Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

calmly

  • 21 submissē (summ-)

        submissē (summ-) adv. with comp.    [submissus].—Of manner, softly, gently, calmly, modestly: dicere: ornamentis uti summissius.—Of character, modestly, humbly, submissively: mihi supplicare: agere, O.: se gerere submissius.

    Latin-English dictionary > submissē (summ-)

  • 22 tranquillē

        tranquillē adv.    [tranquillus], calmly, quietly, tranquilly: tranquille placideque: dicere.

    Latin-English dictionary > tranquillē

  • 23 aequanimiter

    calmly; with equanimity

    Latin-English dictionary > aequanimiter

  • 24 lente

    slowly, calmly, cooly, deliberately.

    Latin-English dictionary of medieval > lente

  • 25 quiete

    quietly, calmly

    Latin-English dictionary of medieval > quiete

  • 26 summisse

    humbly, softly, calmly, modestly.

    Latin-English dictionary of medieval > summisse

  • 27 aecus

    aequus ( aecus, Pac. 32 Rib.; Lucr. 5, 1023 Lachm. and Munro; AIQVOS, S. C. de Bacch. 1. 26), a, um, adj. [formerly referred to EIKÔ, eoika, but Pott connects it with Sanscr. ēka = one, as if properly, one and uniform; others consider it as akin to aemulor, q. v.].
    I.
    A.. Of place, that extends or lies in a horizontal direction, plain, even, level, flat (esp. freq. in the strategic descriptions of the histt.;

    syn.: planus, aequalis, aequabilis, par, similis, justus): locus ad libellam aequus,

    level, Varr. R. R. 1, 6 fin.:

    aequus et planus locus,

    Cic. Caec. 17 fin.:

    in aequum locum se demittere,

    Caes. B. G. 7, 28: legio, quae paulo aequiore loco constiterat, id. ib. 7, 51:

    in aequum locum deducere,

    Sall. J. 42 (cf. in Gr. eis to isoW katabainein, Xen. Anab. 4, 6, 18).— Trop.:

    sive loquitur ex inferiore loco sive aequo sive ex superiore,

    i. e. before the judges, sitting on raised seats, or in the Senate, or in the assembly of the people from the rostra, Cic. de Or. 3, 6, 23:

    meos multos et ex superiore et ex aequo loco sermones habitos cum tuā summā laude,

    from the tribune, and on private matters, id. Fam. 3, 8.—In the histt., sometimes subst.: aequum, i, n., with a gen., level ground, a plain:

    facilem in aequo campi victoriam fore,

    Liv. 5, 38:

    ut primum agmen aequo, ceteri per acclive jugum insurgerent,

    Tac. Agr. 35:

    in aequum digredi,

    id. ib. 18:

    in aequo obstare,

    id. ib. 36; id. H. 4, 23.—Also, an eminence, if it rises without inequalities:

    dum Romanae cohortes in aequum eniterentur,

    up the slope, Tac. A. 2, 80.—As a level place is more favorable for military operations than an uneven one, aequus has the signif.,
    B.
    Favorable, convenient, advantageous (as its opp., iniquus, uneven, has that of unfavorable, etc.).
    1.
    Of place:

    locum se aequum ad dimicandum dedisse,

    Caes. B. C. 3, 73:

    etsi non aequum locum videbat suis,

    Nep. Milt. 5, 4:

    non hic silvas nec paludes, sed aequis locis aequos deos,

    Tac. A. 1, 68. —
    2.
    Of time: judicium aequiore tempore fieri oportere, more propitious, Cic. Corn. Fragm. ap. Ascon. p. 72:

    et tempore et loco aequo,

    Liv. 26, 3:

    tempore aequo,

    Suet. Caes. 35.—
    3.
    In gen., of persons or things (freq. and class.), favorable, kind, friendly, benevolent, etc.; constr. absol. with dat., or in and acc. (in poets in with abl.).
    (α).
    Absol.:

    consequeris, ut eos ipsos, quos contra statuas, aequos placatosque dimittas,

    Cic. Or. 10, 34:

    nobilitate inimica, non aequo senatu,

    id. Q. Fr. 2, 3 med.:

    meis aequissimis utuntur auribus,

    id. Fam. 7, 33:

    oculis aspicere aequis,

    Verg. A. 4, 372:

    O dominum aequum et bonum,

    Suet. Aug. 53:

    boni et aequi et faciles domini,

    id. Tib. 29.—
    (β).
    With dat.:

    aequa Venus Teucris, Pallas iniqua fuit,

    Ov. Tr. 1, 2, 6; id. A. A. 2, 310.—
    (γ).
    With in and acc.:

    quis hoc statuit, quod aequum sit in Quintium, id iniquum esse in Maevium,

    Cic. Quint. 14.—
    (δ).
    With in and abl.:

    victor erat quamvis, aequus in hoste fuit,

    Prop. 4, 18, 28.—Hence,
    4.
    aequus, i, m. subst., a friend:

    ego ut me tibi amicissimum esse et aequi et iniqui intellegant, curabo,

    both friends and enemies, Cic. Fam. 3, 6 fin.:

    aequis iniquisque persuasum erat,

    Liv. 5, 45.
    II.
    That is equal to another in any quality, equal, like; and of things divided into two equal parts, a half:

    aequo censu censeri,

    Plaut. Trin. 2, 4, 92:

    partīs,

    Lucr. 3, 125; so Aur. Vict. Orig. 19, 1; and Vulg. 1 Reg. 30, 24:

    aequa erit mensura sagorum,

    ib. Exod. 26, 8:

    pondera,

    ib. Lev. 19, 36:

    portio,

    ib. 2 Mach. 8, 30:

    aequa dementia,

    Lucr. 1, 705 al.:

    aequā manu discedere,

    to come off with equal advantage, Sall. C. 39; so,

    aequo Marte pugnare,

    with equal success, Liv. 2, 6; Curt. 4, 15, 29; Flor. 4, 2, 48 al.:

    urbs erat in summo nubibus aequa jugo,

    Ov. P. 4, 7, 24:

    aequum vulnus utrique tulit,

    id. M. 9, 719 (cf. id. ib. 7, 803:

    aequales urebant pectora flammae): sequiturque patrem non passibus aequis,

    Verg. A. 2, 724:

    pars aequa mundi,

    Plin. 2, 19, 17, § 81:

    utinam esset mihi pars aequa amoris tecum, i. e. aeque vicissim amaremus,

    Ter. Eun. 1, 2, 12:

    non tertiam portionem, verum aequam,

    Plin. 3, 1, 1, § 5 al. —Hence the adverbial phrases,
    1.
    Ex aequo, in like manner, in an equal degree, equally ( = ex isou, Hdt., Dem.), Lucr. 1, 854:

    dixit et ex aequo donis formaque probata, etc.,

    Ov. H. 16, 87; 20, 123; id. Am. 1, 10, 33; id. A. A. 2, 682; id. M. 3, 145; 4, 62; Liv. 36, 37:

    adversarum rerum ex aequo socii sunt (Fosi Cheruscis), cum in secundis minores fuissent,

    Tac. G. 36 fin.
    2.
    In aequo esse or stare, to be equal:

    qui cogit mori nolentem, in aequo est, quique properantem impedit,

    Sen. Phoen. 98:

    ut naturam oderint, quod infra deos sumus, quod non in aequo illis stetimus,

    id. Ben. 2, 29: in aequo ponere aliquem alicui, to make equal, to put on an equality, to compare:

    in aequo eum (Philopoemenem) summis imperatoribus posuerunt,

    Liv. 39, 50 fin.
    B.
    Morally.
    1.
    Of persons, fair, equitable, impartial in conduct toward others (diff. from justus, just; v. aequitas, II.); constr. absol., with dat.; more rarely with gen.:

    praetor aequus et sapiens,

    Cic. Verr. 2, 4, 65; 2, 5, 59:

    aequissimus aestimator et judex,

    id. Fin. 3, 2:

    praebere se aequum alicui,

    id. Fam. 2, 1:

    absentium aequi, praesentibus mobiles,

    benevolent toward, Tac. A. 6, 36.—
    2.
    Of things, fair, right, equitable, reasonable: ITA. SENATVS. AIQVOM. CENSVIT., S. C. de Bach. 1. 26: et aecum et rectum est, Pac. ap. Non. 261, 13 (Trag. Rel. p. 81 Rib.):

    aequa et honesta postulatio,

    Cic. Rosc. Am. 2:

    quod justum est et aequum, servis praestate,

    just and fair, Vulg. Col. 4, 1:

    postulo primum id, quod aequissimum est, ut, etc.,

    Cic. Clu. 2:

    aequa lex et omnibus utilis,

    id. Balb. 27:

    aequissimis legibus monere,

    Aur. Vict. Caes. 9, 5:

    aequae conditiones,

    Vell. 2, 25; see Fischer, Gr. II. 611.—Hence,
    3.
    ae-quum, i, n. subst., what is fair, equitable, or just; fairness, equity, or justice, etc.: jus atque aequum, Enn. ap. Non. p. 399, 10 (Trag. v. 224 Vahl.):

    utilitas justi prope mater et aequi,

    Hor. S. 1, 3, 98:

    aequi studium,

    Aur. Vict. Caes. 24, 6.—Often with comparatives, more than is right, proper, reasonable:

    lamentari amplius aequo,

    Lucr. 3, 966:

    injurias gravius aequo habere,

    to feel too deeply, Sall. C. 50:

    potus largius aequo,

    Hor. Ep. 2, 2, 215.—Hence, aequum est, it is reasonable, proper, right, etc.; constr. with acc. and inf., in good prose also with dat. pers. and ut, Rudd. II. p. 235, n. 21: nos quiescere aequom est, Enn. ap. Diom. p. 382 P. (Trag. v. 199 Vahl.):

    quae liberum scire aequom est adulescentem,

    Ter. Eun. 3, 2, 25:

    significant Imbecillorum esse aecum misererier omnīs,

    Lucr. 5, 1023:

    non est aequum nos derelinquere verbum Dei,

    Vulg. Act. 6, 2:

    aequius est mori quam auctoritatem imperii foedare,

    Aur. Vict. Epit. 12, 7:

    ut peritis? Ut piscatorem aequomst (sc. perire), fame sitique speque,

    Plaut. Rud. 2, 2, 7; so,

    sicut aequum est homini de potestate deorum timide et pauca dicamus,

    Cic. Imp. Pomp. 16, 47.—In Plaut., with abl.:

    plus vidissem quam med atque illo aequom foret,

    would be becoming in me and him, Plaut. Bacch. 3, 3, 84; id. Rud. prol. 47.—
    4.
    Aequum as subst. very freq. with bonum = aequitas, equitable conduct toward others, fairness, equity, etc.:

    neque quidquam queo aequi bonique ab eo impetrare,

    what is right and just, Plaut. Curc. 1, 1, 65:

    cum de jure civili, cum de aequo et bono disputaretur,

    Cic. Brut. 38:

    ex aequo et bono, non ex callido versutoque jure rem judicari oportere,

    id. Caecin. 23:

    fit reus magis ex aequo bonoque quam ex jure gentium,

    in accordance with justice and equity, Sall. J. 35.— Also without et:

    illi dolum malum, illi fidem bonam, illi aequum bonum tradiderunt,

    Cic. Top. 17.—So also, aequius melius, according to greater equily, Cic. Off. 3, 15; id. Top. 17.—
    C.
    Of a state of mind, even, unruffled, calm, composed, tranquil, patient, enduring (cf. aequitas, II. B.);

    esp. freq. with animus or mens: animus aequos optumum est aerumnae condimentum,

    Plaut. Rud. 2, 3, 71:

    concedo et quod animus aequus est et quia necesse est,

    Cic. Rosc. Am. 50:

    quodadest memento Componere aequus,

    Hor. C. 3, 29, 32:

    tentantem majora, fere praesentibus aequum,

    id. Ep. 1, 17, 24;

    and so, aequam memento rebus in arduis Servare mentem, etc.,

    id. C. 2, 3, 1.—Esp. freq. in the adv. abl.: aequo (aequiore, aequissimo) animo, with even mind, with equanimity, patiently, calmly, quietly, with forbearance: ego, nisi Bibulus adniteretur de triumpho, aequo animo essem, nunc vero aischron siôpan, Cic. Att. 6, 8:

    carere aequo animo aliquā re,

    id. Brut. 6:

    ferre aliquid,

    Nep. Dion. 6, 7; Aur. Vict. Orig. 6, 3:

    accipere,

    Sall. C. 3, 2:

    tolerare,

    id. J. 31:

    quo aequiore animo Germanicus celerem successionem operiretur,

    Suet. Tib. 25:

    testem se in judiciis interrogari aequissimo animo patiebatur,

    id. Aug. 56.—In eccl. Lat. = bono animo:

    aequo animo esto,

    be of good cheer, Vulg. 3 Reg. 21, 7:

    aequo animo (aliquis) est? Psallat,

    ib. Jacob. 5, 13.—Hence: aequi bonique facere aliquid, to regard as fair and reasonable (prop., a gen. of value, Roby, § 1191), to put up with, be content with, submit to, acquiesce in, etc.:

    istuc aequi bonique facio,

    Ter. Heaut. 4, 5, 40: tranquillissimus animus meus totum istuc aequi boni [p. 59] facit, Cic. Att. 7, 7; Liv. 34, 22 fin.:

    aequi istuc faciam,

    it will be all the same to me, Plaut. Mil. 3, 1, 189.—So also:

    aequi bonique dicere,

    to propose any thing reasonable, Ter. Phorm. 4, 3, 32.—Hence, aequē, adv., in like manner, equally, just as = ex aequo, pariter, Gr. isôs, omoiôs (indicating the entire equality of two objects compared, while similiter denotes only likeness):

    eā (benevolentiā) non pariter omnes egemus... honore et gloriā fortasse non aeque omnes egent,

    Cic. Off. 2, 8, 30:

    non possum ego non aut proxime atque ille aut etiam aeque laborare,

    id. Fam. 9, 13, 2:

    universa aeque eveniunt justo et impio,

    Vulg. Eccl. 9, 2.
    1.
    In the comic poets with cum or the comp. abl. (cf. adaeque); in Cic. and good class. authors gen. with et, atque, ac, ac si; less class. with quam, ut, quam ut; in Petr. with tamquam.
    (α).
    Aeque—cum:

    animum advorte, ut aeque mecum haec scias,

    Plaut. As. 2, 2, 66, id. Poen. prol. 47: novi aeque omnia tecum, Ter Phorm. 5, 9, 43. But in Plaut. As. 4, 1, 26, tecum una postea aeque pocla potitet, una belongs with tecum to potitet, and aeque is put absol. (sc. ut tu).—
    (β).
    Aeque with comp. abl.:

    nullus est hoc meticulosus aeque,

    as this person, Plaut. Am. 1, 1, 137:

    qui me in terrā aeque fortunatus erit,

    id. Curc. 1, 2, 51.—
    (γ).
    Aeque—et or aeque— que (as in Gr. ison kai, isa kai, Soph. Oed. Tyr. 611;

    Thuc. 3, 14). nisi aeque amicos et nosmet ipsos diligamus,

    equally as ourselves, Cic. Fin. 1, 20, 67. versūs aeque prima et media et extrema pars attenditur, id. de Or. 3, 50, 192; id. Rosc. Com. 1, 2; so id. Mur. 13, 28; id. Clu. 69, 195, id. Tusc. 2, 26, 62 al.:

    quod Aeque neglectum pueris senibusque nocebit,

    Hor. Ep. 1, 1, 26.—
    (δ).
    Aeque—atque, —ac, —ac si, as... as; as much as, as: vide ne, quem tu esse hebetem deputes aeque ac pecus, is, etc., Att. ap. Cic. Div. 1, 22, 45: pumex non aeque aridus atque hic est senex, Plaut Aul. 2, 4, 18; Ter. Phorm 1, 2, 43; Varr. R. R. 3, 8, 2:

    nisi haberes, qui illis aeque ac tu ipse gauderet,

    Cic. Lael. 6, 22:

    sed me colit et observat aeque atque patronum suum,

    id. Fam. 13, 69; 2, 2; so id. Brut. 71, 248; id. Rosc. Am. 40, 116; Cels. 6, 15; Tac. H. 4, 5; Suet. Caes. 12 al.: aeque ac si. with the subj., just as if. altogether as if:

