Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

Со всех языков на:
Латинский
С латинского на:
Английский

any+one

Толкование Перевод

41 compraendo

com-prĕhendo ( conp-; also com-prendo, very freq. in MSS. and edd.; cf. Quint. 1, 5, 21. In MSS. also comprae-hendo and compraendo, v. prehendo), di, sum, 3, v. a., to lay hold of something on all sides; to take or catch hold of, seize, grasp, apprehend; to comprehend, comprise (class. in prose and poetry).
I.
Prop.
A.
In gen.:
quid (opus est) manibus, si nihil comprehendendum est?
Cic. N. D. 1, 33, 92:
(vulva) non multo major quam ut manu comprehendatur,
Cels. 4, 1 fin.:
cum (forfex) dentem comprehendere non possit,
id. 7, 12, 1:
mordicus manum eorum (elephantorum),
Plin. 9, 15, 17, § 46:
morsu guttura,
Luc. 4, 727:
nuces modio,
Varr. R. R. 1, 7, 3:
naves,
to join one to another, fasten together, Liv. 30, 10, 5; cf.:
oras vulneris suturae comprehendunt,
Cels. 7, 4, 3:
comprehendunt utrumque et orant,
Caes. B. G. 5, 31:
ter frustra comprensa manus effugit imago,
Verg. A. 2, 794; cf.
aures,
Tib. 2, 5, 92:
nisi quae validissima (ovis), non comprehendatur (sc. stabulis) hieme,
let none but the strongest be kept in the winter, Col. 7, 3, 15 Schneid.:
naves in flumine Vulturno comprehensae,
assembled together, put under an embargo, Liv. 26, 7, 9; so id. 29, 24, 9; Suet. Tib. 38; id. Calig. 39:
ignem,
to take, catch, Caes. B. G. 5, 43;
and in a reverse constr.: ignis robora comprendit,
Verg. G. 2, 305; cf.:
opera flammā comprehensa,
Hirt. B. G. 8, 43; and:
avidis comprenditur ignibus agger,
Ov. M. 9, 234:
loca vallo,
Front. 2, 11, 7; and absol.:
comprehensa aedificia,
Liv. 26, 27, 3.—
B.
In partic.
1.
To attack, seize upon in a hostile manner, to seize, lay hold of, arrest, catch, apprehend:
aliquem pro moecho Comprehendere et constringere,
Ter. Eun. 5, 5, 23; 5, 1, 20:
tam capitalem hostem,
Cic. Cat. 2, 2, 3:
hominem,
id. Q. Fr. 1, 2, 4, § 14:
nefarios duces,
id. Cat. 3, 7, 16:
Virginium,
Liv. 3, 48, 6; cf. id. 1, 41, 1:
praesidium Punicum,
id. 26, 14, 7:
hunc comprehenderant atque in vincula conjecerant,
Caes. B. G. 4, 27; 5, 25:
in fugā,
id. ib. 5, 21.—Rarely of disease:
comprehensus morbo,
Just. 23, 2, 4; cf.:
comprehensi pestiferā lue,
id. 32, 3, 9.—Of places, to occupy, seize upon:
aliis comprehensis collibus munitiones perfecerunt,
Caes. B. C. 3, 46 fin. —
* b.
Of things, to intercept' -epistulas, Just. 20, 5, 12.—
2.
To seize upon one, to apprehend him in any crime:
fures,
Cat. 62, 35.—With inf.: qui interesse concentibus interdictis fuerint comprehensi, Cod. Th. 16, 4, 5.—Hence,
b.
Transf. to the crime:
nefandum adulterium,
to discover, detect it, Cic. Mil. 27, 72:
res ejus indicio,
id. Clu. 16, 47.—
3.
Of plants, to take root; of a graft:
cum comprehendit (surculus),
Varr. R. R. 1, 40 fin.; so,
in gen.,
Col. 3, 5, 1; 5, 6, 18; Pall. Jan. 13, 5.—
4.
Of women, to conceive, become pregnant, = concipere:
si mulier non comprehendit, etc.,
Cels. 5, 21 fin. —
5.
Of a space, to contain, comprise, comprehend, include:
ut nuces integras, quas uno modio comprehendere possis,
Varr. R. R. 1, 7, 3:
circuitus ejus triginta et duo stadia comprehendit,
Curt. 6, 6, 24. —
6.
In late medic. lang., of medicines, to combine:
aliquid melle,
Veg. Art. Vet. 6, 27, 1; Scrib. Comp. 88; 227 al.—
7.
Of the range of a missile:
quantum impulsa valet comprehendere lancea nodo,
Sil. 4, 102.—
8.
Of the reach of a surgical instrument:
si vitium in angusto est, quod comprehendere modiolus possit,
Cels. 8, 3 init. —
II.
Trop.
A.
To comprehend by the sense of sight, to perceive, observe, see (very rare):
aliquid visu,
Sil. 3, 408;
and without visu: comprehendere vix litterarum apices,
Gell. 13, 30, 10.—
B.
To comprehend something intellectually, to receive into one's mind, to grasp, perceive, comprehend; with abl.: si quam opinionem jam mentibus vestris comprehendistis: si eam ratio convellet, si oratio labefactabit, etc., if any opinion has already taken root in your mind (the figure taken from the rooting of plants; v. supra, I. B. 3.), Cic. Clu. 2, 6:
omnes animo virtutes,
id. Balb. 1, 3; id. N. D. 3, 25, 64:
animo haec tenemus comprehensa, non sensibus,
id. Ac. 2, 7, 21 sq.:
omnia animis et cogitatione,
id. Fl. 27, 66; cf. id. de Or. 2, 31, 136:
aliquid mente,
id. N. D. 3, 8, 21:
aliquid memoriā,
id. Tusc. 5, 41, 121:
qualis animus sit vacans corpore, intellegere et cogitatione comprehendere,
id. ib. 1, 22, 50:
aliquid certis signis,
Col. 6, 24, 3:
aliquid experimentis assiduis,
Pall. 2, 13, 8.—Without abl.:
esse aliquid, quod conprehendi et percipi posset,
Cic. Ac. 2, 6, 17; 2, 6, 18:
virtutum cognitio confirmat percipi et conprehendi multa posse,
id. ib. 2, 8, 23; 1, 11, 42.—
C.
To comprehend or include in words; to comprise in discourse or in writing, to express, describe, recount, narrate, etc.:
breviter paucis comprendere multa,
Lucr. 6, 1082; cf.:
breviter comprehensa sententia,
Cic. Fin. 2, 7, 20; Quint. 9, 3, 91:
comprehendam brevi,
Cic. de Or. 1, 8, 34:
perinde ac si in hanc formulam omnia judicia conclusa et comprehensa sint,
id. Rosc. Com. 5, 15:
(Cato) verbis luculentioribus et pluribus rem eandem comprehenderat,
id. Att. 12, 21, 1:
ipsa natura circumscriptione quādam verborum comprehendit concluditque sententiam,
id. Brut. 8, 34:
in eā (terrā) enim et lapis et harena et cetera ejus generis sunt in nominando comprehensa,
Varr. R. R. 1, 9, 1:
emplastra quoque, quae supra comprehensa sunt,
Cels. 5, 27, 3; so absol.:
ad veterum rerum nostrarum memoriam comprehendendam impulsi sumus,
Cic. Brut. 5, 19:
aliquid dictis,
Ov. M. 13, 160:
quae si comprendere coner,
id. Tr. 5, 2, 27. —
2.
Poet.: aliquid numero, to number, enumerate:
neque enim numero comprendere refert,
Verg. G. 2, 104; Ov. A. A. 2, 447; cf.:
numerum quorum comprendere non est,
id. Tr. 5, 11, 19.—
D.
To comprehend any one in affection, to bind to one's self, to put under obligation, to embrace with kindness (rare;
mostly in Cic.): multos amicitiā, tueri obsequio, etc.,
to have many friends, Cic. Cael. 6, 13:
adulescentem humanitate tuā,
id. Fam. 13, 15, 3:
quod omnibus officiis per se, per patrem, per majores suos totam Atinatem praefecturam comprehenderit,
id. Planc. 19. 47.—
E.
To shut in, include (late Lat.):
spiritum in effigiem,
Lact. 4, 8, 9:
elementorum figurae humanā specie comprehensae,
id. 2, 6, 1.

Lewis & Short latin dictionary > compraendo
42 comprehendo

com-prĕhendo ( conp-; also com-prendo, very freq. in MSS. and edd.; cf. Quint. 1, 5, 21. In MSS. also comprae-hendo and compraendo, v. prehendo), di, sum, 3, v. a., to lay hold of something on all sides; to take or catch hold of, seize, grasp, apprehend; to comprehend, comprise (class. in prose and poetry).
I.
Prop.
A.
In gen.:
quid (opus est) manibus, si nihil comprehendendum est?
Cic. N. D. 1, 33, 92:
(vulva) non multo major quam ut manu comprehendatur,
Cels. 4, 1 fin.:
cum (forfex) dentem comprehendere non possit,
id. 7, 12, 1:
mordicus manum eorum (elephantorum),
Plin. 9, 15, 17, § 46:
morsu guttura,
Luc. 4, 727:
nuces modio,
Varr. R. R. 1, 7, 3:
naves,
to join one to another, fasten together, Liv. 30, 10, 5; cf.:
oras vulneris suturae comprehendunt,
Cels. 7, 4, 3:
comprehendunt utrumque et orant,
Caes. B. G. 5, 31:
ter frustra comprensa manus effugit imago,
Verg. A. 2, 794; cf.
aures,
Tib. 2, 5, 92:
nisi quae validissima (ovis), non comprehendatur (sc. stabulis) hieme,
let none but the strongest be kept in the winter, Col. 7, 3, 15 Schneid.:
naves in flumine Vulturno comprehensae,
assembled together, put under an embargo, Liv. 26, 7, 9; so id. 29, 24, 9; Suet. Tib. 38; id. Calig. 39:
ignem,
to take, catch, Caes. B. G. 5, 43;
and in a reverse constr.: ignis robora comprendit,
Verg. G. 2, 305; cf.:
opera flammā comprehensa,
Hirt. B. G. 8, 43; and:
avidis comprenditur ignibus agger,
Ov. M. 9, 234:
loca vallo,
Front. 2, 11, 7; and absol.:
comprehensa aedificia,
Liv. 26, 27, 3.—
B.
In partic.
1.
To attack, seize upon in a hostile manner, to seize, lay hold of, arrest, catch, apprehend:
aliquem pro moecho Comprehendere et constringere,
Ter. Eun. 5, 5, 23; 5, 1, 20:
tam capitalem hostem,
Cic. Cat. 2, 2, 3:
hominem,
id. Q. Fr. 1, 2, 4, § 14:
nefarios duces,
id. Cat. 3, 7, 16:
Virginium,
Liv. 3, 48, 6; cf. id. 1, 41, 1:
praesidium Punicum,
id. 26, 14, 7:
hunc comprehenderant atque in vincula conjecerant,
Caes. B. G. 4, 27; 5, 25:
in fugā,
id. ib. 5, 21.—Rarely of disease:
comprehensus morbo,
Just. 23, 2, 4; cf.:
comprehensi pestiferā lue,
id. 32, 3, 9.—Of places, to occupy, seize upon:
aliis comprehensis collibus munitiones perfecerunt,
Caes. B. C. 3, 46 fin. —
* b.
Of things, to intercept' -epistulas, Just. 20, 5, 12.—
2.
To seize upon one, to apprehend him in any crime:
fures,
Cat. 62, 35.—With inf.: qui interesse concentibus interdictis fuerint comprehensi, Cod. Th. 16, 4, 5.—Hence,
b.
Transf. to the crime:
nefandum adulterium,
to discover, detect it, Cic. Mil. 27, 72:
res ejus indicio,
id. Clu. 16, 47.—
3.
Of plants, to take root; of a graft:
cum comprehendit (surculus),
Varr. R. R. 1, 40 fin.; so,
in gen.,
Col. 3, 5, 1; 5, 6, 18; Pall. Jan. 13, 5.—
4.
Of women, to conceive, become pregnant, = concipere:
si mulier non comprehendit, etc.,
Cels. 5, 21 fin. —
5.
Of a space, to contain, comprise, comprehend, include:
ut nuces integras, quas uno modio comprehendere possis,
Varr. R. R. 1, 7, 3:
circuitus ejus triginta et duo stadia comprehendit,
Curt. 6, 6, 24. —
6.
In late medic. lang., of medicines, to combine:
aliquid melle,
Veg. Art. Vet. 6, 27, 1; Scrib. Comp. 88; 227 al.—
7.
Of the range of a missile:
quantum impulsa valet comprehendere lancea nodo,
Sil. 4, 102.—
8.
Of the reach of a surgical instrument:
si vitium in angusto est, quod comprehendere modiolus possit,
Cels. 8, 3 init. —
II.
Trop.
A.
To comprehend by the sense of sight, to perceive, observe, see (very rare):
aliquid visu,
Sil. 3, 408;
and without visu: comprehendere vix litterarum apices,
Gell. 13, 30, 10.—
B.
To comprehend something intellectually, to receive into one's mind, to grasp, perceive, comprehend; with abl.: si quam opinionem jam mentibus vestris comprehendistis: si eam ratio convellet, si oratio labefactabit, etc., if any opinion has already taken root in your mind (the figure taken from the rooting of plants; v. supra, I. B. 3.), Cic. Clu. 2, 6:
omnes animo virtutes,
id. Balb. 1, 3; id. N. D. 3, 25, 64:
animo haec tenemus comprehensa, non sensibus,
id. Ac. 2, 7, 21 sq.:
omnia animis et cogitatione,
id. Fl. 27, 66; cf. id. de Or. 2, 31, 136:
aliquid mente,
id. N. D. 3, 8, 21:
aliquid memoriā,
id. Tusc. 5, 41, 121:
qualis animus sit vacans corpore, intellegere et cogitatione comprehendere,
id. ib. 1, 22, 50:
aliquid certis signis,
Col. 6, 24, 3:
aliquid experimentis assiduis,
Pall. 2, 13, 8.—Without abl.:
esse aliquid, quod conprehendi et percipi posset,
Cic. Ac. 2, 6, 17; 2, 6, 18:
virtutum cognitio confirmat percipi et conprehendi multa posse,
id. ib. 2, 8, 23; 1, 11, 42.—
C.
To comprehend or include in words; to comprise in discourse or in writing, to express, describe, recount, narrate, etc.:
breviter paucis comprendere multa,
Lucr. 6, 1082; cf.:
breviter comprehensa sententia,
Cic. Fin. 2, 7, 20; Quint. 9, 3, 91:
comprehendam brevi,
Cic. de Or. 1, 8, 34:
perinde ac si in hanc formulam omnia judicia conclusa et comprehensa sint,
id. Rosc. Com. 5, 15:
(Cato) verbis luculentioribus et pluribus rem eandem comprehenderat,
id. Att. 12, 21, 1:
ipsa natura circumscriptione quādam verborum comprehendit concluditque sententiam,
id. Brut. 8, 34:
in eā (terrā) enim et lapis et harena et cetera ejus generis sunt in nominando comprehensa,
Varr. R. R. 1, 9, 1:
emplastra quoque, quae supra comprehensa sunt,
Cels. 5, 27, 3; so absol.:
ad veterum rerum nostrarum memoriam comprehendendam impulsi sumus,
Cic. Brut. 5, 19:
aliquid dictis,
Ov. M. 13, 160:
quae si comprendere coner,
id. Tr. 5, 2, 27. —
2.
Poet.: aliquid numero, to number, enumerate:
neque enim numero comprendere refert,
Verg. G. 2, 104; Ov. A. A. 2, 447; cf.:
numerum quorum comprendere non est,
id. Tr. 5, 11, 19.—
D.
To comprehend any one in affection, to bind to one's self, to put under obligation, to embrace with kindness (rare;
mostly in Cic.): multos amicitiā, tueri obsequio, etc.,
to have many friends, Cic. Cael. 6, 13:
adulescentem humanitate tuā,
id. Fam. 13, 15, 3:
quod omnibus officiis per se, per patrem, per majores suos totam Atinatem praefecturam comprehenderit,
id. Planc. 19. 47.—
E.
To shut in, include (late Lat.):
spiritum in effigiem,
Lact. 4, 8, 9:
elementorum figurae humanā specie comprehensae,
id. 2, 6, 1.

Lewis & Short latin dictionary > comprehendo
43 conprehendo

com-prĕhendo ( conp-; also com-prendo, very freq. in MSS. and edd.; cf. Quint. 1, 5, 21. In MSS. also comprae-hendo and compraendo, v. prehendo), di, sum, 3, v. a., to lay hold of something on all sides; to take or catch hold of, seize, grasp, apprehend; to comprehend, comprise (class. in prose and poetry).
I.
Prop.
A.
In gen.:
quid (opus est) manibus, si nihil comprehendendum est?
Cic. N. D. 1, 33, 92:
(vulva) non multo major quam ut manu comprehendatur,
Cels. 4, 1 fin.:
cum (forfex) dentem comprehendere non possit,
id. 7, 12, 1:
mordicus manum eorum (elephantorum),
Plin. 9, 15, 17, § 46:
morsu guttura,
Luc. 4, 727:
nuces modio,
Varr. R. R. 1, 7, 3:
naves,
to join one to another, fasten together, Liv. 30, 10, 5; cf.:
oras vulneris suturae comprehendunt,
Cels. 7, 4, 3:
comprehendunt utrumque et orant,
Caes. B. G. 5, 31:
ter frustra comprensa manus effugit imago,
Verg. A. 2, 794; cf.
aures,
Tib. 2, 5, 92:
nisi quae validissima (ovis), non comprehendatur (sc. stabulis) hieme,
let none but the strongest be kept in the winter, Col. 7, 3, 15 Schneid.:
naves in flumine Vulturno comprehensae,
assembled together, put under an embargo, Liv. 26, 7, 9; so id. 29, 24, 9; Suet. Tib. 38; id. Calig. 39:
ignem,
to take, catch, Caes. B. G. 5, 43;
and in a reverse constr.: ignis robora comprendit,
Verg. G. 2, 305; cf.:
opera flammā comprehensa,
Hirt. B. G. 8, 43; and:
avidis comprenditur ignibus agger,
Ov. M. 9, 234:
loca vallo,
Front. 2, 11, 7; and absol.:
comprehensa aedificia,
Liv. 26, 27, 3.—
B.
In partic.
1.
To attack, seize upon in a hostile manner, to seize, lay hold of, arrest, catch, apprehend:
aliquem pro moecho Comprehendere et constringere,
Ter. Eun. 5, 5, 23; 5, 1, 20:
tam capitalem hostem,
Cic. Cat. 2, 2, 3:
hominem,
id. Q. Fr. 1, 2, 4, § 14:
nefarios duces,
id. Cat. 3, 7, 16:
Virginium,
Liv. 3, 48, 6; cf. id. 1, 41, 1:
praesidium Punicum,
id. 26, 14, 7:
hunc comprehenderant atque in vincula conjecerant,
Caes. B. G. 4, 27; 5, 25:
in fugā,
id. ib. 5, 21.—Rarely of disease:
comprehensus morbo,
Just. 23, 2, 4; cf.:
comprehensi pestiferā lue,
id. 32, 3, 9.—Of places, to occupy, seize upon:
aliis comprehensis collibus munitiones perfecerunt,
Caes. B. C. 3, 46 fin. —
* b.
Of things, to intercept' -epistulas, Just. 20, 5, 12.—
2.
To seize upon one, to apprehend him in any crime:
fures,
Cat. 62, 35.—With inf.: qui interesse concentibus interdictis fuerint comprehensi, Cod. Th. 16, 4, 5.—Hence,
b.
Transf. to the crime:
nefandum adulterium,
to discover, detect it, Cic. Mil. 27, 72:
res ejus indicio,
id. Clu. 16, 47.—
3.
Of plants, to take root; of a graft:
cum comprehendit (surculus),
Varr. R. R. 1, 40 fin.; so,
in gen.,
Col. 3, 5, 1; 5, 6, 18; Pall. Jan. 13, 5.—
4.
Of women, to conceive, become pregnant, = concipere:
si mulier non comprehendit, etc.,
Cels. 5, 21 fin. —
5.
Of a space, to contain, comprise, comprehend, include:
ut nuces integras, quas uno modio comprehendere possis,
Varr. R. R. 1, 7, 3:
circuitus ejus triginta et duo stadia comprehendit,
Curt. 6, 6, 24. —
6.
In late medic. lang., of medicines, to combine:
aliquid melle,
Veg. Art. Vet. 6, 27, 1; Scrib. Comp. 88; 227 al.—
7.
Of the range of a missile:
quantum impulsa valet comprehendere lancea nodo,
Sil. 4, 102.—
8.
Of the reach of a surgical instrument:
si vitium in angusto est, quod comprehendere modiolus possit,
Cels. 8, 3 init. —
II.
Trop.
A.
To comprehend by the sense of sight, to perceive, observe, see (very rare):
aliquid visu,
Sil. 3, 408;
and without visu: comprehendere vix litterarum apices,
Gell. 13, 30, 10.—
B.
To comprehend something intellectually, to receive into one's mind, to grasp, perceive, comprehend; with abl.: si quam opinionem jam mentibus vestris comprehendistis: si eam ratio convellet, si oratio labefactabit, etc., if any opinion has already taken root in your mind (the figure taken from the rooting of plants; v. supra, I. B. 3.), Cic. Clu. 2, 6:
omnes animo virtutes,
id. Balb. 1, 3; id. N. D. 3, 25, 64:
animo haec tenemus comprehensa, non sensibus,
id. Ac. 2, 7, 21 sq.:
omnia animis et cogitatione,
id. Fl. 27, 66; cf. id. de Or. 2, 31, 136:
aliquid mente,
id. N. D. 3, 8, 21:
aliquid memoriā,
id. Tusc. 5, 41, 121:
qualis animus sit vacans corpore, intellegere et cogitatione comprehendere,
id. ib. 1, 22, 50:
aliquid certis signis,
Col. 6, 24, 3:
aliquid experimentis assiduis,
Pall. 2, 13, 8.—Without abl.:
esse aliquid, quod conprehendi et percipi posset,
Cic. Ac. 2, 6, 17; 2, 6, 18:
virtutum cognitio confirmat percipi et conprehendi multa posse,
id. ib. 2, 8, 23; 1, 11, 42.—
C.
To comprehend or include in words; to comprise in discourse or in writing, to express, describe, recount, narrate, etc.:
breviter paucis comprendere multa,
Lucr. 6, 1082; cf.:
breviter comprehensa sententia,
Cic. Fin. 2, 7, 20; Quint. 9, 3, 91:
comprehendam brevi,
Cic. de Or. 1, 8, 34:
perinde ac si in hanc formulam omnia judicia conclusa et comprehensa sint,
id. Rosc. Com. 5, 15:
(Cato) verbis luculentioribus et pluribus rem eandem comprehenderat,
id. Att. 12, 21, 1:
ipsa natura circumscriptione quādam verborum comprehendit concluditque sententiam,
id. Brut. 8, 34:
in eā (terrā) enim et lapis et harena et cetera ejus generis sunt in nominando comprehensa,
Varr. R. R. 1, 9, 1:
emplastra quoque, quae supra comprehensa sunt,
Cels. 5, 27, 3; so absol.:
ad veterum rerum nostrarum memoriam comprehendendam impulsi sumus,
Cic. Brut. 5, 19:
aliquid dictis,
Ov. M. 13, 160:
quae si comprendere coner,
id. Tr. 5, 2, 27. —
2.
Poet.: aliquid numero, to number, enumerate:
neque enim numero comprendere refert,
Verg. G. 2, 104; Ov. A. A. 2, 447; cf.:
numerum quorum comprendere non est,
id. Tr. 5, 11, 19.—
D.
To comprehend any one in affection, to bind to one's self, to put under obligation, to embrace with kindness (rare;
mostly in Cic.): multos amicitiā, tueri obsequio, etc.,
to have many friends, Cic. Cael. 6, 13:
adulescentem humanitate tuā,
id. Fam. 13, 15, 3:
quod omnibus officiis per se, per patrem, per majores suos totam Atinatem praefecturam comprehenderit,
id. Planc. 19. 47.—
E.
To shut in, include (late Lat.):
spiritum in effigiem,
Lact. 4, 8, 9:
elementorum figurae humanā specie comprehensae,
id. 2, 6, 1.

Lewis & Short latin dictionary > conprehendo
44 quispiam

quispiam quaepiam, quodpiam, and (as subst.) quidpiam or quippiam, pron indef. [2 CA-], any one, anybody, anything, any, some one, something, some: quid si hoc quispiam voluit deus? T.: cum quaepiam cohors ex orbe excesserat, Cs.: nomen cuiuspiam: haec a quopiam vestrum petere: dixisti quippiam: aliae quaepiam rationes.— Sing n. adverb.: Num illi molestae quidpiam haec sunt nuptiae? in any respect, T.
* * *

quaepiam, quidpiam PACK ADJECT

(w/-piam) any/somebody, any, some, any/something

Latin-English dictionary > quispiam
45 quī-vīs

quī-vīs quaevīs, quidvīs and （adj.) quodvīs, pron. indef, whoever it be, whom you please, any one, any whatever, anything: quivis liber debet esse: esse cuiusvis (civitatis): ad quemvis numerum equitum adire, Cs.: quaevis amplificationes, all sorts of: unus amet quāvis aspergere cunctos (sc. ratione), H.: Abs quivis homine beneficium accipere, T.: Eripiet quivis oculos citius mihi, H. —With unus, any one you please, any one whatever: una harum quaevis causa me monet, T.: non quivis unus ex populo, sed existimator doctus. —As subst n., anything whatever, no matter what: cui quidvis licitum sit: quidvis satis est, H.

Latin-English dictionary > quī-vīs
46 suus

suus (suae, monosyl., T.; gen plur. suūm, T.), pron poss. 3d pers. [cf. sui, ἕοσ]. I. In gen. A. With reflex reference, of oneself, belonging to oneself, his own, her own, his, her, its, their.—Referring to a subst. expressed or understood, in any gender or case: Caesar copias suas divisit, his, Cs.: in suā sententiā perseverat, Cs.: anteposuit suam salutem meae: suos parentes reperire, T.: omne animal et se ipsum et omnīs partīs suas diligit, its: (legiones) si consulem suum reliquerunt, their: naves cum suis oneribus, with their several cargoes, L.: suae causae confidere: hunc sui cives e civitate eiecerunt, was exiled by his fellow-citizens: ipsum suo nomine diligere, for his own sake: suis flammis delete Fidenas, i. e. the flames kindled by the Fidenates, L.: (Siculis ereptae sunt) suae leges: Scipio suas res Syracusanis restituit, L.: inimicissimus suus: Clodius, suus atque illius familiaris, Cs.: diffidens rebus suis: Caesar, primum suo deinde omnium ex conspectu remotis equis, etc., Cs.: doloris sui de me declarandi potestas.—Rarely with a subj clause as antecedent: secutum suā sponte est, ut, etc., of course, L.—Without a grammatical antecedent, one's, one's own: si quidem est atrocius, patriae parentem quam suum occidere: in suā civitate vivere: levius est sua decreta tollere quam aliorum, L.—Referring to an antecedent determined by the context, and conceived as authority for the statement, or as entertaining the thought, his, her, its, their: (Clodius) Caesaris potentiam suam esse dicebat: hostes viderunt... suorum tormentorum usum spatio propinquitatis interire, Cs.: ne ea quae rei p. causā egerit (Pompeius) in suam (i. e. Caesaris) contumeliam vertat, Cs.: mulieres viros orantes, ne parricidio macularent partūs suos (i. e. mulierum), L.— B. Without reflex reference, his, her, its, their.—To avoid ambiguity: petunt rationes illius (Catilinae), ut orbetur auxilio res p., ut minuatur contra suum furorem imperatorum copia (for eius, which might be referred to res p.).—For emphasis, instead of eius, own, peculiar: mira erant in civitatibus ipsorum furta Graecorum quae magistratūs sui fecerant, their own magistrates.—Rarely for eius without emphasis (poet. or late): Cimon incidit in eandem invidiam quam pater suus, N.: Ipse sub Esquiliis, ubi erat sua regia Concidit, O. II. Esp. A. Plur m. as subst., of intimates or partisans, one's people, their own friends: Cupio abducere ut reddam suis, to her family, T.: mulier praecepit suis, omnia Caelio pollicerentur, her slaves: vellem hanc contemptionem pecuniae suis reliquisset, to his posterity: naviculam conscendit cum paucis suis, a few of his followers, Cs.: inprimis inter suos nobilis, his associates: subsidio suorum proelium restituere, comrades, L.: bestias ad opem suis ferendam avertas, their young, L.— Sing f., a sweetheart, mistress: illam suam suas res sibi habere iussit.—Sing. and plur n., one's own things, one's property: ad suum pervenire: sui nihil deperdere, Cs.: meum mihi placebat, illi suum, his own work: expendere quid quisque habeat sui, what peculiarities: tibi omnia sua tradere, all he had: se suaque transvehere, their baggage, L.: Aliena melius diiudicare Quam sua, their own business, T.— B. Predicative uses, under one's own control, self-possessed, composed: semper esse in disputando suus: Vix sua, vix sanae compos Mentis, O.—In gen., under one's control, his property, his own: causam dicere aurum quā re sit suum, T.: qui suam rem nullam habent, nothing of their own: ut (Caesar) magnam partem Italiae suam fecerit, has made subject, Cs.: exercitum senatūs populique R. esse, non suum: ne quis quem civitatis mutandae causā suum faceret, made any one his slave, L.: eduxit mater pro suā, as her own, T.: arbitrantur Suam Thaidem esse, devoted to them, T.: Vota suos habuere deos, had the gods on their side, O.— C. In phrases, suā sponte, of one's own accord, voluntarily, by oneself, spontaneously, without aid, unprompted: bellum suā sponte suscipere: omne honestum suā sponte expetendum, for its own sake ; see (spons).—Suus locus, one's own ground: restitit suo loco Romana acies, in its own lines, L.: aciem instruxit suis locis, Cs.— D. Praegn., characteristic, peculiar voluptatem suis se finibus tenere iubeamus, within the limits assigned to it.—Intrinsic, original. (Platoni) duo placet esse motūs, unum suum, alterum externum, etc.— Private: in suis rebus luxuriosus militibus agros ex suis possessionibus pollicetur, i. e. his private property, Cs.— Just, due, appropriate: imperatori exercituique honos suus redditus, due to them, L.: is mensibus suis dimisit legionem, i. e. in which each soldier's term ended, L.: suo iure, by his own right: lacrimae sua verba sequuntur, i. e. appropriate (to tears), O.— Own, peculiar, exclusive, special: mentio inlata est, rem suo proprio magistratu egere, i. e. a special officer, L.: ni suo proprio eum proelio equites exceptum tenuissent, i. e. in which they alone fought, L.: quae est ei (animo) natura? Propria, puto, et sua: equitem suo alienoque Marte pugnare, i. e. both as cavalry and as infantry, L.: Miraturque (arbos) novas frondes et non sua poma (of engrafted fruit), V.— Own, devoted, friendly, dear: habere suos consules, after his own heart: conlegit ipse se contra suum Clodium, his dear Clodius.—Own, chosen by himself, favorable, advantageous: suo loco pugnam facere, S.: suis locis bellum in hiemem ducere, Cs.: numquam nostris locis laboravimus, L.: suam occasionem hosti dare, L.: aestuque suo Locros traiecit, a favorable tide, L.: Ventis ire non suis, H.— Proper, right, regular, normal: si suum numerum naves haberent, their regular complement: numerum non habet illa (ratis) suum, its full number, O.: cum suo iusto equitatu, L.: cessit e vitā suo magis quam suorum civium tempore, the right time for himself: sua tempora exspectare, L.— Own, independent: ut suae leges, sui magistratūs Capuae essent, L.: in suā potestate sunt, suo iure utuntur.— E. In particular connections, strengthened by ipse (agreeing with the antecedent): valet ipsum (ingenium eius) suis viribus, by its own strength: legio Martia non ipsa suis decretis hostem iudicavit Antonium? by its own resolutions: suāmet ipsae fraude omnes interierunt, L.: alios sua ipsos invidia interemit, L. —Distributively, with quisque, each... his own, severally... their own: suum quisque noscat ingenium, let every man understand his own mind: celeriter ad suos quisque ordines rediit, Cs.: ut omnes in suis quisque centuriis primā luce adessent, each in his own centuria, L.: sua cuiusque animantis natura est: ne suus cuique domi hostis esset, L.: trahit sua quemque voluptas, V.: in tribuendo suum cuique: clarissimorum suae cuiusque gentis virorum mors, L.: hospitibus quisque suis scribebant, L.—With quisque in the same case (by attraction): in sensibus sui cuiusque generis iudicium (i. e. suum cuiusque generis iudicium): equites suae cuique parti post principia conlocat (i. e. equites suos cuique parti), L.: pecunia, quae suo quoque anno penderetur (i. e. suo quaeque anno), each instalment in the year when due, L.—With uterque, distributively (of two subjects): suas uterque legiones reducit in castra, Cs.: cum sui utrosque adhortarentur, L.—Strengthened by sibi, own (colloq.): Suo sibi gladio hunc iugulo, his own sword, T.; cf. idem lege sibi suā curationem petet, for himself.—Strengthened by unius: ut sua unius in his gratia esset, that the credit of it should belong to him alone, L.: qui de suā unius sententiā omnia gerat, L.—With a pron, of his, of hers, of theirs: postulat ut ad hanc suam praedam adiutores vos profiteamini, to this booty of his: cum illo suo pari: nullo suo merito, from no fault of theirs, L.—With an adj. (suus usu. emphatic, preceding the adj.): suis amplissimis fortunis: simili ratione Pompeius in suis veteribus castris consedit, Cs.: propter summam suam humanitatem: in illo ardenti tribunatu suo.—For the gen obj. (rare): neque cuiquam mortalium iniuriae suae parvae videntur (i. e. sibi inlatae), S.: te a cognitione suā reppulerunt (i. e. a se cognoscendo).— Abl sing. fem., with refert or interest, for gen. of the pers. pron: neminem esse qui quo modo se habeat nihil suā censeat interesse; see intersum, rēfert.—Strengthened by the suffix - pte (affixed to suā or suo; never with ipse): ferri suopte pondere: locus suāpte naturā infestus, L. —Strengthened by the suffix - met (affixed to sua, sui, suo, suā, suos and suis; usu. followed by ipse): suomet ipsi more, S.: intra suamet ipsum moenia, L.: suosmet ipsi cives, L.
* * *
I
sua, suum ADJ

his/one's (own), her (own), hers, its (own); (pl.) their (own), theirs
II
sui N M

