-
1 cognoram
-
2 cognosco
cognosco, ĕre, cognōvi, cognĭtum - tr. - - cognosse = cognovisse. - cognossem = cognovissem. - cognostis = cognovistis. - cognorim = cognoverim. - cognoro = cognovero. - cognoram = cognoveram. - voir cognitus [st1]1 [-] chercher à savoir, s'enquérir; prendre connaissance (par les yeux ou par ouï-dire), voir, s'apercevoir, apprendre, lire. - cognoscere villas, Sall. C. 12: visiter les maisons de campagne. - cognoscere litteras, Nep.: lire une lettre. - cognovi: j’ai appris à connaître, je sais. - parum cognovi utrum... Sall.: je ne sais pas trop si.... - per exploratores cognoscere: apprendre par des éclaireurs. - (hac) re cognita (his rebus cognitis): à cette nouvelle. - ab aliquo (ex aliquo) cognoscere: apprendre de qqn. - aliquid ex litteris cognoscere, Cic.: apprendre qqch par une lettre. - cognoscere de aliqua re, Cic.: être informé d'un événement. - cognoscere + prop. inf.: apprendre que, savoir que. [st1]2 [-] prendre connaissance, comprendre, reconnaître, vérifier, examiner, distinguer, acquérir la notion de, étudier. - cognoscere aliquid re (a re, e re): reconnaître qqch à un signe. - aliquem nocentem cognoscere: reconnaître (constater) que qqn est innocent. - cognosces eum hominem officiosum, Cic.: tu trouveras en lui un homme serviable. - cognoscere regiones, Caes.: étudier la région, faire une reconnaissance de la région. - vos aequum est cognoscere et ignoscere, Ter.: c'est à vous d'apprécier et d'absoudre. - annulum illico cognovi, Ter.: j'ai reconnu tout de suite l'anneau. - numerum militum cognoscere, Caes.: vérifier le nombre des soldats. [st1]3 [-] connaître (d'une affaire), instruire (un procès), étudier (une affaire). - alicujus causam cognoscere: instruire la cause de qqn. - Verres cognoscebat, Verres judicabat, Cic.: Verrès instruisait l'affaire, Verrès la jugeait. - cognoscere de re, Cic.: prononcer sur une affaire. - cognoscere de agro Campano, Cic.: prononcer sur l'affaire du champ de Campanie. - res ab aliquo cognitae, Cic.: causes instruites par qqn. [st1]4 [-] avoir une relation illégitime; connaître (sens biblique), avoir une relation charnelle. - cf. gr. γιγνώσκω. - Postumia stupro cognita, Tac.: Postumia qui avait été sa maîtresse. - (uxor) quam adulterio cognoverat, Just. 5: femme avec laquelle il avait couché. - Adam cognovit Havam uxorem suam quae concepit et peperit Cain, Vulg.: Adam connut Eve, sa femme, qui conçut et enfanta Caïn.* * *cognosco, ĕre, cognōvi, cognĭtum - tr. - - cognosse = cognovisse. - cognossem = cognovissem. - cognostis = cognovistis. - cognorim = cognoverim. - cognoro = cognovero. - cognoram = cognoveram. - voir cognitus [st1]1 [-] chercher à savoir, s'enquérir; prendre connaissance (par les yeux ou par ouï-dire), voir, s'apercevoir, apprendre, lire. - cognoscere villas, Sall. C. 12: visiter les maisons de campagne. - cognoscere litteras, Nep.: lire une lettre. - cognovi: j’ai appris à connaître, je sais. - parum cognovi utrum... Sall.: je ne sais pas trop si.... - per exploratores cognoscere: apprendre par des éclaireurs. - (hac) re cognita (his rebus cognitis): à cette nouvelle. - ab aliquo (ex aliquo) cognoscere: apprendre de qqn. - aliquid ex litteris cognoscere, Cic.: apprendre qqch par une lettre. - cognoscere de aliqua re, Cic.: être informé d'un événement. - cognoscere + prop. inf.: apprendre que, savoir que. [st1]2 [-] prendre connaissance, comprendre, reconnaître, vérifier, examiner, distinguer, acquérir la notion de, étudier. - cognoscere aliquid re (a re, e re): reconnaître qqch à un signe. - aliquem nocentem cognoscere: reconnaître (constater) que qqn est innocent. - cognosces eum hominem officiosum, Cic.: tu trouveras en lui un homme serviable. - cognoscere regiones, Caes.: étudier la région, faire une reconnaissance de la région. - vos aequum est cognoscere et ignoscere, Ter.: c'est à vous d'apprécier et d'absoudre. - annulum illico cognovi, Ter.: j'ai reconnu tout de suite l'anneau. - numerum militum cognoscere, Caes.: vérifier le nombre des soldats. [st1]3 [-] connaître (d'une affaire), instruire (un procès), étudier (une affaire). - alicujus causam cognoscere: instruire la cause de qqn. - Verres cognoscebat, Verres judicabat, Cic.: Verrès instruisait l'affaire, Verrès la jugeait. - cognoscere de re, Cic.: prononcer sur une affaire. - cognoscere de agro Campano, Cic.: prononcer sur l'affaire du champ de Campanie. - res ab aliquo cognitae, Cic.: causes instruites par qqn. [st1]4 [-] avoir une relation illégitime; connaître (sens biblique), avoir une relation charnelle. - cf. gr. γιγνώσκω. - Postumia stupro cognita, Tac.: Postumia qui avait été sa maîtresse. - (uxor) quam adulterio cognoverat, Just. 5: femme avec laquelle il avait couché. - Adam cognovit Havam uxorem suam quae concepit et peperit Cain, Vulg.: Adam connut Eve, sa femme, qui conçut et enfanta Caïn.* * *Cognosco, cognoscis, cognoui, pen. prod. cognitum, pen. corr. cognoscere. Congnoistre une chose jusques au fond.\Penitus cognoscere. Cic. Parfaictement, jusques au dedens.\Cognoscere, pro Iurisdictionem exercere. Suet. Exercer acte de judicature, Seoir comme juge, et ouir le debat des parties, et puis en ordonner.\Cognoscere de actis alicuius. Cic. S'enquester d'aucun et s'en informer.\Cognoscere de re aliqua. Cic. Congnoistre.\De salute alicuius cognoscere. Cic. De Marcelli salute paulo ante, quam tu, cognouimus. Nous avons sceu de sa santé premier que toy.\Ex aliquo cognoscere aliquid. Cic. Entendre quelque chose par le recit d'aucun.\Cognoscere causas. Virgil. Entendre.\Cognoscere causas alicuius. Cic. Ouir sa matiere.\Cognoscere causas cum aliquo. Cic. Ouir les merites de la cause avec aucun.\Domi ius ciuile cognouerat. Cic. Il avoit apprins.\Cognoscere instrumenta. Vlpian. Relire, Reveoir.\De causa cognoscere. Vlpian. Congnoistre de la matiere, de la cause, du procez et different.\Cognoscere et pronuntiare. Vlpian. Congnoistre et juger.\Cognoscere qualis natura sit montis. Caesar. Espier, et s'enquerir.\Cognoscere ex literis, nuntiis, et similibus, pro Intelligere, et certiorem fieri. Cic. Estre adverti, Scavoir, Entendre.\Cognosci in optimam partem. Cic. Estre congneu de bonne nature, et qu'on sera une fois homme de bien.\Cognoscere, pro Agnoscere. Plaut. Recongnoistre.\Amores suos cognoscere, Id est amicum suum, vel amicam. Ouid. Son ami, ou S'amie.\Cognoscere, Experiri. Experimenter. Cic. Hominem prudentem et officiosum cognosces. Tu le trouveras tel par experience, à l'esprouver.\Diuos praesentes cognoscere. Virg. Sentir et appercevoir l'aide de Dieu. -