    Egnatii absentis rem ut tueare, aeque a te peto ac si mea negotia essent,

    Cic. Fam. 13, 43, 3; Auct Her 2, 13, 19: quo factum est, ut jumenta aeque nitida ex castellis educeret ac si in campestribus ea locis habuisset, Nep Eum. 5. 6; Liv. 10, 7, 4; 44, 22, 5 al.—
    (ε).
    Aeque— quam (only in Plaut. and prose writers from the Aug. per.;

    neither in Cic. nor in Cæs.),

    as... as, in the same manner as, as well... as, like, Plaut. Mil. 2, 5, 55;

    nullum esse agrum aeque feracem quam hic est,

    id. Epid. 2, 3, 1:

    nihil aeque eos terruit quam robur et color imperatoris,

    Liv. 28, 26, 14, 5, 6, 11; so 5, 3, 4; 31, 1, 3;

    in navibus posita aeque quam in aedificiis,

    Plin. 2, 81, 83, § 196; so 2, 70, 72, § 180; Tac. A. 14, 38; id. H. 2, 10; 4, 52; Suet. Aug. 64, 89; id. Galb. 4 al.—
    (ζ).
    Aeque—ut, a rare combination, and unworthy of imitation (in authors of the class. per. its reception rests, for the most part, upon false readings for aeque et or aeque ac), as much as, like, cui nihil aeque in causis agendis ut brevitas placet, Plin. Ep. 1, 20, 1 Keil. accinctus aeque ut discinctus, Vulg. 3 Reg. 20, 11. Possidebitis eam (terram) singuli aeque ut frater suus, ib. Ezech. 47, 14:

    idemque proficeret aeque ut rosaceum,

    Plin. 23, 4, 45, § 89, where Jan reads proficeret quod rosaceum. —In Plaut. once aeque—quasi for the class. aeque ac. quem videam aeque esse maestum quasi dies si dicta sit, Plaut. As. 5, 1, 11 Fleck.—
    (η).
    Sometimes aeque—aeque, as well as, as much as. aeque pauperibus prodest, locupletibus aeque, Hor. Ep. 1, 1, 25:

    aeque discordiam praepositorum, aeque concordiam subjectis exitiosam,

    Tac. Agr. 15.—
    2.
    The comparison is often to be supplied from the whole sentence or context; hence, aeque stands absol. for aeque ac, etc. (ante-class. freq.; also in Cic. and Liv.), equally, as much as, as: eadem oratio non aeque valet, Enn. ap. Gell. 11, 4 (from Eurip. Hec. 295: logos... ou tauton sthenei):

    satin habes, si feminarum nullast quam aeque diligam?

    Plaut. Am. 1, 3, 11: Aetna mons non aeque altus, id. Mil. 4, 2, 73; 4, 7, 10; id. Most. 1, 3, 85, etc.; Ter. Phorm. 3, 3, 32; Cic. Fam. 4, 6, 1; so id. ib. 5, 21; id. Fin. 4, 33, 62:

    aeque sons,

    Liv. 29, 19, 2;

    so 29, 19, 4 al.: aeque non est dubium,

    it is as little doubtful, Plin. 2, 15, 13, § 68.—
    3.
    With omnes, uterque, and definite numerals, to indicate that a thing applies equally to all the objects designated, equally:

    non omnia eadem aeque omnibus suavia esse scito,

    Plaut. As. 3, 3, 51; Ter. Hec. 2, 1, 2; so Cic. Off. 2, 8, 31; id. Fin. 4, 27, 75 al.:

    etsi utrique nostrum prope aeque gratae erant (litterae),

    id. Fam. 13, 18; so id. Quint. 28, 86; Verg. G. 3, 118; Ov. Tr. 3, 8, 33; id. Fast. 1, 226:

    aeque ambo pares,

    Plaut. Men. 5, 9, 60:

    duae trabes aeque longae,

    Caes. B. C. 2, 10; Suet. Aug. 101. —
    4.
    Sometimes absol., with several substantives, alike, equally:

    Tragici et comici Numquam aeque sunt meditati,

    Plaut. Pers. 4, 2, 4. imperium bonus ignavus aeque sibi exoptant, Sall. C. 11.—
    5.
    In Plaut. Capt. 3, 5, 42, nec est mihi quisquam, melius aeque cui velim, melius velle is, perhaps, to be taken together as a phrase, and the comp. considered as used in a restricted sense, as in melius est. Others consider the comp. as used for the simple positive; cf. adaeque.—
    B.
    Justly, with equity:

    mihi id aeque factum arbitror,

    Plaut. Mil. 5, 22 dub. (Ritschl: jureque id factum arbitror).— Comp.: ferro quam fame aequius perituros, more willingly, Sall. H. Fragm.— Sup.:

    aequissime jus dicere,

    Aur. Vict. Epit. 11, 2:

    judicas ut qui aequissime,

    Sid. 15, Ep. 11.
    An old adverb.
    form, aequĭter, also occurs: praeda per participes aequiter partita est, Liv. Andr. ap. Non. 512, 31; so Pac. ib., Att. ib., and Plaut. acc. to Prisc. 1010 P.

    Lewis & Short latin dictionary > aecus

  • 28 aequanimis

    aequănĭmis [aequus-animus], adj. in Vet. Onomast. = eugnômôn, kind, mild. —Adv.: aequănĭmĭter, calmly, with equanimity (only in later Lat.), Macr. S. 2, 4; Sulp. Dial. 1, 14; Amm. 19, 10; Tert. Patient. 8 al.

    Lewis & Short latin dictionary > aequanimis

  • 29 aequum

    aequus ( aecus, Pac. 32 Rib.; Lucr. 5, 1023 Lachm. and Munro; AIQVOS, S. C. de Bacch. 1. 26), a, um, adj. [formerly referred to EIKÔ, eoika, but Pott connects it with Sanscr. ēka = one, as if properly, one and uniform; others consider it as akin to aemulor, q. v.].
    I.
    A.. Of place, that extends or lies in a horizontal direction, plain, even, level, flat (esp. freq. in the strategic descriptions of the histt.;

    syn.: planus, aequalis, aequabilis, par, similis, justus): locus ad libellam aequus,

    level, Varr. R. R. 1, 6 fin.:

    aequus et planus locus,

    Cic. Caec. 17 fin.:

    in aequum locum se demittere,

    Caes. B. G. 7, 28: legio, quae paulo aequiore loco constiterat, id. ib. 7, 51:

    in aequum locum deducere,

    Sall. J. 42 (cf. in Gr. eis to isoW katabainein, Xen. Anab. 4, 6, 18).— Trop.:

    sive loquitur ex inferiore loco sive aequo sive ex superiore,

    i. e. before the judges, sitting on raised seats, or in the Senate, or in the assembly of the people from the rostra, Cic. de Or. 3, 6, 23:

    meos multos et ex superiore et ex aequo loco sermones habitos cum tuā summā laude,

    from the tribune, and on private matters, id. Fam. 3, 8.—In the histt., sometimes subst.: aequum, i, n., with a gen., level ground, a plain:

    facilem in aequo campi victoriam fore,

    Liv. 5, 38:

    ut primum agmen aequo, ceteri per acclive jugum insurgerent,

    Tac. Agr. 35:

    in aequum digredi,

    id. ib. 18:

    in aequo obstare,

    id. ib. 36; id. H. 4, 23.—Also, an eminence, if it rises without inequalities:

    dum Romanae cohortes in aequum eniterentur,

    up the slope, Tac. A. 2, 80.—As a level place is more favorable for military operations than an uneven one, aequus has the signif.,
    B.
    Favorable, convenient, advantageous (as its opp., iniquus, uneven, has that of unfavorable, etc.).
    1.
    Of place:

    locum se aequum ad dimicandum dedisse,

    Caes. B. C. 3, 73:

    etsi non aequum locum videbat suis,

    Nep. Milt. 5, 4:

    non hic silvas nec paludes, sed aequis locis aequos deos,

    Tac. A. 1, 68. —
    2.
    Of time: judicium aequiore tempore fieri oportere, more propitious, Cic. Corn. Fragm. ap. Ascon. p. 72:

    et tempore et loco aequo,

    Liv. 26, 3:

    tempore aequo,

    Suet. Caes. 35.—
    3.
    In gen., of persons or things (freq. and class.), favorable, kind, friendly, benevolent, etc.; constr. absol. with dat., or in and acc. (in poets in with abl.).
    (α).
    Absol.:

    consequeris, ut eos ipsos, quos contra statuas, aequos placatosque dimittas,

    Cic. Or. 10, 34:

    nobilitate inimica, non aequo senatu,

    id. Q. Fr. 2, 3 med.:

    meis aequissimis utuntur auribus,

    id. Fam. 7, 33:

    oculis aspicere aequis,

    Verg. A. 4, 372:

    O dominum aequum et bonum,

    Suet. Aug. 53:

    boni et aequi et faciles domini,

    id. Tib. 29.—
    (β).
    With dat.:

    aequa Venus Teucris, Pallas iniqua fuit,

    Ov. Tr. 1, 2, 6; id. A. A. 2, 310.—
    (γ).
    With in and acc.:

    quis hoc statuit, quod aequum sit in Quintium, id iniquum esse in Maevium,

    Cic. Quint. 14.—
    (δ).
    With in and abl.:

    victor erat quamvis, aequus in hoste fuit,

    Prop. 4, 18, 28.—Hence,
    4.
    aequus, i, m. subst., a friend:

    ego ut me tibi amicissimum esse et aequi et iniqui intellegant, curabo,

    both friends and enemies, Cic. Fam. 3, 6 fin.:

    aequis iniquisque persuasum erat,

    Liv. 5, 45.
    II.
    That is equal to another in any quality, equal, like; and of things divided into two equal parts, a half:

    aequo censu censeri,

    Plaut. Trin. 2, 4, 92:

    partīs,

    Lucr. 3, 125; so Aur. Vict. Orig. 19, 1; and Vulg. 1 Reg. 30, 24:

    aequa erit mensura sagorum,

    ib. Exod. 26, 8:

    pondera,

    ib. Lev. 19, 36:

    portio,

    ib. 2 Mach. 8, 30:

    aequa dementia,

    Lucr. 1, 705 al.:

    aequā manu discedere,

    to come off with equal advantage, Sall. C. 39; so,

    aequo Marte pugnare,

    with equal success, Liv. 2, 6; Curt. 4, 15, 29; Flor. 4, 2, 48 al.:

    urbs erat in summo nubibus aequa jugo,

    Ov. P. 4, 7, 24:

    aequum vulnus utrique tulit,

    id. M. 9, 719 (cf. id. ib. 7, 803:

    aequales urebant pectora flammae): sequiturque patrem non passibus aequis,

    Verg. A. 2, 724:

    pars aequa mundi,

    Plin. 2, 19, 17, § 81:

    utinam esset mihi pars aequa amoris tecum, i. e. aeque vicissim amaremus,

    Ter. Eun. 1, 2, 12:

    non tertiam portionem, verum aequam,

    Plin. 3, 1, 1, § 5 al. —Hence the adverbial phrases,
    1.
    Ex aequo, in like manner, in an equal degree, equally ( = ex isou, Hdt., Dem.), Lucr. 1, 854:

    dixit et ex aequo donis formaque probata, etc.,

    Ov. H. 16, 87; 20, 123; id. Am. 1, 10, 33; id. A. A. 2, 682; id. M. 3, 145; 4, 62; Liv. 36, 37:

    adversarum rerum ex aequo socii sunt (Fosi Cheruscis), cum in secundis minores fuissent,

    Tac. G. 36 fin.
    2.
    In aequo esse or stare, to be equal:

    qui cogit mori nolentem, in aequo est, quique properantem impedit,

    Sen. Phoen. 98:

    ut naturam oderint, quod infra deos sumus, quod non in aequo illis stetimus,

    id. Ben. 2, 29: in aequo ponere aliquem alicui, to make equal, to put on an equality, to compare:

    in aequo eum (Philopoemenem) summis imperatoribus posuerunt,

    Liv. 39, 50 fin.
    B.
    Morally.
    1.
    Of persons, fair, equitable, impartial in conduct toward others (diff. from justus, just; v. aequitas, II.); constr. absol., with dat.; more rarely with gen.:

    praetor aequus et sapiens,

    Cic. Verr. 2, 4, 65; 2, 5, 59:

    aequissimus aestimator et judex,

    id. Fin. 3, 2:

    praebere se aequum alicui,

    id. Fam. 2, 1:

    absentium aequi, praesentibus mobiles,

    benevolent toward, Tac. A. 6, 36.—
    2.
    Of things, fair, right, equitable, reasonable: ITA. SENATVS. AIQVOM. CENSVIT., S. C. de Bach. 1. 26: et aecum et rectum est, Pac. ap. Non. 261, 13 (Trag. Rel. p. 81 Rib.):

    aequa et honesta postulatio,

    Cic. Rosc. Am. 2:

    quod justum est et aequum, servis praestate,

    just and fair, Vulg. Col. 4, 1:

    postulo primum id, quod aequissimum est, ut, etc.,

    Cic. Clu. 2:

    aequa lex et omnibus utilis,

    id. Balb. 27:

    aequissimis legibus monere,

    Aur. Vict. Caes. 9, 5:

    aequae conditiones,

    Vell. 2, 25; see Fischer, Gr. II. 611.—Hence,
    3.
    ae-quum, i, n. subst., what is fair, equitable, or just; fairness, equity, or justice, etc.: jus atque aequum, Enn. ap. Non. p. 399, 10 (Trag. v. 224 Vahl.):

    utilitas justi prope mater et aequi,

    Hor. S. 1, 3, 98:

    aequi studium,

    Aur. Vict. Caes. 24, 6.—Often with comparatives, more than is right, proper, reasonable:

    lamentari amplius aequo,

    Lucr. 3, 966:

    injurias gravius aequo habere,

    to feel too deeply, Sall. C. 50:

    potus largius aequo,

    Hor. Ep. 2, 2, 215.—Hence, aequum est, it is reasonable, proper, right, etc.; constr. with acc. and inf., in good prose also with dat. pers. and ut, Rudd. II. p. 235, n. 21: nos quiescere aequom est, Enn. ap. Diom. p. 382 P. (Trag. v. 199 Vahl.):

    quae liberum scire aequom est adulescentem,

    Ter. Eun. 3, 2, 25:

    significant Imbecillorum esse aecum misererier omnīs,

    Lucr. 5, 1023:

    non est aequum nos derelinquere verbum Dei,

    Vulg. Act. 6, 2:

    aequius est mori quam auctoritatem imperii foedare,

    Aur. Vict. Epit. 12, 7:

    ut peritis? Ut piscatorem aequomst (sc. perire), fame sitique speque,

    Plaut. Rud. 2, 2, 7; so,

    sicut aequum est homini de potestate deorum timide et pauca dicamus,

    Cic. Imp. Pomp. 16, 47.—In Plaut., with abl.:

    plus vidissem quam med atque illo aequom foret,

    would be becoming in me and him, Plaut. Bacch. 3, 3, 84; id. Rud. prol. 47.—
    4.
    Aequum as subst. very freq. with bonum = aequitas, equitable conduct toward others, fairness, equity, etc.:

    neque quidquam queo aequi bonique ab eo impetrare,

    what is right and just, Plaut. Curc. 1, 1, 65:

    cum de jure civili, cum de aequo et bono disputaretur,

    Cic. Brut. 38:

    ex aequo et bono, non ex callido versutoque jure rem judicari oportere,

    id. Caecin. 23:

    fit reus magis ex aequo bonoque quam ex jure gentium,

    in accordance with justice and equity, Sall. J. 35.— Also without et:

    illi dolum malum, illi fidem bonam, illi aequum bonum tradiderunt,

    Cic. Top. 17.—So also, aequius melius, according to greater equily, Cic. Off. 3, 15; id. Top. 17.—
    C.
    Of a state of mind, even, unruffled, calm, composed, tranquil, patient, enduring (cf. aequitas, II. B.);

    esp. freq. with animus or mens: animus aequos optumum est aerumnae condimentum,

    Plaut. Rud. 2, 3, 71:

    concedo et quod animus aequus est et quia necesse est,

    Cic. Rosc. Am. 50:

    quodadest memento Componere aequus,

    Hor. C. 3, 29, 32:

    tentantem majora, fere praesentibus aequum,

    id. Ep. 1, 17, 24;

    and so, aequam memento rebus in arduis Servare mentem, etc.,

    id. C. 2, 3, 1.—Esp. freq. in the adv. abl.: aequo (aequiore, aequissimo) animo, with even mind, with equanimity, patiently, calmly, quietly, with forbearance: ego, nisi Bibulus adniteretur de triumpho, aequo animo essem, nunc vero aischron siôpan, Cic. Att. 6, 8:

    carere aequo animo aliquā re,

    id. Brut. 6:

    ferre aliquid,

    Nep. Dion. 6, 7; Aur. Vict. Orig. 6, 3:

    accipere,

    Sall. C. 3, 2:

    tolerare,

    id. J. 31:

    quo aequiore animo Germanicus celerem successionem operiretur,

    Suet. Tib. 25:

    testem se in judiciis interrogari aequissimo animo patiebatur,

    id. Aug. 56.—In eccl. Lat. = bono animo:

    aequo animo esto,

    be of good cheer, Vulg. 3 Reg. 21, 7:

    aequo animo (aliquis) est? Psallat,

    ib. Jacob. 5, 13.—Hence: aequi bonique facere aliquid, to regard as fair and reasonable (prop., a gen. of value, Roby, § 1191), to put up with, be content with, submit to, acquiesce in, etc.:

    istuc aequi bonique facio,

    Ter. Heaut. 4, 5, 40: tranquillissimus animus meus totum istuc aequi boni [p. 59] facit, Cic. Att. 7, 7; Liv. 34, 22 fin.:

    aequi istuc faciam,

    it will be all the same to me, Plaut. Mil. 3, 1, 189.—So also:

    aequi bonique dicere,

    to propose any thing reasonable, Ter. Phorm. 4, 3, 32.—Hence, aequē, adv., in like manner, equally, just as = ex aequo, pariter, Gr. isôs, omoiôs (indicating the entire equality of two objects compared, while similiter denotes only likeness):

    eā (benevolentiā) non pariter omnes egemus... honore et gloriā fortasse non aeque omnes egent,