his men (pl.), his friends

Latin-English dictionary > suus
47 adversa

ad-verto (archaic advor-), ti, sum, 3, v. a., to turn a thing to or toward a place (in this signif., without animus; mostly poet.; syn.: observare, animadvertere, videre, cognoscere).
I.
Lit.
A.
In gen., with in or dat.:
illa sese huc advorterat in hanc nostram plateam,
Ter. Eun. 2, 3, 51:
in quamcunque domus lumina partem,
Ov. M. 6, 180; cf. id. ib. 8, 482:
malis numen,
Verg. A. 4, 611:
huc aures, huc, quaeso, advertite sensus,
Sil. 16, 213; cf. id. 6, 105.—
B.
Esp., a naut. t. t., to turn, direct, steer a ship to a place:
classem in portum,
Liv. 37, 9 Drak.:
terrae proras,
Verg. A. 7, 35; id. G. 4, 117 al.:
Colchos puppim,
Ov. H. 12, 23.— Absol.:
profugi advertere coloni,
landed, Sil. 1, 288;
hence also transf. to other things: aequore cursum,
Verg. A. 7, 196:
pedem ripae,
id. ib. 6, 386:
urbi agmen,
id. ib. 12, 555: adverti with acc. poet. for verti ad:
Scythicas advertitur oras,
Ov. M. 5, 649 (cf. adducor litora remis, id. ib. 3, 598, and Rudd. II. p. 327).
II.
Fig.
A.
Animum (in the poets and Livy also animos, rarely mentem) advertere; absol., or with adv. or ad aliquid, or alicui rei, to direct the mind, thoughts, or attention to a thing, to advert to, give attention to, attend to, to heed, observe, remark:
si voles advortere animum, Enn. ap. Var. L. L. 7, § 89 Müll. (Trag. v. 386 Vahl.): facete advortis animum tuum ad animum meum,
Plaut. Mil. 1, 1, 39:
nunc huc animum advortite ambo,
id. ib. 3, 1, 169:
advertunt animos ad religionem,
Lucr. 3, 54:
monitis animos advertite nostris,
Ov. M. 15, 140:
animum etiam levissimis rebus adverterent,
Tac. A. 13, 49.—With ne, when the object of attention is expressed:
ut animum advertant, ne quos offendant,
Cic. Off. 2, 19, 68:
adverterent animos, ne quid novi tumultūs oriretur,
Liv. 4, 45.—
B.
Animum advertere, to observe a thing by directing the mind to it, to observe, to notice, to remark, to perceive (in the class. period contracted to animadvertere, q. v.).—Constr. with two accusatives, animum advertere aliquid (where aliquid may be regarded as depending on the prep. in comp., Roby, § 1118, or on animum advertere, considered as one idea, to observe), with acc. and inf., or rel. clause (the first mode of construction, most frequent with the pronouns id, hoc, illud, etc., is for the most part ante-class., and appears in Caes., Cic., and Sall. as an archaism):
et hoc animum advorte,
Plaut. Ps. 1, 3, 43:
hanc edictionem,
id. ib. 1, 2, 10:
haec animum te advertere par est,
Lucr. 2, 125:
animum adverti columellam e dumis eminentem,
Cic. Tusc. 5, 23, 65; id. Inv. 2, 51, 153:
Postquam id animum advertit,
Caes. B. G. 1, 24; 4, 12:
quidam Ligus animum advortit inter saxa repentīs cocleas,
Sall. J. 93, 2. In Vitruv. once with hinc:
ut etiam possumus hinc animum advertere,
as we can hence perceive, Vitr. 10, 22, 262.—With the acc. and inf.:
postquam tantopere id vos velle animum advorteram,
Ter. Phorm. 5, 8, 16:
animum advertit magnas esse copiashostium instructas,
Caes. B. G. 5, 18: cum animum adverteret locum relictum esse, Auct. B. Alex. 31; ib. 46.—With the rel. clause: nunc quam rem vitio dent, quaeso, animum advortite, Ter. And. prol. 8: quid ille sperare possit, animum adverte, Dolab. ap. Cic. Fam. 9, 9:
quam multarum rerum ipse ignarus esset... animum advertit,
Liv. 24, 48. Sometimes advertere alone = animum advertere; so once in Cicero's letters: nam advertebatur Pompeii familiares assentiri Volcatio, Fam. 1, 1 (although here, as well as almost everywhere, the readings fluctuate between advertere and animadvertere; cf. Orell. ad h. l.; animadvertebatur, B. and K.). So Verg. in the imp.:
qua ratione quod instat, Confieri possit, paucis, adverte, docebo,
attend! Verg. A. 4, 115.—In the histt., esp. Tac. and Pliny, more frequently:
donec advertit Tiberius,
Tac. A. 4, 54:
Zenobiam advertere pastores,
id. ib. 12, 51:
advertere quosdam cultu externo in sedibus senatorum,
id. ib. 13, 54:
quotiens novum aliquid adverterat,
id. ib. 15, 30 al.:
hirudo quam sanguisugam appellari adverto,
Plin. 8, 10, 10, § 29:
ut multos adverto credidisse,
id. 2, 67, 67, § 168. Still more rarely, advertere animo:
animis advertite vestris,
Verg. A. 2, 712:
hanc scientiam ad nostros pervenisse animo adverto,
Plin. 25, 2, 3, § 5; cf. Drak. ad Liv. 4, 27, 8.—
C.
To draw or turn something, esp. the attention of another, to or upon one's self (in the histt.):
gemitus ac planctus militum aures oraque advertere,
Tac. A. 1, 41:
octo aquilae imperatorem advertere,
id. ib. 2, 17: recentia veteraque odia advertit, drew them on himself, id. ib. 4, 21 al.—
D.
To call the attention of one to a definite act, i. e. to admonish of it, to urge to it (cf. II. A.):
non docet admonitio, sed advertit,
i. e. directs attention, Sen. Ep. 94:
advertit ea res Vespasiani animum, ut, etc.,
Tac. H. 3, 48.—
E.
Advertere in aliquem, for the more usual animadvertere in aliquem, to attend to one, i. e. to punish one (only in Tac.):
in P. Marcium consules more prisco advertere,
Tac. A. 2, 32:
ut in reliquos Sejani liberos adverteretur,
id. ib. 5, 9 (cf. id. Germ. 7, 3: animadvertere).—Hence,
1.
adversus (archaic advor-), a, um, P. a., turned to or toward a thing, with the face or front toward, standing over against, opposite, before, in front of (opp. aversus).
A.
In gen.:
solem adversum intueri,
Cic. Somn. Scip. 5:
Iris... Mille trahens varios adverso sole colores,
Verg. A. 4, 701; id. G. 1, 218:
antipodes adversis vestigiis stant contra nostra vestigia,
Cic. Ac. 2, 39: dentes adversi acuti ( the sharp front teeth) morsu dividunt escas, Cic. N. D. 2, 54:
quod is collis, tantum adversus in latitudinem patebat, quantum etc.,
Caes. B. G. 2, 8 Herz. So, hostes adversi, who make front against one advancing or retreating, id. ib. 2, 24:
L. Cotta legatus in adversum os fundā vulneratur,
in front, Caes. B. G. 5, 35; cf. Cic. Verr. 2, 5, 1; Liv. 21, 7 fin. al.; hence, vulnus adversum, a wound in front (on the contr., vulnus aversum, a wound in the back), Cic. Har. Resp. 19:
adversis vulneribus,
Aur. Vict. Vir. Illustr. 35, 4:
judicibus cicatrices adversas ostendere,
Cic. de Or. 2, 28:
cicatrices populus Romanus aspiceret adverso corpore exceptas,
id. Verr. 5, 3:
impetus hostium adversos, Auct. B. Alex. 8: Romani advorso colle evadunt,
ascend the hill in front, Sall. J. 52:
adversa signa,
Liv. 30, 8:
legiones quas Visellius et C. Silius adversis itineribus objecerant,
i. e. marches in which they went to meet the enemy, Tac. A. 3, 42: sed adverso fulgure ( by a flash of lightning falling directly before him) pavefactus est Nero, Suet. Ner. 48:
armenta egit Hannibal in adversos montes,
Quint. 2, 17, 19; cf. Lucr. 3, 1013; so Hor. S. 1, 1, 103; 2, 3, 205:
qui timet his adversa,
the opposite of this, id. Ep. 1, 6, 9 al. —Hence, of rivers: flumine adverso, up the stream, against the stream:
in adversum flumen contendere,
Lucr. 4, 423:
adverso feruntur flumine,
id. 6, 720; so Verg. G. 1, 201:
adverso amne,
Plin. 18, 6, 7, § 33;
adverso Tiberi subvehi,
Aur. Vict. Vir. Illustr. 22, 3 (opp. to secundā aquā, down stream, with the stream:
rate in secundam aquam labente,
Liv. 21, 47, 3); and of winds, opposed to a vessel's course, head winds, contrary winds, consequently unfavorable, adverse:
navigationes adversis ventis praecluduntur, Auct. B. Alex. 8: adversissimi navigantibus venti,
Caes. B. C. 3, 107.— Subst.: adversum, i, the opposite: hic ventus a septentrionibus oriens adversum tenet Athenis proficiscentibus, [p. 50] holds the opposite to those sailing from Athens, i. e. blows against them, Nep. Milt. 1 (so Nipperdey; but v. Hand, Turs. I. p. 183). — Adv.: ex adverso, also written exadverso and exadversum, opposite to, over against, ek tou enantiou:
portus ex adverso urbi positus,
Liv. 45, 10.—With gen.:
Patrae ex adverso Aetoliae et fluminis Eveni,
Plin. 4, 4, 5, § 11.—Without case:
cum ex adverso starent classes,
Just. 2, 14; so Suet. Caes. 39; Tib. 33.—In adversum, to the opposite side, against:
et duo in adversum immissi per moenia currus,
against each other, Prop. 3, 9, 23; so Gell. 2, 30; cf. Verg. A. 8, 237;
in adversum Romani subiere,
Liv. 1, 12; 7, 23.—
B.
In hostile opposition to, adverse to, unfavorable, unpropitious (opp. secundus; frequent and class.): conqueri fortunam adversam, Pac. ap. Cic. Tusc. 2, 21, 50:
hic dies pervorsus atque advorsus mihi obtigit,
Plaut. Men. 5, 5, 1:
advorsus nemini,
Ter. And. 1, 1, 37:
mentes improborum mihi infensae et adversae,
Cic. Sull. 10:
acclamatio,
id. de Or. 2, 83: adversā avi aliquid facere, vet. poët. ap. Cic. Div. 1, 16:
adversis auspiciis,
Aur. Vict. Vir. Illustr. 64, 6:
adversum omen,
Suet. Vit. 8:
adversissima auspicia,
id. Oth. 8: adversae res, misfortune, calamity, adverse fortune:
ut adversas res, sic secundas immoderate ferre levitatis est,
Cic. Off. 1, 26; cf.:
adversi casus,
Nep. Dat. 5:
adversae rerum undae,
a sea of troubles, Hor. Ep. 1, 2, 22: omnia secundissima nobis, adversissima illis accidisse, Caes. ap. Cic. Att. 10, 9 (the sup. is found also in Cæs. B. C. 3, 107):
quae magistratus ille dicet, secundis auribus, quae ab nostrum quo dicentur, adversis accipietis?
Liv. 6, 40:
adversus annus frugibus,
id. 4, 12:
valetudo adversa,
i. e. sickness, id. 10, 32:
adversum proelium,
an unsuccessful engagement, id. 7, 29; cf.
8, 31: adverso rumore esse,
to be in bad repute, to have a bad reputation, Tac. Ann. 14, 11:
adversa subsellia,
on which the opposition sit, Quint. 6, 1, 39.—Sometimes met. of feeling, contrary to, hated, hateful, odious:
quīs omnia regna advorsa sint,
Sall. J. 83; cf. Luc. 2, 229 Bentl.— Comp.:
neque est aliud adversius,
Plin. 32, 4, 14, § 35.—

* Adv.: adver-sē, self-contradictorily, Gell. 3, 16.— ad-versum, i, subst., esp. in the plur. adversa, misfortune, calamity, disaster, adversity, evil, mischief:
advorsa ejus per te tecta sient,
Ter. Hec. 3, 3, 28:
nihil adversi,
Cic. Brut. 1, 4:
si quid adversi accidisset,
Nep. Alc. 8; cf. Liv. 22, 40; 35, 13:
secunda felices, adversa magnos probant,
Plin. Pan. 31;
esp. freq. in Tac.: prospera et adversa pop. Rom., Ann. 1, 1: adversa tempestatum et fluctuum,
id. Agr. 25; so id. A. 3, 24; 45; 2, 69; 4, 13 al.— Subst.: adversus, i, m., an opponent, adversary (rare):
multosque mortalīs ea causa advorsos habeo,
Sall. C. 52, 7.—In Quint. also once ad-versa, ae, f., subst., a female opponent or adversary: natura noverca fuerit, si facultatem dicendi sociam scelerum, adversam innocentiae, invenit, 12, 1, 2.—
C.
In rhet., opposed to another of the same genus, e. g. sapientia and stultitia: “Haec quae ex eodem genere contraria sunt, appellantur adversa,” Cic. Top. 11.
3.
adversus or adversum (archaic advor-) (like rursus and rursum, prorsus and prorsum, quorsus and quorsum), adv. and prep., denoting direction to or toward an object (syn.: contra, in with acc., ad, erga).
A.
Adv.: opposite to, against, to, or toward a thing, in a friendly or hostile sense:
ibo advorsum,
Plaut. As. 2, 2, 29:
facito, ut venias advorsum mihi,
id. Men. 2, 3, 82:
obsecro te, matri ne quid tuae advorsus fuas, Liv. And. ap. Non. s. v. fuam, 111, 12 (Trag. Rel. p. 3 Rib.): quis hic est, qui advorsus it mihi?
Plaut. Men. 3, 2, 22:
adversus resistere,
Nep. Pelop. 1, 3:
nemo adversus ibat,
Liv. 37, 13, 8 al. In Plaut. and Ter. advorsum ire, or venire, to go to meet; also of a slave, to go to meet his master and bring him from a place (hence adversitor, q. v.):
solus nunc eo advorsum hero ex plurimis servis,
Plaut. Most. 4, 1, 23:
ei advorsum venimus,
id. ib. 4, 2, 32; Ter. Ad. 1, 1, 2 Ruhnk.—
B.
Prep. with acc., toward or against, in a friendly or a hostile sense.
1.
In a friendly sense.
(α).
Of place, turned to or toward, opposite to, before, facing, over against: qui cotidie unguentatus adversum speculum ornetur, before the mirror, Scipio ap. Gell. 7, 12:
adversus advocatos,
Liv. 45, 7, 5:
medicus debet residere illustri loco adversus aegrum,
opposite to the patient, Cels. 3, 6:
adversus Scyllam vergens in Italiam,
Plin. 3, 8, 14, § 87:
Lerina, adversum Antipolim,
id. 3, 5, 11, § 79.—
(β).
In the presence of any one, before:
egone ut te advorsum mentiar, mater mea?
Plaut. Aul. 4, 7, 9: idque gratum fuisse advorsum te habeo gratiam, I am thankful that this is acceptable before ( to) thee, Ter. And. 1, 1, 15: paululum adversus praesentem fortitudinem mollitus, somewhat softened at such firmness (of his wife), Tac. A. 15, 63.—Hence very often with verbs of speaking, answering, complaining, etc., to declare or express one's self to any one, to excuse one's self or apologize, and the like: te oportet hoc proloqui advorsum illam mihi, Enn. ap. Non. 232, 24 (Trag. v. 385 Vahl.):
immo si audias, quae dicta dixit me advorsum tibi,
what he told me of you, Plaut. Bacch. 4, 4, 47: de vita ac morte domini fabulavere advorsum fratrem illius, Afran. ap. Non. 232, 25:
mulier, credo, advorsum illum res suas conqueritur,
Titin. ib. 232, 21:
utendum est excusatione etiam adversus eos, quos invitus offendas,
Cic. Off. 2, 19, 68; Tac. A. 3, 71.— With that to which a reply is made, to (= ad):
adversus ea consul... respondit,
Liv. 4, 10, 12; 22, 40, 1; cf. Drak. ad 3, 57, 1.—
(γ).
In comparison, as if one thing were held toward, set against, or before another (v. ad, I. D. 4.); against, in comparison with, compared to:
repente lectus adversus veterem imperatorem comparabitur,
will be compared with, Liv. 24, 8, 8:
quid autem esse duo prospera bella Samnitium adversus tot decora populi Rom.,
id. 7, 32, 8.—
(δ).
Of demeanor toward one, to, toward:
quonam modo me gererem adversus Caesarem,
Cic. Fam. 11, 27, 11:
te adversus me omnia audere gratum est,
i. e. on my account, on my behalf, for my advantage, id. ib. 9, 22, 15:
lentae adversum imperia aures,
Tac. A. 1, 65.—Esp. often of friendly feeling, love, esteem, respect toward or for one (cf. Ruhnk. ad Ter. And. 4, 1, 15; Manut. ad Cic. Fam. 9, 22; Heusing. ad Cic. Off. 1, 11, 1;
Hab. Syn. 49): est enim pietas justitia adversus deos,
Cic. N. D. 1, 41, 116; id. Off. 3, 6, 28:
adhibenda est igitur quaedam reverentia adversus homines,
id. ib. 1, 28, 99 Beier:
sunt quaedam officia adversus eos servanda, a quibus injuriam acceperis,
id. ib. 1, 11, 33:
adversus merita ingratissimus,
Vell. 2, 69, 5:
summa adversus alios aequitas erat,
Liv. 3, 33, 8:
ob egregiam fidem adversus Romanos,
id. 29, 8, 2; so id. 45, 8, 4 al.:
beneficentiā adversus supplices utendum,
Tac. A. 11, 17.— More rarely
(ε).
of the general relation of an object or act to a person or thing (v. ad, I. D. 1.), in relation, in respect, or in regard to a thing:
epistula, ut adversus magistrum morum, modestior,
as addressed to a censor of manners, Cic. Fam. 3, 13, 8:
quasi adversus eos acquieverit sententiae,
in regard to the same, Dig. 49, 1; 3, 1.—
2.
In a hostile sense, against (the most usual class. signif. of this word): “Contra et adversus ita differunt, quod contra, ad locum, ut: contra basilicam; adversus, ad animi motum, ut: adversus illum facio; interdum autem promiscue accipitur,” Charis. p. 207 P.; cf. Cort. ad Sall. J. 101, 8:
advorsum legem accepisti a plurimis pecuniam,
Plaut. Truc. 4, 2, 48:
advorsum te fabulare illud,
against thy interest, to thy disadvantage, id. Stich. 4, 2, 11:
stultus est advorsus aetatem et capitis canitudinem, id. ap. Fest. s. v. canitudinem, p. 47: advorsum animi tui libidinem,
Ter. Hec. 4, 1, 19:
adversum leges, adversum rem publicam,
Cic. Verr. 2, 3, 84, § 195:
respondebat, SI PARET, ADVERSUM EDICTUM FECISSE,
id. ib. 2, 3, 28, §
69: me adversus populum Romanum possem defendere,
id. Phil. 1, 13 al. —In the histt., of a hostile attack, approach, etc.:
gladiis districtis impetum adversus montem in cohortes faciunt,
Caes. B. C. 1, 46:
adversus se non esse missos exercitus,
Liv. 3, 66:
bellum adversum Xerxem moret,
Aur. Vict. Caes. 24, 3:
copiis quibus usi adversus Romanum bellum,
Liv. 8, 2, 5:
adversus vim atque injuriam pugnantes,
id. 26, 25, 10 al.:
T. Quintius adversus Gallos missus est,
Eutr. 2, 2: Athenienses adversus tantam tempestatem belli duos duces deligunt, Just. 3, 6, 12 al.—Among physicians, of preventives against sickness, against (v. ad, I. A. 2.):
adversus profusionem in his auxilium est,
Cels. 5, 26; 6, 27 al.:
frigidus jam artus et cluso corpore adversum vim veneni,
Tac. A. 15, 64.— Trop.:
egregium adversus tempestates receptaculum,
Plin. Ep. 2, 17, 4; so id. ib. 2, 15, 36.—Hence: firmus, invictus, fortis adversus aliquid (like contra), protected against a thing, firm, fixed, secure:
advorsum divitias animum invictum gerebat,
Sall. J. 43, 5:
invictus adversum gratiam animus,
Tac. A. 15, 21:
adversus convicia malosque rumores firmus ac patiens,
Suet. Tib. 28:
Adversus omnes fortis feras canis,
Phaedr. 5, 10, 1; and in opp. sense: infirmus, inferior adversus aliquid, powerless against, unequal to:
fama, infirmissimum adversus vivos fortes telum,
Curt. 4, 14:
infirmus adversum pecuniam,
Aur. Vict. Caes. 9, 6:
inferior adversus laborem,
id. Epit. 40, 20.
► a.
Adversus is rarely put after the word which it governs:
egone ut te advorsum mentiar,
Plaut. Aul. 4, 7, 9:
hunc adversus,
Nep. Con. 2, 2; id. Tim. 4, 3:
quos advorsum ierat,
Sall. J. 101, 8.—
b.
It sometimes suffers tmesis:
Labienum ad Oceanum versus proficisci jubet,
Caes. B. G. 6, 33:
animadvortit fugam ad se vorsum fieri,
Sall. J. 58:
animum advortere ad se vorsum exercitum pergere,
id. ib. 69: ad Cordubam versus iter facere coepit, Auct. B. Hisp. 10 and 11; cf. in-versus:
in Galliam vorsus castra movere,
Sall. C. 56; Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 12; Traj. ap. Plin. Ep. 10, 78; the Eng. to-ward: to us ward, Psa. 40, 5; and the Gr. eis-de: eis halade, Hom. Od. 10, 351.

Lewis & Short latin dictionary > adversa
48 adverto

ad-verto (archaic advor-), ti, sum, 3, v. a., to turn a thing to or toward a place (in this signif., without animus; mostly poet.; syn.: observare, animadvertere, videre, cognoscere).
I.
Lit.
A.
In gen., with in or dat.:
illa sese huc advorterat in hanc nostram plateam,
Ter. Eun. 2, 3, 51:
in quamcunque domus lumina partem,
Ov. M. 6, 180; cf. id. ib. 8, 482:
malis numen,
Verg. A. 4, 611:
huc aures, huc, quaeso, advertite sensus,
Sil. 16, 213; cf. id. 6, 105.—
B.
Esp., a naut. t. t., to turn, direct, steer a ship to a place:
classem in portum,
Liv. 37, 9 Drak.:
terrae proras,
Verg. A. 7, 35; id. G. 4, 117 al.:
Colchos puppim,
Ov. H. 12, 23.— Absol.:
profugi advertere coloni,
landed, Sil. 1, 288;
hence also transf. to other things: aequore cursum,
Verg. A. 7, 196:
pedem ripae,
id. ib. 6, 386:
urbi agmen,
id. ib. 12, 555: adverti with acc. poet. for verti ad:
Scythicas advertitur oras,
Ov. M. 5, 649 (cf. adducor litora remis, id. ib. 3, 598, and Rudd. II. p. 327).
II.
Fig.
A.
Animum (in the poets and Livy also animos, rarely mentem) advertere; absol., or with adv. or ad aliquid, or alicui rei, to direct the mind, thoughts, or attention to a thing, to advert to, give attention to, attend to, to heed, observe, remark:
si voles advortere animum, Enn. ap. Var. L. L. 7, § 89 Müll. (Trag. v. 386 Vahl.): facete advortis animum tuum ad animum meum,
Plaut. Mil. 1, 1, 39:
nunc huc animum advortite ambo,
id. ib. 3, 1, 169:
advertunt animos ad religionem,
Lucr. 3, 54:
monitis animos advertite nostris,
Ov. M. 15, 140:
animum etiam levissimis rebus adverterent,
Tac. A. 13, 49.—With ne, when the object of attention is expressed:
ut animum advertant, ne quos offendant,
Cic. Off. 2, 19, 68:
adverterent animos, ne quid novi tumultūs oriretur,
Liv. 4, 45.—
B.
Animum advertere, to observe a thing by directing the mind to it, to observe, to notice, to remark, to perceive (in the class. period contracted to animadvertere, q. v.).—Constr. with two accusatives, animum advertere aliquid (where aliquid may be regarded as depending on the prep. in comp., Roby, § 1118, or on animum advertere, considered as one idea, to observe), with acc. and inf., or rel. clause (the first mode of construction, most frequent with the pronouns id, hoc, illud, etc., is for the most part ante-class., and appears in Caes., Cic., and Sall. as an archaism):
et hoc animum advorte,
Plaut. Ps. 1, 3, 43:
hanc edictionem,
id. ib. 1, 2, 10:
haec animum te advertere par est,
Lucr. 2, 125:
animum adverti columellam e dumis eminentem,
Cic. Tusc. 5, 23, 65; id. Inv. 2, 51, 153:
Postquam id animum advertit,
Caes. B. G. 1, 24; 4, 12:
quidam Ligus animum advortit inter saxa repentīs cocleas,
Sall. J. 93, 2. In Vitruv. once with hinc:
ut etiam possumus hinc animum advertere,
as we can hence perceive, Vitr. 10, 22, 262.—With the acc. and inf.:
postquam tantopere id vos velle animum advorteram,
Ter. Phorm. 5, 8, 16:
animum advertit magnas esse copiashostium instructas,
Caes. B. G. 5, 18: cum animum adverteret locum relictum esse, Auct. B. Alex. 31; ib. 46.—With the rel. clause: nunc quam rem vitio dent, quaeso, animum advortite, Ter. And. prol. 8: quid ille sperare possit, animum adverte, Dolab. ap. Cic. Fam. 9, 9:
quam multarum rerum ipse ignarus esset... animum advertit,
Liv. 24, 48. Sometimes advertere alone = animum advertere; so once in Cicero's letters: nam advertebatur Pompeii familiares assentiri Volcatio, Fam. 1, 1 (although here, as well as almost everywhere, the readings fluctuate between advertere and animadvertere; cf. Orell. ad h. l.; animadvertebatur, B. and K.). So Verg. in the imp.:
qua ratione quod instat, Confieri possit, paucis, adverte, docebo,
attend! Verg. A. 4, 115.—In the histt., esp. Tac. and Pliny, more frequently:
donec advertit Tiberius,
Tac. A. 4, 54:
Zenobiam advertere pastores,
id. ib. 12, 51:
advertere quosdam cultu externo in sedibus senatorum,
id. ib. 13, 54:
quotiens novum aliquid adverterat,
id. ib. 15, 30 al.:
hirudo quam sanguisugam appellari adverto,
Plin. 8, 10, 10, § 29:
ut multos adverto credidisse,
id. 2, 67, 67, § 168. Still more rarely, advertere animo:
animis advertite vestris,
Verg. A. 2, 712:
hanc scientiam ad nostros pervenisse animo adverto,
Plin. 25, 2, 3, § 5; cf. Drak. ad Liv. 4, 27, 8.—
C.
To draw or turn something, esp. the attention of another, to or upon one's self (in the histt.):
gemitus ac planctus militum aures oraque advertere,
Tac. A. 1, 41:
octo aquilae imperatorem advertere,
id. ib. 2, 17: recentia veteraque odia advertit, drew them on himself, id. ib. 4, 21 al.—
D.
To call the attention of one to a definite act, i. e. to admonish of it, to urge to it (cf. II. A.):
non docet admonitio, sed advertit,
i. e. directs attention, Sen. Ep. 94:
advertit ea res Vespasiani animum, ut, etc.,
Tac. H. 3, 48.—
E.
Advertere in aliquem, for the more usual animadvertere in aliquem, to attend to one, i. e. to punish one (only in Tac.):
in P. Marcium consules more prisco advertere,
Tac. A. 2, 32:
ut in reliquos Sejani liberos adverteretur,
id. ib. 5, 9 (cf. id. Germ. 7, 3: animadvertere).—Hence,
1.
adversus (archaic advor-), a, um, P. a., turned to or toward a thing, with the face or front toward, standing over against, opposite, before, in front of (opp. aversus).
A.
In gen.:
solem adversum intueri,
Cic. Somn. Scip. 5:
Iris... Mille trahens varios adverso sole colores,
Verg. A. 4, 701; id. G. 1, 218:
antipodes adversis vestigiis stant contra nostra vestigia,
Cic. Ac. 2, 39: dentes adversi acuti ( the sharp front teeth) morsu dividunt escas, Cic. N. D. 2, 54:
quod is collis, tantum adversus in latitudinem patebat, quantum etc.,
Caes. B. G. 2, 8 Herz. So, hostes adversi, who make front against one advancing or retreating, id. ib. 2, 24:
L. Cotta legatus in adversum os fundā vulneratur,
in front, Caes. B. G. 5, 35; cf. Cic. Verr. 2, 5, 1; Liv. 21, 7 fin. al.; hence, vulnus adversum, a wound in front (on the contr., vulnus aversum, a wound in the back), Cic. Har. Resp. 19:
adversis vulneribus,
Aur. Vict. Vir. Illustr. 35, 4:
judicibus cicatrices adversas ostendere,
Cic. de Or. 2, 28:
cicatrices populus Romanus aspiceret adverso corpore exceptas,
id. Verr. 5, 3:
impetus hostium adversos, Auct. B. Alex. 8: Romani advorso colle evadunt,
ascend the hill in front, Sall. J. 52:
adversa signa,
Liv. 30, 8:
legiones quas Visellius et C. Silius adversis itineribus objecerant,
i. e. marches in which they went to meet the enemy, Tac. A. 3, 42: sed adverso fulgure ( by a flash of lightning falling directly before him) pavefactus est Nero, Suet. Ner. 48:
armenta egit Hannibal in adversos montes,
Quint. 2, 17, 19; cf. Lucr. 3, 1013; so Hor. S. 1, 1, 103; 2, 3, 205:
qui timet his adversa,
the opposite of this, id. Ep. 1, 6, 9 al. —Hence, of rivers: flumine adverso, up the stream, against the stream:
in adversum flumen contendere,
Lucr. 4, 423:
adverso feruntur flumine,
id. 6, 720; so Verg. G. 1, 201:
adverso amne,
Plin. 18, 6, 7, § 33;
adverso Tiberi subvehi,
Aur. Vict. Vir. Illustr. 22, 3 (opp. to secundā aquā, down stream, with the stream:
rate in secundam aquam labente,
Liv. 21, 47, 3); and of winds, opposed to a vessel's course, head winds, contrary winds, consequently unfavorable, adverse:
navigationes adversis ventis praecluduntur, Auct. B. Alex. 8: adversissimi navigantibus venti,
Caes. B. C. 3, 107.— Subst.: adversum, i, the opposite: hic ventus a septentrionibus oriens adversum tenet Athenis proficiscentibus, [p. 50] holds the opposite to those sailing from Athens, i. e. blows against them, Nep. Milt. 1 (so Nipperdey; but v. Hand, Turs. I. p. 183). — Adv.: ex adverso, also written exadverso and exadversum, opposite to, over against, ek tou enantiou:
portus ex adverso urbi positus,
Liv. 45, 10.—With gen.:
Patrae ex adverso Aetoliae et fluminis Eveni,
Plin. 4, 4, 5, § 11.—Without case:
cum ex adverso starent classes,
Just. 2, 14; so Suet. Caes. 39; Tib. 33.—In adversum, to the opposite side, against:
et duo in adversum immissi per moenia currus,
against each other, Prop. 3, 9, 23; so Gell. 2, 30; cf. Verg. A. 8, 237;
in adversum Romani subiere,
Liv. 1, 12; 7, 23.—
B.
In hostile opposition to, adverse to, unfavorable, unpropitious (opp. secundus; frequent and class.): conqueri fortunam adversam, Pac. ap. Cic. Tusc. 2, 21, 50:
hic dies pervorsus atque advorsus mihi obtigit,
Plaut. Men. 5, 5, 1:
advorsus nemini,
Ter. And. 1, 1, 37:
mentes improborum mihi infensae et adversae,
Cic. Sull. 10:
acclamatio,
id. de Or. 2, 83: adversā avi aliquid facere, vet. poët. ap. Cic. Div. 1, 16:
adversis auspiciis,
Aur. Vict. Vir. Illustr. 64, 6:
adversum omen,
Suet. Vit. 8:
adversissima auspicia,
id. Oth. 8: adversae res, misfortune, calamity, adverse fortune:
ut adversas res, sic secundas immoderate ferre levitatis est,
Cic. Off. 1, 26; cf.:
adversi casus,
Nep. Dat. 5:
adversae rerum undae,
a sea of troubles, Hor. Ep. 1, 2, 22: omnia secundissima nobis, adversissima illis accidisse, Caes. ap. Cic. Att. 10, 9 (the sup. is found also in Cæs. B. C. 3, 107):
quae magistratus ille dicet, secundis auribus, quae ab nostrum quo dicentur, adversis accipietis?
Liv. 6, 40:
adversus annus frugibus,
id. 4, 12:
valetudo adversa,
i. e. sickness, id. 10, 32:
adversum proelium,
an unsuccessful engagement, id. 7, 29; cf.
8, 31: adverso rumore esse,
to be in bad repute, to have a bad reputation, Tac. Ann. 14, 11:
adversa subsellia,
on which the opposition sit, Quint. 6, 1, 39.—Sometimes met. of feeling, contrary to, hated, hateful, odious:
quīs omnia regna advorsa sint,
Sall. J. 83; cf. Luc. 2, 229 Bentl.— Comp.:
neque est aliud adversius,
Plin. 32, 4, 14, § 35.—

* Adv.: adver-sē, self-contradictorily, Gell. 3, 16.— ad-versum, i, subst., esp. in the plur. adversa, misfortune, calamity, disaster, adversity, evil, mischief:
advorsa ejus per te tecta sient,
Ter. Hec. 3, 3, 28:
nihil adversi,
Cic. Brut. 1, 4:
si quid adversi accidisset,
Nep. Alc. 8; cf. Liv. 22, 40; 35, 13:
secunda felices, adversa magnos probant,
Plin. Pan. 31;
esp. freq. in Tac.: prospera et adversa pop. Rom., Ann. 1, 1: adversa tempestatum et fluctuum,
id. Agr. 25; so id. A. 3, 24; 45; 2, 69; 4, 13 al.— Subst.: adversus, i, m., an opponent, adversary (rare):
multosque mortalīs ea causa advorsos habeo,
Sall. C. 52, 7.—In Quint. also once ad-versa, ae, f., subst., a female opponent or adversary: natura noverca fuerit, si facultatem dicendi sociam scelerum, adversam innocentiae, invenit, 12, 1, 2.—
C.
In rhet., opposed to another of the same genus, e. g. sapientia and stultitia: “Haec quae ex eodem genere contraria sunt, appellantur adversa,” Cic. Top. 11.
3.
adversus or adversum (archaic advor-) (like rursus and rursum, prorsus and prorsum, quorsus and quorsum), adv. and prep., denoting direction to or toward an object (syn.: contra, in with acc., ad, erga).
A.
Adv.: opposite to, against, to, or toward a thing, in a friendly or hostile sense:
ibo advorsum,
Plaut. As. 2, 2, 29:
facito, ut venias advorsum mihi,
id. Men. 2, 3, 82:
obsecro te, matri ne quid tuae advorsus fuas, Liv. And. ap. Non. s. v. fuam, 111, 12 (Trag. Rel. p. 3 Rib.): quis hic est, qui advorsus it mihi?
Plaut. Men. 3, 2, 22:
adversus resistere,
Nep. Pelop. 1, 3:
nemo adversus ibat,
Liv. 37, 13, 8 al. In Plaut. and Ter. advorsum ire, or venire, to go to meet; also of a slave, to go to meet his master and bring him from a place (hence adversitor, q. v.):
solus nunc eo advorsum hero ex plurimis servis,
Plaut. Most. 4, 1, 23:
ei advorsum venimus,
id. ib. 4, 2, 32; Ter. Ad. 1, 1, 2 Ruhnk.—
B.
Prep. with acc., toward or against, in a friendly or a hostile sense.
1.
In a friendly sense.
(α).
Of place, turned to or toward, opposite to, before, facing, over against: qui cotidie unguentatus adversum speculum ornetur, before the mirror, Scipio ap. Gell. 7, 12:
adversus advocatos,
Liv. 45, 7, 5:
medicus debet residere illustri loco adversus aegrum,
opposite to the patient, Cels. 3, 6:
adversus Scyllam vergens in Italiam,
Plin. 3, 8, 14, § 87:
Lerina, adversum Antipolim,
id. 3, 5, 11, § 79.—
(β).
In the presence of any one, before:
egone ut te advorsum mentiar, mater mea?
Plaut. Aul. 4, 7, 9: idque gratum fuisse advorsum te habeo gratiam, I am thankful that this is acceptable before ( to) thee, Ter. And. 1, 1, 15: paululum adversus praesentem fortitudinem mollitus, somewhat softened at such firmness (of his wife), Tac. A. 15, 63.—Hence very often with verbs of speaking, answering, complaining, etc., to declare or express one's self to any one, to excuse one's self or apologize, and the like: te oportet hoc proloqui advorsum illam mihi, Enn. ap. Non. 232, 24 (Trag. v. 385 Vahl.):
immo si audias, quae dicta dixit me advorsum tibi,
what he told me of you, Plaut. Bacch. 4, 4, 47: de vita ac morte domini fabulavere advorsum fratrem illius, Afran. ap. Non. 232, 25:
mulier, credo, advorsum illum res suas conqueritur,
Titin. ib. 232, 21:
utendum est excusatione etiam adversus eos, quos invitus offendas,
Cic. Off. 2, 19, 68; Tac. A. 3, 71.— With that to which a reply is made, to (= ad):
adversus ea consul... respondit,
Liv. 4, 10, 12; 22, 40, 1; cf. Drak. ad 3, 57, 1.—
(γ).
In comparison, as if one thing were held toward, set against, or before another (v. ad, I. D. 4.); against, in comparison with, compared to:
repente lectus adversus veterem imperatorem comparabitur,
will be compared with, Liv. 24, 8, 8:
quid autem esse duo prospera bella Samnitium adversus tot decora populi Rom.,
id. 7, 32, 8.—
(δ).
Of demeanor toward one, to, toward:
quonam modo me gererem adversus Caesarem,
Cic. Fam. 11, 27, 11:
te adversus me omnia audere gratum est,
i. e. on my account, on my behalf, for my advantage, id. ib. 9, 22, 15:
lentae adversum imperia aures,
Tac. A. 1, 65.—Esp. often of friendly feeling, love, esteem, respect toward or for one (cf. Ruhnk. ad Ter. And. 4, 1, 15; Manut. ad Cic. Fam. 9, 22; Heusing. ad Cic. Off. 1, 11, 1;
Hab. Syn. 49): est enim pietas justitia adversus deos,
Cic. N. D. 1, 41, 116; id. Off. 3, 6, 28:
adhibenda est igitur quaedam reverentia adversus homines,
id. ib. 1, 28, 99 Beier:
sunt quaedam officia adversus eos servanda, a quibus injuriam acceperis,
id. ib. 1, 11, 33:
adversus merita ingratissimus,
Vell. 2, 69, 5:
summa adversus alios aequitas erat,
Liv. 3, 33, 8:
ob egregiam fidem adversus Romanos,
id. 29, 8, 2; so id. 45, 8, 4 al.:
beneficentiā adversus supplices utendum,
Tac. A. 11, 17.— More rarely
(ε).
of the general relation of an object or act to a person or thing (v. ad, I. D. 1.), in relation, in respect, or in regard to a thing:
epistula, ut adversus magistrum morum, modestior,
as addressed to a censor of manners, Cic. Fam. 3, 13, 8:
quasi adversus eos acquieverit sententiae,
in regard to the same, Dig. 49, 1; 3, 1.—
2.
In a hostile sense, against (the most usual class. signif. of this word): “Contra et adversus ita differunt, quod contra, ad locum, ut: contra basilicam; adversus, ad animi motum, ut: adversus illum facio; interdum autem promiscue accipitur,” Charis. p. 207 P.; cf. Cort. ad Sall. J. 101, 8:
advorsum legem accepisti a plurimis pecuniam,
Plaut. Truc. 4, 2, 48:
advorsum te fabulare illud,
against thy interest, to thy disadvantage, id. Stich. 4, 2, 11:
stultus est advorsus aetatem et capitis canitudinem, id. ap. Fest. s. v. canitudinem, p. 47: advorsum animi tui libidinem,
Ter. Hec. 4, 1, 19:
adversum leges, adversum rem publicam,
Cic. Verr. 2, 3, 84, § 195:
respondebat, SI PARET, ADVERSUM EDICTUM FECISSE,
id. ib. 2, 3, 28, §
69: me adversus populum Romanum possem defendere,
id. Phil. 1, 13 al. —In the histt., of a hostile attack, approach, etc.:
gladiis districtis impetum adversus montem in cohortes faciunt,
Caes. B. C. 1, 46:
adversus se non esse missos exercitus,
Liv. 3, 66:
bellum adversum Xerxem moret,
Aur. Vict. Caes. 24, 3:
copiis quibus usi adversus Romanum bellum,
Liv. 8, 2, 5:
adversus vim atque injuriam pugnantes,
id. 26, 25, 10 al.:
T. Quintius adversus Gallos missus est,
Eutr. 2, 2: Athenienses adversus tantam tempestatem belli duos duces deligunt, Just. 3, 6, 12 al.—Among physicians, of preventives against sickness, against (v. ad, I. A. 2.):
adversus profusionem in his auxilium est,
Cels. 5, 26; 6, 27 al.:
frigidus jam artus et cluso corpore adversum vim veneni,
Tac. A. 15, 64.— Trop.:
egregium adversus tempestates receptaculum,
Plin. Ep. 2, 17, 4; so id. ib. 2, 15, 36.—Hence: firmus, invictus, fortis adversus aliquid (like contra), protected against a thing, firm, fixed, secure:
advorsum divitias animum invictum gerebat,
Sall. J. 43, 5:
invictus adversum gratiam animus,
Tac. A. 15, 21:
adversus convicia malosque rumores firmus ac patiens,
Suet. Tib. 28:
Adversus omnes fortis feras canis,
Phaedr. 5, 10, 1; and in opp. sense: infirmus, inferior adversus aliquid, powerless against, unequal to:
fama, infirmissimum adversus vivos fortes telum,
Curt. 4, 14:
infirmus adversum pecuniam,
Aur. Vict. Caes. 9, 6:
inferior adversus laborem,
id. Epit. 40, 20.
► a.
Adversus is rarely put after the word which it governs:
egone ut te advorsum mentiar,
Plaut. Aul. 4, 7, 9:
hunc adversus,
Nep. Con. 2, 2; id. Tim. 4, 3:
quos advorsum ierat,
Sall. J. 101, 8.—
b.
It sometimes suffers tmesis:
Labienum ad Oceanum versus proficisci jubet,
Caes. B. G. 6, 33:
animadvortit fugam ad se vorsum fieri,
Sall. J. 58:
animum advortere ad se vorsum exercitum pergere,
id. ib. 69: ad Cordubam versus iter facere coepit, Auct. B. Hisp. 10 and 11; cf. in-versus:
in Galliam vorsus castra movere,
Sall. C. 56; Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 12; Traj. ap. Plin. Ep. 10, 78; the Eng. to-ward: to us ward, Psa. 40, 5; and the Gr. eis-de: eis halade, Hom. Od. 10, 351.

