Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

aliquid+inter+se+pl

  • 1 inter-lūceō

        inter-lūceō lūxī, —, ēre,     to shine in the midst: quaedam animalia interlucent (in amber), Ta.—To lighten at intervals, shine irregularly.—Impers.: noctu interluxisse, L.—Fig., to be manifest, be plainly visible: ordines, quibus inter gradūs dignitatis aliquid interlucet, by which distinctions are made, L.—To be transparent: interlucet corona (militum), V.

    Latin-English dictionary > inter-lūceō

  • 2 inter

    [ABCU]A - intĕr, prép. + acc.: [st1]1 [-] entre, dans l'intervalle de, parmi; au centre de, au milieu de, dans.    - inter cenam: pendant le dîner, à table.    - inter annos decem: dans l'espace de dix ans.    - spemque metumque inter, Virg.: entre la crainte et l'espérance.    - inter planitiem, Sall.: au milieu de la plaine.    - inter tela, Cic.: à travers une grêle de traits.    - saxa inter et alia loca periculosa quietam nactus stationem, Caes. BC. 3, 6, 3: trouvant un mouillage tranquille au milieu des rochers et d'autres écueils dangereux.    - inter caedem, Phaedr. 2, 7, 7: dans le massacre général.    - inter falcarios, Cic.: dans le quartier des taillandiers.    - inter vias manere, Suet.: rester dans les rues.    - inter praemia ducere, Virg.: conduire aux récompenses. [st1]2 [-] entre, dans l'espace de, pendant, durant.    - inter noctem, Liv.: pendant la nuit.    - inter has turbas, Cic.: au milieu de ces troubles.    - inter ancipitia, Tac.: dans les temps d'incertitude.    - inter haec (haec inter, inter quae) = interea: pendant ce temps, sur ces entrefaites.    - inter disceptandum, Quint. 12, 7, 6: dans la discussion.    - inter res agendas, Suet. Caes. 45: dans le tracas des affaires. [st1]3 [-] entre (marquant la ressemblance, l'opposition, la réciprocité, la succession).    - moribus inter se similes, Cic.: hommes de même caractère.    - mala inter se diversa, Sall.: vices opposés.    - interest inter dare et accipere, Sen.: il y a une différence entre donner et recevoir.    - amant inter se, Cic.: ils s'aiment entre eux, ils s'aiment mutuellement.    - timere inter se, Nep.: se redouter mutuellement.    - inter sese bracchia tollunt, Virg.: ils lèvent les bras tour à tour.    - inter manus, Cic.: de mains en mains. [st1]4 [-] entre (marquant le partage).    - divisis inter se partibus, Liv.: s'étant partagés les rôles.    - non facile judicium inter... Plin.: il n'est pas aisé de prononcer entre... [st1]5 [-] parmi, entre (marquant la distinction, le choix).    - inter patres lectus, Liv.: mis au nombre des sénateurs.    - altissima inter arbores: le plus haut des arbres. (le plus haut parmi les arbres).    - inter reges opulentissimus, Sen.: le plus opulent des rois.    - inter exempla esse, Tac.: servir d'exemple.    - inter omnia, Curt. (inter cetera, Liv.): avant tout, principalement. [st1]6 [-] au sujet de.    - judicium inter sicarios, Cic.: procès contre des sicaires.    - inter sicarios accusare, Cic.: poursuivre pour assassinat. [st1]7 [-] expressions remarquables.    - quaestio inter sicarios, Cic. Fin. 2, 54: chambre d'enquête concernant les assassinats. --- cf. Cic. Clu. 147 ; Amer. 11 ; Phil. 2, 8.    - inter pauca, Plin. 35, 150: tout particulièrement.    - inter paucos disertus, Quint. 10, 3, 13: éloquent comme peu de gens l'ont été.    - clades inter paucas memorata, Liv. 22, 7, 1: désastre mémorable comme bien peu d'autres.    - inter cuncta, inter omnia, inter cetera, Hor. Ep. 1, 18, 96 ; Curt. 3, 3, 17 ; Liv. 37, 12, 8: avant tout.    - inter alia, Plin. Ep. 3, 16, 10: entre autres choses.    - inter haec, inter quae = interea: pendant ce temps-là, cependant. --- Liv. 3, 57, 7; Tac. An. 1, 15.    - inter moras, Plin. Ep. 9, 13, 20: en attendant. [ABCU]B - intĕr, adv.: dans l'intervalle, dans l'espace de.    - tibi tot montibus inter diviso, V.-Fl.: pour toi que séparent tant de montagnes. [ABCU]C - inter-, intel- devant l, préfixes: [st1]1 [-] entre, dans l'intervalle    - inter-cedere: s'interposer, faire opposition. [st1]2 [-] valeur temporelle: par intervalles, de temps en temps    - inter-videre: aller voir de temps en temps.    - inter-mittere diem: laisser passer un jour d'intervalle. [st1]3 [-] idée de destruction    - inter-ficere [inter + facere]: tuer. [st1]4 [-] privation    - inter-dicere: interdire.
    * * *
    [ABCU]A - intĕr, prép. + acc.: [st1]1 [-] entre, dans l'intervalle de, parmi; au centre de, au milieu de, dans.    - inter cenam: pendant le dîner, à table.    - inter annos decem: dans l'espace de dix ans.    - spemque metumque inter, Virg.: entre la crainte et l'espérance.    - inter planitiem, Sall.: au milieu de la plaine.    - inter tela, Cic.: à travers une grêle de traits.    - saxa inter et alia loca periculosa quietam nactus stationem, Caes. BC. 3, 6, 3: trouvant un mouillage tranquille au milieu des rochers et d'autres écueils dangereux.    - inter caedem, Phaedr. 2, 7, 7: dans le massacre général.    - inter falcarios, Cic.: dans le quartier des taillandiers.    - inter vias manere, Suet.: rester dans les rues.    - inter praemia ducere, Virg.: conduire aux récompenses. [st1]2 [-] entre, dans l'espace de, pendant, durant.    - inter noctem, Liv.: pendant la nuit.    - inter has turbas, Cic.: au milieu de ces troubles.    - inter ancipitia, Tac.: dans les temps d'incertitude.    - inter haec (haec inter, inter quae) = interea: pendant ce temps, sur ces entrefaites.    - inter disceptandum, Quint. 12, 7, 6: dans la discussion.    - inter res agendas, Suet. Caes. 45: dans le tracas des affaires. [st1]3 [-] entre (marquant la ressemblance, l'opposition, la réciprocité, la succession).    - moribus inter se similes, Cic.: hommes de même caractère.    - mala inter se diversa, Sall.: vices opposés.    - interest inter dare et accipere, Sen.: il y a une différence entre donner et recevoir.    - amant inter se, Cic.: ils s'aiment entre eux, ils s'aiment mutuellement.    - timere inter se, Nep.: se redouter mutuellement.    - inter sese bracchia tollunt, Virg.: ils lèvent les bras tour à tour.    - inter manus, Cic.: de mains en mains. [st1]4 [-] entre (marquant le partage).    - divisis inter se partibus, Liv.: s'étant partagés les rôles.    - non facile judicium inter... Plin.: il n'est pas aisé de prononcer entre... [st1]5 [-] parmi, entre (marquant la distinction, le choix).    - inter patres lectus, Liv.: mis au nombre des sénateurs.    - altissima inter arbores: le plus haut des arbres. (le plus haut parmi les arbres).    - inter reges opulentissimus, Sen.: le plus opulent des rois.    - inter exempla esse, Tac.: servir d'exemple.    - inter omnia, Curt. (inter cetera, Liv.): avant tout, principalement. [st1]6 [-] au sujet de.    - judicium inter sicarios, Cic.: procès contre des sicaires.    - inter sicarios accusare, Cic.: poursuivre pour assassinat. [st1]7 [-] expressions remarquables.    - quaestio inter sicarios, Cic. Fin. 2, 54: chambre d'enquête concernant les assassinats. --- cf. Cic. Clu. 147 ; Amer. 11 ; Phil. 2, 8.    - inter pauca, Plin. 35, 150: tout particulièrement.    - inter paucos disertus, Quint. 10, 3, 13: éloquent comme peu de gens l'ont été.    - clades inter paucas memorata, Liv. 22, 7, 1: désastre mémorable comme bien peu d'autres.    - inter cuncta, inter omnia, inter cetera, Hor. Ep. 1, 18, 96 ; Curt. 3, 3, 17 ; Liv. 37, 12, 8: avant tout.    - inter alia, Plin. Ep. 3, 16, 10: entre autres choses.    - inter haec, inter quae = interea: pendant ce temps-là, cependant. --- Liv. 3, 57, 7; Tac. An. 1, 15.    - inter moras, Plin. Ep. 9, 13, 20: en attendant. [ABCU]B - intĕr, adv.: dans l'intervalle, dans l'espace de.    - tibi tot montibus inter diviso, V.-Fl.: pour toi que séparent tant de montagnes. [ABCU]C - inter-, intel- devant l, préfixes: [st1]1 [-] entre, dans l'intervalle    - inter-cedere: s'interposer, faire opposition. [st1]2 [-] valeur temporelle: par intervalles, de temps en temps    - inter-videre: aller voir de temps en temps.    - inter-mittere diem: laisser passer un jour d'intervalle. [st1]3 [-] idée de destruction    - inter-ficere [inter + facere]: tuer. [st1]4 [-] privation    - inter-dicere: interdire.
    * * *
        Inter, Praepositio accusatiuo casui seruiens: vt Inter te et me est murus. Entre toy et moy.
    \
        Inter omnes potentissimus odor. Plin. Entre toutes les odeurs c'est la plus forte, La plus forte odeur de toutes.
    \
        Inter agendum. Virgil. En chassant ou menant les chevres boire, Tandis que tu, etc.
    \
        Est inter causas timoris, si sensus, etc. Cels. C'est une des choses qui cause et engendre crainte.
    \
        Inter coenam. Cic. En soupant.
    \
        Inter conuentum, pro In conuentu. Sueton. En l'assemblee.
    \
        Inter tot dies quidem hercle iam actum aliquid oportuit. Plaut. En si long temps, En tant de jours.
    \
        Inter haec abstractam a penetralibus iugulant. Liu. En ces entrefaictes, Ce pendant, Tandis.
    \
        Quum inter homines esset. Cic. Quand il vivoit avec les hommes.
    \
        Inter initia principatus. Plin. iunior. Au commencement.
    \
        Inter initia parcius praebeas, dum consuescant, ne nouitas pabuli noceat. Colum. Du commencement bailles en moins jusques à ce qu'ils, etc.
    \
        Probum, industrium, atque inter ista reuerentissimum mei expertus. Plin. iunior. Avec ce.
    \
        Inter manus e conuiuio auferri. Cic. Sur les bras, A tout les mains, Entre les bras.
    \
        Inter moras. Plin. Ce temps pendant.
    \
        Nosque inter nos esse complexos narrabat. Cic. Que nous nous embrassions l'un l'autre, Que nous entr'embrassions.
    \
        Inter nos dictum fuit. Terent. Entre nous.
    \
        Inter nos ludamus. Plaut. Jouons ensemble, Jouons entre nous, Entrejouons nous.
    \
        Inter nos sordemus alteri. Plaut. Nous desplaisons l'un à l'autre.
    \
        Inter opus. Tibull. En besongnant.
    \
        Inter paucos dies. Liu. En peu de jours.
    \
        Inter poenam. Suet. Durant le torment.
    \
        Platanus inter primas donata Italiae. Plin. Qui a esté des premieres apportees en Italie.
    \
        Inter rem istam agendam. Plaut. En ce faisant, En faisant ceci.
    \
        Inter se amare. Cic. S'entr'aimer.
    \
        Inter se amant. Cic. Ils s'entr'aiment.
    \
        Inter sese fabulantur. Plaut. Ils devisent l'un à l'autre.
    \
        Inter se amplexari. Plaut. S'entr'embrasser.
    \
        Inter se distantes ternis pedibus. Colum. Ayant trois pieds de distance entre chascun, Distants de trois pieds l'un de l'autre.
    \
        Inter se ne contingant curato. Colum. Qu'ils ne s'entretouchent.
    \
        Inter se dissimiles. Quint. Ils ne resemblent point l'un à l'autre.
    \
        Inter se cornibus pugnant. Varro. Ils s'entrebatent des cornes, et s'entreheurtent.
    \
        Inter omne tempus. Liu. Tout le temps durant.
    \
        Quae inter continuum perdidi triennium. Plaut. Par l'espace de trois ans entiers.
    \
        Inter vias. Plaut. En cheminant, Sur le chemin, En chemin.
    \
        Inter vina. Horat. En beuvant.
    \
        Inter vos bene dicatis. Plaut. Les uns des autres.
    \
        Vobis inter vos coniuncta voluntas. Cic. Entre vous, Les uns aux autres.
    \
        Conuersi oculos inter se. Virgil. L'un vers l'autre.
    \
        Bonis inter bonos necessaria est amicitia. Cic. A gents de bien, Entre eulx, Parmi gents de bien.

    Dictionarium latinogallicum > inter

  • 3 inter

    I adv. редко
    между, посреди (stetit arduus i. pontus VF)
    II inter praep. cum acc.
    1) между (i. urbem et Tiberim L; i. spem et desperationem haesitare QC; i. spem curamque, timores i. et iras H; terras i. caelumque V); среди (i. equites proeliari L; peritissimus i. duces L); посреди (erat i. planitiem mons Sl); в середину (i. medios hostes se conjicere L); в (i. angustias vicorum Su)
    3) юр.
    i. sicarios accusare Cобвинять в убийстве
    4) на, в, перед
    i. manūs C, Cs, Vруками или в (на) руках, перен. V под руками, тут же
    i. ora alicujus QC — на глазах у кого-л.
    5) в промежутке времени, между (i. horam tertiam et quartam L); во время, в течение (i. tot annos C; i. cenam C; i. epulas Sl, T; i. lusum Pt)
    6) возвр.
    i. se — между собой, друг (от) друга, взаимно (res i. se similes C, Q; aliquid i. se dividere Nep; colles i. se propinqui Sl)
    i. homines esse C — быть среди людей (на людях), тж. быть в живых
    i. exempla esse Sen, Tслужить примером
    i. omnes excellere Cпревосходить всех
    quod i. nos liceat (dicere) C, тж. i. nos dictum sit Terпусть это будет сказано между нами
    i. paucos (i. pauca) — особенно, на редкость (i. paucos disertus Q)
    i. cuncta H (omnia QC, cetera L) — прежде всего
    i. initia (principia) CC — вначале, сперва
    i. vias Pl, Ter — в пути, дорогой
    i. haec (или quae) L, QC etc.между тем
    i. (aliquas, eas) moras Sl, PJ, Suтем временем
    III inter- приставка, обозначающая
    2) временами, от времени до времени ( intermittere)
    3) гибель, уничтожение ( interire)

    Латинско-русский словарь > inter

  • 4 intersum

    inter-sum, fuī, esse, I) pers.: A) dazwischensein, sich dazwischen befinden, dazwischenliegen, a) im Raume: Tiberis inter eos interesset, Cic.: via interest, Liv. – b) übtr., v. der Zeit, inter primum et sextum consulatum XLVI anni interfuerunt, Cic.: anni triginta interfuere, sind dazwischen verflossen, Liv. – B) entfernt sein, 1) eig.: clatros interesse oportet pede, Cato r. r. 4. – 2) übtr., verschieden sein, sich unterscheiden, hoc pater ac dominus interest, darin usw., Ter.: mit Genet., quoniam το νεμεσαν interest τοῦ φθονειν, zwischen Unwillen u. Schadenfreude ein Unteschied ist, Cic. – quod ab eo nihil intersit, Cic.: in his rebus nihil omnino interest, es ist gar kein Unterschied, Cic.: interest aliquid inter laborem et dolorem, es ist einiger Unterschied zwischen usw., Cic.: illud quoque multum interest in rudi terra an... an etc., Varro: tantum id interest, veneritne... an etc., Liv. – C) bei etw. od. jmd. gegenwärtig sein, einer Sache beiwohnen, an ihr Anteil nehmen, mit in u. Abl., in convivio, Cic.: omnibus in rebus, die Hand im Spiele haben, Cic.: m. Dat., negotiis, convivio, Cic.: apud alqm cenulae eius, Apul.: intererit Satyris paulum pudibunda protervis, die Tragödie (personif.) wird Teilnehmerin am Satyrspiel sein, Hor.: interfuit sacrificanti, war mit gegenwärtig bei dem Opfer, das er brachte, Suet. – absol., ac si ipse interfuerit, Cic.: u. übtr. v. Lebl., ratiocinatio dicitur interfuisse, Cic.

