-
1 खरत्व
khára-tvan. the state of an ass Hcat.
-
2 खरत्वच्
-
3 मुखरता _mukharatā
मुखरता Talkativeness, noisiness; स्तुवञ्जिह्रेमि त्वां न खलु ननु धृष्टा मुखरता Śiva-mahimna 9. -
4 मुखरता
mukhara-tāf. talkativeness, garrulity, noisiness Kir.
-
5 लघुशिखरताल
laghú-ṡikhara-tālam. N. of a partic. time in music Cat.
-
6 खर
khára
solid (opposed to drava, fluid) Pāṇ. 7-3, 69 Pat. Kāṡ. on Pāṇ. 2-1, 35 and IV, 2, 16 ;
dense (clouds) R. VI, 87, 3 ;
sharp, hot (wind) Suṡr. I, 20, 22 ;
hurtful, injurious, cutting (as speech orﾠ word) MBh. R. etc.;
sharp-edged L. ;
cruel W. ;
m. a donkey (so called from his cry) KātyṠr. Mn. MBh. etc.;
a mule L. ;
an osprey L. ;
a heron L. ;
a crow L. ;
a thorny plant (sort of prickly nightshade orﾠ perhaps Alhagi Maurorum) L. ;
N. of a fragrant substance Gal.;
a quadrangular mound of earth for receiving the sacrificial vessels
(cf. ἐσξάρα)
ṠBr. V, 1, 2, 15; XIV ĀṡvṠr. KātyṠr. ;
a place arranged for building a house upon
N. of the 25th year of the sixty years, Bṛihaspati cycle VarBṛS. ;
a Daitya orﾠ demon L. ;
N. of the Asura Dhenuka Hariv. 3114 BhP. II, 7, 34 ;
N. of a Rakshas slain by Rāma (younger brother of Rāvaṇa) MBh. III, 15896 R. BhP. Ragh. ;
N. of an attendant <of the Sun (= Dharma) L. ; of Ṡiva L. >;
of a Rudra (?) Hariv. (v.l.);
(am) ind. in a sharp way R. III, 29, 9 ;
(ā) f. Andropogon serratus L. ;
(ī) f. (Pāṇ. 3-2, 30 Siddh.) a she-ass Kathās. LXIII ;
« a she-mule» seeﾠ kharī-vātsalya;
N. of one of the mothers in Skanda's retinue MBh. IX, 2624. ;
- खरकण्ठ
- खरकण्डूयन
- खरकण्डूयित
- खरकर्णी
- खरकाष्ठिका
- खरकुटी
- खरकेतु
- खरकोण
- खरकोमल
- खरक्वाण
- खरक्षय
- खरगन्धनिभा
- खरगन्धा
- खरगृह
- खरगेह
- खरगोयुग
- खरग्रह
- खरघातन
- खरच्छद
- खरजङ्घा
- खरज्रु
- खरणस्
- खरणस
- खरतर
- खरत्व
- खरत्वच्
- खरदण्ड
- खरदला
- खरदूषण
- खरधार
- खरध्वंसिन्
- खरनखर
- खरनाद
- खरनादिन्
- खरनाल
- खरप
- खरपत्त्र
- खरपत्त्रक
- खरपर्णिनी
- खरपात्र
- खरपादाढ्य
- खरपाल
- खरपुष्प
- खरप्राण
- खरप्रिय
- खरमज्र
- खरमञ्जरि
- खरमञ्जरी
- खरमयूख
- खरमुखिका
- खरयष्टिका
- खरयान
- खररश्मि
- खररोमन्
- खरलोमन्
- खरवल्लिका
- खरवृषभ
- खरशब्द
- खरशाक
- खरशाल
- खरसाद
- खरसोनि
- खरसोन्द
- खरसोल्ल
- खरस्कन्ध
- खरस्पर्श
- खरस्वरा
- खरांशु
- खरागरी
- खराण्डक
- खराब्दाङ्कुरक
- खरालक
- खरालिक
- खराश्वा
- खरास्या
- खराह्वा
- खरोष्ट्र
-
7 धृष्ट _dhṛṣṭa
धृष्ट p. p. [धृष्-क्त]1 Bold, courageous, confident.-2 Impudent, rude, shameless, saucy, insolent; स्तुवञ्जिह्रेमि त्वां न खलु ननु धृष्टा मुखरता Mahimna.9; धृष्टः पार्श्वे वसति H.2.26.-3 Forward, presumptuous.-4 Profligate, abandoned.-5 Cruel, unkind.-ष्टः A faithless husband or lover; कृतागा अपि निःशङ्कस्तर्जितो$पि न लज्जितः । दृष्टदोषो$पि मिथ्यावाक् कथितो धृष्टनायकः S. D.72.-ष्टा A disloyal woman.-Comp. -केतुः N. of the son of धृष्टद्युम्न.