Lewis & Short latin dictionary > adverto
49 advorto

ad-verto (archaic advor-), ti, sum, 3, v. a., to turn a thing to or toward a place (in this signif., without animus; mostly poet.; syn.: observare, animadvertere, videre, cognoscere).
I.
Lit.
A.
In gen., with in or dat.:
illa sese huc advorterat in hanc nostram plateam,
Ter. Eun. 2, 3, 51:
in quamcunque domus lumina partem,
Ov. M. 6, 180; cf. id. ib. 8, 482:
malis numen,
Verg. A. 4, 611:
huc aures, huc, quaeso, advertite sensus,
Sil. 16, 213; cf. id. 6, 105.—
B.
Esp., a naut. t. t., to turn, direct, steer a ship to a place:
classem in portum,
Liv. 37, 9 Drak.:
terrae proras,
Verg. A. 7, 35; id. G. 4, 117 al.:
Colchos puppim,
Ov. H. 12, 23.— Absol.:
profugi advertere coloni,
landed, Sil. 1, 288;
hence also transf. to other things: aequore cursum,
Verg. A. 7, 196:
pedem ripae,
id. ib. 6, 386:
urbi agmen,
id. ib. 12, 555: adverti with acc. poet. for verti ad:
Scythicas advertitur oras,
Ov. M. 5, 649 (cf. adducor litora remis, id. ib. 3, 598, and Rudd. II. p. 327).
II.
Fig.
A.
Animum (in the poets and Livy also animos, rarely mentem) advertere; absol., or with adv. or ad aliquid, or alicui rei, to direct the mind, thoughts, or attention to a thing, to advert to, give attention to, attend to, to heed, observe, remark:
si voles advortere animum, Enn. ap. Var. L. L. 7, § 89 Müll. (Trag. v. 386 Vahl.): facete advortis animum tuum ad animum meum,
Plaut. Mil. 1, 1, 39:
nunc huc animum advortite ambo,
id. ib. 3, 1, 169:
advertunt animos ad religionem,
Lucr. 3, 54:
monitis animos advertite nostris,
Ov. M. 15, 140:
animum etiam levissimis rebus adverterent,
Tac. A. 13, 49.—With ne, when the object of attention is expressed:
ut animum advertant, ne quos offendant,
Cic. Off. 2, 19, 68:
adverterent animos, ne quid novi tumultūs oriretur,
Liv. 4, 45.—
B.
Animum advertere, to observe a thing by directing the mind to it, to observe, to notice, to remark, to perceive (in the class. period contracted to animadvertere, q. v.).—Constr. with two accusatives, animum advertere aliquid (where aliquid may be regarded as depending on the prep. in comp., Roby, § 1118, or on animum advertere, considered as one idea, to observe), with acc. and inf., or rel. clause (the first mode of construction, most frequent with the pronouns id, hoc, illud, etc., is for the most part ante-class., and appears in Caes., Cic., and Sall. as an archaism):
et hoc animum advorte,
Plaut. Ps. 1, 3, 43:
hanc edictionem,
id. ib. 1, 2, 10:
haec animum te advertere par est,
Lucr. 2, 125:
animum adverti columellam e dumis eminentem,
Cic. Tusc. 5, 23, 65; id. Inv. 2, 51, 153:
Postquam id animum advertit,
Caes. B. G. 1, 24; 4, 12:
quidam Ligus animum advortit inter saxa repentīs cocleas,
Sall. J. 93, 2. In Vitruv. once with hinc:
ut etiam possumus hinc animum advertere,
as we can hence perceive, Vitr. 10, 22, 262.—With the acc. and inf.:
postquam tantopere id vos velle animum advorteram,
Ter. Phorm. 5, 8, 16:
animum advertit magnas esse copiashostium instructas,
Caes. B. G. 5, 18: cum animum adverteret locum relictum esse, Auct. B. Alex. 31; ib. 46.—With the rel. clause: nunc quam rem vitio dent, quaeso, animum advortite, Ter. And. prol. 8: quid ille sperare possit, animum adverte, Dolab. ap. Cic. Fam. 9, 9:
quam multarum rerum ipse ignarus esset... animum advertit,
Liv. 24, 48. Sometimes advertere alone = animum advertere; so once in Cicero's letters: nam advertebatur Pompeii familiares assentiri Volcatio, Fam. 1, 1 (although here, as well as almost everywhere, the readings fluctuate between advertere and animadvertere; cf. Orell. ad h. l.; animadvertebatur, B. and K.). So Verg. in the imp.:
qua ratione quod instat, Confieri possit, paucis, adverte, docebo,
attend! Verg. A. 4, 115.—In the histt., esp. Tac. and Pliny, more frequently:
donec advertit Tiberius,
Tac. A. 4, 54:
Zenobiam advertere pastores,
id. ib. 12, 51:
advertere quosdam cultu externo in sedibus senatorum,
id. ib. 13, 54:
quotiens novum aliquid adverterat,
id. ib. 15, 30 al.:
hirudo quam sanguisugam appellari adverto,
Plin. 8, 10, 10, § 29:
ut multos adverto credidisse,
id. 2, 67, 67, § 168. Still more rarely, advertere animo:
animis advertite vestris,
Verg. A. 2, 712:
hanc scientiam ad nostros pervenisse animo adverto,
Plin. 25, 2, 3, § 5; cf. Drak. ad Liv. 4, 27, 8.—
C.
To draw or turn something, esp. the attention of another, to or upon one's self (in the histt.):
gemitus ac planctus militum aures oraque advertere,
Tac. A. 1, 41:
octo aquilae imperatorem advertere,
id. ib. 2, 17: recentia veteraque odia advertit, drew them on himself, id. ib. 4, 21 al.—
D.
To call the attention of one to a definite act, i. e. to admonish of it, to urge to it (cf. II. A.):
non docet admonitio, sed advertit,
i. e. directs attention, Sen. Ep. 94:
advertit ea res Vespasiani animum, ut, etc.,
Tac. H. 3, 48.—
E.
Advertere in aliquem, for the more usual animadvertere in aliquem, to attend to one, i. e. to punish one (only in Tac.):
in P. Marcium consules more prisco advertere,
Tac. A. 2, 32:
ut in reliquos Sejani liberos adverteretur,
id. ib. 5, 9 (cf. id. Germ. 7, 3: animadvertere).—Hence,
1.
adversus (archaic advor-), a, um, P. a., turned to or toward a thing, with the face or front toward, standing over against, opposite, before, in front of (opp. aversus).
A.
In gen.:
solem adversum intueri,
Cic. Somn. Scip. 5:
Iris... Mille trahens varios adverso sole colores,
Verg. A. 4, 701; id. G. 1, 218:
antipodes adversis vestigiis stant contra nostra vestigia,
Cic. Ac. 2, 39: dentes adversi acuti ( the sharp front teeth) morsu dividunt escas, Cic. N. D. 2, 54:
quod is collis, tantum adversus in latitudinem patebat, quantum etc.,
Caes. B. G. 2, 8 Herz. So, hostes adversi, who make front against one advancing or retreating, id. ib. 2, 24:
L. Cotta legatus in adversum os fundā vulneratur,
in front, Caes. B. G. 5, 35; cf. Cic. Verr. 2, 5, 1; Liv. 21, 7 fin. al.; hence, vulnus adversum, a wound in front (on the contr., vulnus aversum, a wound in the back), Cic. Har. Resp. 19:
adversis vulneribus,
Aur. Vict. Vir. Illustr. 35, 4:
judicibus cicatrices adversas ostendere,
Cic. de Or. 2, 28:
cicatrices populus Romanus aspiceret adverso corpore exceptas,
id. Verr. 5, 3:
impetus hostium adversos, Auct. B. Alex. 8: Romani advorso colle evadunt,
ascend the hill in front, Sall. J. 52:
adversa signa,
Liv. 30, 8:
legiones quas Visellius et C. Silius adversis itineribus objecerant,
i. e. marches in which they went to meet the enemy, Tac. A. 3, 42: sed adverso fulgure ( by a flash of lightning falling directly before him) pavefactus est Nero, Suet. Ner. 48:
armenta egit Hannibal in adversos montes,
Quint. 2, 17, 19; cf. Lucr. 3, 1013; so Hor. S. 1, 1, 103; 2, 3, 205:
qui timet his adversa,
the opposite of this, id. Ep. 1, 6, 9 al. —Hence, of rivers: flumine adverso, up the stream, against the stream:
in adversum flumen contendere,
Lucr. 4, 423:
adverso feruntur flumine,
id. 6, 720; so Verg. G. 1, 201:
adverso amne,
Plin. 18, 6, 7, § 33;
adverso Tiberi subvehi,
Aur. Vict. Vir. Illustr. 22, 3 (opp. to secundā aquā, down stream, with the stream:
rate in secundam aquam labente,
Liv. 21, 47, 3); and of winds, opposed to a vessel's course, head winds, contrary winds, consequently unfavorable, adverse:
navigationes adversis ventis praecluduntur, Auct. B. Alex. 8: adversissimi navigantibus venti,
Caes. B. C. 3, 107.— Subst.: adversum, i, the opposite: hic ventus a septentrionibus oriens adversum tenet Athenis proficiscentibus, [p. 50] holds the opposite to those sailing from Athens, i. e. blows against them, Nep. Milt. 1 (so Nipperdey; but v. Hand, Turs. I. p. 183). — Adv.: ex adverso, also written exadverso and exadversum, opposite to, over against, ek tou enantiou:
portus ex adverso urbi positus,
Liv. 45, 10.—With gen.:
Patrae ex adverso Aetoliae et fluminis Eveni,
Plin. 4, 4, 5, § 11.—Without case:
cum ex adverso starent classes,
Just. 2, 14; so Suet. Caes. 39; Tib. 33.—In adversum, to the opposite side, against:
et duo in adversum immissi per moenia currus,
against each other, Prop. 3, 9, 23; so Gell. 2, 30; cf. Verg. A. 8, 237;
in adversum Romani subiere,
Liv. 1, 12; 7, 23.—
B.
In hostile opposition to, adverse to, unfavorable, unpropitious (opp. secundus; frequent and class.): conqueri fortunam adversam, Pac. ap. Cic. Tusc. 2, 21, 50:
hic dies pervorsus atque advorsus mihi obtigit,
Plaut. Men. 5, 5, 1:
advorsus nemini,
Ter. And. 1, 1, 37:
mentes improborum mihi infensae et adversae,
Cic. Sull. 10:
acclamatio,
id. de Or. 2, 83: adversā avi aliquid facere, vet. poët. ap. Cic. Div. 1, 16:
adversis auspiciis,
Aur. Vict. Vir. Illustr. 64, 6:
adversum omen,
Suet. Vit. 8:
adversissima auspicia,
id. Oth. 8: adversae res, misfortune, calamity, adverse fortune:
ut adversas res, sic secundas immoderate ferre levitatis est,
Cic. Off. 1, 26; cf.:
adversi casus,
Nep. Dat. 5:
adversae rerum undae,
a sea of troubles, Hor. Ep. 1, 2, 22: omnia secundissima nobis, adversissima illis accidisse, Caes. ap. Cic. Att. 10, 9 (the sup. is found also in Cæs. B. C. 3, 107):
quae magistratus ille dicet, secundis auribus, quae ab nostrum quo dicentur, adversis accipietis?
Liv. 6, 40:
adversus annus frugibus,
id. 4, 12:
valetudo adversa,
i. e. sickness, id. 10, 32:
adversum proelium,
an unsuccessful engagement, id. 7, 29; cf.
8, 31: adverso rumore esse,
to be in bad repute, to have a bad reputation, Tac. Ann. 14, 11:
adversa subsellia,
on which the opposition sit, Quint. 6, 1, 39.—Sometimes met. of feeling, contrary to, hated, hateful, odious:
quīs omnia regna advorsa sint,
Sall. J. 83; cf. Luc. 2, 229 Bentl.— Comp.:
neque est aliud adversius,
Plin. 32, 4, 14, § 35.—

* Adv.: adver-sē, self-contradictorily, Gell. 3, 16.— ad-versum, i, subst., esp. in the plur. adversa, misfortune, calamity, disaster, adversity, evil, mischief:
advorsa ejus per te tecta sient,
Ter. Hec. 3, 3, 28:
nihil adversi,
Cic. Brut. 1, 4:
si quid adversi accidisset,
Nep. Alc. 8; cf. Liv. 22, 40; 35, 13:
secunda felices, adversa magnos probant,
Plin. Pan. 31;
esp. freq. in Tac.: prospera et adversa pop. Rom., Ann. 1, 1: adversa tempestatum et fluctuum,
id. Agr. 25; so id. A. 3, 24; 45; 2, 69; 4, 13 al.— Subst.: adversus, i, m., an opponent, adversary (rare):
multosque mortalīs ea causa advorsos habeo,
Sall. C. 52, 7.—In Quint. also once ad-versa, ae, f., subst., a female opponent or adversary: natura noverca fuerit, si facultatem dicendi sociam scelerum, adversam innocentiae, invenit, 12, 1, 2.—
C.
In rhet., opposed to another of the same genus, e. g. sapientia and stultitia: “Haec quae ex eodem genere contraria sunt, appellantur adversa,” Cic. Top. 11.
3.
adversus or adversum (archaic advor-) (like rursus and rursum, prorsus and prorsum, quorsus and quorsum), adv. and prep., denoting direction to or toward an object (syn.: contra, in with acc., ad, erga).
A.
Adv.: opposite to, against, to, or toward a thing, in a friendly or hostile sense:
ibo advorsum,
Plaut. As. 2, 2, 29:
facito, ut venias advorsum mihi,
id. Men. 2, 3, 82:
obsecro te, matri ne quid tuae advorsus fuas, Liv. And. ap. Non. s. v. fuam, 111, 12 (Trag. Rel. p. 3 Rib.): quis hic est, qui advorsus it mihi?
Plaut. Men. 3, 2, 22:
adversus resistere,
Nep. Pelop. 1, 3:
nemo adversus ibat,
Liv. 37, 13, 8 al. In Plaut. and Ter. advorsum ire, or venire, to go to meet; also of a slave, to go to meet his master and bring him from a place (hence adversitor, q. v.):
solus nunc eo advorsum hero ex plurimis servis,
Plaut. Most. 4, 1, 23:
ei advorsum venimus,
id. ib. 4, 2, 32; Ter. Ad. 1, 1, 2 Ruhnk.—
B.
Prep. with acc., toward or against, in a friendly or a hostile sense.
1.
In a friendly sense.
(α).
Of place, turned to or toward, opposite to, before, facing, over against: qui cotidie unguentatus adversum speculum ornetur, before the mirror, Scipio ap. Gell. 7, 12:
adversus advocatos,
Liv. 45, 7, 5:
medicus debet residere illustri loco adversus aegrum,
opposite to the patient, Cels. 3, 6:
adversus Scyllam vergens in Italiam,
Plin. 3, 8, 14, § 87:
Lerina, adversum Antipolim,
id. 3, 5, 11, § 79.—
(β).
In the presence of any one, before:
egone ut te advorsum mentiar, mater mea?
Plaut. Aul. 4, 7, 9: idque gratum fuisse advorsum te habeo gratiam, I am thankful that this is acceptable before ( to) thee, Ter. And. 1, 1, 15: paululum adversus praesentem fortitudinem mollitus, somewhat softened at such firmness (of his wife), Tac. A. 15, 63.—Hence very often with verbs of speaking, answering, complaining, etc., to declare or express one's self to any one, to excuse one's self or apologize, and the like: te oportet hoc proloqui advorsum illam mihi, Enn. ap. Non. 232, 24 (Trag. v. 385 Vahl.):
immo si audias, quae dicta dixit me advorsum tibi,
what he told me of you, Plaut. Bacch. 4, 4, 47: de vita ac morte domini fabulavere advorsum fratrem illius, Afran. ap. Non. 232, 25:
mulier, credo, advorsum illum res suas conqueritur,
Titin. ib. 232, 21:
utendum est excusatione etiam adversus eos, quos invitus offendas,
Cic. Off. 2, 19, 68; Tac. A. 3, 71.— With that to which a reply is made, to (= ad):
adversus ea consul... respondit,
Liv. 4, 10, 12; 22, 40, 1; cf. Drak. ad 3, 57, 1.—
(γ).
In comparison, as if one thing were held toward, set against, or before another (v. ad, I. D. 4.); against, in comparison with, compared to:
repente lectus adversus veterem imperatorem comparabitur,
will be compared with, Liv. 24, 8, 8:
quid autem esse duo prospera bella Samnitium adversus tot decora populi Rom.,
id. 7, 32, 8.—
(δ).
Of demeanor toward one, to, toward:
quonam modo me gererem adversus Caesarem,
Cic. Fam. 11, 27, 11:
te adversus me omnia audere gratum est,
i. e. on my account, on my behalf, for my advantage, id. ib. 9, 22, 15:
lentae adversum imperia aures,
Tac. A. 1, 65.—Esp. often of friendly feeling, love, esteem, respect toward or for one (cf. Ruhnk. ad Ter. And. 4, 1, 15; Manut. ad Cic. Fam. 9, 22; Heusing. ad Cic. Off. 1, 11, 1;
Hab. Syn. 49): est enim pietas justitia adversus deos,
Cic. N. D. 1, 41, 116; id. Off. 3, 6, 28:
adhibenda est igitur quaedam reverentia adversus homines,
id. ib. 1, 28, 99 Beier:
sunt quaedam officia adversus eos servanda, a quibus injuriam acceperis,
id. ib. 1, 11, 33:
adversus merita ingratissimus,
Vell. 2, 69, 5:
summa adversus alios aequitas erat,
Liv. 3, 33, 8:
ob egregiam fidem adversus Romanos,
id. 29, 8, 2; so id. 45, 8, 4 al.:
beneficentiā adversus supplices utendum,
Tac. A. 11, 17.— More rarely
(ε).
of the general relation of an object or act to a person or thing (v. ad, I. D. 1.), in relation, in respect, or in regard to a thing:
epistula, ut adversus magistrum morum, modestior,
as addressed to a censor of manners, Cic. Fam. 3, 13, 8:
quasi adversus eos acquieverit sententiae,
in regard to the same, Dig. 49, 1; 3, 1.—
2.
In a hostile sense, against (the most usual class. signif. of this word): “Contra et adversus ita differunt, quod contra, ad locum, ut: contra basilicam; adversus, ad animi motum, ut: adversus illum facio; interdum autem promiscue accipitur,” Charis. p. 207 P.; cf. Cort. ad Sall. J. 101, 8:
advorsum legem accepisti a plurimis pecuniam,
Plaut. Truc. 4, 2, 48:
advorsum te fabulare illud,
against thy interest, to thy disadvantage, id. Stich. 4, 2, 11:
stultus est advorsus aetatem et capitis canitudinem, id. ap. Fest. s. v. canitudinem, p. 47: advorsum animi tui libidinem,
Ter. Hec. 4, 1, 19:
adversum leges, adversum rem publicam,
Cic. Verr. 2, 3, 84, § 195:
respondebat, SI PARET, ADVERSUM EDICTUM FECISSE,
id. ib. 2, 3, 28, §
69: me adversus populum Romanum possem defendere,
id. Phil. 1, 13 al. —In the histt., of a hostile attack, approach, etc.:
gladiis districtis impetum adversus montem in cohortes faciunt,
Caes. B. C. 1, 46:
adversus se non esse missos exercitus,
Liv. 3, 66:
bellum adversum Xerxem moret,
Aur. Vict. Caes. 24, 3:
copiis quibus usi adversus Romanum bellum,
Liv. 8, 2, 5:
adversus vim atque injuriam pugnantes,
id. 26, 25, 10 al.:
T. Quintius adversus Gallos missus est,
Eutr. 2, 2: Athenienses adversus tantam tempestatem belli duos duces deligunt, Just. 3, 6, 12 al.—Among physicians, of preventives against sickness, against (v. ad, I. A. 2.):
adversus profusionem in his auxilium est,
Cels. 5, 26; 6, 27 al.:
frigidus jam artus et cluso corpore adversum vim veneni,
Tac. A. 15, 64.— Trop.:
egregium adversus tempestates receptaculum,
Plin. Ep. 2, 17, 4; so id. ib. 2, 15, 36.—Hence: firmus, invictus, fortis adversus aliquid (like contra), protected against a thing, firm, fixed, secure:
advorsum divitias animum invictum gerebat,
Sall. J. 43, 5:
invictus adversum gratiam animus,
Tac. A. 15, 21:
adversus convicia malosque rumores firmus ac patiens,
Suet. Tib. 28:
Adversus omnes fortis feras canis,
Phaedr. 5, 10, 1; and in opp. sense: infirmus, inferior adversus aliquid, powerless against, unequal to:
fama, infirmissimum adversus vivos fortes telum,
Curt. 4, 14:
infirmus adversum pecuniam,
Aur. Vict. Caes. 9, 6:
inferior adversus laborem,
id. Epit. 40, 20.
► a.
Adversus is rarely put after the word which it governs:
egone ut te advorsum mentiar,
Plaut. Aul. 4, 7, 9:
hunc adversus,
Nep. Con. 2, 2; id. Tim. 4, 3:
quos advorsum ierat,
Sall. J. 101, 8.—
b.
It sometimes suffers tmesis:
Labienum ad Oceanum versus proficisci jubet,
Caes. B. G. 6, 33:
animadvortit fugam ad se vorsum fieri,
Sall. J. 58:
animum advortere ad se vorsum exercitum pergere,
id. ib. 69: ad Cordubam versus iter facere coepit, Auct. B. Hisp. 10 and 11; cf. in-versus:
in Galliam vorsus castra movere,
Sall. C. 56; Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 12; Traj. ap. Plin. Ep. 10, 78; the Eng. to-ward: to us ward, Psa. 40, 5; and the Gr. eis-de: eis halade, Hom. Od. 10, 351.

Lewis & Short latin dictionary > advorto
50 remitto

rĕ-mitto, mīsi, missum, 3, v. a. and n.
I.
Act., to let go back, send back, despatch back, drive back, cause to return (class. and very freq.; cf. reddo).
A.
Lit.
1.
In gen.: Al. Redde mihi illam (filiam)... Non remissura es mihi illam?... non remittes? Me. Non remittam! Plaut. Cist. 2, 1, 29 sq.:
a legione omnes remissi sunt domum Thebis,
id. Ep. 2, 2, 22:
aliquem domum,
Caes. B. G. 1, 43 fin.; 4, 21; 7, 4 fin.; id. B. C. 3, 27 fin.:
mulieres Romam,
Cic. Att. 7, 23, 2:
paucos in regnum,
Caes. B. C. 2, 44:
Fabium cum legione in sua hiberna,
id. B. G. 5, 53:
partem legionum in sua castra,
id. B. C. 3, 97:
ad parentes aliquem nuntium,
Plaut. Capt. 2, 3, 15:
aliquem ad aliquem,
id. Cas. 2, 8, 1; Cic. Fam. 16, 5, 1; Caes. B. C. 1, 24; 26:
obsides alicui,
id. B. G. 3, 8 fin.; Lucil. ap. Lact. 5, 14:
is argentum huc remisit,
Plaut. As. 2, 2, 69:
librum tibi remisi,
Cic. Att. 9, 9, 2: pila intercepta, to cast or hurl back, Caes. B. G. 2, 27; so,
tractum de corpore telum,
Ov. M. 5, 95:
epistulam ad aliquem,
Plaut. Truc. 2, 4, 43:
litteras Caesari,
Caes. B. G. 5, 47; cf.:
scripta ad eum mandata per eos,
id. B. C. 1, 10:
naves ad aliquem,
id. B. G. 5, 23; so,
naves,
id. B. C. 1, 27:
obsides,
id. B. G. 3, 8; 3, 29:
nonne vides etiam, quantā vi tigna trabesque Respuat umor aquae?.. Tam cupide sursum revomit magis atque remittit,
drives back, Lucr. 2, 199; so,
aquas longe (cautes),
Sen. Hippol. 583:
calces (equi),
i. e. kick out behind, Nep. Eum. 5, 5.—
b.
To send forth from itself, give out, yield:
ut melius muriā, quam testa marina remittit,
gives forth, yields, Hor. S. 2, 8, 53:
muriam,
Col. 12, 9 init.:
minimum seri,
id. 12, 13:
umorem (humus),
id. 12, 15 init.:
aeruginem (vasa aenea),
id. 12, 20, 2:
nec umenti sensit tellure remitti (nebulas),
Ov. M. 1, 604:
umorem ex se ipsa remittit,
Verg. G. 2, 218:
quod baca remisit olivae,
Hor. S. 2, 4, 69:
sanguinem e pulmone,
Ov. P. 1, 3, 19.—
2.
In partic.
a.
To let go back, to loosen, slacken, relax any thing strained, bound, rigid, etc. (syn. relaxo;
opp. intendo, adduco): in agro ambulanti ramulum adductum, ut remissus esset, in oculum suum recidisse,
Cic. Div. 1, 54, 123; cf.:
habenas vel adducere vel remittere,
id. Lael. 13, 45:
frena,
Ov. M. 2, 191 (opp. retinere);
6, 228: lora,
id. ib. 2, 200; id. Am. 3, 2, 14; cf.:
vela pennarum,
Lucr. 6, 743:
ira contractis, hilaritas remissis (superciliis) ostenditur,
Quint. 11, 3, 79:
quattuor remissis (digitis) magis quam tensis,
id. 11, 3, 99:
digitis,
Ov. H. 19, 197:
remissis,
id. M. 4, 229: junctasque manus remisit;
vinclis remissis, etc.,
i. e. to loose, id. ib. 9, 314 sq.:
digitum contrahens ac remittens,
Plin. 11, 26, 32, § 94: bracchia, i. e. to let sink or fall down, Verg. G. 1, 202: remissas manus, sinking or failing, Vulg. Heb. 12, 12:
frigore mella Cogit hiems eademque calor liquefacta remittit,
dissolves again, melts, Verg. G. 4, 36; cf.:
cum se purpureo vere remittit humus,
opens again, thaws, Tib. 3, 5, 4:
vere remissus ager,
Ov. F. 4, 126. —
b.
To leave behind, produce:
veluti tractata notam labemque remittunt Atramenta,
Hor. Ep. 2, 1, 235.—
c.
Jurid. t. t.: remittere nuntium or repudium, to send a bill of divorce, to dissolve a marriage or betrothal; v. nuntius and repudium.—
B.
Trop.
1.
In gen., to send back, give back, return, restore, dismiss, remove, etc.:
(specula) simulacra remittunt,
Lucr. 4, 337 Lachm.:
vocem late nemora alta remittunt,
Verg. A. 12, 929; cf.:
totidemque remisit Verba locus,
Ov. M. 3, 500:
chorda sonum... remittit acutum (with reddere),
Hor. A. P. 349:
vos me imperatoris nomine appellavistis: cujus si vos paenitet, vestrum vobis beneficium remitto, mihi meum restituite nomen,
Caes. B. C. 2, 32 fin.:
quin etiam ipsis (imperium) remittere,
id. B. G. 7, 20: integram causam ad senatum remittit, refers, Tac. A. 3, 10:
a quibus appellatum erit, si forte ad eosdem remittemur,
Quint. 11, 1, 76; 12, 10, 21:
veniam,
to return, repay, Verg. A. 4, 436:
quae nisi respuis ex animo longeque remittis,
Lucr. 6, 68; cf.:
opinionem animo,
to dismiss, reject, cast off, Cic. Clu. 2, 6:
si quid ab omnibus conceditur, id reddo ac remitto,
resign it, id. Sull. 30, 84:
utramque provinciam remitto, exercitum depono,
id. Phil. 8, 8, 25:
Galliam togatam,
id. ib. 8, 9, 27.—
2.
In partic.
a.
(Acc. to I A. 2. a.) To slacken, relax, relieve, release, abate, remit (freq. and class.):
omnes sonorum tum intendens tum remittens persequetur gradus,
Cic. Or. 18, 59; cf.:
(sonorum vis) tum remittit animos, tum contrahit,
id. Leg. 2, 15, 38: quaero enim non quibus intendam rebus animum, sed quibus relaxem ac remittam, relieve, recreate, refresh, id. Fragm. ap. Non. 383, 23:
ut requiescerem curamque animi remitterem,
id. Verr. 2, 4, 61, § 137:
animum per dies festos licentius,
Liv. 27, 31; and in a like sense with se, Nep. Alcib. 1 fin.;
and mid.: mirum est, ut opusculis animus intendatur remittaturque,
Plin. Ep. 7, 9, 13:
animos a contentione pugnae,
Liv. 5, 41:
animos a certamine,
id. 9, 12:
animos a religione,
id. 5, 25; cf.:
nihil apud milites remittitur a summo certamine,
id. 6, 24, 10:
superioris temporis contentionem,
Caes. B. C. 2, 14 fin.; cf. Cic. Brut. 55, 202:
diligentiam in perdiscendo ac memoriam,
Caes. B. G. 6, 14; cf.:
curam et diligentiam remittunt,
id. B. C. 2, 13:
summum illud suum studium remisit,
Cic. Brut. 93, 320:
ea studia remissa temporibus revocavi,
id. Tusc. 1, 1, 1:
belli opera,
Liv. 30, 3:
bellum,
id. 30, 23:
pugnam,
Sall. J. 60, 3 al.:
urguent tamen et nihil remittunt,
Cic. Fin. 4, 28, 77: equites petere ut sibi laxaret aliquid laboris;
quibus ille, ne nihil remissum dicatis, remitto, etc.,
Liv. 9, 16:
cottidie aliquid iracundiae remittebat,
Cic. Phil. 8, 6, 19; cf. id. Att. 10, 4, 2:
aliquid de suo,
id. Rab. Post. 11, 31:
horam de meis legitimis horis,
id. Verr. 2, 1, 9, § 25:
aliquid de severitate cogendi,
id. Phil. 1, 5, 12; 13, 17, 36:
nihil de saevitiā,
Tac. A. 6, 25 al.; cf. Caes. B. C. 3, 17:
ex eo, quod ipse potest in dicendo, aliquantum remittet,
Cic. Div. in Caecil. 15, 48:
aliquid ex pristinā virtute,
Caes. B. C. 3, 28:
aliquid ex curā verborum,
Quint. 10, 7, 22; 7, 1, 22.—With ellipsis of aliquid, etc.:
illum viris fortissimis remittere de summā non potuisse, te mulieri deterrimae recte remississe, etc.,
Cic. Verr. 2, 3, 35, § 82; Liv. 4, 43, 11:
de voluntate nihil,
Cic. Brut. 5, 17:
nihil e solito luxu,
Tac. H. 3, 55:
nihil ex arrogantiā,
id. Agr. 27 al. — Impers.:
tum aequo animo remittendum de celeritate existumabat,
Caes. B. G. 5, 49.—
(β).
With inf., to cease, leave off, omit to do any thing (rare;
not in Cic. or Cæs.): si cogites, remittas jam me onerare injuriis,
Ter. And. 5, 1, 8:
neque remittit quid ubique hostis ageret explorare,
Sall. J. 52, 5; cf.:
quid bellicosus Cantaber cogitet, remittas Quaerere,
Hor. C. 2, 11, 3.—
(γ).
With se, or mid., to relax, abate:
ubi dolor et inflammatio se remiserunt,
Cels. 4, 24 fin.; cf.:
cum se furor ille remisit,
Ov. H. 4, 51:
quae (febres) certum habent circuitum et ex toto remittuntur,
Cels. 3, 12; cf. under II.—
(δ).
Mid., to recreate one ' s self:
eundem, cum scripsi, eundem etiam cum remittor, lego,
Plin. Ep. 1, 16, 7; cf.:
fas est et carmine remitti,
id. ib. 7, 9, 9; cf.
supra: animus remittatur,
id. ib. 7, 9, 13.—
(ε).
To give free course to (opp. continere):
animi appetitus, qui tum remitterentur, tum continerentur,
Cic. N. D. 2, 12, 34.—
b.
With respect to a person, to free one from any thing; to give up, grant, forgive, yield, resign, concede, surrender, sacrifice a thing to any one (= concedere, condonare); with acc. of the offence:
Tranioni remitte quaeso hanc noxiam causā meā,
Plaut. Most. 5, 2, 47:
injuriam,
Sall. H. 3, 61, 2 Dietsch:
quare tum cito senex ille remisit injuriam?
Sen. Contr. 2, 11, 1:
ut ex animo tibi volens omne delictum remittam,
App. M. 3, p. 137, 29; so freq. in late Lat., to remit, forgive a sin or offence:
peccata,
Vulg. Matt. 9, 2:
blasphemia,
id. ib. 12, 31:
cogitationem,
id. Act. 8, 22. — Freq. with acc. of the penalty:
multam,
Cic. Phil. 11, 8, 18:
poenam alicui,
Liv. 40, 10, 9: ipso remittente Verginio ultimam poenam, id. 3, 59, 10; 8, 35, 1:
omnia tibi ista concedam et remittam,
Cic. Verr. 2, 5, 9, § 22; cf. id. Ac. 2, 33, 106; and:
alicui remittere atque concedere, ut, etc.,
id. Planc. 30, 73: meam animadversionem et suppli cium... remitto tibi et condono, Vatin. ap. Cic. Fam. 5, 10, 2:
quod natura remittit, Invida jura negant,
Ov. M. 10, 330:
si per populum Romanum stipendium remittatur,
Caes. B. G. 1, 44:
pecunias, quas erant in publicum Varroni cives Romani polliciti, remittit,
id. B. C. 2, 21; cf. Liv. 42, 53: aedes (venditas) alicui, to give up, resign a purchase, Plaut. Most. 3, 2, 111:
tempus vobis,
Cic. Verr. 2, 1, 11, § 30:
ut patria tantum nobis in nostrum privatum usum, quantum ipsi superesse posset, remitteret,
id. Rep. 1, 4, 8:
navem imperare debuisti ex foedere: remisisti in triennium: militem nullum umquam poposcisti per tot annos,
id. Verr. 2, 4, 9, § 21:
tibi remittunt omnes istam voluptatem et eā se carere patiuntur,
resign that pleasure to you, id. de Or. 1, 58, 246:
ut memoriam simultatium patriae remitteret,
sacrifice to his country, Liv. 9, 38; cf.:
privata odia publicis utilitatibus remittere,
Tac. A. 1, 10:
ut sibi poenam magistri equitum remitteret (dictator),
that he would remit for their sake, Liv. 8, 35:
dictator consulibus in senatu magnifice conlaudatis et suarum quoque rerum illis remisso honore, dictaturā se abdicavit,
having been resigned in their favor, id. 7, 11:
jus ipsi remittent,
will abandon their claim, id. 6, 18, 7.— Absol.:
remittentibus tribunis plebis comitia per interregem sunt habita,
withdrawing their opposition, Liv. 6, 36, 3:
de tributo remiserunt,
id. 5, 12, 13; cf. Tac. A. 1, 8:
si hoc ipsi remitti vellent, remitterent ipsi de maritumis custodiis,
Caes. B. C. 3, 17.—
(β).
Poet., with inf., to allow, permit:
sed mora damnosa est nec res dubitare remittit,
Ov. M. 11, 376; cf.:
(Fides) occulte saevire vetat, prodesse remittit,
Claud. Laud. Stil. 2, 37. —
II.
Neutr., to decrease, abate (very rare, but class.):
si forte ventus remisisset,
Caes. B. C. 3, 26:
imbres,
Liv. 40, 33, 4:
pestilentia,
id. 2, 34, 6:
cum remiserant dolores pedum,
Cic. Brut. 34, 130; cf.:
si remittent quippiam Philumenae dolores,
Ter. Hec. 3, 2, 14:
tumor remittens,
Cels. 7, 18:
vapor calidus primo non remittit propter levitatem,
does not sink, Vitr. 8, 2.— Hence, rĕmissus, a, um, P. a. (acc. to I. A. 2. a.), slack, loose, relaxed, languid (opp. contentus, contendere):
membra,
Lucr. 5, 852.
A.
Lit.:
ut onera contentis corporibus facilius feruntur, remissis opprimunt,
Cic. Tusc. 2, 23, 54; cf.:
vox, ut nervi, quo remissior, hoc gravior et plenior,
Quint. 11, 3, 42:
ridens Venus et remisso Filius arcu,
Hor. C. 3, 27, 67:
ammoniacum,
i. e. liquid, Pall. 1, 41, 2; cf.
adeps,
Veg. 1, 11, 4. —
B.
Trop., relaxed, not rigid, strict, or hard, both in a good and bad sense.
1.
Mild, gentle, soft, indulgent, cheerful, good-humored, gay, etc. (syn.:
lenis, mitis, dulcis): remissior ventus,
Caes. B. C. 3, 26:
remissiora frigora,
id. B. G. 5, 12 fin.:
cantūs remissiores,
Cic. de Or. 1, 60, 254; cf.:
tum intentis tum remissis modis,
Quint. 11, 3, 17:
si me non improbissime Dolabella tractasset, dubitassem fortasse, utrum remissior essem, an summo jure contenderem,
Cic. Att. 16, 15, 1:
in eo sermone non remissi sumus,
id. Fin. 3, 1, 2:
remissus et subridens,
Tac. Or. 11 init.:
nisi magistratus valde lenes et remissi sint,
Cic. Rep. 1, 43, 66:
in ulciscendo remissior,
id. Red. ad Quir. 7, 23:
animus (with lenis),
id. de Or. 2, 46, 193; cf.:
remississimo ad otium et ad omnem comitatem animo,
i. e. most prone, Suet. Aug. 98:
remissus et mitis,
Plin. Ep. 3, 14, 5:
cum tristibus severe, cum remissis jucunde vivere,
Cic. Cael. 6, 13; cf. Suet. Galb. 14; id. Claud. 21:
decorus est sermo senis quietus et remissus,
Cic. Sen. 9, 28:
remissius genus dicendi,
id. Sest. 54, 115:
amicitia remissior esse debet et liberior et dulcior,
id. Lael. 18, 66; cf.
affectus,
Quint. 10, 1, 73:
egressiones dulces et remissae,
id. 11, 3, 164: joci, gay, merry (opp. curae graves), Ov. M. 3, 319; cf.:
remissiores hilarioresque sermones,
Suet. Tib. 21:
opus,
Ov. Tr. 2, 547. —
2.
Slack, negligent, remiss (syn. languidus):
esse remisso ac languido animo,
Caes. B. C. 1, 21; cf.:
nostris languentibus atque animo remissis,
id. ib. 2, 14: dolus Numidarum [p. 1563] nihil languidi neque remissi patiebatur, i. e. no negligence, Sall. J. 53, 6; 88, 2:
in labore,
Nep. Iphic. 3, 1:
oderunt agilem gnavumque remissi,
Hor. Ep. 1, 18, 90:
remissior in petendo,
Cic. Mur. 26, 52:
vita remissior,
Suet. Tib. 52.—
b.
Lower, cheaper:
remissior aliquanto ejus fuit aestimatio quam annona,
below the market price, Cic. Verr. 2, 3, 92, § 214. — Hence, adv.: rĕ-missē (acc. to B. 1.), gently, mildly (with leniter, urbane;
opp. severe, graviter, vehementer, etc.),
Cic. de Or. 3, 26, 102; id. Cael. 14, 33; Col. 1, 8, 10; Quint. 10, 2, 23; 12, 10, 71; Suet. Claud. 30.— Comp., Cic. de Or. 1, 60, 255; id. Verr. 2, 4, 34, § 76; Quint. 9, 2, 91.— Sup. is not found.

