Перевод: со всех языков на все языки

со всех языков на все языки

Aufidius

  • 1 Aufidius

    Aufidius, a, um, Name eines römischen Geschlechts, aus dem am bekanntesten: Cn. Aufidius, Volkstribun 114 v. Chr., Prätor 108 v. Chr., obgleich im hohen Alter blind, dennoch tätig im Staate u. in der Wissenschaft, Verfasser einer römischen Geschichte in griech. Sprache, Cic. Tusc. 5, 112. Cic. de fin. 5, 54. Da er kinderlos war (Cic. fragm. p. 490 ed. Orell.), adoptierte er den Cn. Aufidius Orestes (Aurelianus), Cic. de dom. 35, der 71 v. Chr. Konsul war, Cic. Planc. 52; de off. 2, 58. – M. Aufidius Lurco, Volkstribun 61 v. Chr., wahrsch. identisch mit dem Auf., der als Zeuge gegen Flaccus auftrat, Cic. Flacc. 10, u. mit dem Großvater der Livia, Suet. Cal. 23, führte zuerst das Mästen von Pfauen ein, Varr. r. r. 3, 6, 1. Plin. 10, 45. – T. Aufidius, ein röm. Redner, Cic. Brut. 179. – Sex. Aufidius, ein röm. Ritter, Cic. ep. 12, 26 sq. – Aufidius Luscus, ein berüchtigter Schlemmer, Hor. sat. 1, 5, 34 u. 2, 4, 24. – Aufidius Bassus, ein römischer Geschichtschreiber unter Augustus u. Tiberius, Verfasser einer Geschichte der röm. Bürgerkriege, sowie einer Geschichte der röm. Kriege in Germanien, die Plinius der Altere fortsetzte, s. die Auslegg. zu Tac. dial. 23, 3. Sen. ep. 30 in. Plin. ep. 3, 5, 6. Quint. 10, 1, 103. – Dav. Aufidiānus, a, um, aufidianisch, des (Sex.) Aufidius, nomen, Cic. ep. 16, 19.

    lateinisch-deutsches > Aufidius

  • 2 Aufidius

    Aufidius, a, um, Name eines römischen Geschlechts, aus dem am bekanntesten: Cn. Aufidius, Volkstribun 114 v. Chr., Prätor 108 v. Chr., obgleich im hohen Alter blind, dennoch tätig im Staate u. in der Wissenschaft, Verfasser einer römischen Geschichte in griech. Sprache, Cic. Tusc. 5, 112. Cic. de fin. 5, 54. Da er kinderlos war (Cic. fragm. p. 490 ed. Orell.), adoptierte er den Cn. Aufidius Orestes (Aurelianus), Cic. de dom. 35, der 71 v. Chr. Konsul war, Cic. Planc. 52; de off. 2, 58. – M. Aufidius Lurco, Volkstribun 61 v. Chr., wahrsch. identisch mit dem Auf., der als Zeuge gegen Flaccus auftrat, Cic. Flacc. 10, u. mit dem Großvater der Livia, Suet. Cal. 23, führte zuerst das Mästen von Pfauen ein, Varr. r. r. 3, 6, 1. Plin. 10, 45. – T. Aufidius, ein röm. Redner, Cic. Brut. 179. – Sex. Aufidius, ein röm. Ritter, Cic. ep. 12, 26 sq. – Aufidius Luscus, ein berüchtigter Schlemmer, Hor. sat. 1, 5, 34 u. 2, 4, 24. – Aufidius Bassus, ein römischer Geschichtschreiber unter Augustus u. Tiberius, Verfasser einer Geschichte der röm. Bürgerkriege, sowie einer Geschichte der röm. Kriege in Germanien, die Plinius der Altere fortsetzte, s. die Auslegg. zu Tac. dial. 23, 3. Sen. ep. 30 in. Plin. ep. 3, 5, 6. Quint. 10, 1, 103. – Dav. Aufidiānus, a, um, aufidianisch, des (Sex.) Aufidius, nomen, Cic. ep. 16, 19.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > Aufidius

  • 3 Aufidius

    Aufĭdĭus, a, um, adj., the name of a Roman gens; hence,
    I.
    Cn. Aufidius, a contemporary of Cicero, but older, and the author of a Greek history, Cic. Tusc. 5, 38, 112; id. Fin. 5, 19, 54.—
    II.
    T. Aufidius, a Roman orator, Cic. Brut. 48, 179—
    III.
    Sext. Aufidius, Cic. Fam. 12, 26 and 27.— Hence, Aufĭdĭānus, a, um, adj., Aufidian:

    nomen,

    the debt of Aufidius, Cic. Fam. 16, 19.—
    IV.
    Aufidius Luscus, Hor. S. 1, 5, 34; 2, 4, 24.

    Lewis & Short latin dictionary > Aufidius

  • 4 Aufĭdĭus

    Aufĭdĭus, ĭi, m. Aufidius (nom de plusieurs Romains).

    Dictionarium latinogallicum > Aufĭdĭus

  • 5 Aufidius

    ī m.
    Ауфидий, римск. по- men
    1) Cn. A., народный трибун в 114 г. до н. э., претор в 108 г. до н. э., автор истории Рима (на греч. языке) C
    2) Cn. A. Orestes Aurelianus, приёмный сын предыдущего, консул в 71 г. до н. э. C
    3) M. A. Lurco, народный трибун в 61 г. до н. э., автор закона de ambitu C, Su, PM
    4) A. Bassus, историк, современник Августа и Тиберия T, PJ, р

    Латинско-русский словарь > Aufidius

  • 6 aufidius Tucca

    Aufidius Namusa и Auf. Tucca, юристы VIII столетия, ученики Сервия Сульпиция Руфа (1. 2 § 44. D. 1, 2).

    Латинско-русский словарь к источникам римского права > aufidius Tucca

  • 7 aufidius Namusa

    Aufidius Namusa и Auf. Tucca, юристы VIII столетия, ученики Сервия Сульпиция Руфа (1. 2 § 44. D. 1, 2).

    Латинско-русский словарь к источникам римского права > aufidius Namusa

  • 8 Aufidianus

    Aufĭdĭus, a, um, adj., the name of a Roman gens; hence,
    I.
    Cn. Aufidius, a contemporary of Cicero, but older, and the author of a Greek history, Cic. Tusc. 5, 38, 112; id. Fin. 5, 19, 54.—
    II.
    T. Aufidius, a Roman orator, Cic. Brut. 48, 179—
    III.
    Sext. Aufidius, Cic. Fam. 12, 26 and 27.— Hence, Aufĭdĭānus, a, um, adj., Aufidian:

    nomen,

    the debt of Aufidius, Cic. Fam. 16, 19.—
    IV.
    Aufidius Luscus, Hor. S. 1, 5, 34; 2, 4, 24.

    Lewis & Short latin dictionary > Aufidianus

  • 9 amator

    amātor, ōris, m. (amo), der Liebhaber, I) im allg., der Verehrer, Freund, od. umschr. der jmdm. od. einer Sache sehr zugetan ist, für jmd. od. etw. sehr eingenommen ist, a) einer Pers. (Ggstz. osor), favitorem me tibi, amicum, amatorem putes, Lucil. fr.: Alba, tuus antiquissimus non solum amicus, verum etiam amator, Cic.: L. Papirius Paetus, vir bonus amatorque noster, Cic.: bes. v. Verehrer eines Schriftstellers, amatores huic (Catoni) desunt, Cic.: habet (Bassus Aufidius) amatores, Quint. – b) einer Sache: urbis, ruris, Hor.: fluminis et montium, Flor.: puri sermonis, Caes. fr. b. Suet. vit. Ter. p. 34, 9 R.: intellegentiae sapientiaeque, Cic.: pacis, Cic.: antiquitatis, Nep.: virtutis, Lucan.: nimium am. ingenii sui, Quint.: palaestrae, armorum, Firm. math.: rixarum, Streithahn, Augustin. – II) ein Liebhaber aus sinnlicher Neigung, ein Anbeter, bes. im üblen Sinne ein Buhler, a) eines Mädchens, longe aliter est amicus atque amator, Plaut.: adulter an amator, Cic.: magnus amator mulierum es, Plaut.: meretricibus fideles evenisse amatores, Ter.: am. indulgens, Liv.: pulcher, Prop.: fervidus, Apul.: virginem ab amatorum impetu prohibere, Cic.: qui fuerat cultor (Verehrer), factus amator erat, Ov. art. am. 1, 722. – u. prägn., ein der Liebe Ergebener, ein Freund des andern Geschlechts, aliud est amatorem esse, aliud amantem, Cic. Tusc. 4, 12, 22: vinosus, amator, Hor. ep. 1, 1, 38. – b) eines Knaben, puerorum amatores, Firm.: amator et scortum, Curt.: proditor amatoris, Curt.: obsequium amatori venditare, Liv.: laudi in Graecia ducitur adulescentulis quam plurimos amatores habere, Nep. – c) attribut., deus amator, der verliebte Gott, amatores oculi, verliebte Augen, Apul. met. 5, 24.