-द्युम्नः N. of a son of Drupada and brother of Draupadī. [He with his father fought on the side of the Pāṇḍavas, and for some days he acted as com- mander-in-chief of their forces. When Droṇa had killed Drupada after a hard struggle, Dhṛiṣṭadyumna vowed that he would be revenged for the death of his father. And he was able to fulfil this vow on the morning of the 16th day of the battle, when he un- fairly cut off the head of Droṇa (see Droṇa). He was afterwards surprised by Aṣvatthāman while lying asleep in the camp of the Pāṇḍavas, and was stamped to death.].-धी a. bold, presumptuous.-मानिन् a. having too high an opinion of oneself, presumptuous.-वादिन् a. speaking boldly. -
8 परिसंख्या _parisaṅkhyā
1परिसंख्या 2 P.1 To count or reckon up, add toge- ther.-2 To enumerate.-3 To make good, restore.2परिसंख्या 1 Enumeration, computation.-2 Sum, total, number: वित्तस्य विद्यापरिसंख्यया मे R.5.21.-3 (In Mīm. phil.) Exclusion, specification, limitation to that which is enumerated or expressly mentioned, so that everything else is excluded; सांख्यदर्शनमेतावत् परिसंख्यानुदर्शनम् Mb.12.36.42. [परिसंख्या is opposed to विधि which lays down a rule for the first time, and to नियम which restricts the choice to an alternative which is expressly stated when several such alterna- tives are possible]; विधिरत्यन्तमप्राप्तौ नियमः पाक्षिकं सति । तत्र चान्यत्र च प्राप्तौ परिसंख्येति गीयते ॥ e. g. पञ्च पच्चनखा भक्ष्याः usually quoted by the Mīmāṁsakas; अयं नियमविधिर्न तु परिसंख्या Kull. on Ms.3.45. प्राप्तस्य पुनर्वचनं परिसंख्यार्थं भवति ŚB. on MS.11.1.66. परिसंख्या also means a text laying down exclusion; cf. (विधिपरिसंख्यासंशये विधिर्ज्यायान् ŚB. on MS.6.4.7); also परिसंख्यायां स्वार्थहानिः, परार्थकल्पना, प्राप्तबाधश्च ।-4 (In Rhet.) Special mention or exclusive specification, i. e. where with or without a query something is affirmed for the denial, expressed or understood, of something else similar to it. (this figure is particularly striking when it is based on a श्लेष or pun); यस्मिन् महीं शासति चित्रकर्मसु वर्णसंकराश्चापेषु गुणच्छेदः &c. or यस्य नूपुरेषु मुखरता विवाहेषु करग्रहणं तुरङ्गेषु कशाभिघातः &c. K; for other examples see S. D.735.-5 Recapitulation. -
9 प्रथम _prathama
1प्रथम [प्रथ्-अमच्] (Nom. pl. m. प्रथमे or प्रथमाः)1 First, foremost; मखांशभाजां प्रथमो मनीषिभिस्त्वमेव देवेन्द्र सदा निगद्यसे R.3.44; H.2.39; Ki.2.44.-2 First, chief, principal, most excellent or eminent, matchless, incomparable; Śi.15.42; एष वै प्रथमः कल्पः प्रदाने हव्यकव्ययोः Ms.3.147.-3 Earliest, most ancient, primary.-4 Prior, previous, former, earlier; प्रथमसुकृता- पेक्षया Me.17; नामधेयं गुरुश्चक्रे जगत्प्रथममङ्गलम् R.1.67.-5 (In gram.) The first person (= third person according to European phraseology).