    II) impers., interest = es ist ein Unterschied, es macht einen Unterschied, es ist von Wichtigkeit, es ist daran gelegen, es verschlägt, α) absol., oder mit Genet. der Person od. Sache, der an etwas gelegen ist, außer wenn die Person durch ein Pronom. pers. bezeichnet wird, wofür der Abl. fem. gen. meā, tuā, suā, nostrā, vestrā steht, zuw. auch cuiā ( statt cuius). – β) mit ad u. Akk. der Sache, hinsichtlich welcher? an etwas gelegen ist. – γ) mit Angabe des wieviel? einem daran gelegen ist, durch die Neutra multum, quantum, tantum, plus, plurimum, nihil etc.; od. durch Advv., wie maxime, vehementer, quanto opere (quantopere); od. durch Genet. des Wertes, wie magni (viel), permagni (sehr viel), parvi (wenig), minoris (weniger), pluris (mehr). – δ) mit Angabe der Sache, an der etwas gelegen ist, ausgedrückt durch das Neutrum eines Pronomens, od. durch einen Infin., od. Acc. u. Infin., od. durch einen Final- od. einen indirekten Fragesatz, der durch ut od. ne od. durch quod (weil, daß) od. durch ein Relativum od. durch ein Fragewort eingeführt ist.Beispiele: quoniam ipsius interest, Ulp. dig.: quasi rei publicae maxime interesset, Suet.: nam eorum quoque vehementer interest, Cic.: vestrā hoc maxime interest, Cic.: et ideo licet interesse desiit, vel minoris vel pluris interesse coepit, und hat vielleicht das Interesse ganz aufgehört, oder hat es angefangen, geringer oder größer zu sein, Ulp. dig. 2, 13, 8. § 1: quod si laxius volent proferre diem, poterunt vel biduum vel triduum vel ut videbitur; nihil interest, Cic.: non multum interest, Scrib. Larg.: si nihil interest regis (wenn es dem K. nichts verschlägt), peto, ut, dum dico, vinculis liberer, Curt.: id, quod meā intelleges multum, tuā nullam in partem interesse, Cic.: ea caedes si potissimum crimini datur, detur ei cuiā interfuit, non ei, cuiā nihil interfuit, Cic. pro Var. fr. bei Prisc. 12, 29: equidem ad nostram laudem non multum video interesse, Cic.: quantum interesse vis ad rationem petendi? Cic. – interest omnium recte facere, Cic.: interest scire, quale senatus consultum fuerit vel qui dies urbis, cum est nuntiatus interemptus Maximinus, Capit.: quis est hodie, cuius intersit istam legem manere? Cic.: quod eos scire aut nostrā aut ipsorum interest, Cic.: suspicarer multum interesse rei familiaris tuae te quam primum venire, Cic.: semper ille quantum interesset P. Clodii se perire cogitabat, Cic.: sed Atheniensium quoque plus interfuit firma tecta in domiciliis habere, quam Minervae signum ex ebore pulcherrimum, Cic.: docet, quanto opere rei publicae communisque salutis intersit, manus hostium distineri, Caes.: magis nullius interest quam tuā, T. Otacili, non imponi cervicibus tuis onus, sub quo concĭdas, Liv.: magni interest meā unā (zusammen) nos esse, Cic.: magni est Ciceronis vel meā potius vel mehercule utriusque me intervenire discenti, Cic.: quamquam magni ad honorem nostrum interest, quam primum ad urbem me venire, Cic.: vehementer interfuit rei publicae nullam videri in eiusmodi causa dissensionem esse, Cic.: omnem potentiam ad unum conferri pacis interfuit, Tac.: vehementer intererat vestrā liberos vestros hic potissimum discere, Plin. ep.: permagni nostrā interest te, si comitiis non potueris, at declarato illo Romae esse, Cic. – interest, ut sciatur, quem ad modum Tacitus imperator sit creatus, Vopisc. Tac. 3, 1: illud magni meā interest, te ut videam, Cic.: utriusque nostrûm magni interest, ut te videam, ante quam decedas, Cic.: non tam suā quam rei publicae interesse, ut salvus esset, Caes. bei Suet.: verane haec affirmare non ausim; interest tamen exempli, ut vera videantur, Plin. ep.: vestrā interest, ne imperatorem pessimi faciant, Tac.: illius interesse, ne faciat moram, Phaedr. – neque multum interest, quod (daß) nondum per numeros distributi sunt, Plin. ep. 10, 30 (39), 2. – in maximis motibus mutationibusque caeli nihil interest, qui ventus, qui imber, quae tempestas ubique sit, Cic.: quoniam non tam interest, quo animo scribatur (liber), quam quo accipiatur, Cic.: si negaret quicquam interesse ad beate vivendum, quali uteretur victu, concederem, Cic.: sed plane plurimum interest, quantae qualesque inter eas remissiones sint, Cels.: numquam enim interest, uter sit eorum in pede extremo, Cic.: nihil interest, quo modo solvantur (nodi), Curt.: quod si in philosophia tantum interest, quem ad modum dicas, quid tandem etc., Cic.: quid autem illius interest, quoniam in senatum non venis, ubi sis? Cic. – nam ut nihil interest, utrum nemo valeat an nemo possit valere, sic non intellego, quid intersit, utrum nemo sit sapiens an nemo esse possit, Cic.: multum interest, utrum aliquis beneficium nobis det nostrā causā an et suā, Sen.: non multum interest, utrumne de furto aut formula et interdicto dicendum habeas, an de ambitu comitiorum, Tac. dial.: ut sit voluptas in iis rebus, necne sit, ad id quod agimus nihil interest, Cic.: Theodori quidem nihil interest, humine an sublime putescat, Cic.: omnisne locus eiusmodi est, ut nihil intersit rei publicae, colonia deducatur in eum locum necne? Cic.: ea vos rata habeatis, necne, magis rei publicae interest quam meā, Liv.: nihil enim interest, dactylus sit extremus an creticus, Cic.: o te ineptum, si putas meā interesse, supra terram an infra putrescam, Sen. – longe interesse manifestum est, possideat quis quae profert an mutuetur, Tac. dial. 32 in. – Selten steht ein bestimmtes Subjekt zur Angabe dessen, woran gelegen ist, im Nominativ, wie: in Epirum ad te statui me conferre, non quo meā interesset loci natura, sed etc., Cic. ad Att. 3, 19, 1 (wo jedoch Wesenberg vor loci natura eine Lücke annimmt). – / arch. Konj. Präs. intersiet, Ter. eun. 685. Lucil. 338.

    lateinisch-deutsches > intersum

  • 5 intersum

    inter-sum, fuī, esse, I) pers.: A) dazwischensein, sich dazwischen befinden, dazwischenliegen, a) im Raume: Tiberis inter eos interesset, Cic.: via interest, Liv. – b) übtr., v. der Zeit, inter primum et sextum consulatum XLVI anni interfuerunt, Cic.: anni triginta interfuere, sind dazwischen verflossen, Liv. – B) entfernt sein, 1) eig.: clatros interesse oportet pede, Cato r. r. 4. – 2) übtr., verschieden sein, sich unterscheiden, hoc pater ac dominus interest, darin usw., Ter.: mit Genet., quoniam το νεμεσαν interest τοῦ φθονειν, zwischen Unwillen u. Schadenfreude ein Unteschied ist, Cic. – quod ab eo nihil intersit, Cic.: in his rebus nihil omnino interest, es ist gar kein Unterschied, Cic.: interest aliquid inter laborem et dolorem, es ist einiger Unterschied zwischen usw., Cic.: illud quoque multum interest in rudi terra an... an etc., Varro: tantum id interest, veneritne... an etc., Liv. – C) bei etw. od. jmd. gegenwärtig sein, einer Sache beiwohnen, an ihr Anteil nehmen, mit in u. Abl., in convivio, Cic.: omnibus in rebus, die Hand im Spiele haben, Cic.: m. Dat., negotiis, convivio, Cic.: apud alqm cenulae eius, Apul.: intererit Satyris paulum pudibunda protervis, die Tragödie (personif.) wird Teilnehmerin am Satyrspiel sein, Hor.: interfuit sacrificanti, war mit gegenwärtig bei dem Opfer, das er brachte, Suet. – absol., ac si ipse interfuerit, Cic.:
    ————
    u. übtr. v. Lebl., ratiocinatio dicitur interfuisse, Cic.
    II) impers., interest = es ist ein Unterschied, es macht einen Unterschied, es ist von Wichtigkeit, es ist daran gelegen, es verschlägt, α) absol., oder mit Genet. der Person od. Sache, der an etwas gelegen ist, außer wenn die Person durch ein Pronom. pers. bezeichnet wird, wofür der Abl. fem. gen. meā, tuā, suā, nostrā, vestrā steht, zuw. auch cuiā ( statt cuius). – β) mit ad u. Akk. der Sache, hinsichtlich welcher? an etwas gelegen ist. – γ) mit Angabe des wieviel? einem daran gelegen ist, durch die Neutra multum, quantum, tantum, plus, plurimum, nihil etc.; od. durch Advv., wie maxime, vehementer, quanto opere (quantopere); od. durch Genet. des Wertes, wie magni (viel), permagni (sehr viel), parvi (wenig), minoris (weniger), pluris (mehr). – δ) mit Angabe der Sache, an der etwas gelegen ist, ausgedrückt durch das Neutrum eines Pronomens, od. durch einen Infin., od. Acc. u. Infin., od. durch einen Final- od. einen indirekten Fragesatz, der durch ut od. ne od. durch quod (weil, daß) od. durch ein Relativum od. durch ein Fragewort eingeführt ist.Beispiele: quoniam ipsius interest, Ulp. dig.: quasi rei publicae maxime interesset, Suet.: nam eorum quoque vehementer interest, Cic.: vestrā hoc maxime interest, Cic.: et ideo licet interesse desiit, vel minoris vel pluris interesse coepit, und hat vielleicht das Interesse
    ————
    ganz aufgehört, oder hat es angefangen, geringer oder größer zu sein, Ulp. dig. 2, 13, 8. § 1: quod si laxius volent proferre diem, poterunt vel biduum vel triduum vel ut videbitur; nihil interest, Cic.: non multum interest, Scrib. Larg.: si nihil interest regis (wenn es dem K. nichts verschlägt), peto, ut, dum dico, vinculis liberer, Curt.: id, quod meā intelleges multum, tuā nullam in partem interesse, Cic.: ea caedes si potissimum crimini datur, detur ei cuiā interfuit, non ei, cuiā nihil interfuit, Cic. pro Var. fr. bei Prisc. 12, 29: equidem ad nostram laudem non multum video interesse, Cic.: quantum interesse vis ad rationem petendi? Cic. – interest omnium recte facere, Cic.: interest scire, quale senatus consultum fuerit vel qui dies urbis, cum est nuntiatus interemptus Maximinus, Capit.: quis est hodie, cuius intersit istam legem manere? Cic.: quod eos scire aut nostrā aut ipsorum interest, Cic.: suspicarer multum interesse rei familiaris tuae te quam primum venire, Cic.: semper ille quantum interesset P. Clodii se perire cogitabat, Cic.: sed Atheniensium quoque plus interfuit firma tecta in domiciliis habere, quam Minervae signum ex ebore pulcherrimum, Cic.: docet, quanto opere rei publicae communisque salutis intersit, manus hostium distineri, Caes.: magis nullius interest quam tuā, T. Otacili, non imponi cervicibus tuis onus, sub quo concĭdas, Liv.: magni interest meā unā (zusammen) nos esse,
    ————
    Cic.: magni est Ciceronis vel meā potius vel mehercule utriusque me intervenire discenti, Cic.: quamquam magni ad honorem nostrum interest, quam primum ad urbem me venire, Cic.: vehementer interfuit rei publicae nullam videri in eiusmodi causa dissensionem esse, Cic.: omnem potentiam ad unum conferri pacis interfuit, Tac.: vehementer intererat vestrā liberos vestros hic potissimum discere, Plin. ep.: permagni nostrā interest te, si comitiis non potueris, at declarato illo Romae esse, Cic. – interest, ut sciatur, quem ad modum Tacitus imperator sit creatus, Vopisc. Tac. 3, 1: illud magni meā interest, te ut videam, Cic.: utriusque nostrûm magni interest, ut te videam, ante quam decedas, Cic.: non tam suā quam rei publicae interesse, ut salvus esset, Caes. bei Suet.: verane haec affirmare non ausim; interest tamen exempli, ut vera videantur, Plin. ep.: vestrā interest, ne imperatorem pessimi faciant, Tac.: illius interesse, ne faciat moram, Phaedr. – neque multum interest, quod (daß) nondum per numeros distributi sunt, Plin. ep. 10, 30 (39), 2. – in maximis motibus mutationibusque caeli nihil interest, qui ventus, qui imber, quae tempestas ubique sit, Cic.: quoniam non tam interest, quo animo scribatur (liber), quam quo accipiatur, Cic.: si negaret quicquam interesse ad beate vivendum, quali uteretur victu, concederem, Cic.: sed plane plurimum interest, quantae qualesque inter eas remissiones sint, Cels.:
    ————
    numquam enim interest, uter sit eorum in pede extremo, Cic.: nihil interest, quo modo solvantur (nodi), Curt.: quod si in philosophia tantum interest, quem ad modum dicas, quid tandem etc., Cic.: quid autem illius interest, quoniam in senatum non venis, ubi sis? Cic. – nam ut nihil interest, utrum nemo valeat an nemo possit valere, sic non intellego, quid intersit, utrum nemo sit sapiens an nemo esse possit, Cic.: multum interest, utrum aliquis beneficium nobis det nostrā causā an et suā, Sen.: non multum interest, utrumne de furto aut formula et interdicto dicendum habeas, an de ambitu comitiorum, Tac. dial.: ut sit voluptas in iis rebus, necne sit, ad id quod agimus nihil interest, Cic.: Theodori quidem nihil interest, humine an sublime putescat, Cic.: omnisne locus eiusmodi est, ut nihil intersit rei publicae, colonia deducatur in eum locum necne? Cic.: ea vos rata habeatis, necne, magis rei publicae interest quam meā, Liv.: nihil enim interest, dactylus sit extremus an creticus, Cic.: o te ineptum, si putas meā interesse, supra terram an infra putrescam, Sen. – longe interesse manifestum est, possideat quis quae profert an mutuetur, Tac. dial. 32 in. – Selten steht ein bestimmtes Subjekt zur Angabe dessen, woran gelegen ist, im Nominativ, wie: in Epirum ad te statui me conferre, non quo meā interesset loci natura, sed etc., Cic. ad Att. 3, 19, 1 (wo jedoch Wesenberg vor loci natura eine Lücke an-
    ————
    nimmt). – arch. Konj. Präs. intersiet, Ter. eun. 685. Lucil. 338.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > intersum

  • 6 convenio

    con-vĕnĭo, vēni, ventum, 4 ( fut. convenibo, Plaut. Cas. 3, 2, 18), v. n. and a.
    I.
    To come together, meet together, assemble (class. and freq.).
    A.
    In gen.:

    milites, qui ex provinciā convenerant,

    Caes. B. G. 1, 8:

    omnes... eo convenerant,

    id. ib. 3, 16:

    totius fere Galliae legati ad Caesarem gratulatum convenerunt,

    id. ib. 1, 30:

    quanto multitudo hominum ad hoc judicium,

    Cic. Rosc. Am. 5, 11:

    amici privatique hospites ad eum defendendum convenerunt,

    Nep. Timoth. 4, 2:

    ad clamorem hominum,

    Caes. B. G. 4, 37:

    ad delectationem,

    Quint. 3, 4, 6:

    Pericles, cum haberet collegam Sophoclem, iique de communi officio convenissent,

    id. Off. 1, 40, 144:

    nunc ita convenimus, ut possemus dicere, etc.,

    id. Phil. 3, 2, 5:

    quoniam convenimus ambo,

    Verg. E. 5, 1; id. A. 1, 361 al.—With the place to or at which, usu. designated by in and acc.:

    mei capitis servandi causā Romam Italia tota convenit,

    Cic. Pis. 15, 34; id. Div. 2, 23, 50:

    unum in locum omnes,

    Caes. B. G. 4, 19:

    in coetus scholarum,

    Quint. 2, 9, 2:

    in consilium frequentes,

    Cic. Verr. 2, 2, 29, § 71:

    reguli in unum convenere,

    Sall. J. 11, 2:

    tribuni plebis non desistebant clam inter se convenire,

    Cic. Agr. 2, 5, 12:

    et ex proximis hibernis et a Caesare conventura subsidia,

    Caes. B. G. 5, 28 fin.: convenientis manus dissipare, Auct. B. G. 8, 6.—Rarely with in and abl., or with advv. of place (mostly post-Aug.):

    uno in loco omnes adversariorum copiae convenissent,

    Cic. Div. 2, 24, 52 B. and K.; cf.: quanta illic multitudo convenisse dicebatur, id. Verr. 2, 2, 66, § 160 B. and K. (al. illuc):

    in coloniā Agrippiensi in domum privatam conveniunt,

    Tac. H. 4, 55.—
    2.
    Transf., of inanim. and abstr. subjects:

    munera multa huc ab amatoribus,

    Plaut. Ps. 1, 2, 44:

    huc convenit utrumque bivium,

    Plin. 6, 28, 32, § 144; cf.:

    oppi dum in quo omnis negotiatio ejus (Arabiae) convenit,

    id. 6, 28, 32, § 157:

    cum multae causae convenisse unum in locum atque inter se congruere videntur,

    Cic. Rosc. Am. 22, 62; so id. ad Q. Fr. 1, 4, 4.—
    B.
    In partic.
    1.
    Publicist. t. t. of civil communities which belong in jurisdiction to some chief city:

    ex his civitatibus, quae in id forum convenirent,

    Cic. Verr. 2, 2, 15, § 38:

    Carthaginem conveniunt populi LXV.,

    Plin. 3, 3, 4, § 25; cf.:

    ibi Aethiopicae convenere naves,

    id. 5, 28, 29, § 105.—
    2.
    Jurid. t. t.:

    in manum, of a woman who in marriage (by usus, confarreatio, or coëmptio, q. v.) comes into the hands (manus) of her husband,

    Cic. Fl. 34, 84; id. Top. 3, 14; Quint. 5, 10, 62; Gai Inst. 3, 84:

    viro in manum,

    Cic. Top. 4, 23:

    in manum flaminis,

    Tac. A. 4, 16 et saep.—

    In the same sense: in matrimonium alicujus,

    Dig. 45, 1, 121, § 1:

    in matrimonium cum viro,

    to marry, Gell. 18, 6, 8; or, in nuptias, Cod. Th. 3, 7, 11.—
    3.
    Act., to go to one to speak to him, make a request of him, etc., to address, accost, meet, visit:

    haut multos homines nunc videre et convenire quam te mavellem,

    Plaut. Mil. 2, 2, 16; id. Pers. 5, 2, 74 al.; Ter. And. 1, 3, 22:

    (Helvetii) cum eum (sc. Caesarem) in itinere convenissent,

    Caes. B. G. 1, 27:

    adversarios ejus,

    Nep. Dion, 8, 3:

    illum Atilium,

    Cic. Rosc. Am. 18, 50:

    neminem conveni—convenio autem cottidie plurimos—quin omnes, etc.,

    id. Fam. 9, 14, 1:

    Bruti pueri Laodiceae me convenerunt,

    id. ib. 3, 7, 1.— Pass.:

    Balbus tantis pedum doloribus afficitur, ut se conveniri nolit,

    Cic. Fam. 6, 19, 2:

    nec eum (Lentulum) a minore Balbo conventum,

    id. Att. 9, 6, 1:

    quod conveniundi patris me tempus capere jubebat,

    Ter. Phorm. 5, 4, 9; Cic. Fam. 1, 8, 7; Nep. Dion, 9, 3 al. — Absol.:

    aditum petentibus conveniendi non dabat,

    Nep. Paus. 3, 3.—
    b.
    Jurid. t. t., to meet one judicially, to sue, bring an action against, summon before a tribunal:

    ut heredes ex stipulatu conveniri possint,

    Dig. 10, 2, 20; 50, 1, 17:

    de peculio,

    Paul. Sent. 2, 31:

    pro parte dimidiā,

    Dig. 17, 1, 59 et saep.—Also with abstr. objects:

    dolum aut culpam eorum,

    Dig. 26, 7, 38:

    nomen,

    ib. 42, 1, 15.
    II.
    Pregn.
    A.
    To come together, to unite, join, combine, couple (cf. coëo, II.).
    1.
    Lit., so mostly of the coition of animals, Lucr. 2, 922; Plin. 11, 24, 29, § 85; App. M. 6, p. 177, 38 al.—Of the union of atoms:

    Tandem conveniant ea (primordia) quae convecta repente Magnarum rerum fiunt exordia,

    Lucr. 5, 429.—
    2.
    Trop.
    a.
    With personal subject, to agree with in wishes, decisions, etc., to accord, harmonize (rare;

    late Lat.),

    Hyg. Astr. 2, 4; Dig. 9, 2, 27, § 29; Paul. Sent. 1, 1, § 5 (but in Plaut. Ps. 1, 5, the v. 130 is spurious; v. Ritschl, prol. ad Trin. p. 131).—Far more freq.,
    b.
    Res convenit or impers. convenit, it is agreed upon, or there is unanimity in respect to something, the matter is decided.
    (α).
    Res convenit, constr. alicui cum aliquo, inter aliquos, or absol.:

    cum his mihi nec locus nec sermo convenit,

    Plaut. Ps. 4, 7, 10:

    haec fratri mecum non conveniunt neque placent,

    Ter. Ad. 1, 1, 34:

    de dote mecum conveniri nil potest,

    Plaut. Trin. 2, 4, 168:

    hoc mihi cum tuo fratre convenit,

    Cic. Fin. 5, 29, 87; Liv. 2, 39, 8; Quint. 3, 6, 91:

    pax, quae cum T. Quinctio convenisset,

    Liv. 34, 43, 2; cf.:

    pax convenit,

    Sall. J. 38 fin.; Liv. 1, 3, 5; 30, 43, 8:

    in eas condiciones cum pax conveniret,

    id. 29, 12, 14 al.; and:

    cum imperatoribus Romanis pacem conventam fuisse,

    Sall. J. 112, 2:

    ratio accepti atque expensi inter nos,

    Plaut. Most. 1, 3, 146:

    eo signo quod convenerat revocantur,

    Caes. B. C. 1, 28:

    quod tempus inter eos committendi proelii convenerat,

    id. B. G. 2, 19:

    neminem voluerunt majores nostri esse judicem, nisi qui inter adversarios convenisset,

    Cic. Clu. 43, 120; so,

    judex inter eos,

    Val. Max. 2, 8, 2:

    posse rem convenire... si posset inter eos aliquid convenire,

    Cic. Leg. 1, 20, 53:

    dum rem conventuram putamus,

    id. Att. 9, 6, 2:

    si in eo manerent, quod convenisset,

    Caes. B. G. 1, 36: [p. 463] in colloquium convenit;

    condiciones non convenerunt,

    Nep. Hann. 6, 2; cf. Liv. 30, 40, 14; 38, 11, 1 al.:

    postquam ardentia vidit castra magister equitum (id convenerat signum),

    id. 9, 23, 15:

    signum,

    Suet. Oth. 6:

    omnia conventura,

    Sall. J. 83, 2.— Pass.:

    pacem conventam frustra fuisse,

    Sall. J. 112, 2:

    quibus conventis,

    Liv. 30, 43, 7.—
    (β).
    Convenit, constr. alicui cum aliquo, inter aliquos, with ut, the acc. and inf., with de and abl., or absol.:

    mihi cum Deiotaro convenit, ut, etc.,

    Cic. Att. 6, 1, 14:

    idne agebas, ut tibi cum sceleratis, an ut cum bonis civibus conveniret?

    id. Lig. 6, 18:

    quicum optime convenisset,

    id. Verr. 2, 4, 66, § 147:

    nunc ita convenit inter me atque hunc, ut, etc.,

    Plaut. Capt. 2. 3, 19:

    non modo inter Patres, sed ne inter consules quidem ipsos satis conveniebat,

    Liv. 2, 23, 14:

    conveniat mihi tecum necesse est, ipsum fecisse, etc.,

    Cic. Rosc. Am. 29, 79; Sen. Ben. 7, 4, 5; id. Brev. Vit. 7, 3:

    inter omnis vero convenit, Sibyllam ad Tarquinium Superbum tris libros attulisse,

    Plin. 13, 13, 27, § 88; cf. Suet. Vesp. 25: convenit, jam inde per consules reliqua belli perfecta, it is generally asserted, homologeitai, Liv. 9, 16, 1; cf. Suet. Claud. 44 et saep.:

    cum de facto convenit, et quaeritur, etc.,

    Cic. Inv. 1, 8, 11; id. Fin. 4, 26, 72:

    de duobus minus convenit,

    Liv. 2, 33, 2; Quint. 1, 4, 17; Col. 2, 9 init.; Sen. Clem. 2, 7, 4; Gell. 2, 22, 2:

    quamquam de hoc parum convenit,

    Quint. 5, 10, 2:

    quaedam sunt, de quibus inter omnes convenit,

    id. 2, 12, 2; 4, 5, 28; Cic. N. D. 2, 4, 9; Liv. 42, 25, 11; Sen. Q. N. 2, 12, 2; Plin. Pan. 29, 5:

    ubi de pace non convenit, signa cecinere,

    Flor. 2, 6, 59 al.:

    convenit, victi utri sint eo proelio, Urbem, agrum, etc.... seque uti dederent,

    Plaut. Am. 1, 1, 70:

    convenerat, ne interloquereris,

    Sen. Clem. 1, 9, 9; cf.:

    quibus consulibus interierit non convenit,

    Nep. Hann. 13, 1:

    pacto convenit, etc.,

    Liv. 24, 6, 7; Plaut. Aul. 2, 2, 80:

    omnis exercitus, uti convenerat. Numidiā deductus, etc.,

    Sall. J. 39, 4:

    Patres igitur jurati (ita enim convenerat),

    Liv. 30, 40, 12:

    pro argento si aurum dare mallent, darent convenit,

    id. 38, 11, 8.—
    B.
    To fit with, in, or to something, to suit, be adapted to.
    1.
    Lit. (rare):

    quae (cupa) inter orbes conveniat... quae (fistula) in columellam conveniat,

    Cato, R. R. 21, 1:

    conveniebatne in vaginam tuam machaera militis?

    Plaut. Ps. 4, 7, 85:

    si cothurni laus illa esset, ad pedem apte convenire,

    Cic. Fin. 3, 14, 46.—More freq.,
    2.
    Transf.: res convenit, or impers. convenit, the thing (or it) is fit, becoming, seemly, suitable, appropriate, proper, serviceable for something, it becomes, = consentit, congruit.
    a.
    Res convenit, constr. with in or ad aliquid, cum aliquā re, the dat., acc., acc. and inf., or absol.
    (α).
    In or ad aliquid:

    ceterae vites in quemvis agrum conveniunt,

    Cato, R. R. 6 fin.; cf. Varr. R. R. 1, 19, 1:

    quid minus in hunc ordinem convenit? etc.,

    Cic. Phil. 9, 4, 8:

    convenire quae vitia in quemvis videntur potius, etc.,

    id. Verr. 2, 1, 49, § 128; id. Rosc. Am. 23, 65:

    hoc in te unum,

    id. N. D. 2, 29, 74 Orell. N. cr. nullam contumeliam jacere potueris, quae non ad maximam partem civium conveniret, id. Sull. 7, 23.—
    (β).
    Cum aliquā re:

    haec tua deliberatio non mihi convenire visa est cum oratione Largi,

    Cic. Fam. 6, 8, 2; so id. Fin. 3, 22, 73 al.—
    (γ).
    With dat.:

    num videntur convenire haec nuptiis?

    Ter. And. 2, 2, 29; so Cic. Prov. Cons. 17, 41; id. Fin. 3, 22, 74; Sall. J. 85, 40; Quint. 6, 3, 25; Suet. Galb. 14 et saep.—
    (δ).
    With acc.:

    itidem ut tempus anni, aetatem aliam aliud factum convenit,

    Plaut. Merc. 5, 4, 24 dub. (Lachm. ap. Lucr. p. 64, conj. condecet).—
    (ε).
    With acc. and inf.:

    hoc non convenit, me... agrum habere,

    Plaut. Trin. 3, 2, 55; so Prop. 2, 1, 41.—
    (ζ).
    With in and abl.:

    nihil autem minus in perfecto duce quam festinationem... convenire arbitrabatur,

    Suet. Aug. 25.—
    (η).
    Absol.: hanc mi expetivi, contigit;

    conveniunt mores, etc.,

    Ter. And. 4, 2, 13:

    nomen non convenit,

    id. ib. 5, 4, 39; id. Phorm. 1, 2, 3 (cf. impers.: rationes conferatis; adsidunt;

    subducunt: ad nummum convenit,

    Cic. Att. 5, 21, 12):

    non bene conveniunt, nec in unā sede morantur Majestas et amor,

    Ov. M. 2, 846:

    medius ille orationis modus maxime convenit,

    Quint. 6, 2, 19 et saep.—
    b.
    Convenit, impers., constr. with a clause as subject (so esp. freq. in Lucr. and the elder Pliny).
    (α).
    Haud convenit, unā ire cum amicā imperatorem in viā, Ter. Eun. 3, 2, 41:

    convenit illud in his rebus obsignatum habere, Lucr 2, 582: per se sibi vivere,

    id. 3, 685:

    dicere causas leti,

    id. 6, 708 et saep.:

    quo maxime contendi conveniat,

    Caes. B. G. 7, 85, 2:

    convenit Evandri victos discedere ad urbem,

    Verg. A. 12, 184; so Hor. A. P. 226; Vell. 1, 3, 2; Quint. 7, 3, 9; Plin. 18, 13, 33, § 126; cf. id. 33, 1, 5, § 15 Sillig.—
    (β).
    With ut:

    quī enim convenit, ut? etc.,

    Cic. Phil. 7, 2, 4 (al. evenit):

    si tibi curae Quantae conveniat Munatius,

    Hor. Ep. 1, 3, 31; cf. Quint. 8, 6, 63. —To express assent:

    convenit,

    well, it is agreed, Plaut. Cas. 2, 3, 54.—Hence,
    1.
    convĕnĭens, entis, P. a.
    A.
    (Acc. to II. A. 2.) Agreeing, consistent, accordant, harmonious (syn.:

    consentiens, concors, congruens): bene convenientes propinqui,

    Cic. Off. 1, 17, 58; cf.:

    convenientes optime propinqui cognatique,

    id. Rosc. Am. 34, 96; Suet. Tib. 7:

    recta et convenientia et constantia natura desiderat,

    Cic. Off. 3, 8, 35:

    conveniens et conjuncta constantia inter augures,

    id. Div. 2, 39, 82:

    motus,

    Lucr. 1, 1029; cf.:

    inter se motus,

    id. 2, 941.—More frequently,
    B.
    (Acc. to II. B. 2.) Fitting to something, appropriate to, meet, fit, suitable, = congruens; constr. with cum, the dat., ad aliquid, inter se, in and acc. or abl., or absol.
    (α).
    With cum (rare): motus oris conveniens cum ipsius verbi demonstratione, Nigid. ap. Gell. 10, 4, 4:

    dies conveniens cum populi vultu,

    Ov. P. 2, 1, 28.—
    (β).
    With dat. (very freq.):

    nihil in hac praeclarā epistulā scriptum ab Epicuro congruens et conveniens decretis ejus reperietis,