Lewis & Short latin dictionary > remitto
51 apud

ăpŭd ( apud down to the time of Caesar, Corp. Inscr. I. 30; I. 196; and after 45 B. C. both apud, Inscr. Orell. 206; 818, and aput, ib. 206; 15; 34; another form of apud was apor, Paul. ex Fest. p. 26 Mull. apud, Ritschl, Rib. in Trag. et Com. Rel., Mull. in Lucil., and Dietsch in Sall.; aput, Lachm., Fleck. in Plaut.; both apud and aput, Mull. in Cat. and Rib. in Verg.) [Corssen once regarded apud as connected with apisci, as juxta with jungo, Ausspr. I. p. 335, 1st ed., but afterwards, ib. 2d ed. I. p. 197, he adopted Pott's view, that it was comp. of Sanscr. api, = to, toward, near (Gr. epi), and ad, old form ar, which view the form apor favors, and thus its strict meaning would be on to, unto; v. infra, IV.]; prep. gov. acc., with, at, by, near (regularly with words denoting rest, and primarily of persons, while ad properly designates only direction, motion, extension, etc., and is chiefly used of places; the diff. between apud and penes is given in Paul. ex Fest. p. 22 Mull.: apud et penes in hoc differunt, quod alterum personam cum loco significat, alterum personam et dominium ac potestatem; v. penes, and cf. Nep. Them. 7, 2: ad ephoros Lacedaemoniorum accessit, penes quos summum imperium erat, atque apud eos (v. infra, I. B. 2. a.) contendit, etc.; and for the difference between ad and apud, cf. Lucil. 9, 58 sq. Mull.: apud se longe alid est, neque idem valet ad se: Intro nos vocat ad sese, tenet intus apud se; syn.: ad, prope, coram, inter, in with abl.; rare in early Lat.; very freq. in Plaut., less freq. in Ter., seven times in Verg., five times in Juv., three times in Catull., twice in Ov, and once in Hor. and Prop.; never in Tib. or Pers.; very freq. in Cic., the historians, and the Vulg.).
I.
A.. In designating nearness in respect of persons, with, near: apud ipsum adstas, Att. ap. Non. p. 522, 25:
adsum apud te, genitor,
id. ib. p. 522, 32:
alteram (partem) apud me adponito,
Plaut. Trin. 4, 3, 60:
nunc hic apud te servio,
id. Capt. 2, 2, 62:
scriptorum non magnast copia apud me,
Cat. 68, 33 Mull.:
mane apud me,
Vulg. Gen. 29, 19:
Advocatum habemus apud Patrem,
ib. 1 Joan. 2, 1:
cum in lecto Crassus esset et apud eum Sulpicius sederet,
Cic. de Or. 2, 3, 12; so id. Pis. 26, and id. Rep. 3, 28.—
B.
Esp.
1.
a.. With a pron. or subst., apud me, te, se, aliquem, etc., with me, in my house, etc., in one's house, at the house of a person; Fr. chez moi, chez vous, chez soi, etc.:
Quis heri apud te? Naev., Com. Rel. p. 9 Rib.: dico eum esse apud me,
Plaut. Capt. 3, 2, 15; 4, 2, 73:
hic apud me hortum confodere jussi,
id. Aul. 2, 2, 66:
si commodumst, apud me, sis, volo,
Ter. Heaut. 1, 1, 110:
condixerant cenam apud me, Turp., Com. Rel. p. 108 Rib.: quid nunc virgo? Nempe apud test?
Plaut. Trin. 1, 2, 159:
Quid sibi volunt homines isti apud te?
Vulg. Num. 22, 9; ib. Matt. 26, 18:
cenabis bene apud me,
Cat. 13, 1:
apud me habitavit,
Cic. Clu. 33; id. Verr. 4, 111; 5, 77:
apud te cenavit,
id. Div. in Caecil. 58; id. Verr. 4, 49; id. Cael. 26; id. Deiot. 32:
in curia posita potius quam rure apud te, Titin., Com. Rel. p. 142 Rib.: mane apud me etiam hodie,
Vulg. Jud. 19, 9:
tenet intus apud se,
Lucil. 9, 59 Mull.:
Pompeius petiit, ut secum et apud se essem cotidie,
Cic. Att. 5, 6:
apud se fecit manere,
Vulg. Jud. 19, 7; ib. Luc. 11, 37:
de gladiis, quae apud ipsum erant deprehensa,
Cic. Cat. 3, 10:
Cum postridie apud eundem ventum exspectans manerem,
id. Phil. 1, 8:
mansit apud eum quattuor mensibus,
Vulg. Jud. 19, 2; ib. Act. 28, 14:
apud quem deversatus es,
Cic. Verr. 4, 37: apud nympham Calypsonem, Liv. And. ap. Prisc. p. 685 (cf. Hom. Od. 4, 557: Numphês en megaroisi Kalupsous):
habitasti apud Heium Messanae,
Cic. Verr. 4, 18; id. Cael. 51:
Fuisti apud Laecam illa nocte,
id. Cat. 1, 4, 9; id. de Or. 1, 22, 104; id. Att. 1, 8:
apud Ostorium Scapulam epulatur,
Tac. A. 14, 48:
apud Cornelium Primum juxta Velabrum delituit,
id. H. 3, 74; 1, 14:
Factum est, ut moraretur apud Simonem quendam,
Vulg. Act. 9, 43:
invenient hominem apud sororem tuam occultantem se,
Cic. Dom. 83:
qui apud te esset eductus,
id. Quinct. 69:
apud quem erat educatus,
id. Lael. 20, 75:
cum alter ejus filius apud matrem educaretur,
id. Clu. 27:
disciplina C. Cassii, apud quem educatus erat,
Tac. A. 15, 52:
se apud Q. Mucium jus civile didicisse,
id. Or. 30:
apud eosdem magistratus institutus,
Suet. Calig. 24:
servorum manus tamquam apud senem festinantes,
Tac. H. 1, 7:
in convivio apud regem,
id. A. 2, 57: Bene vale;
apud Orcum te videbo,
in the abode of Orcus, Plaut. As. 3, 3, 16:
sacrificasse apud deos, i. e. in templis deorum,
Tac. A. 11, 27:
frater apud Othonem militans,
in the army of Otho, id. H. 2, 26; so,
nec solum apud Caecinam (cognoscebatur id damnum composuisse),
id. ib. 2, 27:
quorum sint legati apud se,
in his camp, Caes. B. G. 4, 8; cf.:
Quos cum apud se in castris Ariovistus conspexisset,
id. ib. 1, 47:
dici hoc potest, Apud portitores eas (litteras) resignatas sibi,
at the custom-house, Plaut. Trin. 3, 3, 64; 3, 3, 80:
Quantillum argenti mihi apud trapezitam siet,
at the banker's, id. Capt. 1, 2, 90:
duo genera materiarum apud rhetoras tractantur, i. e. in scholis rhetorum, as he says just before,
Tac. Or. 35.—Apud me etc. is sometimes added to domi or in aedibus, or interchanges with domi: Me. Ubi namst, quaeso? Ch. Apud me domi, Ter. Heaut. 3, 1, 21:
a me insidias apud me domi positas esse dixerunt,
Cic. Sest. 41:
domi esse apud sese archipiratas dixit duos,
id. Verr. 5, 73; so Vulg. Gen. 27, 15:
quae (signa) cognovi apud istum in aedibus,
Cic. Verr. 1, 50:
esse illa signa domi suae, non esse apud Verrem,
id. ib. 4, 16:
nihil apud hanc lautum, pistor domi nullus,
id. Pis. 67; id. Clu. 165.—Hence,
b.
Trop.: apud se esse, to be at home, i. e. to be in one's senses, be one's self, be sane (only in conversational lang.; most freq. in Ter.; cf. Gr. en heautôi einai, Ar. Vesp. 642; opp. vecors, amens esse, to be out of one's wits, beside one's self; so Gr. phrenôn exestanai, Eur. Or. 1021):
Sumne ego apud me?
Plaut. Mil. 4, 8, 36:
Non sum apud me,
Ter. Phorm. 1, 4, 26, and Afran., Com. Rel, p. 170 Rib.:
Prae iracundia, Menedeme, non sum apud me,
Ter. Heaut. 5, 1, 48:
Vix sum apud me: ita animus commotust metu, spe, gaudio,
id. And. 5, 4, 34:
Num tibi videtur esse apud sese?
id. Hec. 4, 4, 85 (quasi ob amorem meretricis insanus, Don.):
proin tu fac, apud te ut sies,
id. And. 2, 4, 5 (= ut praeparatus sis, Don.); Petr. 129.—
2.
In respect of persons, in whose presence or before whom any thing is done or takes place, esp. of discussions or debates in which the persons have the right of decision (Web. Uebungsch. p. 33), before, in the presence of, = coram, ad.
a.
Of civil or military affairs, before:
cum res agatur apud praetorem populi Romani et apud severissimos judices,
Cic. Arch. 3:
apud eosdem judices reus est factus,
id. Clu. 22, 59:
vis de his judicari apud me?
Vulg. Act. 25, 9:
accusavit fratres suos apud patrem,
ib. Gen. 37, 2; ib. 1 Macc. 7, 6; ib. Joan. 5, 45:
hoc, quod nunc apud pontifices agis,
Cic. Dom. 51; 117:
istud ne apud eum quidem dictatorem quisquam egit isto modo,
id. Lig. 12:
qui hanc causam aliquotiens apud te egit,
id. Quinct. 30; so id. Verr. 2, 100; 3, 114; id. Caecin. 69; id. Sest. 120:
(populus Romanus) mihi potestatem apud se agendi dedit,
id. Verr. 5, 173: Repulsior secunda collatione dixit Cato in ea, quae est contra Cornelium apud populum, Paul. ex Fest. p. 286 Mull.:
tutoresne defendent apud istius modi praetorem?
Cic. Verr. 1, 153; id. Clu. 126: apud te cum sim defensurus me, Vulg. Act. [p. 146] 26, 2:
omnia apud praetores gererentur,
Tac. Or. 38:
causam nescio quam apud judicem defendebat,
Cic. Clu. 74; so Tac. A. 3, 12; id. Or. 19:
apud te defendit alium in ea voluntate non fuisse, in qua te,
Cic. Lig. 6:
apud judicem causam dicere,
id. Quinct. 43; id. Verr. 1, 26; id. Sex. Rosc. 85:
apud aliquem dicere,
id. Lig. 6; id. Deiot. 4:
verba apud senatum fecit,
id. Verr. 2, 2, 20:
habita apud senatum oratione,
Tac. A. 12, 25; 6, 8:
haec apud patres disseruit,
id. ib. 2, 43; 4, 2;
4, 6: modeste apud vos socius populi Romani questus est,
Cic. Verr. 4, 18:
Quae est ergo apud Caesarem querella?
id. Lig. 25:
isne apud vos obtinebit causam, qui etc.,
id. Caecin. 38:
petita multa est apud eum praetorem,
id. Verr. 1, 155:
causam contra aliquem apud centumviros dicere,
id. de Or. 2, 23, 98; Tac. Or. 38:
numerus oratorum quot annis apud magistratus publice subscribitur,
Cic. Verr. 3, 120:
apud eorum quem qui manumitteretur,
Liv. 41, 9: apud proconsules aliquem manumittere, Marcian. ap. Dig. 1, 162.—
b.
In extra judicial cases, before:
apud hunc confessus es et genus etc.,
Plaut. Capt. 2, 3, 52:
nullam causam dico, quin mihi Et parentum et libertatis apud te deliquio siet,
id. ib. 3, 4, 93:
apud erum qui (servos) vera loquitur,
id. Am. 2, 1, 43:
apud novercam querere,
id. Ps. 1, 3, 80:
ego apud parentem loquor,
Cic. Lig. 30:
plura fateri apud amicos,
Tac. A. 14, 62:
aliquid apud aliquem laudare,
Cic. Att. 2, 25; Tac. A. 13, 46; so Vulg. Gen. 12, 15:
aliquem apud aliquos vituperare,
Cic. Phil. 2, 11:
apud quem tu etiam nos criminari soles,
id. Vatin. 29.—
c.
Of one's feelings, views, judgment, with, in the view or sight of, before.
(α).
With verbs:
apud Tenedios sanctissimus deus habetur,
Cic. Fl. 61; id. Verr. 1, 49:
quod apud illos amplissimum sacerdotium putatur,
id. ib. 2, 126;
1, 69: si tutoris auctoritas apud te ponderis nihil habebat,
id. ib. 2, 55; id. Planc. 4:
apud judicem grave et sanctum esse ducetur,
id. Q. Rosc. 6:
Quae omnia apud nos partim infamia... ponuntur, Nep. praef. 5: justificatur apud Deum,
Vulg. Gal. 3, 11:
haec apud illos barbatos ridicula videbantur,
Cic. Mur. 26; id. Dom. 101:
unus dies apud Dominum (est) sicut mille anni, et mille anni sicut dies unus,
Vulg. 2 Pet. 3, 8.—
(β).
With adjj.:
fuisti apud pontifices superior,
Cic. Dom. 4:
qui honos est apud Syracusanos amplissimus,
id. Verr. 4, 137; id. Font. 36:
quam clara (expugnatio) apud omnes,
id. Verr. 1, 50; 2, 50:
Satis clarus est apud timentem quisquis timetur,
Tac. H. 2, 76; id. Or. 7:
hoc est apud Graecos prope gloriosius quam Romae triumphasse,
Cic. Fl. 31; Tac. H. 5, 17:
quod aeque apud bonos miserum est,
id. ib. 1, 29:
quae justa sunt apud nos,
Vulg. 1 Macc. 11, 33; ib. Rom. 2, 13:
tunc eritis inculpabiles apud Dominum,
ib. Num. 32, 22:
si is pretio apud istum idoneus esset,
Cic. Verr. 2, 121.—
(γ).
With substt.:
est tanta apud eos ejus fani religio atque antiquitas, ut etc.,
Cic. Verr. 1, 46:
tanta nominis Romani dignitas est apud omnes nationes, ut etc.,
id. ib. 5, 150:
qua (hic) apud omnes Siculos dignitate atque existimatione sit,
id. ib. 2, 111:
Dymnus modicae apud regem auctoritatis et gratiae,
Curt. 6, 72:
abominatio est uterque apud Deum,
Vulg. Prov. 17, 15.—Apud animum, apud animum meum, etc. sometimes stand for mihi, mecum, etc., or simply animo: Ea tute tibi subice et apud animum propone, before your mind, before you, Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 5:
ipsi primum statuerint apud animos, quid vellent,
Liv. 6, 39, 11:
Sic apud animum meum statuo,
Sall. de Ord. Rep. 2:
sic statuere apud animum meum possum,
Liv. 34, 2, 4.—So with pers. pron. in Vulg. after the Greek: haec apud se (pros heauton) oravit, within himself, to himself, Luc. 18, 11: Sciens apud semet ipsum (en heautôi), in himself, Joan. 6, 62: statui hoc ipsum apud me (emautôi), ne etc., with myself, 2 Cor. 2, 1; so, hoc cogitet apud se (eph heautou), ib. 10, 7.—
d.
And simply before, in the presence of:
id apud vos proloquar,
Plaut. Capt. prol. 6:
nemo est meorum amicorum, apud quem expromere omnia mea occulta audeam,
Ter. Heaut. 3, 3, 14:
se jactant apud eos, quos inviti vident,
Cic. Fl. 61:
licet mihi, Marce fili, apud te gloriari, ad quem etc.,
id. Off. 1, 22, 78: de vobis glorior apud Macedones, Vulg. 2 Cor. 9, 2:
plus quam apud vos commemorari velitis,
Cic. Caecin. 77:
non apud indoctos loquor,
id. Pis. 68:
ostendit, quae quisque de eo apud se dixerit,
Caes. B. G. 1, 19:
quid apud magnum loquerentur Achillem,
Ov. M. 12, 163:
neque raro neque apud paucos talia jaciebat,
Tac. A. 4, 7:
loqui de se apud aliquem,
Cic. Att. 1, 3:
mentiri apud aliquem,
Plaut. Poen. 1, 1, 24:
apud aliquem profiteri,
Curt. 7, 7, 24:
Non est nobis haec oratio habenda apud imperitam multitudinem,
Cic. Mur. 61:
Caesar apud milites contionatur,
Caes. B. C. 1, 7:
gratias agere alicui apud aliquem,
Cic. Sest. 4; so Tac. A. 15, 22:
si quid (in me) auctoritatis est, apud eos utar, qui etc.,
Cic. Imp. Pomp. 2; so id. Lig. 16, and id. Red. in Sen. 24:
Quae fundebat apud Samson lacrimas,
Vulg. Jud. 14, 16.—
3.
Of a person with whom, in whose case something is, exists, is done, with, in the case of, often = in with abl.:
quom apud te parum stet fides,
Plaut. Ps. 1, 5, 62:
Et bene apud memores veteris stat gratia facti,
Verg. A. 4, 539:
At fides mihi apud hunc est,
Ter. Heaut. 3, 3, 10: De. Quid est? Ch. Itan parvam mihi fidem esse apud te? id. Phorm. 5, 3, 27:
ut apud me praemium esse positum pietati scias,
id. Hec. 4, 2, 8:
alioqui mercedem non habebitis apud Patrem vestrum,
Vulg. Matt. 6, 1:
illa res quantam declarat ejusdem hominis apud hostes populi Romani auctoritatem,
Cic. Imp. Pomp. 46:
(eum) Aeduorum auctoritatem apud omnes Belgas amplificaturum,
Caes. B. G. 2, 14:
si M. Petrei non summa auctoritas apud milites exstitisset,
Cic. Sest. 12:
Pompei auctoritas apud omnes tanta est. quanta etc.,
id. Fl. 14; id. Phil. 13, 7:
ecquid auctoritatis apud vos socii populi Romani habere debeant,
id. Div. in Caecil. 17; so id. Verr. 2, 14; id. Mur 38:
(servi) apud eum sunt in honore et pretio,
id. Sex. Rosc. 77; id. Verr. 5, 157; id. Cat. 3, 2:
videmus quanta sit in invidia quantoque in odio apud quosdam virtus et industria,
id. Verr. 5, 181:
quo majore apud vos odio esse debet quam etc.,
id. ib. 1, 42:
domi splendor, apud exteras nationes nomen et gratia,
id. Clu. 154; id. Mur. 38:
Dumnorigem, magna apud plebem gratia,
Caes. B. G. 1, 18:
tanti ejus apud se gratiam esse ostendit, uti etc.,
id. ib. 1, 20:
certe apud te et hos, qui tibi adsunt, veritas valebit,
Cic. Quinct. 5; id. Div. in Caecil. 17; id. Lig. 30; id. Marcell. 14; id. Mil. 34:
utrum apud eos pudor atque officium aut timor valeret,
Caes. B. G. 1, 40:
apud quem ut multum gratia valeret,
Nep. Con. 2, 1:
video apud te causas valere plus quam preces,
Cic. Lig. 31; so id. Lael. 4, 13, and Tac. H. 3, 36:
quod apud vos plurimum debebit valere,
Cic. Div. in Caecil. 11; so Caes. B. G. 1, 17, and Tac. H. 4, 73:
qui tantum auctoritate apud suos cives potuit, ut etc.,
Cic. Verr. 2, 113:
speravit sese apud tales viros aliquid posse ad etc.,
id. Sex. Rosc. 141:
(eum) apud finitimas civitates largiter posse,
Caes. B. G. 1, 18:
quae (pecunia) apud me contra fidem meam nihil potuisset,
Cic. Verr. 1, 19:
quae (memoria) plus apud eum possit quam salus civitatis,
id. Phil. 5, 51; id. Verr. 3, 131:
qui apud eum plurimum poterat,
id. ib. 3, 130:
qui apud me et amicitia et beneficiis et dignitate plurimum possunt,
id. Sex. Rosc. 4; so Caes. B. G. 1, 9.—So very rarely with adjj.:
faciles sunt preces apud eos, qui etc.,
Cic. Har. Resp. 63:
nihil me turpius apud homines fuisset,
id. Att. 2, 19:
apud quos miserum auxilium tolerabile miserius malum fecit,
Cels. 3, 23.—
4.
Of persons, of inhabitants of cities or countries, among whom one is, or something is, is done or happens, among = inter:
CONSOL. QVEI. FVIT. APVD. VOS., Epit. Scip. ap. Grotef. Gr. II. p. 296: homines apud nos noti, inter suos nobiles,
Cic. Fl. 52:
Ut vos hic, itidem ille apud vos meus servatur filius,
Plaut. Capt. 2, 2, 11; 2, 2, 62:
qui (colonus) perigrinatur apud vos,
Vulg. Exod. 12, 49:
qui regnabat apud vos,
ib. 1 Macc. 12, 7; ib. Matt. 13, 56; ib. Luc. 9, 41:
si iste apud eos quaestor non fuisset,
Cic. Div. in Caecil. 4; 65:
Apud eos fuisse regem Divitiacum,
Caes. B. G. 2, 4; 2, 2:
qui (praetores) apud illos a populo creantur,
Cic. Fl. 44:
apud quos consul fuerat,
id. Div. in Caecil. 66; id. Verr. 2, 5; 4, 108:
apud inferos illi antiqui supplicia impiis constituta esse voluerunt,
id. Cat. 4, 8; id. Tusc. 1, 5, 10; so Vulg. Eccli. 14, 17: Sunt apud infernos tot milia formosarum, Prop. 3, 2, 63:
fateri quae quis apud superos distulit in seram commissa piacula mortem,
Verg. A. 6, 568;
Vel. 2, 48, 2: studiis militaribus apud juventutem obsoletis,
Cic. Font. 42:
qui apud socios nominis Latini censi essent,
Liv. 41, 9:
qui apud gentes solus praestat, Naev., Com. Rel. p. 25 Rib.: quae sacra apud omnes gentes nationesque fiunt,
Cic. Verr. 4, 109:
id (simulacrum) apud Segestanos positum fuisse,
id. ib. 4, 80:
si apud Athenienses non deerant qui rem publicam defenderent,
id. Sest. 141, and Nep. Milt. 6, 2:
ille est magistratus apud Siculos, qui etc.,
Cic. Verr. 2, 131:
si tu apud Persas deprehensus etc.,
id. ib. 5, 166:
Apud Helvetios longe nobilissimus fuit Orgetorix,
Caes. B. G. 1, 2:
apud omnes Graecos hic mos est, ut etc.,
Cic. Verr. 2, 158, and id. Fragm. B. 7, 18 B. and K.:
quod apud Germanos ea consuetudo esset, ut etc.,
Caes. B. G. 1, 50:
aliis Germanorum populis usurpatum raro apud Chattos in consensum vertit,
Tac. G. 31:
Cui (mihi) neque apud Danaos usquam locus (est),
Verg. A. 2, 71:
apud Nahanarvalos antiquae religionis lucus ostenditur,
Tac. G. 43; 32; 38; 44; id. H. 4, 56; 4, 61; id. A. 2, 1; 2, 45: apud Graecos magis quam in ceteris nationibus exculta est medicina, Cels. praef. 3, 9.—So of an army, in, with, where in with abl. is commonly used:
qui apud exercitum cum Lucio Lucullo est,
in the army under L. Lucullus, Cic. Verr. 4, 49; so id. Arch. 11:
apud exercitum mihi fueris tot annos,
id. Mur. 45:
quod Hannibalem etiam nunc cum imperio apud exercitum haberent,
in the army with a command, Nep. Hann. 7, 3:
simul manere apud exercitus Titum utile videbatur,
Tac. H. 5, 10:
quod XII. pondo argenti habuisset apud exercitum,
with his troops, Plin. 33, 4, 50, § 143.—
5.
In designating the author of a work or of an assertion, apud aliquem, in, by, in the writings of, any one (the work itself being designated by in with abl.; as, de qua in Catone majore satis multa diximus, Cic. Off. 1, 42, 151:
Socraiem illum, qui est in Phaedro Platonis,
id. de Or. 1, 7, 28:
quo in libro,
id. ib. 1, 11, 47):
ut scriptum apud eundem Caelium est,
Cic. Div. 1, 26, 55:
apud Xenophontem autem moriens Cyrus major haec dicit,
id. Sen. 22, 79:
quod apud Platonem est in philosophos dictum, quod etc.,
id. Off. 1, 9, 28:
apud Agathoclem scriptum in historia est,
id. Div. 1, 24, 50:
ut est apud poetam nescio quem,
id. Phil. 2, 65:
Quod enim est apud Ennium, etc.,
id. Off. 1, 8, 26:
de qua (ambitione) praeclare apud eundem est Platonem, simile etc.,
id. ib. 1, 25, 87:
Apud Varronem ita est, etc.,
Plin. 18, 35, 79, § 348:
ut video scriptum apud Graecos,
Cic. Scaur. 4:
invenio apud quosdam auctores,
Tac. H. 2, 37; so id. A. 1, 81; 3, 3:
reperio apud scriptores,
id. ib. 2, 88:
apud Solonem,
i. e. in his laws, Cic. Leg. 2, 26, 64:
cui bono est, si apud te Agamemnon diserte loquitur, i. e. in tragoediis tuis,
Tac. Or. 9. —Also of speakers:
apud quosdam acerbior in conviciis narrabatur,
Tac. Agr. 22.—
6.
a.. Est aliquid apud aliquem = est alicui aliquid, apud aliquem being equivalent to dat. of possessor:
quae (scientia auguralis) mihi videtur apud majores fuisse dupliciter, ut etc.,
Cic. Leg. 2, 13, 33:
juris civilis magnum usum apud multos fuisse,
id. Brut. 41, 152:
cum apud eum summum esset imperium populi,
Nep. Phoc. 2, 4:
omnis gratia, potentia, honos, divitiae apud illos sunt,
Sall. C. 20, 8:
par gloria apud Hannibalem hostesque Poenos erat,
Liv. 22, 30, 8:
apud quos nulla loricarum galearumve tegmina (erant),
Tac. A. 12, 35:
pecuniam ac dona majora apud Romanos (esse),
id. H. 4, 76:
minorem esse apud victos animum,
id. ib. 3, 1;
2, 75: quando quidem est apud te virtuti honos,
Liv. 2, 1, 15: Phoebo sua semper apud me Munera sunt, Phoebus has his gifts with me, i. e. I have his gifts for Phoebus, Verg. E. 3, 62; so Hor. C. 3, 29, 5:
apud te est fons vitae,
Vulg. Psa. 35, 10:
apud Dominum (est) misericordia,
ib. ib. 129, 7.—
b.
Est aliquid apud aliquem also simply denotes that something is in one's hands, in his power, at his disposal:
erat ei apud me pauxillulum Nummorum,
Ter. Phorm. 1, 1, 3:
negasse habere se (phaleras): apud alium quoque eas habuisse depositas,
Cic. Verr. 4, 29:
multa (signa) deposita apud amicos,
id. ib. 4, 36:
apud quem inventus est scyphus,
Vulg. Gen. 44, 16; ib. [p. 147] Exod. 22, 4; ib. Deut. 24, 12.—So also of persons:
te pix atra agitet apud carnuficem,
in the hands of, Plaut. Capt. 3, 4, 65:
qui (obsides) apud eum sint,
Caes. B. G. 1, 31; 1, 33.—
c.
Apud aliquem = alicui, the dat. of indir. obj.:
remanet gloria apud me, Att., Trag. Rel. p. 194 Rib.: nihil apud Siculum, nihil apud civem Romanum tota in Sicilia reliquisse,
Cic. Verr. 4, 2:
si (cura rei publicae) apud Othonem relinqueretur,
Tac. H. 1, 13; 1, 20:
qui judicia manere apud ordinem Senatorium volunt,
Cic. Div. in Caecil. 8:
neque praemia caedis apud interfectorem mansura,
Tac. H. 2, 70; id. A. 15, 7:
fidens apud aliquem obligare,
Dig. 16, 1, 27.—So rarely with adjj.:
Essetne apud te is servos acceptissimus?
Plaut. Capt. 3, 5, 56:
non dicam amicum tuum, quod apud homines carissimum est,
Cic. Verr. 2, 110:
apud publicanos gratiosus fuisti,
id. ib. 2, 169; 4, 38; id. Fl. 76; id. Lig. 31: Apud homines hoc impossibile est;
apud Deum autem omnia possibilia sunt,
Vulg. Matt. 19, 26; ib. Marc. 10, 27.
II.
Transf. In designations of place,
A.
At, near, about, around, before (esp. freq. in the post-Aug. histt.) = ad, prope, circum, ante: tibi servi multi apud mensam adstant, Naev. ap. Prisc. p. 893 P. (Com. Rel. p. 10 Rib.):
verecundari neminem apud mensam decet,
Plaut. Trin. 2, 4, 77:
Quid apud hasce aedis negotii est tibi?
id. Am. 1, 1, 194:
Quid illisce homines quaerunt apud aedis meas?
id. Most. 4, 2, 26; id. Trin. 4, 2, 25: apud ignem adsidere, Turp. ap. Non. p. 522, 26 (Com. Rel. p. 100 Rib.); Sisenn. ap. Non. p. 86, 16:
navem is fregit apud Andrum insulam,
Ter. And. 1, 3, 17:
apud Tenedum pugna illa navalis,
Cic. Arch. 21:
ut apud Salamina classem suam constituerent,
Nep. Them. 3, 4:
apud oppidum morati,
Caes. B. G. 2, 7:
agri in Hispania apud Karthaginem Novam,
Cic. Agr. 1, 5:
bellatum apud Actium,
Tac. H. 1, 1; 1, 72; 3, 76:
Pugnabant alii tardis apud Ilion armis,
Ov. R. Am. 163:
morabatur in castris apud Galgalam,
Vulg. Jos. 10, 6:
quidquid apud durae cessatum est moenia Trojae,
Verg. A. 11, 288:
apud vetustam turrem, Att., Trag. Rel. p. 189 Rib.: apud castellum consedisse,
Tac. A. 4, 25:
Vitellianos, sua quemque apud signa, componunt,
id. H. 3, 35:
apud vexillum tendentes,
id. A. 1, 17:
trepidatur apud naves,
id. H. 2, 15:
hostis est non apud Anienem, sed in urbe,
Cic. Mur. 84; id. Fam. 2, 10, 5:
quam detraxerat apud rapidum Simoenta sub Ilio alto,
Verg. A. 5, 261:
apud abunaantem amnem et rapidas undas Inachi, Att., Trag. Rel. p. 175 Rib.: apud gelidi flumina Hebri,
Verg. A. 12, 331:
octo apud Rhenum legiones,
Tac. A. 1, 3:
apud ripam Rheni,
id. ib. 2, 83:
probavi te apud Aquam Contradictionis,
Vulg. Psa. 80, 8:
repertus apud fretum Siciliae,
Tac. A. 6, 14:
propitiata Juno apud proximum mare,
id. ib. 15, 44:
apud promunturium Miseni consedit in villa,
id. ib. 6, 50:
Ut aput nivem et ferarum gelida stabula forem, for in nive etc.,
Cat. 63, 53 Mull.:
apud altaria deum pepigere,
before, Tac. A. 11, 9:
decernuntur supplicationes apud omnia pulvinaria,
id. ib. 14, 12 (cf.:
unum diem circa omnia pulvinaria supplicatio fuit,
Liv. 41, 9):
apud Caesaris effigiem procubuit,
Tac. A. 12, 17; 13, 23:
quartum apud lapidem substiterat,
id. ib. 15, 60:
laudavit ipse apud rostra (for pro rostris),
Tac. A. 16, 6; so, apud forum (cf.: ad forum under ad, I. A. 3., and in Gr. Sophocl. Trach. 371, pros mesêi agorai;
on the other hand,
id. ib. 423, en mesêi agorai; id. ib. 524, têlaugei par ochthôi): Quidam apud forum mihi vendidit, Pomp., Com. Rel. p. 250 Rib.: Ch. Qui scis? By. Apud forum modo e Davo audivi, Ter. And. 2, 1, 2; 1, 5, 18:
Capuae multa apud forum aedificia de caelo tacta,
Liv. 41, 9 (Weissenb., in foro):
quod (templum) apud forum holitorium C. Duilius struxerat,
Tac. A. 2, 49.—
B.
At, in = in with abl. or gen. or abl. of place: CONSVLES SENATVM CONSOLVERVNT N. OCTOB. APVD AEDEM DVELONAI, S. C. de Bacch. I.; so,
ejus statuam majores apud aedem matris deum consecravisse,
Tac. A. 4, 64:
apud villam est,
Ter. Ad. 4, 1, 1; so Cic. Verr. 4, 22, 48:
Eum argentum sumpsisse apud Thebas ab danista fenore,
Plaut. Ep. 2, 2, 67:
deponere apud Solos in delubro pecuniam,
Cic. Leg. 2, 16, 40:
ut rationes apud duas civitates possim relinquere,
id. Att. 6, 7, 2: qui mense Aprili apud Baias essent, id. Fragm. B. 13, 4, 1 B. and K.;
13, 4, 4 iid.: seditio militum coepta apud Sucronem,
Liv. 28, 29:
donum apud Antium statuitur,
Tac. A. 3, 71:
bellis civilibus Maecenatem equestris ordinis cunctis apud Romam atque Italiam praeposuit,
id. ib. 6, 11:
Titus in consecrando apud Memphim bove Apide diadema gestavit,
Suet. Tit. 5:
quod Judaeam praeterveniens apud Hierosolymam non supplicasset,
id. Aug. 93:
apud Mediolanum,
Lact. Mort. Persec. 48:
eum pugionem apud Capitolium consecravit,
Tac. A. 15, 74:
Equitum Romanorum locos sedilibus plebis anteposuit apud Circum,
id. ib. 15, 32:
quae (effigies) apud theatrum Pompei locaretur,
id. ib. 3, 72:
qui (rei) apud aerarium pependissent,
Suet. Dom. 9 Roth:
cujus (scientiae) apiscendae otium apud Rhodum magistrum Thrasullum habuit,
Tac. A. 6, 20; 4, 14; so Suet. Aug. 92; Eutr. 7, 13:
ut civitati Cibyraticae apud Asiam subveniretur,
Tac. A. 4, 13; 4, 18; 16, 15:
apud Pharsaliam,
Liv. Epit. 111:
apud Palaestinam,
Eutr. 7, 13:
qui erant apud Helladam,
Vulg. 1 Macc. 8, 9. —
III.
Of time.
A.
With words denoting time or occasion, in, at (rare):
apud saeclum prius,
Ter. Eun. 2, 2, 15:
aliquem apud judicium persequi,
at the trial, Cic. Verr. 4, 104.—
B.
With words designating persons, with, among, in the time of:
hostis apud majores nostros is dicebatur, quem nunc etc.,
Cic. Off. 1, 12, 36:
fecerunt hoc multi apud majores nostros,
id. Verr. 2, 118; 5, 148:
Fuit eodem ex studio vir eruditus apud patres nostros,
id. Mur. 36; id. Off. 2, 24, 85; id. Lael. 2, 6:
Apud antiquos fuit Petron quidam, Cels. praef. 3, 9: aliam apud Fabricios, aliam apud Scipiones pecuniam (fuisse),
Tac. A. 2, 33.—
IV.
For ad with words implying motion (very rare):
APVT EVM PERVENIRE,
Inscr. Grut. 786, 5:
atque apud hunc eo vicinum,
Plaut. Mil. 2, 5, 70:
Bito apud aurificem,
Lucil. 30, 66 Mull.: apud legiones venit, Sall. Fragm. ap. Pomp. Commod. Don. p. 395 Lind.:
(naves) apud insulas longius sitas ejectae,
Tac. A. 2, 24:
qui apud Romanos de societate functus est legatione,
Vulg. 2 Macc. 4, 11.
► Apud has some peculiarities of position, chiefly in Tac.
(cf. ad, I. fin. b.)
a.
It is sometimes placed after its subst.:
quae fiunt apud fabros, fictores, item alios apud,
Varr. L. L. 6, 78, p. 104 Mull.:
Is locus est Cumas aput,
Lucr. 6, 747 Lachm.:
montem apud Erycum,
Tac. A. 4, 43:
ripam apud Euphratis,
id. ib. 6, 31:
Misenum apud et Ravennam,
id. ib. 4, 5 (in Suet. Dom. 9 the editt. vary between aerarium apud and apud aerarium; the latter seems preferable, and is adopted by Oudend., Bremi, Baumg.-Crus., and Roth).—
b.
It is sometimes placed between the subst. and adj.:
barbaras apud gentes,
Tac. A. 2, 88, 3, 26; 15, 60:
non modo Graecis in urbibus, sed Romana apud templa,
id. ib. 14, 14.—
c.
Twice in Verg. it stands before the secondary adjunct of its subst.:
apud durae moenia Trojae, A. 11, 288: apud gelidi flumina Hebri,
ib. 12, 331. Apud is never found in compound words. V. more on this word in Hand, Turs. I. pp. 405-416.

