-
1 हरस्
-
2 हरसिंह
hara-siṉham. N. of a king Cat.
-
3 हरसिद्धिप्रदा
hara-siddhi-pradāf. N. of a partic. family-deity Cat.
-
4 हरसूनु
hara-sūnum. « Ṡiva's son»
N. of Kārttikeya Ragh.
-
5 हरस्वत्
-
6 हरस्वामिन्
hara-svāminm. N. of a man Kathās.
-
7 हरस्विन्
háras-vínmfn. fiery, energetic TS. Br. ĀṡvGṛ.
-
8 वीडुहरस्
-
9 हर
haramf (ā, rarely ī)n. (only ifc.;
fr. 1. hṛi) bearing, wearing, taking, conveying, bringing ( seeﾠ kavaca-, vārttā-h-), taking away, carrying off, removing, destroying ( seeﾠ bala-, ṡakti-h-);
receiving, obtaining ( seeﾠ aṉṡa-h-);
ravishing, captivating ( seeﾠ mano-h-);
m. « Seizer», « Destroyer»
N. of Ṡiva ĀṡvGṛ. Mn. MBh. etc.;
of a Dānava MBh. Hariv. ;
of a monkey R. ;
of various authors etc. Cat. ;
(in arithm.) a divisor Col.;
the denominator of a fraction, division ib. ;
a stallion (?) L. ;
an ass L. ;
fire L. ;
- हरकुमारठक्कुर
- हरकेलि
- हरकेश
- हरकोश
- हरक्षेत्र
- हरगण
- हरगुप्त
- हरगोविन्द
- हरगौरी
- हरचरितचिन्तामणि
- हरचापारोपण
- हरचूडामणि
- हरजित्
- हरजी
- हरतेजस्
- हरदग्धमूर्ति
- हरदत्त
- हरदास
- हरनर्तक
- हरनाथ
- हरनारायण
- हरनेत्र
- हरपति
- हरप्रदीपिका
- हरप्रिय
- हरबल
- हरबीज
- हरमुकुटमाहात्म्य
- हरमेखला
- हरमेखलिन्
- हरमोहन
- हररात
- हररूप
- हरविजय
- हरविलास
- हरशूर
- हरशृङ्गारा
- हरशेखरा
- हरसख
- हरसिंह
- हरसिद्धिप्रदा
- हरसूनु
- हरस्वामिन्
- हरहार
- हरहूरा
-
10 हर _hara
हर a. (-रा, -री f.) [हृ-अच्]1 Taking away, removing, depriving one of; as in खेदहर, शोकहर.-2 Bringing, con- veying, carrying, taking; अपथहराः Ki.5.5; R.12.51.-3 Seizing, grasping.-4 Attracting, captivating.-5 Claiming, entitled to; as in रिक्थहर &c.; परिहृतमयशः पातितमस्मासु च घातितो$र्धराज्यहरः Mu.2.19.-6 Occupying; समादिदेशैकवधूं भवित्रीं प्रेम्णा शरीरार्धहरां हरस्य Ku.1.5.-7 Dividing.-रः 1 Śiva; श्रुताप्सरोगीतिरपि क्षणे$स्मिन् हरः प्रसं- ख्यानपरो बभूव Ku.3.4,67;1.5; Me.7.-2 N. of Agni or fire.-3 An ass.-4 A divisor.-5 The deno- minator of a fraction.-6 The act of seizing, taking.-7 A seizer, ravisher.-Comp. -अद्रिः the Kailāsa mountain.-ईश्वरः Śiva and Viṣṇu forming one person.-गौरी one of the forms of Śiva and Pārvatī conjoined (अर्धनारीनटेश्वर).-चूडामणिः 'Śiva's crest-gem', the moon.-तेजस् n. quick-silver.-नेत्रम् 1 Śiva's eye.-2 the number 'three'.-प्रियः Nerium Odorum (करवीर).-बीजम् Śiva's seed', quick-silver.-वल्लभः the white thorn-apple (धत्तूर).-वाहनः a bull.-शेखरा 'Śiva's crest', the Ganges.-सखः N. of Kubera;-सूनुः Skanda; व्याजहार हरसूनुसंनिभः R.11.83. -
11 अस् _as
अस् I. 2 P. [अस्ति, आसीत्, अस्तु, स्यात्; defective in non-conjugational tenses, its forms being made up from the root भू.]1 To be, live, exist (showing mere existence); नासदासीन्नो सदासीत् Rv.1.129.1; आत्मा वा इदमेक एवाग्र आसीत् Ait. Up.1.1. श्रुतिद्वैधं तु यत्र स्यात् Ms.2.14; शपथे नास्ति पातकम् 8.112; न त्वेवाहं जातु नासम् Bg.2.12; आसीद्राजा नलो नाम Nala. 1.1; Ms.5.79; न अस् not to be, to be lost, disappear, perish, नायमस्तीति दुःखार्ता Nala.7.16; अस्ति भोक्तुम् Sk. it has to be eaten; (for other uses of अस्ति see अस्ति s. v.).-2 To be (used as a copula or verb of incomplete predication, being followed by a noun or adjective or adverb; or some other equivalent); भक्तो$सि मे सखा च Bg.4.3; धार्मिके सति राजनि Ms.11.11; आचार्ये संस्थिते सति 5.8; so एवमेव स्यात्, तूष्णीमासीत् &c.-3 To belong to, be in the possession of (expressed in English by have), with gen. of possessor; यन्ममास्ति हरस्व तत् Pt.4.76; यस्य नास्ति स्वयं प्रज्ञा 5.7; न हि तस्यास्ति किंचित् स्वम् Ms.8.417; नास्ति बुद्धिरयुक्तस्य Bg.2.66.-4 To fall to the share of, to happen to or befall anyone (with gen.); यदिच्छामि ते तदस्तु Ś.4. तस्य प्रेत्य फलं नास्ति Ms.3.139 he cannot enjoy or get.-5 To arise, spring out, occur; आसीच्च मम मनसि K.142 (this) occurred to my mind.-6 To become; तां दृष्ट्वा दशविस्तारामासं विंशतियोजनः Rām.; also शुक्लीस्यात् राजसात् स्यात् &c. Sk.-7 To lead or tend to, turn out or prove to be (with dat.); स स्थाणुः स्थिरभक्ति- योगसुलभो निःश्रेयसायास्तु वः V.1.1; संगतं श्रीसरस्वत्योर्भूतये$स्तु सदा सताम् 5.24; oft. with dat. alone without अस्; यतस्तौ स्वल्पदुःखाय Pt.1.-8 To suffice (with dat.); सा तेषां पावनाय स्यात् Ms.11.85; अन्यैर्नृपालैः परिदीयमानं शाकाय वा स्याल्लवणाय वा स्यात् Jagannātha.-9 To stay, reside, dwell, live हा पितः क्वासि हे सुभ्रु Bk.6.11.-1 To take place, happen.-11 To be in a particular relation, to be affected (with loc.); किं नु खलु यथा वयमस्यामेवमियम- प्यस्मान् प्रति स्यात् Ś.1. अस्तु well, let it be; एवमस्तु, तथास्तु so be it, amen. The form आस joined to roots in forming their periphrastic perfect is sometimes separated from the root and used by itself; तं पातयां प्रथममास पपात पश्चात् R.9.61,16.86. [cf. L. est and Gr. esti. with अस्ति; esse; Zend. āsti; Pers. hast, ast] With अति to be over, excel, surpass.-अनु to be at hand; reach.-अपि (with loc. or an adv. of place)1 to be in any- thing.-2 to belong to, be closely connected with.-अभि 1 to belong to, to fall to one's share; यन्मममाभि- ष्यात् Sk.-2 to be over.-3 to excel, surpass.-4 to domineer or to tyrannize over, rule over.-आविस् to arise, spring up, be visible; आचार्यकं विजयि मान्मथ- माविरासीत् Māl.1.26.-उप to be near to or in.-परि 1 to be in the way.-2 to surpass.-3 to pass or spend (time).-4 to pervade.-प्र 1 to be in front of.-2 to be in extraordinary degree, to preponderate, excel, surpass.-प्रति 1 to be equal to, be a match for.-2 to rival, emulate, vie with.-3 to be a repre- sentative of, stand in place of.-प्रादुस् to appear, spring up; प्रादुरासीत्तमोनुदः Ms.1.6; R.11.15.-व्यति (Atm. व्यतिहे, व्यतिसे; व्यतिस्ते) to excel, surpass, be above or superior to, out-weigh; अन्यो व्यतिस्ते तु ममापि धर्मः Bk.2.35.-अस् II.4. P. (अस्यति, आस, आस्थत्, असितुम्, अस्त)1 To throw, cast, hurl, discharge, shoot (with loc. of the mark); हस्ते बिभर्ष्यस्तवे Śvet. Up.3.6; तस्मिन्नास्थदिषीकास्त्रम् R.12.23; Bk.15.91, 14.77; sometimes with dat. or gen. दस्यवे हेतिमस्य Rv.1.13.3.-2 To drive away, remove.-3 To frighten or scare away.-4 To throw or take away, let go, leave, give up; as in अस्तमान, अस्तशोक, अस्तकोप see अस्त.-5 To fight with; युयोध बलिरिन्द्रेण तारकेण गुहो$- स्यत Bhāg.8.1.28. -With अति to shoot beyond or at, overpower (with arrows); अत्यस्त having shot beyond, having surpassed or excelled; joined in acc. (Tat. comp.; P.II.1.24.)-अभिप्र to throw over or upon, hurl at.-परिनि to stretch.-अस् III. 1 U (असति-ते, असित).1 To go.-2 To take or receive, seize.-3 To shine (The examples usually cited to illustrate this sense are:- निष्प्रभश्च प्रभूरास भूभृताम् R.11.81; तेनास लोकः पितृमान् विनेत्रा 14.23; लावण्य उत्पाद्य इवास यत्नः Ku.1.35. But the sense of दिदीपे or 'shone' is far-fetched, though Vāmana is disposed to take it. It seems preferable to regard आस in these instances as equivalent to बभूव, either taking it, as Śākaṭāyana does, as an indeclinable तिडन्तप्रति- रूपकमव्ययम्, or considering it, as Vallabha does, as an ungrammatical form used against the rules of gram- mar, प्रामादिकः प्रयोगः; see Malli. on Ku.1.35). -
12 काष्ठा _kāṣṭhā
काष्ठा 1 A quarter or region of the world, direction, region; काष्ठा (दिश) मुदीचीमिव तिग्मरश्मिः (दिदीपे) Ki.3.55; cf. also पर्वा तु काष्ठा तिमिरानुलिप्ता Avimārkam 2.12.-2 A limit, boundary; स्वां काष्ठामधुनोपेते Bhāg.1.1.23; स्वयं विशीर्णद्रुमपर्णवृत्तिता परा हि काष्ठा तपसः Ku.5.28.-3 The last limit, extremity, pitch, climax, excess; काष्ठा- गतस्नेहरसानुविद्धम् Ku.3.35.-4 Race ground, course.-5 A mark, goal.-6 The path of the wind and clouds in the atmosphere.-7 A measure of time = A Kalā; शुक्लस्त्वं बहुलस्त्वं च कला काष्ठा त्रुटिस्तथा Mb.1.25.14.-8 Water.-9 The sun.-1 A fixed place of a lunar mansion.-11 N. of a wife of Kaśyapa and daughter of Dakṣa.-12 The yellow colour or the कदम्ब tree; cf. काष्ठा दिक्कालहारिद्रस्थित्युत्कर्षेषु तु स्त्रियाम् Nm.-13 A form, form of appearance; काष्ठां भगवतो ध्यायेत्स्वनासाग्रावलोकनः Bhāg.3.28.12. -
13 जृम्भण _jṛmbhaṇa
जृम्भण a. [जृम्भ्-भावे ल्युट्] Causing to gape or yawn.-णम् 1 Gaping, yawning.-2 Stretching (the limbs); (अङ्गानि) मुहुर्मुहुर्जृम्भणतत्पराणि Ṛs.6.9.-3 Blossoming, blooming; मालती शिरसि जृम्भणोन्मुखी Bh.1.25.-4 Causing unconsciousness; हरस्य जृम्भणं युद्धे Bhāg.12.12.38. -
14 पिनाकः _pinākḥ _कम् _kam
पिनाकः कम् [पा रक्षणे आकन् नुट् धातोरात इत्वम् Uṇ.4. 15.]1 The bow of Śiva; निपपात जवादिषुः पिनाकान् महतो$ भ्रादिव वैद्युतः कृशानुः Ki.13.2.-2 A trident; 'पिनाको$स्त्री रुद्रचापे पांशुवर्षत्रिशूलयोः' Medinī.-3 A bow in gneral.-4 A staff or stick.-5 A shower of dust.-Comp. -गोप्तृ, -धृक्, -धृत्, -पाणि m. epithets of Śiva; द्वौ वरासिधरौ राजन्नेकः शक्तिपिनाकधृक् Mb.5.155.17;3.167.5; कुर्या हरस्यापि पिनाकपाणेर्धैर्यच्युतिम् Ku.3.1. -
15 प्रतिभिद् _pratibhid
प्रतिभिद् 7 U.1 To break through, pierce, penetrate.-2 To disclose, betray.-3 To reproach, abuse, censure; प्रतिभिद्य कान्तमपराधकृतम् Śi.9.58; R.19.22.-4 To reject, disown.-5 To touch, be in close contact with; चन्द्रेण नित्यं प्रतिभिन्नमौलेश्चूडामणेः किं ग्रहणं हरस्य Ku.7.35. -
16 बुद्ध _buddha
बुद्ध p. p. [बुध्-क्त]1 Known, understood, perceived.-2 Awakened, awake.-3 Observed.-4 Enlightened, wise; एवमेव मनुष्येन्द्र धर्मं त्यक्त्वाल्पकं नरः । बृहन्तं धर्ममाप्नोति स बुद्ध इति निश्चितम् ॥ Mb.3.33.67; (see बुध्).-5 Expanded (विकसित); सरःसु बुद्धाम्बुजभूषणेषु विक्षोभ्य विक्षोभ्य जलं पिबन्ति Rām.4.3.41;5.14.24.-द्धः 1 A wise or learned man, a sage.-2 (With Buddhists) A wise or enlightened person who, by perfect knowledge of the truth, is absolved from all existence, and who reveals to the world the method of obtaining the Nirvāṇa or final emancipation before obtaining it himself;-3 'The enlightened', N. of Śākyasimha, the celebrated founder of the Bauddha religion; (he is said to have been born at Kapilavastu and to have died in 543 B. C.; he is sometimes regarded as the ninth incarnation of Viṣṇu; thus Jayadeva says:-- निन्दसि यज्ञविधेरहह श्रुतिजातं सदयहृदय दर्शितपशुघातं केशव धृतबुद्धशरीर जय जगदीश हरे Gīt.1); क्वचिद्बुद्धः कल्किर्विहरसि कुभारापहतये Viṣṇu-mahimna 4; ततः कलौ संप्रवृत्ते संमोहाय सुरद्विषाम् । बुद्धो नाम्नाञ्जनसुतः कीकटेषु भविष्यति Bhāg.-4 The Supreme Soul (परमात्मा); अथ बुद्धमथा- बुद्धमिमं गुणविधिं शृणु Mb.12.38.1.-द्धम् Knowledge.-Comp. -अन्तः waking condition, the being awake; स वा एष एतस्मिन् बुद्धान्ते रत्वा Bṛi. Up.4.3.17.-आगमः the doctrines and tenets of the Bauddha religion.-उपासकः a worshipper of Buddha.-गया N. of a sacred place of pilgrimage.-गुरुः a Buddhist spiritual teacher.-मार्गः the doctrines and tenets of Buddha, Buddhism. -
17 विधेय _vidhēya
विधेय pot. p.1 To be done or performed.-2 To be enjoyed or prescribed.-3 (a) Dependent on, at the disposal of; अथ विधिविधेयः परिचयः Māl.2.13. (b) Subject to, influenced or controlled by, subdued or overpowered by (usually in comp.); निद्राविधेयं नरदेव- सैन्यम् R.7.62; संभाव्यमानस्नेहरसेनाभिसंधिना विधेयीकृतो$पि Māl.1; आत्मवश्यैर्विधेयात्मा प्रसादमधिगच्छति Bg.2.64; भ्रातुः सौहार्देन विधेयीकृतो$स्मि Mv.7; Mu.3.1; Śi.3.2; R.19.4; आज्ञाविधेया वयम् Pañch.1.57; विभीषणविधेयाः खलु राक्षसाः Pratimā 7.-4 Obedient, tractable, compliant, submissive; अविधेयेन्द्रियः पुंसां गौरिवैति विधेयताम् Ki. 11.33.-5 To be predicated (in gram. &c.); अत्र मिथ्या- महिमत्वं नानुवाद्यं अपि तु विधेयम् K. P.7.-6 A functionary, one who is in charge of anything; त्वं तस्य भव वश्यश्च विधेयश्च सदानघ Rā.2.3.9.-यम् 1 What ought to be done, a duty; विधीयतां तत्र विधेयमुत्तरम् Ki.1.25;16.62.-2 The predicate of a proposition.-यः A servant, dependant.-Comp. -अविमर्शः a fault of composition which consists in assigning to the predicate a subordi- nate position or in expressing it imperfectly (अविमृष्टः प्राधान्येनानिर्दिष्टो विधेयांशो यत्र K. P.7; see examples ad loc.)-आत्मन् m. N. of Viṣṇu.-ज्ञ a. one who knows one's duty; स भृत्यो यो विधेयज्ञः Pt.1.337.-पदम् 1 the object to be accomplished.-2 the predicate; नात्रैषा वचनव्यक्तिः ये यजमाना इत्युद्देशपदम् ऋत्विजः इति विधेयपदम् ŚB. on MS. 6.6.2. -
18 व्याहृ _vyāhṛ
व्याहृ 1 P.1 To speak, say, utter, tell, narrate, declare; व्याजहार हरसूनुसंनिभः R.11.83; Ku.2.62;6.2.-2 To explain.-3 To cry, scream, shout.-4 To answer.-5 To sport; enjoy.-6 To cut off, sever; Mb.6. -
19 वीडु
vīḍú
vīLúmf (- ḍvī)n. strong, firm, hard RV. VS. ;
n. anything firmly fixed orﾠ strong, stronghold RV. ;
vīLu
- वीडुजम्भ
- वीडुद्वेषस्
- वीडुपत्मन्
- वीडुपवि
- वीडुपाणि
- वीडुहरस्
- वीडुहर्षिन्
-
20 वीळउ
vīḍú
vīLúmf (- ḍvī)n. strong, firm, hard RV. VS. ;
n. anything firmly fixed orﾠ strong, stronghold RV. ;
vīLu
- वीडुजम्भ
- वीडुद्वेषस्
- वीडुपत्मन्
- वीडुपवि
- वीडुपाणि
- वीडुहरस्
- वीडुहर्षिन्
См. также в других словарях:
hara-siddhi-pradā — हरसिद्धिप्रदा … Indonesian dictionary
hara-siṉha — हरसिंह … Indonesian dictionary
hara-sūnu — हरसूनु … Indonesian dictionary
hara-svāmin — हरस्वामिन् … Indonesian dictionary
haras — हरस् … Indonesian dictionary
háras — हरस् … Indonesian dictionary
háras-vat — हरस्वत् … Indonesian dictionary
háras-vín — हरस्विन् … Indonesian dictionary
Harsawa — Infobox Indian Jurisdiction native name = Harsawa | type = city | latd = 27.9 | longd = 74.97 locator position = right | state name = Rajasthan district = Sikar leader title = leader name = altitude = 332 population as of = 2001 population total … Wikipedia
Raja Harsukh Rai — (राजा हरसुख राय) (early 1800 s) the chief of the Agrawal community, and a builder of several Jain temples in and around Delhi [Jain Jagran ke Agradut, A.P> Goyaliya, 1952] , was the imperial treasurer during Sam. 1852 Sam. 1880 [… … Wikipedia
Grammaire Du Sanskrit — La grammaire du sanskrit décrit les sons de la langue sanskrite (phonétique), la formation des mots de cette langue (morphologie), et la composition de ces mots en phrases (syntaxe). Son étude permet de mieux comprendre les citations en sanskrit… … Wikipédia en Français