    Cic. Fin. 2, 31, 99; Quint. 3, 11, 20; 6, 3, 102 al.; Suet. Tib. 50; Hor. A. P. 316; Ov. P. 3, 9, 36 et saep.:

    aut sibi convenientia finge,

    Hor. A. P. 119; cf. Quint. 11, 1, 11:

    bono civi convenientissimum credidi amplecti, etc.,

    Plin. Ep. 3, 18, 1:

    disciplina convenientissima,

    Vell. 1, 6, 3.—
    (γ).
    Ad aliquid (rare):

    nihil est tam conveniens ad res vel secundas vel adversas,

    Cic. Lael. 5, 17:

    sonus ad formam tauri,

    Ov. Ib. 436.—
    (δ).
    In aliquid (very rare):

    forma in illam conveniens amplitudinem,

    Vell. 2, 29, 2.—
    (ε).
    In aliquā re:

    gratulatio conveniens in eā victoriā,

    Liv. 45, 19, 3.—
    (ζ).
    Inter se (rare):

    in vitā omnia sint apta inter se et convenientia,

    Cic. Off. 1, 40, 144:

    inter se motus,

    Lucr. 2, 941.—
    (η).
    Absol. (rare):

    quod sit aptum atque conveniens,

    Quint. 5, 10, 123:

    toga,

    fitting, fitting close, Ov. A. A. 1, 514:

    nihil convenientius ducens, quam, etc.,

    Suet. Aug. 10.—
    b.
    Conveniens est = convenit, consentaneum est, it is fit, proper, becoming, suitable (post-Aug. and rare; cf.

    congruens): convenientius est dici,

    Plin. 34, 7, 16, § 35.— Sup., Plin. Pan. 87, 1; id. Ep. 10, 3 (20), 2.— Adv.: convĕnĭen-ter, fitly, suitably, conformably, consistently (syn.. congruenter, constanter; class.;

    most freq. in Cic.): convenienter cum naturā vivere (with congruere),

    Cic. Tusc. 5, 28, 82:

    convenienter naturae vivere (with congruenter),

    id. Fin. 3, 7, 26; cf. id. Off. 3, 3, 13 al.; Hor. Ep. 1, 10, 12:

    convenienter sibi dicere (with constanter),

    Cic. Tusc. 5, 9, 26; Ov. A. A. 3, 546:

    convenienter ad praesentem fortunae statum loqui,

    Liv. 23, 5, 4.— Sup., Aug. Civ. Dei, 18, 44.—
    2.
    con-ventum, i, n. (acc. to II. A. 2.), an agreement, compact, covenant, convention, accord (in good prose):

    facere promissa, stare conventis, reddere deposita,

    Cic. Off. 3, 25, 95; 1, 10, 32; id. Part. Or. 37, 130; Liv. 29, 24, 3; Sil. 1, 10 al.—As a jurid. expression, very freq. in the connection pactum conventum (for which the MSS. sometimes, perh. through interpolation, give pactum et conventum), Cic. Part. Or. 37, 130; id. de Or. 2, 24, 100; id. Caecin. 18, 51; id. Att. 6, 3, 1; Juv. 6, 25; v. pactum.

    Lewis & Short latin dictionary > convenio

  • 7 communico

    commūnĭco ( conm-), āvi, ātum, 1, v. a. ( dep. access. form, communicati sint = communicaverint, Liv. 4, 24, 2) [communis].
    I.
    To divide something with one, whether in giving or receiving.
    A.
    In giving, to divide a thing with one, to communicate, impart, to share; esp. freq. of imparting in discourse (very freq. in all periods); constr. usu. aliquid cum aliquo; also inter aliquos, alicui, aliquem aliquā re. cum aliquo de aliquā re and absol.
    (α).
    With aliquid cum aliquo:

    ut si quam praestantiam virtutis, ingenii, fortunae consecuti sunt, impertiant ea suis communicentque cum proximis,

    Cic. Lael. 19, 70; id. Verr. 2, 5, 47, § 125; id. Div. in Caecil. 11, 33: auxilium [p. 384] sibi te putat adjunxisse, qui cum altero rem communicat, id. Rosc. Am. 40, 116:

    suam causam cum Chrysogono,

    id. ib. 48, 140:

    cum iis praemium communicat, hortaturque ut, etc.,

    Caes. B. G. 7, 37:

    civitatem nostram vobiscum,

    Liv. 23, 5, 9:

    causam civium cum servis fugitivis,

    Sall. C. 56, 5:

    at sua Tydides mecum communicat acta (i. e. me socium sumit actorum),

    Ov. M. 13, 239:

    consilia cum finitimis civitatibus,

    to make common cause, to take common counsel, commune, consult, Caes. B. G. 6, 2:

    cum plebeiis magistratibus,

    Liv. 6, 11, 7; 28, 28, 5; Suet. Calig. 56:

    curam doloris cum aliquo,

    Cic. Fam. 5, 16, 5.—Of discourse:

    homo, quocum omnia, quae me curā aliquā adficiunt, una communicem,

    Cic. Att. 1, 18, 1:

    ea quae didicerant, cum civibus suis communicare non poterant,

    id. N. D. 1, 4, 8; id. de Or. 1, 15, 66; id. Rosc. Am. 40, 116; Caes. B. G. 6, 20 al.; so cum aliquo de aliquā re:

    Pompeius, qui mecum... de te communicare solet,

    Cic. Fam. 1, 7, 3:

    is mecum de tuā mansione communicat,

    id. ib. 4, 4, 5:

    cum compluribus de ratione belli,

    Suet. Tib. 18. —
    (β).
    Aliquid inter aliquos:

    cum de societate inter se multa communicarent,

    Cic. Quint. 4, 15:

    socii putandi sunt, quos inter res communicata est,

    id. Verr. 2, 3, 20, § 50:

    ut quibus de rebus vellemus, tu tuis, ego meis, inter nos communicaremus,

    id. Fam. 15, 4, 2; 11, 27, 2:

    communicato inter se consilio,

    Liv. 8, 25, 9 (cf. a); Suet. Dom. 7.—
    (γ).
    Alicui aliquid, or de aliquā re (in Cic. only when the other party sharing is expressed by cum and abl.; cf.

    Krebs, Antibarb. p. 250): quibus communicare de maximis rebus Pompeius consuerat,

    Caes. B. C. 3, 18 (Dinter, ex conj., quibuscum):

    hisque omnium domus patent victusque communicatur,

    id. B. G. 6, 23 fin.;

    so with redditur,

    id. ib. 6, 13:

    sibi communicatum cum alio, non ademptum imperium esse,

    Liv. 22, 27, 8 Weissenb. ad loc.:

    id aut ereptum illis est, aut certe nobis cum illis communicatum,

    Cic. Brut. 73, 254; cf. id. Div. in Caecil. 4, 14 Halm ad loc.; id. Verr. 2, 5, 2, § 5; id. Rosc. Am. 49, 142; Mamert. Pan. Max. 10; Cic. Pis. 39, 94 Ascon.—
    * (δ).
    Aliquem aliquā re:

    communicabo semper te mensā meā,

    Plaut. Mil. 1, 1, 50.—
    (ε).
    Absol.: nonne prius communicatum oportuit? * Ter. And. 1, 5, 4; Cic. Sull. 3, 9:

    et secundas res splendidiores facit amicitia et adversas partiens communicansque leviores,

    id. Lael. 6, 22; Quint. 9, 2, 22:

    ut ad se veniat rationesque belli gerendi communicet,

    Caes. B. G. 7, 63:

    consilia communicant,

    id. B. C. 2, 4 fin.; cf. Sall. C. 18, 5; Suet. Aug. 75 fin.; Plin. 11, 30, 36, § 108; Quint. 9, 2, 22.—
    2.
    Transf. of things: aliquid cum aliquā re, to join to an equal part, to unite:

    viri, quantas pecunias ab uxoribus dotis nomine acceperunt, tantas ex suis bonis cum dotibus communicant,

    Caes. B. G. 6, 19:

    privabo potius illum debito testimonio, quam id cum meā laude communicem,

    Cic. Ac. 2, 1, 3; id. Fam. 12, 2, 1.—
    3.
    In late Lat.: cum aliquo or alicui, to have intercourse with an inferior:

    ne cum peregrinis communicarent,

    Just. 36, 2, 15:

    malis,

    with evil-disposed persons, Aug. Ep. 162:

    ne communices homini indocto,

    Vulg. Ecclus. 8, 5.—Also alicui rei, to take part in, Vulg. 1 Tim. 5, 22.—
    B. (α).
    Aliquid cum aliquo:

    ut me juves Conmunicesque hanc mecum meam provinciam,

    Plaut. Trin. 1, 2, 153; cf.:

    provinciam cum Antonio,

    Cic. Pis. 2, 5:

    inimicitias mecum,

    id. Fam. 15, 21, 2:

    qui sibi cum illo rationem communicatam putat,

    believes that he has all things in common with him, id. Rosc. Am. 49, 142; cf. id. ib. 48, 140; id. Div. in Caecil. 4, 14; cf. id. Verr. 2, 5, 2. § 5 Zumpt; Liv. 22, 27, 8:

    haud dubitavit (Thalestris) fateri ad communicandos cum rege liberos se venisse,

    Curt. 6, 5, 30 Vogel ad loc.—
    (β).
    Absol.:

    primo labores et discrimina, mox et gloriam communicabat,

    Tac. Agr. 8.—
    (γ).
    Alicui (late Lat.):

    altari Christi,

    to receive the sacrament, Aug. Ep. 162; id. contra Cresc. 3, 36.—
    II.
    In Tertull., acc. to communis, II., to make common, i. e. low, base, to contaminate, defile, Tert. Spect. 17; id. Patient. 8.

    Lewis & Short latin dictionary > communico

  • 8 conmunico

    commūnĭco ( conm-), āvi, ātum, 1, v. a. ( dep. access. form, communicati sint = communicaverint, Liv. 4, 24, 2) [communis].
    I.
    To divide something with one, whether in giving or receiving.
    A.
    In giving, to divide a thing with one, to communicate, impart, to share; esp. freq. of imparting in discourse (very freq. in all periods); constr. usu. aliquid cum aliquo; also inter aliquos, alicui, aliquem aliquā re. cum aliquo de aliquā re and absol.
    (α).
    With aliquid cum aliquo:

    ut si quam praestantiam virtutis, ingenii, fortunae consecuti sunt, impertiant ea suis communicentque cum proximis,

    Cic. Lael. 19, 70; id. Verr. 2, 5, 47, § 125; id. Div. in Caecil. 11, 33: auxilium [p. 384] sibi te putat adjunxisse, qui cum altero rem communicat, id. Rosc. Am. 40, 116:

    suam causam cum Chrysogono,

    id. ib. 48, 140:

    cum iis praemium communicat, hortaturque ut, etc.,

    Caes. B. G. 7, 37:

    civitatem nostram vobiscum,

    Liv. 23, 5, 9:

    causam civium cum servis fugitivis,

    Sall. C. 56, 5:

    at sua Tydides mecum communicat acta (i. e. me socium sumit actorum),

    Ov. M. 13, 239:

    consilia cum finitimis civitatibus,

    to make common cause, to take common counsel, commune, consult, Caes. B. G. 6, 2:

    cum plebeiis magistratibus,

    Liv. 6, 11, 7; 28, 28, 5; Suet. Calig. 56:

    curam doloris cum aliquo,

    Cic. Fam. 5, 16, 5.—Of discourse:

    homo, quocum omnia, quae me curā aliquā adficiunt, una communicem,

    Cic. Att. 1, 18, 1:

    ea quae didicerant, cum civibus suis communicare non poterant,

    id. N. D. 1, 4, 8; id. de Or. 1, 15, 66; id. Rosc. Am. 40, 116; Caes. B. G. 6, 20 al.; so cum aliquo de aliquā re:

    Pompeius, qui mecum... de te communicare solet,

    Cic. Fam. 1, 7, 3:

    is mecum de tuā mansione communicat,

    id. ib. 4, 4, 5:

    cum compluribus de ratione belli,

    Suet. Tib. 18. —
    (β).
    Aliquid inter aliquos:

    cum de societate inter se multa communicarent,

    Cic. Quint. 4, 15:

    socii putandi sunt, quos inter res communicata est,

    id. Verr. 2, 3, 20, § 50:

    ut quibus de rebus vellemus, tu tuis, ego meis, inter nos communicaremus,

    id. Fam. 15, 4, 2; 11, 27, 2:

    communicato inter se consilio,

    Liv. 8, 25, 9 (cf. a); Suet. Dom. 7.—
    (γ).
    Alicui aliquid, or de aliquā re (in Cic. only when the other party sharing is expressed by cum and abl.; cf.

    Krebs, Antibarb. p. 250): quibus communicare de maximis rebus Pompeius consuerat,

    Caes. B. C. 3, 18 (Dinter, ex conj., quibuscum):

    hisque omnium domus patent victusque communicatur,

    id. B. G. 6, 23 fin.;

    so with redditur,

    id. ib. 6, 13:

    sibi communicatum cum alio, non ademptum imperium esse,

    Liv. 22, 27, 8 Weissenb. ad loc.:

    id aut ereptum illis est, aut certe nobis cum illis communicatum,

    Cic. Brut. 73, 254; cf. id. Div. in Caecil. 4, 14 Halm ad loc.; id. Verr. 2, 5, 2, § 5; id. Rosc. Am. 49, 142; Mamert. Pan. Max. 10; Cic. Pis. 39, 94 Ascon.—
    * (δ).
    Aliquem aliquā re:

    communicabo semper te mensā meā,

    Plaut. Mil. 1, 1, 50.—
    (ε).
    Absol.: nonne prius communicatum oportuit? * Ter. And. 1, 5, 4; Cic. Sull. 3, 9:

    et secundas res splendidiores facit amicitia et adversas partiens communicansque leviores,

    id. Lael. 6, 22; Quint. 9, 2, 22:

    ut ad se veniat rationesque belli gerendi communicet,

    Caes. B. G. 7, 63:

    consilia communicant,

    id. B. C. 2, 4 fin.; cf. Sall. C. 18, 5; Suet. Aug. 75 fin.; Plin. 11, 30, 36, § 108; Quint. 9, 2, 22.—
    2.
    Transf. of things: aliquid cum aliquā re, to join to an equal part, to unite:

    viri, quantas pecunias ab uxoribus dotis nomine acceperunt, tantas ex suis bonis cum dotibus communicant,

    Caes. B. G. 6, 19:

    privabo potius illum debito testimonio, quam id cum meā laude communicem,

    Cic. Ac. 2, 1, 3; id. Fam. 12, 2, 1.—
    3.
    In late Lat.: cum aliquo or alicui, to have intercourse with an inferior:

    ne cum peregrinis communicarent,

    Just. 36, 2, 15:

    malis,

    with evil-disposed persons, Aug. Ep. 162:

    ne communices homini indocto,

    Vulg. Ecclus. 8, 5.—Also alicui rei, to take part in, Vulg. 1 Tim. 5, 22.—
    B. (α).
    Aliquid cum aliquo:

    ut me juves Conmunicesque hanc mecum meam provinciam,

    Plaut. Trin. 1, 2, 153; cf.:

    provinciam cum Antonio,

    Cic. Pis. 2, 5:

    inimicitias mecum,

    id. Fam. 15, 21, 2:

    qui sibi cum illo rationem communicatam putat,

    believes that he has all things in common with him, id. Rosc. Am. 49, 142; cf. id. ib. 48, 140; id. Div. in Caecil. 4, 14; cf. id. Verr. 2, 5, 2. § 5 Zumpt; Liv. 22, 27, 8:

    haud dubitavit (Thalestris) fateri ad communicandos cum rege liberos se venisse,

    Curt. 6, 5, 30 Vogel ad loc.—
    (β).
    Absol.:

    primo labores et discrimina, mox et gloriam communicabat,

    Tac. Agr. 8.—
    (γ).
    Alicui (late Lat.):

    altari Christi,

    to receive the sacrament, Aug. Ep. 162; id. contra Cresc. 3, 36.—
    II.
    In Tertull., acc. to communis, II., to make common, i. e. low, base, to contaminate, defile, Tert. Spect. 17; id. Patient. 8.

    Lewis & Short latin dictionary > conmunico

  • 9 comparo

    I com-paro, āvī, ātum, āre
    1) готовить, приготовлять (aquam calidam alicui Tib; venenum in aliquem Su); подготовлять, снаряжать (copias Nep; classem, equitatum C)
    se c. — готовиться, собираться
    c. iter Nep или c. se ad iter Lсобираться в дорогу
    2)
    bene majores hoc comparaverunt, ut... rhH. — правильно поступили предки, установив, что...
    naturā hoc ita comparatum est, ut... L — (самой) природой так. заведено, что...
    3) доставать, приобретать, добывать (navem Pl, divitias rhH.; supellectilem C); скупать ( praedia PJ)
    II comparo, āvī, ātum, āre [ compar I ]
    1) соединять, сочетать, сопоставлять (res inter se C; aliquid cum re aliqua Pl etc.)
    c. labella cum labellis Plприльнуть губами к губам
    comparari alicui rei C — находиться в связи с чем-л.
    c. aliquem cum aliquo C и aliquem alicui Su — выставить друг против друга кого-л.
    Scipio et Hannibal, velut ad supremum certamen comparati duces L — Сципион и Ганнибал, полководцы, поставленные лицом к лицу словно для последнего (решительного) боя
    2) сравнивать, сопоставлять, сличать (aliquid inter se, aliquid cum aliqua re, реже aliquid rei alicui)
    necesse est sibi nimium tribuat, qui se nemini comparāt O — кто ни с кем себя не сравнивает, тот, естественно, мнит о себе слишком много
    3) ставить наряду, уравнивать ( aliquem alicui или cum aliquo)
    neminem tibi aut anteposui aut etiam comparavi C — никого я не поставил ни выше тебя, ни даже на одном уровне с тобой
    virtute se c. cum aliquo Cs — сравниться в доблести с кем-л.
    4) прикидывать, рассматривать, взвешивать, соображать
    comparat, quanto plures deleti sint hommes hominum impetu, quam... C — (Дикеарх) прикидывает насколько больше число людей, павших от людского насилия, чем...
    5)
    c. inter se — устанавливать взаимным соглашением, уславливаться, договариваться
    comparaverunt inter se, ut... L — они пришли к соглашению о том, что..

    Латинско-русский словарь > comparo

  • 10 pono

    pōno, posuī (posīvī), positum, ere
    1)
    а) класть (aliquid in mensā Naev; finem vitae T)
    p. aliquid in manu Pt — вручать что-л. кому-л.
    б) ставить, размещать ( sellam in foro C); выстраивать ( pedĭtes post equĭtes L); разбивать, располагать (castra in colle Cs; Roma in montibus posita C)
    p. aliquid in conspectu и ante oculos C — показать что-л. воочию (наглядно)
    в) ставить на стол, подавать (pocula V, QC); запечатлевать ( oscula in labellis Prp)
    2) бросать, кидать ( aliquid in flammam O); бросать, опускать ( ancoras L)
    3) сажать ( arborera H); сеять ( semina V)
    5) вкладывать, помещать ( pecuniam in praedio C)
    6) употреблять, использовать, распоряжаться (p. otia recte H); обращать, прилагать ( omnem curam in salute patriae C)
    7) складывать, сдавать на хранение ( testamentum in aerario Cs)
    8) делать ставку, ставить ( в игре или пари) ( aliquid Pl)
    9) назначать, устанавливать, обещать (praemium Sl, L)
    10) издавать ( leges C); придавать, давать (nomen alicui C etc.); определять ( alicui poenam C)
    p. de quo quis audire vellet C — предложить тему, которую желательно было бы сделать предметом лекции
    11) укладывать, приводить в порядок, причёсывать (comas, capillos O)
    13) опускать ( caput H); преклонять (genua O, QC etc.)
    14) возлагать, надевать ( coronam in caput AG — ср. 19.)
    15)
    а) жертвовать, посвящать богам (ex praedā tripodem Delphis Nep)
    se p. totum in aliquā re Cцеликом отдаться чему-л
    б) приносить, давать ( vota Prp)
    16) расставлять, располагать, дислоцировать ( duas legiones in aliquā regione Cs); выставлять ( vigilias Sl); приставлять ( alicui custodem C); помещать, переносить ( aliquem in caelo Just); переводить ( aliquem Thebis H); назначать ( Numĭdis imperatorem Sl)
    17)
    а) воздвигать (alicujus slatuam Nep; templa Jovi V); строить, устраивать (insidias contra aliquem C, Cs); основывать, сооружать, строить (aram L; urbem V)
    Tibur Argeo positum colono H — Тибур, заложенный аргосскими поселенцами
    19) сбрасывать с себя, скидывать, снимать (vestem C; coronam luctus gratiā C — ср. 14.; praetextam puerīlem T); откладывать ( librum de manibus C)
    20)
    а) обрезывать ( ungues H); сбривать ( barbam Su); терять ( vires V); ронять ( frondes V); складывать (arma C etc.); откладывать в сторону ( iracunda fulmina H); отбрасывать прочь (curas L etc.; metum O)
    б) утрачивать, отдавать (vitam C etc.; spem Pl); заканчивать, прекращать ( bellum Sl)
    21) производить на свет, рожать ( utĕri onus O)
    22) успокаивать, унимать (magnos morūs Prp; freta H); униматься, утихать (venti ponunt V, O, AG)
    23)
    а) возлагать ( omnem spem in aliquā re Cs); полагать, считать, рассматривать (aliquem primum Nep; aliquid in mălis C)
    p. aliquid inter munĕra naturae J — относить что-л. к числу даров природы
    б) (пред)полагать (hoc posito atque concesso C)
    aliquod pretium alicui rei p. Sen — придавать чему-л. какую то цену, в какой-то мере дорожить чём-л
    в) подвергать (aliquid in dubio L; caput periculo Pl); вменять ( aliquid in laude alicujus C); включать ( aliquem inter vatum choros H); утверждать, высказывать ( aliquid pro certo Cs)
    г) выдвигать (quaestionem L, Ph, Sen)

    Латинско-русский словарь > pono

  • 11 duco

    dūco, dūxī, ductum, ere
    1) водить, вести (aliquem secum Pl; aliquem intro ad aliquem Ter; equum loro L; iter ducit ad urbem O)
    d. funera, pompam O (exsequias PM) — следовать в похоронной процессии
    d. aliquem ad mortem C — вести кого-л. на казнь
    se d. ad aliquem Pl — отправиться к кому-л.
    d. curru aliquem victorem H — везти кого-л. как победителя в колеснице
    d. originem ab aliquo H — вести свой род от кого-л.
    Janus, quod ab eundo nomen est ductum C — Янус, имя которого произведено от глагола ire
    2)
    а) воен. вести за собой ( exercitum ab Allobrogibus in Segusiavos Cs); предводительствовать, командовать (d. primum pilum Cs)
    3) стоять во главе, быть главным (первым) (d. familiam C; d. classem disci pulorum Q)
    4) проводить (aquam per fundum alicujus C; fossam Cs, L; vallum Cs, L; sulcum Col; lineam, orbem Q); прокладывать ( viam L)
    5)
    а) производить, выделывать, создавать (vivos de marmore vultus V; ocreas argento V; effigiem alicujus aere Ap)
    б) слагать, сочинять (epos H; versūs, carmina O)
    6)
    а) тянуть, вытягивать, протягивать
    d. vaginā ferrum O (ensem Sil) — извлекать меч из ножен
    d. remos O — работать вёслами, грести
    nunc volucrem laqueo, nunc piscem d. hamo O — ловить то птицу силками, то рыбу удочкой
    б) затягивать, стягивать ( frena manu O): втягивать, вдыхать (spiritum naribus Vr и per fauces Sen; aĕrem и animum spiritu C — ср. 15.)
    vitam et spiritum d. aliquā re C — жить и дышать благодаря чему-л.
    в) тянуть, вынимать ( sortes C)
    d. sanguinem PMпускать кровь
    longas in fletum d. voces Vжалобно ныть ( о филине)
    г) притягивать ( magnes ducit ferrum Prp); стягивать, морщить, кривить (ōs C; vultūs M); тянуть, тащить (capellam V; navem per adversas undas O); тянуть, затягивать (d. rem in noctem, bellum in hiemem Cs)
    verba longā morā d. Prpрастягивать слова
    d. aliquem Ter, Prp, Cs — томить кого-л. постоянными отсрочками
    7) поглаживать, массировать ( digitulos alicui Sen)
    d. ubera Oдоить
    8) ( чаще d. domum. d. in matrimonium и d. uxorem Pl, Ter, Cs, C etc.) брать в жёны, жениться (d. alicujus filiam C)
    d. ex plebe или d. plebejam Lжениться на плебейке
    9) принимать, приобретать, получать ( purpureum colorem O)
    cicatricem d. O — рубцеваться, заживать
    situm d. Qржаветь
    nomina alicujus d. H — получить чьё-л. имя, т. е. быть названным по кому-л.
    10) прясть (lanam, stamina O; pensa manu J)
    11) ( о времени) проводить (aetatem in litteris C; jucundissimis sermonibus nox ducebatur PJ)
    sine quibus vita non ducitur Sen — то, без чего жизнь невозможна
    12) приводить (aliquem secum C, Nep); наводить, навевать ( soporem Tib)
    13) водить за нос, дурачить (aliquem dictis Ter; promissis Prp)
    14) устраивать, давать ( ludos T)
    d. alapam alicui ирон. Ph — шлёпнуть кого-л.
    colaphum alicui d. Q — ударить кого-л. кулаком
    15) склонять, побуждать ( oratio tua me ducit ad credendum C)
    d. animam (spiritum) L — томиться, изнывать (ср. 6.)
    17) (тж. d. rationem C etc.) подсчитывать, насчитывать, вести счёт, считать (nonaginta milia medimnum duximus C)
    18) принимать в расчёт, учитывать (rationem officii, non commodi d. C; rationem salutis suae C)
    non duco in hac ratione eos, qui... C — я не включаю сюда тех, которые...
    d. aliquem in hostium numero C — считать кого-л. врагом
    d. aliquem victorem Nep — считать кого-л. победителем
    d. aliquid inter prospera T — относить что-л. к числу счастливых обстоятельств
    d. aliquem despicatui C — презирать кого-л.
    d. aliquid in malis C — отнести что-л. к числу зол
    d. aliquid pro nihilo C — ни во что не ставить что-л.
    nullum beneficium aliquid d. Pl — не считать что-л. благодеянием
    d. aliquid parvi (pluris) C — мало (более) ценить, уважать что-л.
    inter curas et seria d. habendum J — серьёзно задаваться (каким-л.) вопросом
    d. aliquid honori Sl (laudi Nep) — считать что-л. достойным уважения (славы)

    Латинско-русский словарь > duco

  • 12 compono

    compono (conpono), ĕre, posŭi, positum    - tr. et qqf. intr. [st2]1 [-] mettre ensemble, réunir, rapprocher (un objet d'un autre). [st2]2 [-] apparier, mettre aux prises, confronter, opposer, comparer (en plaçant côte à côte les deux objets). [st2]3 [-] mettre en réserve, serrer. [st2]4 [-] coucher, abaisser, mettre au repos; ensevelir (mettre en tas les cendres), enterrer. [st2]5 [-] arranger, disposer avec art, orner, organiser, régler, modeler, préparer, façonner. [st2]6 [-] fixer, convenir de, se mettre d'accord, s'entendre. [st2]7 [-] apaiser, calmer, rapprocher, réconcilier. [st2]8 [-] composer (un tout), combiner, former, bâtir, élever, édifier; imaginer, ourdir. [st2]9 [-] composer, rédiger, écrire.    - componere aliquem cum aliquo: mettre aux prises qqn avec qqn.    - componere aliquem alicui: comparer qqn à qqn.    - alicui se componere (componi): s’affronter avec qqn.    - bellum componere: terminer la guerre par un traité, conclure la paix.    - proditionem componere: concerter une trahison.    - insidias componere, Tib.: tendre un piège.    - componere se spondâ, Virg.: s'étendre sur un lit.    - oculos componere, Val.-Fl.: baisser les yeux.    - componere amicos, Hor. S. 1, 5, 29: réconcilier des amis.    - compositum inter eos erat ut: il était convenu entre eux que.    - composito, ex (de) composito: selon ce qui a été convenu.    - componere pacem cum aliquo: conclure la paix avec qqn.    - componere se ad exemplum alicujus: se modeler sur qqn.    - poema componere: composer un poème.
    * * *
    compono (conpono), ĕre, posŭi, positum    - tr. et qqf. intr. [st2]1 [-] mettre ensemble, réunir, rapprocher (un objet d'un autre). [st2]2 [-] apparier, mettre aux prises, confronter, opposer, comparer (en plaçant côte à côte les deux objets). [st2]3 [-] mettre en réserve, serrer. [st2]4 [-] coucher, abaisser, mettre au repos; ensevelir (mettre en tas les cendres), enterrer. [st2]5 [-] arranger, disposer avec art, orner, organiser, régler, modeler, préparer, façonner. [st2]6 [-] fixer, convenir de, se mettre d'accord, s'entendre. [st2]7 [-] apaiser, calmer, rapprocher, réconcilier. [st2]8 [-] composer (un tout), combiner, former, bâtir, élever, édifier; imaginer, ourdir. [st2]9 [-] composer, rédiger, écrire.    - componere aliquem cum aliquo: mettre aux prises qqn avec qqn.    - componere aliquem alicui: comparer qqn à qqn.    - alicui se componere (componi): s’affronter avec qqn.    - bellum componere: terminer la guerre par un traité, conclure la paix.    - proditionem componere: concerter une trahison.    - insidias componere, Tib.: tendre un piège.    - componere se spondâ, Virg.: s'étendre sur un lit.    - oculos componere, Val.-Fl.: baisser les yeux.    - componere amicos, Hor. S. 1, 5, 29: réconcilier des amis.    - compositum inter eos erat ut: il était convenu entre eux que.    - composito, ex (de) composito: selon ce qui a été convenu.    - componere pacem cum aliquo: conclure la paix avec qqn.    - componere se ad exemplum alicujus: se modeler sur qqn.    - poema componere: composer un poème.
    * * *
        Compono, componis, penul. prod. composui, compositum, penul. corr. componere. Terent. Assembler et entasser, Mettre ensemble.
    \
        Aciem componere. Tacitus. Disposer, Ordonner.
    \
        Antidotum ex variis et inter se contrariis effectibus componere. Quintil. Faire, Composer.
    \
        Componere et delibuere capillos. Cic. Ajancer, Peigner, Ordonner, Accoustrer.
    \
        Exercitum pugnae componere. Tacit. Ordonner pour combatre.
    \
        Labra labellis compono. Lucilius. Je baise.
    \
        Latus suum alicui componere. Propert. Se coucher aupres.
    \
        Manus manibus componere. Virgil. Mettre mains sur mains.
    \
        Manus alicui componere. Silius. Combatre main à main avec aucun.
    \
        Membra defessa componere. Virgil. Se reposer.
    \
        Mores componere. Ouid. Reigler.
    \
        Oculos componere. Valer. Flac. Fermer.
    \
        Puluinar componere. Ouid. Accoustrer le chevet.
    \
        Componere res suas. Sallust. Mettre en ordre.
    \
        Componere et constituere Rempub. Cic. Ordonner.
    \
        Thalamis se componere. Virgil. Se coucher au lict.
    \
        Ita se componebat, vt, etc. Tacitus. Il se maintenoit de sorte que, etc.
    \
        Componi ad Senatus reuerentiam. Plin. iunior. Se contraindre de tenir gravité pour la reverence du senat.
    \
        Componere se alicui. Silius. Luy livrer le combat.
    \
        Togam componere. Horat. Ajancer.
    \
        Componere vitem in brachia. Colum. Laisser croistre la vigne en grandes branches comme en treille.
    \
        Vultus componere. Ouidius. Accoustrer, et comme farder son visaige.
    \
        Componere vultus suos ad alium. Ouid. Regarder attentivement la contenance d'un autre, et se conformer à luy.
    \
        Ad exemplum se componere. Quintil. Faire comme on voit faire à un autre.
    \
        Componere, Finire: vt Componere bellum, contentiones, controuersias. Caesar. Liu. Appaiser, Y mettre fin.
    \
        Componere diem dicitur Vesper. Virgil. Finir.
    \
        Discordias componere aduersus aliquem. Tacit. Accorder.
    \
        Fluctus componere. Virgil. Appaiser, Accoyer, ou Accoiser.
    \
        Pugnantia componere. Horat. Assembler, Accorder.
    \
        Cum bona gratia aliquid componere inter aliquos. Terentius. Accorder, Appoincter.
    \
        Amicos auersos componere. Horat. Mettre d'accord.
    \
        Gentem componere. Sil. Mettre en paix.
    \
        Componere pacem alicui cum altero. Plaut. Mettre d'accord.
    \
        Tumultum componere. Lucan. Appaiser, Pacifier.
    \
        Componere et transigere. Pli. Appoincter, Chevir avec aucun.
    \
        Sententia componere aliquid inter aliquos. Plaut. Les mettre d'accord.
    \
        Compone hoc de argento, de reliquo videro. Cic. Accorde cela que je dy de cest argent, etc.
    \
        Componere animos. Cic. Animos nostros ratio componat. Que raison reigle et modere noz esprits.
    \
        Animum componere ad aliquos casus. Valer. Flac. Disposer.
    \
        Componere mentem. Cels. Appaiser et moderer l'esprit ou cerveau d'un homme troublé.
    \
        Componere dicta cum factis. Sallust. Rapporter les parolles aux faicts, Comparer.
    \
        Componere, pro Comparare. Virgil. Sic paruis componere magna solebam. Accomparager.
    \
        Aliquos inter se componi. Quintil. Estre mis teste à teste pour se combatre ensemble.
    \
        Componere societatem cum latronibus. Sallust. S'associer avec.
    \
        Componere pretio. Sall. Composer avec aucun pour quelque pris.
    \
        Componere sicut vulgo vsurpatur, pro Scribere: vt Componere historiam. Plin. iunior. Composer et escrire par ordre.
    \
        Amores componere. Ouid. Escrire livres d'amourettes.
    \
        Casus alicuius componere. Ouid. Descrire les fortunes d'aucun.
    \
        Literas alieno nomine componere. Liu. Contrefaire lettres.
    \
        Ordinem rei gerendae componere. Liu. Mettre ordre en quelque affaire.
    \
        Testimonium componere. Cic. Bastir et ordonner. Quaedam exemplaria legunt testamentum.
    \
        Verba componere manu. Ouid. Mettre par escript.
    \
        Componere et coagmentare verba. Cic. Assembler.
    \
        Versus in ossa componere. Tibul. Mettre l'epitaphe d'un trespassé.
    \
        Componere pocula de luto. Tibul. Faire.
    \
        Componere itinera. Cic. Ordonner de son chemin.
    \
        Componere vrbem. Virgil. Edifier, Bastir.
    \
        Componere fallacias. Plaut. Machiner et controuver ou inventer finesses.
    \
        Blanditias componere. Tibul. Contrefaire.
    \
        Insidias alicui componere. Tibul. Machiner.
    \
        Componere, quod Galli confrontare dicunt. Tacit. Accita quippe Epicharis, et cum indice composita. Confrontee.