    lateinisch-deutsches > amator

  • 10 ex

    ex, Praep. m. Abl. (das griech. εξ, εκ), verliert in der Zusammensetzung das x vor vielen Konsonanten, so vor b, d, g, l, m, n, r (ausgenommen in exlex und in den Wörtern, die die einer Ehrenstelle Entledigten bezeichnen, wie exdecurio, exmagister u. dgl.). Vor f geht das x über in c od. wird assimiliert, wie ecfero od. effero. Außer der Zusammensetzung steht sowohl ex als e vor allen Konsonanten, aber e nie vor Vokalen. Die Grundbebeutung von ex ist »die Bewegung-, das Ausgehen aus dem Innern eines Gegenstandes heraus« (im Gegensatz zu in, das das Sich-Befinden im Innern eines Gegenstandes ausdrückt; vgl. de a. A. 21.), aus, aus... heraus, aus... hervor, aus... herab, von... aus, von... herab u. dgl., I) im Raume, 1) sowohl aus der Tiefe als aus der Höhe, exire ex navi, ex urbe, e vita, Cic.: extorquere arma e manibus, Cic.: eicere alqm e civitate, Nep.: milites ex eo loco deducere, Cic.: eicere e saxo, Hor.: delabi ex equo, Liv. – So a) im allg. bei den Verben, die ein Wegnehmen, Entnehmen u. dgl. bezeichnen, wie capere, sumere, percipere, accipere, haurire, petere, auferre, tollere, colligere, deligere, eximere u. dgl.; ebenso die ein Ausfragen, Ausforschen, Vernehmen, Vermuten u. dgl. bedeuten, wie quaerere, percontari, audire, cognoscere, discere, intellegere u. dgl.; dgl. ego scibo ex hoc quid siet, Ter.: vidi, non ex audito arguo, Plaut.: ex aliquo est invenienda deo, Ov.: odium ex hoc ostenditur, Cic.: e petulantia etiam perfidiam suspectabat, Tac. – Hierher gehört auch b) ex persona alcis, eig. aus der Maske jmds. hervor, dann übtr. wie auch sub persona, in der Rolle, in der Eigenschaft als usw., im Charakter, unter dem Deckmantel u. dgl., Vell. u. Iustin.: dah. ex sua persona, in seinem Namen, für sich, Cic. de inv. 1, 99.

    2) statt des (klass.) bl. Abl. bei Städte- u. Inselnamen zur Bezeichnung des Ausgangspunktes, aus, von... weg (s. Spengel Ter. Andr. 70), ex Anactorio huc commigravit, Plaut.: ex Andro commigravit huc viciniam, Ter.

    3) zur Bezeichnung der Seite, von der aus etwas geschieht, a) übh., von... aus, aus... her, aus... hervor, von... herab, ex equo colloqui, Caes.: qui nihil ex occulto, nihil de insidiis agendum putant, Cic.: iudices aut e plano aut e quaesitoris tribunali admonebat, von ebener Erde aus, auf ebener Erde usw., Suet.: ex libello respondere, Plin. ep.: ex alio latere, auf der andern Seite, Plin. ep. – b) zur Angabe des leidenden Teiles am Körper, an, laborare ex pedibus, Cic. – c) zur Angabe des Punktes, von dem aus eine Entfernung bestimmt wird, non longe ex eo loco oppidum Cassivellauni abesse, Caes.

    II) in der Zeit: 1) von einem Zeitpunkte od. Zeitereignisse ab einen gewissen Zeitraum hindurch,von... an, seit, ex eo tempore, Cic.: ex hoc die, Plaut.: motum ex Metello consule civicum tractas, Hor. – ex eo die, quo etc., Cic.: ex eo die ad hunc diem quae fecisti, Cic.: ex adulesccntia tua, seit deinen Jünglingsjahren, Cic. – ex Kalendis Martiis usque in Octobres, Col. – insbes. ex quo, seitdem, nachdem, Liv. (u. so octavus annus est, ex quo etc., Tac. Agr. 33; vgl. Tac. ann. 14, 53: sextus decimus dies agitur, ex quo etc., Tac. hist. 1, 29: sextus mensis est, ex quo Roxane praegnans est, Curt. 10, 6 (19), 9: hic tertius December, ex quo etc., Hor. epod. 11, 5; vgl. Hand Turs. 2, 648 sq. Bünem. Lact. 7, 14, 4): ebenso ex eo, Tac. u. Suet.: ex eo, cum, Cels.: u. ex illo, Ov.

    2) zur Angabe des Eintreffens auf einen bestimmten Tag, auf, an, hunc iudicem ex Kalendis Ianuariis non habebimus, Cic.: u. so ex Idibus Martiis, Cic.

    3) zur Bezeichnung der unmittelbaren Folge, des Fortgehens, Übergehens zu etwas anderem von... aus, nach, sogleich nach, Cotta ex consulatu est profectus in Galliam, Cic.: si ex somno oculi caligant, Cels.: ex agresti immanique vita exculti ad humanitatem et mitigati sumus, Cic.: animus ex multis miseriis requievit, Sall.: so auch ex itinere, Cic.: ex fuga, Caes., Liv. u.a. – dah. a) aliud ex alio, eins nach dem andern, Ter., Cic. u.a.: ebenso alias ex aliis fingendo moras, Liv.: ut aliud ex alio, um eins nach dem andern zu besprechen, um auf das andere zu kom men, Cic. – So auch von der Reihenfolge der Dinge, causae aliae ex aliis aptae, Cic. – b) diem ex die, einen Tag nach dem andern, von Tag zu Tag (εξ ἡμέρας ες ἡμέραν), Cic. – c) ex bei Amts- u. Berufsnamen, zur Angabe, daß jmd. der u. der (Konsul, Gladiator usw.) bereits gewesen sei, deutsch gewesener od. Ex-, ex consule, Eutr. u.a.: ex consulibus, Spart.: ex consulari, Corp. inscr. Lat. 12, 1524: ex advocato, Augustin. de civ. dei 22, 8, 3. p. 567, 17 D.2: ex actuario, Corp. inscr. Lat. 8, 2626; ex aquilifero legionis, ibid. 8, 2904: ex armorum custode, ibid. 8, 2982: ex beneficiario, ibid. 8, 2800: ex beneficiario tribuni, ibid. 8, 2829: ex centurione, ibid. 11, 837: ex corniculario, Cod. Theod. 8, 7, 4. Corp. inscr. Lat. 3, 3846 u. 8, 2961: ex comite largitionum, Amm.: ex comitibus, Cod. Theod.: ex gladiatore, Schol. Iuven. Vgl. die Auslgg. zu Eutr. 6, 3 in. Schopen Schol. Iuven. 6, 105. p. 377 ed. Heinr. – selten zur Bezeichnung des Lebensalters, wie ex adulto iamque maturus, den Jünglingsjahren entwachsen, Amm. 16, 7, 5.

    4) zur Bezeichnung des Ursprungs einer Sache in früherer Zeit, von... her, ceteri ex veteribus bellis agro multati, Cic.: ipse e maioribus suis hostis populi Rom. iactabat etc., von seinen Vorfahren her ein Feind usw., Tac.

    5) spätlat. verb. mit Zeitadverbien, wie: ex nunc, Amm.: ex tunc, Alcim. Avit.: bei den Juristen oft ex post delicto, ex post facto, s. Brisson de verbb. signif. p. 410, b.

    III) in andern Verhältnissen, in denen ein Ausgehen von etwas denkbar ist: 1) zur Bezeichnung des Ursprungs, der Herkunft, der Abstammung, statt der Adiectt. gentil. etc., aus, von, quidam ex Arcadia hospes, Nep.: puer ex aula, Hor.: civis Romanus e conventu Panormitano, Cic. – So auch a) zur Bezeichnung der Lebensverhältnisse, des Geschäfts, Studiums, dem jmd. angehört, virgines ex sacerdotio Vestae, Ter.: alia ex quaestu, i.e. alia meretrix, Ter.: fuit eodem ex studio vir eruditus, Cic.: ex asiqua nota esse, von einer Art sein, Ov. u. Petron. – u. b) des etymologischen Ursprungs, von, nach, urbem constituit, quam e suo nomine Romam iussit nominari, Cic.: e quorum nominibus proximi oceano Ingaevones vocantur, Tac.: cui postea Africano cognomen ex virtute fuit, Sall.: Aeneas urbem ex nomine uxoris Lavinium condidit, Iustin.

    2) zur Bezeichnung des Ganzen, von dem irgend etwas als dazugehöriger Teil genommen wird, dah. auch zur Umschreibung des Genet. partit., aus, von, unter, homo ex numero disertorum, Cic.: Fulginius ex primo hastato legionis XIV, Caes.: Aulus Aufidius unus ex meis intimis, Cic.: aliquis ex nobis, Cic.: e provinciis Hispaniae praeerat Cluvius Rufus, Tac.: e (ex) numero, unter der Zahl, Cic. u.a. – beim Superl., acerrimum ex omnibus nostris sensibus esse sensum videndi, Cic.: quod ex aliis ei maximam fidem habebat, Caes. – So auch a) zur Angabe des Volkes, zu dem jmd. gehört, Quintus Vettius Vettianus e Marsis, ein Marser, Cic.: ex Helvetiis uxorem habere, eine Helvetierin, Caes. – u. b) zur Umschreibung des Genetivs, der angibt, wozu etwas gehört, von, cortex ex arboribus, Caes.: puppes ex barbaris navibus, Caes.: u. so nihil ex pristina voluntate mutaverat, Cic.

    3) zur Angabe des Stoffes, woraus, wovon etwas bereitet wird, aus, von, statua ex aere facta, Cic.: pocula ex auro, Cic.: potiones ex absinthio dantur, Cels.: poet., hoc totum e Coa veste volumen erit, d.i. wird über das koische Gewand handeln, Prop. – ebenso a) zur Angabe des Vermögens, der Summe, wovon die Kosten zu etwas genommen werden, aus, von, ex praeda tripodem aureum Delphis ponere, Nep.: largiri ex alieno, Liv.: vivere ex rapto, Ov.: qui quaestui serviunt, quoniam is maior ex populo est, d.i. vom, beim Volke zu holen, Cels. – u. b) zur Angabe des Stoffes, mit dem vermischt etw. gegeben, genommen wird, mit, in, oliva alba ex muria, Col.: calx ex oleo subacta, Vitr.: taeda ex aceto, Petron.: nasturtium viride consectum minutatim ex aqua in vas aliquod, Varro: fracto capiti aranei tela ex oleo et aceto imposita, Plin.: folia thyrsique triti ex aceto bibuntur, Plin.: farina tritici ex aceto cocta, Plin. Vgl. R. Schöne Corp. inscr. Lat. 4. p. 226 (ad no. 2610). – c) zur Angabe der Farben, in die eine andere übergeht, bacae e nigro rufae, schwarzrot, Plin.: pallidus od. pallens e viridi, blaßgrün, Plin.: (apes) ex aureolo variae, goldgesprenkelt, Col.

    4) zur Bezeichnung der veranlassenden Ursache, a) der nähern Ursache od. des Grundes, aus, wegen, infolge, durch, von, ex ea causa, Cic.: ex eadem causa, Cic.: ex ea re, Cic.: qua ex re, Cic. – mater ex aegritudine misera, Ter.: ex vino vacillantes, Quint.: gravida e Pamphilo est, Ter.: filius ex Roxane futurus, Curt.: u. so oriri, nasci ex alqo, Ter. u.a.; vgl. Beier Cic. de amic. 78. – Hannibal aeger oculis ex verna intemperie, Liv.: pes alter ex vulnere claudus, Liv.: Demetrius ex doctrina nobilis et clarus, Cic.: ex alqo dolere, Cic.: laborare ex invidia, Cic.: ex perfidia et malitia alci irasci, Cic.: veritus ex anni tempore, ne etc., Sall.: u. so bei Substst., timor ex imperatore, contemptio ex barbaris, Tac. – subitum ex repentino nubilo frigus, Cels.: ex hac clade atrox ira (sc. orta), Liv. – So auch in den Redensarten triumphare, triumphum agere ex etc., victoriam ferre ex etc., alcis victoria ex etc., Cic., Liv. u.a.; vgl. Drak. Liv. 38, 37, 2. – Bes. auch bei Pronom. in den üblichen Formeln ex eo quod, ex eo quia, deshalb weil, Cic.: ex quo factum est, quod, woher es kam, daß usw., Cic.: u. bei Schlüssen, ex quo, e quibus, weshalb, weswegen, Cic. u.a.: ex quo fit, efficitur, woraus hervorgeht, Cic.: ex eo fit, ut etc., deshalb geschieht es, daß usw., Cic. – b) der entfernteren Ursache, der Veranlassung, der Folge, von seiten, auf Anlaß, auf Veranlassung, infolge von usw., nulla in eo culpa ex principe, von seiten des Fürsten, Tac.: damnatus est Megabocchus ex Sardinia, von Sardinien aus, auf Anlaß Sardiniens, Cic. – nos hic te ad mensem Ianuarium exspectamus ex quodam rumore an ex litteris ad alios missis, Cic.: ex nuntiis cunctabundus, Tac.: ex occasione, Suet.: ex omni occasione, bei jeder Gelegenheit, Plin. ep. – ex vulnere mori, Liv.: ex vulneribus mori, Asin. Poll. in Cic. ep., perire, Liv.: ex Auli socordia spem salutis habere, Sall.: ex quo (infolgedessen) vereor, ne etc., Cic. ep. 2, 10, 1. – c) in der spätern Latinität zur Bezeichnung des Mittels u. Werkzeugs, wofür die Klassiker den Abl. od. per gebrauchen, mit, vermittels, durch, monumentum ex litteris aureis scriptum, Testam. porc.: nudus ex arborum foliis se obruit, Hyg.: mustum agitabis ex canna radicata vehementer, Pallad.: Medea ex venenis multa miracula fecit, Hyg. Vgl. Muncker Hyg. fab. 20. Haupt opusc. 2, 181.

    5) zur Bezeichnung des Übergangs einer Person aus einem Zustande in einen andern, aus, ex oratore arator factus, Cic.: fierent iuvenes subito ex infantibus parvis, Liv.: ex beato miser, Cic. – auch des Tretens einer Sache an die Stelle einer andern, adeo duas ex una civitate discordia fecerat, zwei aus einem, zwei an die Stelle des einen, Liv.

    6) zur Bezeichnung der Gemäßheit, nach der wie nach einer Ntichtschnur od. Norm etwas geschieht, nach, gemäß, zufolge, kraft, ex senatus consulto, ex senatus sententia, Sall. u. Cic.: ex omnium sententia, Cic.: ex edicto, ex decreto, Cic.: ex lege, ex legibus, ex iure, Cic.: ex foedere, Liv.: ebenso ex pacto, Nep.: ex convento, Cic.: ex consuetudine sua, Caes.: e (od. ex) more, Ter., Verg. u.a.: e natura esse, Cic.: e virtute esse, Cic.: ex re, Phaedr.: ex re et ex tempore, Cic.: ex litteris meis te animum meum desiderare, Cic.: ex nullius iniuria, ohne Beeinträchtigung jmds., Liv. – Insbes.: a) ex mea, tua re, meiner-, deiner Sache gemäß, mir, dir zum Nutzen, -zum Besten, Ter., Cic. u.a.: e re publica, zum Nutzen, Vorteil des Staats, Cic.: ebenso ex usu esse, vorteilhaft, nützlich sein, Ter., Cic. u.a. – b) ex animo, von ganzem Herzen, aufrichtig, Cic.: miser ex animo fit, wirklich, Plaut. – c) ex sententia, nach Wunsch, Cic.: mea ex sententia, Cic. (anders oben ex senatus sententia etc.).

    7) zur Bezeichnung der Rücksicht, Hinsicht, nach der etwas geschieht od. gilt, in Rücksicht, in Hin sicht, nach, ex ratione libertatis, officii, in Rücksicht der usw., Cic.: e nostra dignitate, in Rücksicht auf usw., Cic.: dah. die Verbindungen iudicare, aestimare, metiri, ponderare, pendĕre, consulere ex alqa re, b. Cic. u.a.: ebenso illum exercitum ex Gallicanis legionibus magno opere contemno, im Vergleich zu usw., Cic.

    IV) Aus den bisher angegebenen Verhältnissen haben sich eine Menge Adverbialausdrücke mit ex gebildet, 1) in Verbindung mit Substst.: ex industria, mit Fleiß, vorsätzlich, Cic.: ex memoria, aus dem Gedächtnisse, auswendig (= memoriter), Cic.: ex parte, zum Teil, teils, Cic.: e vestigio, sogleich, Caes.: e regione, gegenüber, Cic. – 2) mit Adjj.: ex facili, leicht, Ov.: ex integro, von neuem, Plin. ep. u.a.: ex vero (= vere), wahr, wirklich, Sall. – 3) m. Partiz.: ex abundanti, reichlich, Quint.: ex affluenti (= affluenter), Tac.: ex continenti (= continuo), sofort, unverzüglich, Iustin.: ex inopinato, unvermutet, Cic.: ex insperato, unverhofft, Liv. u. Ov.

    / In der Zusammensetzung herrscht der Begriff aus, heraus, weg, ab, herab, auch von der Tiefe in die Höhe, empor, auf, hinauf. Es bezeichnet aber auch a) ein Herausbewegen eines Ggstds. aus seiner frühern Natur, deutsch ver-, wie in effemino, gleichs. aus seiner Natur herausbringend verweiblichen; dah. auch eine Privation od. Negation des Grundbegriffs, wie in effreno, egelidus no. I. – b) ein Hinaus-, Zuendeführen, eine Vollendung, wie in efficio, excolo; dah. oft = von Grund aus, völlig, wie in emorior, eneco; od. bis ganz hin, wie in elabi; u. übh. eine Steigerung des Grundbegriffs = überaus, sehr, ganz, wie in edurus, efferus.

    lateinisch-deutsches > ex

  • 11 lurco [2]

    2. lurco (lurcho), ōnis, m., ein Fresser, Schlemmer, Wüstling, bes. als Schimpfwort, Lucil. 75 (Plur.). Suet. gr. 15: lurco edax, Plaut. Pers. 421: obszön v. einem Wollüstling, Apul. met. 8, 25. – als Beiname, M. Aufidius Lurco, der zuerst einen Pfau mästete, Varro r. r. 3, 6, 1. Plin. 10, 45; M. Perpenna Lurco, Corp. inscr. Lat. 6, 916: u. dav. Lurcōniānus, a, um, lurkonianisch, eines Lurko, Apiciana et Lurconiana condimenta, Tert. de anim. 33. – / Alte Schreibweise lurcho, s. Serv. Verg. Aen. 6, 4. Prob. cath. 16, 33 K.

    lateinisch-deutsches > lurco [2]

  • 12 Aufĭdĭānus

    Aufĭdĭānus, a, um d'Aufidius.

    Dictionarium latinogallicum > Aufĭdĭānus

  • 13 amator

    amātor, ōris, m. (amo), der Liebhaber, I) im allg., der Verehrer, Freund, od. umschr. der jmdm. od. einer Sache sehr zugetan ist, für jmd. od. etw. sehr eingenommen ist, a) einer Pers. (Ggstz. osor), favitorem me tibi, amicum, amatorem putes, Lucil. fr.: Alba, tuus antiquissimus non solum amicus, verum etiam amator, Cic.: L. Papirius Paetus, vir bonus amatorque noster, Cic.: bes. v. Verehrer eines Schriftstellers, amatores huic (Catoni) desunt, Cic.: habet (Bassus Aufidius) amatores, Quint. – b) einer Sache: urbis, ruris, Hor.: fluminis et montium, Flor.: puri sermonis, Caes. fr. b. Suet. vit. Ter. p. 34, 9 R.: intellegentiae sapientiaeque, Cic.: pacis, Cic.: antiquitatis, Nep.: virtutis, Lucan.: nimium am. ingenii sui, Quint.: palaestrae, armorum, Firm. math.: rixarum, Streithahn, Augustin. – II) ein Liebhaber aus sinnlicher Neigung, ein Anbeter, bes. im üblen Sinne ein Buhler, a) eines Mädchens, longe aliter est amicus atque amator, Plaut.: adulter an amator, Cic.: magnus amator mulierum es, Plaut.: meretricibus fideles evenisse amatores, Ter.: am. indulgens, Liv.: pulcher, Prop.: fervidus, Apul.: virginem ab amatorum impetu prohibere, Cic.: qui fuerat cultor (Verehrer), factus amator erat, Ov. art. am. 1, 722. – u. prägn., ein der Liebe Ergebener, ein Freund des andern Geschlechts, aliud est amatorem esse, aliud amantem,
    ————
    Cic. Tusc. 4, 12, 22: vinosus, amator, Hor. ep. 1, 1, 38. – b) eines Knaben, puerorum amatores, Firm.: amator et scortum, Curt.: proditor amatoris, Curt.: obsequium amatori venditare, Liv.: laudi in Graecia ducitur adulescentulis quam plurimos amatores habere, Nep. – c) attribut., deus amator, der verliebte Gott, amatores oculi, verliebte Augen, Apul. met. 5, 24.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > amator

  • 14 ex

    ex, Praep. m. Abl. (das griech. εξ, εκ), verliert in der Zusammensetzung das x vor vielen Konsonanten, so vor b, d, g, l, m, n, r (ausgenommen in exlex und in den Wörtern, die die einer Ehrenstelle Entledigten bezeichnen, wie exdecurio, exmagister u. dgl.). Vor f geht das x über in c od. wird assimiliert, wie ecfero od. effero. Außer der Zusammensetzung steht sowohl ex als e vor allen Konsonanten, aber e nie vor Vokalen. Die Grundbebeutung von ex ist »die Bewegung-, das Ausgehen aus dem Innern eines Gegenstandes heraus« (im Gegensatz zu in, das das Sich-Befinden im Innern eines Gegenstandes ausdrückt; vgl. de a. A. 21.), aus, aus... heraus, aus... hervor, aus... herab, von... aus, von... herab u. dgl., I) im Raume, 1) sowohl aus der Tiefe als aus der Höhe, exire ex navi, ex urbe, e vita, Cic.: extorquere arma e manibus, Cic.: eicere alqm e civitate, Nep.: milites ex eo loco deducere, Cic.: eicere e saxo, Hor.: delabi ex equo, Liv. – So a) im allg. bei den Verben, die ein Wegnehmen, Entnehmen u. dgl. bezeichnen, wie capere, sumere, percipere, accipere, haurire, petere, auferre, tollere, colligere, deligere, eximere u. dgl.; ebenso die ein Ausfragen, Ausforschen, Vernehmen, Vermuten u. dgl. bedeuten, wie quaerere, percontari, audire, cognoscere, discere, intellegere u. dgl.; dgl. ego scibo ex hoc quid siet, Ter.: vidi, non ex audito arguo,
    ————
    Plaut.: ex aliquo est invenienda deo, Ov.: odium ex hoc ostenditur, Cic.: e petulantia etiam perfidiam suspectabat, Tac. – Hierher gehört auch b) ex persona alcis, eig. aus der Maske jmds. hervor, dann übtr. wie auch sub persona, in der Rolle, in der Eigenschaft als usw., im Charakter, unter dem Deckmantel u. dgl., Vell. u. Iustin.: dah. ex sua persona, in seinem Namen, für sich, Cic. de inv. 1, 99.
    2) statt des (klass.) bl. Abl. bei Städte- u. Inselnamen zur Bezeichnung des Ausgangspunktes, aus, von... weg (s. Spengel Ter. Andr. 70), ex Anactorio huc commigravit, Plaut.: ex Andro commigravit huc viciniam, Ter.
    3) zur Bezeichnung der Seite, von der aus etwas geschieht, a) übh., von... aus, aus... her, aus... hervor, von... herab, ex equo colloqui, Caes.: qui nihil ex occulto, nihil de insidiis agendum putant, Cic.: iudices aut e plano aut e quaesitoris tribunali admonebat, von ebener Erde aus, auf ebener Erde usw., Suet.: ex libello respondere, Plin. ep.: ex alio latere, auf der andern Seite, Plin. ep. – b) zur Angabe des leidenden Teiles am Körper, an, laborare ex pedibus, Cic. – c) zur Angabe des Punktes, von dem aus eine Entfernung bestimmt wird, non longe ex eo loco oppidum Cassivellauni abesse, Caes.
    II) in der Zeit: 1) von einem Zeitpunkte od. Zeitereignisse ab einen gewissen Zeitraum hindurch,
    ————
    von... an, seit, ex eo tempore, Cic.: ex hoc die, Plaut.: motum ex Metello consule civicum tractas, Hor. – ex eo die, quo etc., Cic.: ex eo die ad hunc diem quae fecisti, Cic.: ex adulesccntia tua, seit deinen Jünglingsjahren, Cic. – ex Kalendis Martiis usque in Octobres, Col. – insbes. ex quo, seitdem, nachdem, Liv. (u. so octavus annus est, ex quo etc., Tac. Agr. 33; vgl. Tac. ann. 14, 53: sextus decimus dies agitur, ex quo etc., Tac. hist. 1, 29: sextus mensis est, ex quo Roxane praegnans est, Curt. 10, 6 (19), 9: hic tertius December, ex quo etc., Hor. epod. 11, 5; vgl. Hand Turs. 2, 648 sq. Bünem. Lact. 7, 14, 4): ebenso ex eo, Tac. u. Suet.: ex eo, cum, Cels.: u. ex illo, Ov.
    2) zur Angabe des Eintreffens auf einen bestimmten Tag, auf, an, hunc iudicem ex Kalendis Ianuariis non habebimus, Cic.: u. so ex Idibus Martiis, Cic.
    3) zur Bezeichnung der unmittelbaren Folge, des Fortgehens, Übergehens zu etwas anderem von... aus, nach, sogleich nach, Cotta ex consulatu est profectus in Galliam, Cic.: si ex somno oculi caligant, Cels.: ex agresti immanique vita exculti ad humanitatem et mitigati sumus, Cic.: animus ex multis miseriis requievit, Sall.: so auch ex itinere, Cic.: ex fuga, Caes., Liv. u.a. – dah. a) aliud ex alio, eins nach dem andern, Ter., Cic. u.a.: ebenso alias ex aliis fingendo moras, Liv.: ut aliud ex alio, um eins nach dem andern zu besprechen, um auf das andere zu kom-
    ————
    men, Cic. – So auch von der Reihenfolge der Dinge, causae aliae ex aliis aptae, Cic. – b) diem ex die, einen Tag nach dem andern, von Tag zu Tag (εξ ἡμέρας ες ἡμέραν), Cic. – c) ex bei Amts- u. Berufsnamen, zur Angabe, daß jmd. der u. der (Konsul, Gladiator usw.) bereits gewesen sei, deutsch gewesener od. Ex-, ex consule, Eutr. u.a.: ex consulibus, Spart.: ex consulari, Corp. inscr. Lat. 12, 1524: ex advocato, Augustin. de civ. dei 22, 8, 3. p. 567, 17 D.2: ex actuario, Corp. inscr. Lat. 8, 2626; ex aquilifero legionis, ibid. 8, 2904: ex armorum custode, ibid. 8, 2982: ex beneficiario, ibid. 8, 2800: ex beneficiario tribuni, ibid. 8, 2829: ex centurione, ibid. 11, 837: ex corniculario, Cod. Theod. 8, 7, 4. Corp. inscr. Lat. 3, 3846 u. 8, 2961: ex comite largitionum, Amm.: ex comitibus, Cod. Theod.: ex gladiatore, Schol. Iuven. Vgl. die Auslgg. zu Eutr. 6, 3 in. Schopen Schol. Iuven. 6, 105. p. 377 ed. Heinr. – selten zur Bezeichnung des Lebensalters, wie ex adulto iamque maturus, den Jünglingsjahren entwachsen, Amm. 16, 7, 5.
    4) zur Bezeichnung des Ursprungs einer Sache in früherer Zeit, von... her, ceteri ex veteribus bellis agro multati, Cic.: ipse e maioribus suis hostis populi Rom. iactabat etc., von seinen Vorfahren her ein Feind usw., Tac.
    5) spätlat. verb. mit Zeitadverbien, wie: ex nunc,
    ————
    Amm.: ex tunc, Alcim. Avit.: bei den Juristen oft ex post delicto, ex post facto, s. Brisson de verbb. signif. p. 410, b.
    III) in andern Verhältnissen, in denen ein Ausgehen von etwas denkbar ist: 1) zur Bezeichnung des Ursprungs, der Herkunft, der Abstammung, statt der Adiectt. gentil. etc., aus, von, quidam ex Arcadia hospes, Nep.: puer ex aula, Hor.: civis Romanus e conventu Panormitano, Cic. – So auch a) zur Bezeichnung der Lebensverhältnisse, des Geschäfts, Studiums, dem jmd. angehört, virgines ex sacerdotio Vestae, Ter.: alia ex quaestu, i.e. alia meretrix, Ter.: fuit eodem ex studio vir eruditus, Cic.: ex asiqua nota esse, von einer Art sein, Ov. u. Petron. – u. b) des etymologischen Ursprungs, von, nach, urbem constituit, quam e suo nomine Romam iussit nominari, Cic.: e quorum nominibus proximi oceano Ingaevones vocantur, Tac.: cui postea Africano cognomen ex virtute fuit, Sall.: Aeneas urbem ex nomine uxoris Lavinium condidit, Iustin.
    2) zur Bezeichnung des Ganzen, von dem irgend etwas als dazugehöriger Teil genommen wird, dah. auch zur Umschreibung des Genet. partit., aus, von, unter, homo ex numero disertorum, Cic.: Fulginius ex primo hastato legionis XIV, Caes.: Aulus Aufidius unus ex meis intimis, Cic.: aliquis ex nobis, Cic.: e provinciis Hispaniae praeerat Cluvius Rufus, Tac.: e
    ————
    (ex) numero, unter der Zahl, Cic. u.a. – beim Superl., acerrimum ex omnibus nostris sensibus esse sensum videndi, Cic.: quod ex aliis ei maximam fidem habebat, Caes. – So auch a) zur Angabe des Volkes, zu dem jmd. gehört, Quintus Vettius Vettianus e Marsis, ein Marser, Cic.: ex Helvetiis uxorem habere, eine Helvetierin, Caes. – u. b) zur Umschreibung des Genetivs, der angibt, wozu etwas gehört, von, cortex ex arboribus, Caes.: puppes ex barbaris navibus, Caes.: u. so nihil ex pristina voluntate mutaverat, Cic.
    3) zur Angabe des Stoffes, woraus, wovon etwas bereitet wird, aus, von, statua ex aere facta, Cic.: pocula ex auro, Cic.: potiones ex absinthio dantur, Cels.: poet., hoc totum e Coa veste volumen erit, d.i. wird über das koische Gewand handeln, Prop. – ebenso a) zur Angabe des Vermögens, der Summe, wovon die Kosten zu etwas genommen werden, aus, von, ex praeda tripodem aureum Delphis ponere, Nep.: largiri ex alieno, Liv.: vivere ex rapto, Ov.: qui quaestui serviunt, quoniam is maior ex populo est, d.i. vom, beim Volke zu holen, Cels. – u. b) zur Angabe des Stoffes, mit dem vermischt etw. gegeben, genommen wird, mit, in, oliva alba ex muria, Col.: calx ex oleo subacta, Vitr.: taeda ex aceto, Petron.: nasturtium viride consectum minutatim ex aqua in vas aliquod, Varro: fracto capiti aranei tela ex oleo et
    ————
    aceto imposita, Plin.: folia thyrsique triti ex aceto bibuntur, Plin.: farina tritici ex aceto cocta, Plin. Vgl. R. Schöne Corp. inscr. Lat. 4. p. 226 (ad no. 2610). – c) zur Angabe der Farben, in die eine andere übergeht, bacae e nigro rufae, schwarzrot, Plin.: pallidus od. pallens e viridi, blaßgrün, Plin.: (apes) ex aureolo variae, goldgesprenkelt, Col.
    4) zur Bezeichnung der veranlassenden Ursache, a) der nähern Ursache od. des Grundes, aus, wegen, infolge, durch, von, ex ea causa, Cic.: ex eadem causa, Cic.: ex ea re, Cic.: qua ex re, Cic. – mater ex aegritudine misera, Ter.: ex vino vacillantes, Quint.: gravida e Pamphilo est, Ter.: filius ex Roxane futurus, Curt.: u. so oriri, nasci ex alqo, Ter. u.a.; vgl. Beier Cic. de amic. 78. – Hannibal aeger oculis ex verna intemperie, Liv.: pes alter ex vulnere claudus, Liv.: Demetrius ex doctrina nobilis et clarus, Cic.: ex alqo dolere, Cic.: laborare ex invidia, Cic.: ex perfidia et malitia alci irasci, Cic.: veritus ex anni tempore, ne etc., Sall.: u. so bei Substst., timor ex imperatore, contemptio ex barbaris, Tac. – subitum ex repentino nubilo frigus, Cels.: ex hac clade atrox ira (sc. orta), Liv. – So auch in den Redensarten triumphare, triumphum agere ex etc., victoriam ferre ex etc., alcis victoria ex etc., Cic., Liv. u.a.; vgl. Drak. Liv. 38, 37, 2. – Bes. auch bei Pronom. in den üblichen Formeln ex eo quod, ex eo quia, deshalb weil, Cic.: ex
    ————
    quo factum est, quod, woher es kam, daß usw., Cic.: u. bei Schlüssen, ex quo, e quibus, weshalb, weswegen, Cic. u.a.: ex quo fit, efficitur, woraus hervorgeht, Cic.: ex eo fit, ut etc., deshalb geschieht es, daß usw., Cic. – b) der entfernteren Ursache, der Veranlassung, der Folge, von seiten, auf Anlaß, auf Veranlassung, infolge von usw., nulla in eo culpa ex principe, von seiten des Fürsten, Tac.: damnatus est Megabocchus ex Sardinia, von Sardinien aus, auf Anlaß Sardiniens, Cic. – nos hic te ad mensem Ianuarium exspectamus ex quodam rumore an ex litteris ad alios missis, Cic.: ex nuntiis cunctabundus, Tac.: ex occasione, Suet.: ex omni occasione, bei jeder Gelegenheit, Plin. ep. – ex vulnere mori, Liv.: ex vulneribus mori, Asin. Poll. in Cic. ep., perire, Liv.: ex Auli socordia spem salutis habere, Sall.: ex quo (infolgedessen) vereor, ne etc., Cic. ep. 2, 10, 1. – c) in der spätern Latinität zur Bezeichnung des Mittels u. Werkzeugs, wofür die Klassiker den Abl. od. per gebrauchen, mit, vermittels, durch, monumentum ex litteris aureis scriptum, Testam. porc.: nudus ex arborum foliis se obruit, Hyg.: mustum agitabis ex canna radicata vehementer, Pallad.: Medea ex venenis multa miracula fecit, Hyg. Vgl. Muncker Hyg. fab. 20. Haupt opusc. 2, 181.
    5) zur Bezeichnung des Übergangs einer Person aus einem Zustande in einen andern, aus, ex oratore
    ————
    arator factus, Cic.: fierent iuvenes subito ex infantibus parvis, Liv.: ex beato miser, Cic. – auch des Tretens einer Sache an die Stelle einer andern, adeo duas ex una civitate discordia fecerat, zwei aus einem, zwei an die Stelle des einen, Liv.
    6) zur Bezeichnung der Gemäßheit, nach der wie nach einer Ntichtschnur od. Norm etwas geschieht, nach, gemäß, zufolge, kraft, ex senatus consulto, ex senatus sententia, Sall. u. Cic.: ex omnium sententia, Cic.: ex edicto, ex decreto, Cic.: ex lege, ex legibus, ex iure, Cic.: ex foedere, Liv.: ebenso ex pacto, Nep.: ex convento, Cic.: ex consuetudine sua, Caes.: e (od. ex) more, Ter., Verg. u.a.: e natura esse, Cic.: e virtute esse, Cic.: ex re, Phaedr.: ex re et ex tempore, Cic.: ex litteris meis te animum meum desiderare, Cic.: ex nullius iniuria, ohne Beeinträchtigung jmds., Liv. – Insbes.: a) ex mea, tua re, meiner-, deiner Sache gemäß, mir, dir zum Nutzen, -zum Besten, Ter., Cic. u.a.: e re publica, zum Nutzen, Vorteil des Staats, Cic.: ebenso ex usu esse, vorteilhaft, nützlich sein, Ter., Cic. u.a. – b) ex animo, von ganzem Herzen, aufrichtig, Cic.: miser ex animo fit, wirklich, Plaut. – c) ex sententia, nach Wunsch, Cic.: mea ex sententia, Cic. (anders oben ex senatus sententia etc.).
    7) zur Bezeichnung der Rücksicht, Hinsicht, nach der etwas geschieht od. gilt, in Rücksicht, in Hin-
    ————
    sicht, nach, ex ratione libertatis, officii, in Rücksicht der usw., Cic.: e nostra dignitate, in Rücksicht auf usw., Cic.: dah. die Verbindungen iudicare, aestimare, metiri, ponderare, pendĕre, consulere ex alqa re, b. Cic. u.a.: ebenso illum exercitum ex Gallicanis legionibus magno opere contemno, im Vergleich zu usw., Cic.
    IV) Aus den bisher angegebenen Verhältnissen haben sich eine Menge Adverbialausdrücke mit ex gebildet, 1) in Verbindung mit Substst.: ex industria, mit Fleiß, vorsätzlich, Cic.: ex memoria, aus dem Gedächtnisse, auswendig (= memoriter), Cic.: ex parte, zum Teil, teils, Cic.: e vestigio, sogleich, Caes.: e regione, gegenüber, Cic. – 2) mit Adjj.: ex facili, leicht, Ov.: ex integro, von neuem, Plin. ep. u.a.: ex vero (= vere), wahr, wirklich, Sall. – 3) m. Partiz.: ex abundanti, reichlich, Quint.: ex affluenti (= affluenter), Tac.: ex continenti (= continuo), sofort, unverzüglich, Iustin.: ex inopinato, unvermutet, Cic.: ex insperato, unverhofft, Liv. u. Ov.
    In der Zusammensetzung herrscht der Begriff aus, heraus, weg, ab, herab, auch von der Tiefe in die Höhe, empor, auf, hinauf. Es bezeichnet aber auch a) ein Herausbewegen eines Ggstds. aus seiner frühern Natur, deutsch ver-, wie in effemino, gleichs. aus seiner Natur herausbringend verweiblichen; dah. auch eine Privation od. Negation des Grundbe-
    ————
    griffs, wie in effreno, egelidus no. I. – b) ein Hinaus-, Zuendeführen, eine Vollendung, wie in efficio, excolo; dah. oft = von Grund aus, völlig, wie in emorior, eneco; od. bis ganz hin, wie in elabi; u. übh. eine Steigerung des Grundbegriffs = überaus, sehr, ganz, wie in edurus, efferus.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > ex

  • 15 lurco

    1. lurco (altlat. lurcho), āre, u. lurcor (lurchor), ārī (2. lurco), den Fresser machen, fressen, absol., lurcare cum Flora, Varro sat. Men. 136. – mit Acc., lardum lurchare, Pompon. com. 169, lurcari, Lucil. 79.
    ————————
    2. lurco (lurcho), ōnis, m., ein Fresser, Schlemmer, Wüstling, bes. als Schimpfwort, Lucil. 75 (Plur.). Suet. gr. 15: lurco edax, Plaut. Pers. 421: obszön v. einem Wollüstling, Apul. met. 8, 25. – als Beiname, M. Aufidius Lurco, der zuerst einen Pfau mästete, Varro r. r. 3, 6, 1. Plin. 10, 45; M. Perpenna Lurco, Corp. inscr. Lat. 6, 916: u. dav. Lurcōniānus, a, um, lurkonianisch, eines Lurko, Apiciana et Lurconiana condimenta, Tert. de anim. 33. – Alte Schreibweise lurcho, s. Serv. Verg. Aen. 6, 4. Prob. cath. 16, 33 K.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > lurco

  • 16 tucca

    см. Aufidius.

    Латинско-русский словарь к источникам римского права > tucca

  • 17 contestato

    con-testor, ātus, 1, v. dep., to take or call to witness.
    I.
    Prop.
    A.
    In gen.:

    deos hominesque,

    Cic. Verr. 2, 4, 29, § 67; cf.

    deos,

    Caes. B. G. 4, 25:

    caelum noctemque,

    Cic. Fl. 40, 102.—Far more freq.,
    (β).
    In pass. signif.: contestari, to be called to witness, P. Aufidius ap. Prisc. p. 793 P.—
    B.
    Esp., jurid. t. t.:

    litem,

    to introduce a lawsuit by calling witnesses, to bring an action, to set on foot, Cic. Att. 16, 15, 2; id. Rosc. Com. 18, 53; Gell. 5, 10, 8; Cod. Just. 3, 9 al.; cf. Paul. ex Fest. p. 57, 18 Müll.—
    (β).
    In pass. signif.: lis contestatur, Lex Gall. Cisalp. 1, 48; Dig. 9, 4, 26, § 5 al.; so,

    lite contestata,

    Cic. Rosc. Com. 11, 32; 12, 35:

    cum lis contestata cum Flavio damni injuriā esset,

    id. ib. 18, 54; Dig. 24, 3, 22 et saep.; cf. Prisc. p. 793 P.—
    (γ).
    contestātō, adverbially, by aid of witnesses, Dig. 15, 4, 1; 25, 3, 1 al.—
    II.
    Trop., part. perf.: contestatus, in pass. signif., proved by witness, tried:

    ab hac perenni contestataque virtute majorum,

    proved, Cic. Fl. 11, 25.

    Lewis & Short latin dictionary > contestato

  • 18 contestor

    con-testor, ātus, 1, v. dep., to take or call to witness.
    I.
    Prop.
    A.
    In gen.:

    deos hominesque,

    Cic. Verr. 2, 4, 29, § 67; cf.

    deos,

    Caes. B. G. 4, 25:

    caelum noctemque,

    Cic. Fl. 40, 102.—Far more freq.,
    (β).
    In pass. signif.: contestari, to be called to witness, P. Aufidius ap. Prisc. p. 793 P.—
    B.
    Esp., jurid. t. t.:

    litem,

    to introduce a lawsuit by calling witnesses, to bring an action, to set on foot, Cic. Att. 16, 15, 2; id. Rosc. Com. 18, 53; Gell. 5, 10, 8; Cod. Just. 3, 9 al.; cf. Paul. ex Fest. p. 57, 18 Müll.—
    (β).
    In pass. signif.: lis contestatur, Lex Gall. Cisalp. 1, 48; Dig. 9, 4, 26, § 5 al.; so,

    lite contestata,

    Cic. Rosc. Com. 11, 32; 12, 35:

    cum lis contestata cum Flavio damni injuriā esset,

    id. ib. 18, 54; Dig. 24, 3, 22 et saep.; cf. Prisc. p. 793 P.—
    (γ).
    contestātō, adverbially, by aid of witnesses, Dig. 15, 4, 1; 25, 3, 1 al.—
    II.
    Trop., part. perf.: contestatus, in pass. signif., proved by witness, tried:

    ab hac perenni contestataque virtute majorum,

    proved, Cic. Fl. 11, 25.

    Lewis & Short latin dictionary > contestor

  • 19 et

    ĕt, conj. [Sanscr. ati, beyond; Gr. eti, besides, yet; Lat. et-iam, at-avus], serves to connect, in the most general manner, single words or entire sentences, and.
    I.
    In gen.: qui illius impudentiam norat et duritudinem, Cato ap. Gell. 17, 2, 20: te sale nata precor, Venus et genetrix patris nostri, Enn. ap. Non. 378, 16 (Ann. v. 53 ed. Vahlen): blande et docte percontat, Naev. ap. Non. 474, 7:

    ut, quoad possem et liceret, a senis latere numquam discederem,

    Cic. Lael. 1, 1:

    de quo praeclare et multa praecipiuntur,

    id. Or. 21, 70:

    qui filium consularem clarum virum et magnis rebus gestis amisit,

    id. Fam. 4, 6; cf.:

    major (frater) et qui prius imperitarat,

    Liv. 21, 31:

    haec pueris et mulierculis et servis et servorum simillimis liberis esse grata,

    Cic. Off. 2, 16, 57 et saep.:

    salicta locis aquosis, humectis, umbrosis, propter amnes ibi seri oportet. Et id videto, uti, etc.,

    Cato, R. R. 9:

    optime vero, frater: et fleri sic decet,

    Cic. Leg. 2, 3 fin.:

    qua de re est igitur inter summos viros major dissensio? Et omitto illa, quae relicta jam videntur,

    id. Ac. 2, 42 et saep.
    II.
    In partic.
    A.
    To subjoin a word or phrase which more accurately defines or more briefly comprehends what goes before, and indeed, and moreover, and that too:

    te enim jam appello, et ea voce, ut me exaudire possis,

    Cic. Mil. 25, 67:

    at laudat, et saepe, virtutem,

    id. Tusc. 3, 20, 48; cf.:

    id, et facile, effici posse,

    Nep. Milt. 3, 4:

    errabas, Verres, et vehementer errabas,

    Cic. Verr. 2, 5, 46, § 121;

    so with a repetition of the same word: hostis et hostis,

    id. ib. 2, 2, 21, §

    51: tenetur, judices, et manifeste tenetur,

    id. ib. 2, 3, 65, § 152; id. Cat. 3, 10; id. Deiot. 3; id. Mil. 23, 61 al.; Liv. 26, 13; Sen. de Clem. 15 et saep.:

    haec nostra ut exigua et minima contemnimus,

    Cic. Ac. 2, 41, 127; cf. id. ib. 2, 10, 32:

    nulla enim nobis societas cum tyrannis, et potius summa distractio est,

    id. Off. 3, 6, 32; cf.: cur eo non estis contenti? et cur id potius contenditis, quod? [p. 661] etc., id. Ac. 2, 17, 74:

    si te ipse et tuas cogitationes et studia perspexeris,

    id. Fin. 2, 21, 69:

    omitto illa, quae relicta jam videntur, et Herillum, qui in cognitione et scientia summum bonum ponit,

    id. Ac. 2, 42:

    Romani, quibus Poeni et Hannibal in cervicibus erat,

    Just. 29, 3, 7:

    studiose ab his siderum magnitudines, intervalla, cursus anquirebantur et cuncta caelestia,

    Cic. Tusc. 5, 4, 10:

    valde a Xenocrate et Aristotele et ab illa Platonis familia discreparet,

    id. Leg. 1, 21, 55 et saep.:

    et appetendi et refugiendi et omnino rerum gerendarum initia proficiscuntur aut a voluptate aut a dolore,

    Cic. Fin. 1, 12, 42. —
    B.
    To connect things similar or dissimilar after the words aeque, par, idem, similis, alius, etc. (more commonly atque, v. atque, I. 2.), as, than, and:

    nisi aeque amicos et nosmet ipsos diligamus,

    Cic. Fin. 1, 20, 67, v. aeque:

    omnia fuisse in Themistocle paria et in Coriolano,

    Cic. Brut. 11, 43; cf.:

    nunc tu mihi es germanus pariter corpore et animo,

    Ter. Ad. 5, 8, 34:

    Clodius eadem hora Interamnae fuerat et Romae,

    Cic. Mil. 17 fin.; cf. Sall. C. 58, 11:

    haec eodem tempore Caesari referebantur, et legati veniebant, etc.,

    Caes. B. G. 1, 37, 1:

    similem sibi videri vitam hominum et mercatum eum, qui, etc.,

    Cic. Tusc. 5, 3, 9; cf.:

    neu simili forma et quom, etc.,

    Lucr. 2, 416 and 420:

    nec ratione alia, et cum,

    id. 1, 280:

    non enim alia causa est aequitatis in uno servo et in pluribus,

    than, Cic. Caecin. 20, 57; id. Off. 2, 18; id. de Or. 3, 18, 66; id. Cael. 28 fin.; Cael. ap. Cic. Fam. 8, 1, 3:

    aliter doctos (loqui) et indoctos?

    Cic. Fin. 5, 29 fin.
    C.
    To connect two immediately successive points of time (only in poets and historians, esp. since the Aug. per.; cf. atque, II. C.), often to be rendered in English by when, and then: advenit, et navibu' complevit litora, Poeta ap. Cic. Div. 1, 31 fin.:

    dixit, et extemplo... sensit medios delapsus in hostes,

    Verg. A. 2, 376:

    dixit (dixerat), et,

    id. ib. 1, 402; 2, 705; 3, 258; Val. Fl. 1, 569; Stat. Th. 2, 120 al.; cf.:

    nec plura effatus et,

    Verg. A. 8, 443:

    sic fatus et,

    Stat. Th. 12, 773:

    nec longum tempus et ingens exiit arbos,

    Verg. G. 2, 80; cf. Stat. Th. 7, 300; Plin. Ep. 5, 14, 8; Tac. H. 2, 95:

    vix prima inceperat aestas, Et pater Anchises dare fatis vela jubebat,

    Verg. A. 3, 9; so,

    vix... et,

    id. ib. 5, 858; 6, 498; Stat. Th. 2, 293; cf.:

    vixdum... et,

    Liv. 43, 4, 10; cf.

    also: simul haec effatur, et, etc.,

    Luc. 6, 246.—
    D.
    After an imperative, to subjoin the consequence of an action ( poet. and in postAug. prose), and then:

    dic quibus in terris, et eris mihi magnus Apollo,

    Verg. E. 3, 104; Ov. Am. 2, 14, 44; Phaedr. 3, 5, 7; Luc. 4, 487; 2, 515; Sen. de Clem. 1, 16; Plin. Pan. 43, 3; 45, 6: sit mihi, quod nunc est, etiam minus;

    et mihi vivam Quod superest aevi,

    Hor. Ep. 1, 18, 107.—
    E.
    To subjoin the minor proposition (assumptio or propositio minor) in a syllogism, now, but (cf. atque, II.):

    eorum, qui videntur, alia vera sunt, alia falsa: et quod falsum, id percipi non potest: nullum igitur est, etc.,

    Cic. Ac. 2, 13, 40; id. Tusc. 3, 4, 9; 5, 17; id. N. D. 3, 13, 33 al.—
    F.
    With an accessory affirmative notion, and in fact, and indeed, and truly, and so:

    multa me sollicitant... et sexcenta sunt, Cic. Att! 2, 19: et sunt illa sapientis,

    id. Tusc. 3, 8 fin.; id. Leg. 2, 3, 7:

    et erat, ut retuli, clementior,

    Tac. A. 2, 57: jam pridem a me illos abducere Thestylis orat;

    Et faciet, quoniam sordent tibi munera nostra,

    Verg. E. 2, 44 et saep.:

    estne ille noster Parmeno? et certe ipsus est,

    Ter. Eun. 5, 6, 4;

    with certe,

    id. Ad. 1, 1, 53;

    with hercle,

    Cic. Brut. 72; id. Fin. 2, 8; id. Fam. 2, 18, 2.—
    G.
    To subjoin an emphatic question or exclamation:

    et sunt qui de via Appia querantur, taceant de curia?

    Cic. Mil. 33, 91; id. Sest. 39, 80; id. Clu. 40, 111; id. Phil. 1, 8 et saep.; Verg. G. 2, 433; id. A. 1, 48; Ov. M. 13, 338 al.:

    et his tot criminibus testimoniisque convictus in eorum tabella spem sibi aliquam proponit, etc.,

    Cic. Verr. 2, 5, 16 fin.; id. Mil. 12 fin.; Plin. Pan. 28, 6; Flor. 4, 2, 89.—Esp. with quisquam:

    et quisquam dubitabit quin, etc.,

    Cic. de Imp. Pomp. 14, 42 Matthiae; Ov. Am. 3, 8, 1 al.—
    H.
    To connect an idea as either homogeneous or complementary to that which precedes, and so too, and also, and moreover, and at the same time; too, also, likewise (hence, often in Liv., Curt., and late Lat., rarely in Cic., = etiam; cf. Anton. Stud. pp. 26-69;

    Krebs, Antibarb. p. 420): Terentia te maxime diligit salutemque tibi plurimam ascribit, et Tulliola, deliciae nostrae,

    Cic. Att. 1, 5 fin.: Ge. Salvus sis. Di. Et tu salve, Plaut. Stich. 2, 1, 44; id. Trin. 1, 2, 11; id. Mil. 4, 8, 42; Ter. Hec. 1, 2, 122;

    for which: salve et tu,

    Plaut. Most. 3, 1, 42; v. the foll.:

    haec ipsa mihi sunt voluptati: et erant illa Torquatis,

    Cic. Fin. 1, 7, 25:

    ubi tunc eras? Romae. Verum quid ad rem? et alii multi,

    id. Rosc. Am. 33, 92; cf.

    ib. § 94: et illud videndum quanto magis homines mala fugiant,

    id. Part. 26:

    et mihi sunt vires, et mihi facta tuba'st!

    Tib. 2, 6, 10; cf. Ov. Tr. 1, 3, 83:

    nihil verius. Probe et ille,

    Cic. Tusc. 4, 34, 73; so,

    et ille,

    id. ib. 3, 13 fin.:

    et ipse,

    id. Caecin. 20 fin.; so id. de Or. 1, 46, 202; Liv. 1, 12; 6, 3; 41, 24 et saep.; cf.:

    simul et ille,

    Cic. Clu. 4, 10; 17, 48; 57, 155; id. Verr. 2, 5, 1:

    simul et iste,

    id. ib. 2, 1, 41; Sall. J. 20, 1 et saep.:

    et nunc ego amore pereo,

    Plaut. Poen. 1, 1, 14; so,

    et nunc,

    id. Curc. 4, 2, 7; Cic. Leg. 2, 16, 40; id. Fam. 13, 54, 2; Caes. B. G. 6, 13 fin.;

    for which: nunc et,

    Hor. C. 1, 4, 11; cf.:

    nonnumquam et,

    Caes. B. G. 1, 15, 3:

    sunt et,

    Cic. Top. 6; Verg. A. 9, 136:

    meruit et,

    Suet. Caes. 3 et saep.:

    quoniam formam cepi hujus in me et statum, Decet et facta moresque hujus habere me similes item,

    Plaut. Am. 1, 1, 111:

    nam et qui parat pecus, necesse est constituat numerum, etc.,

    Varr. R. R. 2, 1, 24: so,

    nam et,

    Cic. Leg. 1, 11; 2, 25, 63; id. de Or. 1, 25; id. Off. 1, 40, 142; Liv. 6, 19 al.; cf.:

    at et,

    Cic. Tusc. 3, 3:

    sed et,

    id. Att. 5, 10 fin.; Quint. 10, 1, 107;

    and with a preceding non modo or non solum (post-Aug.),

    Tac. G. 15, 35; id. A. 14, 39; Suet. Aug. 89 et saep.; cf.:

    et... non = ne... quidem, ego vero et in ipsa suffocatione non desii, etc.,

    Sen. Ep. 54, 3:

    ergo et,

    Cic. Fin. 3, 8, 27; id. Leg. 1, 12, 33; id. Div. 1, 50, 114:

    itaque et,

    id. Tusc. 3, 26, 63 et saep.—
    I.
    When repeated, et... et, it serves, like the Gr. kai... kai or te kai, to connect two ideas partitively, both... and, as well... as, not only... but also:

    hoc etiam ad malum accersebatur malum, Et discipulus et magister perhibebantur improbi,

    Plaut. Bacch. 3, 3, 23; 4, 8, 45:

    et audax et malus,

    id. ib. 4, 9, 25:

    eloquere utrumque nobis, et quid tibi est, et quid velis nostram operam,

    id. Cist. 1, 1, 59:

    ut et severitas adhibeatur et contumelia repellatur,

    Cic. Off. 1, 38, 137:

    dimitto (puerum), et ut a magistris ne abducam et quod mater discedit,

    id. Q. Fr. 3, 9 fin.:

    non et legatum argentum est et non est legata numerata pecunia,

    id. Top. 13 et saep. More than twice:

    quo facilius et hujus hominis innocentissimi miserias et illorum audaciam cognoscere possitis et rei publicae calamitatem,

    Cic. Rosc. Am. 5 fin.;

    so three times,

    id. Att. 12, 4, 2; id. Q. Fr. 3, 9 fin. et saep.;

    six times,

    Cic. Fam. 13, 25;

    ten times,

    id. de Or. 1, 20, 90.—With a subordinate que or atque:

    nam et semper me coluit diligentissimeque observavit et a studiis nostris non abhorret,

    Cic. Fam. 13, 22;

    with atque,

    id. de Or. 1, 21, 95.—Et... que are sometimes used for et... et (rarely in Cic.;

    freq. in Liv. and post-Aug. writers): quis est quin intellegat et eos inmemores fuisse, nosque honestate duci?

    Cic. Fin. 5, 22, 64; id. Brut. 88, 302:

    id et singulis universisque semper honori fuisse,

    Liv. 4, 2; 5, 46 fin.; 24, 2 fin.; 32, 32 fin.; Tac. Agr. 2 fin.; Suet. Ner. 33 al.—Sometimes the second et subjoins a more weighty assertion; in which case et... et = cum... tum, not only... but also:

    homo et in aliis causis exercitatus et in hac multum et saepe versatus,

    Cic. Quint. 1, 3; id. Fat. 1, 2; id. de Or. 1, 9, 38; id. Off. 2, 11, 38.—
    2.
    Et... neque or neque... et, when one clause is a negative (but et... et non, et non... et, when only one word is negatived):

    ego vero et exspectabo ea quae polliceris neque exigam, nisi tuo commodo,

    Cic. Brut. 4 fin.:

    ego si et Silius is fuerit, quem tu putas nec Drusus facilem se praebuerit, Damasippum velim aggrediare,

    id. Att. 12, 33:

    cui quidem ita sunt Stoici assensi, ut et, quicquid honestum esset, id utile esse censerent, nec utile quicquam, quod non honestum,

    id. Off. 3, 3, 11: pueris nobis Cn. Aufidius praetorius et in senatu sententiam dicebat nec amicis deliberantibus deerat et Graecam scribebat historiam et videbat in litteris, id. Tusc. 5, 38 fin.:

    quia et consul aberat... nec, etc.,

    Liv. 22, 8 et saep.:

    nec miror et gaudeo,

    Cic. Fam. 10, 1 fin.:

    nam nec in eo jus cognationis servavit, cui ademit regnum, et eum, cui dedit, etc.,

    Just. 8, 6 fin.:

    id et nobis erit perjucundum et tibi non sane devium,

    Cic. Att. 2, 4 fin.:

    locus is melior, quem et non coquit sol et tangit ros,

    Varr. R. R. 3, 14.—

    Rarely neque... et = non quidem... sed: amicitias neque facile admisit et constantissime retinuit,

    Suet. Aug. 66.—
    K.
    Less freq., tum... et, et... tum, in the same sense:

    omnis ejus oratio tum in virtute laudanda et in hominibus ad virtutis studium cohortandis consumebatur,

    Cic. Ac. 1, 4, 16:

    et in ceteris eloquentiae partibus, tum maxime in celeritate et continuatione verborum adhaerescens, etc.,

    id. Brut. 93, 320. See Hand Turs. II. pp. 467-540.

    Lewis & Short latin dictionary > et

  • 20 lurcho

    1.
    lurco, āre, v. a., and lurcor, āri, v. dep. n. [perh. lura, to have a stomach of leather], to eat voraciously, to devour:

    lurcare est cum aviditate cibum sumere,

    Non. 10, 31: lardum, Pomp. ap. Non. 11, 6 (Com. Rel. v. 169 Rib.):

    ut lurcaretur lardum,

    Lucil. ib. 11, 2.
    2.
    lurco ( lurcho, Serv. ad Verg. A. 6, 4; Prob. p. 1455 P.), ōnis, m., a gormandizer, glutton.— Lit.:

    lurco, edax, furax, fugax,

    Plaut. Pers. 3, 3, 16: vivite lurcones, comedones, vivite ventres, Lucil. ap. Non. 11, 9:

    lastaurum et lurconem et nebulonem popinonemque appellans,

    Suet. Gram. 15: lurcones capacis gulae homines et bonorum suorum consumptores, Paul. ex Fest. p. 120.
    3.
    Lurco, ōnis, m., a Roman surname. Esp., M. Aufidius, who was the first to fatten peacocks for the table, Varr. R. R. 3, 6, 1; Plin. 10, 20, 23, § 45.—So of M. Perpenna Lurco, Inscr. Grut. 237, 8.—
    B.
    Transf., a voluptuary, debauchee, App. M. 8, p. 213, 6.—Hence,
    II.
    Lurcōnĭānus, a, um, adj., of or belonging to Lurco, Lurconian:

    Apiciana et Lurconiana condimenta,

    Tert. Anim. 33.

    Lewis & Short latin dictionary > lurcho

См. также в других словарях:

  • Aufidius — is the nomen of the gens Aufidia of ancient Rome.* Gnaeus Aufidius Orestes, consul 71 BC * Marcus Aufidius Lurco, a magistrate and maternal grandfather to Roman Empress Livia Drusilla * Aufidius Bassus, historian * Publius Iuuentius Celsus T.… …   Wikipedia

  • Aufidĭus — Aufidĭus, 1) Marcus, Römer, übernahm 178 v. Chr. gegen eine Geldsumme für Sicherheit u. Erhaltung des Capitols in baulichem Stand zu sorgen, u. entdeckte, daß die dort aufbewahrten Schilder nicht von Erz, sondern von Silber waren. 2) Cnejus, war… …   Pierer's Universal-Lexikon

  • AUFIDIUS — I. AUFIDIUS cognomentô Lurco, qui primus pavones saginare aggreslus est, ex eo quaestu reditum sexagenorum millium Sestertiorum percipiens. Plin. l. 10. c. 20. Aufidii meminit Horat. l. 2. Sat. 4. v. 24. Aufidius forti miscebat mella Falerno. II …   Hofmann J. Lexicon universale

  • Aufidius Bassus — war ein römischer Geschichtsschreiber, der in der ersten Hälfte des 1. Jahrhunderts n. Chr. lebte. Über die Person des Aufidius Bassus ist nur sehr wenig bekannt. Er war ein Freund Senecas und ein Epikureer.[1] Er galt auch als ein angesehener… …   Deutsch Wikipedia

  • AUFIDIUS baslus — nobilis Historicus, tempore Quintiliani, qui de rebus Germaucis Historiam conscripsit. Etiam de bello Civili egit: unde ista sunt, quae M. Seneca de Cicerone refert. Meminit eius auctor de causis corruptae eloquentiae, c. 23. et fortasle idem est …   Hofmann J. Lexicon universale

  • Aufidius Namusa — was a Roman jurist and writer of the 1st century BC. [cite encyclopedia | last = Long | first = George | authorlink = George Long (scholar) | title = Namusa, Aufidius | editor = William Smith | encyclopedia = Dictionary of Greek and Roman… …   Wikipedia

  • AUFIDIUS Victorinus — bis Consul et Praefectus Urbi, inter condiscipulos et amicos M. Antonini Philosophi, memoratur Iul. Capitolino in Vita huius Imper. c. 3. Amavit ex condiscipulis praecipuos Senatorii ordinis Seium Fuscianum et Anfidium Victorinum. Ubi membranae… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • Aufidius Bassus — was a Roman historian who lived in the reign of Tiberius.His work, which probably began with the civil wars or the death of Caesar, was continued by the elder Pliny. The elder Pliny carried it down at least as far as the end of Nero s reign.The… …   Wikipedia

  • AUFIDIUS Cnejus — civis Roman. vixit Olymp. 170. sub finem regni Prolemaei Lathuri. Caecus, nihilominus Senatum frequentavit, et egregia opera edidit. Plin. l. 6. c. 9. Alium cognominem adoptavit. Cicer. Tusc. 5 …   Hofmann J. Lexicon universale

  • AUFIDIUS Fronto — vide Marcus …   Hofmann J. Lexicon universale

  • AUFIDIUS Luscus — Fundorum Praetor. Horat. l. 1. Sat. 5. v. 34. Fundos, Aufidiô Luscô Praetore, libenter Linqurmus, insani ridentes praempta scribae …   Hofmann J. Lexicon universale

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»