Lewis & Short latin dictionary > apud
52 dico

1.
dĭco, āvi, ātum, 1 (dixe for dixisse, Val. Ant. ap. Arn. 5, 1; DICASSIT dixerit, Paul. ex Fest. p. 75, 15; rather = dicaverit), v. a. [orig. the same word with 2. dīco; cf. the meaning of abdĭco and abdīco, of indĭco and indīco, dedĭco, no. II. A. al., Corss. Ausspr. 1, 380].
I.
To proclaim, make known. So perh. only in the foll. passage: pugnam, Lucil. ap. Non. 287, 30.—Far more freq.,
II.
Relig. t. t., to dedicate, consecrate, devote any thing to a deity or to a deified person (for syn. cf.: dedico, consecro, inauguro).
A.
Prop.: et me dicabo atque animam devotabo hostibus, Att. ap. Non. 98, 12:
donum tibi (sc. Jovi) dicatum atque promissum,
Cic. Verr. 2, 5, 72; cf.:
ara condita atque dicata,
Liv. 1, 7 (for which aram condidit dedicavitque, id. 28, 46 fin.); so,
aram,
id. 1, 7; 1, 20:
capitolium, templum Jovis O. M.,
id. 22, 38 fin.:
templa,
Ov. F. 1, 610:
delubrum ex manubiis,
Plin. 7, 26, 27, § 97:
lychnuchum Apollini,
id. 34, 3, 8, § 14:
statuas Olympiae,
id. 34, 4, 9, § 16:
vehiculum,
Tac. G. 40:
carmen Veneri,
Plin. 37, 10, 66, § 178; cf. Suet. Ner. 10 fin. et saep.:
cygni Apollini dicati,
Cic. Tusc. 1, 30, 73.—
2.
With a personal object, to consecrate, to deify (cf. dedico, no. II. A. b.):
Janus geminus a Numa dicatus,
Plin. 34, 7, 16, § 34:
inter numina dicatus Augustus,
Tac. A. 1, 59.—
B.
Transf., beyond the relig. sphere.
1.
To give up, set apart, appropriate a thing to any one: recita;
aurium operam tibi dico,
Plaut. Bacch. 4, 9, 72; so,
operam,
id. Ps. 1, 5, 147; Ter. Ph. 1, 2, 12:
hunc totum diem tibi,
Cic. Leg. 2, 3, 7:
tuum studium meae laudi,
id. Fam. 2, 6, 4:
genus (orationis) epidicticum gymnasiis et palaestrae,
id. Or. 13, 42:
librum Maecenati,
Plin. 19, 10, 57, § 177; cf.:
librum laudibus ptisanae,
id. 18, 7, 15, § 75 al.:
(Deïopeam) conubio jungam stabili propriamque dicabo,
Verg. A. 1, 73; cf. the same verse, ib. 4, 126:
se Crasso,
Cic. de Or. 3, 3, 11; cf.: se Remis in clientelam, * Caes. B. G. 6, 12, 7:
se alii civitati,
to become a free denizen of it, Cic. Balb. 11, 28;
for which: se in aliam civitatem,
id. ib. 12 fin. —
* 2.
(I. q. dedico, no. II. A.) To consecrate a thing by using it for the first time:
nova signa novamque aquilam,
Tac. H. 5, 16.— Hence, dĭcātus, a, um, P. a. (acc. to no. II.), devoted, consecrated, dedicated:
loca Christo dedicatissima, August. Civ. Dei, 3, 31: CONSTANTINO AETERNO AVGVSTO ARRIVS DIOTIMVS... N. M. Q. (i. e. numini majestatique) EIVS DICATISSIMVS,
Inscr. Orell. 1083.
2.
dīco, xi, ctum, 3 ( praes. DEICO, Inscr. Orell. 4848; imp. usu. dic; cf. duc, fac, fer, from duco, etc., DEICVNTO, and perf. DEIXSERINT, P. C. de Therm. ib. 3673; imp. dice, Naev. ap. Fest. p. 298, 29 Müll.; Plaut. Capt. 2, 2, 109; id. Bac. 4, 4, 65; id. Merc. 1, 2, 47 al.; cf. Quint. 1, 6, 21; fut. dicem = dicam, Cato ap. Quint. 1, 7, 23; cf. Paul. ex Fest. p. 72, 6 Müll.—Another form of the future is dicebo, Novius ap. Non. 507 (Com. v. 8 Rib.). — Perf. sync.:
dixti,
Plaut. As. 4, 2, 14; id. Trin. 2, 4, 155; id. Mil. 2, 4, 12 et saep.; Ter. And. 3, 1, 1; 3, 2, 38; id. Heaut. 2, 3, 100 et saep.; Cic. Fin. 2, 3, 10; id. N. D. 3, 9, 23; id. Caecin. 29, 82; acc. to Quint. 9, 3, 22.— Perf. subj.:
dixis,
Plaut. Capt. 1, 2, 46; Caecil. ap. Gell. 7, 17 fin.:
dixem = dixissem,
Plaut. Pseud. 1, 5, 84; inf. dixe = dix isse, Plaut. Fragm. ap. Non. 105, 23; Varr. ib. 451, 16; Arn. init.; Aus. Sept. Sap. de Cleob. 8; inf. praes. pass. dicier, Ter. Eun. 4, 4, 32; Vatin. in Cic. Fam. 5, 9 al.), v. a. [root DIC = DEIK in deiknumi; lit., to show; cf. dikê, and Lat. dicis, ju-dex, dicio], to say, tell, mention, relate, affirm, declare, state; to mean, intend (for syn. cf.: for, loquor, verba facio, dicto, dictito, oro, inquam, aio, fabulor, concionor, pronuntio, praedico, recito, declamo, affirmo, assevero, contendo; also, nomino, voco, alloquor, designo, nuncupo; also, decerno, jubeo, statuo, etc.; cf. also, nego.—The person addressed is usually put in dat., v. the foll.: dicere ad aliquem, in eccl. Lat., stands for the Gr. eipein pros tina, Vulg. Luc. 2, 34 al.; cf. infra I. B. 2. g).
I.
Lit.
A.
In gen.:
Amphitruonis socium nae me esse volui dicere,
Plaut. Am. 1, 1, 228:
advenisse familiarem dicito,
id. ib. 1, 1, 197:
haec uti sunt facta ero dicam,
id. ib. 1, 1, 304; cf. ib. 2, 1, 23:
signi dic quid est?
id. ib. 1, 1, 265:
si dixero mendacium,
id. ib. 1, 1, 43; cf.
opp. vera dico,
id. ib. 1, 1, 238 al.:
quo facto aut dicto adest opus,
id. ib. 1, 1, 15; cf.:
dictu opus est,
Ter. Heaut. 5, 1, 68:
nihil est dictu facilius,
id. Phorm. 2, 1, 70:
turpe dictu,
id. Ad. 2, 4, 11:
indignis si male dicitur, bene dictum id esse dico,
Plaut. Curc. 4, 2, 27:
ille, quem dixi,
whom I have mentioned, named, Cic. de Or. 3, 12, 45 et saep.: vel dicam = vel potius, or rather:
stuporem hominis vel dicam pecudis attendite,
Cic. Phil. 2, 12, 30; cf.:
mihi placebat Pomponius maxime vel dicam minime displicebat,
id. Brut. 57, 207; so id. ib. 70, 246; id. Fam. 4, 7, 3 al.—
b.
Dicitur, dicebatur, dictum est, impers. with acc. and inf., it is said, related, maintained, etc.; or, they say, affirm, etc.: de hoc (sc. Diodoro) Verri dicitur, habere eum, etc., it is reported to Verres that, etc., Cic. Verr. 2, 4, 18:
non sine causa dicitur, ad ea referri omnes nostras cogitationes,
id. Fin. 3, 18, 60; so,
dicitur,
Nep. Paus. 5, 3; Quint. 5, 7, 33; 7, 2, 44; Ov. F. 4, 508:
Titum multo apud patrem sermone orasse dicebatur, ne, etc.,
Tac. H. 4, 52; so,
dicebatur,
id. A. 1, 10:
in hac habitasse platea dictum'st Chrysidem,
Ter. And. 4, 5, 1:
dictum est,
Caes. B. G. 1, 1, 5; Liv. 38, 56; Quint. 6, 1, 27:
ut pulsis hostibus dici posset, eos, etc.,
Caes. B. G. 1, 46, 3. Cf. also: hoc, illud dicitur, with acc. and inf., Cic. Fin. 5, 24, 72; id. de Or. 1, 33, 150; Quint. 4, 2, 91; 11, 3, 177 al. —Esp. in histt. in reference to what has been previously related:
ut supra dictum est,
Sall. J. 96, 1:
sicut ante dictum est,
Nep. Dion. 9, 5; cf. Curt. 3, 7, 7; 5, 1, 11; 8, 6, 2 et saep.—
c.
(See Zumpt, Gram. § 607.) Dicor, diceris, dicitur, with nom. and inf., it is said that I, thou, he, etc.; or, they say that I, thou, etc.:
ut nos dicamur duo omnium dignissimi esse,
Plaut. As. 2, 2, 47: cf. Quint. 4, 4, 6:
dicar Princeps Aeolium carmen ad Italos Deduxisse modos,
Hor. Od. 3, 30, 10 al.:
illi socius esse diceris,
Plaut. Rud. 1, 2, 72: aedes Demaenetus ubi [p. 571] dicitur habitare, id. As. 2, 3, 2:
qui (Pisistratus) primus Homeri libros confusos antea sic disposuisse dicitur, ut nunc habemus,
Cic. de Or. 3, 34, 137 et saep.:
quot annos nata dicitur?
Plaut. Cist. 4, 2, 89:
is nunc dicitur venturus peregre,
id. Truc. 1, 1, 66 et saep. In a double construction, with nom. and inf., and acc. and inf. (acc. to no. b. and c.): petisse dicitur major Titius... idque ab eis facile (sc. eum) impetrasse, Auct. B. Afr. 28 fin.; so Suet. Oth. 7.—
d.
Dictum ac factum or dictum factum (Gr. hama epos hama ergon), in colloq. lang., no sooner said than done, without delay, Ter. And. 2, 3, 7:
dictum ac factum reddidi,
it was "said and done" with me, id. Heaut. 4, 5, 12; 5, 1, 31; cf.:
dicto citius,
Verg. A. 1, 142; Hor. S. 2, 2, 80; and:
dicto prope citius,
Liv. 23, 47, 6.—
B.
In partic.
1.
Pregn.
a.
To assert, affirm a thing as certain (opp. nego):
quem esse negas, eundem esse dicis,
Cic. Tusc. 1, 6, 12; cf.:
dicebant, ego negabam,
id. Fam. 3, 8, 5; and:
quibus creditum non sit negantibus, iisdem credatur dicentibus?
id. Rab. Post. 12, 35.—
b.
For dico with a negative, nego is used, q. v.; cf. Zumpt, Gram. § 799;
but: dicere nihil esse pulchrius, etc.,
Liv. 30, 12, 6; 21, 9, 3 Fabri; so,
freq. in Liv. when the negation precedes,
id. 30, 22, 5; 23, 10, 13 al.; cf. Krebs, Antibar. p. 355.—
2.
dico is often inserted parenthetically, to give emphasis to an apposition:
utinam C. Caesari, patri, dico adulescenti contigisset, etc.,
Cic. Phil. 5, 18, 49; id. Tusc. 5, 36, 105; id. Planc. 12, 30; Quint. 9, 2, 83; cf. Cic. Or. 58, 197; id. Tusc. 4, 16, 36; Sen. Ep. 14, 6; id. Vit. Beat. 15, 6; Quint. 1, 6, 24:
ille mihi praesidium dederat, cum dico mihi, senatui dico populoque Romano,
Cic. Phil. 11, 8, 20; Sen. Ep. 83, 12; Plin. Ep. 2, 20, 2; 3, 2, 2.—
3.
In rhetor. and jurid. lang., to pronounce, deliver, rehearse, speak any thing.
(α).
With acc.:
oratio dicta de scripto,
Cic. Planc. 30 fin.; cf.:
sententiam de scripto,
id. Att. 4, 3, 3:
controversias,
Quint. 3, 8, 51; 9, 2, 77:
prooemium ac narrationem et argumenta,
id. 2, 20, 10:
exordia,
id. 11, 3, 161:
theses et communes locos,
id. 2, 1, 9:
materias,
id. 2, 4, 41:
versus,
Cic. Or. 56, 189; Quint. 6, 3, 86:
causam, of the defendant or his attorney,
to make a defensive speech, to plead in defence, Cic. Rosc. Am. 5; id. Quint. 8; id. Sest. 8; Quint. 5, 11, 39; 7, 4, 3; 8, 2, 24 al.; cf.
causas (said of the attorney),
Cic. de Or. 1, 2, 5; 2, 8, 32 al.:
jus,
to pronounce judgment, id. Fl. 3; id. Fam. 13, 14; hence the praetor's formula: DO, DICO, ADDICO; v. do, etc.—
(β).
With ad and acc. pers., to plead before a person or tribunal:
ad unum judicem,
Cic. Opt. Gen. 4, 10:
ad quos? ad me, si idoneus videor qui judicem, etc.,
id. Verr. 2, 2, 29, § 72; Liv. 3, 41.—
(γ).
With ad and acc. of thing, to speak in reference to, in reply to:
non audeo ad ista dicere,
Cic. Tusc. 3, 32, 78; id. Rep. 1, 18, 30.—
(δ).
Absol.:
nec idem loqui, quod dicere,
Cic. Or. 32:
est oratoris proprium, apte, distincte, ornate dicere,
id. Off. 1, 1, 2; so,
de aliqua re pro aliquo, contra aliquem, etc., innumerable times in Cic. and Quint.: dixi, the t. t. at the end of a speech,
I have done, Cic. Verr. 1 fin. Ascon. and Zumpt, a. h. 1.;
thus, dixerunt, the t. t. by which the praeco pronounced the speeches of the parties to be finished,
Quint. 1, 5, 43; cf. Spald. ad Quint. 6, 4, 7.— Transf. beyond the judicial sphere:
causam nullam or causam haud dico,
I have no objection, Plaut. Mil. 5, 34; id. Capt. 3, 4, 92; Ter. Ph. 2, 1, 42.—
4.
To describe, relate, sing, celebrate in writing (mostly poet.):
tibi dicere laudes,
Tib. 1, 3, 31; so,
laudes Phoebi et Dianae,
Hor. C. S. 76:
Dianam, Cynthium, Latonam,
id. C. 1, 21, 1:
Alciden puerosque Ledae,
id. ib. 1, 12, 25:
caelestes, pugilemve equumve,
id. ib. 4, 2, 19:
Pelidae stomachum,
id. ib. 1, 6, 5:
bella,
id. Ep. 1, 16, 26; Liv. 7, 29:
carmen,
Hor. C. 1, 32, 3; id. C. S. 8; Tib. 2, 1, 54:
modos,
Hor. C. 3, 11, 7:
silvestrium naturas,
Plin. 15, 30, 40, § 138 et saep.:
temporibus Augusti dicendis non defuere decora ingenia,
Tac. A. 1, 1; id. H. 1, 1:
vir neque silendus neque dicendus sine cura,
Vell. 2, 13.—
b.
Of prophecies, to predict, foretell:
bellicosis fata Quiritibus Hac lege dico, ne, etc.,
Hor. C. 3, 3, 58:
sortes per carmina,
id. A. P. 403:
quicquid,
id. S. 2, 5, 59:
hoc (Delphi),
Ov. Tr. 4, 8, 43 et saep.—
5.
To pronounce, articulate a letter, syllable, word: Demosthenem scribit Phalereus, cum Rho dicere nequiret, etc., Cic. Div. 2, 46, 96; id. de Or. 1, 61, 260; Quint. 1, 4, 8; 1, 7, 21 al.—
6.
To call, to name: habitum quendam vitalem corporis esse, harmoniam Graii quam dicunt, Lucr. 3, 106; cf.: Latine dicimus elocutionem, quam Graeci phrasin vocant, Quint. 8, 1, 1:
Chaoniamque omnem Trojano a Chaone dixit,
Verg. A. 3, 335:
hic ames dici pater atque princeps,
Hor. Od. 1, 2, 50:
uxor quondam tua dicta,
Verg. A. 2, 678 et saep. —Prov.:
dici beatus ante obitum nemo debet,
Ov. M. 3, 135.—
7.
To name, appoint one to an office:
ut consules roget praetor vel dictatorem dicat,
Cic. Att. 9, 15, 2: so,
dictatorem,
Liv. 5, 9; 7, 26; 8, 29:
consulem,
id. 10, 15; 24, 9; 26, 22 (thrice):
magistrum equitum,
id. 6, 39:
aedilem,
id. 9, 46:
arbitrum bibendi,
Hor. Od. 2, 7, 26 et saep.—
8.
To appoint, set apart. fix upon, settle:
nam mea bona meis cognatis dicam, inter eos partiam,
Plaut. Mil. 3, 1, 113; cf. Pompon. ap. Non. 280, 19:
dotis paululum vicino suo,
Afran. ib. 26:
pecuniam omnem suam doti,
Cic. Fl. 35: quoniam inter nos nuptiae sunt dictae, Afran. ap. Non. 280, 24; cf.:
diem nuptiis,
Ter. And. 1, 1, 75:
diem operi,
Cic. Verr. 2, 1, 57:
diem juris,
Plaut. Men. 4, 2, 16:
diem exercitui ad conveniendum Pharas,
Liv. 36, 8; cf. id. 42, 28, and v. dies:
locum consiliis,
id. 25, 16:
leges pacis,
id. 33, 12; cf.:
leges victis,
id. 34, 57:
legem tibi,
Hor. Ep. 2, 2, 18; Ov. M. 6, 137; cf.:
legem sibi,
to give sentence upon one's self, id. ib. 13, 72:
pretium muneri,
Hor. C. 4, 8, 12 et saep.—With inf.: prius data est, quam tibi dari dicta, Pac. ap. Non. 280, 28. — Pass. impers.:
eodem Numida inermis, ut dictum erat, accedit,
Sall. J. 113, 6.—
9.
To utter, express, esp. in phrases:
non dici potest, dici vix potest, etc.: non dici potest quam flagrem desiderio urbis,
Cic. Att. 5, 11, 1; 5, 17, 5:
dici vix potest quanta sit vis, etc.,
id. Leg. 2, 15, 38; id. Verr. 2, 4, 57, § 127; id. Or. 17, 55; id. Red. ad Quir. 1, 4; cf. Quint. 2, 2, 8; 11, 3, 85.—
10.
(Mostly in colloq. lang.) Alicui, like our vulg. to tell one so and so, for to admonish, warn, threaten him:
dicebam, pater, tibi, ne matri consuleres male,
Plaut. As. 5, 2, 88; cf. Nep. Datam. 5; Ov. Am. 1, 14, 1.—Esp. freq.:
tibi (ego) dico,
I tell you, Plaut. Curc. 4, 2, 30; id. Bacch. 4, 9, 76; id. Men. 2, 3, 27; id. Mil. 2, 2, 62 et saep.; Ter. And. 1, 2, 33 Ruhnk.; id. ib. 4, 4, 23; id. Eun. 2, 3, 46; 87; Phaedr. 4, 19, 18; cf.:
tibi dicimus,
Ov. H. 20, 153; id. M. 9, 122; so, dixi, I have said it, i. e. you may depend upon it, it shall be done, Ter. Phorm. 2, 3, 90; 92.—
11.
Dicere sacramentum or sacramento, to take an oath, to swear; v. sacramentum.
II.
Transf., i. q. intellego, Gr. phêmi, to mean so and so; it may sometimes be rendered in English by namely, to wit:
nec quemquam vidi, qui magis ea, quae timenda esse negaret, timeret, mortem dico et deos,
Cic. N. D. 1, 31, 86; id. de Or. 3, 44, 174: M. Sequar ut institui divinum illum virum, quem saepius fortasse laudo quam necesse est. At. Platonem videlicet dicis, id. Leg. 3, 1:
uxoris dico, non tuam,
Plaut. As. 1, 1, 30 et saep.—Hence, dictum, i, n., something said, i. e. a saying, a word.
A.
In gen.: haut doctis dictis certantes sed male dictis, Enn. ap. Gell. 20, 10 (Ann. v. 274 Vahl.; acc. to Hertz.: nec maledictis); so,
istaec dicta dicere,
Plaut. Trin. 1, 2, 40:
docta,
id. ib. 2, 2, 99; id. Men. 2, 1, 24; Lucr. 5, 113; cf.
condocta,
Plaut. Poen. 3, 2, 3:
meum,
id. As. 2, 4, 1:
ridiculum,
id. Capt. 3, 1, 22:
minimum,
Cic. Fam. 1, 9:
ferocibus dictis rem nobilitare,
Liv. 23, 47, 4 al.:
ob admissum foede dictumve superbe,
Lucr. 5, 1224; cf.
facete,
Plaut. Capt. 1, 2, 73; id. Poen. 3, 3, 24; Ter. Eun. 2, 2, 57; Cic. Off. 1, 29, 104 al.:
lepide,
Plaut. Most. 1, 3, 103:
absurde,
id. Capt. 1, 1, 3:
vere,
Nep. Alc. 8, 4:
ambigue,
Hor. A. P. 449 et saep.—Pleon.:
feci ego istaec dicta quae vos dicitis (sc. me fecisse),
Plaut. Casin. 5, 4, 17.—
B.
In partic.
1.
A saying, maxim, proverb:
aurea dicta,
Lucr. 3, 12; cf.
veridica,
id. 6, 24: Catonis est dictum. Pedibus compensari pecuniam, Cic. Fl. 29 fin. Hence, the title of a work by Caesar: Dicta collectanea (his Apophthegmata, mentioned in Cic. Fam. 9, 16), Suet. Caes. 56.—Esp. freq.,
2.
For facete dictum, a witty saying, bon-mot, Enn. ap. Cic. de Or. 2, 54 fin. (cf. Cic. ap. Macr. S. 2, 1 fin.); Cic. Phil. 2, 17; Quint. 6, 3, 2; 16; 36; Liv. 7, 33, 3; Hor. A. P. 273 et saep.; cf. also, dicterium.—
3.
Poetry, verse (abstr. and concr.): dicti studiosus, Enn. ap. Cic. Brut. 18, 71:
rerum naturam expandere dictis,
Lucr. 1, 126; 5, 56:
Ennius hirsuta cingat sua dicta corona,
Prop. 4 (5), 1, 61.—
4.
A prediction, prophecy, Lucr. 1, 103; Verg. A. 2, 115; Val. Fl. 2, 326 al.; cf. dictio.—
5.
An order, command:
dicto paruit consul,
Liv. 9, 41; cf. Verg. A. 3, 189; Ov. M. 8, 815:
haec dicta dedit,
Liv. 3, 61; cf. id. 7, 33; 8, 34; 22, 25 al.: dicto audientem esse and dicto audire alicui, v. audio.—
6.
A promise, assurance:
illi dixerant sese dedituros... Cares, tamen, non dicto capti, etc.,
Nep. Milt. 2, 5; Fur. ap. Macr. S. 6, 1, 34.