    Dictionarium latinogallicum > compono

  • 13 labor

    1.
    lābor, lapsus ( inf. parag. labier, Hor. Ep. 2, 1, 94; part. labundus, Att. ap. Non. 504, 31; Trag. Fragm. v. 570 Rib.), 3, v. dep. n. [cf. lăbo; Sanscr. lamb- (ramb-), to glide, fall], to move gently along a smooth surface, to fall, slide; to slide, slip, or glide down, to fall down, to sink as the beginning of a fall; constr. absol., or with ad, in, inter, per, sub, super, ab, de, ex, or with abl. alone.
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.
    1.
    Of living beings:

    non squamoso labuntur ventre cerastae,

    Prop. 3 (4), 22, 27:

    per sinus crebros et magna volumina labens,

    Ov. M. 15, 721:

    pigraque labatur circa donaria serpens,

    Ov. Am. 2, 13, 13:

    ille inter vestes et levia pectora lapsus volvitur,

    Verg. A. 7, 349: (angues) in diversum lapsi, Jul. Obseq. 119.—Of floating:

    ut rate felice pacata per aequora labar,

    Ov. H. 10, 65:

    dum Stygio gurgite labor,

    id. M. 5, 504:

    tua labens navita aqua,

    Prop. 2, 26 (3, 21), 8.—Of flying:

    tollunt se celeres, liquidumque per aera lapsae,

    Verg. A. 6, 202:

    vade, age, nate, voca Zephyros et labere pennis,

    id. ib. 4, 223:

    pennis lapsa per auras,

    Ov. M. 8, 51:

    labere, nympha, polo,

    Verg. A. 11, 588.—Of sinking, slipping down:

    labor, io! cara lumina conde manu,

    Ov. A. A. 7, 342:

    labitur infelix (equus),

    Verg. G. 3, 498; cf. Luc. 5, 799:

    labitur exsanguis,

    Verg. A. 11, 818; 5, 181:

    super terram,

    Ov. M. 13, 477:

    equo,

    Hor. S. 2, 1, 15:

    temone,

    Verg. A. 12, 470 [p. 1024] limite, Luc. 9, 712:

    in vulnera,

    id. 7, 604:

    in colla mariti,

    Val. Fl. 2, 425:

    alieno vulnere,

    Luc. 2, 265:

    in rivo,

    Cic. Fat. 3, 5:

    pondere lapsi pectoris arma sonant,

    Luc. 7, 572.—

    Of gliding upwards: celeri fuga sub sidera,

    Verg. A. 3, 243.—
    2.
    Of things:

    splendida signa videntur labier,

    Lucr. 4, 445; Cic. Tusc. 4, 18, 42:

    umor in genas Furtim labitur,

    Hor. C. 1, 13, 7:

    stellas Praecipites caelo labi,

    Verg. G. 1, 366:

    perque genas lacrimae labuntur,

    Ov. H. 7, 185; id. M. 2, 656:

    lapsi de fontibus amnes,

    id. ib. 13, 954; cf.:

    catenae lapsae lacertis sponte sua,

    id. ib. 3, 699:

    lapsuram domum subire,

    about to tumble down, id. Ib. 511; Luc. 1, 25; cf.

    with cado: multa in silvis Lapsa cadunt folia,

    Verg. A. 6, 310:

    ipsaque in Oceanum sidera lapsa cadunt,

    Prop. 4 (5), 4, 64:

    lapsis repente saxis,

    Tac. A. 4, 59:

    ab arbore ramus,

    Ov. M. 3, 410.—Of the eyes, to fall, close:

    labentes, oculos condere,

    Ov. Tr. 3, 3, 44:

    lumina,

    Verg. A. 11, 818; Prop. 1, 10, 7; 2, 5, 17.—
    B.
    Transf.
    1.
    To glide away, glide along, slip or haste away: labitur uncta carina: volat super impetus undas, Enn. ap. Macr. S. 6, 1 (Ann. v. 379 Vahl.); so id. ap. Isid. Orig. 19, 1 (Ann. v. 476 Vahl.); cf.:

    labitur uncta vadis abies,

    Verg. A. 8, 91; Cic. Ac. 1, 8, 31:

    sidera, quae vaga et mutabili ratione labuntur,

    id. Univ. 10.—Esp., of a transition in discourse, to pass:

    a dispositione ad elocutionis praecepta labor,

    Quint. 7, 10, 17.—
    2.
    To slip away, escape:

    lapsus custodiā,

    Tac. A. 5, 10; 11, 31:

    e manibus custodientium lapsus,

    Curt. 3, 13, 3; Prop. 1, 11, 5; Amm. 26, 3, 3.—
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., to come or go gently or insensibly, to glide, glide or pass away:

    ilico res foras labitur,

    Plaut. Trin. 2, 1, 21:

    brevitate et celeritate syllabarum labi putat verba proclivius,

    Cic. Or. 57; 56:

    sed labor longius, ad propositum revertor,

    id. Div. 2, 37, 79; id. Leg. 1, 19, 52:

    labitur occulte fallitque volubilis aetas,

    Ov. Am. 1, 8, 49:

    labi somnum sensit in artus,

    id. M. 11, 631:

    nostro illius labatur pectore vultus,

    Verg. E. 1, 64.—
    B.
    In partic.
    1.
    Of speech, to die away, be lost, not be heard (very rare):

    ne adjectae voces laberentur atque errarent,

    Cic. N. D. 2, 57, 114; cf. Sil. 7, 745.—
    2.
    Of time, to glide, pass away, elapse:

    eheu fugaces labuntur anni,

    Hor. C. 2, 14, 2:

    anni tacite labentis origo,

    Ov. F. 1, 65:

    labentia tempora,

    id. Tr. 3, 11; id. F. 6, 771; id. Tr. 4, 10, 27:

    aetas labitur,

    Tib. 1, 8, 48; cf.: labente officio, when the attendance or service is ended, Juv. 6, 203.—
    3.
    Pregn., to sink, incline, begin to fall, go to ruin, perish: quantis opibus, quibus de rebus lapsa fortuna accidat, Enn. ap. Cic. Tusc. 3, 19, 44 (Trag. v. 396 Vahl.); cf.:

    cetera nasci, occidere, fluere, labi,

    Cic. Or. 3, 10:

    labentem et prope cadentem rem publicam fulcire,

    id. Phil. 2, 21, 51:

    equitem Romanum labentem excepit, fulsit, sustinuit,

    id. Rab. Post. 16, 43; id. Ep. ad Brut. 1, 18, 2:

    sustinuit labentem aciem Antonius,

    Tac. H. 3, 23:

    vidi labentes acies,

    Prop. 4 (5), 2, 53:

    eo citius lapsa res est,

    Liv. 3, 33: mores lapsi sunt, id. praef.; Tac. A. 6, 50:

    fides lapsa,

    Ov. H. 2, 102:

    labentur opes,

    will be lost, Tib. 1, 6, 53:

    res,

    Lucr. 4, 1117:

    hereditas lapsa est,

    Dig. 4, 4, 11, § 5.—
    4.
    To slip or fall away from a thing, to lose it: hac spe lapsus, deceived or disappointed in this hope, Caes. B. G. 5, 55, 3:

    hoc munere,

    Sil. 7, 740:

    facultatibus,

    to lose one's property, become poor, Dig. 27, 8, 2, § 11; 26, 7, 9, § 1:

    mente,

    to lose one's senses, go mad, Cels. 5, 26, 13; Suet. Aug. 48; cf.:

    lapsae mentis error,

    Val. Max. 5, 3, 2.—Hence, lapsus, a, um, ruined, unfortunate, Prop. 1, 1, 25. —
    5.
    To fall into or upon, to come or turn to:

    labor eo, ut assentiar Epicuro,

    Cic. Ac. 2, 45, 139; id. Att. 4, 5, 2:

    ad opinionem,

    id. Ac. 2, 45, 138:

    in adulationem,

    Tac. A. 4, 6:

    in gaudia,

    Val. Fl. 6, 662:

    in vitium,

    Hor. Ep. 2, 1, 94.—
    6.
    To fall into error, to be mistaken, to err, mistake, commit a fault:

    labi, errare, nescire, decipi et malum et turpe ducimus,

    Cic. Off. 1, 6, 18:

    in aliqua re labi et cadere,

    id. Brut. 49, 185:

    in minimis tenuissimisque rebus,

    id. de Or. 1, 37, 169; id. Fam. 2, 7, 1:

    lapsus est per errorem suum,

    id. Q. Fr. 3, 9, 8:

    consilio,... casu,

    id. Agr. 2, 3, 6:

    propter inprudentiam,

    Caes. B. G. 5, 3:

    in officio,

    Cic. Tusc. 2, 4, 12:

    in verbo,

    Ov. Am. 2, 8, 7:

    ne verbo quidem labi,

    Plin. Ep. 2, 3:

    it vera ratione,

    Lucr. 2, 176.—
    7.
    Esp., to fall away from the true faith, to become apostate (eccl. Lat.):

    lapsorum fratrum petulantia,

    Cypr. Ep. 30, 1 al.
    2.
    lăbor (old form lăbos, like arbos, honos, etc., Plaut. Trin. 2, 1, 35; id. Truc. 2, 6, 40; Ter. Hec. 3, 1, 6; Varr. ap. Non. 487, 13; Cat. 55, 13; Sall. C. 7, 5; id. J. 100, 4; cf. Quint. 1, 4, 13), ōris, m. [Sanscr. root rabh, to grasp, ā-rabh, to undertake; Gr. alph- in êlphon, earned, alphêma, wages; Germ. Arbeit], labor, toil, exertion (cf.: contentio, opera).
    I.
    Lit.:

    ut ingenium est omnium Hominum a labore proclive ad libidinem,

    Ter. And. 1, 1, 51:

    haud existimans quanto labore partum,

    id. Phorm. 1, 1, 12:

    interest aliquid inter laborem et dolorem: sunt finitima omnino, sed tamen differt aliquid. Labor est functio quaedam vel animi vel corporis, gravioris operis et muneris: dolor autem motus asper in corpore alienus a sensibus,

    Cic. Tusc. 2, 15, 35:

    corporis,

    id. Cael. 17, 39:

    res est magni laboris,

    id. de Or. 1, 33, 150:

    laborem sibi sumere et alteri imponere,

    id. Mur. 18, 38:

    sumptum et laborem insumere in rem aliquam,

    id. Inv. 2, 38, 113; cf. id. Verr. 2, 3, 98, § 227:

    multum operae laborisque consumere,

    id. de Or. 1, 55, 234:

    laborem sustinere,

    id. Att. 1, 17, 6:

    exantlare,

    id. Ac. 2, 34, 108:

    suscipere,

    id. Opt. Gen. Or. 5, 13:

    subire,

    id. Att. 3, 15, 7:

    capere,

    id. Rosc. Com. 16, 49:

    labores magnos excipere,

    id. Brut. 69, 243:

    se in magnis laboribus exercere,

    id. Arch. 11, 28:

    summi laboris esse,

    capable of great exertion, Caes. B. G. 4, 2, 2:

    laborem levare alicui,

    Cic. Or. 34, 120:

    detrahere,

    id. Fam. 3, 6, 5:

    ex labore se reficere,

    Caes. B. G. 3, 5; 5, 11:

    victus suppeditabatur sine labore,

    Cic. Sest. 48, 103:

    non est quod existumes, ullam esse sine labore virtutem,

    Sen. Vit. Beat. 25, 5; Suet. Ner. 52; Quint. 2, 12, 12; cf.:

    nullo labore,

    Cic. Dom. 34, 91; id. Sest. 40, 87; id. Tusc. 2, 22, 51:

    quantum meruit labor,

    Juv. 7, 216:

    reddere sua dona labori,

    id. 16, 57:

    numerenter labores,

    be valued, id. 9, 42.—
    B.
    In partic.
    1.
    Pregn., drudgery, hardship, fatigue, distress, trouble, pain, suffering (mostly poet. and late Lat.; syn. aerumna): decet id pati animo aequo;

    si id facietis, levior labos erit,

    Plaut. Capt. 2, 1, 2:

    propter meum caput labores homini evenisse optumo,

    id. ib. 5, 1, 25:

    cum labore magno et misere vivere,

    id. Aul. prol. 14; id. Ps. 2, 4, 2:

    hoc evenit in labore atque in dolore,

    id. ib. 2, 3, 20:

    vel in labore meo vel in honore,

    Cic. Fam. 15, 18:

    Iliacos audire labores,

    Verg. A. 4, 78:

    mox et frumentis labor additus, ut mala culmos Esset rubigo,

    id. G. 1, 150:

    belli labores,

    id. A. 11, 126; cf. id. ib. 2, 619;

    12, 727: labor militiae,

    Juv. 16, 52:

    castrorum labores,

    id. 14, 198:

    Lucinae labores,

    Verg. G. 4, 340:

    cor de labore pectus tundit,

    Plaut. Cas. 2, 6, 63:

    hoc medicamentum sine magno labore cadere cogit haemorrhoidas,

    Scrib. 227:

    litterarius, = opus,

    Aug. Conf. 9, 2;

    id. cont. Jul. 6, 21: meos labores legere,

    id. de Don. Pers. 68.—Of sickness: valetudo crescit, accrescit labor. Plaut. Curc. 2, 1, 4:

    sulphurosi fontes labores nervorum reficiunt,

    Vitr. 8, 3, 4.—Of danger:

    maximus autem earum (apium) labor est initio veris,

    Col. 9, 13, 2.—Prov.:

    jucundi acti labores,

    Cic. Fin. 2, 32, 105:

    suavis laborum est praeteritorum memoria,

    id. ib. —
    2.
    Poet.
    a.
    Labores solis, eclipses of the sun, Verg. A. 1, 742 Forbig. ad loc.; so,

    defectus solis varios lunaeque labores,

    id. G. 1, 478; Sil. 14, 378. —
    b.
    Of plants:

    hunc laborem perferre,

    i. e. growth, Verg. G. 2, 343.—
    3.
    Personified: Lăbos, toil, in the lower world, Verg. A. 6, 277.—
    II.
    Meton., of the products of labor.
    a.
    Work, workmanship of an artist ( poet.):

    operum,

    Verg. A. 1, 455:

    hic labor ille domūs,

    id. ib. 6, 27:

    nec non Polycleti multus ubique labor,

    Juv. 8, 104. —
    b.
    Of cultivated plants, crops, etc.:

    ruit arduus aether et pluvia ingenti sata laeta boumque labores Diluit,

    Verg. G. 1, 325; cf.:

    haec cum sint hominumque boumque labores,

    id. ib. 1, 118: Juppiter Grandine dilapidans hominumque boumque labores, Col. poët. 10, 330; Verg. A. 2, 284; 306.—
    c.
    Labores uteri, i. e. children, Claud. Rapt. Pros. 1, 193.

    Lewis & Short latin dictionary > labor

  • 14 Labos

    1.
    lābor, lapsus ( inf. parag. labier, Hor. Ep. 2, 1, 94; part. labundus, Att. ap. Non. 504, 31; Trag. Fragm. v. 570 Rib.), 3, v. dep. n. [cf. lăbo; Sanscr. lamb- (ramb-), to glide, fall], to move gently along a smooth surface, to fall, slide; to slide, slip, or glide down, to fall down, to sink as the beginning of a fall; constr. absol., or with ad, in, inter, per, sub, super, ab, de, ex, or with abl. alone.
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.
    1.
    Of living beings:

    non squamoso labuntur ventre cerastae,

    Prop. 3 (4), 22, 27:

    per sinus crebros et magna volumina labens,

    Ov. M. 15, 721:

    pigraque labatur circa donaria serpens,

    Ov. Am. 2, 13, 13:

    ille inter vestes et levia pectora lapsus volvitur,

    Verg. A. 7, 349: (angues) in diversum lapsi, Jul. Obseq. 119.—Of floating:

    ut rate felice pacata per aequora labar,

    Ov. H. 10, 65:

    dum Stygio gurgite labor,

    id. M. 5, 504:

    tua labens navita aqua,

    Prop. 2, 26 (3, 21), 8.—Of flying:

    tollunt se celeres, liquidumque per aera lapsae,

    Verg. A. 6, 202:

    vade, age, nate, voca Zephyros et labere pennis,

    id. ib. 4, 223:

    pennis lapsa per auras,

    Ov. M. 8, 51:

    labere, nympha, polo,

    Verg. A. 11, 588.—Of sinking, slipping down:

    labor, io! cara lumina conde manu,

    Ov. A. A. 7, 342:

    labitur infelix (equus),

    Verg. G. 3, 498; cf. Luc. 5, 799:

    labitur exsanguis,

    Verg. A. 11, 818; 5, 181:

    super terram,

    Ov. M. 13, 477:

    equo,

    Hor. S. 2, 1, 15:

    temone,

    Verg. A. 12, 470 [p. 1024] limite, Luc. 9, 712:

    in vulnera,

    id. 7, 604:

    in colla mariti,

    Val. Fl. 2, 425:

    alieno vulnere,

    Luc. 2, 265:

    in rivo,

    Cic. Fat. 3, 5:

    pondere lapsi pectoris arma sonant,

    Luc. 7, 572.—

    Of gliding upwards: celeri fuga sub sidera,

    Verg. A. 3, 243.—
    2.
    Of things:

    splendida signa videntur labier,

    Lucr. 4, 445; Cic. Tusc. 4, 18, 42:

    umor in genas Furtim labitur,

    Hor. C. 1, 13, 7:

    stellas Praecipites caelo labi,

    Verg. G. 1, 366:

    perque genas lacrimae labuntur,

    Ov. H. 7, 185; id. M. 2, 656:

    lapsi de fontibus amnes,

    id. ib. 13, 954; cf.:

    catenae lapsae lacertis sponte sua,

    id. ib. 3, 699:

    lapsuram domum subire,

    about to tumble down, id. Ib. 511; Luc. 1, 25; cf.

    with cado: multa in silvis Lapsa cadunt folia,

    Verg. A. 6, 310:

    ipsaque in Oceanum sidera lapsa cadunt,

    Prop. 4 (5), 4, 64:

    lapsis repente saxis,

    Tac. A. 4, 59:

    ab arbore ramus,

    Ov. M. 3, 410.—Of the eyes, to fall, close:

    labentes, oculos condere,

    Ov. Tr. 3, 3, 44:

    lumina,

    Verg. A. 11, 818; Prop. 1, 10, 7; 2, 5, 17.—
    B.
    Transf.
    1.
    To glide away, glide along, slip or haste away: labitur uncta carina: volat super impetus undas, Enn. ap. Macr. S. 6, 1 (Ann. v. 379 Vahl.); so id. ap. Isid. Orig. 19, 1 (Ann. v. 476 Vahl.); cf.:

    labitur uncta vadis abies,

    Verg. A. 8, 91; Cic. Ac. 1, 8, 31:

    sidera, quae vaga et mutabili ratione labuntur,

    id. Univ. 10.—Esp., of a transition in discourse, to pass:

    a dispositione ad elocutionis praecepta labor,

    Quint. 7, 10, 17.—
    2.
    To slip away, escape:

    lapsus custodiā,

    Tac. A. 5, 10; 11, 31:

    e manibus custodientium lapsus,

    Curt. 3, 13, 3; Prop. 1, 11, 5; Amm. 26, 3, 3.—
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., to come or go gently or insensibly, to glide, glide or pass away:

    ilico res foras labitur,

    Plaut. Trin. 2, 1, 21:

    brevitate et celeritate syllabarum labi putat verba proclivius,

    Cic. Or. 57; 56:

    sed labor longius, ad propositum revertor,

    id. Div. 2, 37, 79; id. Leg. 1, 19, 52:

    labitur occulte fallitque volubilis aetas,

    Ov. Am. 1, 8, 49:

    labi somnum sensit in artus,

    id. M. 11, 631:

    nostro illius labatur pectore vultus,

    Verg. E. 1, 64.—
    B.
    In partic.
    1.
    Of speech, to die away, be lost, not be heard (very rare):

    ne adjectae voces laberentur atque errarent,

    Cic. N. D. 2, 57, 114; cf. Sil. 7, 745.—
    2.
    Of time, to glide, pass away, elapse:

    eheu fugaces labuntur anni,

    Hor. C. 2, 14, 2:

    anni tacite labentis origo,

    Ov. F. 1, 65:

    labentia tempora,

    id. Tr. 3, 11; id. F. 6, 771; id. Tr. 4, 10, 27:

    aetas labitur,

    Tib. 1, 8, 48; cf.: labente officio, when the attendance or service is ended, Juv. 6, 203.—
    3.
    Pregn., to sink, incline, begin to fall, go to ruin, perish: quantis opibus, quibus de rebus lapsa fortuna accidat, Enn. ap. Cic. Tusc. 3, 19, 44 (Trag. v. 396 Vahl.); cf.:

    cetera nasci, occidere, fluere, labi,

    Cic. Or. 3, 10:

    labentem et prope cadentem rem publicam fulcire,

    id. Phil. 2, 21, 51:

    equitem Romanum labentem excepit, fulsit, sustinuit,

    id. Rab. Post. 16, 43; id. Ep. ad Brut. 1, 18, 2:

    sustinuit labentem aciem Antonius,

    Tac. H. 3, 23:

    vidi labentes acies,

    Prop. 4 (5), 2, 53:

    eo citius lapsa res est,

    Liv. 3, 33: mores lapsi sunt, id. praef.; Tac. A. 6, 50:

    fides lapsa,

    Ov. H. 2, 102:

    labentur opes,

    will be lost, Tib. 1, 6, 53:

    res,

    Lucr. 4, 1117:

    hereditas lapsa est,

    Dig. 4, 4, 11, § 5.—
    4.
    To slip or fall away from a thing, to lose it: hac spe lapsus, deceived or disappointed in this hope, Caes. B. G. 5, 55, 3:

    hoc munere,

    Sil. 7, 740:

    facultatibus,

    to lose one's property, become poor, Dig. 27, 8, 2, § 11; 26, 7, 9, § 1:

    mente,

    to lose one's senses, go mad, Cels. 5, 26, 13; Suet. Aug. 48; cf.:

    lapsae mentis error,

    Val. Max. 5, 3, 2.—Hence, lapsus, a, um, ruined, unfortunate, Prop. 1, 1, 25. —
    5.
    To fall into or upon, to come or turn to:

    labor eo, ut assentiar Epicuro,

    Cic. Ac. 2, 45, 139; id. Att. 4, 5, 2:

    ad opinionem,

    id. Ac. 2, 45, 138:

    in adulationem,

    Tac. A. 4, 6:

    in gaudia,

    Val. Fl. 6, 662:

    in vitium,

    Hor. Ep. 2, 1, 94.—
    6.
    To fall into error, to be mistaken, to err, mistake, commit a fault:

    labi, errare, nescire, decipi et malum et turpe ducimus,

    Cic. Off. 1, 6, 18:

    in aliqua re labi et cadere,

    id. Brut. 49, 185:

    in minimis tenuissimisque rebus,

    id. de Or. 1, 37, 169; id. Fam. 2, 7, 1:

    lapsus est per errorem suum,

    id. Q. Fr. 3, 9, 8:

    consilio,... casu,

    id. Agr. 2, 3, 6:

    propter inprudentiam,

    Caes. B. G. 5, 3:

    in officio,

    Cic. Tusc. 2, 4, 12:

    in verbo,

    Ov. Am. 2, 8, 7:

    ne verbo quidem labi,

    Plin. Ep. 2, 3:

    it vera ratione,

    Lucr. 2, 176.—
    7.
    Esp., to fall away from the true faith, to become apostate (eccl. Lat.):

    lapsorum fratrum petulantia,

    Cypr. Ep. 30, 1 al.
    2.
    lăbor (old form lăbos, like arbos, honos, etc., Plaut. Trin. 2, 1, 35; id. Truc. 2, 6, 40; Ter. Hec. 3, 1, 6; Varr. ap. Non. 487, 13; Cat. 55, 13; Sall. C. 7, 5; id. J. 100, 4; cf. Quint. 1, 4, 13), ōris, m. [Sanscr. root rabh, to grasp, ā-rabh, to undertake; Gr. alph- in êlphon, earned, alphêma, wages; Germ. Arbeit], labor, toil, exertion (cf.: contentio, opera).
    I.
    Lit.:

    ut ingenium est omnium Hominum a labore proclive ad libidinem,

    Ter. And. 1, 1, 51:

    haud existimans quanto labore partum,

    id. Phorm. 1, 1, 12:

    interest aliquid inter laborem et dolorem: sunt finitima omnino, sed tamen differt aliquid. Labor est functio quaedam vel animi vel corporis, gravioris operis et muneris: dolor autem motus asper in corpore alienus a sensibus,

    Cic. Tusc. 2, 15, 35:

    corporis,

    id. Cael. 17, 39:

    res est magni laboris,

    id. de Or. 1, 33, 150:

    laborem sibi sumere et alteri imponere,

    id. Mur. 18, 38:

    sumptum et laborem insumere in rem aliquam,

    id. Inv. 2, 38, 113; cf. id. Verr. 2, 3, 98, § 227:

    multum operae laborisque consumere,

    id. de Or. 1, 55, 234:

    laborem sustinere,

    id. Att. 1, 17, 6:

    exantlare,

    id. Ac. 2, 34, 108:

    suscipere,

    id. Opt. Gen. Or. 5, 13:

    subire,

    id. Att. 3, 15, 7:

    capere,

    id. Rosc. Com. 16, 49:

    labores magnos excipere,

    id. Brut. 69, 243:

    se in magnis laboribus exercere,

    id. Arch. 11, 28:

    summi laboris esse,

    capable of great exertion, Caes. B. G. 4, 2, 2:

    laborem levare alicui,

    Cic. Or. 34, 120:

    detrahere,

    id. Fam. 3, 6, 5:

    ex labore se reficere,

    Caes. B. G. 3, 5; 5, 11:

    victus suppeditabatur sine labore,

    Cic. Sest. 48, 103:

    non est quod existumes, ullam esse sine labore virtutem,

    Sen. Vit. Beat. 25, 5; Suet. Ner. 52; Quint. 2, 12, 12; cf.:

    nullo labore,

    Cic. Dom. 34, 91; id. Sest. 40, 87; id. Tusc. 2, 22, 51:

    quantum meruit labor,

    Juv. 7, 216:

    reddere sua dona labori,

    id. 16, 57:

    numerenter labores,

    be valued, id. 9, 42.—
    B.
    In partic.
    1.
    Pregn., drudgery, hardship, fatigue, distress, trouble, pain, suffering (mostly poet. and late Lat.; syn. aerumna): decet id pati animo aequo;

    si id facietis, levior labos erit,

    Plaut. Capt. 2, 1, 2:

    propter meum caput labores homini evenisse optumo,

    id. ib. 5, 1, 25:

    cum labore magno et misere vivere,

    id. Aul. prol. 14; id. Ps. 2, 4, 2:

    hoc evenit in labore atque in dolore,

    id. ib. 2, 3, 20:

    vel in labore meo vel in honore,

    Cic. Fam. 15, 18:

    Iliacos audire labores,

    Verg. A. 4, 78:

    mox et frumentis labor additus, ut mala culmos Esset rubigo,

    id. G. 1, 150:

    belli labores,

    id. A. 11, 126; cf. id. ib. 2, 619;

    12, 727: labor militiae,

    Juv. 16, 52:

    castrorum labores,

    id. 14, 198:

    Lucinae labores,

    Verg. G. 4, 340:

    cor de labore pectus tundit,

    Plaut. Cas. 2, 6, 63:

    hoc medicamentum sine magno labore cadere cogit haemorrhoidas,

    Scrib. 227:

    litterarius, = opus,

    Aug. Conf. 9, 2;

    id. cont. Jul. 6, 21: meos labores legere,

    id. de Don. Pers. 68.—Of sickness: valetudo crescit, accrescit labor. Plaut. Curc. 2, 1, 4:

    sulphurosi fontes labores nervorum reficiunt,

    Vitr. 8, 3, 4.—Of danger:

    maximus autem earum (apium) labor est initio veris,

    Col. 9, 13, 2.—Prov.:

    jucundi acti labores,

    Cic. Fin. 2, 32, 105:

    suavis laborum est praeteritorum memoria,

    id. ib. —
    2.
    Poet.
    a.
    Labores solis, eclipses of the sun, Verg. A. 1, 742 Forbig. ad loc.; so,

    defectus solis varios lunaeque labores,

    id. G. 1, 478; Sil. 14, 378. —
    b.
    Of plants:

    hunc laborem perferre,

    i. e. growth, Verg. G. 2, 343.—
    3.
    Personified: Lăbos, toil, in the lower world, Verg. A. 6, 277.—
    II.
    Meton., of the products of labor.
    a.
    Work, workmanship of an artist ( poet.):

    operum,

    Verg. A. 1, 455:

    hic labor ille domūs,

    id. ib. 6, 27:

    nec non Polycleti multus ubique labor,

    Juv. 8, 104. —
    b.
    Of cultivated plants, crops, etc.:

    ruit arduus aether et pluvia ingenti sata laeta boumque labores Diluit,

    Verg. G. 1, 325; cf.:

    haec cum sint hominumque boumque labores,

    id. ib. 1, 118: Juppiter Grandine dilapidans hominumque boumque labores, Col. poët. 10, 330; Verg. A. 2, 284; 306.—
    c.
    Labores uteri, i. e. children, Claud. Rapt. Pros. 1, 193.

    Lewis & Short latin dictionary > Labos

  • 15 permuto

    per-mūto, āvī, ātum, āre
    1) совершенно изменять (vultum Pt; sententiam C; statum rei publicae C)
    cum argento domum p. погов. Pl — сбежать, захватив (чужие) деньги
    2) менять, обменивать ( aliquid inter se Pl); производить товарообмен
    p. aliquid aliquā re H, PM, M — обменять что-л. на что-л.
    3) выкупать (aliquem triginta milibus QC)
    4) производить размен, разменивать ( denariorum sedĕcim assibus PM)
    aliquid cum aliquo p. C — получить что-л. от кого-л. в порядке денежного перевода
    permutatā ratione PM — в обратном порядке, наоборот

    Латинско-русский словарь > permuto

  • 16 jungo

    jūnxī, jūnctum, ere [одного корня с jugum ]
    1) соединять, связывать, сочетать (aliquid inter se C, Cs etc.; aliquid cum aliquā re C etc.; aliquid alicui rei V etc.); сплетать ( membra O)
    dextram dextrae (dextras) j. Vобменяться рукопожатием
    oscula j. Oпоцеловаться
    se j. alicui C — соединиться с кем-л.
    juncta facere C — приводить в связь, связывать
    pontem T (fluvium ponte L) j. — перебросить (построить) мост через реку
    cursum equis j. L — бежать, не отставая от лошадей
    equum (suum) equo alicujus j. Hirt — схватиться с кем-л. в конном бою
    2) закрывать, запирать (fenestras H; ostia J)
    3) запрягать, впрягать (equos ad currum PM или с dat. curru V)
    4) заживлять, залечивать (vulnĕra Scr, St)
    6) pass. jungi быть смежным, граничить, примыкать ( hortulus Academiae — dat.— junctus Ap)
    7) связывать (во времени), не прерывать (j. labōrem PJ)
    j. somnum morti Ptубить спящего
    8) сочетать браком (se j. или jungi alicui O etc.)
    aliquam secum matrimonio j. QC — жениться на ком-л.
    9)
    se j. — сблизиться, породниться (se ad aliquem j. C; a sanguine materno junctus O)
    10) заключать, завязывать (amicitiam cum aliquo j. C; se j. alicui contra Romanos Eutr; j. foedus, pacem L)

    Латинско-русский словарь > jungo

  • 17 ambigo

    ambigo, ĕre [amb + ago] - tr. et intr. - [st2]1 [-] tourner autour. [st2]2 [-] douter, balance, hésiter, être dans l'incertitude. [st2]3 [-] être en contestation, discuter, être en procès.    - ambigitur: on doute.    - omnis res eamdem habet naturam ambigendi, Cic. de Or. 3, 111: [tout sujet possède le même caractère de discuter] = tout sujet admet le pour et le contre.    - ambigitur quotiens uter utro sit prior, Hor. Ep. 2, 1, 55: on discute pour savoir combien de fois l'un est supérieur à l'autre.    - aspici aliquando in Aegypto eam volucrem non ambigitur, Tac. An. 6, 28: il n'y a aucun doute: on voit quelquefois cet oiseau en Egypte.    - ambigere de regno: disputer le trône.
    * * *
    ambigo, ĕre [amb + ago] - tr. et intr. - [st2]1 [-] tourner autour. [st2]2 [-] douter, balance, hésiter, être dans l'incertitude. [st2]3 [-] être en contestation, discuter, être en procès.    - ambigitur: on doute.    - omnis res eamdem habet naturam ambigendi, Cic. de Or. 3, 111: [tout sujet possède le même caractère de discuter] = tout sujet admet le pour et le contre.    - ambigitur quotiens uter utro sit prior, Hor. Ep. 2, 1, 55: on discute pour savoir combien de fois l'un est supérieur à l'autre.    - aspici aliquando in Aegypto eam volucrem non ambigitur, Tac. An. 6, 28: il n'y a aucun doute: on voit quelquefois cet oiseau en Egypte.    - ambigere de regno: disputer le trône.
    * * *
        Ambigo, ambigis, pe. cor. ambigere. Estre en doubte de quelque chose, Estre en debat et different de quelque chose.
    \
        Ambigitur aliquid ex contrariis scriptis. Ci. Est en controversie.
    \
        Ambigere cum aliquo. Cic. Estre en different de quelque chose avec aucun.
    \
        Ambigitur aliquid inter homines. Cic. Est en doubte et different, ou controversie.
    \
        Ambigere patriam. Tacit. Aller autour.
    \
        Ambigitur, pe. cor. Impersonale. Plin. Cic. On est en doubte, On est en different, et controversie.

    Dictionarium latinogallicum > ambigo

  • 18 configo

    cōn-fīgo, fīxī, fīxum, ere
    1) сколачивать, скреплять ( aliquid inter se Cato); сбивать, сшивать ( transtra clavis ferreis Cs)
    2) построить, соорудить ( turres bAl)
    4)
    а) проколоть, пронзить, проткнуть ( aliquem sagittis Pl)
    5) перен. пригвоздить, сразить ( confixus ducentis senatūs consultis C)
    cornicum oculos c. погов. C — выколоть воронам глаза, т. е. перехитрить самых осторожных (по древнему суеверию, чью-л. бдительность можно было обмануть, произнеся определённое заклинание и выколов при этом у вороны глаза)

    Латинско-русский словарь > configo

  • 19 interpono

    inter-pōno, pŏsŭi, pŏsĭtum, 3, v. a., to put, place, lay, or set between or among, to interpose, insert between.
    I.
    Lit.
    A.
    Of place, constr. with acc. and dat., or inter with acc.:

    equitatus praesidia levis armaturae,

    Hirt. B. G. 8, 17; 13; 19:

    vestibus interponi eam (herbam) gratissimum,

    Plin. 21, 6, 20, § 43:

    ubi spatium inter muros... pilae interponuntur,

    Caes. B. C. 2, 15:

    inter eos levis armaturae Numidas,

    Hirt. B. Afr. 13:

    uti levis armatura interjecta inter equites suos interponeretur,

    id. ib. 20:

    sulcos,

    Cato, R. R. 33, 3:

    ne interpositi quidem elephanti militem deterrebant,

    Liv. 37, 42:

    lateri vinculum lapides sunt, quos interposuere, ut, etc.,

    Curt. 8, 10, 25.—
    B.
    Esp.
    1.
    To insert, interpose, introduce. —Of time:

    intercalariis mensibus interpositis,

    Liv. 1, 19, 6; cf.:

    inediam unius diei per singulos menses,

    Suet. Vesp. 20.—Of musical notes:

    iis sonis quos interposuerant, inserunt alios,

    Quint. 12, 10, 68.—Of words or language:

    ne inquam et inquit saepius interponeretur,

    Cic. Lael. 1:

    hoc loco libet interponere... quantae, etc.,

    Nep. Pelop. 3, 1: subinde interponenti precibus, quid respondebo, [p. 984] etc., Quint. 6, 3, 64:

    paucis interpositis versibus,

    Cic. Div. 1, 57, 131:

    aliquid,

    Quint. 2, 4, 12:

    verbum ullum,

    Cic. Quint. 4, 15; so,

    querelas,

    id. Q. Fr. 2, 3, 1:

    meam sententiam,

    Quint. 5 prooem. 3. —

    Of a letter in a word: quibusdam (verbis litteram),

    Quint. 1, 5, 17.—Of a foot in verse:

    quibusdam (iambus) interpositus,

    id. 10, 1, 96.—
    2.
    Of time, to let pass, permit to elapse, leave an interval:

    spatium ad recreandos animos,

    Caes. B. C. 3, 74:

    ejus rei causa moram interponi arbitrabatur,

    id. B. G. 4, 9, fin.:

    tridui mora interposita,

    after a delay of, id. ib. 4, 11; id. B. C. 1, 64; 3, 12; 75:

    nullam moram,

    Cic. Phil. 6, 1, 2:

    nullam moram, quin, etc.,

    id. Ac. 1, 1:

    spatio interposito,

    some time after, id. Clu. 2, 5; Liv. 5, 5, 10:

    diebus aliquot interpositis,

    Varr. R. R. 3, 9:

    tempore interposito,

    Suet. Tib. 9; cf. id. Claud. 26; Plin. 25, 8, 49, § 88:

    hac interposita nocte,

    Liv. 44, 39.—
    3.
    To mingle:

    frigidam (cibis),

    to drink cold water while eating, Plin. 28, 4, 14, § 55; cf.:

    condimentis cuminum,

    to mix with, id. 20, 15, 58, § 153.—
    C.
    With personal objects, to introduce among, admit among, bring into, to bring into a feast, a society, among associates, etc.:

    quam sancta sit societas civium, dis immortalibus interpositis, etc.,

    Cic. Leg. 2, 7, 16:

    aliquem convivio,

    Suet. Claud. 39:

    legatos familiaribus,

    id. Ner. 22. —
    II.
    Trop., to interpose, introduce, put in the way, put forward.
    A.
    In gen., as a hinderance, interference, reason, or pretext:

    Lentulus provinciam, quam sorte habebat, interposita religione, deposuit,

    Cic. Pis. 21, 50:

    neque ulla belli suspicione interposita,

    Caes. B. G. 4, 32:

    nulla interposita dubitatione,

    id. ib. 7, 40; Hirt. B. G. 8, 48; 52:

    interposita pactione,

    Just. 7, 6, 5:

    offensione aliqua interposita,

    Cic. Phil. 2, 4:

    nec colloquium interposita causa tolli volebat,

    Caes. B. G. 1, 42; Hirt. B. Alex. 70:

    causam interponens collegas exspectare,

    Nep. Them. 7, 2:

    postulata haec ab eo interposita esse, quominus, etc.,

    Cic. Att. 7, 15, 3:

    operam, studium, laborem pro sociis,

    id. Div. in Caecin. 19.—
    B.
    Esp.
    1.
    Of a judgment, decree, edict, oath, etc.:

    jurejurando interposito,

    Liv. 34, 25, 7; Suet. Caes. 85:

    jus eo die se non dicturum, neque decretum interpositurum,

    Liv. 3, 46, 3:

    ad decreta interponenda pecuniam occipere,

    Cic. Verr. 2, 2, 48, § 119; Suet. Tib. 33:

    judicium suum,

    Cic. Div. 2, 72, 150:

    poenas compromissaque,

    id. Verr. 2, 2, 27, § 66:

    exceptionem actioni,

    Dig. 44, 1, 2:

    intercessionem suam (of a tribune of the people),

    Val. Max. 6, 1, 10:

    tutor interponit auctoritatem suam,

    gives his authorization, Gai. Inst. 1, 190. —
    2.
    Fidem interponere, to pledge one's word or credit:

    fidem suam in eam rem,

    Caes. B. G. 5, 36, 2:

    fidem reliquis interponere, jusjurandum poscere, ut, etc.,

    id. ib. 5, 6, 6:

    fidem suam in re omni,

    Hirt. B. Alex. 63:

    omni interposita fide,

    Caes. B. C. 3, 86:

    ut in eam rem fidem suam, si quid opus esse putaret, interponeret,

    Cic. Rosc. Am. 39, 114; cf.:

    sponsio interponeretur,

    Liv. 9, 9.—
    3.
    Se interponere (in aliquid, or alicui rei; also with quominus or absol.), to interfere, intermeddle, engage in, set one ' s self in the way:

    si te in istam pacificationem non interponis,

    Cic. Fam. 10, 27, 2:

    bello se,

    Liv. 35, 48:

    num ego me non interpono Romanis,

    Just. 3, 10, 11:

    num quem putas posse reperiri, qui se interponat, quominus, etc.?

    Cic. Vatin. 15:

    quid enim me interponerem audaciae tuae?

    expose myself, id. Phil. 2, 4, 19:

    ni tribuni plebis interposuissent se,

    Liv. 27, 6: tu vero, quod voles, facies;

    me nihil interpono,

    Cic. Q. Fr. 3, 4, 5.— Rarely, to interfere, interpose in behalf of any one:

    semper se interposuit,

    Nep. Att. 2, 4; 9, 5:

    Qui me mediis interposuerim Caesaris scriptis, i.e. by writing a continuation,

    Hirt. B. G. 8 praef.

    Lewis & Short latin dictionary > interpono

  • 20 interpono

    inter-pōno, posuī, positum, ere
    1) ставить, расставлять между (aliquem или aliquid alicui или inter aliquos)
    2) вставлять, вводить (menses intercalarios L; verba C)
    i. spatium ad recreandos animos Csдать время для отдыха
    3) пускать в ход, выставлять, выдвигать, противопоставлять, употреблять, приводить
    i. fidem in aliquid (in aliquā re) Cs etc. — давать слово (обещание) в чём-л.
    i. studium( operam) pro aliquo C — стараться для кого-л.
    4) привлекать, допускать (aliquem convivio Su; judices, testes C)
    se i. in aliquid (alicui rei) — вмешиваться во что-л. (i. se bello L)
    i. se audaciae alicujus C — воспротивиться чьей-л. дерзости
    5) подделывать, фальсифицировать (i. rationes populorum C)

    Латинско-русский словарь > interpono

См. также в других словарях:

  • LIBRA inter decora Fori Amstelodamensis — in quo inprimis se spectanda offerunt Curia, s. Domus Senatoria et Libra. Est hoc aedificium opere elaboratum, formâ quadratâ, peristyliis loricisque ad ambulacri usum altius circumductis. Fores habet quadrifariam patentes, quae quatuor Mundi… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • Liste de locutions latines — Cet article contient une liste de locutions latines présentée par ordre alphabétique. Pour des explications morphologiques et linguistiques générales, consulter l article : Expression latine. Sommaire  A   B … …   Wikipédia en Français

  • LEO — I. LEO Alabandensis orator, praeter artem de Statibus, composuit Caricorum libros 4. totidemque Lyciacorum, reste Suidâ, qui et scripsisse ait sacrum bellum Phocensium, et Boeotorum. Equidem id negare non ausim, sed tamen fieri poslet, ut eos… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • MARIA — I. MARIA Angliae Regina. Filia Henrici VIII. ex Catharina Arragonia, Eduardo VI. non sine veneni suspicione exstincto, successit A. C. 1553. Iohannâ Suffolciâ, quam Rex heredem scripserat, cum marito et socero Dudlaeo, aliisque, capite plexâ. Mox …   Hofmann J. Lexicon universale

  • NAVIS — I. NAVIS cuius inventum suerit, diximus supra. Longam primus Iason exstruxisse dicitur, circa Pelium montem, et magnitudine et reliquô apparatu consuetum eô tempore modum excedentem, quod illius aetatis homines ratibus fere et parvis acatiis vehi …   Hofmann J. Lexicon universale

  • TRIBUS — aut a numero, quia tres primitus apud Romanos erant, aut tributo quod pendebant, (teste Fazellô) dictae sunt partes in quas populus vel civitas dividitur, ab aliquibus ortum ducentes. Veluti tribus Israel a filiis Iacob originem traheutes; quibus …   Hofmann J. Lexicon universale

  • VESTIS — primi hominis innocentia fuit, cui postquam iniquitas successit, vidit se nudum esse, et consutis foliis fecit sibi subligacula, Genes. c. 3. v. 7. ut sic membris minime honestis honorem circumponeret, prout loquitur Paulus 1. Corinth. c. 12. v.… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • LUPUS — I. LUPUS Cos. cum Maximo, A. U. C. 984. II. LUPUS Dux Seu. Imp. ab Albini militibus victus, de quo vide Casaub. ad Seu. Spartiani. III. LUPUS Ep. Senonensis, qui tantâ erat in pauperes munificentiâ, ut nullum sibi thesaurum relinqueret, sed omnes …   Hofmann J. Lexicon universale

  • ANGLIA — Insulae Britanniae pars, olim Albion, seu Albania, ab albis rupibus (ur quidam volunt) quae primum illuc navigantibus apparent, sic dicta. Hodie in duaspartes dividitur, Angliam proprie sic dictam, veteribus Lhoegriam, et Cambriam, seu Walliam.… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • TYPOGRAPHIA — quae unicum est contra tineas et blattas, omnis eruditionis inimicas, remedium: quamque cum omnibus veterum inventis, certare facile posle censet Ioh. Bodinus, Meth. Histor. c. 7. non Saturnum, ut S. Cyprianus, de Idolis libr. sensisle videtur:… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • RYSVICUM i. e. RYSWYK — RYSVICUM, i. e. RYSWYK pagus celebris, et peramoenus Hollandiae, suburbanus Hagae Comitum, Potentissimi, Augustissimi, Felicissini, Serenissimi VILHELMI III. Magnae Britanniae Regis, Castro sumptuosissimo, magnificentissimo nobilitatus; in cuius… …   Hofmann J. Lexicon universale

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»