3 cognosco
cō-gnōsco, gnōvī, gnitum, ere (co und gnōsco = nōsco), einen Ggstd. kennen lernen, erkennen (auch = erproben), wahrnehmen, bemerken, vernehmen, erfahren, ersehen, zur Kenntnis od. Erkenntnis einer Sache gelangen, von etw. unterrichtet werden od. sich unterrichten, u. im Perf. auch = kennen, wissen, durch sinnliche od. geistige Wahrnehmung, durch Autopsie, Lektüre, Umgang, Erfahrung, Studium, I) im allg.: α) m. Acc.: sensus ignem cognoscere vere, Lucr.: c. regiones, Caes.: alcis sepulcrum, Suet.: ephebum Temni, Cic.: infantem, Suet.: multa animalia hoc primum saeculo, Sen.: strepitus pedum, Verg. – miserias sociorum, vernehmen, Cic.: responsum, Nep.: sententiam alcis, Nep.: naturam alcis, Sall.: morem hostium, Sall.: animos omnium facile, Nep.: alqm bene cognovisse, Cic.; vgl. alci bene cognitum esse, Caes. in Cic. ep.: antiquitatem diligenter habere cognitam, Nep. – fidem alcis, Caes.: summam in se voluntatem alcis, Caes. – haec animum cognoscere posse, Lucr.: perspicere cognoscereque naturam rerum, Cic.: ius civile domi, Cic. – m. Abl. wodurch? corpora tactu, Lucr.: matrem risu, Verg.: amnem assiduo venatu, Verg.: alqd experiendo magis quam discendo, Cic.: ea et litteris multorum et nuntiis cognosse, Cic.: Gallos, novam gentem, pace potius cognosci quam armis, Liv. – m. per u. Akk., deditio per nuntios cognita, Sall. fr.: homo per se cognitus (= homo novus), Cic. – m. ab u. ex m. Abl. = von jmd. od. aus etw., ab alqo haec dicta, Caes.: certissima putabo, quae ex te cognoro, Cic.: c. iter hostium ex perfugis, Sall.: alqm ex litteris alcis, Cic.: alqd non tam ex re, quam ex alcis factis decretisque, Cic.: illa cognosces ex aliis; a me pauca et ea summatim, Cic. ep. 10, 28, 3. – m. ab u. ex m. Abl. = an (aus) etw. (s. Held Caes. b. G. 1, 22, 1), id a Gallicis armis et insignibus, Caes.: alqm sermone ab ipso, Phaedr.: ab eiusdem motu numerorum naturam vimque, Cic.: quaedam magis ex aliorum contentione, quam ipsa per sese, Cic.: ex particula parva scelerum et crudelitatis tuae genus universum, Cic.: alcis adventum ex colore vestitus, Caes. – m. in u. Abl. = in od. bei etw., puerum in Iudo, Nep.: acerrimi viri praestantem prudentiam in omnibus rebus, Nep.: quae in vivis modo cognosci possunt, Cels. – m. einem zweiten Acc. als was? c. alqm bonum, Cic.: alqm hominem pudentem et officiosum, Cic.: alqm hominem summā probitate, Cic.: aliter rem publicam se habentem, Cic.: domos atque villas in urbium modum exaedificatas, Sall.: tam praesentes alibi divos, Verg. – m. Genet. od. Abl. der Eigenschaft, kennen lernen = erproben (s. Held Caes. b. G. 1, 28, 4. Nipperd. Tac. ann. 13, 6, 14), alqm magni animi, magnae inter Gallos auctoritatis cognovisse, Caes.: alqm paratissimo animo cognovisse, Cic. – β) m. Acc. u. Infin. u. im Passiv m. Nom. u. Infin., Attici nostri te valde studiosum esse cognovi, Cic.: signo detracto cognoscit sibi pereundum esse, Nep.: magnam multitudinem convenisse hostium in fines Pictonum litteris nuntiisque Duratii cognoscit, Hirt. b. G.: Metello iam antea experimentis cognitum erat genus Numidarum infidum esse, Sall.: cognitus (erkannt, dabei ertappt) Iphicli surripuisse boves, Prop. 2, 3, 52. – per exploratores Caesar cognoscit et montem a suis teneri et Helvetios castra movisse, Caes.: ab his cognoscit non longe ex eo loco oppidum Cassivellauni abesse, Caes.: id factum (esse) ex suis hospitibus cognoverat, Caes.: ex litteris imperatoris ita esse cognovit, Sall. – ecquid ab (an) impressae cognoscis imagine gemmae haec tibi Nasonem scribere verba, Ov.: ut abs te gratissimus esse cognoscerer, Cic. ep. 1, 5. litt. a. § 1. – u. im Abl. absol. (vgl. no. γ), cognito, nachdem man erfahren, in Erfahrung gebracht, cognito vivere Ptolemaeum, Liv.: cognito mandatum sibi auxilium, Aurel. Vict.: ex agrestibus cognito hostium naves ad Aethaliam stare, Liv. – Dafür spätlat. cognito mit folg. quod (den Umstand, daß usw.), Iustin. 1, 7, 9 (dazu Fittb.) u. ö. Treb. Poll. Gallien. 3, 6. Vopisc. Prob. 10, 8. – γ) m. folg. indir. Fragesatz: tandem cognosti, qui siem, Ter.: cognoscite nunc, quae potestas decemviris et quanta detur, Cic.: cognoscendi quid fieret facultas, Caes.: qualis esset natura montis, qui cognoscerent misit, Caes.: id socordiane an casu factum sit, parum cognovi, Sall.: ibi per certos exploratores in singula diei tempora, quae ad Avaricum agerentur, cognoscebat, Caes. – u. im Abl. absol. (vgl. no. β), nachdem man erfahren, in Erfahrung gebracht, Romae nondum cognito, qui fuisset exitus in Illyrico, Tac. – δ) m. folg. de u. Abl. = über etw. Kunde od. Nachricht erhalten (erlangen, sich verschaffen), von etw. unterrichtet werden od. sich unterrichten od. sich unterrichten lassen, habes consilia nostra; nunc cognosce de Bruto, Cic.: ibi cognoscit de Clodii caede, Caes. – de omnibus rebus, quae ad te pertinent, quid actum, quid constitutum sit, optime ex M. Plaetorio cognosces, Cic.: simul consul ex multis de hostium adventu cognovit, Sall.: de meo studio... credo te cognoscere ex litteris tuorum, Cic. – ε) absol.: nobis pleraque digna cognitu obvenere, Tac.: quo res facilior cognitu esset, Cornif. rhet.: id quod ei... facile erit cognitu, Cic.: quae res harum aliquam rem consequantur faciles erunt cognitu, Cic.