    Cic. Off. 2, 8, 30:

    non possum ego non aut proxime atque ille aut etiam aeque laborare,

    id. Fam. 9, 13, 2:

    universa aeque eveniunt justo et impio,

    Vulg. Eccl. 9, 2.
    1.
    In the comic poets with cum or the comp. abl. (cf. adaeque); in Cic. and good class. authors gen. with et, atque, ac, ac si; less class. with quam, ut, quam ut; in Petr. with tamquam.
    (α).
    Aeque—cum:

    animum advorte, ut aeque mecum haec scias,

    Plaut. As. 2, 2, 66, id. Poen. prol. 47: novi aeque omnia tecum, Ter Phorm. 5, 9, 43. But in Plaut. As. 4, 1, 26, tecum una postea aeque pocla potitet, una belongs with tecum to potitet, and aeque is put absol. (sc. ut tu).—
    (β).
    Aeque with comp. abl.:

    nullus est hoc meticulosus aeque,

    as this person, Plaut. Am. 1, 1, 137:

    qui me in terrā aeque fortunatus erit,

    id. Curc. 1, 2, 51.—
    (γ).
    Aeque—et or aeque— que (as in Gr. ison kai, isa kai, Soph. Oed. Tyr. 611;

    Thuc. 3, 14). nisi aeque amicos et nosmet ipsos diligamus,

    equally as ourselves, Cic. Fin. 1, 20, 67. versūs aeque prima et media et extrema pars attenditur, id. de Or. 3, 50, 192; id. Rosc. Com. 1, 2; so id. Mur. 13, 28; id. Clu. 69, 195, id. Tusc. 2, 26, 62 al.:

    quod Aeque neglectum pueris senibusque nocebit,

    Hor. Ep. 1, 1, 26.—
    (δ).
    Aeque—atque, —ac, —ac si, as... as; as much as, as: vide ne, quem tu esse hebetem deputes aeque ac pecus, is, etc., Att. ap. Cic. Div. 1, 22, 45: pumex non aeque aridus atque hic est senex, Plaut Aul. 2, 4, 18; Ter. Phorm 1, 2, 43; Varr. R. R. 3, 8, 2:

    nisi haberes, qui illis aeque ac tu ipse gauderet,

    Cic. Lael. 6, 22:

    sed me colit et observat aeque atque patronum suum,

    id. Fam. 13, 69; 2, 2; so id. Brut. 71, 248; id. Rosc. Am. 40, 116; Cels. 6, 15; Tac. H. 4, 5; Suet. Caes. 12 al.: aeque ac si. with the subj., just as if. altogether as if:

    Egnatii absentis rem ut tueare, aeque a te peto ac si mea negotia essent,

    Cic. Fam. 13, 43, 3; Auct Her 2, 13, 19: quo factum est, ut jumenta aeque nitida ex castellis educeret ac si in campestribus ea locis habuisset, Nep Eum. 5. 6; Liv. 10, 7, 4; 44, 22, 5 al.—
    (ε).
    Aeque— quam (only in Plaut. and prose writers from the Aug. per.;

    neither in Cic. nor in Cæs.),

    as... as, in the same manner as, as well... as, like, Plaut. Mil. 2, 5, 55;

    nullum esse agrum aeque feracem quam hic est,

    id. Epid. 2, 3, 1:

    nihil aeque eos terruit quam robur et color imperatoris,

    Liv. 28, 26, 14, 5, 6, 11; so 5, 3, 4; 31, 1, 3;

    in navibus posita aeque quam in aedificiis,

    Plin. 2, 81, 83, § 196; so 2, 70, 72, § 180; Tac. A. 14, 38; id. H. 2, 10; 4, 52; Suet. Aug. 64, 89; id. Galb. 4 al.—
    (ζ).
    Aeque—ut, a rare combination, and unworthy of imitation (in authors of the class. per. its reception rests, for the most part, upon false readings for aeque et or aeque ac), as much as, like, cui nihil aeque in causis agendis ut brevitas placet, Plin. Ep. 1, 20, 1 Keil. accinctus aeque ut discinctus, Vulg. 3 Reg. 20, 11. Possidebitis eam (terram) singuli aeque ut frater suus, ib. Ezech. 47, 14:

    idemque proficeret aeque ut rosaceum,

    Plin. 23, 4, 45, § 89, where Jan reads proficeret quod rosaceum. —In Plaut. once aeque—quasi for the class. aeque ac. quem videam aeque esse maestum quasi dies si dicta sit, Plaut. As. 5, 1, 11 Fleck.—
    (η).
    Sometimes aeque—aeque, as well as, as much as. aeque pauperibus prodest, locupletibus aeque, Hor. Ep. 1, 1, 25:

    aeque discordiam praepositorum, aeque concordiam subjectis exitiosam,

    Tac. Agr. 15.—
    2.
    The comparison is often to be supplied from the whole sentence or context; hence, aeque stands absol. for aeque ac, etc. (ante-class. freq.; also in Cic. and Liv.), equally, as much as, as: eadem oratio non aeque valet, Enn. ap. Gell. 11, 4 (from Eurip. Hec. 295: logos... ou tauton sthenei):

    satin habes, si feminarum nullast quam aeque diligam?

    Plaut. Am. 1, 3, 11: Aetna mons non aeque altus, id. Mil. 4, 2, 73; 4, 7, 10; id. Most. 1, 3, 85, etc.; Ter. Phorm. 3, 3, 32; Cic. Fam. 4, 6, 1; so id. ib. 5, 21; id. Fin. 4, 33, 62:

    aeque sons,

    Liv. 29, 19, 2;

    so 29, 19, 4 al.: aeque non est dubium,

    it is as little doubtful, Plin. 2, 15, 13, § 68.—
    3.
    With omnes, uterque, and definite numerals, to indicate that a thing applies equally to all the objects designated, equally:

    non omnia eadem aeque omnibus suavia esse scito,

    Plaut. As. 3, 3, 51; Ter. Hec. 2, 1, 2; so Cic. Off. 2, 8, 31; id. Fin. 4, 27, 75 al.:

    etsi utrique nostrum prope aeque gratae erant (litterae),

    id. Fam. 13, 18; so id. Quint. 28, 86; Verg. G. 3, 118; Ov. Tr. 3, 8, 33; id. Fast. 1, 226:

    aeque ambo pares,

    Plaut. Men. 5, 9, 60:

    duae trabes aeque longae,

    Caes. B. C. 2, 10; Suet. Aug. 101. —
    4.
    Sometimes absol., with several substantives, alike, equally:

    Tragici et comici Numquam aeque sunt meditati,

    Plaut. Pers. 4, 2, 4. imperium bonus ignavus aeque sibi exoptant, Sall. C. 11.—
    5.
    In Plaut. Capt. 3, 5, 42, nec est mihi quisquam, melius aeque cui velim, melius velle is, perhaps, to be taken together as a phrase, and the comp. considered as used in a restricted sense, as in melius est. Others consider the comp. as used for the simple positive; cf. adaeque.—
    B.
    Justly, with equity:

    mihi id aeque factum arbitror,

    Plaut. Mil. 5, 22 dub. (Ritschl: jureque id factum arbitror).— Comp.: ferro quam fame aequius perituros, more willingly, Sall. H. Fragm.— Sup.:

    aequissime jus dicere,

    Aur. Vict. Epit. 11, 2:

    judicas ut qui aequissime,

    Sid. 15, Ep. 11.
    An old adverb.
    form, aequĭter, also occurs: praeda per participes aequiter partita est, Liv. Andr. ap. Non. 512, 31; so Pac. ib., Att. ib., and Plaut. acc. to Prisc. 1010 P.

    Lewis & Short latin dictionary > aequum

  • 30 aequus

    aequus ( aecus, Pac. 32 Rib.; Lucr. 5, 1023 Lachm. and Munro; AIQVOS, S. C. de Bacch. 1. 26), a, um, adj. [formerly referred to EIKÔ, eoika, but Pott connects it with Sanscr. ēka = one, as if properly, one and uniform; others consider it as akin to aemulor, q. v.].
    I.
    A.. Of place, that extends or lies in a horizontal direction, plain, even, level, flat (esp. freq. in the strategic descriptions of the histt.;

    syn.: planus, aequalis, aequabilis, par, similis, justus): locus ad libellam aequus,

    level, Varr. R. R. 1, 6 fin.:

    aequus et planus locus,

    Cic. Caec. 17 fin.:

    in aequum locum se demittere,

    Caes. B. G. 7, 28: legio, quae paulo aequiore loco constiterat, id. ib. 7, 51:

    in aequum locum deducere,

    Sall. J. 42 (cf. in Gr. eis to isoW katabainein, Xen. Anab. 4, 6, 18).— Trop.:

    sive loquitur ex inferiore loco sive aequo sive ex superiore,

    i. e. before the judges, sitting on raised seats, or in the Senate, or in the assembly of the people from the rostra, Cic. de Or. 3, 6, 23:

    meos multos et ex superiore et ex aequo loco sermones habitos cum tuā summā laude,

    from the tribune, and on private matters, id. Fam. 3, 8.—In the histt., sometimes subst.: aequum, i, n., with a gen., level ground, a plain:

    facilem in aequo campi victoriam fore,

    Liv. 5, 38:

    ut primum agmen aequo, ceteri per acclive jugum insurgerent,

    Tac. Agr. 35:

    in aequum digredi,

    id. ib. 18:

    in aequo obstare,

    id. ib. 36; id. H. 4, 23.—Also, an eminence, if it rises without inequalities:

    dum Romanae cohortes in aequum eniterentur,

    up the slope, Tac. A. 2, 80.—As a level place is more favorable for military operations than an uneven one, aequus has the signif.,
    B.
    Favorable, convenient, advantageous (as its opp., iniquus, uneven, has that of unfavorable, etc.).
    1.
    Of place:

    locum se aequum ad dimicandum dedisse,

    Caes. B. C. 3, 73:

    etsi non aequum locum videbat suis,

    Nep. Milt. 5, 4:

    non hic silvas nec paludes, sed aequis locis aequos deos,

    Tac. A. 1, 68. —
    2.
    Of time: judicium aequiore tempore fieri oportere, more propitious, Cic. Corn. Fragm. ap. Ascon. p. 72:

    et tempore et loco aequo,

    Liv. 26, 3:

    tempore aequo,

    Suet. Caes. 35.—
    3.
    In gen., of persons or things (freq. and class.), favorable, kind, friendly, benevolent, etc.; constr. absol. with dat., or in and acc. (in poets in with abl.).
    (α).
    Absol.:

    consequeris, ut eos ipsos, quos contra statuas, aequos placatosque dimittas,

    Cic. Or. 10, 34:

    nobilitate inimica, non aequo senatu,

    id. Q. Fr. 2, 3 med.:

    meis aequissimis utuntur auribus,

    id. Fam. 7, 33:

    oculis aspicere aequis,

    Verg. A. 4, 372:

    O dominum aequum et bonum,

    Suet. Aug. 53:

    boni et aequi et faciles domini,

    id. Tib. 29.—
    (β).
    With dat.:

    aequa Venus Teucris, Pallas iniqua fuit,

    Ov. Tr. 1, 2, 6; id. A. A. 2, 310.—
    (γ).
    With in and acc.:

    quis hoc statuit, quod aequum sit in Quintium, id iniquum esse in Maevium,

    Cic. Quint. 14.—
    (δ).
    With in and abl.:

    victor erat quamvis, aequus in hoste fuit,

    Prop. 4, 18, 28.—Hence,
    4.
    aequus, i, m. subst., a friend:

    ego ut me tibi amicissimum esse et aequi et iniqui intellegant, curabo,

    both friends and enemies, Cic. Fam. 3, 6 fin.:

    aequis iniquisque persuasum erat,

    Liv. 5, 45.
    II.
    That is equal to another in any quality, equal, like; and of things divided into two equal parts, a half:

    aequo censu censeri,

    Plaut. Trin. 2, 4, 92:

    partīs,

    Lucr. 3, 125; so Aur. Vict. Orig. 19, 1; and Vulg. 1 Reg. 30, 24:

    aequa erit mensura sagorum,

    ib. Exod. 26, 8:

    pondera,

    ib. Lev. 19, 36:

    portio,

    ib. 2 Mach. 8, 30:

    aequa dementia,

    Lucr. 1, 705 al.:

    aequā manu discedere,

    to come off with equal advantage, Sall. C. 39; so,

    aequo Marte pugnare,

    with equal success, Liv. 2, 6; Curt. 4, 15, 29; Flor. 4, 2, 48 al.:

    urbs erat in summo nubibus aequa jugo,

    Ov. P. 4, 7, 24:

    aequum vulnus utrique tulit,

    id. M. 9, 719 (cf. id. ib. 7, 803:

    aequales urebant pectora flammae): sequiturque patrem non passibus aequis,

    Verg. A. 2, 724:

    pars aequa mundi,

    Plin. 2, 19, 17, § 81:

    utinam esset mihi pars aequa amoris tecum, i. e. aeque vicissim amaremus,

    Ter. Eun. 1, 2, 12:

    non tertiam portionem, verum aequam,

    Plin. 3, 1, 1, § 5 al. —Hence the adverbial phrases,
    1.
    Ex aequo, in like manner, in an equal degree, equally ( = ex isou, Hdt., Dem.), Lucr. 1, 854:

    dixit et ex aequo donis formaque probata, etc.,

    Ov. H. 16, 87; 20, 123; id. Am. 1, 10, 33; id. A. A. 2, 682; id. M. 3, 145; 4, 62; Liv. 36, 37:

    adversarum rerum ex aequo socii sunt (Fosi Cheruscis), cum in secundis minores fuissent,