Lewis & Short latin dictionary > dico
53 in

1.
in (old forms endŏ and indŭ, freq. in ante-class. poets; cf. Enn. ap. Gell. 12, 4; id. ap. Macr. S. 6, 2; Lucil. ap. Lact. 5, 9, 20; Lucr. 2, 1096; 5, 102; 6, 890 et saep.), prep. with abl. and acc. [kindr. with Sanscr. an; Greek en, en-tha, en-then, eis, i. e. en-s, ana; Goth. ana; Germ. in], denotes either rest or motion within or into a place or thing; opp. to ex; in, within, on, upon, among, at; into, to, towards.
I.
With abl.
A.
In space.
1.
Lit., in (with abl. of the place or thing in which):
aliorum fructus in terra est, aliorum et extra,
Plin. 19, 4, 22, § 61:
alii in corde, alii in cerebro dixerunt animi esse sedem et locum,
Cic. Tusc. 1, 9, 19:
eo in rostris sedente suasit Serviliam legem Crassus,
id. Brut. 43, 161:
qui sunt cives in eadem re publica,
id. Rep. 1, 32 fin.:
facillimam in ea re publica esse concordiam, in qua idem conducat omnibus,
id. ib.:
T. Labienus ex loco superiore, quae res in nostris castris gererentur, conspicatus,
Caes. B. G. 2, 26, 4:
quod si in scaena, id est in contione verum valet, etc.,
Cic. Lael. 26, 97:
in foro palam Syracusis,
id. Verr. 2, 2, 33, § 81:
plures in eo loco sine vulnere quam in proelio aut fuga intereunt,
Caes. B. C. 2, 35:
tulit de caede, quae in Appia via facta esset,
Cic. Mil. 6, 15:
in via fornicata,
Liv. 22, 36:
vigebat in illa domo mos patrius et disciplina,
Cic. de Sen. 11, 37:
in domo furtum factum ab eo qui domi fuit,
Quint. 5, 10, 16:
nupta in domo,
Liv. 6, 34, 9:
copias in castris continent,
in, within, Caes. B. C. 1, 66:
cum in angusto quodam pulpito stans diceret,
Quint. 11, 3, 130:
se ac suos in vehiculo conspici,
Liv. 5, 40, 10:
malo in illa tua sedecula sedere, quam in istorum sella curuli,
Cic. Att. 4, 10:
sedere in solio,
id. Fin. 2, 21, 66:
Albae constiterant, in urbe opportuna,
id. Phil. 4, 2, 6. —
Sometimes, also, with names of places: omnes se ultro sectari in Epheso memorat mulieres,
Plaut. Mil. 3, 1, 182:
heri aliquot adolescentuli coiimus in Piraeo,
Ter. Eun. 3, 4, 1:
navis et in Cajeta est parata nobis et Brundisii,
Cic. Att. 8, 3, 6:
complures (naves) in Hispali faciendas curavit,
Caes. B. C. 2, 18:
caesos in Marathone ac Salamine,
Quint. 12, 10, 24:
in Berenice urbe Troglodytarum,
Plin. 2, 73, 75, § 183.—
2.
In indicating a multitude or number, of, in, or among which a person or thing is, in, among (= gen. part.):
in his poeta hic nomen profitetur suum,
Ter. Eun. prol. 3:
Thales, qui sapientissimus in septem fuit,
Cic. Leg. 2, 11, 26:
peto ut eum complectare, diligas, in tuis habeas,
id. Fam. 13, 78, 2; cf.:
in perditis et desperatis,
id. ib. 13, 56, 1:
omnia quae secundum naturam fiunt, sunt habenda in bonis,
id. de Sen. 19, 71:
dolor in maximis malis ducitur,
id. Leg. 1, 11, 31:
justissimus unus in Teucris,
Verg. A. 2, 426:
cecidere in pugna ad duo milia... in his quatuor Romani centuriones,
Liv. 27, 12, 16:
in diis et feminae sunt,
Lact. 1, 16, 17.—
3.
Of analogous relations of place or position:
sedere in equo,
on horseback, id. Verr. 2, 5, 10:
quid legati in equis,
id. Pis. 25, 60:
sedere in leone,
Plin. 35, 10, 36, § 109:
in eo flumine pons erat,
on, over, Caes. B. G. 2, 5:
in herboso Apidano,
on the banks of, Prop. 1, 3, 6:
in digitis,
on tiptoe, Val. Fl. 4, 267:
castra in limite locat,
on the rampart, Tac. A. 1, 50:
ipse coronam habebat unam in capite, alteram in collo,
on, Cic. Verr. 2, 5, 11, § 27:
oleae in arbore,
Cels. 2, 24:
Caesaris in barbaris erat nomen obscurius,
among, Caes. B. C. 1, 61:
in ceteris nationibus, Cels. praef. 1: qui in Brutiis praeerat,
Liv. 25, 16, 7:
in juvenibus,
Quint. 11, 1, 32:
nutus in mutis pro sermone est,
id. 11, 3, 66.—Of dress, like cum, q. v.:
in veste candida,
Liv. 45, 20, 5; 34, 7, 3:
in calceis,
id. 24, 38, 2:
in insignibus,
id. 5, 41, 2:
in tunicis albis,
Plin. Ep. 7, 27, 13:
in Persico et vulgari habitu,
Curt. 3, 3, 4:
in lugubri veste,
id. 10, 5, 17:
in Tyriis,
Ov. A. A. 2, 297:
in Cois,
id. ib. v. 298; cf.:
homines in catenis Romam mittere,
Liv. 29, 21, 12; 32, 1, 8: quis multa te in rosa urget, etc., Hor C. 1, 5, 1; so, in viola aut in rosa, Cic. Tusc. [p. 912] 5, 26, 73.—So of arms:
duas legiones in armis,
Caes. B. G. 7, 11, 6; cf. Verg. A. 3, 395:
in armis hostis,
under arms, Ov. M. 12,65:
quae in ore atque in oculis provinciae gesta sunt (= coram),
Cic. Verr. 2, 2, 33, § 81; so,
in oculis provinciae,
id. Q. Fr. 1, 1, 2:
in oculis omnium,
id. ib. 1, 3, 7:
divitiae, decus, gloria in oculis sita sunt,
Sall. C. 20, 14; Curt. 4, 13, 1; Liv. 22, 12, 6:
Julianus in ore ejus (Vitellii) jugulatur,
Tac. H. 3, 77; Sen. Ben. 7, 19, 7.—Of a passage in any writing (but when the author is named, by meton., for his works, apud is used, Krebs, Antibarb. p. 561):
in populorum institutis aut legibus,
Cic. Leg. 1, 15, 42:
in illis libris qui sunt de natura deorum,
id. Fat. 1, 1:
in Timaeo dicit,
id. N. D. 1, 12, 30:
epistula, in qua omnia perscripta erant,
Nep. Pelop. 3, 2:
perscribit in litteris, hostes ab se discessisse,
Caes. B. G. 5, 49; but in is also used with an author's name when, not a place in his book, but a feature of his style, etc., is referred to:
in Thucydide orbem modo orationis desidero,
Cic. Or. 71, 234:
in Herodoto omnia leniter fluunt,
Quint. 9, 4, 18.—Of books:
libri oratorii diu in manibus fuerunt,
Cic. Att. 4, 13, 2; id. Lael. 25, 96; but more freq. trop.: in manibus habere, tenere, etc., to be engaged, occupied with, to have under control or within reach:
philosophi quamcunque rem habent in manibus,
id. Tusc. 5, 7, 18:
quam spem nunc habeat in manibus, exponam,
id. Verr. 1, 6, 16:
rem habere in manibus,
id. Att. 6, 3, 1; cf.:
neque mihi in manu fuit Jugurtha qualis foret,
in my power, Sall. J. 14, 4:
postquam nihil esse in manu sua respondebatur,
Liv. 32, 24, 2:
quod ipsorum in manu sit,... bellum an pacem malint,
Tac. A. 2, 46; but, cum tantum belli in manibus esset, was in hand, busied (cf.:
inter manus),
Liv. 4, 57, 1; so,
quorum epistulas in manu teneo,
Cic. Phil. 12, 4, 9; cf. id. Att. 2, 2, 2:
in manu poculum tenens,
id. Tusc. 1, 29, 71:
coronati et lauream in manu tenentes,
Liv. 40, 37, 3; Suet. Claud. 15 fin. —Of that which is thought of as existing in the mind, memory, character, etc.:
in animo esse,
Cic. Fam. 14, 11:
in animo habere,
id. Rosc. Am. 18, 52:
lex est ratio insita in natura,
id. Leg. 1, 6, 18:
in memoria sedere,
id. de Or. 2, 28, 122; cf.:
tacito mutos volvunt in pectore questus,
Luc. 1, 247:
quanta auctoritas fuit in C. Metello!
Cic. de Sen. 17, 61. —So freq. of a person's qualities of mind or character:
erat in eo summa eloquentia, summa fides,
Cic. Mur. 28, 58; cf.:
in omni animante est summum aliquid atque optimum, ut in equis,
id. Fin. 4, 41, 37:
si quid artis in medicis est,
Curt. 3, 5, 13; cf.:
nibil esse in morte timendum,
Lucr. 3, 866.— Esp., in eo loco, in that state or condition:
in eo enim loco res sunt nostrae, ut, etc.,
Liv. 7, 35, 7: si vos in eo loco essetis, quid aliud fecissetis? Cat. ap. Quint. 9, 2, 21; so,
quo in loco, etc.: cum ex equitum et calonum fuga, quo in loco res essent, cognovissent,
Caes. B. G. 2, 26:
videtis, quo in loco res haec siet, Ter Phorm. 2, 4, 6: quod ipse, si in eodem loco esset, facturus fuerit,
Liv. 37, 14, 5.—Hence, without loco, in eo esse ut, etc., to be in such a condition, etc.:
non in eo esse Carthaginiensium res, ut Galliam armis obtineant,
Liv. 30, 19, 3:
cum res non in eo esset, ut Cyprum tentaret,
id. 33, 41, 9; 8, 27, 3; 2, 17, 5; Nep. Mil. 7, 3; id. Paus. 5, 1 (cf. I. C. 1. infra).—
B.
In time, indicating its duration, in, during, in the course of:
feci ego istaec itidem in adulescentia,
in my youth, when I was young, Plaut. Bacch. 3, 3, 6:
in tempore hoc,
Ter. And. 4, 5, 24:
in hoc tempore,
Tac. A. 13, 47:
in tali tempore,
Sall. C. 48, 5; Liv. 22, 35; 24, 28 al.:
in diebus paucis,
Ter. And. 1, 1, 77:
in brevi spatio,
id. Heaut. 5, 2, 2; Suet. Vesp. 4:
in qua aetate,
Cic. Brut. 43 fin.:
in ea aetate,
Liv. 1, 57:
in omni aetate,
Cic. de Sen. 3, 9:
in aetate, qua jam Alexander orbem terrarum subegisset,
Suet. Caes. 7:
qua (sc. Iphigenia) nihil erat in eo quidem anno natum pulchrius,
in the course of, during the year, Cic. Off. 3, 25, 95 (al. eo quidem anno):
nihil in vita se simile fecisse,
id. Verr. 2, 3, 91: nihil in vita vidit calamitatis A. Cluentius. id. Clu. 6, 18:
in tota vita inconstans,
id. Tusc. 4, 13, 29.—
b.
In tempore, at the right or proper time, in time (Cic. uses only tempore; v. tempus): eccum ipsum video in tempore huc se recipere, Ter. Phorm. 2, 4, 24:
ni pedites equitesque in tempore subvenissent,
Liv. 33, 5:
spreta in tempore gloria interdum cumulatior redit,
id. 2, 47:
rebellaturi,
Tac. A. 12, 50:
atque adeo in ipso tempore eccum ipsum obviam,
Ter. And. 3, 2, 52: in tempore, opportune. Nos sine praepositione dicimus tempore et tempori, Don. ad Ter. And. 4, 4, 19.—
c.
In praesentia and in praesenti, at present, now, at this moment, under these circumstances:
sic enim mihi in praesentia occurrit,
Cic. Tusc. 1, 8, 14:
vestrae quidem cenae non solum in praesentia, sed etiam postero die jucundae sunt,
id. ib. 5, 35, 100:
id quod unum maxime in praesentia desiderabatur,
Liv. 21, 37:
haec ad te in praesenti scripsi, ut, etc.,
for the present, Cic. Fam. 2, 10, 4.—
d.
With gerunds and fut. pass. participles, to indicate duration of time, in:
fit, ut distrahatur in deliberando animus,
Cic. Off. 1, 3, 9; id. Fam. 2, 6, 2:
vitiosum esse in dividendo partem in genere numerare,
id. Fin. 2, 9, 26:
quod in litteris dandis praeter consuetudinem proxima nocte vigilarat,
id. Cat. 3, 3, 6:
ne in quaerendis suis pugnandi tempus dimitteret,
Caes. B. G. 2, 21:
in agris vastandis incendiisque faciendis hostibus,
in laying waste, id. ib. 5, 19:
in excidenda Numantia,
Cic. Off. 1, 22, 76:
cum in immolanda Iphigenia tristis Calchas esset,
id. Or. 21, 74.—
C.
In other relations, where a person or thing is thought of as in a certain condition, situation, or relation, in:
qui magno in aere alieno majores etiam possessiones habent,
Cic. Cat. 2, 8, 18:
se in insperatis repentinisque pecuniis jactare,
id. Cat. 2, 9, 20:
Larinum in summo timore omnium cum armatis advolavit,
id. Clu. 8, 25.—
So freq., of qualities or states of mind: summa in sollicitudine ac timore Parthici belli,
Caes. B. C. 3, 31:
torpescentne dextrae in amentia illa?
Liv. 23, 9, 7:
hunc diem perpetuum in laetitia degere,
Ter. Ad. 4, 1, 5; Cic. Cat. 4, 1, 2:
in metu,
Tac. A. 14, 43:
in voluptate,
Cic. Fin. 1, 19, 62:
alicui in amore esse,
beloved, id. Verr. 2, 4, 1, § 3:
alicui in amoribus esse,
id. Att. 6, 1, 12:
res in invidia erat,
Sall. J. 25, 5; Liv. 29, 37, 17: sum in expectatione omnium rerum, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 4, 10:
num... Diogenem Stoicum coegit in suis studiis obmutescere senectus?
in his studies, Cic. de Sen. 7, 21:
mirificam cepi voluptatem ex tua diligentia: quod in summis tuis occupationibus mihi tamen rei publicae statum per te notum esse voluisti,
even in, notwithstanding your great occupations, id. Fam. 3, 11, 4.—
So freq., of business, employment, occupations, etc.: in aliqua re versari,
Cic. Verr. 2, 4, 47, § 105:
similia iis, quae in consilio dixerat,
Curt. 5, 5, 23:
in certamine armorum atque in omni palaestra quid satis recte cavetur,
Quint. 9, 4, 8:
agi in judiciis,
id. 11, 1, 78:
tum vos mihi essetis in consilio,
Cic. Rep. 3, 18, 28:
in actione... dicere,
Quint. 8, 2, 2.—Of an office, magistracy:
in quo tum magistratu forte Brutus erat,
Liv. 1, 59, 7; 4, 17, 1:
in eo magistratu pari diligentia se praebuit,
Nep. Han. 7, 5 (cf. B. 1. supra):
in ea ipsa causa fuit eloquentissimus,
Cic. Brut, 43, 160:
qui non defendit nec obsistit, si potest, injuriae, tam est in vitio, quam, etc.,
is in the wrong, acts wrongly, id. Off. 1, 7, 23:
etsi hoc quidem est in vitio, dissolutionem naturae tam valde perhorrescere,
is wrong, id. Fin. 5, 11, 31:
non sunt in eo genere tantae commoditates corporis,
id. ib. 4, 12, 29; cf.:
an omnino nulla sit in eo genere distinctio,
id. Or. 61, 205:
Drusus erat de praevaricatione absolutus in summa quatuor sententiis,
on the whole, Cic. Q. Fr. 2, 16; cf.:
et in omni summa, ut mones, valde me ad otium pacemque converto,
id. ib. 3, 5, 5;
but, in summa, sic maxime judex credit, etc.,
in a word, in fine, Quint. 9, 2, 72; Auct. B. Alex. 71; Just. 37, 1, 8:
horum (juvenum) inductio in parte simulacrum decurrentis exercitus erat: ex parte elegantioris exercitii quam militaris artis,
in part, Liv. 44, 9, 5; cf.:
quod mihi in parte verum videtur,
Quint. 2, 8, 6:
patronorum in parte expeditior, in parte difficilior interrogatio est,
id. 5, 7, 22:
hoc facere in eo homine consueverunt,
in the case of, Caes. B. G. 7, 21:
in furibus aerarii,
Sall. C. 52, 12:
Achilles talis in hoste fuit,
Verg. A. 2, 540:
in hoc homine saepe a me quaeris, etc.,
in the case of, Cic. Verr. 2, 3, 3, § 6: in nominibus impiis, Sall. C. 51, 15:
suspectus et in morte matris fuit,
Suet. Vit. 14:
qui praesentes metuunt, in absentia hostes erunt, = absentes,
Curt. 6, 3, 8 (cf. I. B. c. supra).—Of the meaning of words, etc.:
non solum in eodem sensu, sed etiam in diverso, eadem verba contra,
Quint. 9, 3, 36:
aliter voces aut eaedem in diversa significatione ponuntur,
id. 9, 3, 69:
Sallustius in significatione ista non superesse sed superare dicit,
Gell. 1, 22, 15:
stips non dicitur in significatione trunci,
Charis. 1, 18, 39:
semper in significatione ea hortus,
Plin. 19, 4, 19, § 50. —
2.
In with abl. of adjj. is used with the verbs esse and habere to express quality:
cum exitus haud in facili essent, i. e. haud faciles,
Liv. 3, 8, 9:
adeo moderatio tuendae libertatis in difficili est,
id. 3, 8, 11; 3, 65, 11; but mostly with adjj. of the first and second declension:
in obscuro esse, Liv. praef. § 3: in dubio esse,
id. 2, 3, 1; 3, 19, 8; Ov. H. 19, 174:
dum in dubiost animus,
Ter. And. 1, 5, 31; 2, 2, 10:
in integro esse,
Cic. Fam. 15, 16, 3; id. Att. 11, 15, 4:
in incerto esse,
Liv. 5, 28, 5:
in obvio esse,
id. 37, 23, 1:
in tuto esse,
id. 38, 4, 10; cf.:
videre te in tuto,
Cat. 30, 6:
in aequo esse,
Liv. 39, 37, 14; Tac. A. 2, 44:
in expedito esse,
Curt. 4, 2, 22:
in proximo esse,
Quint. 1, 3, 4:
in aperto esse,
Sall. C. 5, 3:
in promisco esse,
Liv. 7, 17, 7:
in augusto esse,
Cels. 5, 27, 2:
in incerto haberi,
Sall. J. 46, 8; Tac. A. 15, 17:
in levi habitum,
id. H. 2, 21; cf.:
in incerto relinquere,
Liv. 5, 28, 5; Tac. H. 2, 83.
II.
With acc.
A.
In space, with verbs of motion, into or to a place or thing (rarely with names of towns and small islands;
v. Zumpt, Gram. § 398): influxit non tenuis quidam e Graecia rivulus in hanc urbem,
Cic. Rep. 2, 19:
in Ephesum advenit,
Plaut. Mil. 2, 1, 35:
in Epirum venire,
Cic. Att. 13, 25, 3:
ibo in Piraeeum, visamque, ecquae advenerit in portum ex Epheso navis mercatoria,
Plaut. Bacch. 2, 3, 2: venio ad Piraeea, in quo magis reprehendendus sum, quod... Piraeea scripserim, non Piraeeum, quam in quod addiderim;
non enim hoc ut oppido praeposui, sed ut loco,
Cic. Att. 7, 3, 10:
se contulisse Tarquinios, in urbem Etruriae florentissimam,
id. Rep. 2, 19:
remigrare in domum veterem e nova,
id. Ac. 1, 4, 13:
cum in sua rura venerunt,
id. Tusc. 5, 35, 102:
a te ipso missi in ultimas gentes,
id. Fam. 15, 9:
in Ubios legatos mittere,
Caes. B. G. 4, 11:
dein Thalam pervenit, in oppidum magnum et opulentum,
Sall. J. 75, 1:
Regillum antiquam in patriam se contulerat,
Liv. 3, 58, 1:
abire in exercitum,
Plaut. Am. prol. 102.— With nuntio:
cum id Zmyrnam in contionem nuntiatum est,
Tac. A. 4, 56:
nuntiatur in castra,
Lact. Most. Pers. 46; cf.:
allatis in castra nuntiis,
Tac. H. 4, 32: in manus sumere, tradere, etc., into one's hands:
iste unumquodque vas in manus sumere,
Cic. Verr. 2, 4, 27, § 63:
Falerios se in manus Romanis tradidisse,
Liv. 5, 27, 3.—Rarely with the verbs ponere, collocare, etc. (pregn., i. e. to bring into... and place there):
in crimen populo ponere,
Plaut. Trin. 3, 3, 10:
ut liberos, uxores suaque omnia in silvas deponerent,
Caes. B. G. 4, 19:
duplam pecuniam in thesauros reponi,
Liv. 29, 19, 7:
prius me collocavi in arborem,
Plaut. Aul. 4, 8, 6:
sororem et propinquas suas nuptum in alias civitates collocasse,
Caes. B. G. 1, 18.— Motion in any direction, up to, to, into, down to:
in caelum ascendere,
Cic. Lael. 23 fin.:
filium ipse paene in umeros suos extulisset,
id. de Or. 1, 53, 228:
tamquam in aram confugitis ad deum,
up to the altar, id. Tusc. 3, 10, 25:
Saturno tenebrosa in Tartara misso,
Ov. M. 1, 113:
in flumen deicere,
Cic. Rosc. Am. 25, 70; Nep. Chab. 4, 3.—
2.
Denoting mere direction towards a place or thing, and hence sometimes joined with versus, towards:
quid nunc supina sursum in caelum conspicis,
Plaut. Cist. 2, 3, 78:
si in latus aut dextrum aut sinistrum, ut ipsi in usu est, cubat,
Cels. 2, 3:
Belgae spectant in septentriones et orientem solem,
Caes. B. G. 1, 1:
in orientem Germaniae, in occidentem Hispaniae obtenditur, Gallis in meridiem etiam inspicitur,
Tac. Agr. 10:
in laevum prona nixus sedet Inachus urna,
Stat. Th. 2, 218.—With versus:
castra ex Biturigibus movet in Arvernos versus,
towards, Caes. B. G. 7, 8 fin.:
in Galliam versus movere,
Sall. C. 56, 4: in [p. 913] ltaliam versus, Front. Strat. 1, 4, 11:
si in urbem versus venturi erant,
Plin. Ep. 10, 82. —
3.
So of that which is thought of as entering into the mind, memory, etc. (cf. I. A. 2. fin.):
in memoriam reducere,
Cic. Inv 1, 52, 98:
in animum inducere,
Liv. 27, 9:
in mentem venire,
Cic. Fam. 7, 3:
frequens imitatio transit in mores,
Quint. 1, 11, 3. —
Or into a writing or speech: in illam Metellinam orationem addidi quaedam,
Cic. Att. 1, 13, 5.—
B.
In time, into, till, for:
dormiet in lucem,
into the daylight, till broad day, Hor. Ep. 1, 18, 34:
statim e somno, quem plerumque in diem extrahunt, lavantur,
Tac. G. 22: sermonem in multam noctem produximus, deep into the night, Cic. Rep. Fragm. ap. Arus. Mess. p. 239 Lindem.:
in multam noctem luxit,
Suet. Tib. 74:
si febris in noctem augetur,
Cels. 7, 27:
dixit in noctem atque etiam nocte illatis lucernis,
Plin. Ep. 4, 9, 14:
indutias in triginta annos impetraverunt,
for thirty years, Liv. 9, 37, 12; 7, 20, 8:
nisi id verbum in omne tempus perdidissem,
forever, Cic. Fam. 5, 15, 1:
ad cenam hominem in hortos invitavit in posterum diem,
for the following day, id. Off. 3, 14, 58:
audistis auctionem constitutam in mensem Januarium,
id. Agr. 1, 2, 4:
subito reliquit annum suum seque in annum proximum transtulit,
id. Mil. 9, 24:
solis defectiones itemque lunae praedicuntur in multos annos,
for many years, id. Div. 2, 6, 17:
postero die Romani ab sole orto in multum diei stetere in acie,
Liv. 27, 2:
qui ab matutino tempore duraverunt in occasum,
Plin. 2, 31, 31, § 99:
seritur (semen lini) a Kalendis Octobribus in ortum aquilae,
Col. 2, 10, 17.—With usque:
neque illi didicerunt haec usque in senectutem,
Quint. 12, 11, 20:
in illum usque diem servati,
id. 8, 3, 68:
in serum usque patente cubiculo,
Suet. Oth. 11:
regnum trahat usque in tempora fati,
Sil. 11, 392: in posterum (posteritatem) or in futurum, in future, for the future: in praesens, for the present: in perpetuum or in aeternum, forever:
sancit in posterum, ne quis, etc.,
Cic. Cat. 4, 5, 10:
res dilata est in posterum,
id. Fam. 10, 12, 3:
video quanta tempestas invidiae nobis, si minus in praesens, at in posteritatem impendeat,
id. Cat. 1, 9, 22:
id aegre et in praesentia hi passi et in futurum etiam metum ceperunt,
Liv. 34, 27, 10; cf.:
ingenti omnium et in praesens laetitia et in futurum spe,
id. 30, 17, 1:
effugis in futurum,
Tac. H. 1, 71:
quod eum tibi quaestoris in loco constitueras, idcirco tibi amicum in perpetuum fore putasti?
Cic. Verr. 2, 1, 30; cf.:
oppidum omni periculo in perpetuum liberavit,
id. Fam. 13, 4, 2:
quae (leges) non in tempus aliquod, sed perpetuae utilitatis causa in aeternum latae sunt,
Liv. 34, 6, 4: in tempus, for a while, for a short time, for the occasion (postAug.):
sensit miles in tempus conficta,
Tac. A. 1, 37:
ne urbs sine imperio esset, in tempus deligebatur, qui jus redderet,
id. ib. 6, 11:
scaena in tempus structa,
id. ib. 14, 20. —So in diem, for the day, to meet the day's want:
nihil ex raptis in diem commeatibus superabat,
Liv. 22, 40, 8:
rapto in diem frumento,
id. 4, 10, 1;
but, cum illa fundum emisset in diem,
i. e. a fixed day of payment, Nep. Att. 9, 5: in singulos dies, or simply in dies, with comparatives and verbs denoting increase, from day to day, daily:
vitium in dies crescit,
Vell. 2, 5, 2:
in dies singulos breviores litteras ad te mitto,
Cic. Att. 5, 7:
qui senescat in dies,
Liv. 22, 39, 15: in diem, daily:
nos in diem vivimus,
Cic. Tusc. 5, 11, 33:
in diem et horam,
Hor. S. 2, 6, 47;
and in horas,
hourly, id. C. 2, 13, 14; id. S. 2, 7, 10.—
C.
In other relations, in which an aiming at, an inclining or striving towards a thing, is conceivable, on, about, respecting; towards, against; for, as; in, to; into:
id, quod apud Platonem est in philosophos dictum,
about the philosophers, Cic. Off. 1, 9, 28:
Callimachi epigramma in Ambraciotam Cleombrotum est,
id. Tusc. 1, 34, 84; cf.:
cum cenaret Simonides apud Scopam cecinissetque id car men, quod in eum scripsisset, etc.,
id. de Or. 2, 86, 352:
quo amore tandem inflammati esse debemus in ejus modi patriam,
towards, id. ib. 1, 44, 196:
in liberos nostros indulgentia,
id. ib. 2, 40, 168:
de suis meritis in rem publicam aggressus est dicere,
id. Or. 38, 133: ita ad impietatem in deos, in homines adjunxit injuriam, against, id. N. D. 3, 34 fin.:
in dominum quaeri,
to be examined as a witness against, id. Mil. 22, 60:
in eos impetum facere,
id. Att. 2, 22, 1:
invehi in Thebanos,
Nep. Epam. 6, 1; id. Tim. 5, 3:
quaecumque est hominis definitio, una in omnes valet,
id. Leg. 1, 10, 29:
num etiam in deos immortales inauspicatam legem valuisse?
Liv. 7, 6, 11:
vereor coram in os te laudare amplius,
to your face, Ter. Ad. 2, 4, 5:
si in me exerciturus (pugnos), quaeso, in parietem ut primum domes,
Plaut. Am. 1, 1, 168:
in puppim rediere rates,
Luc. 3, 545 Burm. (cf.:
sic equi dicuntur in frena redire, pulsi in terga recedere, Sulp. ad loc.): Cumis eam vidi: venerat enim in funus: cui funeri ego quoque operam dedi,
to the funeral, to take charge of the funeral, Cic. Att. 15, 1, B:
se quisque eum optabat, quem fortuna in id certamen legeret,
Liv. 21, 42, 2:
quodsi in nullius mercedem negotia eant, pauciora fore,
Tac. A. 11, 6:
haec civitas mulieri redimiculum praebeat, haec in collum, haec in crines,
Cic. Verr. 2, 3, 33:
Rhegium quondam in praesidium missa legio,
Liv. 28, 28; so,
datae in praesidium cohortes,
Tac. H. 4, 35: hoc idem significat Graecus ille in eam sententiam versus, to this effect or purport, Cic. Div. 2, 10, 25; cf. id. Fam. 9, 15, 4:
haec et in eam sententiam cum multa dixisset,
id. Att. 2, 22:
qui omnia sic exaequaverunt, ut in utramque partem ita paria redderent, uti nulla selectione uterentur,
id. Fin. 3, 4, 12:
in utramque partem disputat,
on both sides, for and against, id. Off. 3, 23, 89: te rogo, me tibi in omnes partes defendendum putes, Vatin. ap. Cic. Fam. 5, 10 fin.:
facillime et in optimam partem cognoscuntur adulescentes, qui se ad claros et sapientes viros contulerunt,
id. Off. 2, 13, 46:
cives Romani servilem in modum cruciati et necati,
in the manner of slaves, Cic. Verr. 1, 5, 13; cf.:
miserandum in modum milites populi Romani capti, necati sunt,
id. Prov. Cons. 3, 5:
senior quidam Veiens vaticinantis in modum cecinit,
Liv. 5, 15, 4;
also: domus et villae in urbium modum aedificatae,
Sall. C. 12, 3:
perinde ac si in hanc formulam omnia judicia legitima sint,
Cic. Rosc. Com. 5, 15:
judicium quin acciperet in ea ipsa verba quae Naevius edebat, non recusasse,
id. Quint. 20, 63; cf.:
senatusconsultum in haec verba factum,
Liv. 30, 43, 9:
pax data Philippo in has leges est,
id. 33, 30:
Gallia omnis divisa est in partes tres,
Caes. B. G. 1, 1; cf.:
quae quidem in confirmationem et reprehensionem dividuntur,
Cic. Part. Or. 9, 33: describebat censores binos in singulas civitates, i. e. for or over each state, id. Verr. 2, 2, 53; cf. id. ib. 2, 4, 26:
itaque Titurium Tolosae quaternos denarios in singulas vini amphoras portorii nomine exegisse,
id. Font. 5, 9:
extulit eum plebs sextantibus collatis in capita,
a head, for each person, Liv. 2, 33 fin.:
Macedonibus treceni nummi in capita statutum est pretium,
id. 32, 17, 2; cf.:
Thracia in Rhoemetalcen filium... inque liberos Cotyis dividitur (i. e. inter),
Tac. A. 2, 67.—
2.
Of the object or end in view, regarded also as the motive of action or effect:
non te in me illiberalem, sed me in se neglegentem putabit,
Cic. Fam. 13, 1, 16:
neglegentior in patrem,
Just. 32, 3, 1:
in quem omnes intenderat curas,
Curt. 3, 1, 21:
quos ardere in proelia vidi,
Verg. A. 2, 347:
in bellum ardentes,
Manil. 4, 220:
nutante in fugam exercitu,
Flor. 3, 10, 4:
in hanc tam opimam mercedem agite ( = ut eam vobis paretis, Weissenb. ad loc.),
Liv. 21, 43, 7:
certa praemia, in quorum spem pugnarent,
id. 21, 45, 4:
in id sors dejecta,
id. 21, 42, 2:
in id fide accepta,
id. 28, 17, 9:
in spem pacis solutis animis,
id. 6, 11, 5 et saep.:
ingrata misero vita ducenda est in hoc, ut, etc.,
Hor. Epod. 17, 63:
nec in hoc adhibetur, ut, etc.,
Sen. Ep. 16, 3:
alius non in hoc, ut offenderet, facit, id. de Ira, 2, 26, 3: in quod tum missi?
Just. 38, 3, 4.—So, like ad, with words expressing affections or inclination of the mind:
in obsequium plus aequo pronus,
Hor. Ep. 1, 18, 10:
paratus in res novas,
Tac. H. 4, 32:
in utrumque paratus,
Verg. A. 2, 61.—
3.
Of the result of an act or effort:
denique in familiae luctum atque in privignorum funus nupsit,
Cic. Clu. 66, 188:
paratusque miles, ut ordo agminis in aciem adsisteret,
Tac. A. 2, 16: excisum Euboicae latus ingens rupis in antrum, Verg. A. 6, 42:
portus ab Euroo fluctu curvatus in arcum,
id. ib. 3, 533:
populum in obsequia principum formavit,
Just. 3, 2, 9:
omnium partium decus in mercedem conruptum erat,
Sall. H. 1, 13 Dietsch:
commutari ex veris in falsa,
Cic. Fat. 9, 17; 9, 18:
in sollicitudinem versa fiducia est,
Curt. 3, 8, 20.—
4.
Esp. in the phrase: in gratiam or in honorem, alicujus, in kindness, to show favor, out of good feeling, to show honor, etc., to any one (first in Liv.; cf. Weissenb. ad Liv. 28, 21, 4;
Krebs, Antibarb. p. 562): in gratiam levium sociorum injuriam facere,
Liv. 39, 26, 12:
pugnaturi in gratiam ducis,
id. 28, 21, 4:
quorum in gratiam Saguntum deleverat Hannibal,
id. 28, 39, 13; cf. id. 35, 2, 6; 26, 6, 16:
oratio habita in sexus honorem,
Quint. 1, 1, 6:
convivium in honorem victoriae,
id. 11, 2, 12:
in honorem Quadratillae,
Plin. Ep. 7, 24, 7:
in honorem tuum,
Sen. Ep. 20, 7; 79, 2; 92, 1; Vell. 2, 41 al.—
5.
In the phrase, in rem esse, to be useful, to avail (cf.: e re esse;
opp.: contra rem esse): ut aequom est, quod in rem esse utrique arbitremur,
Plaut. Aul. 2, 1, 10:
si in rem est Bacchidis,
Ter. Hec. 1, 2, 27; 2, 2, 7:
hortatur, imperat, quae in rem sunt,
Liv. 26, 44, 7:
cetera, quae cognosse in rem erat,
id. 22, 3, 2; 44, 19, 3:
in rem fore credens universos adpellare,
Sall. C. 20, 1; cf.:
in duas res magnas id usui fore,
Liv. 37, 15, 7:
in hos usus,
Verg. A. 4, 647.—
6.
To form adverbial expressions:
non nominatim, qui Capuae, sed in universum qui usquam coissent, etc.,
in general, Liv. 9, 26, 8; cf.:
terra etsi aliquanto specie differt, in universum tamen aut silvis horrida aut paludibus foeda,
Tac. G. 5:
in universum aestimanti, etc.,
id. ib. 6:
aestate in totum, si fieri potest, abstinendum est (Venere),
wholly, entirely, Cels. 1, 3 fin.; cf. Col. 2, 1, 2:
in plenum dici potest, etc.,
fully, Plin. 16, 40, 79, § 217:
Marii virtutem in majus celebrare,
beyond due bounds, Sall. J. 73, 5:
aliter se corpus habere atque consuevit, neque in pejus tantum, sed etiam in melius,
for the worse, for the better, Cels. 2, 2:
in deterius,
Tac. A. 14, 43:
in mollius,
id. ib. 14, 39:
quid enim est iracundia in supervacuum tumultuante frigidius? Sen. de Ira, 2, 11: civitas saepta muris neque in barbarum corrupta (v. barbarus),
Tac. A. 6, 42; cf.:
aucto in barbarum cognomento,
id. H. 5, 2:
priusquam id sors cerneret, in incertum, ne quid gratia momenti faceret, in utramque provinciam decerni,
while the matter was uncertain, Liv. 43, 12, 2:
nec puer Iliaca quisquam de gente Latinos In tantum spe tollet avos,
so much, Verg. A. 6, 876:
in tantum suam felicitatem virtutemque enituisse,
Liv. 22, 27, 4; cf.:
quaedam (aquae) fervent in tantum, ut non possint esse usui,
Sen. Q. N. 3, 24:
viri in tantum boni, in quantum humana simplicitas intellegi potest,
Vell. 2, 43, 4:
quippe pedum digitos, in quantum quaeque secuta est, Traxit,
Ov. M. 11, 71:
meliore in omnia ingenio animoque quam fortuna usus,
in all respects, Vell. 2, 13:
ut simul in omnia paremur,
Quint. 11, 3, 25:
in antecessum dare,
beforehand, Sen. Ep. 118.—
7.
Sometimes with esse, habere, etc., in is followed by the acc. (constr. pregn.), to indicate a direction, aim, purpose, etc. (but v. Madvig. Gram. § 230, obs. 2, note, who regards these accusatives as originating in errors of pronunciation); so, esse in potestatem alicujus, to come into and remain in one ' s power: esse in mentem alicui, to come into and be in one ' s mind: esse in conspectum, to appear to and be in sight: esse in usum, to come into use, be used, etc.:
quod, qui illam partem urbis tenerent, in eorum potestatem portum futurum intellegebant,
Cic. Verr. 2, 5, 38:
ut portus in potestatem Locrensium esset,
Liv. 24, 1, 13; 2, 14, 4:
eam optimam rem publicam esse duco, quae sit in potestatem optimorum,
Cic. Leg. 3, 17:
neque enim sunt motus in nostram potestatem,
Quint. 6, 2, 29:
numero mihi in mentem fuit,
Plaut. Am. 1, 1, 25; cf.:
ecquid in mentem est tibi?
id. Bacch. 1, 2, 53:
nec prius surrexisse ac militibus in conspectum fuisse, quam, etc.,
Suet. Aug. 16:
quod satis in usum fuit, sublato, ceterum omne incensum est,
Liv. 22, 20, 6: ab hospitibus clientibusque suis, ab exteris nationibus, quae in amicitiam populi Romani dicionemque essent, injurias propulsare, Cic. Div. ap. Caecil. 20, 66: adesse in senatum [p. 914] jussit a. d. XIII. Kal. Octobr., id. Phil. 5, 7, 19.—Less freq. with habere: facito in memoriam habeas tuam majorem filiam mihi te despondisse, call or bring to mind, Plaut. Poen. 5, 4, 108:
M. Minucium magistrum equitum, ne quid rei bellicae gereret, prope in custodiam habitum,
put in prison, kept in prison, Liv. 22, 25, 6:
reliquos in custodiam habitos,
Tac. H. 1, 87.—So rarely with other verbs:
pollicetur se provinciam Galliam retenturum in senatus populique Romani potestatem,
Cic. Phil. 3, 4, 8. —
III.
In composition, n regularly becomes assimilated to a foll. l, m, or r, and is changed before the labials into m: illabor, immitto, irrumpo, imbibo, impello.—As to its meaning, according as it is connected with a verb of rest or motion, it conveys the idea of existence in a place or thing, or of motion, direction, or inclination into or to a place or thing: inesse; inhibere, inferre, impellere, etc. See Hand, Turs. III. pp. 243- 356.
2.
in (before b and p, im; before l, m, and r, the n assimilates itself to these consonants), an inseparable particle [kindred with Sanscr. a-, an-; Gr. a-, an; Goth. and Germ. un-], which negatives the meaning of the noun or participle with which it is connected; Engl. un-, in-, not: impar, unequal: intolerabilis, unbearable, intolerable: immitis, not mild, rude, etc.

Lewis & Short latin dictionary > in
54 loquor

lŏquor, cātus (quūtus), lŏqui ( inf. loquier, Naev. ap. Gell. 1, 24, 2), v. dep. n. and a. [Sanscr. lap-, to talk, whisper; Gr. lak-, elakon, laskô], to speak, talk, say (in the lang. of common life, in the tone of conversation; cf. Quint. 9, 4, 10; 11, 3, 45).
I.
Lit.
A.
Neutr.:
mitte male loqui,
Ter. And. 5, 3, 2:
Scipio mihi sane bene et loqui videtur et dicere,
Cic. Brut. 58, 212; id. Or. 32, 113: magistratum legem esse loquentem;
legem autem mutum magistratum,
id. Leg. 3, 1, 2:
male... vere ac libere,
id. Rosc. Am. 48, 140:
cum loquimur terni, nihil flagitii dicimus,
id. Fam. 9, 22, 3:
quid tu, Epicure? loquere,
id. Ac. 2, 39, 123:
pure et Latine,
id. de Or. 1, 32, 144; id. Fin. 2, 4, 14; 2, 5, 15:
aliud esse Latine, aliud grammatice loqui,
Quint. 1, 6, 27:
Latine atque emendate,
id. 8, 1, 2:
aliā linguā,
Cic. de Or. 2, 14, 61:
pro aliquo,
id. Att. 3, 1:
apud aliquem,
before any one, id. Fin. 2, 22, 74; so,
adversum aliquem,
before any one, Ter. And. 1, 5, 30:
secum,
Cic. Off. 3, 1, 1:
cum aliquo,
Ov. M. 6, 205:
bene de aliquo,
Sen. Contr. 2, 9, 63:
secus de aliquo,
Tac. A. 2, 50:
male de aliquo,
Vulg. Sirach, 8, 5; Capitol. [p. 1078] Alb. 2:
de me male,
Suet. Aug. 51 fin. —
(β).
With dat.: male loqui alicui, to speak evil of any one:
pergin male loqui, mulier, mihi,
Plaut. Truc. 2, 2, 10; Stat. Th. 12, 26:
vento et fluctibus loqui,
to express vain wishes, Luc. 4, 491.—
(γ).
Absol.:
neque loqui possumus, nisi e syllabis brevibus ac longis,
Quint. 9, 4, 61:
ut non loqui et orare, sed fulgurare ac tonare videaris,
id. 2, 16, 19.—
B.
Act.
1.
To speak out, to say, tell, talk about, mention, utter, name:
loquere tuum mihi nomen,
Plaut. Men. 5, 9, 7; id. Aul. 2, 1, 15:
deliramenta,
id. Am. 2, 2, 64:
quas tu mulieres quos tu parasitos loquere,
id. Men. 2, 2, 47:
si quid tu in illum bene voles loqui, id loqui licebit,
id. Most. 1, 3, 83:
adfirmat nihil a se cuiquam de te secus esse dictum,
Cic. Att. 1, 19, 11:
horribile est, quae loquantur,
id. ib. 14, 4, 1:
pugnantia,
id. Tusc. 1, 7, 13:
ne singulas loquar urbes,
mention, Liv. 5, 54, 5:
quid turres loquar,
id. 5, 5, 6:
quid ego legem loquar?
id. 3, 11, 13:
quid loquar marmora, etc.,
Sen. Ep. 90, 25:
proelia,
Hor. C. 4, 15, 1:
aliquem absentem,
Ov. Tr. 3, 3, 17.—
2.
To talk of, speak about, to have ever on one's lips:
Dolabella merum bellum loquitur,
Cic. Fam. 9, 13, 8:
ne semper Curios et Luscinos loquamur,
id. Par. 6, 50:
multi etiam Catilinam atque illa portenta loquebantur,
id. Mil. 23, 63:
nil nisi classes loquens et exitus,
id. Att. 9, 2, 3:
qui de magnis majora loquuntur,
Juv. 4, 17.—
3.
Loquuntur, they say, it is said, they talk of, the talk is of:
hic mera scelera loquuntur,
Cic. Att. 9, 13, 1; id. Verr. 2, 5, 30, § 78:
eodem die vulgo loquebantur Antonium mansurum esse Casilini,
id. Att. 16, 10, 1:
omnia magna loquens,
Hor. S. 1, 3, 13:
dare aliquem famae loquendum,
Mart. 5, 25, 5:
Juppiter, hospitibus nam te dare jura loquuntur,
Verg. A. 1, 731: de damnatione ferventer loqui est coeptum, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 8.—
II.
Transf.
A.
To speak, declare, show, indicate or express clearly:
oculi nimis arguti quemadmodum animo affecti simus, loquuntur,
Cic. Leg. 1, 9, 27:
res loquitur ipsa, judices, quae semper valet plurimum,
id. Mil. 20, 53:
haec ipsae res loquuntur,
Tert. de Pud. 5:
ut fama loquitur,
Vell. 2, 93, 3:
cum chartā dextra locuta est,
has written upon it, Ov. H. 18, 20:
volucres mea fata loquentur,
Stat. Th. 8, 181; Luc. 6, 617:
rescriptum divi Marci sic loquitur, quasi, etc.,
Dig. 2, 14, 10.—
B.
Poet., to rustle, murmur:
pini loquentes,
Verg. E. 8, 22; Cat. 4, 11: mollia discordi strepitu virgulta loquuntur, Petr. poët. Sat. 120, 73.