II) insbes.: a) wie erkennen, als allg. Ausdr. auch = wiedererkennen (s. Gernh. Cic. Lael. 1, 5. Benecke Cic. Cat. 3, 5, 10 u. Iustin. 2, 6, 20. Kritz u. Fabri Sall. Cat. 47, 3. Fabri Liv. 24, 16, 5. Mencken Observv. p. 113 sqq.), et signum et manum suam, Cic.: pecus, Liv.: suas res, sua, Liv.: Cratippum, Cic.: inimicos suos, Sall.: inter ceteras Veturiam, Liv.: alqm facie (am G.), Liv.: cuius erat facies, in qua mater paterque cognosci possent, Ov.: alii cives Romani, ne cognoscerentur, involutis e carcere capitibus rapiebantur, Cic. – b) vor Gericht jmd. als eine bestimmte Pers. erkennen u. dadurch jmds. Identität (d.i. daß er ein röm. Bürger sei u. seinen Namen mit Recht trage) bezeugen, bescheinigen, cum eum Syracusis amplius centum cives Romani cognoscerent, Cic. II. Verr. 1, 14: u. so Cic. Verr. 5, 72. – c) (wie ἀναγιγνώσκειν) von einer Schrift Kenntnis nehmen, sich mit einer Schrift dem Inhalt nach bekannt machen, sie einsehen, eine Schrift, einen Schriftsteller lesen, studieren, α) übh.: litteras, Cic. u. Nep.: libellum, Suet.: librum, Nep.: Servii orationem, Cic.: audire oratores Graecos cognoscereque eorum litteras, Cic.: edicta veterum praetorum legere atque c., Gell.: c. Demosthenem totum, Cic.: auctores, Tac. dial. – absol., quid tam iucundum cognitu atque auditu, quam sapientibus sententiis gravibusque verbis ornata oratio et perpolita? Cic. – d) wie γιγνώσκειν u. das alttestam. erkennen, euphemist. vom fleischlichen Umgange, virum, Ov.: uxorem alcis adulterio, Iustin.: Postumia stupro cognita, Tac.: tacito iam cognita furto Deidamia mihi, Stat. – e) beurteilend in etw. Einsicht gewinnen od. zu gewinnen suchen, etw. prüfen, untersuchen, α) übh.: accipe et cognosce signum, Plaut. Pseud. 988: nam et cognoscendi et ignoscendi dabitur peccati locus, Ter. heaut. 218: u. so prüfen u. dah. unterscheiden, ova, Cic. Acad. 2, 86: numerum tuorum militum reliquiasque, mustern, Cic. Pis. 92. – β) v. Theaterpublikum, favete, adeste aequo animo et rem cognoscite, Ter.: aequum est vos cognoscere atque ignoscere, si etc., Ter. – γ) v. Sachwalter, eine zu verteidigende Sache, rem tantam, tot controversiis implicatam, Cic.: causas diligenter penitusque, Cic. – δ) v. Richter od. einem andern Magistrate u. dgl. untersuchen, eine Untersuchung (ein Verhör) anstellen, Gericht halten, m. Acc., causam od. causas, Cic.: causā cognitā (Ggstz. causā incognitā), Cic. – m. de u. Abl., de agro Campano, Cic.: de hereditate, Cic.: cognoscere statuereque de controversiis regum, Liv.: de eorum postulatis, Caes.: c. de actis Caesaris, Cic.: de servo corrupto, ICt. – absol., Verres adesse iubebat, Verres cognoscebat, Verres iudicabat, Cic.: Caesar ut cognosceret, postularunt, Caes.: magistratibus pro tribunali cognoscentibus, Suet. – / Perf. -Formen zsgzg. cognosti, cognostis, cognorim, -ris, -rit, cognoram, cognossem, cognossent, cognoro, cognosse, oft bei Cic. u.a., s. Neue-Wagener Formenl.3 3, 487 u. Georges, Lexik. d. lat. Wortf. S. 145. – cognoscin = cognoscisne, Plaut. Amph. 822 codd.; Poen. 5, 3, 11 codd.; vgl. C. F. W. Müller Nachtr. usw. S. 101. – vulg. Partiz. Perf. Pass. cognotus, Itala (Cant.) Luc. 24, 35; Itala (Clar.) 1. Cor. 13, 12.
-
4 cognosco
cō-gnōsco, gnōvī, gnitum, ere (co und gnōsco = nōsco), einen Ggstd. kennen lernen, erkennen (auch = erproben), wahrnehmen, bemerken, vernehmen, erfahren, ersehen, zur Kenntnis od. Erkenntnis einer Sache gelangen, von etw. unterrichtet werden od. sich unterrichten, u. im Perf. auch = kennen, wissen, durch sinnliche od. geistige Wahrnehmung, durch Autopsie, Lektüre, Umgang, Erfahrung, Studium, I) im allg.: α) m. Acc.: sensus ignem cognoscere vere, Lucr.: c. regiones, Caes.: alcis sepulcrum, Suet.: ephebum Temni, Cic.: infantem, Suet.: multa animalia hoc primum saeculo, Sen.: strepitus pedum, Verg. – miserias sociorum, vernehmen, Cic.: responsum, Nep.: sententiam alcis, Nep.: naturam alcis, Sall.: morem hostium, Sall.: animos omnium facile, Nep.: alqm bene cognovisse, Cic.; vgl. alci bene cognitum esse, Caes. in Cic. ep.: antiquitatem diligenter habere cognitam, Nep. – fidem alcis, Caes.: summam in se voluntatem alcis, Caes. – haec animum cognoscere posse, Lucr.: perspicere cognoscereque naturam rerum, Cic.: ius civile domi, Cic. – m. Abl. wodurch? corpora tactu, Lucr.: matrem risu, Verg.: amnem assiduo venatu, Verg.: alqd experiendo magis quam discendo, Cic.: ea et litteris multorum et nuntiis cognosse, Cic.: Gallos, novam gentem, pace potius cognosci quam armis, Liv. – m. per u. Akk., deditio————per nuntios cognita, Sall. fr.: homo per se cognitus (= homo novus), Cic. – m. ab u. ex m. Abl. = von jmd. od. aus etw., ab alqo haec dicta, Caes.: certissima putabo, quae ex te cognoro, Cic.: c. iter hostium ex perfugis, Sall.: alqm ex litteris alcis, Cic.: alqd non tam ex re, quam ex alcis factis decretisque, Cic.: illa cognosces ex aliis; a me pauca et ea summatim, Cic. ep. 10, 28, 3. – m. ab u. ex m. Abl. = an (aus) etw. (s. Held Caes. b. G. 1, 22, 1), id a Gallicis armis et insignibus, Caes.: alqm sermone ab ipso, Phaedr.: ab eiusdem motu numerorum naturam vimque, Cic.: quaedam magis ex aliorum contentione, quam ipsa per sese, Cic.: ex particula parva scelerum et crudelitatis tuae genus universum, Cic.: alcis adventum ex colore vestitus, Caes. – m. in u. Abl. = in od. bei etw., puerum in Iudo, Nep.: acerrimi viri praestantem prudentiam in omnibus rebus, Nep.: quae in vivis modo cognosci possunt, Cels. – m. einem zweiten Acc. als was? c. alqm bonum, Cic.: alqm hominem pudentem et officiosum, Cic.: alqm hominem summā probitate, Cic.: aliter rem publicam se habentem, Cic.: domos atque villas in urbium modum exaedificatas, Sall.: tam praesentes alibi divos, Verg. – m. Genet. od. Abl. der Eigenschaft, kennen lernen = erproben (s. Held Caes. b. G. 1, 28, 4. Nipperd. Tac. ann. 13, 6, 14), alqm magni animi, magnae inter Gallos auctoritatis cognovisse, Caes.: alqm paratissimo————animo cognovisse, Cic. – β) m. Acc. u. Infin. u. im Passiv m. Nom. u. Infin., Attici nostri te valde studiosum esse cognovi, Cic.: signo detracto cognoscit sibi pereundum esse, Nep.: magnam multitudinem convenisse hostium in fines Pictonum litteris nuntiisque Duratii cognoscit, Hirt. b. G.: Metello iam antea experimentis cognitum erat genus Numidarum infidum esse, Sall.: cognitus (erkannt, dabei ertappt) Iphicli surripuisse boves, Prop. 2, 3, 52. – per exploratores Caesar cognoscit et montem a suis teneri et Helvetios castra movisse, Caes.: ab his cognoscit non longe ex eo loco oppidum Cassivellauni abesse, Caes.: id factum (esse) ex suis hospitibus cognoverat, Caes.: ex litteris imperatoris ita esse cognovit, Sall. – ecquid ab (an) impressae cognoscis imagine gemmae haec tibi Nasonem scribere verba, Ov.: ut abs te gratissimus esse cognoscerer, Cic. ep. 1, 5. litt. a. § 1. – u. im Abl. absol. (vgl. no. γ), cognito, nachdem man erfahren, in Erfahrung gebracht, cognito vivere Ptolemaeum, Liv.: cognito mandatum sibi auxilium, Aurel. Vict.: ex agrestibus cognito hostium naves ad Aethaliam stare, Liv. – Dafür spätlat. cognito mit folg. quod (den Umstand, daß usw.), Iustin. 1, 7, 9 (dazu Fittb.) u. ö. Treb. Poll. Gallien. 3, 6. Vopisc. Prob. 10, 8. – γ) m. folg. indir. Fragesatz: tandem cognosti, qui siem, Ter.: cognoscite nunc, quae potestas decemviris et quanta detur, Cic.: cognoscendi————quid fieret facultas, Caes.: qualis esset natura montis, qui cognoscerent misit, Caes.: id socordiane an casu factum sit, parum cognovi, Sall.: ibi per certos exploratores in singula diei tempora, quae ad Avaricum agerentur, cognoscebat, Caes. – u. im Abl. absol. (vgl. no. β), nachdem man erfahren, in Erfahrung gebracht, Romae nondum cognito, qui fuisset exitus in Illyrico, Tac. – δ) m. folg. de u. Abl. = über etw. Kunde od. Nachricht erhalten (erlangen, sich verschaffen), von etw. unterrichtet werden od. sich unterrichten od. sich unterrichten lassen, habes consilia nostra; nunc cognosce de Bruto, Cic.: ibi cognoscit de Clodii caede, Caes. – de omnibus rebus, quae ad te pertinent, quid actum, quid constitutum sit, optime ex M. Plaetorio cognosces, Cic.: simul consul ex multis de hostium adventu cognovit, Sall.: de meo studio... credo te cognoscere ex litteris tuorum, Cic. – ε) absol.: nobis pleraque digna cognitu obvenere, Tac.: quo res facilior cognitu esset, Cornif. rhet.: id quod ei... facile erit cognitu, Cic.: quae res harum aliquam rem consequantur faciles erunt cognitu, Cic.II) insbes.: a) wie erkennen, als allg. Ausdr. auch = wiedererkennen (s. Gernh. Cic. Lael. 1, 5. Benecke Cic. Cat. 3, 5, 10 u. Iustin. 2, 6, 20. Kritz u. Fabri Sall. Cat. 47, 3. Fabri Liv. 24, 16, 5. Mencken Observv. p. 113 sqq.), et signum et manum suam, Cic.: pecus, Liv.: suas res, sua, Liv.: Cratippum, Cic.:————inimicos suos, Sall.: inter ceteras Veturiam, Liv.: alqm facie (am G.), Liv.: cuius erat facies, in qua mater paterque cognosci possent, Ov.: alii cives Romani, ne cognoscerentur, involutis e carcere capitibus rapiebantur, Cic. – b) vor Gericht jmd. als eine bestimmte Pers. erkennen u. dadurch jmds. Identität (d.i. daß er ein röm. Bürger sei u. seinen Namen mit Recht trage) bezeugen, bescheinigen, cum eum Syracusis amplius centum cives Romani cognoscerent, Cic. II. Verr. 1, 14: u. so Cic. Verr. 5, 72. – c) (wie ἀναγιγνώσκειν) von einer Schrift Kenntnis nehmen, sich mit einer Schrift dem Inhalt nach bekannt machen, sie einsehen, eine Schrift, einen Schriftsteller lesen, studieren, α) übh.: litteras, Cic. u. Nep.: libellum, Suet.: librum, Nep.: Servii orationem, Cic.: audire oratores Graecos cognoscereque eorum litteras, Cic.: edicta veterum praetorum legere atque c., Gell.: c. Demosthenem totum, Cic.: auctores, Tac. dial. – absol., quid tam iucundum cognitu atque auditu, quam sapientibus sententiis gravibusque verbis ornata oratio et perpolita? Cic. – d) wie γιγνώσκειν u. das alttestam. erkennen, euphemist. vom fleischlichen Umgange, virum, Ov.: uxorem alcis adulterio, Iustin.: Postumia stupro cognita, Tac.: tacito iam cognita furto Deidamia mihi, Stat. – e) beurteilend in etw. Einsicht gewinnen od. zu gewinnen suchen, etw. prüfen, untersuchen, α) übh.: accipe et cognosce si-————gnum, Plaut. Pseud. 988: nam et cognoscendi et ignoscendi dabitur peccati locus, Ter. heaut. 218: u. so prüfen u. dah. unterscheiden, ova, Cic. Acad. 2, 86: numerum tuorum militum reliquiasque, mustern, Cic. Pis. 92. – β) v. Theaterpublikum, favete, adeste aequo animo et rem cognoscite, Ter.: aequum est vos cognoscere atque ignoscere, si etc., Ter. – γ) v. Sachwalter, eine zu verteidigende Sache, rem tantam, tot controversiis implicatam, Cic.: causas diligenter penitusque, Cic. – δ) v. Richter od. einem andern Magistrate u. dgl. untersuchen, eine Untersuchung (ein Verhör) anstellen, Gericht halten, m. Acc., causam od. causas, Cic.: causā cognitā (Ggstz. causā incognitā), Cic. – m. de u. Abl., de agro Campano, Cic.: de hereditate, Cic.: cognoscere statuereque de controversiis regum, Liv.: de eorum postulatis, Caes.: c. de actis Caesaris, Cic.: de servo corrupto, ICt. – absol., Verres adesse iubebat, Verres cognoscebat, Verres iudicabat, Cic.: Caesar ut cognosceret, postularunt, Caes.: magistratibus pro tribunali cognoscentibus, Suet. – ⇒ Perf. -Formen zsgzg. cognosti, cognostis, cognorim, -ris, -rit, cognoram, cognossem, cognossent, cognoro, cognosse, oft bei Cic. u.a., s. Neue- Wagener Formenl.3 3, 487 u. Georges, Lexik. d. lat. Wortf. S. 145. – cognoscin = cognoscisne, Plaut. Amph. 822 codd.; Poen. 5, 3, 11 codd.; vgl. C. F. W. Müller Nachtr. usw. S. 101. – vulg. Partiz. Perf.————Pass. cognotus, Itala (Cant.) Luc. 24, 35; Itala (Clar.) 1. Cor. 13, 12.Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > cognosco