    Tac. G. 36 fin.
    2.
    In aequo esse or stare, to be equal:

    qui cogit mori nolentem, in aequo est, quique properantem impedit,

    Sen. Phoen. 98:

    ut naturam oderint, quod infra deos sumus, quod non in aequo illis stetimus,

    id. Ben. 2, 29: in aequo ponere aliquem alicui, to make equal, to put on an equality, to compare:

    in aequo eum (Philopoemenem) summis imperatoribus posuerunt,

    Liv. 39, 50 fin.
    B.
    Morally.
    1.
    Of persons, fair, equitable, impartial in conduct toward others (diff. from justus, just; v. aequitas, II.); constr. absol., with dat.; more rarely with gen.:

    praetor aequus et sapiens,

    Cic. Verr. 2, 4, 65; 2, 5, 59:

    aequissimus aestimator et judex,

    id. Fin. 3, 2:

    praebere se aequum alicui,

    id. Fam. 2, 1:

    absentium aequi, praesentibus mobiles,

    benevolent toward, Tac. A. 6, 36.—
    2.
    Of things, fair, right, equitable, reasonable: ITA. SENATVS. AIQVOM. CENSVIT., S. C. de Bach. 1. 26: et aecum et rectum est, Pac. ap. Non. 261, 13 (Trag. Rel. p. 81 Rib.):

    aequa et honesta postulatio,

    Cic. Rosc. Am. 2:

    quod justum est et aequum, servis praestate,

    just and fair, Vulg. Col. 4, 1:

    postulo primum id, quod aequissimum est, ut, etc.,

    Cic. Clu. 2:

    aequa lex et omnibus utilis,

    id. Balb. 27:

    aequissimis legibus monere,

    Aur. Vict. Caes. 9, 5:

    aequae conditiones,

    Vell. 2, 25; see Fischer, Gr. II. 611.—Hence,
    3.
    ae-quum, i, n. subst., what is fair, equitable, or just; fairness, equity, or justice, etc.: jus atque aequum, Enn. ap. Non. p. 399, 10 (Trag. v. 224 Vahl.):

    utilitas justi prope mater et aequi,

    Hor. S. 1, 3, 98:

    aequi studium,

    Aur. Vict. Caes. 24, 6.—Often with comparatives, more than is right, proper, reasonable:

    lamentari amplius aequo,

    Lucr. 3, 966:

    injurias gravius aequo habere,

    to feel too deeply, Sall. C. 50:

    potus largius aequo,

    Hor. Ep. 2, 2, 215.—Hence, aequum est, it is reasonable, proper, right, etc.; constr. with acc. and inf., in good prose also with dat. pers. and ut, Rudd. II. p. 235, n. 21: nos quiescere aequom est, Enn. ap. Diom. p. 382 P. (Trag. v. 199 Vahl.):

    quae liberum scire aequom est adulescentem,

    Ter. Eun. 3, 2, 25:

    significant Imbecillorum esse aecum misererier omnīs,

    Lucr. 5, 1023:

    non est aequum nos derelinquere verbum Dei,

    Vulg. Act. 6, 2:

    aequius est mori quam auctoritatem imperii foedare,

    Aur. Vict. Epit. 12, 7:

    ut peritis? Ut piscatorem aequomst (sc. perire), fame sitique speque,

    Plaut. Rud. 2, 2, 7; so,

    sicut aequum est homini de potestate deorum timide et pauca dicamus,

    Cic. Imp. Pomp. 16, 47.—In Plaut., with abl.:

    plus vidissem quam med atque illo aequom foret,

    would be becoming in me and him, Plaut. Bacch. 3, 3, 84; id. Rud. prol. 47.—
    4.
    Aequum as subst. very freq. with bonum = aequitas, equitable conduct toward others, fairness, equity, etc.:

    neque quidquam queo aequi bonique ab eo impetrare,

    what is right and just, Plaut. Curc. 1, 1, 65:

    cum de jure civili, cum de aequo et bono disputaretur,

    Cic. Brut. 38:

    ex aequo et bono, non ex callido versutoque jure rem judicari oportere,

    id. Caecin. 23:

    fit reus magis ex aequo bonoque quam ex jure gentium,

    in accordance with justice and equity, Sall. J. 35.— Also without et:

    illi dolum malum, illi fidem bonam, illi aequum bonum tradiderunt,

    Cic. Top. 17.—So also, aequius melius, according to greater equily, Cic. Off. 3, 15; id. Top. 17.—
    C.
    Of a state of mind, even, unruffled, calm, composed, tranquil, patient, enduring (cf. aequitas, II. B.);

    esp. freq. with animus or mens: animus aequos optumum est aerumnae condimentum,

    Plaut. Rud. 2, 3, 71:

    concedo et quod animus aequus est et quia necesse est,

    Cic. Rosc. Am. 50:

    quodadest memento Componere aequus,

    Hor. C. 3, 29, 32:

    tentantem majora, fere praesentibus aequum,

    id. Ep. 1, 17, 24;

    and so, aequam memento rebus in arduis Servare mentem, etc.,

    id. C. 2, 3, 1.—Esp. freq. in the adv. abl.: aequo (aequiore, aequissimo) animo, with even mind, with equanimity, patiently, calmly, quietly, with forbearance: ego, nisi Bibulus adniteretur de triumpho, aequo animo essem, nunc vero aischron siôpan, Cic. Att. 6, 8:

    carere aequo animo aliquā re,

    id. Brut. 6:

    ferre aliquid,

    Nep. Dion. 6, 7; Aur. Vict. Orig. 6, 3:

    accipere,

    Sall. C. 3, 2:

    tolerare,

    id. J. 31:

    quo aequiore animo Germanicus celerem successionem operiretur,

    Suet. Tib. 25:

    testem se in judiciis interrogari aequissimo animo patiebatur,

    id. Aug. 56.—In eccl. Lat. = bono animo:

    aequo animo esto,

    be of good cheer, Vulg. 3 Reg. 21, 7:

    aequo animo (aliquis) est? Psallat,

    ib. Jacob. 5, 13.—Hence: aequi bonique facere aliquid, to regard as fair and reasonable (prop., a gen. of value, Roby, § 1191), to put up with, be content with, submit to, acquiesce in, etc.:

    istuc aequi bonique facio,

    Ter. Heaut. 4, 5, 40: tranquillissimus animus meus totum istuc aequi boni [p. 59] facit, Cic. Att. 7, 7; Liv. 34, 22 fin.:

    aequi istuc faciam,

    it will be all the same to me, Plaut. Mil. 3, 1, 189.—So also:

    aequi bonique dicere,

    to propose any thing reasonable, Ter. Phorm. 4, 3, 32.—Hence, aequē, adv., in like manner, equally, just as = ex aequo, pariter, Gr. isôs, omoiôs (indicating the entire equality of two objects compared, while similiter denotes only likeness):

    eā (benevolentiā) non pariter omnes egemus... honore et gloriā fortasse non aeque omnes egent,

    Cic. Off. 2, 8, 30:

    non possum ego non aut proxime atque ille aut etiam aeque laborare,

    id. Fam. 9, 13, 2:

    universa aeque eveniunt justo et impio,

    Vulg. Eccl. 9, 2.
    1.
    In the comic poets with cum or the comp. abl. (cf. adaeque); in Cic. and good class. authors gen. with et, atque, ac, ac si; less class. with quam, ut, quam ut; in Petr. with tamquam.
    (α).
    Aeque—cum:

    animum advorte, ut aeque mecum haec scias,

    Plaut. As. 2, 2, 66, id. Poen. prol. 47: novi aeque omnia tecum, Ter Phorm. 5, 9, 43. But in Plaut. As. 4, 1, 26, tecum una postea aeque pocla potitet, una belongs with tecum to potitet, and aeque is put absol. (sc. ut tu).—
    (β).
    Aeque with comp. abl.:

    nullus est hoc meticulosus aeque,

    as this person, Plaut. Am. 1, 1, 137:

    qui me in terrā aeque fortunatus erit,

    id. Curc. 1, 2, 51.—
    (γ).
    Aeque—et or aeque— que (as in Gr. ison kai, isa kai, Soph. Oed. Tyr. 611;

    Thuc. 3, 14). nisi aeque amicos et nosmet ipsos diligamus,

    equally as ourselves, Cic. Fin. 1, 20, 67. versūs aeque prima et media et extrema pars attenditur, id. de Or. 3, 50, 192; id. Rosc. Com. 1, 2; so id. Mur. 13, 28; id. Clu. 69, 195, id. Tusc. 2, 26, 62 al.:

    quod Aeque neglectum pueris senibusque nocebit,

    Hor. Ep. 1, 1, 26.—
    (δ).
    Aeque—atque, —ac, —ac si, as... as; as much as, as: vide ne, quem tu esse hebetem deputes aeque ac pecus, is, etc., Att. ap. Cic. Div. 1, 22, 45: pumex non aeque aridus atque hic est senex, Plaut Aul. 2, 4, 18; Ter. Phorm 1, 2, 43; Varr. R. R. 3, 8, 2:

    nisi haberes, qui illis aeque ac tu ipse gauderet,

    Cic. Lael. 6, 22:

    sed me colit et observat aeque atque patronum suum,

    id. Fam. 13, 69; 2, 2; so id. Brut. 71, 248; id. Rosc. Am. 40, 116; Cels. 6, 15; Tac. H. 4, 5; Suet. Caes. 12 al.: aeque ac si. with the subj., just as if. altogether as if:

    Egnatii absentis rem ut tueare, aeque a te peto ac si mea negotia essent,

    Cic. Fam. 13, 43, 3; Auct Her 2, 13, 19: quo factum est, ut jumenta aeque nitida ex castellis educeret ac si in campestribus ea locis habuisset, Nep Eum. 5. 6; Liv. 10, 7, 4; 44, 22, 5 al.—
    (ε).
    Aeque— quam (only in Plaut. and prose writers from the Aug. per.;

    neither in Cic. nor in Cæs.),

    as... as, in the same manner as, as well... as, like, Plaut. Mil. 2, 5, 55;

    nullum esse agrum aeque feracem quam hic est,

    id. Epid. 2, 3, 1:

    nihil aeque eos terruit quam robur et color imperatoris,

    Liv. 28, 26, 14, 5, 6, 11; so 5, 3, 4; 31, 1, 3;

    in navibus posita aeque quam in aedificiis,

    Plin. 2, 81, 83, § 196; so 2, 70, 72, § 180; Tac. A. 14, 38; id. H. 2, 10; 4, 52; Suet. Aug. 64, 89; id. Galb. 4 al.—
    (ζ).
    Aeque—ut, a rare combination, and unworthy of imitation (in authors of the class. per. its reception rests, for the most part, upon false readings for aeque et or aeque ac), as much as, like, cui nihil aeque in causis agendis ut brevitas placet, Plin. Ep. 1, 20, 1 Keil. accinctus aeque ut discinctus, Vulg. 3 Reg. 20, 11. Possidebitis eam (terram) singuli aeque ut frater suus, ib. Ezech. 47, 14:

    idemque proficeret aeque ut rosaceum,

    Plin. 23, 4, 45, § 89, where Jan reads proficeret quod rosaceum. —In Plaut. once aeque—quasi for the class. aeque ac. quem videam aeque esse maestum quasi dies si dicta sit, Plaut. As. 5, 1, 11 Fleck.—
    (η).
    Sometimes aeque—aeque, as well as, as much as. aeque pauperibus prodest, locupletibus aeque, Hor. Ep. 1, 1, 25:

    aeque discordiam praepositorum, aeque concordiam subjectis exitiosam,

    Tac. Agr. 15.—
    2.
    The comparison is often to be supplied from the whole sentence or context; hence, aeque stands absol. for aeque ac, etc. (ante-class. freq.; also in Cic. and Liv.), equally, as much as, as: eadem oratio non aeque valet, Enn. ap. Gell. 11, 4 (from Eurip. Hec. 295: logos... ou tauton sthenei):

    satin habes, si feminarum nullast quam aeque diligam?

    Plaut. Am. 1, 3, 11: Aetna mons non aeque altus, id. Mil. 4, 2, 73; 4, 7, 10; id. Most. 1, 3, 85, etc.; Ter. Phorm. 3, 3, 32; Cic. Fam. 4, 6, 1; so id. ib. 5, 21; id. Fin. 4, 33, 62:

    aeque sons,

    Liv. 29, 19, 2;

    so 29, 19, 4 al.: aeque non est dubium,

    it is as little doubtful, Plin. 2, 15, 13, § 68.—
    3.
    With omnes, uterque, and definite numerals, to indicate that a thing applies equally to all the objects designated, equally:

    non omnia eadem aeque omnibus suavia esse scito,

    Plaut. As. 3, 3, 51; Ter. Hec. 2, 1, 2; so Cic. Off. 2, 8, 31; id. Fin. 4, 27, 75 al.:

    etsi utrique nostrum prope aeque gratae erant (litterae),

    id. Fam. 13, 18; so id. Quint. 28, 86; Verg. G. 3, 118; Ov. Tr. 3, 8, 33; id. Fast. 1, 226:

    aeque ambo pares,

    Plaut. Men. 5, 9, 60:

    duae trabes aeque longae,

    Caes. B. C. 2, 10; Suet. Aug. 101. —
    4.
    Sometimes absol., with several substantives, alike, equally:

    Tragici et comici Numquam aeque sunt meditati,

    Plaut. Pers. 4, 2, 4. imperium bonus ignavus aeque sibi exoptant, Sall. C. 11.—
    5.
    In Plaut. Capt. 3, 5, 42, nec est mihi quisquam, melius aeque cui velim, melius velle is, perhaps, to be taken together as a phrase, and the comp. considered as used in a restricted sense, as in melius est. Others consider the comp. as used for the simple positive; cf. adaeque.—
    B.
    Justly, with equity:

    mihi id aeque factum arbitror,

    Plaut. Mil. 5, 22 dub. (Ritschl: jureque id factum arbitror).— Comp.: ferro quam fame aequius perituros, more willingly, Sall. H. Fragm.— Sup.:

    aequissime jus dicere,

    Aur. Vict. Epit. 11, 2:

    judicas ut qui aequissime,

    Sid. 15, Ep. 11.
    An old adverb.
    form, aequĭter, also occurs: praeda per participes aequiter partita est, Liv. Andr. ap. Non. 512, 31; so Pac. ib., Att. ib., and Plaut. acc. to Prisc. 1010 P.