-मः 1 The first (third) person.-2 The first consonant of a class.-3 (In math.) The sum of the products divided by the difference between the squares of the cosine of the azimuth and the sine of the amplitude.-मा The nom- inative case.-मम् ind.1 first, firstly, at first; उमास्तनो- द्भेदमनुप्रवृद्धो मनोरथो यः प्रथमं बभूव Ku.7.24; R.3.4.-2 Already, previously, formerly; प्रथमोदितम् aforesaid; तमभ्यनन्दत् प्रथमं प्रबोधितः प्रजेश्वरः शासनहारिणा हरेः R.3.68.-3 At once, immediately.-4 Before; यात्रायै चोदयामास तं शक्तेः प्रथमं शरत् R.4.24; उत्तिष्ठेत् प्रथमं चास्य चरमं चैव संविशेत् Ms.2.194.-5 Newly, recently, प्रथमम्-अनन्तरम् or ततः or पश्चात् first, afterwards; प्रथमात् firstly, for the first time; प्रथमतः1 At first, firstly.-2 previously.-3 im- mediately.-4 before, in preference to (gen.)-Comp. -अर्धः, -र्धम् the first half.-आगामिन् a. first mentioned.-आदेशः placing at the beginning.-आश्रमः the first of the four stages in the religious life of a Brāhmaṇa; i. e. Brahmacharya; शरीरबद्धः प्रथमाश्रमो यथा Ku.5.3.- इतर a. 'other than first', the second.-उदित a. first uttered; उवाच धात्र्या प्रथमोदितं वचः R.3.25.-उत्पन्न a. first-born.-कल्पः 1 the best course to adopt.-2 an excellent suggestion or idea.-कल्पित a.1 first thought out.-2 first in rank or importance.-कुसुमः white marjoran.-गर्भः a. pregnant for the first time,-गिरिः the Eastern mountain; द्वित्रेषु द्युमणिकरेषु शेखरत्वं प्राप्तेषु प्रथमगिरिः प्रयाति सो$यम् Rām. Ch.7.49.-ज a.1 first-born.-2 original, primary.-दर्शनम् first sight.-दिवसः the first day; आषाढस्य प्रथमदिवसे Me.2.-नवनीतम् 1 the butter which appears first after chur- ning.-2 the milk of a cow at the time when hundred days have elapsed after her delivery.-निर्दिष्ट p. p. first mentioned.-पुरुषः the first person (= third person according to the English system of treating Sanskrit grammar); अथवा अस्तिर्भवतीतिपरः प्रथमपुरुषे प्रयुज्यमानो$प्यस्तीति ŚB. on MS.11.2.2.-मङ्गल a. highly auspicious.-यौवनम् early youth or age, youthful state.-वयस् n. early age, youth.-वसतिः the original home.-वित्ता Ved. a first wife.-विरहः separation for the first time.-वृत्तान्तः antecedents, former circumstances.-वैयाकरणः 1 the most distinguished grammarian.-2 a beginner in grammer.-श्री a. One who has just become rich or fortunate.-श्रुत a. heard for the first time; न हि प्रथम- श्रुताच्छब्दात् कश्चिदर्थं प्रत्येति ŚB. on MS.1.1.6.-साहसः the first or lowest of the three degrees of punishment or fine; पणानां द्वे शते सार्धे प्रथमः साहसः स्मृतः Ms.8.138.-सुकृतम् former kindness or service.2प्रथम See under प्रथ्. -
10 मुखर _mukhara
मुखर a. [मुखं मुखव्यापारं कथनं राति रा-क Tv. cf. P. V.2. 17 Vārt. also]1 Talkative, garrulous, loquacious; मुखरा खल्वेषा गर्भदासी Ratn.2; मुखरतावसरे हि विराजते Ki. 5.16; तद्रूपवर्णनामुखर K.189; Bk.2.54.-2 Noisy, making a continuous sound, tinkling, jingling (as an anklet &c.); स्तम्बेरमा मुखरशृङ्खलकर्षिणस्ते R.5.72; अन्तः- कूजन्मुखरशकुनो यत्र रम्यो वनान्तः U.2.25,2; Māl.9.5; मुखरमधीरं त्यज मञ्जीरं रिपुमिव केलिषु लोलम् Gīt.5; Mk. 1.35; तोयोत्सर्गस्तनितमुखरो मा स्म भूः Me. 39.-3 Sounding, resonant or resounding with (usually at the end of comp.); स्थाने स्थाने मुखरककुभो झाङ्कृतैर्निर्झराणाम् U.2. 14; मण्डलीमुखरशिखरे (लताकुञ्जे) Gīt.2; गोदावरीमुखरकन्दर- गिरिः U.1; R.13.4.-4 Expressive or indicative of.-5 Foul-mouthed, abusive, scurrilous.-6 Mocking, ridiculing.-रः 1 A crow.-2 A leader, the chief or principal person; यदि कार्यविपत्तिः स्यान्मुखरस्तत्र हन्यते H.1. 27.-3 A conch-shell.-री The bit of a bridle. -
11 मुखर
mukharamf (ā)n. (fr. mukha;
cf. Pān V 2 107, Vārtt. I Pat.) talkative, garrulous, loquacious (said alsoﾠ of birds andﾠ bees) Kāv. Kathās. ;
noisy, tinkling (as an anklet etc.) Mṛicch. Kālid. ;
sound resonant orﾠ eloquent with, expressive of (comp.), kāv. Kathās. ;
scurrilous Kāv. Rājat. ;
foul-mouthed, scurrilous speaking harshly orﾠ abusively L. ;
m. a crow L. ;
a conch shell L. ;
a leader, principal, chief Hit. ;
N. of a Nāga MBh. ;
of a rogue Cat. ;
(ā) f. N. of a serpent-maid Kāraṇḍ. ;
(ī) f. the bit of a bridle KātyṠr. Sch. ;
- मुखरता
-
12 लघु
laghúmf (vī, orﾠ u)n. (a later form of raghu, q.v.) light, quick, swift, active, prompt, nimble Mn. MBh. etc. ( alsoﾠ said of a partic. mode of flying peculiar to birds Pañcat. ;
applied to the Nakshatras Hasta, Aṡvinī, andﾠ Pushya VarBṛS.);
light, easy, not heavy orﾠ difficult AV. etc. etc.;
light in the stomach, easily digested Suṡr. ;
easy in mind, light-hearted Hariv. Kālid. ;
causing easiness orﾠ relief Sāṃkhyak. ;
well, in good health L. ;
unimpeded, without attendance orﾠ a retinue MBh. III, 8449 ;
short (in time, as a suppression of the breath) MārkP. ;
(in prosody) short orﾠ light (as a vowel orﾠ syllable, opp. to guru);
(in gram.) easily pronounced orﾠ articulated (said of the pronunciation of va, as opp. to madhyama andﾠ guru);
small, minute, slight, little, insignificant ṠBr. etc. etc.;
weak, feeble, wretched, humble, mean, low (said of persons) Mn. MBh. etc.;
young, younger ( seeﾠ - bhrātṛi);
clean, pure ( seeﾠ - vāsas);
soft, gentle (as sound) Kathās. BhP. ;
pleasing, agreeable, handsome, beautiful MBh. Kālid. ;
m. bdellium L. ;
(u) f. Trigonella Corniculata L. ;
(vī) f. id. L. ;
a light carriage L. ;
a slender orﾠ delicate woman W. ;
n. a partic. measure of time (= 15 Kāshṭhās= 1/15 Nāḍikā) L. ;
a partic. species of agallochum L. ;
the root of Andropogon Muricatus L. ;
(u) ind. lightly, quickly, easily etc. Ṡak. ( laghu-man, to think lightly of. Ṡak.)