Lewis & Short latin dictionary > loquor
55 sum

1.
sum, fui, esse (2d pers. es, but usu. es in Plaut and Ter; old forms, indic. pres. esum for sum, acc. to Varr. L. L. 9, § 100 Mull.: essis for es, Att. ap. Non. 200, 30, or Trag. Rel. p. 283 Rib.: simus for sumus, used by Augustus, acc. to Suet. Aug. 87; fut. escit for erit, XII. Tab. ap. Gell. 20, 1, 25:
esit, XII. Tab. ap. Fest. s. v. nec, p. 162 Mull.: escunt for erunt,
Cic. Leg. 2, 24, 60, 3, 3, 9; Lucr. 1, 619; perf. fuvimus for fuimus, Enn. ap. Cic. de Or. 3, 42, 168:
FVVEIT, C. I. L. 1, 1051: fuit,
Plaut. Capt. 3, 4, 23; id. Mil. 3, 1, 159:
fuerim,
id. ib. 4, 8, 54:
fuerit,
id. As. 4, 1, 37; subj. pres. siem, sies, siet, etc., very freq., esp. in Plaut.; e. g. siem, Am. prol. 57; Ter. And. 3, 4, 7:
sies,
Plaut. Am. 3, 2, 43; Ter. And. 2, 5, 13:
siet,
Plaut. Am. prol. 58; Ter. And. 1, 4, 7; Lucr. 3, 101:
sient,
Plaut. Am. 1, 1, 54; Ter. And. 2, 3, 16; cf. Cic. Or. 47, 157; also,
fuam, fuas, etc., regarded by G. Curtius, de Aorist. Lat. Rel. in Studien zur Gr. u. Lat. Gram. 1, 431 sqq., as an aorist: fuam,
Plaut. Bacch. 1, 2, 48; id. Mil. 2, 6, 112: fuas, Liv. Andron. ap. Non 111, 13; Plaut. Capt. 2, 3, 71; 2, 3, 83; id. Pers. 1, 1, 52; id. Trin. 2, 1, 32: fuat, Pac. ap. Non. 111, 8; Carm. ap. Liv. 25, 12; Plaut. Am. 3, 4, 2; id. Aul. 2, 2, 56; id. Capt. 2, 2, 10 et saep.; Ter. Hec. 4, 3, 4; Lucr. 4, 639; Verg. A. 10, 108:
fuant,
Plaut. Bacch. 4, 9, 110; id. Ep. 5, 1, 13; id. Ps. 4, 3, 12: fuvisset, Enn. ap. Gell. 12, 4, 4; part. pres. ens, used by Caesar, acc. to Prisc. p. 1140 P.; and by Sergius Flavius, acc. to Quint. 8, 3, 33; fut. inf. fore for futurum esse, very freq., and so always with partt.; cf. Madv. Gram. § 108; whence, subj. imperf. forem fores, etc., for essem; esp. in conditional sentences and in the histt., but very rare in Cic.; v. Neue, Formenl. 2, 597 sqq.), v. n. [root es; Sanscr. as-mi, and the Greek es-mi, whence eimi; perf. fui; root in Sanscr. bhu, to become; bhavas, condition; Gr. phuô, to beget; cf.: fetus, futuo, etc.], to be, as a verb substantive or a copula.
I.
As a verb substantive, to be.
A.
In gen.
1.
Asserting existence, to be, exist, live:
definitionum duo sunt genera prima: unum earum rerum quae sunt: alterum earum quae intelleguntur. Esse ea dico, quae cerni tangive possunt, ut fundum, aedes, parietem, cetera. Non esse rursus ea dico, quae tangi demonstrarive non possunt, cerni tamen animo atque intellegi possunt, ut si usucapionem, si tutelam, etc.... definias,
Cic. Top. 5, 26 sq.:
si abest, nullus est,
Plaut. Bacch. 2, 2, 16:
nunc illut est, quom me fuisse quam esse nimio mavelim,
id. Capt. 3, 3, 1:
ita paene nulla sibi fuit Phronesium ( = paene mortuus est),
id. Truc. 1, 2, 95:
omne quod eloquimur sic, ut id aut esse dicamus aut non esse,
Cic. de Or. 2, 38, 157:
non statim, quod esse manifestum est, etiam quid sit apparet,
Quint. 3, 6, 81: est locus, Hesperiam quam mortales perhibebant, Enn. ap. Macr. S. 6, 1 (Ann. v. 23 Vahl.):
flumen est Arar, quod, etc.,
Caes. B. G. 1, 12:
homo nequissimus omnium qui sunt, qui fuerunt, qui futuri sunt!
Cic. Fam. 11, 21, 1; cf. id. Q. Fr. 1, 1, 15, § 43:
si quos inter societas aut est aut fuit aut futura est,
id. Lael. 22, 83:
nec enim, dum ero, angar ulla re, cum omni vacem culpa: et, si non ero, sensu omnino carebo,
id. Fam. 6, 3, 4:
si modo futuri sumus, erit mihi res opportuna,
id. Att. 11, 4, 1:
si quando erit civitas, erit profecto nobis locus: sin autem non erit, etc.,
id. Fam. 2, 16, 6:
nolite arbitrari, me cum a vobis discessero, nusquam aut nullum fore,
id. Sen. 22, 79:
si erit ulla res publica... sin autem nulla erit,
id. Fam. 2, 16, 5:
fuimus Troes, fuit Ilium,
Verg. A. 2, 325:
sive erimus seu nos fata fuisse volunt,
Tib. 3, 5, 32: per quinquennia decem fuimus, Prud. Cath. praef. 2.—
2.
Of events, to be, happen, occur, befall, take place:
illa (solis defectio) quae fuit regnante Romulo,
Cic. Rep. 1, 16, 25:
neque enim est periculum, ne, etc.,
id. ib. 1, 23, 37:
amabo, quid tibi est?
Ter. Heaut. 2, 4, 24:
quid se futurum esset,
Liv. 33, 27. —
3.
Of location, to be present, to be at a place.
(α).
With adv., or other expressions of place:
cum non liceret quemquam Romae esse, qui, etc.,
Cic. Verr. 2, 2, 41, § 100:
cum Athenis decem ipsos dies fuissem,
id. Fam. 2, 8, 3; id. de Or. 2, 7, 27:
cum Africanus constituisset in hortis esse,
id. Rep. 1, 9, 14:
cum essemus in castris,
id. ib. 1, 15:
nonne mavis sine periculo tuae domi esse quam cum periculo alienae?
id. Fam. 4, 7, 4:
vos istic commodissime sperem esse,
id. ib. 14, 7, 2: te hic tutissime puto fore, Pompon. ap. Cic. Att. 8, 11, A.—
(β).
Of passages in a book or writing, with in and abl., to be, stand, be written, etc.:
deinceps in lege est, ut, etc.,
Cic. Leg. 2, 16, 40:
quid enim in illis (litteris) fuit praeter querelam temporum,
id. Fam. 2, 16, 1.—
(γ).
Of personal relations, with ad or apud and acc., or cum and abl. of person:
cum esset (Sulpicius Gallus) casu apud M. Marcellum,
Cic. Rep. 1, 14, 21:
eram cum Stoico Diodoto: qui cum habitavisset apud me mecumque vixisset, etc.,
id. Brut. 90, 309:
erat nemo, quicum essem libentius quam tecum et pauci, quibuscum essem aeque libenter,
id. Fam. 5, 21, 1:
qui me admodum diligunt multumque mecum sunt,
id. ib. 4, 13, 6; cf. with simul:
Smyrnae cum simul essemus complures dies,
id. Rep. 1, 8, 13.—Hence, esp.: esse cum aliquo (aliqua), to be with, i. e. live with, associate with, as husband or wife:
cujus soror est cum P. Quintio,
Cic. Quint. 24, 77:
ea nocte mecum illa hospitis jussu fuit,
Plaut. Merc. 1, 1, 101; Ov. A. A. 3, 664:
cum hac (meretrice) si qui adulescens forte fuerit,
Cic. Cael. 20, 49; Ov. Am. 2, 8, 27: tum ad me fuerunt, qui, etc., Varr. ap. Non. 133, 28:
Curio fuit ad me sane diu,
Cic. Att. 10, 4, 8:
cum ad me bene mane Dionysius fuit,
id. ib. 10, 16, 1; cf.:
esse sub uno tecto atque ad eosdem Penates,
Liv. 28, 18.—
4.
Of relations analogous to place, of dress, condition, position, office, etc., to be, live, be found, etc., with in and abl.:
cum est in sagis civitas,
Cic. Phil. 8, 11, 32:
in laxa toga,
Tib. 2, 3, 78: sive erit in Tyriis, Tyrios laudabis amictus;
Sive erit in Cois, Coa decere puta,
Ov. A. A. 2, 297: hominem non modo in aere alieno nullo, sed in suis nummis multis esse et semper fuisse, Cic. Verr [p. 1798] 2, 4, 6, §
11: in servitute,
id. Clu. 7, 21:
in illa opinione populari,
id. ib. 51, 142:
in magno nomine et gloria,
id. Div. 1, 17, 31:
in spe,
id. Fam. 14, 3, 2:
in tanta moestitia,
id. Phil. 2, 15, 37:
in odio,
id. Att. 2, 22, 1:
in probris, in laudibus,
id. Off. 1, 18, 61:
in officio,
id. ib. 1, 15, 49:
in injustitia,
id. ib. 1, 14, 42:
in vitio,
id. ib. 1, 19, 62; id. Tusc. 3, 9, 19:
ne in mora quom opus sit, sies,
Ter. And. 2, 5, 13:
ne in mora illi sis,
id. ib. 3, 1, 9:
hic in noxia'st,
id. Phorm. 2, 1, 36:
quae (civitas) una in amore atque in deliciis fuit,
Cic. Verr. 2, 4, 1, § 3:
in ingenti periculo,
Liv. 5, 47:
in pace,
id. 31, 29.—So with abl. without in, when qualified by an adj.:
(statua) est et fuit tota Graecia summo propter ingenium honore et nomine,
Cic. Verr. 2, 2, 35, § 87:
si quis asperitate ea est et inmanitate naturae,
id. Lael. 23, 87:
ne quo periculo proprio existimares esse,
id. Fam. 4, 15, 2 (B. and K. ex conj.:
in periculo): ego sum spe bona,
id. ib. 12, 28, 3:
res nunc difficili loco mihi videtur esse,
id. ib. 12, 28, 3:
incredibili sum sollicitudine de tua valetudine,
id. ib. 16, 15, 1; esp. in phrase periculo alicujus esse, to be at the risk of any one:
rem illam suo periculo esse,
id. Att. 6, 1, 6:
ut quae in naves inposuissent, ab hostium tempestatisque vi publico periculo essent,
Liv. 23, 49, 2 Weissenb. ad loc.:
dare nummos meo periculo,
Dig. 46, 1, 24:
communi periculo,
ib. 13, 6, 21, § 1 (cf. II. B. 1. b. infra).—
5.
To depend upon, rest with, with in and abl.:
res erat non in opinione dubia,
Cic. Dom. 5, 11:
sed totum est in eo, si, etc.,
id. Att. 2, 22, 5:
omnem reliquam spem in impetu esse equitum,
Liv. 10, 14, 12:
quoniam totum in eo sit, ne contrectentur pocula,
Col. 12, 4, 3. —
B.
In partic.
1.
Esse (est, sunt, etc.) often stands without a subject expressed, or with an indef. subj., as antecedent of a rel.-clause, whose verb may be in the indic. or subj.; the former only when the subject is conceived as particular or limited, and actually existing; the latter always when it is conceived as indefinite; cf. Zumpt, Gram. § 562 sq.; Roby, Gram. § 1686 sq.; Madv. Gram. § 365; but the distinctions usually drawn by grammarians are not always observed by the best writers; and the subjunctive is always admissible, being the prevailing construction after sunt qui in class. prose, and nearly universal in postAug. writers: sunt, qui (quae), there are those ( people or things) who ( that), or simply some.
a.
With indic.
(α).
Without subject expressed:
mulier mane: sunt Qui volunt te conventam,
Plaut. Cist. 4, 2, 37:
sunt hic quos credo inter se dicere,
id. Cas. prol. 67:
sunt quae te volumus percontari,
id. Ps. 1, 5, 47:
quid est, quod tu gestas tabellas?
id. ib. 1, 1, 10:
quid est, quod tu me nunc optuere?
id. Most. 1, 1, 69; cf.:
quid hoc est, quod foris concrepuit?
id. ib. 5, 1, 15:
tun' is es, Qui in me aerumnam obsevisti?
id. Ep. 4, 1, 34:
quid est, quod tuo animo aegre est?
id. Cas. 2, 2, 9; id. Cist. 4, 1, 3:
at ego est quod volo loqui,
id. As. 1, 3, 79:
est quod te volo secreto,
id. Bacch. 5, 2, 30:
sunt quos scio amicos esse, sunt quos suspicor,
id. Trin. 1, 2, 54:
ita subitum'st, quod eum conventum volo,
id. ib. 5, 2, 51:
sunt quae ego ex te scitari volo,
id. Capt. 2, 2, 13:
sed est quod suscenset tibi,
Ter. And. 2, 6, 17:
est quod me transire oportet,
id. Hec. 2, 2, 31:
quid sit quapropter te jussi, etc.,
id. ib. 5, 1, 7:
sunt item quae appellantur alces,
Caes. B. G. 6, 27 init.:
(nationes) ex quibus sunt qui ovis vivere existimantur,
id. ib. 4, 10 fin.:
sunt qui putant posse te non decedere,
Cic. Fam. 1, 9, 25:
sunt autem, qui putant non numquam complexione oportere supersederi,
id. Inv. 1, 40, 72:
quamquam sunt, qui propter utilitatem modo petendas putant amicitias,
id. ib. 2, 55, 167:
sunt autem quae praeterii,
id. Att. 10, 4, 11:
sunt, qui abducunt a malis ad bona, ut Epicurus. Sunt, qui satis putant ostendere, nihil inopinati accidisse... Sunt etiam qui haec omnia genera consolandi colligunt,
id. Tusc. 3, 31, 76 Kuhn. N. cr.:
sunt, qui, quod sentiunt, non audent dicere,
id. Off. 1, 24, 84:
Argiletum sunt qui scripserunt ab Argola, etc.,
Varr. L. L. 5, § 157 Mull.:
sunt qui ita dicunt,
Sall. C. 19, 4:
sunt qui spiritum non recipiunt sed resorbent,
Quint. 11, 3, 55:
sunt, quos curriculo pulverem Olympicum Collegisse juvat,
Hor. C. 1, 1, 3; cf. id. S. 1, 4, 24: sunt quibus unum opus est, etc., id. C. 1, 7, 5:
sunt quibus in satira videor nimis acer,
id. S. 2, 1, 1:
sunt quorum ingenium nova tantum crustula promit,
id. ib. 2, 4, 47.—
(β).
With a subject expressed by an indefinite word or clause:
sunt alii qui te volturium vocant,
Plaut. Trin. 1, 2, 64:
est genus hominum qui se primos omnium esse volunt,
Ter. Eun. 2, 2, 17:
multae sunt causae, quam ob rem cupio abducere,
id. ib. 1, 2, 65 Fleck. (Ussing, cupiam):
erat quidam eunuchus, quem mercatus fuerat,
id. ib. 3, 5, 21:
multaeque res sunt in quibus de suis commodis viri boni multa detrahunt,
Cic. Lael. 16, 57:
sunt ejus aliquot orationes, ex quibus lenitas ejus perspici potest,
id. Brut. 48, 177:
fuerunt alia genera philosophorum, qui se omnes Socraticos esse dicebant,
id. de Or. 3, 17, 62:
nonnulli sunt, qui aluerunt, etc.,
id. Cat. 1, 12, 301:
sunt quidam, qui molestas amicitias faciunt, cum ipsi se contemni putant,
id. Lael. 20, 72:
sunt vestrum, judices, aliquam multi, qui L. Pisonem cognoverunt,
id. Verr. 2, 4, 25, § 56:
multae et pecudes et stirpes sunt, quae sine procuratione hominum salvae esse non possunt,
id. N. D. 2, 52, 130:
sunt bestiae quaedam, in quibus inest aliquid simile virtutis, etc.,
id. Fin. 5, 14, 38:
permulta sunt, quae dici possunt, quare intellegatur, etc.,
id. Rosc. Am. 33, 94; cf. id. Div. in Caecil. 7, 22; id. Off. 1, 14, 43; 1, 20, 69; id. Div. 1, 54, 123:
fuere complures, qui ad Catilinam initio profecti sunt,
Sall. C. 39, 5: haec sunt, quae clamores et admirationes in bonis oratoribus efficiunt. Cic. de Or. 1, 33, 152:
alia fuere, quae illos magnos fecere,
Sall. C. 52, 21.—
b.
With. subj.: sunt, qui discessum animi a corpore putent esse mortem;
sunt qui nullum censeant fieri discessum,
Cic. Tusc. 1, 9, 18:
sunt qui in rebus contrariis parum sibi constent,
id. Off. 1, 21, 71:
de impudentia singulari sunt qui mirentur,
id. Verr. 2, 1, 2, § 6:
est eisdem de rebus quod dici potest subtilius,
id. Tusc. 3, 15, 32:
praesto est qui neget rem ullam percipi esse sensibus,
id. Ac. 2, 32, 101:
quicquid est quod deceat, id, etc.,
id. Off. 1, 27, 94:
sunt qui nolint tetigisse nisi illas, etc.,
Hor. S. 1, 2, 28:
sunt qui Crustis et pomis viduas venentur avaras,
id. Ep. 1, 1, 78:
vestes Gaetulo murice tinctas Sunt qui non habeant, est qui non curet habere,
id. ib. 2, 2, 182 et saep.—
(β).
With a more or less indefinite expression of the subject:
sunt quidam e nostris, qui haec subtilius velint tradere et negent satis esse, etc.,
Cic. Fam. 1, 9, 31:
rarum est quoddam genus eorum, qui se a corpore avocent,
id. Div. 1, 49, 111:
quotus igitur est quisque qui somniis pareat?
id. ib. 2, 60, 125; id. de Or. 2, 50, 196:
solus est hic, qui numquam rationes ad aerarium referat,
id. Verr. 2, 1, 38, § 98:
quae quibusdam admirabilia videntur, permulti sunt, qui pro nihilo putent,
id. Lael. 23, 86:
erat nemo in quem ea suspicio conveniret,
id. Rosc. Am. 23, 65, cf.:
quis enim miles fuit, qui Brundisii illam non viderit? quis, qui nescierit, etc.,
id. Phil. 2, 25, 61:
sit aliquis, qui nihil mali habeat,
id. Tusc. 1, 35, 85:
sunt nonnullae disciplinae, quae officium omne pervertant,
id. Off. 1, 2, 5:
est quaedam animi sanitas quae in insipientem quoque cadat,
id. Tusc. 4, 13, 30:
Syracusis lex est de religione, quae jubeat,
id. Verr. 2, 2, 51, § 126:
unus est qui curet constantia magis quam consilio,
id. Att. 1, 18, 7:
si est una ex omnibus quae sese moveat,
id. Rep. 6, 26, 28:
multi sunt, qui non acerbum judicent vivere, sed supervacuum,
Sen. Ep. 24, 26:
erant sententiae quae castra Vari oppugnanda censerent,
Caes. B. C. 2, 30:
fuere cives qui seque remque publicam obstinatis animis perditum irent,
Sall. C. 36, 4:
sunt verba et voces, quibus hunc lenire dolorem Possis,
Hor. Ep. 1, 1, 34:
sunt delicta tamen, quibus ignovisse velimus,
id. A. P. 347.—
* c.
Poet.: est, quibus (acc. to the Gr. estin hois):
est quibus Eleae concurrit palma quadrigae: est quibus in celeres gloria nata pedes,
Prop. 3, 9 (4, 8), 17.—
2.
With dat., to belong or pertain to; or, rendering the dative as the subject of the verb, to have ( possess, = the Fr. etre a used of property, and of permanent conditions or characteristics, not of temporary states, feelings, etc.; cf. Krebs, Antibarb. p. 417 sq.): aliquid reperiret, fingeret fallacias, Unde esset adulescenti, amicae quod daret, Ter. Heaut. 3, 2, 23:
nomen Mercurio'st mihi, Plaut Am. prol. 19: nisi jam tum esset honos elo quentiae,
Cic. Brut. 10, 40:
est igitur homini cum deo similitudo,
id. Leg. 1, 8, 25:
familiaritas, quae mihi cum eo est,
id. Att. 8. 3, 2:
privatus illis census erat brevis,
Hor. C. 2, 15, 13; cf.:
Trojae et huic loco nomen est,
Liv. 1, 1, 5:
Hecyra est huic nomen fabulae,
Ter. Hec. prol. 1:
cui saltationi Titius nomen esset,
Cic. Brut. 62, 225:
cui (fonti) nomen Arethusa est,
id. Verr. 2, 4, 53, § 118:
Scipio, cui post Africano fuit cognomen,
Liv. 25, 2, 6.—With ellips. of dat. ( poet.):
nec rubor est emisse palam (sc. ei),
nor is she ashamed, Ov. A. A. 3, 167:
neque testimonii dictio est (sc. servo),
has no right to be a witness, Ter. Phorm. 2, 1, 63.—
b.
Esse alicui cum aliquo, to have to do with, to be connected with a person:
tecum nihil rei nobis, Demipho, est,
Ter. Phorm. 2, 3, 74:
sibi cum illa mima posthac nihil futurum,
Cic. Phil. 2, 31, 77:
jussit bona proscribi ejus, quicum familiaritas fuerat, societas erat,
id. Quint. 6, 25:
si mihi tecum minus esset, quam est cum tuis omnibus,
id. Fam. 15, 10, 2.—
3.
Esse with certain prepp. and their cases (cf. also I. A. 2. 3. 4. supra).
(α).
Esse ab aliquo, to be of a person, to be the servant, disciple, adherent, partisan, etc., of:
es ne tu an non es ab illo milite e Macedonia?
do you belong to? Plaut. Ps. 2, 2, 21:
ab Andria est ancilla haec,
Ter. And. 3, 1, 3; 4, 4, 17:
erat enim ab isto Aristotele,
Cic. de Or. 2, 38, 160:
sed vide ne hoc, Scaevola, totum sit a me,
makes for me, id. de Or 1, 13, 55 (cf. ab, I. B. 3., II. B. 2. o.). —
(β).
Esse pro aliquo, to be in favor of, make for:
(judicia) partim nihil contra Habitum valere, partim etiam pro hoc esse,
Cic. Clu. 32, 88.—
(γ).
Esse ex aliqua re, to consist of, be made up of:
(creticus) qui est ex longa et brevi et longa,
Cic. de Or. 3, 47, 183; cf.:
duo extremi chorei sunt, id est, e singulis longis et brevibus,
id. Or. 63, 212:
etsi temeritas ex tribus brevibus et longa est,
id. ib. 63, 214; 64, 215 (v. also 6. infra). —
4.
Euphem., in perf. tempp., of one who has died or a thing that has perished, to be no more, to be gone, departed, dead ( poet.):
horresco misera, mentio quoties fit partionis: Ita paene tibi fuit Phronesium,
i. e. had almost died, Plaut. Truc. 1, 2, 92:
nunc illud est, cum me fuisse quam esse nimio mavelim,
id. Capt. 3, 3, 1:
sive erimus, seu nos fata fuisse velint,
Tib. 3, 5, 32:
fuimus Troes, fuit Ilium et ingens Gloria Teucrorum,
Verg. A. 2, 325:
certus in hospitibus non est amor: errat ut ipsi, Cumque nihil speres firmius esse, fuit,
Ov. H. 16, (17), 192.—
5.
Pregn., to be real or a fact, to be the case; so esp.: est, esto, it is even so, be it so, such is or let such be the case, granted, well, etc.:
quid tibi vis dicam, nisi quod est?
Plaut. Ep. 1, 1, 17:
sunt ista, Laeli,
Cic. Lael. 2, 6:
ista esse credere,
id. Tusc. 1, 6, 10: est vero, inquit, Africane, id. Fragm. ap. Lact. 1, 18:
est ut dicis, inquam,
id. Fin. 3, 5, 19:
sit quidem ut sex milia seminum intereant,
Col. 3, 3, 13:
esto: ipse nihil est, nihil potest,
Cic. Div. in Caecil. 15, 47; cf.:
verum esto,
id. Fin. 2, 23, 75:
esto,
Verg. A. 7, 313; 10, 67; Hor. Ep. 1, 1, 81; 1, 17, 37 al.—Hence,
b.
The connections est ut, ubi, cum, quod, or with a subject-clause, it happens or chances that, it is the case that, there is cause or reason why, there is a time when, it is allowed or permissible that, one may, etc.
(α).
Est ut, it is the case or fact, that, etc.:
sin est, ut velis Manere illam apud te, dos hic maneat,
Ter. Phorm. 5, 7 (8), 32:
si est, ut dicat velle se, Redde,
id. Hec. 4, 1, 43:
si est, culpam ut Antipho in se admiserit,
id. Phorm. 2, 1, 40:
est, ut id maxime deceat,
Cic. Or. 59, 199:
quando fuit, ut, quod licet, non liceret?
id. Cael. 20, 48:
non est igitur, ut mirandum sit, ea praesentiri, etc.,
id. Div 1, 56, 128:
non erat, ut fieri posset, mirarier umquam,
Lucr. 5, 979:
futurum esse ut omnes pellerentur,
Caes. B. G. 1, 31:
non est, ut copia major Ab Jove donari possit tibi,
Hor. Ep. 1, 12, 2:
est ut viro vir latius ordinet Arbusta sulcis,
id. C. 3, 1, 9; Dig. 38, 7, 2.—Cf. esse after a neg., with quin:
numquam est enim, quin aliquid memoriae tradere velimus,
Auct. Her. 3, 24, 40.—Also, est ut, there is reason, that, etc.:
magis est ut ipse moleste ferat errasse se, quam ut, etc.,
Cic. Cael. 6, 14 fin.: ille erat ut odisset primum defensorem salutis meae, he had good reason for hating [p. 1799] id. Mil. 13, 35; cf.:
quid erat cur Milo optaret,
id. ib. 13, 34:
neque est ut putemus ignorari ea ab animalibus,
Plin. 18, 1, 1, § 3. —
(β).
Est ubi, sometime or another, sometimes:
erit, ubi te ulciscar, si vivo,
Plaut. Ps. 5, 2, 26:
est, ubi id isto modo valeat,
Cic. Tusc. 5, 8, 23.—
(γ).
Est cum, sometimes:
est cum non est satius, si, etc.,
Auct. Her. 4, 26, 36.—
(δ).
Est quod, there is reason to, I have occasion:
est quod visam domum,
Plaut. Aul. 2, 2, 26:
etsi magis est, quod gratuler tibi quam quod te rogem,
I have more reason to, Cic. Att. 16, 5, 2:
est quod referam ad consilium: sin, etc.,
Liv. 30, 31, 9:
quod timeas non est,
Ov. H. 19, 159:
nil est illic quod moremur diutius,
Ter. Heaut. 4, 7, 6:
non est quod multa loquamur,
Hor. Ep. 2, 1, 30.—Cf. with cur:
non est cur eorum spes infragatur,
Cic. Or. 2, 6:
nihil est cur,
id. Fam. 6, 20, 1.—
(ε).
Est, sit, etc., with infin. in Gr. constr., it is possible, is allowed, permitted, one may, etc. (mostly poet. and post-class.):
est quadam prodire tenus, si non datur ultra,
Hor. Ep. 1, 1, 32:
Cato, R. R. prooem. § 1: scire est liberum Ingenium atque animum,
Ter. Ad. 5, 3, 42:
nec non et Tityon terrae omniparentis alumnum Cernere erat,
Verg. A. 6, 596; 8, 676; Sil. 2, 413:
neque est te fallere quicquam,
Verg. G. 4, 447:
unde Plus haurire est,
Hor. S. 1, 2, 79:
est Gaudia prodentem vultum celare,
id. ib. 2, 5, 103:
quod versu dicere non est,
id. ib. 1, 5, 87:
quod tangere non est,
Ov. M. 3, 478:
quae verbo objecta, verbo negare sit,
Liv. 42, 41, 2 Weissenb. ad loc.:
ut conjectare erat intentione vultus,
Tac. A. 16, 34:
est videre argentea vasa,
id. G. 5; Val. Max. 2, 6, 8; v. Zumpt, Gram. § 227.— With dat.:
ne tibi sit frigida saxa adire,
Prop. 1, 20, 13; Tib. 1, 6, 24 (32):
tu procul a patria (nec sit mihi credere tantum!) Alpinas nives Me sine vides,
Verg. E. 10, 46:
fuerit mihi eguisse aliquando amicitiae tuae,
Sall. J. 110, 3; Dig. 46, 3, 72, § 4.—
(ζ).
In eo ease ut, etc., to be in a condition to reach the point that, to be possible, etc., to be about to, on the point of, etc. ( impers. or with res, etc., as subj.):
cum jam in eo esset, ut in muros evaderet miles,
Liv. 2, 17, 5:
si viderent in eo jam esse ut urbs caperetur,
id. 28, 22, 8:
jamque in eo rem fore, ut Romani aut hostes aut domini habendi sint,
id. 8, 27, 3:
cum res non in eo essent ut, etc.,
id. 33, 41, 9:
non in eo esse Carthaginiensium res, ut, etc.,
id. 30, 19, 3; 34, 41. —With person. subj. (late Lat.):
cum ab Ulixe adducta Iphigenia in eo esset, ut immolaretur,
Hyg. Fab. 261. —
6.
Like the Engl. to be, for to come, fall, reach, to have arrived, etc. (hence also with in and acc.):
ecquid in mentem est tibi, Patrem tibi esse?
Plaut. Bacch. 1, 2, 54:
nam numero mi in mentem fuit,
id. Am. 1, 1, 26:
ex eo tempore res esse in vadimonium coepit,
Cic. Quint. 5, 22:
portus in praedonum fuisse potestatem sciatis,
id. Imp. Pomp. 12, 33:
ut certior fieret, quo die in Tusculanum essem futurus,
id. Att. 15, 4, 2:
qui neque in provinciam cum imperio fuerunt,
id. Fam. 8, 8, 8:
quae ne in potestatem quidem populi Romani esset,
Liv. 2, 14, 4:
nec prius militibus in conspectum fuisse,
Suet. Aug. 16:
esse in amicitiam populi Romani dicionemque,
Cic. Div. in Caecil. 20, 66; cf.:
in eorum potestatem portum futurum,
id. Verr. 2, 5, 38, § 98; v. Gell. 1, 7, 16 sq.; Zumpt, Gram. § 316.—
7.
Of time, to pass, elapse (rare but class.):
diem scito nullum esse, quo, etc.,
Cic. Q. Fr. 3, 3, 1.
II.
As a copula, to be any thing or in any manner.
A.
In gen.
1.
With an adj., subst., or pron.:
et praeclara res est et sumus otiosi,
Cic. Lael. 5, 17:
quod in homine multo est evidentius,
id. ib. 8, 27:
sperare videor Scipionis et Laelii amicitiam notam posteritati fore,
id. ib. 4, 15:
non sum ita hebes, ut istud dicam,
id. Tusc. 1, 6, 12:
cum, ignorante rege, uter esset Orestes, Pylades Orestem se esse diceret, Orestes autem ita ut erat, Orestem se esse perseveraret,
id. Lael. 7, 24:
consul autem esse qui potui? etc.,
id. Rep. 1, 6, 10:
nos numerus sumus et fruges consumere nati,
are a mere number, Hor. Ep. 1, 2, 27:
pars non minima triumphi est victimae praecedentes,
Liv. 45, 49:
nobile erit Romae pascua vestra forum,
Prop. 4 (5), 9, 20:
sanguis erant lacrimae,
Luc. 9, 811:
ego tu sum, tu es ego: unanimi sumus,
Plaut. Stich. 5, 4, 49:
tuos sum,
id. Bacch. 1, 1, 60: domus non ea est, quam parietes nostri cingunt, Cic. Rep. 1, 13, 19:
is enim fueram, cui, etc.,
id. ib. 1, 4, 7.—
2.
Less freq. with adv. (esp. in colloq. language): Am. Satin' tu sanus es? Sos. Sic sum ut vides, Plaut. Am. 2, 1, 57:
sic, inquit, est,
Cic. Rep. 1, 38, 60:
est, inquit, ut dicis,
id. ib. 1, 40, 63:
quod ita cum sit,
id. ib. 1, 45, 69:
quia sunt haud procul ab hujus aetatis memoria,
id. ib. 1, 1, 1 B. and K.:
nec vero habere virtutem satis est,
id. ib. 1, 2, 2: frustra id inceptum Volscis fuit. Liv. 2, 25:
dato qui bene sit: ego, ubi bene sit, tibi locum lepidum dabo,
Plaut. Bacch. 1, 1, 51:
apud matrem recte est,
Cic. Att. 1, 7:
cum in convivio comiter et jucunde fuisses,
id. Deiot. 7, 19:
omnes hanc quaestionem haud remissius sperant futuram,
id. Rosc. Am. 5, 11:
dicta impune erant,
Tac. A. 1, 72.—Esp.: facile alicubi (in aliqua re) esse, with pleasure, glad to be:
quod in maritimis facillime sum,
Cic. Fam. 2, 16, 2:
locum habeo nullum ubi facilius esse possum,
id. Att. 13, 26, 2 (on esse with an adverb, v. Haase ap. Reisig, Vorles. p. 394; cf. also bene under bonus fin.).—
B.
In partic.
1.
With gen. part., to be of, belong to a class, party, etc.:
in republica ita est versatus, ut semper optimarum partium et esset et existimaretur,
Nep. Att. 6, 1:
qui ejusdem civitatis fuit,
id. Them. 9, 1:
qui Romanae partis erant, urbe excesserunt,
Liv. 35, 51, 7: ut aut amicorum aut inimicorum Campani simus;
si defenditis, vestri, si deseritis, Samnitium erimus,
id. 7, 30, 9 sq. —
2.
With gen. or abl. denoting quality.
(α).
With gen.:
nimium me timidum, nullius animi, nullius consilii fuisse confiteor,
Cic. Sest. 16, 36:
disputatio non mediocris contentionis est,
id. de Or. 1, 60, 257:
magni judicii, summae etiam facultatis esse debebit,
id. Or. 21, 70:
(virtus) nec tantarum virium est, ut se ipsa tueatur,
id. Tusc. 5, 1, 2; id. Fin. 5, 12, 36:
Sulla gentis patriciae nobilis fuit,
Sall. J. 95, 3:
summi ut sint laboris,
Caes. B. G. 4, 2:
civitas magnae auctoritatis,
id. ib. 5, 54:
refer, Cujus fortunae (sit),
Hor. Ep. 1, 7, 54:
se nullius momenti apud exercitum futurum,
Nep. Alcib. 8, 4:
qui ejusdem aetatis fuit,
id. ib. 11, 1:
invicti ad laborem corporis erat,
Liv. 9, 16:
nec magni certaminis ea dimicatio fuit,
id. 21, 60:
somni brevissimi erat,
Suet. Claud. 33.—So of extent, number, etc.:
classis centum navium,
Nep. Them. 2, 2; 2, 5:
annus trecentarum sexaginta quinque dierum,
Suet. Caes. 40.—
(β).
With abl.:
bono animo es,
Ter. Eun. 1, 2, 4:
jam aetate ea sum, ut, etc.,
id. Hec. 5, 1, 11:
bellum varia victoria fuit,
Sall. J. 5, 1:
L. Catilina nobili genere natus fuit magna vi et animi et corporis, set ingenio malo,
id. C. 5, 1:
Sulla animo ingenti,
id. J. 95, 3:
esse magna gratia,
Caes. B. G. 1, 8:
tenuissima valetudine esse,
id. ib. 5, 40:
si fuerit is injustus, timidus, hebeti ingenio atque nullo,
Cic. Tusc. 5, 15, 45:
mira sum alacritate ad litigandum,
id. Att. 2, 7, 2:
bono animo sint et tui et mei familiares,
id. Fam. 6, 18, 1:
ut bono essent animo,
id. Rep. 1, 17, 29:
ut uxores eodem jure sint quo viri,
id. ib. 1, 43, 67:
qui capite et superciliis semper est rasis,
id. Rosc. Com. 7, 20:
abi, quaere, unde domo quis, Cujus fortunae, quo sit patre quove patrono,
Hor. Ep. 1, 7, 54 (cf. I. A. 4. supra). —
3.
With gen. or abl. of price or value.
(α).
With gen.:
pluris est oculatus testis quam auriti decem,
Plaut. Truc. 2, 6, 8:
videtur esse quantivis pretii,
Ter. And. 5, 2, 15:
a me argentum, quanti (servus) est, sumito,
id. Ad. 5, 9, 20:
si ullo in loco frumentum tanti fuit, quanti iste aestimavit,
Cic. Verr. 2, 3, 84, § 194:
ager nunc multo pluris est, quam tunc fuit,
id. Rosc. Com. 12, 33:
ut quisque, quod plurimi sit, possideat, ita, etc.,
id. Par. 6, 2, 48:
magni erunt mihi tuae litterae,
id. Fam. 15, 15, 4:
parvi sunt foris arma, nisi, etc.,
id. Off. 1, 22, 76:
an emat denario quod sit mille denarium,
id. ib. 3, 23, 92:
parvi pretii est quod nihili est,
id. Q. Fr. 1, 2, 4:
mea mihi conscientia pluris est quam omnium sermo,
is worth more to me, weighs more with me, id. Att. 12, 28, 2:
neque pluris pretii cocum quam vilicum habeo,
Sall. J. 85, 39:
erat (agellus) centum milium nummum,
Plin. Ep. 6, 3, 1. —
(β).
With abl.: sextante sal et Romae et per totam I i aliam erat, was worth, stood at, Liv. 29, 37.—
4.
With gen. of possession, etc., it belongs, pertains to; or it is the part, property, nature, mark, sign, custom, or duty of, etc.
(α).
In gen.:
audiant eos, quorum summa est auctoritas apud, etc.,
who possess, Cic. Rep. 1, 7, 12:
ea ut civitatis Rhodiorum essent,
Liv. 37, 55, 5:
teneamus eum cursum, qui semper fuit optimi cujusque,
Cic. Rep. 1, 2, 3:
quamobrem neque sapientis esse accipere habenas,
id. ib. 1, 5, 9; id. de Or. 2, 20, 86:
sapientis est consilium explicare suum, etc.,
id. ib. 2, 81, 333:
temeritas est florentis aetatis, prudentia senescentis,
id. Sen. 6, 20:
est adulescentis majores natu vereri,
id. Off. 1, 34, 122:
Aemilius, cujus tum fasces erant,
Liv. 8, 12, 13:
tota tribuniciae potestatis erat,
id. 3, 48:
alterius morientis prope totus exercitus fuit,
id. 22, 50:
jam me Pompeii totum esse scis,
Cic. Fam. 2, 13, 2:
hominum, non causarum, toti erant,
Liv. 3, 36:
plebs novarum, ut solet, rerum atque Hannibalis tota esse,
were devoted to, favored, id. 23, 14:
Dolopes numquam Aetolorum fuerant: Philippi erant,
id. 38, 3:
Ptolemaeus propter aetatem alieni arbitrii erat,
id. 42, 29:
est miserorum ut malevolentes sint,
Plaut. Capt. 3, 4, 51:
quod alterum divinitatis mihi cujusdam videtur,
Cic. de Or. 2, 20, 86:
negavit moris esse Graecorum, ut, etc.,
id. Verr. 2, 1, 26, § 66:
non est gravitatis ac sapientiae tuae, ferre immoderatius casum incommodorum tuorum,
id. Fam. 5, 16, 5:
est hoc Gallicae consuetudinis, uti, etc.,
Caes. B. G. 4, 5.—Rarely with pronom. posses.:
est tuum, Cato, videre quid agatur,
Cic. Mur. 38, 83:
fuit meum quidem jam pridem rem publicam lugere,
id. Att. 12, 28, 2.—
(β).
Esp., with gerundive, to denote tendency, effect, etc.:
quae res evertendae rei publicae solerent esse,
Cic. Verr. 2, 2, 53, § 132:
regium inperium, quod initio conservandae libertatis fuerat,
Sall. C. 6, 7:
qui utilia ferrent, quaeque aequandae libertatis essent,
Liv. 3, 31, 7:
ea prodendi imperii Romani, tradendae Hannibali victoriae esse,
id. 27, 9, 12:
nihil tam aequandae libertatis esse quam potentissimum quemque posse dicere causam,
id. 38, 51, 8:
frustrationem eam legis tollendae esse,
id. 3, 24, 1 Weissenb. ad loc.; 3, 39, 8; 5, 3, 5; 40, 29, 11.—
5.
With dat. of the end, object, purpose, etc.:
vitam hanc rusticam tu probro et crimini putas esse oportere,
Cic. Rosc. Am. 17, 48:
etiam quae esui potuique non sunt, contineri legato,
Dig. 33, 9, 3; Gell. 4, 1, 20:
ut divites conferrent, qui essent oneri ferendo,
Liv. 2, 9:
magis vis morbi curae esset, maxime quod, etc.,
id. 4, 21, 5:
cum solvendo aere (i. e. aeri) alieno res publica non esset,
id. 31, 13:
iniciuntur ea, quae umori extrahendo sunt,
Cels. 4, 10 fin. — Esp. in phrase solvendo esse, to be solvent, able to pay:
tu nec solvendo eras,
Cic. Phil. 2, 2, 4:
cum solvendo civitates non essent,
id. Fam. 3, 8, 2 (v. solvo).—
6.
With predicative dat. sing., denoting that which the subject is, becomes, appears to be, etc.
(α).
Without second dat. of pers.:
auxilio is fuit,
Plaut. Am. prol. 94:
magis curae'st,
id. Bacch. 4, 10, 3; id. Curc. 4, 2, 15; id. As. 1, 3, 23; id. Capt. 5, 2, 13 sq.:
cui bono fuerit,
Cic. Phil. 2, 14, 35:
eo natus sum ut Jugurthae scelerum ostentui essem,
Sall. J. 24, 10: cupis me esse nequam;
tamen ero frugi bonae,
Plaut. Ps. 1, 5, 51:
magnoque esse argumento, homines scire pleraque antequam nati sint, quod, etc.,
Cic. Sen. 21, 78:
multi Indicioque sui facti persaepe fuere, Lucr 4, 1019: ejus rei ipsa verba formulae testimonio sunt,
Cic. Rosc. Com. 4, 11:
haec res ad levandam annonam impedimento fuit,
Liv. 4, 13:
cujus rei Demosthenes atque Aeschines possunt esse documento,
Quint. 7, 1, 2.—
(β).
With second dat. of pers.:
obsecro vos ego mi auxilio sitis,
Plaut. Aul. 4, 9, 5; id. Ep. 5, 2, 11; id. Most. 1, 2, 68:
ne quid Captioni mihi sit,
id. ib. 3, 3, 19:
mihi cordi est,
id. Cist. 1, 1, 110:
ubi eris damno molestiae et dedecori saepe fueris,
id. As. 3, 2, 25:
metuo illaec mihi res ne malo magno fuat,
id. Mil. 2, 6, 12:
nec Salus nobis saluti jam esse potest,
id. Most. 2, 1, 4:
bono usui estis nulli,
id. Curc. 4, 2, 15:
quae sint nobis morbo mortique,
Lucr. 6, 1095:
quo magis quae agis curae sunt mihi,
Ter. Ad. 4, 5, 46:
omitto innumerabiles viros, quorum singuli saluti huic civitati fuerunt,
Cic. Rep. 1, 1, 1: ut mihi magnae curae tuam vitam ac dignitatem esse scires, Anton. ap. Cic. Att. 10, 8, A fin.:
accusant ei, quibus occidi patrem Sex. Roscii bono fuit,
Cic. Rosc. Am. 5, 13: haec tam parva [p. 1800] civitas praedae tibi et quaestui fuit, id. Verr. 2, 3, 37, § 85:
ea dictitare, quae detrimento, maculae, invidiae, infamiae nobis omnibus esse possint,
id. ib. 2, 3, 62, §
144: minus ea bella curae patribus erant, quam, etc.,
Liv. 35, 23, 1:
sciant patribus aeque curae fuisse, ne, etc.,
id. 4, 7, 6:
si hoc perinde curae est tibi quam illud mihi,
Plin. Ep. 6, 8, 9:
quantaeque curae tibi fuit, ne quis, etc.,
id. Pan. 25, 3:
quantae sit mihi curae,
id. Ep. 6, 8, 2:
si judicibus ipsis aut gloriae damnatio rei aut deformitati futura absolutio,
Quint. 6, 1, 12.—Rarely with dat. gerund:
nec tamen impedimento id rebus gerundis fuit,
Liv. 26, 24 (for a full account of this dative, v. Roby, Gram. 2, praef. pp. xxv.-lvi., and § 1158 sq.).—
7.
Esse ad aliquid, to be of use for, to serve for:
vinum murteum est ad alvum crudam,
Cato, R. R. 125:
completae naves taeda et pice reliquisque rebus quae sunt ad incendia,
Caes. B. C. 3, 101:
valvae, quae olim ad ornandum templum erant maxime,
Cic. Verr. 2, 4, 56, § 124.—
8.
Id est or hoc est, with predic.-clause by way of explanatory addition, that is, that is to say; sometimes also with a climax in the sense, which is as much as to say, or which is the same thing:
sed domum redeamus, id est ad nostros revertamur,
Cic. Brut. 46, 172:
quodsi in scena, id est in contione verum valet, etc.,
id. Lael. 26, 97:
meos amicos, in quibus est studium, in Graeciam mitto, id est ad Graecos ire jubeo,
id. Ac. 1, 2, 8:
si Epicurum, id est si Democritum probarem,
id. ib. 1, 2, 6:
ut (sapiens) aegritudine opprimatur, id est miseria,
id. Tusc. 3, 13, 27: a parte negotiali, hoc est pragmatikêi, Quint. 3, 7, 1:
cum in bona tua invasero, hoc est, cum te docuero,
id. 8, 3, 89.—
9.
Poet., with Greek inf. pleonastically:
esse dederat monumentum,
Verg. A. 5, 572 (cf.: dôke xeinêion einai, Hom. Il. 10, 269).
2.
sum = eum, Enn. ap. Fest., v. is.
3.
sum- in composition, for sub before m; v. sub fin.