-
5 cognosco
co-gnosco, gnōvi, gnĭtum, 3 ( tempp. perff. contr. cognosti, Ter. And. 3, 4, 7:I.cognostis,
id. Hec. prol. 8:cognoram,
Cic. de Or. 1, 31, 143; Cat. 66, 26:cognoro,
Cic. Att. 7, 20, 2; id. Fam. 2, 11, 2 fin.: cognorim, Cael. ap. Cic. Att. 10, 9, A, 1:cognoris,
Ter. Phorm. 2, 1, 35; Lucr. 6, 534:cognorit,
Ter. Eun. 5, 4, 11:cognosses,
Cic. Fl. 21, 51; Cat. 91, 3:cognossent,
Nep. Lys. 4 fin.:cognosse,
Lucr. 1, 331; Cat. 90, 3; Ov. M. 15, 4 al.; v. Neue, Formenl. 2, 532; 2, 535), v. a. [nosco].To become thoroughly acquainted with (by the senses or mentally), to learn by inquiring, to examine, investigate, perceive, see, understand, learn; and, in tempp. perff. (cf. nosco) to know (very freq. in all periods and species of composition); constr. with acc., with acc. and inf., or a rel.-clause as object, and with ex, ab, the abl. alone, or per, with the source, etc., of the information, and with de.A.By the senses:b.credit enim sensus ignem cognoscere vere,
Lucr. 1, 697; 6, 194; Enn. Ann. ap. Pers. 6, 9 (v. 16 Vahl.); cf.:doctas cognoscere Athenas,
Prop. 1, 6, 13; so,regiones,
Caes. B. G. 3, 7:domos atque villas,
Sall. C. 12, 3:Elysios campos, etc.,
Tib. 3, 5, 23:totum amnem,
Verg. A. 9, 245:sepulcra,
Suet. Calig. 3:Aegyptum proficisci cognoscendae antiquitatis,
Tac. A. 2, 59; cf. Nep. Att. 18, 1:infantem,
Suet. Calig. 13:si quid dignum cognitu,
worth seeing, Suet. Aug. 43 rem, Lucil. ap. Non. p. 275, 22:ab iis Caesar haec dicta cognovit, qui sermoni interfuerunt,
Caes. B. C 3, 18 fin.:si tantus amor casus cognoscere nostros.. Incipiam, Verg A. 2, 10: verum, quod institui dicere, miserias cognoscite sociorum,
Cic. Verr. 2, 2, 27, § 65:aliquid et litteris et nuntiis cognoscere,
id. Fam. 1, 5, 1; 14, 5, 1; 14, 6 init.:iter ex perfugis,
Sall. C. 57, 3; id. J. 112, 1 al:per exploratores cognovit,
Caes. B. G. 1, 22; 5, 49; 2, 11;7, 16: deditio per nuntios cognita,
Sall. H. Fragm. 2, 22 Gerl.:de Marcelli salute, Cic Fam. 4, 4, 3: de Bruto,
id. Att. 5, 21, 10;Sall J. 73, 1: his (quibus) rebus cognitis very freq. in the historians,
Caes. B G. 1, 19, 1, 33; 2, 17; 4, 30 et saep., so in abl. absol. cognito, vivere Ptolemaeum, Liv. 33, 41, 5, so id. 37, 13, 5, 44, 28, 4 al.; v. Zumpt, Gram. § 647.—Like the Engl. to know, the Heb. (v. Gesen. Lex. s. h. v 3), and the Gr. gignôskô (v. Lidd. and Scott, under the word, III.), euphem of sexual intercourse, Ov. H. 6, 133 aliquam adulterio, Just 5, 2, 5, 22, 1, 13: cognita, Cat 61, 147; Tac. H 4, 44.—B.Mentally, to become acquainted with, learn, recognize, know:II.nihil certum sciri, nihil plane cognosci et percipi possit,
Cic. de Or 1, 51, 222, Lucr 2, 840;quod Di vitiaci fratris summum in populum Romanum studium cognoverat,
Caes. B. G 1, 19; cf. Sall. C. 51, 16 quem tu, cum ephebum Temni cognosses, Cic. Fl. 21, 51 et saep.: id se a Gallicis armis atque insignibus cognovisse, knew by their weapons and insignia (diff. from ex and ab aliquo, to learn from any one, v ab), Caes. B G. 1, 22; Ov. P 2, 10, 1; Phaedr. 4, 21, 22.—With acc. and inf: nunc animam quoque ut in membris cognoscere possis esse, Lucr 3, 117; cf. Auct. Her. 4, 18, 25: cum paucitatem mililum ex castrorum exiguitate cognosceret, Caes B G. 4, 30: aetatem eorum ex dentibus, Varr R. R. 2, 8 fin.:sed Metello jam antea experimentis cognitum erat, genus Numidarum infidum... esse,
Sall. J 46, 3 al. —With acc. and part.:aliter ac sperarat rempublicam se habentem,
Nep. Ham. 2, 1.—With rel.- clause:tandem cognosti qui siem, Ter And. 3, 4, 7: id socordiāne an casu acciderit, parum cognovi,
Sall. J. 79, 5 al. —To recognize that which is already known, acknowledge, identify (rare for agnosco): vereor, ne me quoque, cum domum ab Ilio cessim revertero, Praeter canem cognoscat nemo, Varr. ap. Non. p. 276, 9:III.eum haec cognovit Myrrhina,
Ter. Hec. 5, 3, 32:primum ostendimus Cethego signum: cognovit,
Cic. Cat. 3, 5, 10; cf.:sigilla, ova,
id. Ac. 2, 26, 86; Lucr. 2, 349:pecus exceptum est, quod intra dies XXX. domini cognovissent,
to identify, Liv. 24, 16, 5; cf.:ut suum quisque per triduum cognitum abduceret,
id. 3, 10, 1; Ov. F. 2, 185:video et cognosco signum,
Plaut. Ps. 4, 2, 45:faciem suam,
Ov. A. A. 3, 508:cognito regis corpore,
Just. 2, 6, 20:mores,
Ov. P. 3, 2, 105.—So esp., to identify a person before a tribunal:cum eum Syracusis amplius centum cives Romani cognoscerent,
Cic. Verr. 2, 1, 5, § 14; 2, 5, 28, § 72.—With the access. idea of individual exertion (cf. Gr. gignôskô), to seek or strive to know something, to inquire into, to investigate, examine (so freq. only as a jurid. and milit. t. t.):A.accipe, cognosce signum,
Plaut. Ps. 4, 2, 31.Jurid. t. t., to examine a case in law, to investigate judicially (cf. cognitio):2.Verres adesse jubebat, Verres cognoscebat, Verres judicabat,
Cic. Verr. 2, 2, 10, § 26; cf. Quint. 4, 2, 21; Dig. 13, 4, 4 al.—So absol.:si judicas, cognosce,
Sen. Med. 194.—With acc.:causam,
Quint. 4, 1, 3; cf. id. 11, 1, 77 Spald. N. cr.:causas,
Cic. Off. 2, 23, 82; id. Verr. 2, 2, 48, § 118. COGNITIONES, Inscr. Orell. 3042.—With de:de agro Campano,
Cic. Phil. 5, 19, 53:de Caesaris actis,
id. Att. 16, 16 B, 8:de hereditate,
id. Verr. 2, 2, 7, § 19:hac de re,
id. ib. 2, 1, 10, § 27; cf. Quint. 6, 3, 85; 7, 4, 35; 8, 3, 62 al.; Suet. Aug. 55; 93; id. Tib. 33; id. Calig. 38 al.:super aliquā re,
Dig. 23, 2, 13:familiae herciscundae, i. e. ex actione familiae herciscundae,
ib. 28, 5, 35; cf. ib. 27, 2, 2.—Transf., of critics and the criticising public:B.cognoscere atque ignoscere, Quae veteres factitarunt, si faciunt novi,