    Lewis & Short latin dictionary > aequus

  • 31 Clemens

    1.
    clēmens, entis (abl. usu. -ti;

    but -te,

    Liv. 1, 26, 8; Laber. ap. Macr. S. 2, 7, 3), adj. [etym. dub.; cf. lemures; and Germ. hold].
    I.
    Orig. (in the class. per. very rare), of the quiet, placid, pleasant state of the air, wind, or weather, mild, calm, soft, gentle ( = the class. placidus, quietus): undae clementi flamine pulsae, * Cat. 64, 272:

    clementior Auster vela vocat,

    Stat. Th. 5, 468:

    aura Favoni,

    Claud. Cons. Prob. Olyb. 272; cf. id. III. Cons. Hon. 165; Val. Fl. 6, 747:

    clementior dies,

    Col. 11, 2, 2:

    clementior Arctos,

    Sil. 1, 198:

    clementiores plagae (opp. Septentrio),

    Pall. Febr. 12, 1.—Hence,
    B.
    Esp.
    1.
    Of the gentle motion of the sea, rivers, etc., placid, calm, etc.:

    mare,

    Gell. 2, 21, 1:

    Pasitigris clementiore alveo praeterit, etc. (preced. by: praeceps inter saxa devolvitur),

    Curt. 5, 3, 1:

    quā sit clementissimus amnis,

    Ov. M. 9, 116.—
    2.
    Of places (opp. praeceps), smooth, of a gentle ascent:

    clivulus,

    App. M. 4, p. 144.—Far more freq.,
    II.
    Trop.
    A.
    Of a calm, unexcited, passionless state of mind, quiet, mild, gentle, tranquil, kind (syn.:

    placidus, lenis): clementem vocabo non in alieno dolore facilem, sed eum, qui cum suis stimulis exagitetur, non prosilit, etc.,

    Sen. Clem. 1, 20, 3:

    egit semper vitam... clemens, placidus,

    Ter. Ad. 5, 1, 10:

    vita urbana atque otium,

    id. ib. 1, 1, 17 (cf. with Cic. Rab. Post. 7, 17:

    vita quieta atque otiosa): ille suam semper egit vitam in otio, in conviviis: clemens, placidus,

    Ter. Ad. 5, 4, 10; Liv. 38, 17, 17 (cf. the passages under clementia, cited from Flor.):

    cupio, patres conscripti, me esse clementem: cupio in tantis rei publicae periculis me non dissolutum videri,

    Cic. Cat. 1, 2, 4:

    etsi satis clemens sum in disputando, tamen interdum soleo subirasci,

    id. Fin. 2, 4, 12:

    (Arimphaeis) ritus clementes,

    Plin. 6, 13, 14, § 35.—
    2.
    Transf. to animals. tame, domesticated: clementius genus columbarum [p. 353] (opp. agrestes), Varr. R. R. 3, 7, 2.—
    B.
    Specif.
    1.
    Mild in respect to the faults and failures of others, i. e. forbearing, indulgent, compassionate, merciful (class.; syn.: mitis, benignus, humanus, lenis, facilis, indulgens;

    opp.: crudelis, inhumanus, asper al.): clementi (mi) animo ignoscet,

    Plaut. Mil. 4, 6, 37; Ter. Hec. 3, 5, 22:

    judices et misericordes,

    Cic. Planc. 13, 31; cf.
    * Hor.
    C. 3, 11, 46; Tac. A. 2, 57:

    vir et contra audaciam fortissimus et ab innocentiā clementissimus,

    Cic. Rosc. Am. 30, 85; Nep. Epam. 3, 2:

    legis interpres,

    Liv. 1, 26, 8:

    dominus facilis et clemens,

    Suet. Aug. 67:

    justa et clemens servitus,

    Ter. And. 1, 1, 9:

    castigatio,

    Cic. Off. 1, 38, 137:

    clementior sententia,

    Liv. 8, 31, 8.—More unusual: rumor, i. e. non nimius, mild, mitigated, praos (acc. to Prisc. p. 1202 P.), Sall. J. 22, 1.—
    2.
    Poet. of places:

    pars (insulae) ratibus clemens,

    accessible, Claud. B. Gild. 511.— Adv.: clē-menter.
    I.
    (Acc. to I. A.) Gently, softly, mildly:

    non desiit adsidue tremere Campania, clementius quidem, sed ingenti damno,

    Sen. Q. N. 6, 31, 1:

    agitant venti oleas,

    Pall. Nov. 5:

    spirant clementius Austri,

    Stat. S. 2, 2, 27.—So of moderate, slow action gen.: Eu. Sequere sis. Ch. Sequor. Eu. Clementer quaeso;

    calces deteris,

    Plaut. Merc. 5, 2, 111; so id. Stich. 4, 1, 26; id. Ep. 2, 2, 23. —
    B.
    (Acc. to I. B. 2.) By degrees, gradually, gently:

    clementer et molliter assurgens collis,

    Col. 2, 2, 1; cf. Tac. A. 13, 38:

    editum jugum,

    id. G. 1; Sil. 1, 274; Sen. Oedip. 280:

    accedere,

    Tac. A. 12, 33; cf. in comp.:

    explorare, si quā Appennini juga clementius adirentur,

    id. H. 3, 52.—
    II.
    (Acc. to II. A.) Quietly, placidly, tranquilly, calmly: accipere aliquid clementius aequo, * Lucr. 3, 314:

    si quid est factum clementer, ut dissolute factum criminer,

    Cic. Verr. 2, 5, 8, § 19:

    leniter hominem clementerque accepit,

    id. ib. 2, 4, 40, §

    86: ferre aliquid,

    id. Att. 6, 1, 3:

    consolationes clementer admotae,

    Plin. Ep. 5, 16, 11:

    quo id pacto fieri possit clementissime,

    Plaut. Mil. 4, 3, 5:

    leo caudam clementer et blande movet,

    Gell. 5, 14, 12.—
    B.
    (Acc. to II. B.) With forbearance, mildly, with indulgence:

    clementer et moderate jus dicere,

    Caes. B. C. 3, 20:

    clementer a consule accepti,

    Liv. 27, 15, 2:

    clementer ductis militibus,

    i.e. peacefully, without plundering, id. 29, 2, 1.— Comp.:

    clementius tractare aliquem,

    Plin. Ep. 8, 24, 5.— Sup.:

    clementissime scribere de aliquo,

    Gell. 1, 18, 3:

    qui victoriā civili clementissime usus est,

    Sen. Ira, 2, 23, 4.
    2.
    Clēmens, entis, m., a proper name, in later Lat. very freq.:

    Julius,

    Tac. A. 1, 23; 1, 26; 15, 73; id. H. 1, 87; 2, 12:

    Arretinus,

    id. ib. 4, 68; Suet. Dom. 11:

    Flavius,

    id. ib. 15.

    Lewis & Short latin dictionary > Clemens

  • 32 clemens

    1.
    clēmens, entis (abl. usu. -ti;

    but -te,

    Liv. 1, 26, 8; Laber. ap. Macr. S. 2, 7, 3), adj. [etym. dub.; cf. lemures; and Germ. hold].
    I.
    Orig. (in the class. per. very rare), of the quiet, placid, pleasant state of the air, wind, or weather, mild, calm, soft, gentle ( = the class. placidus, quietus): undae clementi flamine pulsae, * Cat. 64, 272:

    clementior Auster vela vocat,

    Stat. Th. 5, 468:

    aura Favoni,

    Claud. Cons. Prob. Olyb. 272; cf. id. III. Cons. Hon. 165; Val. Fl. 6, 747:

    clementior dies,

    Col. 11, 2, 2:

    clementior Arctos,

    Sil. 1, 198:

    clementiores plagae (opp. Septentrio),

    Pall. Febr. 12, 1.—Hence,
    B.
    Esp.
    1.
    Of the gentle motion of the sea, rivers, etc., placid, calm, etc.:

    mare,

    Gell. 2, 21, 1:

    Pasitigris clementiore alveo praeterit, etc. (preced. by: praeceps inter saxa devolvitur),

    Curt. 5, 3, 1:

    quā sit clementissimus amnis,

    Ov. M. 9, 116.—
    2.
    Of places (opp. praeceps), smooth, of a gentle ascent:

    clivulus,

    App. M. 4, p. 144.—Far more freq.,
    II.
    Trop.
    A.
    Of a calm, unexcited, passionless state of mind, quiet, mild, gentle, tranquil, kind (syn.:

    placidus, lenis): clementem vocabo non in alieno dolore facilem, sed eum, qui cum suis stimulis exagitetur, non prosilit, etc.,

    Sen. Clem. 1, 20, 3:

    egit semper vitam... clemens, placidus,

    Ter. Ad. 5, 1, 10:

    vita urbana atque otium,

    id. ib. 1, 1, 17 (cf. with Cic. Rab. Post. 7, 17:

    vita quieta atque otiosa): ille suam semper egit vitam in otio, in conviviis: clemens, placidus,

    Ter. Ad. 5, 4, 10; Liv. 38, 17, 17 (cf. the passages under clementia, cited from Flor.):

    cupio, patres conscripti, me esse clementem: cupio in tantis rei publicae periculis me non dissolutum videri,

    Cic. Cat. 1, 2, 4:

    etsi satis clemens sum in disputando, tamen interdum soleo subirasci,

    id. Fin. 2, 4, 12:

    (Arimphaeis) ritus clementes,

    Plin. 6, 13, 14, § 35.—
    2.
    Transf. to animals. tame, domesticated: clementius genus columbarum [p. 353] (opp. agrestes), Varr. R. R. 3, 7, 2.—
    B.
    Specif.
    1.
    Mild in respect to the faults and failures of others, i. e. forbearing, indulgent, compassionate, merciful (class.; syn.: mitis, benignus, humanus, lenis, facilis, indulgens;

    opp.: crudelis, inhumanus, asper al.): clementi (mi) animo ignoscet,

    Plaut. Mil. 4, 6, 37; Ter. Hec. 3, 5, 22:

    judices et misericordes,

    Cic. Planc. 13, 31; cf.
    * Hor.
    C. 3, 11, 46; Tac. A. 2, 57:

    vir et contra audaciam fortissimus et ab innocentiā clementissimus,

    Cic. Rosc. Am. 30, 85; Nep. Epam. 3, 2:

    legis interpres,

    Liv. 1, 26, 8:

    dominus facilis et clemens,

    Suet. Aug. 67:

    justa et clemens servitus,

    Ter. And. 1, 1, 9:

    castigatio,

    Cic. Off. 1, 38, 137:

    clementior sententia,

    Liv. 8, 31, 8.—More unusual: rumor, i. e. non nimius, mild, mitigated, praos (acc. to Prisc. p. 1202 P.), Sall. J. 22, 1.—
    2.
    Poet. of places:

    pars (insulae) ratibus clemens,

    accessible, Claud. B. Gild. 511.— Adv.: clē-menter.
    I.
    (Acc. to I. A.) Gently, softly, mildly:

    non desiit adsidue tremere Campania, clementius quidem, sed ingenti damno,

    Sen. Q. N. 6, 31, 1:

    agitant venti oleas,

    Pall. Nov. 5:

    spirant clementius Austri,

    Stat. S. 2, 2, 27.—So of moderate, slow action gen.: Eu. Sequere sis. Ch. Sequor. Eu. Clementer quaeso;

    calces deteris,

    Plaut. Merc. 5, 2, 111; so id. Stich. 4, 1, 26; id. Ep. 2, 2, 23. —
    B.
    (Acc. to I. B. 2.) By degrees, gradually, gently:

    clementer et molliter assurgens collis,

    Col. 2, 2, 1; cf. Tac. A. 13, 38:

    editum jugum,

    id. G. 1; Sil. 1, 274; Sen. Oedip. 280:

    accedere,

    Tac. A. 12, 33; cf. in comp.:

    explorare, si quā Appennini juga clementius adirentur,

    id. H. 3, 52.—
    II.
    (Acc. to II. A.) Quietly, placidly, tranquilly, calmly: accipere aliquid clementius aequo, * Lucr. 3, 314:

    si quid est factum clementer, ut dissolute factum criminer,

    Cic. Verr. 2, 5, 8, § 19:

    leniter hominem clementerque accepit,

    id. ib. 2, 4, 40, §

    86: ferre aliquid,

    id. Att. 6, 1, 3:

    consolationes clementer admotae,

    Plin. Ep. 5, 16, 11:

    quo id pacto fieri possit clementissime,

    Plaut. Mil. 4, 3, 5:

    leo caudam clementer et blande movet,

    Gell. 5, 14, 12.—
    B.
    (Acc. to II. B.) With forbearance, mildly, with indulgence:

    clementer et moderate jus dicere,

    Caes. B. C. 3, 20:

    clementer a consule accepti,

    Liv. 27, 15, 2:

    clementer ductis militibus,

    i.e. peacefully, without plundering, id. 29, 2, 1.— Comp.:

    clementius tractare aliquem,

    Plin. Ep. 8, 24, 5.— Sup.:

    clementissime scribere de aliquo,

    Gell. 1, 18, 3:

    qui victoriā civili clementissime usus est,

    Sen. Ira, 2, 23, 4.
    2.
    Clēmens, entis, m., a proper name, in later Lat. very freq.:

    Julius,

    Tac. A. 1, 23; 1, 26; 15, 73; id. H. 1, 87; 2, 12:

    Arretinus,

    id. ib. 4, 68; Suet. Dom. 11:

    Flavius,

    id. ib. 15.

    Lewis & Short latin dictionary > clemens

  • 33 clementer

    1.
    clēmens, entis (abl. usu. -ti;

    but -te,

    Liv. 1, 26, 8; Laber. ap. Macr. S. 2, 7, 3), adj. [etym. dub.; cf. lemures; and Germ. hold].
    I.
    Orig. (in the class. per. very rare), of the quiet, placid, pleasant state of the air, wind, or weather, mild, calm, soft, gentle ( = the class. placidus, quietus): undae clementi flamine pulsae, * Cat. 64, 272:

    clementior Auster vela vocat,

    Stat. Th. 5, 468:

    aura Favoni,

    Claud. Cons. Prob. Olyb. 272; cf. id. III. Cons. Hon. 165; Val. Fl. 6, 747:

    clementior dies,

    Col. 11, 2, 2:

    clementior Arctos,

    Sil. 1, 198:

    clementiores plagae (opp. Septentrio),

    Pall. Febr. 12, 1.—Hence,
    B.
    Esp.
    1.
    Of the gentle motion of the sea, rivers, etc., placid, calm, etc.:

    mare,

    Gell. 2, 21, 1:

    Pasitigris clementiore alveo praeterit, etc. (preced. by: praeceps inter saxa devolvitur),

    Curt. 5, 3, 1:

    quā sit clementissimus amnis,

    Ov. M. 9, 116.—
    2.
    Of places (opp. praeceps), smooth, of a gentle ascent:

    clivulus,

    App. M. 4, p. 144.—Far more freq.,
    II.
    Trop.
    A.
    Of a calm, unexcited, passionless state of mind, quiet, mild, gentle, tranquil, kind (syn.:

    placidus, lenis): clementem vocabo non in alieno dolore facilem, sed eum, qui cum suis stimulis exagitetur, non prosilit, etc.,

    Sen. Clem. 1, 20, 3:

    egit semper vitam... clemens, placidus,

    Ter. Ad. 5, 1, 10:

    vita urbana atque otium,

    id. ib. 1, 1, 17 (cf. with Cic. Rab. Post. 7, 17:

    vita quieta atque otiosa): ille suam semper egit vitam in otio, in conviviis: clemens, placidus,

    Ter. Ad. 5, 4, 10; Liv. 38, 17, 17 (cf. the passages under clementia, cited from Flor.):

    cupio, patres conscripti, me esse clementem: cupio in tantis rei publicae periculis me non dissolutum videri,

    Cic. Cat. 1, 2, 4:

    etsi satis clemens sum in disputando, tamen interdum soleo subirasci,

    id. Fin. 2, 4, 12:

    (Arimphaeis) ritus clementes,

    Plin. 6, 13, 14, § 35.—
    2.
    Transf. to animals. tame, domesticated: clementius genus columbarum [p. 353] (opp. agrestes), Varr. R. R. 3, 7, 2.—
    B.
    Specif.
    1.
    Mild in respect to the faults and failures of others, i. e. forbearing, indulgent, compassionate, merciful (class.; syn.: mitis, benignus, humanus, lenis, facilis, indulgens;

    opp.: crudelis, inhumanus, asper al.): clementi (mi) animo ignoscet,

    Plaut. Mil. 4, 6, 37; Ter. Hec. 3, 5, 22:

    judices et misericordes,

    Cic. Planc. 13, 31; cf.
    * Hor.
    C. 3, 11, 46; Tac. A. 2, 57:

    vir et contra audaciam fortissimus et ab innocentiā clementissimus,

    Cic. Rosc. Am. 30, 85; Nep. Epam. 3, 2:

    legis interpres,

    Liv. 1, 26, 8:

    dominus facilis et clemens,

    Suet. Aug. 67:

    justa et clemens servitus,

    Ter. And. 1, 1, 9:

    castigatio,

    Cic. Off. 1, 38, 137:

    clementior sententia,

    Liv. 8, 31, 8.—More unusual: rumor, i. e. non nimius, mild, mitigated, praos (acc. to Prisc. p. 1202 P.), Sall. J. 22, 1.—
    2.
    Poet. of places:

    pars (insulae) ratibus clemens,

    accessible, Claud. B. Gild. 511.— Adv.: clē-menter.
    I.
    (Acc. to I. A.) Gently, softly, mildly:

    non desiit adsidue tremere Campania, clementius quidem, sed ingenti damno,

    Sen. Q. N. 6, 31, 1:

    agitant venti oleas,

    Pall. Nov. 5:

    spirant clementius Austri,

    Stat. S. 2, 2, 27.—So of moderate, slow action gen.: Eu. Sequere sis. Ch. Sequor. Eu. Clementer quaeso;

    calces deteris,

    Plaut. Merc. 5, 2, 111; so id. Stich. 4, 1, 26; id. Ep. 2, 2, 23. —
    B.
    (Acc. to I. B. 2.) By degrees, gradually, gently:

    clementer et molliter assurgens collis,

    Col. 2, 2, 1; cf. Tac. A. 13, 38:

    editum jugum,

    id. G. 1; Sil. 1, 274; Sen. Oedip. 280:

    accedere,

    Tac. A. 12, 33; cf. in comp.:

    explorare, si quā Appennini juga clementius adirentur,

    id. H. 3, 52.—
    II.
    (Acc. to II. A.) Quietly, placidly, tranquilly, calmly: accipere aliquid clementius aequo, * Lucr. 3, 314:

    si quid est factum clementer, ut dissolute factum criminer,

    Cic. Verr. 2, 5, 8, § 19:

    leniter hominem clementerque accepit,

    id. ib. 2, 4, 40, §

    86: ferre aliquid,

    id. Att. 6, 1, 3:

    consolationes clementer admotae,

    Plin. Ep. 5, 16, 11:

    quo id pacto fieri possit clementissime,

    Plaut. Mil. 4, 3, 5:

    leo caudam clementer et blande movet,

    Gell. 5, 14, 12.—
    B.
    (Acc. to II. B.) With forbearance, mildly, with indulgence:

    clementer et moderate jus dicere,

    Caes. B. C. 3, 20:

    clementer a consule accepti,

    Liv. 27, 15, 2:

    clementer ductis militibus,

    i.e. peacefully, without plundering, id. 29, 2, 1.— Comp.:

    clementius tractare aliquem,

    Plin. Ep. 8, 24, 5.— Sup.:

    clementissime scribere de aliquo,

    Gell. 1, 18, 3:

    qui victoriā civili clementissime usus est,

    Sen. Ira, 2, 23, 4.
    2.
    Clēmens, entis, m., a proper name, in later Lat. very freq.:

    Julius,

    Tac. A. 1, 23; 1, 26; 15, 73; id. H. 1, 87; 2, 12:

    Arretinus,

    id. ib. 4, 68; Suet. Dom. 11:

    Flavius,

    id. ib. 15.

