sopio; scamnum, cf. scabellum; Samnium for Sabinium; summus, cf. sub, super. Often also for n before a labial, as impello for inpello; cf. rumpo, root rup-; lambo, root lab-, with fundo, root fud-, etc.— M corresponds with the m of all Indo-European tongues, like Gr. m; cf. simul, hama; me, me; mel, meli; magnus, megas; but in inflections final m corresponds with Gr. n, as navem, naun; musarum, mousôn; sim, eiên, etc.— M is interchanged most freq. with n; so eundem, eandem, quendam, quorundam, tantundem, from eum, eam, quem, quorum, tantum; and, on the other hand, im is written for in before labials and m: imbellis, imbibo, imbuo; impar, impedio, imprimo, immanis, immergo, immuto, etc. Thus also m regularly stands for the final n of neuters borrowed from the Greek. A collat. form of Nilus, Melo, for Neilos, is mentioned in Paul. ex Fest. p. 7; 18 and 129 Müll.—The Latin m also interchanges with Gr. b: mel-ior, bel-tiôn; mortuus (Sanscr. mrita), brotos (v. for full details, Corss. Ausspr. 1, pp. 263 sqq.).As an abbreviation, M. denotes most freq. the prænomen Marcus, and less freq. magister, monumentum, municipium; v. the Index Notar. in Inscr. Orell. 2, p. 464 sq. M' denotes the prænomen Manius.As a numeral, M, standing for CIC, denotes the number 1000.

    Lewis & Short latin dictionary > M

  • 20 m

    M, m, the twelfth letter of the Latin alphabet (J not being distinguished from I in the class. period), corresponds in form and sound to the Greek M; the Latin language, however, does not combine an initial m with n, as in the Greek mna, mnêma, mnion, mnoos, etc.; hence, the Greek mna became Latin mĭna. The Latin language, unlike the Greek, tolerated a final m; but its sound was obscure, Prisc. p. 555 P. (cf. Quint. 12, 10, 31), and before an initial vowel, even in prose, was scarcely heard (hence Verrius Flaccus proposed to represent it by an M half obliterated, thus, N). In poetry, the vowel also immediately preceding the m was elided, Quint. 9, 4, 40; 11, 3, 34; 109; Diom. p. 488 P.; Prisc. p. 555 sq. ib.; Val. Prob. 1392; 1440 ib. To this rejection of the m at the end of words before vowels are owing the forms attinge, dice, ostende, facie, recipie, for attingam, dicam, ostendam, faciam, recipiam; v. the letter E; and the forms donec for donicum, coëo, coërceo for com-eo, com-erceo; circueo, circuitus, for circum-eo, circum-itus; veneo for venum eo; vendo for venum do; animadverto for animum adverto, etc.— M is substituted for p or b before a nasal suffix, as som-nus, cf. sopor, sopio; scamnum, cf. scabellum; Samnium for Sabinium; summus, cf. sub, super. Often also for n before a labial, as impello for inpello; cf. rumpo, root rup-; lambo, root lab-, with fundo, root fud-, etc.— M corresponds with the m of all Indo-European tongues, like Gr. m; cf. simul, hama; me, me; mel, meli; magnus, megas; but in inflections final m corresponds with Gr. n, as navem, naun; musarum, mousôn; sim, eiên, etc.— M is interchanged most freq. with n; so eundem, eandem, quendam, quorundam, tantundem, from eum, eam, quem, quorum, tantum; and, on the other hand, im is written for in before labials and m: imbellis, imbibo, imbuo; impar, impedio, imprimo, immanis, immergo, immuto, etc. Thus also m regularly stands for the final n of neuters borrowed from the Greek. A collat. form of Nilus, Melo, for Neilos, is mentioned in Paul. ex Fest. p. 7; 18 and 129 Müll.—The Latin m also interchanges with Gr. b: mel-ior, bel-tiôn; mortuus (Sanscr. mrita), brotos (v. for full details, Corss. Ausspr. 1, pp. 263 sqq.).As an abbreviation, M. denotes most freq. the prænomen Marcus, and less freq. magister, monumentum, municipium; v. the Index Notar. in Inscr. Orell. 2, p. 464 sq. M' denotes the prænomen Manius.As a numeral, M, standing for CIC, denotes the number 1000.

    Lewis & Short latin dictionary > m

См. также в других словарях:

  • Circuĭtus — (lat.), 1) Umlauf; 2) (Med.), Paroxysmus; 3) (Circuitio, Rhet.), Umschreibung einer Sache, die man nicht mit ihrem Namen nennen will; auch Umschweif im Reden …   Pierer's Universal-Lexikon

  • circuitus — index circuit Burton s Legal Thesaurus. William C. Burton. 2006 …   Law dictionary

  • circuitus verborum — /sûr kūˈi təs vûr bōˈrəm, böˈ or kir kŭˈi tŭs wer bōˈrŭm/ (Latin) A circumlocution …   Useful english dictionary

  • circuitus est evitandus; et boni judicis est lites dirimere, ne lis ex lite oriatur — /sarkyuwatas est evatsndas, et bownay juwdasas est laytiyz darimariy, niy lays eks laytiy oriyeytar/ Circuity is to be avoided; and it is the duty of a good judge to determine litigations, lest one lawsuit arise out of another …   Black's law dictionary

  • circuitus est evitandus; et boni judicis est lites dirimere, ne lis ex lite oriatur — /sarkyuwatas est evatsndas, et bownay juwdasas est laytiyz darimariy, niy lays eks laytiy oriyeytar/ Circuity is to be avoided; and it is the duty of a good judge to determine litigations, lest one lawsuit arise out of another …   Black's law dictionary

  • Circuitus est evitandus — Circuity is to be avoided …   Ballentine's law dictionary

  • INSULA Iulii (S.) — INSULA S. Iulii P. Diac. Islu di S. Guiluio, intra lacum Hortanum, ubi Hora opp. Novariensis Ep. a Novaria 24. mill. pass. Insularum maris Aegaei ordo, situs, distantiae, et magnitudo, uti apud Neotericos. Cythera, vulgo Cerigo, 60 mill. pass.… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • circuit — [ sirkɥi ] n. m. • 1257; circuite n. f. 1220; lat. circuitus, de circuire, circumire « faire le tour » 1 ♦ Vieilli Distance à parcourir pour faire le tour d un lieu. ⇒ contour, périmètre, pourtour, 3. tour. Le parc a quatre kilomètres de circuit …   Encyclopédie Universelle

  • circuit — CIRCUÍT, circuite, s.n. 1. Ansamblu de fire şi dispozitive bune conducătoare de electricitate care, împreună cu sursa curentului, formează un traseu închis pentru trecerea unui curent. ♢ (electron.; în sintagma) Circuit imprimat = circuit… …   Dicționar Român

  • Liste lateinischer Phrasen/C — Lateinische Phrasen   A B C D E F G H I L M N O P Q R S T U V Inhaltsverzeichnis 1 …   Deutsch Wikipedia

  • Circuito — (Del lat. circuitus.) ► sustantivo masculino 1 Terreno comprendido dentro de un perímetro cualquiera. 2 Contorno, límite exterior. SINÓNIMO circunferencia 3 DEPORTES Itinerario cerrado, previamente fijado para realizar carreras deportivas, de… …   Enciclopedia Universal

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»