Ter. Eun. prol. 42; cf. id. Hec. prol. 3 and 8.—And of private persons in gen.:et cognoscendi et ignoscendi dabitur peccati locus,
Ter. Heaut. 2, 1, 6.—Milit. t. t., to reconnoitre, to act the part of a scout:1.qualis esset natura montis et qualis in circuitu ascensus, qui cognoscerent, misit,
Caes. B. G. 1, 21 al— Also merely to inquire into, examine:numerum tuorum militum reliquiasque,
Cic. Pis. 37, 91 (al. recognoscere).—Hence, *cognoscens, entis, P. a., acquainted with:cognoscens sui,
Auct. Her. 4, 18, 25. —Subst. in jurid. lang., one who investigates judicially Inscr Orell 3151; 3185.—* Adv.: cognoscenter, with knowledge, distinctly:2.ut cognoscenter te videam,
Tert. adv. Marc. 4, 22.—cognĭtus, a, um, P. a., known, acknowledged, approved. res penitus perspectae planeque cognitae, Cic. de Or. 1, 23, 108, cf. id. ib 1, 20, 92; id. Fam. 1, 7, 2. dierum ratio pervulgata et cognita, id. Mur 11, 25:homo virtute cognitā et spectatā fide,
id. Caecin. 36, 104.—With dat.:mihi Galba, Otho, Vitellius nec beneficio nec injuriā cogniti,
Tac. H. 1, 1, so Plin. 12, 21, 45, § 99.— Comp.:cognitiora, Ov Tr. 4, 6, 28. cognitius,
id. M. 14, 15.— Sup.:cognitissima,
Cat. 4, 14. -
6 eisdem
īdem, ĕădem, ĭdem ( masc. eidem, freq. in MSS. and inscrr.; v. Lachm. ad Lucr. 1, 120; rarely isdem or eisdem; plur. nom. eidem; dat. and abl. eisdem; usu. contr. idem, isdem; not iidem, iisdem; v. Neue, Formenl. 2, 198 sqq.), pron. [from the pronom. root I, whence is, and the demonstr. suff. dem; root of dies, day, time; hence, just, exactly, Corss. Aussp. 2, 855], the same.I.In gen.:II.deinde quod nos eadem Asia atque idem iste Mithridates initio belli Asiatici docuit,
Cic. de Imp. Pomp. 7, 19:quam (sphaeram) ab eodem Archimede factam posuerat in templo Virtutis Marcellus idem,
id. Rep. 1, 14:id, quod eidem Ciceroni placet,
Quint. 10, 7, 28:jure erat semper idem vultus (Socratis),
Cic. Tusc. 3, 15, 31:idem semper vultus eademque frons,
id. Off. 1, 26, 90:tu autem eodem modo omnes causas ages? aut in iisdem causis perpetuum et eundem spiritum sine ulla commutatione obtinebis?
id. Or. 31, 110:non quod alia res esset: immo eadem,
id. Clu. 29, 80:etiam si verbo differre videbitur, re tamen erit unum et omnibus in causis idem valebit,
id. Caecin. 21, 59:ad causas simillimas inter se vel potius easdem,
id. Brut. 94, 324. —In partic., idem is used,A.When two predicates are referred to the same subject.1.When the predicates are of the same kind it may often be rendered, at the same time, likewise, also, etc., or = is (ea, id) with quoque, etiam, simul, etc.:2.cum Academico et eodem rhetore congredi conatus sum,
Cic. N. D. 2, 1, 1; cf.:oratio splendida et grandis et eadem in primis faceta,
id. Brut. 79, 273:avunculus meus, vir innocentissimus idemque doctissimus,
id. N. D. 3, 32, 80:jam M. Marcellus ille quinquies consul totum (auspicium) omisit, idem imperator, idem augur optimus,
id. Div. 2, 36, 77:ubi Xenocrates, ubi Aristoteles ista tetigit? hos enim quasi eosdem esse vultis,
id. Ac. 2, 44, 136; cf.:viros fortes, magnanimos, eosdem bonos et simplices esse volumus,
id. Off. 1, 19, 63:Caninius idem et idem noster cum ad me pervesperi venisset, etc.,
id. Fam. 9, 2, 1:amicus est tamquam alter idem,
a second self, id. Lael. 21, 80:ad idem semper exspectandum paratior,
id. Off. 2, 15, 53:nam idem velle atque idem nolle, ea demum firma amicitia est,
Sall. C. 20, 5; cf.:quos omnes eadem odisse, eadem metuere in unum coeëgit,
id. J. 31, 14:Hisdem diebus, for eisdem,
Pall. 10, 13:hic finis belli,... idemque finis regni,
Liv. 45, 9, 2; 2, 12, 2:quae ab condita urbe Roma ad captam urbem eandem Romani... gessere,
id. 6, 1, 1:ut pars militum gladiatores, qui e servitio Blaesi erant, pars ceteram ejusdem familiam vincirent,
Tac. A. 1, 23:erepta mihi prius eorundem matre,
Quint. 6 prooem. 4:fervida aestas, longinqua itinera sola ducis patientia mitigabantur, eodem plura quam gregario milite tolerante,
Tac. A. 14, 24.—When the predicates are in contrast with one another it may be rendered, nevertheless, yet, on the contrary:B.(Epicurus) cum optimam et praestantissimam naturam dei dicat esse, negat idem esse in deo gratiam,
Cic. N. D. 1, 43, § 121; cf. Curt. 5, 1, 14.—Esp.1.Connected or corresp. with the pronouns ego, tu, hic, ille, iste, qui, and with unus:2.idem ego ille (non enim mihi videor insolenter gloriari, etc.) idem inquam ego recreavi afflictos animos, etc.,
Cic. Att. 1, 16, 8:ego idem, qui, etc.,
id. Or. 7, 23; cf.:habitae sunt multae de me contiones... habuit de eodem me P. Lentulus consul contionem,
id. Sest. 50, 107:cedo nunc ejusdem illius inimici mei de me eodem contionem,
id. ib. §108: de me eodem,
id. ib. 51, 109:quin tu igitur concedis idem, etc.,
id. Rep. 1, 39 fin. Mos.; cf.:cognoram te in custodia salutis meae diligentem: eundemque te, etc.,
id. Att. 4, 1, 1:Sopater quidam fuit, etc.... huic eidem Sopatro eidem inimici ad C. Verrem ejusdem rei nomen detulerunt,
id. Verr. 2, 2, 28, § 68:cum est idem hic Sopater absolutus,
id. ib. 2, 2, 29, §70: hoc idem facere,
id. Rep. 1, 35:ab hisce eisdem permotionibus,
id. de Or. 1, 12, 53:idem ille tyrannus,
id. Rep. 1, 42:in eisdem illis locis,
id. Verr. 2, 1, 21, § 56:eandem illam (sphaeram),
id. Rep. 1, 14:eum et idem qui consuerunt et idem illud alii desiderent,
id. Off. 2, 15 fin.:idem iste Mithridates,
id. de Imp. Pomp. 7, 19 (Klotz, Orell., B. and K.;older edd., idem ipse): musici qui erant quondam idem poëtae,
id. de Or. 3, 44, 174; cf.:beneficentia, quam eandem benignitatem appellari licet,
id. Off. 1, 7, 20:quod idem in ceteris artibus non fit,
id. Fin. 3, 7, 24 fin.:exitus quidem omnium unus et idem fuit,
id. Div. 2, 47, 97:in qua (causa) omnes sentirent unum atque idem,
id. Cat. 4, 7, 14; cf.in an inverted order: ut verset saepe multis modis eandem et unam rem,