    Lewis & Short latin dictionary > clementer

  • 34 consto

    con-sto, stĭti, stātum (constātūrus, Sen. Clem. 1, 19, 3; Plin. 18, 5, 6, § 30; Luc. 2, 17; Mart. 10, 41, 5; Lact. Opif. Dei, 7, 11), 1, v. n.
    I.
    To stand together, stand with some person or thing.
    A.
    Lit. (very rare):

    constant, conserunt sermones inter se drapetae,

    Plaut. Curc. 2, 3, 11.—
    B.
    Trop., to stand with, to agree with, be in accord or agreement, to correspond, fit.
    1.
    With cum and abl. (cf. consisto, II. B. 3.):

    considerabit, constetne oratio aut cum re aut ipsa secum,

    Cic. Inv. 2, 14, 45:

    sententiā non constare cum superioribus et inferioribus sententiis, etc.,

    Auct. Her. 2, 10, 14.—
    2.
    Absol.:

    veri similis narratio erit, si spatia temporum, personarum dignitates, consiliorum rationes, locorum opportunitates constabunt,

    Auct. Her. 1, 9, 16.—
    3.
    With dat.:

    si humanitati tuae constare voles,

    Cic. Att. 1, 11, 1.—And esp. with sibi, to agree, accord with itself, to remain like one's self, be consistent:

    in Oppianico sibi constare et superioribus consentire judiciis debuerunt,

    Cic. Clu. 22, 60; so,

    with consentire,

    id. Univ. 3 init.; id. Fin. 2, 11, 35:

    ut constare in vitae perpetuitate possimus nobismetipsis nec in ullo officio claudicare,

    id. Off. 1, 33, 119; so,

    sibi (opp. titubare),

    Quint. 5, 7, 11:

    sibi et rei judicatae,

    Cic. Clu. 38, 106:

    sibi,

    Hor. Ep. 1, 14, 16; id. A. P. 127; cf.:

    constat idem omnibus sermo,

    Liv. 9, 2, 3.—
    4.
    In the phrase ratio constat, mercantile t. t., the account agrees or is correct, is or proves right:

    auri ratio constat: aurum in aerario est,

    Cic. Fl. 28, 69:

    quibus ratio impensarum constaret,

    was correct, accurately kept, Suet. Ner. 30.—
    (β).
    In postAug. prose, esp. in the younger Pliny, transf. from the sphere of business:

    mirum est, quam singulis diebus in urbe ratio aut constet aut constare videatur,

    Plin. Ep. 1, 9, 1; cf. id. ib. 1, 5, 16; 3, 18, 10; 2, 4, 4; 7, 6, 4; id. Pan. 38, 4; Just. praef. § 5: eam condicionem esse imperandi, ut non aliter ratio [p. 439] constet, quam si uni reddatur, Tac. A. 1, 6 fin.
    II.
    With the access. idea of firmness, to stand firm, to remain immovable, unchanging, steadfast, to abide, last, endure, persevere, etc. (very freq. in all perr. and styles).
    A.
    In gen.:

    prius quam totis viribus fulta constaret hostium acies,

    Liv. 3, 60, 9; cf.:

    nec pugna deinde illis constare,

    id. 1, 30, 10:

    ut non color, non vultus ei constaret,

    id. 39, 34, 7; cf.:

    valetudo ei neque corporis neque animi constitit,

    Suet. Calig. 50; and:

    dum sanitas constabit,

    Phaedr. 4, 24, 30:

    non mentibus solum consipere, sed ne auribus quidem atque oculis satis constare poterant,

    Liv. 5, 42, 3; cf.:

    in ebrietate lingua non constat,

    Sen. Ep. 83, 27:

    mente vix constare,

    Cic. Tusc. 4, 17, 39; cf. Liv. 8, 19, 6; 44, 20, 7:

    quā in sententia si constare voluissent,

    Cic. Fam. 1, 9, 14; cf. Caes. B. G. 5, 36 fin.:

    numerus legionum constat,

    id. ib. 7, 35:

    ceteris exercitibus constare fidem,

    Tac. H. 2, 96:

    utrimque fides constitit,

    kept their word, Liv. 37, 32, 13; 2, 13, 9.— Poet.: cum sint huc forsitan illa, Haec translata illuc;

    summā tamen omnia constant,

    i. e. the principal sum remains always the same, Ov. M. 15, 258:

    postquam cuncta videt caelo constare sereno,

    every thing continues in unbroken serenity, Verg. A. 3, 518:

    constitit in nullā qui fuit ante color,

    Ov. A. A. 1, 120.—
    B.
    In partic.
    1.
    Milit. t. t., to stop, halt: multitudinem procul hostium constare videtur, Sisenn. ap. Non. p. 273, 4.—
    2.
    Of facts, reports, etc., to be established, settled, certain, manifest, evident, well known:

    quae cum constent, perspicuum debet esse, etc.,

    Cic. Tusc. 1, 17, 40:

    eorum quae constant exempla ponemus, horum quae dubia sunt, exempla adferemus, id. mv 1, 38, 68: quod nihil nobis constat,

    Caes. B. G. 7, 5:

    cum et factum constet et nomen, qualia sint vocatur in dubium,

    Cic. Part. Or. 12, 42; cf.:

    cum factum constat, sed a quo sit factum in controversiam venit,

    Quint. 7, 2, 8; and impers., with acc. and inf.:

    mihi multa agitanti constabat, paucorum civium egregiam virtutem cuncta patravisse,

    Sall. C. 53, 4; cf.:

    quod omnibus constabat, hiemari in Gallia oportere,

    Caes. B. G. 4, 29 fin., and Cic. Clu. 13, 38.—
    b.
    Constat (constabat, constabit, etc., it is settled, established, undisputed, certain, well known, etc.), Cic. Mil. 6, 14; id. Quint. 29, 89; Caes. B. G. 3, 6; 3, 9 al.; Ov. M. 7, 533; Quint. 4, 2, 90 et saep.—So freq.: constat inter omnes, with acc. and inf., all agree, all are convinced:

    sed tum nimis inter omnis constabat neminem esse resalutatum,

    Cic. Phil. 2, 41, 106:

    quae propositio in se quiddam continet perspicuum et quod constare inter omnis necesse est, hanc velle approbare et firmare nihil attinet,

    in which all must agree, id. Inv. 1, 36, 62 dub. (B. and K. stare); Caes. B. G. 7, 44; Nep. Alcib. 1, 1; Quint. 6, 1, 8 et saep.; cf.

    also: constare inter homines sapientissimos (for which, just after: omnium consensu sic esse judicatum),

    Cic. de Or. 3, 1, 3:

    inter suos,

    Caes. B. G. 7, 47:

    inter augures, Liv 10, 6, 7 et saep.: cum de Magio constet,

    Cic. Att. 13, 10, 3; cf.:

    de facto constat,

    Quint. 7, 2, 7; so with de, id. 7, 2, 11; 4, 2, 5:

    etsi non satis mihi constiterat, cum aliquāne animi mei molestiā an potius, etc.,

    Cic. Fam. 13, 1, 1:

    nec satis certum constare apud animum poterat, utrum, etc.,

    Liv. 30, 28, 1:

    quid cuique sit opus constare decet,

    Quint. 3, 9, 8; so id. 3, 8, 25:

    quid porro quaerendum est? Factumne sit? At constat. A quo? At patet,

    Cic. Mil. 6, 15; so absol., id. Verr. 2, 3, 21, § 54.—
    3.
    Of a resolve.
    (α).
    Impers.: mihi (ei) constat, = certum est, it is my ( his) fixed determination, I am determined, I am fully resolved (rare): mihi quidem constat, nec meam contumeliam, nec meorum ferre, Anton. ap. Cic. Phil. 13, 19, 42:

    neque satis Bruto neque tribunis militum constabat, quid agerent,

    were undecided, Caes. B. G. 3, 14:

    ut nihil ei constet quod agat,

    Cic. Tusc. 4, 15, 35.—
    (β).
    With the resolve as subject:

    animo constat sententia,

    Verg. A. 5, 748:

    cum constitit consilium,

    when my mind was fully made up, Cic. Att. 8, 11, 1.—
    4.
    In gen., as opp. to that which has no existence, to exist, be, abide (esp. in Lucr.):

    (corpora) quoniam fragili naturā praedita constant,

    Lucr. 1, 582; 1, 246; 1, 510 et saep.:

    antiquissimi fere sunt, quorum quidem scripta constent,

    Cic. de Or. 2, 22, 93; id. Verr. 2, 2, 76, § 187: qui sine manibus et pedibus constare deum posse decreverunt, id. N. D. 1, 33, 92:

    si ipsa mens constare potest vacans corpore,

    id. ib. 1, 10, 25.—
    5.
    With ex, in, de, or the abl. (in Cic. only with ex; cf. Madv. ad Cic. Fin. 4, 8, 19), to consist in or of, to be composed of, to rest upon something, etc.
    (α).
    With ex (very freq. in prose and poetry):

    fulminis ignem e parvis constare figuris,

    Lucr. 2, 385:

    homo ex animo constat et corpore,

    Cic. N. D. 1, 35, 98;

    id. Fin. l. l.: simplex (jus) e dulci constat olivo,

    Hor. S. 2, 4, 64:

    ea virtus, quae constat ex hominibus tuendis,

    Cic. Off. 1, 44, 157 et saep.—
    (β).
    With in and abl. (very rare):

    victoriam in earum cohortium virtute constare,

    Caes. B. C. 3, 89 fin.; Nep. Att. 14 fin.
    * (γ).
    With de:

    partus duplici de semine,

    Lucr. 4, 1229.—
    (δ).
    With abl. (freq. in Lucr. and Quint.):

    aeterno quia constant semine quaeque,

    Lucr. 1, 221; 1, 484; 1, 518 et saep.:

    agri campis, vineis, etc.,

    Plin. Ep. 3, 19, 5:

    constat tota oratio longioribus membris, brevioribus periodis,

    Quint. 9, 4, 134; 5, 10, 63 et saep.:

    causa constat aut unius rei controversiā aut plurium,

    id. 3, 10, 1. omnis disciplina memoriā, id. 11, 2, 1. omne jus aut scripto aut moribus, id. 12, 3, 6 et saep.—
    6.
    Mercantile t. t., like our phrase, to stand at, i. e. to cost; constr. with abl.. gen., etc., of price (cf. Zumpt, Gr. § 444).
    a.
    Lit.
    (α).
    With abl.:

    ut unae quadrigae Romae constiterint quadringentis milibus,

    Varr. R. R. 2, 1, 14; Suet. Vit. 19:

    filius auro,

    Plaut. Truc. 2, 6, 57:

    navis gratis,

    Cic. Verr. 2, 5, 19, § 48 (al. stare):

    HS. sex milibus tibi constant,

    id. ib. 2, 4, 12, §

    28: tanto nobis deliciae,

    Plin. 12, 18, 41, § 84:

    magno tibi,

    Plin. Ep. 2, 6, 4:

    parvo,

    Pall. Febr. 9, 12; cf.

    gratis,

    Sen. Ep. 104, 34; Aug. Serm. 385, 6.—
    (β).
    With gen.:

    (ambulatiuncula) prope dimidio minoris constabit isto loco,

    Cic. Att. 13, 29, 2; Suet. Ner. 27 fin.:

    quanti funus,

    id. Vesp. 19; Juv. 7, 45.—
    (γ).
    With adv.: quod mihi constat carius, Lucil. ap. Non. p. 272, 25; so,

    vilissime,

    Col. 9, 1. 6.—
    (δ).
    With sup.:

    cujus area super HS. millies constitit,

    Suet. Caes. 26.—
    b.
    Trop.:

    edocet, quanto detrimento et quot virorum fortium morte necesse sit constare victoriam,

    Caes. B. G. 7, 19:

    odia constantia magno,

    Ov. H. 7, 47:

    imperia pretio quolibet constant bene,

    Sen. Phoen. 664.—Hence, constans, antis, P. a. (acc. to II. 1.), standing firm, firm, unchangeable, constant, immovable, uniform, fixed, stable, invariable (freq. and class.).
    A.
    Lit.:

    mellis constantior est natura (sc. quam aquae),

    Lucr. 3, 192:

    constans uva contra tenorem unum algoris aestusve,

    Plin. 14, 2, 4, § 27:

    cujus in indomito constantior inguine nervus, Quam nova arbor, etc.,

    Hor. Epod. 12, 19:

    cursus certi et constantes,

    Cic. N. D. 3, 9, 24; cf.:

    constans reversio stellarum (with conveniens),

    id. ib. 2, 21, 54:

    constantissimus motus lunae,

    id. Div. 2, 6, 17:

    nihil (mundo) motu constantius,

    id. N. D. 3, 9, 23; 2, 21, 54:

    constanti vultu graduque,

    Liv. 5, 46, 3: aetas, the mature age (of an adult), Cic. Sen. 10, 33; cf.:

    constans aetas, quae media dicitur,

    id. ib. 20, 76:

    aetate nondum constanti,

    Suet. Galb. 4:

    pax,

    firm, secure, Liv. 6, 25, 6:

    fides,

    Hor. C. 3, 7, 4:

    an ire comminus et certare pro Italiā constantius foret,

    safer, Tac. H. 3, 1. —
    b.
    Agreeing or accordant with itself, consistent, harmonious:

    quemadmodum in oratione constanti, sic in vitā omnia sint apta inter se et convenientia,

    Cic. Off. 1, 40, 144:

    nihil intellego dici potuisse constantius,

    id. Tusc. 5, 9, 25; cf.:

    incredibilia an inter se constantia,

    Quint. 5, 4, 2:

    rumores,

    Cic. Fam. 12, 9, 1:

    constans parum memoria hujus anni,

    Liv. 10, 37, 13:

    constans fama erat,

    Suet. Caes. 6; so,

    opinio,

    id. Tib. 39; id. Vesp. 4 al.—
    B.
    Trop., intellectually or morally certain, sure, steadfast, constant, faithful, steady, unchanging:

    firmi et stabiles et constantes amici,

    Cic. Lael. 17, 62; cf. Nep. Lys. 2, 2:

    quem hominem? Levem? imo gravissimum. Mobilem? imo constantissimum,

    Cic. Rosc. Com. 16, 49; cf. opp. varium, id. Fragm. ap. Quint. 6, 3, 48 Spald.:

    pater amens at is quidem fuit omnium constantissimus,

    a very constant, steadfast man, Cic. Rosc. Am. 14, 41; cf.:

    prudens et constans (testis),

    Quint. 5, 7, 26; and under adv.:

    (Helvidius Priscus) recti pervicax, constans adversus metus,

    Tac. H. 4, 5 fin.:

    constans Fortuna tantum in levitate suā,

    Ov. Tr. 5, 8, 18; cf.: neque fidei constans, neque strenuus in perfidiā, Tac. H. 3, 57:

    constantior In vitiis, etc.,

    Hor. S. 2, 7, 18.— Adv.: constanter.
    1.
    (Acc. to A.) Firmly, immovably, steadily, constantly:

    manere in suo statu,

    Cic. Univ. 13: constanter ac perpetuo placet consilium, Brut. ap. Cic. Ep. ad Brut. 1, 16, 9:

    vitiis gaudere constanter,

    Hor. S. 2, 7, 6.— Comp.:

    ut maneamus in perspicuis firmius et constantius,

    Cic. Ac. 2, 14, 45.— Sup.:

    impetus caeli constantissime conficiens vicissitudinis anniversarias,

    Cic. N. D. 2, 38, 97.—
    b.
    Harmoniously, evenly, uniformly, consistently:

    constanter et aequaliter ingrediens oratio,

    Cic. Or. 58, 198:

    sibi constanter convenienterque dicere,

    id. Tusc. 5, 9, 26; cf. id. ib. 5, 9, 24; in comp., id. ib. 5, 9, 25; in sup., id. ib. 5, 8, 23; id. Ac. 2, 3, 9; so,

    hi constanter omnes nuntiaverunt,

    with one voice, unanimously, Caes. B. G. 2, 2:

    aequabilius atque constantius sese res humanae haberent,

    Sall. C. 2, 3:

    aequabilius atque constantius regere provincias,

    Tac. A. 15, 21 fin.
    2.
    (Acc. to B.) Steadily, calmly, tranquilly, sedately:

    constanter ac non trepide pugnare,

    Caes. B. G. 3, 25; cf.

    agere, Auct. B. Afr. 84: proelium inire,

    Suet. Vesp. 4; id. Tib. 19:

    constanter et sedate ferre dolorem,

    Cic. Tusc. 2, 20, 46:

    constanter et libere se gerere,

    id. Att. 4, 16, 9:

    constanter prudenterque fit,

    id. Tusc. 4, 6, 12:

    constanter delata beneficia (with judicio, considerate, and opp. repentino quodam impetu),

    id. Off. 1, 15, 49.— Comp.:

    cetera exsequi,

    Suet. Aug. 10:

    acrius quam constantius proelium inire,

    Curt. 4, 6, 14.— Sup.:

    amicitias retinere,

    Suet. Aug. 66; id. Tib. 45 al.

    Lewis & Short latin dictionary > consto

  • 35 lenis

    1.
    lēnis, e, adj. [cf. lentus], soft, smooth, mild, gentle, easy, calm.
    I.
    Lit.:

    sensus judicat dulce, amarum: lene, asperum,

    Cic. Fin. 2, 12, 36; id. N. D. 2, 58, 146:

    vehemens fricatio spissat, lenis mollit,

    Plin. 28, 4, 14, § 53:

    vinum hoc asperum est: aliud lenius, sodes, vide,

    Ter. Heaut. 3, 1, 48:

    lenibus venenis uti,

    Cic. Att. 2, 21, 1:

    lenissimus ventus,

    id. ib. 7, 2, 1:

    motus laterum,

    moderate, gentle, Quint. 11, 3, 92; 161:

    leni igni sucus coquitur,

    Plin. 21, 18, 73, § 122.—Of the Nile:

    postea lenis,

    Plin. 5, 9, 10, § 54:

    tormentum,

    Hor. C. 3, 21, 13:

    volatus,

    Ov. M. 12, 527:

    somnus,

    Hor. C. 3, 1, 21.—Of heights, gently or gradually rising:

    clivus,

    Liv. 6, 24; cf. id. 29, 33.— Comp.:

    jugum paulo leniore fastigio ab ea parte quae, etc.,

    Caes. B. C. 2, 24;

    so fastigium,

    Plin. 16, 36, 64, § 158.—
    II.
    Trop., gentle, moderate, mild, lenient, calm.
    A.
    In gen.:

    servitutem lenem reddere,

    Plaut. Capt. 2, 1, 5:

    Ecce me. Opusne (erit tibi) leni? leniorem dices quam mutumst mare,

    id. Mil. 3, 1, 70:

    homo lenis et facilis,

    Cic. Fam. 5, 2, 9:

    populus Romanus in hostes lenissimus,

    id. Rosc. Am. 53, 154:

    lenissima verba,

    id. Fam. 5, 15, 1:

    lenissimum ingenium,

    id. Brut. 56, 204: lenior sententia, Caes. B. C. 1, 2: lene consilium dare, Hor C. 3, 4, 41.—
    (β).
    With inf.:

    non lenis precibus fata recludere Mercurius,

    Hor. C. 1, 24, 17.—
    B.
    In partic.
    1.
    Of speech, mild, gentle:

    oratio placida, submissa, lenis,

    Cic. de Or. 2, 43, 183:

    lenis et fluens contextus orationis,

    Quint. 9, 4, 127:

    leniores epilogi,

    id. 6, 1, 50.—
    2.
    In gram.: spiritus, the spiritus lenis, the smooth or soft breathing (opp. the spiritus asper), Prisc. p. 572 P.— Hence, adv. in two forms.
    A.
    lēne (only poet.), softly, mildly, gently:

    sectus humum rivo, lene sonantis aquae,

    Ov. F. 2, 704:

    clivi lene jacentes,

    gently rising, Calp. Ecl. 7, 25:

    lene fluens fons,

    Nemes. Ecl. 4, 47:

    lene Notus spirat,

    Avien. Descript. Orb. 857.—
    B.
    lēnĭter (class.), softly, mildly, gently.
    1.
    Lit.:

    leniter arridens,

    Cic. Rep. 6, 12, 12:

    leniter atterens Caudam,

    Hor. C. 2, 19, 30:

    ventus leniter pluvius,

    Plin. 18, 34, 77, § 337:

    leniter ire per excubias custodum,

    Ov. Am. 1, 6, 7: collis leniter acclivis, gradually or gently rising, Caes. B. G. 7, 19; so,

    editus collis,

    Liv. 2, 50.— Comp.:

    torrens lenius decurrit,

    Ov. M. 3, 568.—
    2.
    Trop., quietly, calmly, gently, moderately, leniently.
    a.
    In gen.:

    tentem leniter an minaciter?

    Plaut. Stich. 1, 2, 20:

    petere quippiam ab aliquo dictis bonis,

    id. Am. prol. 25:

    ferre aliquid,

    Ov. H. 5, 7:

    traducere aevum,

    Hor. Ep. 1, 18, 97:

    nimis leniter latam suam injuriam ratus,

    Liv. 29, 9 (al. leviter).— Sup.:

    lenissime sentire,

    Cic. Fam. 5, 2, 9.—
    b.
    In partic.
    (α).
    Of speech:

    multa leniter, multa aspere dicta sunt,

    Cic. Brut. 44, 164:

    agit versum Roscius quam leniter, quam remisse, quam non actuose,

    id. de Or. 3, 26, 102.— Comp.:

    qui jamdiu multo dicis remissius et lenius quam solebas,

    Cic. de Or. 1, 60, 255.—
    (β).
    Moderately, i. e. very little, not at all:

    hoc leniter laudabitis,

    Plaut. Poen. 5, 3, 40; 3, 3, 9:

    leniter qui saeviunt sapiunt magis,

    id. Bacch. 3, 3, 4.—
    (γ).
    In a bad sense, remissly, indolently:

    si cunctetur atque agat lenius,

    too slowly, Caes. B. C. 1, 1.
    2.
    lenis, is, m., a kind of vessel, Afran. and Laber. ap. Non. 544, 31.

    Lewis & Short latin dictionary > lenis

  • 36 mansuesco

    mansŭesco, sŭēvi, sŭētum, 3, v. inch. a. and n. [manus-suesco; lit., to accustom to the hand; hence],
    I.
    Act., to tame, to make tame (in the verb. finit. ante- and post-class.; but cf. infra, mansuetus).
    A.
    Lit.:

    silvestria animalia,

    Varr. R. R. 2, 1, 4:

    tigres, Coripp. Johann. 6, 253: fructus feros,

    Lucr. 5, 1368; v. Lachm. ad h. l.—
    * B.
    Trop., to render mild, gentle, or peaceable: gentes, Coripp. Johann. 6, 484.—
    II.
    Neutr. ( = mansuetum fieri), to become or grow tame (in the verb. finit. only poet. and in post-Aug. prose).
    A.
    Lit.:

    buculi triduo fere mansuescunt,

    Col. 6, 2, 4:

    ferae,

    Luc. 4, 237.—
    B.
    Trop., to grow tame, gentle, mild, soft:

    nesciaque humanis precibus mansuescere corda,

    Verg. G. 4, 470:

    umor,

    Lucr. 2, 475:

    tellus,

    Verg. G. 2, 239:

    radii,

    Petr. 122:

    fera mansuescere jussa,

    Juv. 11, 104.—Hence, mansŭētus (MASVETA, Inscr. Grut. 688, 2), a, um, P. a., tamed, tame.
    A.
    Lit.:

    juvenci diebus paucis erunt mansueti,

    Varr. R. R. 1, 20, 2:

    sus,

    Liv. 35, 49:

    cum (apes) sint neque mansueti generis, neque feri,

    Plin. 11, 5, 4, § 12:

    stabula, i. e. mansuetarum pecudum,

    Grat. Cyn. 164.—
    B.
    Trop., mild, soft, gentle, quiet, etc. (syn. mitis;

    opp. ferus): illud quaero, cur tam subito mansuetus in senatu fuerit, cum in edictis tam fuisset ferus,

    Cic. Phil. 3, 9, 23:

    amor,

    Prop. 1, 9, 12:

    manus,

    id. 3, 14, 10:

    malum,

    Liv. 3, 16:

    litora,

    tranquil, not stormy, Prop. 1, 17, 28.— Comp.: ut mitior mansuetiorque fiat, Asellio ap. Prisc. p. 668 P.:

    nam me jam ab orationibus dijungo fere, referoque ad mansuetiores Musas,

    Cic. Fam. 1, 9, 23:

    ira,

    Ov. Tr. 3, 6, 23.— Sup.:

    ut mansuetissimus viderer,

    Cic. de Or. 2, 49, 201:

    ingenium,

    Val. Max. 2, 7, 11.—Hence, adv.: mansŭētē (acc. to B.), gently, mildly, calmly, quietly, etc.:

    clementer, mansuete factum,

    Cic. Marcell. 3, 9:

    adeo tum imperio meliori animus mansuete obediens erat,

    Liv. 3, 29, 3:

    ferre fortunam,

    Auct. Her. 4, 52, 65.— Comp.:

    mansuetius versari,

    App. M. 9, p. 236, 10.

    Lewis & Short latin dictionary > mansuesco

  • 37 mediocris

    mĕdĭō̆cris, e (ō usually; rarely ŏ), adj. [medius], in a middle state between too much and too little, middling, moderate, tolerable, ordinary; sometimes also, not remarkable, indifferent, mediocre.
    I.
    In gen. (class.).
    A.
    Lit., of size, quantity, degree, etc., in material things:

    castellum,

    Sall. J. 92, 5:

    spatium,

    Caes. B. G. 5, 43:

    agmen,

    Hirt. B. G. 8, 9:

    intervallum,

    id. B. Alex. 30.—
    B.
    Of mind, character, ability, acts, achievements, etc.:

    C. L. Memmii fuerunt oratores mediocres,

    Cic. Brut. 36, 136:

    L. Cotta in mediocrium oratorum numero,

    id. ib. 36, 137:

    non mediocres viri, sed maximi et docti,

    id. Rep. 3, 11, 19:

    homines,

    id. de Or. 1, 21, 94:

    vir,

    Just. 1, 4, 4:

    poëta,

    Hor. A. P. 372:

    in mediocribus vel studiis vel officiis,

    Cic. Rep. 1, 3, 4:

    amicitia,

    id. Lael. 6, 10:

    malum,

    id. Tusc. 3, 10, 22:

    artes,

    id. de Or. 1, 2, 6:

    eloquentia,

    id. ib. 1, 29, 133:

    ingenium,

    id. ib. 2, 27, 119:

    excusare... mediocris est animi,

    narrow, small, Caes. B. C. 3, 20:

    ut mediocris jacturae te mergat onus,

    Juv. 13, 7.—
    II.
    Esp.
    A.
    Per litoten, with non (haud, nec), not insignificant, not common or trivial:

    Jugurthae non mediocrem animum pollicitando accendebant,

    i. e. ardent, ambitious, Sall. J. 8, 1:

    non mediocris hominis haec sunt officia,

    Ter. Ad. 5, 9, 9:

    haud mediocris hic, ut ego quidem intellego, vir fuit,

    Cic. Rep. 2, 31, 55: nec mediocre [p. 1124] telum ad res gerendas, id. Lael. 17, 61:

    non mediocrem sibi diligentiam adhibendam intellegebat,

    uncommon, extraordinary, Caes. B. G. 3, 20:

    praemium non mediocre,

    Suet. Vesp. 18:

    non mediocris dissensio,

    Quint. 9, 1, 10 et saep.—
    * B.
    With syllaba, common = anceps:

    syllabarum longarum et brevium et mediocrium junctura,

    Gell. 16, 18, 5.—Hence, adv.: mĕdĭō̆crĭter.
    1.
    Moderately, tolerably, ordinarily, not particularly, not very, not remarkably, not much (class.):

    ordo annalium mediocriter nos retinet,

    Cic. Fam. 5, 12, 5:

    corpus mediocriter aegrum,

    id. Tusc. 3, 10, 22.—
    (β).
    By litotes, with haud, ne, non (cf.:

    supra, mediocris, II. A.): flagitium, et damnum haud mediocriter,

    Plaut. Merc. 2, 1, 13:

    non mediocriter,

    in no moderate degree, Caes. B. G. 1, 39:

    reprehensus est non mediocriter,

    i. e. greatly, exceedingly, very much, Quint. 11, 1, 17; so id. 8, 2, 2; 9; 11, 1, 57 al.—
    (γ).
    Very little:

    ne mediocriter quidem disertus,

    not in the least, Cic. de Or. 1, 20, 91.—
    2.
    With moderation, calmly, tranquilly = modice (rare, and perh. only in Cic.):

    quod mihi non mediocriter ferendum videtur,

    Cic. Verr. 2, 3, 41, § 95.— Comp.:

    hoc vellem mediocrius,

    Cic. Att. 1, 20, 5.

    Lewis & Short latin dictionary > mediocris

  • 38 modicum

    mŏdĭcus, a, um, adj. [modus], having or keeping a proper measure, moderate (cf. mediocris); esp. in behavior, modest, temperate; also, of size, moderate-sized; middling, ordinary, mean, bad (class.; syn.: moderatus, mediocris).
    I.
    In a good sense:

    modico gradu ire,

    Plaut. Poen. 3, 1, 19:

    potiones,

    Cic. Div. 1, 51, 115:

    convivia,

    id. Sen. 13, 44:

    severitas,

    id. ib. 18, 65:

    industrios, supplices, modicos esse,

    Sall. J. 85, 1:

    domi modicus,

    id. ib. 63, 2:

    modicum quoddam corpus (historiae),

    a book of a tolerable size, Cic. Fam. 5, 12, 4:

    amant (mala) modicas rigationes,

    gentle, moderate, Pall. 3, 25, 14.—
    II.
    In a disparaging sense, middling, ordinary, mean, scanty, small, etc.:

    genus dicendi subtile in probando, modicum in delectando,

    Cic. Or. 21, 69:

    oculi,

    middling-sized, Plin. 11, 37, 53, § 141:

    ea, valde et modica, et illustria sunt,

    few in number, Cic. de Or. 2, 32, 137:

    Graecis hoc modicum est,

    not frequent, id. Fin. 2, 19, 62:

    pecunia,

    little, scanty, id. Par. 6, 2, 47:

    acervus,

    Hor. Ep. 2, 2, 190:

    incrementa,

    small, Just. 7, 1:

    tempus,

    short, Quint. 1, 2, 12:

    rem pateris modicam,

    a trifling affliction, Juv. 13, 143:

    modici amici,

    humble, poor, id. 5, 108.—With gen.:

    Sabinus modicus originis,

    Tac. A. 6, 39:

    virium,

    Vell. 1, 12, 4:

    pecuniae,

    Tac. A. 3, 72:

    voluptatum,

    id. ib. 2, 73. —As subst.: mŏdĭcum, i, n. (sc. spatium), a little way:

    modicum progredi,

    a little, App. M. 6, p. 180, 38: modico contentus. [p. 1155] Juv. 9, 9.—Also, in abl., modico adverbially:

    modico deinde regressa,

    i. e. after a short time, App. M. 1, p. 112, 20:

    modico prius, quam Larissam accederem,

    a short time before, id. ib. p. 105 med.:

    modico secus progredi,

    to go a little farther, id. ib. p. 112, 10.—Hence, adv.: mŏdĭcē, with moderation, moderately; modestly; in a proper manner; also, in an ordinary manner, meanly, poorly (class.).
    1.
    Modice hoc faciam, Cic. Fam. 4, 4, 4:

    dolorem modice ferre,

    quietly, calmly, id. Tusc. 1, 46, 111; id. Phil. 11, 3, 7:

    se recipere,

    quietly, in good order, Liv. 28, 15: verecunde et modice, Enn. ap. Non. 342, 23 (Trag. v. 241 Vahl.):

    modice et modeste vitam vivere,

    Plaut. Pers. 3, 1, 18:

    dicere,

    Cic. Sull. 29, 80:

    modice et scienter uti re aliquā,

    id. de Or. 1, 29, 132.—
    2.
    Slightly, not very, not much:

    minae Clodii modice me tangunt,

    Cic. Att. 2, 19, 1:

    modice vinosus,

    Liv. 41, 4:

    locuples,

    id. 38, 14, 9:

    modice instratus torus,

    slightly, meanly, scantily, Suet. Aug. 73.

    Lewis & Short latin dictionary > modicum

  • 39 modicus

    mŏdĭcus, a, um, adj. [modus], having or keeping a proper measure, moderate (cf. mediocris); esp. in behavior, modest, temperate; also, of size, moderate-sized; middling, ordinary, mean, bad (class.; syn.: moderatus, mediocris).
    I.
    In a good sense:

    modico gradu ire,

    Plaut. Poen. 3, 1, 19:

    potiones,

    Cic. Div. 1, 51, 115:

    convivia,

    id. Sen. 13, 44:

    severitas,

    id. ib. 18, 65:

    industrios, supplices, modicos esse,

    Sall. J. 85, 1:

    domi modicus,

    id. ib. 63, 2:

    modicum quoddam corpus (historiae),

    a book of a tolerable size, Cic. Fam. 5, 12, 4:

    amant (mala) modicas rigationes,

    gentle, moderate, Pall. 3, 25, 14.—
    II.
    In a disparaging sense, middling, ordinary, mean, scanty, small, etc.:

    genus dicendi subtile in probando, modicum in delectando,

    Cic. Or. 21, 69:

    oculi,

    middling-sized, Plin. 11, 37, 53, § 141:

    ea, valde et modica, et illustria sunt,

    few in number, Cic. de Or. 2, 32, 137:

    Graecis hoc modicum est,

    not frequent, id. Fin. 2, 19, 62:

    pecunia,

    little, scanty, id. Par. 6, 2, 47:

    acervus,

    Hor. Ep. 2, 2, 190:

    incrementa,

    small, Just. 7, 1:

    tempus,

    short, Quint. 1, 2, 12:

    rem pateris modicam,

    a trifling affliction, Juv. 13, 143:

    modici amici,

    humble, poor, id. 5, 108.—With gen.:

    Sabinus modicus originis,

    Tac. A. 6, 39:

    virium,

    Vell. 1, 12, 4:

    pecuniae,

    Tac. A. 3, 72:

    voluptatum,

    id. ib. 2, 73. —As subst.: mŏdĭcum, i, n. (sc. spatium), a little way:

    modicum progredi,

    a little, App. M. 6, p. 180, 38: modico contentus. [p. 1155] Juv. 9, 9.—Also, in abl., modico adverbially:

    modico deinde regressa,

    i. e. after a short time, App. M. 1, p. 112, 20:

    modico prius, quam Larissam accederem,

    a short time before, id. ib. p. 105 med.:

    modico secus progredi,

    to go a little farther, id. ib. p. 112, 10.—Hence, adv.: mŏdĭcē, with moderation, moderately; modestly; in a proper manner; also, in an ordinary manner, meanly, poorly (class.).
    1.
    Modice hoc faciam, Cic. Fam. 4, 4, 4:

    dolorem modice ferre,

    quietly, calmly, id. Tusc. 1, 46, 111; id. Phil. 11, 3, 7:

    se recipere,

    quietly, in good order, Liv. 28, 15: verecunde et modice, Enn. ap. Non. 342, 23 (Trag. v. 241 Vahl.):

    modice et modeste vitam vivere,

    Plaut. Pers. 3, 1, 18:

    dicere,

    Cic. Sull. 29, 80:

    modice et scienter uti re aliquā,

    id. de Or. 1, 29, 132.—
    2.
    Slightly, not very, not much:

    minae Clodii modice me tangunt,

    Cic. Att. 2, 19, 1:

    modice vinosus,

    Liv. 41, 4:

    locuples,

    id. 38, 14, 9:

    modice instratus torus,

    slightly, meanly, scantily, Suet. Aug. 73.

    Lewis & Short latin dictionary > modicus

  • 40 molle

    mollis, e, adj. [Gr. malakos, amalos, môlus; cf. blêchros, perh. Lat. mulier (mollior)], easily movable, pliant, flexible, supple; soft, tender, delicate, gentle, mild, pleasant (class.; syn.: tener, facilis, flexibilis, lentus).
    I.
    Lit.:

    mollis juncus,

    Verg. E. 2, 72:

    comam mollis... hyacinthi,

    id. G. 4, 137:

    aurum,

    flexible, id. A. 10, 818:

    tiliae,

    Ov. M. 10, 92:

    crura,

    Verg. G. 3, 76:

    colla,

    id. A. 11, 622:

    bracchia,

    Ov. A. A. 1, 595:

    cervix,

    id. F. 4, 185:

    commissurae,

    Cic. N. D. 2, 60:

    molle litus,

    of soft sand, Caes. B. G. 5, 9:

    harena,

    Ov. M. 2, 577:

    aqua,

    id. A. A. 1, 476:

    fraga,

    id. M. 13, 816:

    castaneae,

    Verg. E. 1, 82:

    mollissima vina ( = mitissima, lenissima),

    id. G. 1, 341; cf.:

    molli mero,

    Hor. C. 1, 7, 19; and:

    molle Calenum,

    Juv. 1, 69:

    alvus,

    relaxed, open bowels, Cels. 3, 12:

    cibus,

    mild, not sharp, id. 4, 4, 4:

    ovum,

    soft, id. 4, 4, 5:

    prata,

    Verg. G. 2, 384:

    gramen,

    Ov. F. 6, 328:

    humus,

    id. A. A. 3, 688:

    lana,

    id. F. 2, 742:

    torus,

    id. Am. 2, 4, 14:

    arcus,

    slack, unbent, unstrung, id. H. 4, 92:

    feretrum,

    made soft by a layer of leaves, Verg. A. 11, 64:

    mollissima cera,

    Cic. de Or. 3, 45, 177:

    mollia panis,

    the soft part of bread, the crumb, id. 13, 12, 26, § 82:

    molles genae,

    soft, delicate, Ov. H. 10, 44:

    capilli,

    id. P. 3, 3, 17:

    manus,

    id. Am. 1, 4, 24:

    latus,

    id. M. 14, 710:

    molles Zephyri,

    soft, gentle, id. A. A. 3, 728; so,

    hiems,

    Stat. S. 3, 5, 83:

    aestas,

    Verg. G. 1, 312:

    caelum,

    Flor. 1, 16, 3; 4, 12, 27:

    Euphrates mollior undis,

    gentler, calmer, Verg. A. 8, 726:

    aditus,

    easy, Sil. 4, 491; so,

    iter,

    Quint. 4, 2, 46:

    via,

    id. 1, 6, 22:

    fastigium,

    gentle, not steep, Caes. B. C. 2, 10:

    clivus,

    Verg. E. 9, 8:

    modicis et mollibus clivis,

    Curt. 8, 39, 6:

    jugum montis,

    Tac. G. 1:

    trames,

    Ov. F. 3, 13.—Prov.: molli bracchio objurgare aliquem, with a gentle arm, i. e. in a forbearing manner, Cic. Att. 2, 1, 6:

    in molli carne vermes nascuntur,

    it is the soft flesh that breeds the worms, Petr. 57.— Subst.: mollia, ĭum, n., a kind of fishes, mollusks, Plin. 11, 51, 112, § 267.—
    II.
    Trop.
    A.
    Tender, delicate, susceptible:

    mollibus annis,

    in tender youth, Ov. H. 1, 111:

    os molle,

    easily blushing, id. Tr. 4, 3, 70:

    mollissima corda,

    Juv. 15, 131:

    mollissimae aures,

    modest, Plin. Pan. 68.—
    2.
    In a bad sense, soft, effeminate, unmanly, weak (syn. effeminatus):

    philosophus tam mollis, tam languidus, tam enervatus,

    Cic. de Or. 1, 52, 226:

    Sabaei,

    Verg. G. 1, 57:

    viri molles, i. e. pathici,

    Liv. 33, 28; Sen. Ep. 87:

    disciplina,

    effeminate, Cic. Fin. 1, 11, 37:

    delicatior... molliorque ratio,

    id. ib. 5, 5, 12:

    vita,

    Ov. Tr. 5, 3, 9: desine mollium querellarum, Hor. C. 2, 9, 17:

    mollis teneraque vox,

    Quint. 11, 3, 23:

    educatio,

    id. 1, 2, 6:

    actio,

    id. 11, 3, 128:

    Gallorum mens est mollis ac minime resistens ad calamitates perferendas,

    Caes. B. G. 3, 19:

    sententiae,

    Cic. Cat. 1, 12, 30:

    si taedio laboris longaeque viae, ut est mollis ad talia gens (Gallorum), dilaberentur,

    Liv. 22, 2, 4:

    Romanos molliores facere ad paciscendum,

    id. 42, 62, 6; cf.:

    sunt qui in rebus contrariis parum sibi constent, voluptatem severissime contemnant, in dolore sint molliores, etc.,

    Cic. Off. 1, 21, 71:

    molles in aure fenestrae,

    Juv. 1, 104.—
    B.
    Soft, pleasant, mild, easy:

    orationem mollem teneramque reddidit,

    soft, pleasant, Cic. Brut. 9, 38:

    mollis et jucunda senectus,

    id. Sen. 1, 2:

    ita eum placidum mollemque reddidi, ut, etc.,

    calm and gentle, id. Caecil. 10, 28:

    verba,

    Hor. Epod. 5, 83:

    mollia jussa,

    mild, easy, Verg. G. 3, 41:

    vincuntur molli pectora dura prece,

    soft, tender, touching, Tib. 3, 4, 76:

    sic accensum sed molliora referre jussum dimittit,

    to return a gentler answer, Tac. H. 4, 32 fin.:

    saepius molliora respondens,

    id. A. 12, 46: mollis versus, an elegiac or amatory poem, Ov. Tr. 2, 307; Prop. 1, 7, 19 (opp. durus versus, a heroic poem, id. 2, 1, 41):

    ridere mollia,

    to smile gently, Ov. A. A. 3, 513:

    cuncta tamen ad imperatorem in mollius relata,

    in a milder, more favorable light, Tac. A. 14, 39:

    pilenta,

    having a gentle motion, Verg. A. 8, 666; id. G. 2, 389:

    mollissima fandi tempora,

    id. A. 4, 293:

    hora mollior,

    more favorable, Ov. P. 3, 3, 84:

    signa,

    Cic. Brut. 18, 70:

    duriora Callon, jam minus rigida Calamis, molliora adhuc supra dictis Myron fecit,

    more agreeable, Quint. 12, 10, 7:

    mollis animus et ad accipiendam et ad deponendam offensionem,

    Cic. Att. 1, 17, 2:

    in inimicitiis auricula infima mollior,

    id. Q. Fr. 2, 13 (15), 4.— Subst.: molle, is, n., softness, smoothness:

    molle atque facetum Vergilio adnuerunt Camenae,

    Hor. S. 1, 10, 45.—
    C.
    Weak, untrustworthy:

    nihil est tam molle, tam tenerum, tam aut fragile aut flexibile quam voluntas erga nos civium,

    Cic. Mil. 16, 42.—Hence, adv.: mollĭter.
    1.
    Lit., softly, gently, agreeably (class.):

    molliter sustine me,

    Plaut. Ps. 5, 2, 7:

    aves nidos mollissime substernunt,

    Cic. N. D. 2, 52, 129:

    recubans,

    id. de Or. 3, 17, 63:

    ossa cubent,

    Ov. Tr. 3, 3, 76:

    excudent alii spirantia mollius aera,

    more easily, agreeably, Verg. A. 6, 847:

    cura molliter semina conlocandi,

    Plin. 15, 10, 9, § 35:

    colles ad orientem molliter devexi,

    gently, gradually, Col. 1, 2, 3 sq. —
    2.
    Trop.:

    quod ferendum est molliter sapienti,

    calmly, patiently, Cic. Sen. 2, 5:

    abnuere,

    Liv. 30, 3:

    delicate et molliter vivere,

    voluptuously, Cic. Off. 1, 30, 106:

    aegritudinem pati,

    sensitively, weakly, Sall. J. 82, 2:

    ne quid per metum, mollius consuleretur,

    too compliantly, Liv. 30, 7, 3:

    interpretari mollius aliquid,

    rather mildly, favorably, Tac. H. 2, 96.

    Lewis & Short latin dictionary > molle

См. также в других словарях:

  • Calmly — Calm ly, adv. In a calm manner. [1913 Webster] The gentle stream which calmly flows. Denham. [1913 Webster] …   The Collaborative International Dictionary of English

  • calmly — [[t]kɑ͟ːmli[/t]] ADV: ADV with v (emphasis) You can use calmly to emphasize that someone is behaving in a very controlled or ordinary way in a frightening or unusual situation. [WRITTEN] → See also calm She walked up to her lover s wife and… …   English dictionary

  • calmly — adv. Calmly is used with these verbs: ↑answer, ↑ask, ↑explain, ↑inform, ↑listen, ↑look, ↑react, ↑reply, ↑respond, ↑retort, ↑say, ↑sip, ↑ …   Collocations dictionary

  • calmly — calm ► ADJECTIVE 1) not showing or feeling nervousness, anger, or other emotions. 2) peaceful and undisturbed. ► NOUN 1) a calm state or period. 2) (calms) an area of the sea without wind. ► VERB (often …   English terms dictionary

  • calmly — adverb 1. with self possession (especially in times of stress) (Freq. 9) he spoke calmly to the rioting students • Derived from adjective: ↑calm 2. in a sedate manner (Freq. 2) • Syn: ↑sedately …   Useful english dictionary

  • Calmly We Walk Through This April's Day — is a poem by Delmore Schwartz. It is about a person strolling with his loved one through the park as he examines the people and remembers people in his past. He realizes that time is short and that it is important to learn from it. This poem,… …   Wikipedia

  • calmly — adverb see calm III …   New Collegiate Dictionary

  • calmly — See calm. * * * …   Universalium

  • calmly — adverb /ˈkɑː(ɹ)m.li/ In a calm manner …   Wiktionary

  • calmly — (Roget s IV) modif. Syn. quietly, unexcitedly, tranquilly, unconcernedly, serenely, coolly, confidently, sedately, collectedly, composedly, placidly, smoothly, reposefully, impassively, restfully, motionlessly, uninterruptedly, peacefully,… …   English dictionary for students

  • calmly — adv. quietly, tranquilly …   English contemporary dictionary

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»