-
1 ἐπι-κατα-κλάω
ἐπι-κατα-κλάω (s. κλάω), Erkl. von ἐπιγνάμπτω, Apoll. L. H.
-
2 κατα-κλάω
κατα-κλάω (s. κλάω), zerbrechen, zerknicken; ἐπὶ ἀνϑερίκων καρπὸν ϑέον οὐδὲ κατέκλων Il. 20, 227; κατεκλάσϑη δ' ἐνὶ καυλῷ ἔγχος 13, 608; κατέκλασε γὰρ ἐντέων σϑένος οὐδέν Pind. P. 5, 32; τὰ δόρατα κατέκλων Her. 9, 60; αὐχένα ἐπὶ γαίης, niederbeugen, Thuc. 25, 147. – Häufig übertr., αὐτὰρ ἔμοιγε κατεκλάσϑη φίλον ἦτορ Od. 4, 538, mein Herz wurde gebrochen, vgl. 9, 256. 10, 198. 12, 277; οὐδὲ κατεκλάσϑης τε καὶ ᾤκτισας Callim. Del. 107; a. sp. D. So ist auch bei Plat. οὐδένα ὅντινα οὐ κατέκλασε τῶν παρόντων, er erschütterte, rührte Jeden, Phaed. 117 d richtige Lesart für κατέκλαυσε, was »zu Thränen bringen« heißen sollte; κατέκλασε καὶ συνέτριψεν αὐτῷ τὴν διάνοιαν Plut. Timol. 4. – Auch = schwächen, Eur. Cycl. 766 u. Sp.; brechen, τὸ ϑράσος κατακέκλαστο Plut. Fab. 11; τὸ σοβαρόν amat. 21; von der Stimme, im Ggstz von ἀνακλᾶν, sie tiefer machen, Luc. salt. 27; bei Hippocr. κατακλώμεναι φωναί, gebrochene Stimme.
-
3 κατακλάω
κατα-κλάω, zerbrechen, zerknicken; αὐχένα ἐπὶ γαίης, niederbeugen. Häufig übertr., αὐτὰρ ἔμοιγε κατεκλάσϑη φίλον ἦτορ, mein Herz wurde gebrochen; οὐδένα ὅντινα οὐ κατέκλασε τῶν παρόντων, er erschütterte, rührte jeden. Auch = schwächen; brechen; von der Stimme, Ggstzv ἀνακλᾶν, sie tiefer machen; κατακλώμεναι φωναί, gebrochene Stimme -
4 πλάσσω
Grammatical information: v.Meaning: `to knead, to form, to mould, to shape (a soft mass); to think up, to imagine, to pretend' (Hes.).Other forms: Att. - ττω, fut. πλάσω, aor. πλάσ(σ)αι (Hes.), pass. πλασθῆναι, perf. πέπλασμαι (IA.), act. πέπλακα (hell.).Compounds: Very often w. prefix in diff. senses, e.g. κατα-πλάσσω `to spread, to besmear', ἐμ-πλάσσω `to smear, to stop up' (cf. bel.).Derivatives: Many derivv. Nom. actionis: 1. πλάσμα n. `forming, formation, fiction' (IA.) with - ματίας m. `fictional', - ματώδης `id.' (Arist.), - ματικός `id.' (S.E.); ἔμ-, ἐπί-, κατά-πλασμα n. `plaster' (medic.). 2. πλάσις ( ἀνά-πλάσσω, κατά-πλάσσω etc.) f. `forming, formation, figuration' (Hp., Arist.). 3. ἀνα-πλασμός m. `figuration' (Plu.), μετα-πλασ-μός m. `transformation' (gramm.) a.o. 4. κατα-πλαστύς f. `besmearing' (Hdt. 4, 175). Nom. agentis a. instr.: 5. πλάστης m. `former, moulder, maker' (Pl.), often in synthet. compp., e.g. κηρο-πλάστης m. `modeller in wax' (Pl.) with - έω (Hp.) etc.; f. πλάσ-τις (Ael.), - τειρα (Orph., APl.), - τρια ( Theol.Ar.). 6. πλάστρον n. `earring' (Att. inscr. a.o.), ἔμπλασ-τρον n., - τρος f. `ointment' or `plaster' (Dsc., Gal., pap.). Adj.: 7. πλαστός `formed, shaped, thought up' (Hes.), ἔμπλασ-τον n., - τος f. `ointment, plaster' (Hp.); πλαστή f. `clay wall' (pap.) with περι-, συμ-πλαστεύω `to surround, to construct with a π', πλαστευτής m. `builder of a π.' (pap.). 8. πλαστικός ( προσ-, ἐν-, ἀνα-) `suitable for forming, plastic' (Pl.). -- a.o.; κορο-πλάστης hell.). On πλάθανον s.v.Origin: PG [a word of Pre-Greek origin]Etymology: Common verbal stem πλαθ-; from there on the one hand the yot-present *πλαθ-ι̯ω \> πλάσσω (on the phonetics Schwyzer 320), on the other hand the non-present forms (which on themselves could also go back on πλα- with analog. πλάσσαι, πλασθῆναι, πλαστός; cf. on κλάω). -- No correspondence outside Greek. As the θ (IE *dh) prob. orig. has present-forming, in any case formantic function ( πλή-θω, βρί-θω etc.; Schwyzer 703), πλά-θω can belong to the group of pelā- `broaden' (s. πλάξ); one has to assume an orig. meaning `smear thin, make flat'; s. WP. 2, 63. On the meaning `smear' (in κατα-, ἐμ-πλάσσω) and `knead, form' cf. the same duplicity in Skt. déhmi `spread, smear' and Lat. fingō `knead, form' (cf. on τεῖχος). -- From ἔμπλαστρον Lat. emplastrum, Fr. emplâtre etc.; MLat. plastrum ` Pflaster, plaster', Fr. plâtre, OHG pflastar etc. -- Cf. πλάξ; cf. also παλάθη and πλάστιγξ. -- A form πλαθ- annot be derived from IE, cf. on πλάθανον. So it must be of Pre-Greek origin.Page in Frisk: 2,551-552Greek-English etymological dictionary (Ελληνικά-Αγγλικά ετυμολογική λεξικό) > πλάσσω
-
5 σπάω
σπάω, σπάομαιGrammatical information: v.Meaning: `to draw', e.g. a sword, `to pull out, to tug, to wince, to attract, to snatch, to pull off, to sprain, to drag or to lure somewhere, to pull in, to suck in, to slurp down' (S., Ar. a. o.)Other forms: Aor. σπάσαι, σπάσ(σ)ασθαι, pass. σπασθῆναι (Il.), fut. σπάσω, - ομαι, perf. midd. ἔσπασμαι (IA.), act. ἔσπακα (Ar., Arist. a. o.).Compounds: Very often w. prefix in different shades of meaning, e.g. ἀνα-, ἀπο-, δια-, ἐπι-, κατα-, περι-.Derivatives: A. From the unenlarged root: 1. σπάσις, mostly to the prefixed verbs, e.g. ἀνάσπα-σις (: ἀνα-σπάσαι, - σπᾶν) `pulling in' etc. (Hp., Arist. etc.). 2. σπασμός ( ἐπισπασμός etc.) m. `wincing, spasm, violent movement' (IA.) with σπασμ-ώδης, κατα-σπασμ-ικός. 3. σπάσμα ( ἀπόσπασμα etc.) n. `spasm, sprain, shred, scrap' (IA); on σπάσις, - σμός, - σμα Chantraine Form. 145 a. 147. -- 4. - σπαστος in ἐπίσπασ-τος `brought upon oneself, incurred' (Od. etc.) a.o.; σπαστικός ( κατα-, περι-) `pulling in, slurping in' (Arist.). -- 5. - σπα-στήρ, - ῆρος m. in ἐπισπαστήρ (Hdt., AP; - σπατήρ inscr.), ποτισπαστήρ (Epid. IV--IIIa) "attractor", `thong which draws the door, bird string, net'; ἐπίσπαστρον n. `id.' (LXX, D.S. a. o.). --B. With δ-enlargement: 1. παρα-σπάς, - άδος f. `shoot torn off and planted' (Thphr.), ἀπο- σπάω `twig torn off' (AP, Nonn.). 2. σπάδῑξ, -ῑκος m. `(torn off) twig, espec. palm twig' (Nic., Plu. etc.); Lat. LW [loanword] spădīx `date-coloured' (s. W.-Hofmann s.v.). 2. σπάδιον n. `race-track' (Argos, H; "the lenghty one"; cf. στάδιον). 3. σπαδών, - όνος f. `spasm, convulsion' (Hp., Nic.) with - ονίζω, - ονισμός. 4. σπάδων, - ωνος m. `eunuch' (LXX, Plb. a.o.), also σπάδος (Eust.; vgl. E. Maass RhM 74, 432ff.). -- C. With τ-enlargement: σπάτος n. `(removed) skin' (H., sch. Ar. Pax 48 [Boeot.]) with σπάτειος in σπατείων δερματίνων H., as 1. member in Σ\<πα\> το-ληασταί m. pl. guild of fullers in Argos (Rom. time; Fraenkel Nom. ag. 1, 176). -- D. Derived verbs: σπάζει σκυζᾳ̃. Άχαιοί H.; σπαδίξας aor. ptc. of σπαδίζω `to remove' (Hdt. 5, 25); σπατίζει τῶν \<σ\> πατέων ἕλκει, τῶν δερμάτων, τῶν τιτθῶν H. -- On σπάθη s. v.Origin: XX [etym. unknown]Etymology: The regular inflectional system of σπάω may have developed from the aorist σπάσαι. From there first σπασθῆναι, ἔσπασμαι, σπάσω, further σπάω, lastly ἔσπακα (cf. on κλάω). The σ-forms σπασθῆναι etc. are prob. analogical beside σπα-δ-, σπα-τ- (diff. Schwyzer 761; doubting 706). -- No immediate agreement outside Greek. Semantically very tempting is the comparison with Toch. B pāss- `draw off (the skin)' in the preterital forms passāre-ne (3. pl. act.), passāmai (1. sg. midd.), s. v. Windekens Orbis 11, 343; 12, 191, though the absence of the "movable" s- must raise doubts (- ss- moreover from - sw- acc. to v. W.). An old verbal noun seems preserved in the Lat. relict-word spatium `space etc.' (: σπάδιον with alternative dental, Schwyzer 498 n. 13 w. lit.). -- The other under spē(i)- grouped words `draw, stretch etc.' in WP. 2, 655ff. (similar Pok. 981 ff.) after Persson Beitr. 1, 386--415, a. o. OHG spanan `allure, entice' (prop. *"allure"), spāti `late', are because of the extensible meaning, the short size of the words and the variating phonetics not well usable for an exact, detailed etymological demonstration and do not help to undertsand σπάω. -- Cf. σπίδιος and σφαδάζω; also cf. σπατάλη and σπατίλη.Page in Frisk: 2,759-761Greek-English etymological dictionary (Ελληνικά-Αγγλικά ετυμολογική λεξικό) > σπάω
-
6 σπάομαι
σπάω, σπάομαιGrammatical information: v.Meaning: `to draw', e.g. a sword, `to pull out, to tug, to wince, to attract, to snatch, to pull off, to sprain, to drag or to lure somewhere, to pull in, to suck in, to slurp down' (S., Ar. a. o.)Other forms: Aor. σπάσαι, σπάσ(σ)ασθαι, pass. σπασθῆναι (Il.), fut. σπάσω, - ομαι, perf. midd. ἔσπασμαι (IA.), act. ἔσπακα (Ar., Arist. a. o.).Compounds: Very often w. prefix in different shades of meaning, e.g. ἀνα-, ἀπο-, δια-, ἐπι-, κατα-, περι-.Derivatives: A. From the unenlarged root: 1. σπάσις, mostly to the prefixed verbs, e.g. ἀνάσπα-σις (: ἀνα-σπάσαι, - σπᾶν) `pulling in' etc. (Hp., Arist. etc.). 2. σπασμός ( ἐπισπασμός etc.) m. `wincing, spasm, violent movement' (IA.) with σπασμ-ώδης, κατα-σπασμ-ικός. 3. σπάσμα ( ἀπόσπασμα etc.) n. `spasm, sprain, shred, scrap' (IA); on σπάσις, - σμός, - σμα Chantraine Form. 145 a. 147. -- 4. - σπαστος in ἐπίσπασ-τος `brought upon oneself, incurred' (Od. etc.) a.o.; σπαστικός ( κατα-, περι-) `pulling in, slurping in' (Arist.). -- 5. - σπα-στήρ, - ῆρος m. in ἐπισπαστήρ (Hdt., AP; - σπατήρ inscr.), ποτισπαστήρ (Epid. IV--IIIa) "attractor", `thong which draws the door, bird string, net'; ἐπίσπαστρον n. `id.' (LXX, D.S. a. o.). --B. With δ-enlargement: 1. παρα-σπάς, - άδος f. `shoot torn off and planted' (Thphr.), ἀπο- σπάομαι `twig torn off' (AP, Nonn.). 2. σπάδῑξ, -ῑκος m. `(torn off) twig, espec. palm twig' (Nic., Plu. etc.); Lat. LW [loanword] spădīx `date-coloured' (s. W.-Hofmann s.v.). 2. σπάδιον n. `race-track' (Argos, H; "the lenghty one"; cf. στάδιον). 3. σπαδών, - όνος f. `spasm, convulsion' (Hp., Nic.) with - ονίζω, - ονισμός. 4. σπάδων, - ωνος m. `eunuch' (LXX, Plb. a.o.), also σπάδος (Eust.; vgl. E. Maass RhM 74, 432ff.). -- C. With τ-enlargement: σπάτος n. `(removed) skin' (H., sch. Ar. Pax 48 [Boeot.]) with σπάτειος in σπατείων δερματίνων H., as 1. member in Σ\<πα\> το-ληασταί m. pl. guild of fullers in Argos (Rom. time; Fraenkel Nom. ag. 1, 176). -- D. Derived verbs: σπάζει σκυζᾳ̃. Άχαιοί H.; σπαδίξας aor. ptc. of σπαδίζω `to remove' (Hdt. 5, 25); σπατίζει τῶν \<σ\> πατέων ἕλκει, τῶν δερμάτων, τῶν τιτθῶν H. -- On σπάθη s. v.Origin: XX [etym. unknown]Etymology: The regular inflectional system of σπάω may have developed from the aorist σπάσαι. From there first σπασθῆναι, ἔσπασμαι, σπάσω, further σπάω, lastly ἔσπακα (cf. on κλάω). The σ-forms σπασθῆναι etc. are prob. analogical beside σπα-δ-, σπα-τ- (diff. Schwyzer 761; doubting 706). -- No immediate agreement outside Greek. Semantically very tempting is the comparison with Toch. B pāss- `draw off (the skin)' in the preterital forms passāre-ne (3. pl. act.), passāmai (1. sg. midd.), s. v. Windekens Orbis 11, 343; 12, 191, though the absence of the "movable" s- must raise doubts (- ss- moreover from - sw- acc. to v. W.). An old verbal noun seems preserved in the Lat. relict-word spatium `space etc.' (: σπάδιον with alternative dental, Schwyzer 498 n. 13 w. lit.). -- The other under spē(i)- grouped words `draw, stretch etc.' in WP. 2, 655ff. (similar Pok. 981 ff.) after Persson Beitr. 1, 386--415, a. o. OHG spanan `allure, entice' (prop. *"allure"), spāti `late', are because of the extensible meaning, the short size of the words and the variating phonetics not well usable for an exact, detailed etymological demonstration and do not help to undertsand σπάω. -- Cf. σπίδιος and σφαδάζω; also cf. σπατάλη and σπατίλη.Page in Frisk: 2,759-761Greek-English etymological dictionary (Ελληνικά-Αγγλικά ετυμολογική λεξικό) > σπάομαι
-
7 κλῆρος
κλῆρος, ὁ (vielleicht von κλάω, weil man in den ältesten Zeiten Scherben, Stückchen von Reisern oder Aehnliches zu Loosen brauchtej, – 1) das Loos, das Zeichen des Looses; ἐν δὲ κλήρους ἐβάλοντο· πάλλ' Ἀχιλεύς· ἐκ δὲ κλῆρος ϑόρε Νεστορίδαο Il. 23, 352, wo zugleich die gewöhnlichste Art der Bestimmung oder die Wahl durchs Loos beschrieben ist; vgl. 7, 175 οἱ δὲ κλῆρον ἐσημήναντο ἕκαστος, ἐν δ' ἔβαλον κυνέῃ, und 182. 189. 3, 316. 328 Od. 10, 206; ἐπὶ κλήρους ἐβάλοντο, sie warfen das Loos, 14, 209 (vgl. κλῆρον βάλλεσϑαι ὑπέρ τινος Plut. Luc. 27); κλήρῳ πεπαλάχϑαι 9, 331; κλήρῳ λαχεῖν Il. 24, 400; κλήροις ϑεοπροπέων Pind. P. 4, 191, durch Loose den Rathschluß der Götter erforschen; vgl. Eur. Phoen. 852 κλήρους δ' ἐμοὶ φύλασσε, οὓς ἔλαβον οἰωνίσματ' ὀρνίϑων μαϑών; Ion 908; Ἑλλάδα κλήρῳ λαχοῠσα Aesch. Pers. 123; κλῆρος ἐνϑάϑ' οὐκ ἐπάλλετο Soph. Ant. 392; ὅτ' αὐτοὺς οἱ τεταγμένοι βραβῆς κλήροις ἔπηλαν El. 700, als die Kampfrichter durchs Loos sie bestimmten, sie aufstellten; κλήρου κατὰ μοῖραν Eur. Rhes. 545; Her. 3, 83; διὰ τὴν τοῦ κλήρου τύχην Plat. Rep. X, 619 d; ὡς τὸ πολὺ ἀπὸ κλήρων αἱ ἀρχαὶ ἐν αὐτῇ γίγνονται Rep. VIII, 557 a, die Aemter werden durchs Loos, nach dem Loose zugetheilt; Hermes stand dem Loosen vor, Ar. Pax 364 u. Schol. – Das Loosen selbst, κλῆρον τίϑεσϑε Eur. I. A. 1198; κλ. καὶ χειροτονία Xen. rep. Ath. 1, 2; vgl. Plut. Timol. 31 Aem. P. 10. – Später heißen auch die Würfel, mit denen man wie durch das Loos über Zweifelhaftes entschied, κλῆροι. – 2) das Verloos'te, durch das Loos Zugetheilte oder Zugefallene, der Antheil, bes. der Antheil am Erbe, die Erbschaft, u. vorzugsweise ein vererbtes Grundstück, Erbgut; καὶ οἶκος καὶ κλῆρος ἀκήρατος Il. 15, 497, vgl. Od. 14, 62; Hes. O. 37. 339, Ländereien, bebau'te Felder, φϑείρων τῶν Συρίων τοὺς κλήρους Her. 1, 76, vgl. 9, 94; κατὰ κλῆρον Ἰόνιον Aesch. Pers. 866; πόλιν πατρὸς ὄψεσϑε, κλήρους δ' ἐμβατεύσετε χϑονός Eur. Heracl. 876; ἐχέτω τὴν ϑυγατέρα καὶ τὸν κλῆρον τοῦ τελευτήσαντος Plat. Legg. XII, 924 e, öfter, wie bei den Rednern; bes. Reden des Isaeus ὑπὲρ τοῦ κλήρου τινός, über die Erbschaft; κατέφαγε δὴ τὸν κλῆρον Hipponax bei Ath. VII, 304 b; – πόληες, αἳ κλήρους ἐστήσαντο, die sich ansiedelten, Callim. Del. 281. – 3) ein den Bienenstöcken schädliches Insekt, Arist. H. A. 8, 27. 9, 40. – 4) bei den K. S. der Klerus, die Geistlichkeit.
-
8 κλᾰω
κλᾰ́ωGrammatical information: v.Meaning: `break, break off'Other forms: ( ἐνι-κλᾶν, κατ-έκλων) Il., aor. κλάσ(σ)αι, pass. κλασθῆναι (Il.), athem. ptc. ἀπο-κλά̄ς (Anacr. 17; cf. below), fut. κλάσω, perf. pass. κέκλασμαι (IA.),Derivatives: κλάσις `breaking' (IA.), κλάσμα `broken piece' (Att.) with κλασμάτιον (Delos IIIa), ἀνα-κλασμός `bending back' (Heliod.), κλάστης ἀμπελουργός H., also ὀστο-κλάστης (Kyran.) a. o., κλαστήριον `knife for clipping the vine' (Delos IIa u. a.); sec. κλαστάζω `clip the vine', metaph. `chastize' (Ar. Eq. 166); on the formation Schwyzer 706. - On κλών, κλωνός m. `sprout' (Att.) with the diminutives κλωνίον, - ίδιον, - άριον, - ίσκος (Thphr., hell. inschr., Gp.), further κλωνίτης `with sprouts' (Hdn.), κλῶναξ = `κλάδος' (H.), κλωνίζω `clip' (Suid.) see on κλάδος; not from *κλα-ών (Schwyzer 521; s. also 487 n. 3). On κλῶμαξ, ἀπόκλωμα below. - With diff. ablaut κλῆμα `twig (of the vine), tendril of the vine', κλῆρος ( κλᾶρος) `lot', κλῶμαξ `heap of stones' (s. vv.), ἀπόκλωμα. ἀπολογία ἐπὶ τὸ χεῖρον H. - Quite doubtful Κλαζομεναί PlN (Anatolia), acc. to Fraenkel KZ 42, 256; 43, 216 "where the waves break" (free imagination).Origin: PG [a word of Pre-Greek origin]Etymology: The uniform verbale system, is based on κλᾰ(σ)-; it may be the result of simplification. Whether this started from a presens or an aorist cannot be decided because there are no non-Greek cognates; cf. the presentation in Schwyzer 676 a. 752 and in Chantraine Gramm. hom. 1, 354 (who considers the present κλάω as secondary against κλάσαι). In the isolated ἀπο-κλά̄ς an old athematic form (present or aorist? Schwyzer 676 a. 742) could have been preserved; but an analogical innovation (as after φθᾰ́σαι: φθάς?) cannot be excluded however. For the old passive κλασθῆναι one might think of κλαδ- (Schwyzer 761), but extension of an aorist-stems κλασ- combined with analogy is also possible (Chantraine Gramm. hom. 1, 404f.). An old s-present *κλά[σ]-ω from IE. *kl̥-s-ō (Brugmann Grundr.2 2: 3, 342, Schwyzer 706) has no support. - The primary verbs of the other languages are completely deviant: Lith. kalù, kálti `forge, hammer' = OCS koljǫ, klati, Russ. kolótь `sting, split, hew' (full grade IE. * kolH-; on the meaning WP. 1, 438 and Vasmer Russ. et. Wb. s. v.); Lith. kuliù, kùlti (zero grade, IE. kl̥H-); Lat. per-cellō `smash' (basis uncertain). Further forms Pok. 545ff., W.-Hofmann s. clādēs. S. also κλαδαρός, κλάδος, κόλος etc. So no IE etym. It cannot comes from IE *klas- as this form cannot be made from IE. So prob. the word is of Pre-Greek origin.Page in Frisk: 1,866-867Greek-English etymological dictionary (Ελληνικά-Αγγλικά ετυμολογική λεξικό) > κλᾰω
См. также в других словарях:
οκλάζω — (Α ὀκλάζω) 1. κάθομαι με κεκαμμένα τα σκέλη, κάθομαι σε μαζεμένη στάση με λυγισμένα τα γόνατα και με το σώμα στηριγμένο στα δάχτυλα τών ποδιών 2. (ιδίως για ζώο, όπως άλογο ή βόδι) πέφτω στα γόνατα και στηρίζω το βάρος τού σώματός μου σε αυτά,… … Dictionary of Greek