id. Or. 40, 137:neque ego aliter accepi: intellexi tamen idem, non existimasse te, etc.,
id. Fam. 9, 15, 3; id. Att. 3, 12, 1; 8, 3, 3.—As a word of comparison, with et, ac, que, ut, qui ( quae, quod), quam, quasi, cum, or (mostly poet.) with the dat., the same as, identical with, of the same meaning as, etc.:si quaeratur, idemne sit pertinacia et perseverantia,
Cic. Top. 23, 87: videmus fuisse quosdam, qui idem ornate ac graviter, idem versute et subtiliter dicerent, at the same time and as well as, id. Or. 7, 22; cf. id. Sull. 18, 51:imperii nostri terrarumque idem est extremum,
id. Prov. Cons. 13, 33; cf. id. Cael. 28, 67:disputationem habitam non quasi narrantes exponimus, sed eisdem fere verbis, ut actum disputatumque est,
id. Tusc. 2, 3, 9:idem abeunt, qui venerant,
id. Fin. 4, 3, 7:quoniam earum rerum quas ego gessi, non est eadem fortuna atque condicio, quae illorum qui, etc.,
id. Cat. 3, 12, 27:non quo idem sit servulus quod familia,
id. Caecin. 20, 58:qui (servi) et moribus eisdem essent, quibus dominus, et eodem genere ac loco nati,
id. Verr. 2, 3, 25, § 62:eandem constituit potestatem quam si, etc.,
id. Agr. 2, 12, 30:eodem loco res est, quasi ea pecunia legata non esset,
id. Leg. 2, 21, 53; cf.:sensu amisso fit idem, quasi natus non esset omnino,
id. Lael. 4, 14.—With cum:tibi mecum in eodem est pistrino vivendum,
Cic. de Or. 2, 33, 144:hunc eodem mecum patre genitum, etc.,
Tac. A. 15, 2:in eadem mecum Africa geniti fides,
Liv. 30, 12, 15; 28, 28, 14.—With dat.:(Homerus) Sceptra potitus, eadem aliis sopitu' quiete est,
Lucr. 3, 1038; cf.:invitum qui servat idem facit occidenti,
Hor. A. P. 467; so Ov. M. 13, 50; id. Am. 1, 4, 1 al.:quod non idem illis censuissemus,
Cic. Fam. 9, 6, 3; Just. 2, 4, 10:ille eadem nobis juratus in arma,
Ov. M. 13, 50.—In neutr. with gen.:si idem nos juris haberemus quod ceteri,
Cic. Balb. 12, 29:tibi idem consilii do, quod, etc.,
id. Fam. 9, 2, 2:omnes qui ubique idem operis efficiunt,
Lact. 5, 4, 1:non habet officii lucifer omnis idem,
Ov. F. 1, 46.— Advv.: eādem, eodem, v. h. v. -
7 idem
īdem, ĕădem, ĭdem ( masc. eidem, freq. in MSS. and inscrr.; v. Lachm. ad Lucr. 1, 120; rarely isdem or eisdem; plur. nom. eidem; dat. and abl. eisdem; usu. contr. idem, isdem; not iidem, iisdem; v. Neue, Formenl. 2, 198 sqq.), pron. [from the pronom. root I, whence is, and the demonstr. suff. dem; root of dies, day, time; hence, just, exactly, Corss. Aussp. 2, 855], the same.I.In gen.:II.deinde quod nos eadem Asia atque idem iste Mithridates initio belli Asiatici docuit,
Cic. de Imp. Pomp. 7, 19:quam (sphaeram) ab eodem Archimede factam posuerat in templo Virtutis Marcellus idem,
id. Rep. 1, 14:id, quod eidem Ciceroni placet,
Quint. 10, 7, 28:jure erat semper idem vultus (Socratis),
Cic. Tusc. 3, 15, 31:idem semper vultus eademque frons,
id. Off. 1, 26, 90:tu autem eodem modo omnes causas ages? aut in iisdem causis perpetuum et eundem spiritum sine ulla commutatione obtinebis?
id. Or. 31, 110:non quod alia res esset: immo eadem,
id. Clu. 29, 80:etiam si verbo differre videbitur, re tamen erit unum et omnibus in causis idem valebit,
id. Caecin. 21, 59:ad causas simillimas inter se vel potius easdem,
id. Brut. 94, 324. —In partic., idem is used,A.When two predicates are referred to the same subject.1.When the predicates are of the same kind it may often be rendered, at the same time, likewise, also, etc., or = is (ea, id) with quoque, etiam, simul, etc.:2.cum Academico et eodem rhetore congredi conatus sum,
Cic. N. D. 2, 1, 1; cf.:oratio splendida et grandis et eadem in primis faceta,
id. Brut. 79, 273:avunculus meus, vir innocentissimus idemque doctissimus,
id. N. D. 3, 32, 80:jam M. Marcellus ille quinquies consul totum (auspicium) omisit, idem imperator, idem augur optimus,
id. Div. 2, 36, 77:ubi Xenocrates, ubi Aristoteles ista tetigit? hos enim quasi eosdem esse vultis,
id. Ac. 2, 44, 136; cf.:viros fortes, magnanimos, eosdem bonos et simplices esse volumus,
id. Off. 1, 19, 63:Caninius idem et idem noster cum ad me pervesperi venisset, etc.,
id. Fam. 9, 2, 1:amicus est tamquam alter idem,
a second self, id. Lael. 21, 80:ad idem semper exspectandum paratior,
id. Off. 2, 15, 53:nam idem velle atque idem nolle, ea demum firma amicitia est,
Sall. C. 20, 5; cf.:quos omnes eadem odisse, eadem metuere in unum coeëgit,
id. J. 31, 14:Hisdem diebus, for eisdem,
Pall. 10, 13:hic finis belli,... idemque finis regni,
Liv. 45, 9, 2; 2, 12, 2:quae ab condita urbe Roma ad captam urbem eandem Romani... gessere,
id. 6, 1, 1:ut pars militum gladiatores, qui e servitio Blaesi erant, pars ceteram ejusdem familiam vincirent,
Tac. A. 1, 23:erepta mihi prius eorundem matre,
Quint. 6 prooem. 4:fervida aestas, longinqua itinera sola ducis patientia mitigabantur, eodem plura quam gregario milite tolerante,
Tac. A. 14, 24.—When the predicates are in contrast with one another it may be rendered, nevertheless, yet, on the contrary:B.(Epicurus) cum optimam et praestantissimam naturam dei dicat esse, negat idem esse in deo gratiam,
Cic. N. D. 1, 43, § 121; cf. Curt. 5, 1, 14.—Esp.1.Connected or corresp. with the pronouns ego, tu, hic, ille, iste, qui, and with unus:2.idem ego ille (non enim mihi videor insolenter gloriari, etc.) idem inquam ego recreavi afflictos animos, etc.,
Cic. Att. 1, 16, 8:ego idem, qui, etc.,
id. Or. 7, 23; cf.:habitae sunt multae de me contiones... habuit de eodem me P. Lentulus consul contionem,
id. Sest. 50, 107:cedo nunc ejusdem illius inimici mei de me eodem contionem,
id. ib. §108: de me eodem,
id. ib. 51, 109:quin tu igitur concedis idem, etc.,
id. Rep. 1, 39 fin. Mos.; cf.:cognoram te in custodia salutis meae diligentem: eundemque te, etc.,
id. Att. 4, 1, 1:Sopater quidam fuit, etc.... huic eidem Sopatro eidem inimici ad C. Verrem ejusdem rei nomen detulerunt,