Lewis & Short latin dictionary > sum
56 alius

alius a, ud （gen. alīus; or m aliī, f aliae, all rare, alterīus is used instead; dat. aliī; nom plur. aliī, rarely alī), adj. pronom. [2 AL-], another, other, different: in aliā causā (opp. in hac): aliis in civitatibus: condemnatus aliis criminibus: utrum hanc actionem habebis... an aliam quampiam: ne quam aliam quaerat copiam, T.: si alius legem tulisset, any one else: (hoc) alium, non me, excogitasse, some one else: num quid est aliud? Quid aliud tibi vis? T.: Sed quis nunc alius audet praeferre? etc., Iu. — Alia omnia (not omnia alia), everything else: alia omnia falsa sunt, virtus una, etc.: aliaeque volucres et Procne, and in particular, V.—Praegn. ( indef pron. understood), some other, any other, somebody else, something else: etiam si melius aliud fuit, tamen, etc.: utar post alio, si invenero melius, something else: siti magis quam aliā re accenditur, S.—Hence, ‘alio die’ dicere, of the augur, who, deeming the omens unfavorable, postponed the Comitia to some other day.—In comparisons, other than, different from: alium esse censes nunc me atque olim, T.: potest aliud mihi ac tibi videri: alia atque antea sentiret, N.: lux longe alia est solis ac lychnorum, is very different: nihil aliud nisi, nothing else but, only: amare nihil aliud est, nisi eum diligere, etc., is simply: ut nihil aliud nisi de hoste cogitet: si provincia alii quam Mario traderetur, S. — Nihil aliud quam, nothing else than, only: hostes quidem nihil aliud quam perfusis vano timore Romanis abeunt, L.: is intromissus... nihil aliud quam hoc narrasse fertur, L. — So, quid aliud quam? what else than?: quibus quid aliud quam admonemus cives nos eorum esse, L.: num quid aliud praeter hasce insidias?: aliud, praeterquam de quo retulissent, dicere, L.—In distributive clauses, alius... alius; aliud... aliud, etc., one... another, the one... the other: alios excluserunt, alios eiecerunt: ut alias... auferretur, alius... occideretur.— Plur, some... others: quid potes dicere cur alia defendas, alia non cures: cum alii fossas complerent, alii defensores vallo depellerent, Cs. — Partim, pars, or quidam often corresponds to alius: principes partim interfecerant, alios in exsilium eiecerant, N.: nos alii ibimus Afros, pars Scythiam veniemus, V.—Also with aliquis: putat aliquis esse voluptatem bonum; alius autem pecuniam. — Sometimes aliud... aliud, simply, one thing... another, different things: aliud est male dicere, aliud accusare: longe aliud esse virgines rapere, aliud pugnare, L. — Connected by atque or -que, the one and the other; now this, now that; different: eadem res... alio atque alio elata verbo: milites trans flumen aliis atque aliis locis traiciebant, L.; cf. alias deinde alias morae causas facere, S.—In abridged expressions: fecerunt alii quidem alia quam multa, different men have done very many different things: alius ex aliā parte, from different quarters: dies alios alio dedit ordine Luna Felicīs operum, V.: quo facto cum alius alii subsidium ferrent, one to another, Cs.: alius alio more viventes, each in a different way, S.: cum alii alio mitterentur, in different directions, L.—Alius ex alio, super alium, post alium, one after another: ut aliud ex alio incidit, T.: alias ex aliis nectendo moras, L.: nos alia ex aliis in fata vocamur, V.—Meton., praegn., of another kind, different: nunc hic dies aliam vitam defert, alios mores postulat, T.: Huic aliud mercedis erit, V.: longe alia mihi mens est, S.: aliusque et idem Nasceris, H.—Hence, of a vote: in alia omnia ire (sc. vota), to go against (a motion), vote the other way. — With quam: iuvenis longe alius ingenio, quam cuius simulationem induerat, L.: non aliā quam, H. — With comp abl. (poet.): Neve putes alium sapiente bonoque beatum, H.: alius Lysippo, H. — Of that which remains of a whole, the rest, the remainder (for reliquus, ceteri): aliae naves, V.: (venti) praeter Iapyga, H.: ex aliis ei maximam fidem habebat, Cs.: inter primos atrox proelium fuit, alia multitudo terga vertit, L.; cf. ut omittam leges alias omnīs. — A second, the other (of two), another: eis (Catoni et Caesari) gloria par, sed alia alii, S.: duas (leges) promulgavit, unam... aliam, Cs.: duo deinceps reges, alius aliā viā, civitatem auxerunt, each in a different way, L.: alias partes fovere, the other side, Ta.: alius Achilles, a second, V.—With a subst., expressing the species, besides, also: virginitate aliisque caeremoniis venerabilis, and other (claims to respect, namely) observances, L.: Inde alias animas Deturbat, the rest, the shades, V.
* * *
I
CONJ

the_one... the_other (alius... alius)
II
alia, aliud ADJ

other, another; different, changed; (A+G)

alii...alii -- some...others

Latin-English dictionary > alius
57 ecquid

ecquis, ecquid (abl. ecqui, v. infra, II. B.), pron. interrog. subst., Is there any one who? Any, any one, any body, any thing? in impassioned interrogation, i. q. num quis, quid (class.).
I.
Prop.:
aperite hoc: heus, ecquis hic est? ecquis hoc aperit ostium?
Plaut. Am. 4, 1, 12; so,
ecquis,
id. Bacch. 4, 1, 9 sq.; id. Most. 4, 2, 19 sq.; id. Capt. 2, 3, 99 et saep.; Ter. Eun. 3, 3, 16 sq.; Liv. 3, 68; Verg. A. 9, 51; Hor. S. 2, 7, 34 al.:
ecquid,
Plaut. As. 3, 3, 58; id. Curc. 1, 2, 39; Ter. Heaut. 3, 3, 34; Cic. Verr. 2, 2, 62; id. Att. 12, 7; id. Fam. 7, 11; Liv. 40, 40 al.: [p. 625] eccui, Cic. Mur. 33:
ecquem,
Plaut. Cist. 4, 2, 42; Cael. in Cic. Fam. 8, 15 et saep.— With suffix nam, Cic. Vatin. 16; id. Fin. 4, 24; id. Top. 21; Auct. Her. 2, 17:
quid huc tantum hominum incedunt? ecquidnam afferunt?
Plaut. Poen. 3, 3, 5.—
B.
Adj. for ecqui:
ecquis alius Sosia intu'st,
Plaut. Am. 2, 2, 226; id. Most. 2, 1, 7; id. Men. 4, 2, 110; Liv. 23, 12 fin.; Verg. E. 10, 28; Ov. Am. 3, 1, 15 al.—
II.
Hence, derivv. the adverbs,
A.
ecquid, i. q. numquid, num, whether, perchance, in direct and indirect interrogation:
ecquid audis?
Do you hear? Plaut. Am. 2, 1, 29; id. Aul. 2, 3, 3; id. Curc. 2, 8, 19; id. Bacch. 1, 2, 53 al.; Ter. And. 5, 2, 30; id. Eun. 2, 2, 48; Cic. Clu. 26, 71; id. Ac. 2, 39, 122; id. Rep. 3, 11; id. Tusc. 1, 8; id. Att. 2, 2, 3; Liv. 3, 11 fin.; 4, 3; 5, 52; Verg. A. 3, 342; Hor. Ep. 1, 18, 82 et saep.; cf.
with tandem,
Cic. Rosc. Am. 16, 46: Tr. Ecquid placent (aedes)? Th. Ecquid placeant me rogas? Plaut. Most. 3, 3, 4; id. Bacch. 4, 10, 10; id. Mil. 3, 1, 114; 4, 2, 3; Cic. Fam. 7, 16, 3; Liv. 27, 10; 44, 27.—Rarely (like quid) for cur, Liv. 42, 26.—
* B.
ecqui, i. q. num aliqui, whether? in indirect interrog.: coepi observare, ecqui majorem filius mi honorem haberet, etc., whether, etc., Plaut. Aul. prol. 16 (but the true reading, Cic. Tusc. 1, 8, 15, and Plin. Ep. 6, 4, 2, is ecquid, v. Draeger, Hist Synt. I. p. 318).—
C.
ec-quo, i. q. num aliquo, anywhere? ecquo te tua virtus provexisset? ecquo industria? Cic. Phil. 13, 11, 24, cf. on these adverbs Hand, Turs. II. pp. 351-355.

Lewis & Short latin dictionary > ecquid
58 ecquis

ecquis, ecquid (abl. ecqui, v. infra, II. B.), pron. interrog. subst., Is there any one who? Any, any one, any body, any thing? in impassioned interrogation, i. q. num quis, quid (class.).
I.
Prop.:
aperite hoc: heus, ecquis hic est? ecquis hoc aperit ostium?
Plaut. Am. 4, 1, 12; so,
ecquis,
id. Bacch. 4, 1, 9 sq.; id. Most. 4, 2, 19 sq.; id. Capt. 2, 3, 99 et saep.; Ter. Eun. 3, 3, 16 sq.; Liv. 3, 68; Verg. A. 9, 51; Hor. S. 2, 7, 34 al.:
ecquid,
Plaut. As. 3, 3, 58; id. Curc. 1, 2, 39; Ter. Heaut. 3, 3, 34; Cic. Verr. 2, 2, 62; id. Att. 12, 7; id. Fam. 7, 11; Liv. 40, 40 al.: [p. 625] eccui, Cic. Mur. 33:
ecquem,
Plaut. Cist. 4, 2, 42; Cael. in Cic. Fam. 8, 15 et saep.— With suffix nam, Cic. Vatin. 16; id. Fin. 4, 24; id. Top. 21; Auct. Her. 2, 17:
quid huc tantum hominum incedunt? ecquidnam afferunt?
Plaut. Poen. 3, 3, 5.—
B.
Adj. for ecqui:
ecquis alius Sosia intu'st,
Plaut. Am. 2, 2, 226; id. Most. 2, 1, 7; id. Men. 4, 2, 110; Liv. 23, 12 fin.; Verg. E. 10, 28; Ov. Am. 3, 1, 15 al.—
II.
Hence, derivv. the adverbs,
A.
ecquid, i. q. numquid, num, whether, perchance, in direct and indirect interrogation:
ecquid audis?
Do you hear? Plaut. Am. 2, 1, 29; id. Aul. 2, 3, 3; id. Curc. 2, 8, 19; id. Bacch. 1, 2, 53 al.; Ter. And. 5, 2, 30; id. Eun. 2, 2, 48; Cic. Clu. 26, 71; id. Ac. 2, 39, 122; id. Rep. 3, 11; id. Tusc. 1, 8; id. Att. 2, 2, 3; Liv. 3, 11 fin.; 4, 3; 5, 52; Verg. A. 3, 342; Hor. Ep. 1, 18, 82 et saep.; cf.
with tandem,
Cic. Rosc. Am. 16, 46: Tr. Ecquid placent (aedes)? Th. Ecquid placeant me rogas? Plaut. Most. 3, 3, 4; id. Bacch. 4, 10, 10; id. Mil. 3, 1, 114; 4, 2, 3; Cic. Fam. 7, 16, 3; Liv. 27, 10; 44, 27.—Rarely (like quid) for cur, Liv. 42, 26.—
* B.
ecqui, i. q. num aliqui, whether? in indirect interrog.: coepi observare, ecqui majorem filius mi honorem haberet, etc., whether, etc., Plaut. Aul. prol. 16 (but the true reading, Cic. Tusc. 1, 8, 15, and Plin. Ep. 6, 4, 2, is ecquid, v. Draeger, Hist Synt. I. p. 318).—
C.
ec-quo, i. q. num aliquo, anywhere? ecquo te tua virtus provexisset? ecquo industria? Cic. Phil. 13, 11, 24, cf. on these adverbs Hand, Turs. II. pp. 351-355.

Lewis & Short latin dictionary > ecquis
59 quispiam

quispĭam, quaepĭam, quodpĭam, and subst. quidpiam or quippiam, pron. indef., any one, any body, any thing, any; some one, something, some:
quispiam quin significet aliquis, et quaepiam aliquae, similiterque alia ejusdem generis, ut dubium non est, ita unde sequens pars ejus coeperit, inveniri non potest,
Fest. p. 254 Müll.: num non vis te moneam unum, si videtur quippiam? Naev. ap. Charis. p. 129 P.:
quid si hoc voluit quispiam deus?
Ter. Eun. 5, 2, 36:
cum quaepiam cohors ex orbe excesserat,
Caes. B. G. 5, 35:
cum de pecuniis repetundis nomen cuiuspiam deferatur,
Cic. Div. in Caecil. 3, 10:
si cuipiam pecuniam fortuna ademit,
id. Quint. 15, 49:
ut ea vis ad aliam rem quampiam referatur,
id. Fin. 5, 11, 30:
ne suspicari quidem possumus quemquam horum ab amico quippiam contendisse,
id. Lael. 11, 39:
neque Alexander, nec quispiam successorum, ejus,
Just. 38, 7, 2:
grammaticus quispiam de nobilioribus,
Gell. 5, 4, 2:
quispiam ex his qui, etc.,
id. 2, 21, 6.— In plur.:
aliae quaepiam rationes,
Cic. Fam. 9, 8, 2:
cum proferre ad quospiam coeperis,
App. Flor. p. 361, 19.— Adv.: quidpĭam or quĭppĭam, in any respect, somewhat, Plaut. Curc. 1, 1, 51:
num illi molestae quippiam sunt hae nuptiae?
Ter. And. 2, 6, 7:
si grando quippiam nocuit,
Cic. N. D. 3, 35, 86.

Lewis & Short latin dictionary > quispiam
60 cieo

cĭĕo, cīvi, cĭtum, 2 (from the primitive form cĭo, cīre, prevailing in the compounds accio, excio, etc. (cf. Prisc. pp. 865, 905, and 908 P.), are also found: pres. cio, Mart. 4, 90, 4:
cit,
Verg. Cul. 201; Col. 6, 5, 1 Schneid.:
cimus,
Lucr. 1, 213; 5, 211:
ciunt,
Lact. Ep. 4 dub.:
ciant,
App. Flor. 2, n. 17, p. 358; Mart. Cap. 1, § 91: ciuntur, id. de Mundo, 22, p. 67), v. a. [kindr. with kiô, to go; and by the addition of the causative signif. like kineô, causative from kiô; v. 1. ci.].
I.
Lit., to put in motion; hence, to move, stir, shake (syn.: moveo, commoveo, concito, excito al.;
class. in prose and poetry): calcem,
to make a move in the game of chess, Plaut. Poen. 4, 2, 86:
natura omnia ciens et agitans,
Cic. N. D. 3, 11, 27: inanimum est omne, quod pulsu agitatur externo;
quod autem est animal, id motu cietur interiore et suo,
id. Tusc. 1, 23, 54 (for which, in the same chapter, several times movere; cf. also id. N. D. 2, 9, 23):
remos,
Stat. Th. 6, 801:
imo Nereus ciet aequora fundo,
stirs up, Verg. A. 2, 419:
puppes sinistrorsum citae,
Hor. Epod. 9, 20.—
B.
In judic. lang. t. t.:
ciere erctum (lit. to put in motion, i. e.),
to divide the inheritance, Cic. de Or. 1, 56, 237; cf. erctum.—
C.
Trop., to put in motion, to rouse up, disturb: natura maris per se immobilis est, et venti et aurae cient, Liv. 28, 27, 11:
saltum canibus ciere,
Lucr. 5, 1250: fontes et stagna, Cic. poët. ap. Cic. Div. 1, 9, 15:
tonitru caelum omne ciebo,
Verg. A. 4, 122:
loca sonitu cientur,
Lucr. 4, 608; cf.:
reboat raucum regio cita barbara bombum,
id. 4, 544 Lachm. N. cr. —
II.
With reference to the terminus ad quem, to move, excite, or call to ( poet. or in Aug. and post-Aug. prose for the common accire):
ad sese aliquem,
Cat. 68, 88:
ad arma,
Liv. 5, 47, 4; Sil. 7, 43:
in pugnam,
id. 4, 272:
armatos ad pugnam,
Vell. 2, 6, 6:
aere ciere viros,
Verg. A. 6, 165:
quos e proximis coloniis ejus rei fama civerat,
Tac. A. 15, 33:
aliquem in aliquem,
id. H. 1, 84, 5:
ab ultimis subsidiis cietur miles (sc. in primam aciem),
Liv. 9, 39, 8:
ille cieri Narcissum postulat,
Tac. A. 11, 30.—
B.
To call upon for help, to invoke; of invoking superior beings:
nocturnos manes,
Verg. A. 4, 490:
luctificam Alecto dirarum ab sede sororum,
id. ib. 7, 325:
vipereasque ciet Stygiā de valle sorores (i. e. Furias),
Ov. M. 6, 662:
numina nota ciens,
Val. Fl. 4, 549:
foedera et deos,
Liv. 22, 14, 7.—
C.
In gen., to call upon any one by name, to mention by name:
erum,
Plaut. Bacch. 3, 3, 11:
comites magnā voce,
Lucr. 4, 578:
animamque sepulcro Condimus et magnā supremum voce ciemus,
Verg. A. 3, 68:
lamentatione flebili majores suos ciens ipsumque Pompeium,
Tac. A. 3, 23:
singulos nomine,
id. ib. 2, 81; so Suet. Ner. 46: triumphum nomine ciere, i. e. to call Io triumphe! Liv. 45, 38, 12.—Hence,
2.
In a civil sense: patrem, to name one ' s father, i. e. show one ' s free birth, Liv. 10, 8, 10.—
III.
To put any course of action in progress or any passion in motion, i. e. to excite, stimulate, rouse, to produce, effect, cause, occasion, begin (very freq., esp. in poetry):
solis uti varios cursus lunaeque meatus Noscere possemus quae vis et causa cierent,
Lucr. 5, 773:
motus,
id. 3, 379; Cic. Tusc. 1, 10, 20:
varias voces,
Lucr. 5, 1059:
lamenta virum commoliri atque ciere,
id. 6, 242 Lachm. N. cr.:
tinnitus aere,
Cat. 64, 262; Verg. G. 4, 64 (cie tinnitus):
singultus ore,
Cat. 64, 131:
gemitus,
Verg. G. 3, 517:
fletus,
id. A. 3, 344:
lacrimas,
id. ib. 6, 468:
mugitus,
id. ib. 12, 103:
murmur,
id. G. 1, 110; Liv. 9, 7, 3:
bellum,
id. 5, 37, 2; Vell. 2, 54; Tac. H. 3, 41 fin.; Verg. A. 1, 541:
belli simulacra,
id. ib. 5, 674:
seditiones,
Liv. 4, 52, 2:
tumultum,
id. 28, 17, 16; 41, 24, 18:
vires intimas molemque belli,
Tac. A. 15, 2 fin.; cf. id. H. 3, 1:
pugnam,
Liv. 1, 12, 2; 2, 47, 1; 9, 22, 7; Tac. A. 3, 41:
proelium,
Liv. 2, 19, 10; 4, 33, 3; 7, 33, 12;
10, 28, 8: Martem,
Verg. A. 9, 766:
acies, stragem,
id. ib. 6, 829; cf. Liv. 22, 39, 7:
rixam,
Vell. 1, 2 al. —
B.
In medic.:
alvum,
to cause evacuation, Plin. 20, 9, 38, § 96:
urinam,
id. 27, 7, 28, § 48:
menses,
to cause menstruation, id. 26, 15, 90, § 151 sq. al.—Hence, cĭtus, a, um, P. a., lit. put in motion; hence, quick, swift, rapid (opp. tardus, Cic. de Or. 3, 57, 216; Sall. C. 15, 5; class.; esp. freq. in poetry;
rare in Cic.): ad scribendum citus,
Plaut. Bacch. 4, 4, 86:
quod jubeat citis quadrigis citius properet persequi,
id. Aul. 4, 1, 14; Verg. A. 8, 642:
bigae,
Cat. 55, 26:
puppis,
id. 64, 6; Tib. 4, 1, 69:
classis,
Hor. C. 1, 37, 24:
navis,
Ov. M. 15, 732; Tac. A. 2, 6:
axis,
Ov. M. 2, 75:
fugae,
id. ib. 1, 543:
plantae,
id. ib. 10, 591:
incessus,
Sall. C. 15, 5:
via,
Liv. 33, 48, 1:
venator,
Hor. C. 1, 37, 18:
cum militibus,
Tac. A. 11, 1:
legionibus,
id. ib. 14, 26:
agmine,
id. ib. 1, 63;
4, 25: cohortes,
id. ib. 12, 31:
mors,
Hor. C. 2, 16, 29; id. S. 1, 1, 8:
pes, i. e. iambus,
id. A. P. 252.— Comp.: nullam ego rem citiorem apud homines esse quam famam reor, Plaut. Fragm. ap. Fest. p. 61 Müll.; Val. Max. 3, 8, ext. 1.— Sup., Quint. 6, 4, 14 dub.; v. Spald. and Zumpt in h. l.—
B.
In the poets very freq. (also a few times in Tac.) instead of the adv. cito:
citi ad aedis venimus Circae, Liv. And. ap. Fest. s. v. topper, p. 352, 6 Müll.: equites parent citi,
Plaut. Am. 1, 1, 88; id. Stich. 2, 2, 70; Lucr. 1, 386:
somnus fugiens citus abiit,
Cat. 63, 42: solvite vela citi, Verg, A. 4, 574; cf. id. ib. 9, 37; 12, 425; Hor. S. 1, 10, 92; cf. id. C. 3, 7, 27:
ite citi,
Ov. M. 3, 562; Tac. H. 2, 40:
si citi advenissent,
id. A. 12, 12.—Hence,
1.
cĭto, adv.
a.
Quickly, speedily, soon (freq. in prose and poetry of all periods):
quam tarda es! non vis citius progredi?
Phaedr. 3, 6, 2; [p. 331] Plaut. Mil. 2, 6, 44:
eloquere,
id. Cist. 4, 2, 83:
abi cito et suspende te,
Ter. And. 1, 5, 20; 3, 1, 16:
labascit victus uno verbo: quam cito!
id. Eun. 1, 2, 98:
quod eum negasti, qui non cito quid didicisset, umquam omnino posse perdiscere,
Cic. de Or. 3, 36, 146; cf. Hor. A. P. 335; Quint. 12, 8, 3; 11, 2, 2; 10, 6, 2:
non multum praestant sed cito,
id. 1, 3, 4 et saep.: sat cito si sat bene, a moral saying of Cato in Hier. Ep. 66, n. 9:
cito rumpes arcum, semper si tensum habueris,
Phaedr. 3, 14, 10:
ad paenitendum properat cito qui judicat, Publ. Syr. Sent. 6: scribere,
Quint. 10, 3, 10:
nimis cito diligere,
Cic. Lael. 21, 78:
cito absolvere, tarde condemnare,
id. Verr. 2, 1, 9, § 26.— Comp.:
citius,
Plaut. Aul. 4, 1, 14; Pers. 3, 3, 31; Ter. Eun. 3, 5, 23; Lucr. 1, 557; 2, 34; Cic. Sen. 2, 4:
Noto citius, Verg.A.5, 242 et saep.: dicto,
Hor. S. 2, 2, 80; Verg. A. 1, 142:
supremā die, i. e. ante supremam diem,
Hor. C. 1, 13, 20:
serius aut citius sedem properamus ad unam (for which serius ocius,
id. ib. 2, 3, 26), sooner or later, Ov. M. 10, 33.— Sup.:
citissime,
Caes. B. G. 4, 33 fin. al.—
b.
With the negative, sometimes equivalent to non facile, not easily (cf. the Gr. tacha):
haud cito,
Ter. Ad. 3, 3, 89:
neque verbis aptiorem cito alium dixerim, neque sententiis crebriorem,
Cic. Brut. 76, 264: quem tu non tam cito rhetorem dixisses quam politikon, id. ib. § 265.—
c.
Sometimes in comp. without the negative, = potius, sooner, rather:
ut citius diceres, etc.,
Cic. Brut. 67, 238 fin.:
citius dixerim, jactasse se aliquos, etc.,
id. Phil. 2, 11, 25; id. Fam. 5, 2, 10; id. Off. 1, 18, 59; Hor. S. 2, 5, 35.—
* 2.
cĭtē, quickly, Scrib. Comp. 198.

Lewis & Short latin dictionary > cieo

Страницы

См. также в других словарях:

any one — n. 1. any single 2. any single person or thing * * * … Universalium
any one — n. 1. any single 2. any single person or thing … English World dictionary
any one — anˈyone (or any one) noun and pronoun 1. Anybody at all 2. Anybody whatever • • • Main Entry: ↑any * * * an|y|one «EHN ee wuhn, wuhn», pronoun. any person; anybody: »Can anyone go to this movie or is it just for adults? Anyone may come. He is… … Useful english dictionary
any one vs anyone — Any one means any single person or thing out of a group of people or things. For example: I can recommend any one of the books on this site. Anyone means any person. It s always written as one word. For example: Did anyone see that… … English dictionary of common mistakes and confusing words
any one vs anyone — Any one means any single person or thing out of a group of people or things. For example: I can recommend any one of the books on this site. Anyone means any person. It s always written as one word. For example: Did anyone see that… … English dictionary of common mistakes and confusing words
any one / anyone — Any one means any one person : Any one of you may go, but not all of you. Anyone means anybody, any person at all : Anyone can chew gum and walk at the same time … Confused words
any one / anyone — Any one means any one person : Any one of you may go, but not all of you. Anyone means anybody, any person at all : Anyone can chew gum and walk at the same time … Confused words
To bring up any one with a round turn — Bring Bring, v. t. [imp. & p. p. {Brought}; p. pr. & vb. n. {Bringing}.] [OE. bringen, AS. bringan; akin to OS. brengian, D. brengen, Fries. brenga, OHG. bringan, G. bringen, Goth. briggan.] 1. To convey to the place where the speaker is or is to … The Collaborative International Dictionary of English
To call any one names — Call Call (k[add]l), v. t. [imp. & p. p. {Called} (k[add]ld); p. pr. & vb. n. {Calling}] [OE. callen, AS. ceallian; akin to Icel. & Sw. kalla, Dan. kalde, D. kallen to talk, prate, OHG. kall[=o]n to call; cf. Gr. ghry ein to speak, sing, Skr. gar … The Collaborative International Dictionary of English
any — 1. use with singular or plural nouns. Any can be used with a singular or plural noun, or with an uncountable noun such as homework and happiness, to denote choice from three or more people or things (for choice from two, either is used): • The… … Modern English usage
Any — A ny, a. & pron. [OE. [ae]ni[yogh], [ae]ni, eni, ani, oni, AS. [=ae]nig, fr. [=a]n one. It is akin to OS. [=e]nig, OHG. einic, G. einig, D. eenig. See {One}.] 1. One indifferently, out of an indefinite number; one indefinitely, whosoever or… … The Collaborative International Dictionary of English

Словари и энциклопедии на Академике

Перевод: с латинского на все языки

any+one

См. также в других словарях:

Поделиться ссылкой на выделенное

Словари и энциклопедии на Академике

Перевод: с латинского на все языки

any+one

См. также в других словарях:

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка: