-
1 षडक्ष
shaḍ-akshámfn. six-eyed RV. ṠBr.
-
2 षडक्षर
shaḍ-akshara( sháḍ- orﾠ sháL-) mf (ī)n. consisting of six syllables (- rīmahā-vidyā Pañcar. Kāraṇḍ.) VS. ṠāṇkhGṛ. etc.;
- maya mf (ī)n. id. Hcat. ;
- stotra n. N. of wk.;
- aksharī-deva m. N. of an author Cat.
-
3 षडक्षीण
shaḍ-akshīṇam. « six-eyed», a fish L.
-
4 षड्
shaḍin comp. for shash
- षडंस
- षडंह्रि
- षडक्ष
- षडक्षर
- षडक्षीण
- षडङ्ग
- षडङ्गक
- षडङ्गिनी
- षडङ्गुलि
- षडङ्गुलिदत्त
- षडङ्घ्रि
- षडण्ड
- षडधिक
- षडन्वयमहारत्न
- षडन्वयशाम्भवरश्मिपूजाक्रम
- षडभिज्ञ
- षडभिज्ञात
- षडर
- षडरत्नि
- षडर्च
- षडर्थनिर्णय
- षडर्थसंक्षेप
- षडवत्त
- षडशीत
- षडशीति
- षडश्र
- षडश्रक
- षडश्रि
- षडश्रा
- षडश्व
- षडष्टक
- षडह
- षडहोरात्र
- षडात्मन्
- षडानन
- षडाम्नाय
- षडायतन
- षडार
- षडावलि
- षडाहुति
- षडाहुतिक
- षडिड
- षडुत्तर
- षडुद्याम
- षडुन्नत
- षडुन्नयनमहातन्त्र
- षडुपसत्क
- षडून
- षडूर्मि
- षडूषण
- षडृक्ष
- षडृच
- षडृतु
- षड्गण
- षड्गत
- षड्गया
- षड्गर्भ
- षड्गव
- षड्गवीय
- षड्गुण
- षड्गुरुभाष्य
- षड्गुरुशिष्य
- षड्ग्रन्थ
- षड्ग्रन्थि
- षड्ग्रन्थिका
- षड्ग्रहयोगशान्ति
- षड्ग्रहशान्ति
- षड्ज
- षड्ढा
- षड्ढोतृ
- षड्दर्शन
- षड्दर्शिनीनिघण्टु
- षड्दर्शिनीप्रकरण
- षड्दशन
- षड्दुर्ग
- षड्देवत्य
- षड्धा
- षड्धार
- षड्बिन्दु
- षड्भाग
- षड्भागीया
- षड्भाववादिन्
- षड्भाषाचन्द्रिका
- षड्भाषामञ्जरी
- षड्भाषावार्त्तिक
- षड्भाषासुबन्तरूपादर्श
- षड्भाषाचन्तादर्श
- षड्भुज
- षड्योग
- षड्रत्नकाव्य
- षड्रथ
- षड्रद
- षड्रस
- षड्रागचन्द्रोदय
- षड्रात्र
- षड्रेखा
- षड्लवण
- षड्वक्त्र
- षड्वदन
- षड्वर्ग
- षड्वर्गिक
- षड्वर्गीय
- षड्वार्गिक
- षड्वर्षिकमह
- षड्वार्षिका
- षड्विंश
- षड्विंशक
- षड्विंशत्
- षड्विंशति
- षड्विंशतिक
- षड्विंशतिम
- षड्विंशत्क
- षड्विकारम्
- षड्विदिक्संधान
- षड्विद्यागम
- षड्विद्यागमसांख्यायनतन्त्र
- षड्विध
- षड्विधान
- षड्विन्ध्या
- षड्वृष
-
5 षष् _ṣaṣ
षष् num. a. (used in pl., nom. षट्; gen. षण्णाम्) Six; तेषां त्ववयवान् सूक्ष्मान् षण्णामप्यमितौजसाम् Ms.1.16;8.43.-Comp. -अंशः (ष़डंशः) a sixth part.-अक्षीणः (षडक्षीणः) a fish.-अङ्गम् (ष़डङ्गम्) 1 (a) six parts of the body taken collectively: जङ्घे बाहू शिरो मध्यं षडङ्गमिदमुच्यते । (b) The other six parts of the body are 'हृदयशिरःशिखा- नेत्रकवचास्त्राणि' as in Māl.5.2 (नित्यं न्यस्तषडङगचक्रनिहितं हृत्पद्यमध्योदितम्); cf. com. on the verse.-2 the six works auxiliary to the Veda; शिक्षा कल्पो व्याकरणं निरुक्तं छन्दसां चितिः । ज्योतिषामयनं चैव षडङ्गो वेद उच्यते ॥ see वेदाङ्ग also. ˚विद् knowing the six वेदाङ्गs; Ms.3.145.-3 six auspicious things, i. e. the six things obtained from a cow; गोमूत्रं गोमयं क्षीरं सर्पिर्दधि च रोचना । षडङ्गमेतन्माङ्गल्यं पठितं सर्वदा गवाम् ॥-3 any set of six articles.˚जत् m. N. of Viṣṇu.-अङ्घ्रिः (षडङ्घ्रिः) a bee; किमिह बहु षडङ्घ्रे गायसि त्वम् Bhāg.1.47.14.; Śi.1.4.-अधिक a. (-षडधिक) exceeded by six; षडधिकदशनाडीचक्रमध्यस्थितात्मा Māl.5.1.-अभिज्ञः (षडभिज्ञः) a Buddhist deified saint.-अशीत (षडशीत) eighty-sixth.-अशीतिः f.(-ष़डशीतिः) 1 eighty-six.-2 N. of the four passages of the sun from one zodiacal sign to the other; L. D. B.-अष्टकम् (in astr.) a particular Yoga.-अहः (ष़डहः) a period of six days.-आननः, -वक्त्रः, -वदनः, (षडाननः, षड्वक्त्रः, षड्वदनः) epithets of Kārtikeya; षडाननापीतपयोधरासु नेता चमूनामिव कृत्तिकासु R.14.22.-आम्नायः (षडाम्नायः) the six-fold Tantra.-ऊर्मिः the six waves of existence.-ऊषणम् (ष़डूषणम्) six spices taken collectively; पञ्चकोलं समरिचं षडूषणमुदाहृतम्.-ऋतुः m. pl. the six seasons (i. e. वसन्त, ग्रीष्म, वर्षा, शरद्, हेमन्त and शिशिर).-कर्ण a. (-षट्कर्ण) heard by six ears; i. e. by a third person other than the speaker and the person spoken to; told to more than one listener (as a counsel, secret &c.); षट्कर्णो भिद्यते मन्त्रः Pt.1.99. (-र्णः) a kind of lute.-कर्मन् n.(षट्कर्मन्) 1 the six acts or duties enjoined on a Brāhmaṇa; they are अध्यापनमध्ययनं यजनं याजनं तथा । दानं प्रतिग्रहश्चैव षट्कर्माण्यग्र- जन्मनः ॥ Ms.1.75.-2 the six acts allowable to a Brāhmaṇa for his subsistence:- उच्छं प्रतिग्रहो भिक्षा वाणिज्यं पशुपालनम् । कृषिकर्म तथा चेति षट्कर्माण्यग्रजन्मनः ॥.-3 the six acts that may be performed by means of magic:- शान्ति, वशीकरण, स्तम्भन, विद्वेष, उच्चाटन and मरण.-4 the six acts belonging to the practice of Yoga:- धौतिर्वस्ती तथा नेती नौलिकी (नौलिकः) त्राटकस्तथा । कपालभाती चैतानि षट्कर्माणि समाचरेत् ॥ (-m.)1 a Brāhmaṇa skilled in the above six acts.-2 one well-versed in the Tantra magical rites.-कोण a. (-षट्कोण) hexangular.(-णम्) 1 a hexagon.-2 the thunderbolt of Indra.-3 a diamond.-गया the sixfold gayā; गयागजो गयादित्यो गायत्री च गदाधरः । गया गयासुरश्चैव षड्गया मुक्तिदायकाः ॥-गवम् (षड्गवम् 1 a team or yoke of six oxen.-2 a yoke of six (sometimes after the names of other animals); i. e. हस्ति˚, अश्व˚ 'six elephants, horses &c.'.-गवीय a. drawn by six oxen; न यद्वहेच्छकटं षड्गवीयम् Mb.8.76.17.-गुण a.(-षड्गुण) 1 sixfold.-2 having six attributes.(-णम्) 1 an assem- blage of six qualities.-2 the six expedients to be used by a king in foreign politics; see under गुण (21); cf. षाड्गुण्य also.-ग्रन्थः a kind of Karañja tree.-ग्रन्थि n. (-षड्ग्रन्थि) the root of long pepper.-ग्रन्थिका (षड्- ग्रन्थिका) zedoary (शठी).-चक्रम्, (षट्चक्रम्) the six my- stical circles of the body, i. e. मूलाधार, स्वाधिष्ठान, मणिपूर, अनाहत, विशुद्ध and आज्ञाख्य.-चत्वारिंशत् (षट्चत्वारिंशत्) forty-six.-चरणः (षट्चरणः) -1 a bee.-2 a locust.-3 a louse.-जः, (ष़ड्जः) the fourth (or first according to some) of the seven primary notes of the Indian gamut; so called because it is derived from the six organs: नासां कण्ठमुरस्तालु जिह्वां दताञ्श्च संस्पृशन् । षड्जः सञ्जायते (षढ्भ्यः संञ्जायते) यस्मात्तस्मात् षड्ज इति स्मृतः ॥ it is said to resemble the note of peacocks; षड्जं रौति मयूरस्तु Nārada; षड्जसंवादिनीः केकाः द्विधा भिन्नाः शिखण्डिभिः R.1.39.-तन्त्री N. of the six philosophical systems.-त्रिंशत् f. (-षट्त्रिंशत्) thirty-six; (-षट्रत्रिंश a. thirtysixth).-तिलिन् m. one performing six acts with sesamum seeds; तिलोद्वतीं तिलस्नायी तिलहोमी तिलप्रदः । तिलभुक् तिलवापी च षट्तिली नावसीदति ॥-दर्शनम् (षड्दर्शनम्) the six principal systems of Hindu philosophy; they are: सांख्य, योग, न्याय, वैशेषिक, मीमांसा and वेदान्त. (-नः) one conversant with the above six systems.-दीर्घः the six long vowels: आ, ई, ऊ, ऐ, औ.-दुर्गम्, (षड्दुर्गम्) the six kinds of forts taken collectivelly; धन्वदुर्गं महीदुर्गं गिरिदुर्गं तथैव च । मनुष्यदुर्गं मृद्दुर्गं वनदुर्गमिति क्रमात् ॥-नवतिः f. (-षण्णवतिः) ninety-six.-पञ्चाशत् f. (-षट्पञ्चाशत्) fifty-six.-पदः (षट्पदः) 1 a bee; न पङ्कजं तद्यदलीनषट्पदं न षट्पदो$सौ न जुगुञ्ज यः कलम् Bk.2.19; Ku.5.9; R.6.69.-2 a louse.-3 a verse consisting of six padas. ˚अथितिः1 the mango tree.-2 the Champaka tree. ˚आनन्दवर्धनः the Aśoka or Kiṅkirāta tree. ˚ज्य a. having bees for the bow-string (as the bow of Cupid); प्रायश्चापं न वहति भयान्मन्मथः षट्पदज्यम् Me.75. ˚प्रियः the tree called नाग- केशर.-पदी (षट्पदी) 1 a stanza consisting of six lines.-2 a female bee.-3 a louse.-4 the six states ('यो$शनायापिपासे शोकं मोहं जरां मृत्युमत्येति' इति श्रुत्युक्ताः Mb. 3.314.9 Com.):-- hunger, thrist, sorrow, disordered intellect, old age and death; other version is:-- कामक्रोधौ लोभमोहौ मदमानौ च षट्पदी ।.-पादः (षट्पादः) a bee.-प्रज्ञः, (षट्प्रज्ञः) 1 one who is well acquainted with six subjects i. e. the four Puruṣārthas or objects of human existence, the nature of the world, and the nature of the Supreme Sprit; धर्मार्थकाममोक्षेषु लोक- तत्त्वार्थयोरपि । षट्सु प्रज्ञा तु यस्यासौ षट्प्रज्ञः परिकीर्तितः ॥-2 a lustful or licentious man.-3 a good-hearted neighbour.-बिन्दुः (षड्बिन्दुः) an epithet of Viṣṇu.-भागः (षड्भागः) a sixth part, one-sixth; तपःषड्भागमक्षय्यं ददत्यारण्यका हि नः Ś.2.14; Ms.7.131;8.33.-भाववादिन् a maintainer of the theory of the six भावs (i. e. द्रव्य, गुण, कर्मन्, सामान्य, विशेष and समवाय).-भुज a.(-षड्भुज) 1 six-armed.-2 six-sided, hexagonal. (-जः) a hexa- gon.(-जा) 1 an epithet of Durgā.-2 the water- melon.-मतस्थापकः (षण्मतस्थापकः) N. of Śaṁkarāchārya.-मासः (षण्मासः) a period of six months. ˚निचय a. one who has a store (of food) sufficient for six months; Ms.6.18.-मासिक a. (-षण्मासिक) half-yearly, occurring every six months.-मुखः (षण्मुखः) an epithet of Kārtikeya; स गुणानां बलानां च षण्णां षण्मुख- विक्रमः R.17.67; Mv.1.33. (खा) a water-melon.-रसम्, -रसाः (m. pl.) (-षड्रसम् &c.) the six flavours taken collectively; see under रस.-रात्रम् (षड्रात्रम्) a period of six nights.-रेखा, (षड्रेखा) a water-melon.-वर्गः (षड्वर्गः) 1 an aggregate of six things.-2 espe- cially, the six enemies of mankind; (also called षड्रिपु); कामः क्रोधस्तथा लोभो मदमोहौ च मत्सरः; कृतारिषड्वर्गजयेन Ki.1 9; व्यजेष्ठ षड्वर्गम् Bk.1.2.-3 the five senses and Manas.-र्विशम् N. of a Brāhmaṇa belonging to the Sāma Veda.-विंशतिः f. (-षड्विंशतिः)twenty-six; (-षड्विंश twentysixth).-विध (षड्विध) a. of six kinds, sixfold; षड्विधं बलमादाय प्रतस्थे दिग्जिगीषया R.4.26.-शास्त्रिन् m. one conversant with the six Śāstras or darśanas.-षष्टिः f. (-षट्षष्टिः) sixty-six.-सप्ततिः (षट्सप्ततिः) seventy-six.
См. также в других словарях:
shaḍ-akshá — षडक्ष … Indonesian dictionary
shaḍ-akshara — षडक्षर … Indonesian dictionary
shaḍ-akshīṇa — षडक्षीण … Indonesian dictionary
Авалокитешвара — Четырёхрукая форма Ченрезига Авалокитешвара (санскр. अवलोकितेश्वर Aval … Википедия
Ченрезиг — Четырёхрукая форма Ченрезига Авалокитешвара (санскр. अवलोकितेश्वर, Avalokiteśvara?, «Господь надзирающий», тиб. སྤྱན་རས་གཟིགས, Ченрезиг; кит. 觀世音, Гуань Ши Инь; яп. 観音, каннон) бодхисаттва, воплощение бесконечного сострадания всех … Википедия