id. Verr. 2, 2, 28, § 68:cum est idem hic Sopater absolutus,
id. ib. 2, 2, 29, §70: hoc idem facere,
id. Rep. 1, 35:ab hisce eisdem permotionibus,
id. de Or. 1, 12, 53:idem ille tyrannus,
id. Rep. 1, 42:in eisdem illis locis,
id. Verr. 2, 1, 21, § 56:eandem illam (sphaeram),
id. Rep. 1, 14:eum et idem qui consuerunt et idem illud alii desiderent,
id. Off. 2, 15 fin.:idem iste Mithridates,
id. de Imp. Pomp. 7, 19 (Klotz, Orell., B. and K.;older edd., idem ipse): musici qui erant quondam idem poëtae,
id. de Or. 3, 44, 174; cf.:beneficentia, quam eandem benignitatem appellari licet,
id. Off. 1, 7, 20:quod idem in ceteris artibus non fit,
id. Fin. 3, 7, 24 fin.:exitus quidem omnium unus et idem fuit,
id. Div. 2, 47, 97:in qua (causa) omnes sentirent unum atque idem,
id. Cat. 4, 7, 14; cf.in an inverted order: ut verset saepe multis modis eandem et unam rem,
id. Or. 40, 137:neque ego aliter accepi: intellexi tamen idem, non existimasse te, etc.,
id. Fam. 9, 15, 3; id. Att. 3, 12, 1; 8, 3, 3.—As a word of comparison, with et, ac, que, ut, qui ( quae, quod), quam, quasi, cum, or (mostly poet.) with the dat., the same as, identical with, of the same meaning as, etc.:si quaeratur, idemne sit pertinacia et perseverantia,
Cic. Top. 23, 87: videmus fuisse quosdam, qui idem ornate ac graviter, idem versute et subtiliter dicerent, at the same time and as well as, id. Or. 7, 22; cf. id. Sull. 18, 51:imperii nostri terrarumque idem est extremum,
id. Prov. Cons. 13, 33; cf. id. Cael. 28, 67:disputationem habitam non quasi narrantes exponimus, sed eisdem fere verbis, ut actum disputatumque est,
id. Tusc. 2, 3, 9:idem abeunt, qui venerant,
id. Fin. 4, 3, 7:quoniam earum rerum quas ego gessi, non est eadem fortuna atque condicio, quae illorum qui, etc.,
id. Cat. 3, 12, 27:non quo idem sit servulus quod familia,
id. Caecin. 20, 58:qui (servi) et moribus eisdem essent, quibus dominus, et eodem genere ac loco nati,
id. Verr. 2, 3, 25, § 62:eandem constituit potestatem quam si, etc.,
id. Agr. 2, 12, 30:eodem loco res est, quasi ea pecunia legata non esset,
id. Leg. 2, 21, 53; cf.:sensu amisso fit idem, quasi natus non esset omnino,
id. Lael. 4, 14.—With cum:tibi mecum in eodem est pistrino vivendum,
Cic. de Or. 2, 33, 144:hunc eodem mecum patre genitum, etc.,
Tac. A. 15, 2:in eadem mecum Africa geniti fides,
Liv. 30, 12, 15; 28, 28, 14.—With dat.:(Homerus) Sceptra potitus, eadem aliis sopitu' quiete est,
Lucr. 3, 1038; cf.:invitum qui servat idem facit occidenti,
Hor. A. P. 467; so Ov. M. 13, 50; id. Am. 1, 4, 1 al.:quod non idem illis censuissemus,
Cic. Fam. 9, 6, 3; Just. 2, 4, 10:ille eadem nobis juratus in arma,
Ov. M. 13, 50.—In neutr. with gen.:si idem nos juris haberemus quod ceteri,
Cic. Balb. 12, 29:tibi idem consilii do, quod, etc.,
id. Fam. 9, 2, 2:omnes qui ubique idem operis efficiunt,
Lact. 5, 4, 1:non habet officii lucifer omnis idem,
Ov. F. 1, 46.— Advv.: eādem, eodem, v. h. v. -
8 merces
1.merces, ēdis ( irreg. acc. mercem, Claud. 6; Cons. Hon. 578), f. [mereo, what is deserved or earned; hence], hire, pay, wages, salary, fee, reward, etc. (syn.: pretium, stipendium; class.).I.Lit.:B.manuum mercede inopiam tolerare,
the wages of manual labor, Sall. C. 37, 7:ne ars tanta abduceretur ad mercedem atque quaestum,
Cic. Div. 1, 41, 92:operae,
id. Verr. 2, 1, 56, § 147:veterum officiorum,
Juv. 5, 13:uti ab Arvernis Sequanisque Germani mercede arcesserentur,
Caes. B. G. 1, 31:haec merces erat dialecticorum,
fee, Cic. Ac. 2, 30, 98:Apollonius cum mercede doceret,
id. de Or. 1, 28, 126:mercedibus scenicorum recisis,
the players' salaries, Suet. Tib. 34:poscere mercedes,
to work for hire, Juv. 8, 246:sarcienda vestimenta mercede certa accipere,
Gai. Inst. 3, 205.—Prov.:dignus est operarius mercede suo,
Vulg. Luc. 10, 7.—In partic., in a bad sense, an unrighteous reward, a bribe:II.pretio atque mercede minuere majestatem rei publicae,
Cic. Verr. 2, 5, 20, § 50:magnā mercede pacisci cum aliquo, ut,
Liv. 25, 33: mercedem accipere ab aliquo, Cic. Rosc. Am. 29, 80:lingua adstricta mercede,
tied with a bribe, id. Pis. 13, 30:iniquitatis,
Vulg. 2 Pet. 2, 13.—Transf.A.A price for any thing, reward, wages; recompense, punishment; cost, injury, detriment; a stipulation, condition, etc.:B.mercedem alicujus rei constituere,
Cic. Verr. 2, 5, 51, § 134:alicui proponere,
id. Q. Fr. 3, 3, 4:alicui rei imponere,
Juv. 7, 149:exigere ab aliquo,
Cic. Lael. 21, 80:merces sanguinis atque laboris,
Juv. 14, 164; 1, 42:mercedem solvere,
to make payment, id. 7, 157:appellare,
to demand payment, id. 7, 157, v. 158.—Prov.:unā mercede duas res adsequi,
to kill two birds with one stone, Cic. Rosc. Am. 29, 80:non aliā bibam Mercede,
condition, Hor. C. 1, 27, 13:temeritatis merces,
punishment, Liv. 39, 55:qui metit mercedem accipit,
reward, Vulg. Johan. 4, 36:in molestiā gaudeo, te eam fidem cognoscere hominum non ita magnā mercede, quam ego maximo dolore cognōram,
price, cost, Cic. Fam. 1, 9, 3:non sine magnā mercede,
not except at great cost, id. Tusc. 3, 6, 12:victum illa mercede parare,
Juv. 14, 273:magnā quidem res tuas mercede colui,
to my great disadvantage, Sen. Tranq. 11, 2.—Rent, revenue, income, interest:2.mercedes Argileti et Aventini,
Cic. Att. 12, 32, 2:dotalium praediorum,
id. ib. 15, 20, 4:ex fundo,
id. Verr. 2, 3, 50, § 119:mercedes habitationum annuae,
house-rents, Caes. B. C. 3, 21:publicanos tertiā mercedum parte relevavit,
farm-rent, Suet. Caes. 20: quinas hic capiti mercedes exsecat, interest or discount on capital, Hor. S. 1, 2, 14.merces, for merx, v. h. v.
Перевод: с латинского на все языки
со всех языков на латинский- Со всех языков на:
- Латинский
- С латинского на:
- Все языки
- Английский
- Немецкий
- Русский
- Французский