+ cf. Gk. ἐλαχύς;
Lat. lěvis for lēvis, lenhuis;
Lith. lengvǔs, lěngvas;
Angl. Sax. lungre, « quickly» ;
Eng. lungs, « lights»
- लघुकङ्कोल
- लघुकण्टका
- लघुकर्कन्धु
- लघुकर्णिका
- लघुकर्णी
- लघुकाय
- लघुकारिका
- लघुकालनिर्नय
- लघुकाश्मर्य
- लघुकाष्ठ
- लघुकोष्ठ
- लघुकौमुदी
- लघुक्रम
- लघुक्रिया
- लघुखट्विका
- लघुखर्तर
- लघुग
- लघुगङ्गाधर
- लघुगति
- लघुगर्ग
- लघुगीता
- लघुगोधूम
- लघुग्रहमञ्जरि
- लघुचच्चरी
- लघुचन्द्रिका
- लघुचन्द्रिकापद्धति
- लघुचाणक्यराजनीति
- लघुचित्त
- लघुचित्रहस्त
- लघुचित्रालंकर
- लघुचिन्तन
- लघुचिन्तामणि
- लघुचिर्भिटा
- लघुचेतस्
- लघुच्छदा
- लघुच्छेद्य
- लघुजङ्गल
- लघुजातक
- लघुजातिविवेक
- लघुजानकीय
- लघुज्ञानवासिष्ठ
- लघुतर
- लघुता
- लघुताल
- लघुत्व
- लघुदन्ती
- लघुदीपिका
- लघुदुन्दुभि
- लघुद्राक्षा
- लघुद्राविन्
- लघुद्वारवती
- लघुनाभमण्डल
- लघुनामन्
- लघुनारदीय
- लघुनारायणोपनिषद्
- लघुनालिक
- लघुनिदान
- लघुन्यायसुधा
- लघुन्यास
- लघुपञ्चमूल
- लघुपण्डित
- लघुपतनक
- लघुपत्त्रक
- लघुपत्त्रफला
- लघुपत्त्री
- लघुपद्धति
- लघुपराक्रम
- लघुपरामर्श
- लघुपराशर
- लघुपरिक्रम
- लघुपरिभाषावृत्ति
- लघुपर्णिका
- लघुपर्णी
- लघुपाक
- लघुपाकिन्
- लघुपातिन्
- लघुपाराशर्य
- लघुपिच्छिल
- लघुपुलस्त्य
- लघुपुष्प
- लघुपूजाप्रकार
- लघुप्रमाण
- लघुप्रयत्न
- लघुप्रायश्चित्त
- लघुबदर
- लघुबिन्दुशेखर
- लघुबुद्धपुराण
- लघुबोध
- लघुबोधिनी
- लघुब्रह्मवैवर्त
- लघुब्राह्मी
- लघुभव
- लघुभागवत
- लघुभाव
- लघुभास्करीय
- लघुभुज्
- लघुभूतद्रुम
- लघुभूषणकान्ति
- लघुभोजन
- लघुभ्रातृ
- लघुमञ्जूषा
- लघुमनस्
- लघुमन्थ
- लघुमांस
- लघुमात्र
- लघुमानस
- लघुमित्र
- लघुमीमांसावार्त्तिकटीका
- लघुमूल
- लघुमूलक
- लघुमेरु
- लघुयम
- लघुयोगरत्नावली
- लघुरत्नाकर
- लघुराशि
- लघुलक्षहोम
- लघुलय
- लघुललितविस्तर
- लघुवसिष्ठसिद्धान्त
- लघुवाक्यवृत्ति
- लघुवाक्यवृत्तिप्रकाशिका
- लघुवादार्थ
- लघुवायुस्तुति
- लघुवार्त्तिक
- लघुवासस्
- लघुवासिष्ठ
- लघुवासिष्ठसिद्धान्त
- लघुविक्रम
- लघुविमर्शिनी
- लघुविवरत्व
- लघुविष्णु
- लघुवृत्ति
- लघुवेधिन्
- लघुवैयाकरणभूषण
- लघुवैयाकरणभूषणसिद्धान्तमञ्जूषा
- लघुव्याकरणभूषणसार
- लघुव्यास
- लघुशङ्ख
- लघुशब्दरत्न
- लघुशब्देन्दुशेखर
- लघुशमी
- लघुशान्तिपुराण
- लघुशान्तिविधान
- लघुशिखरताल
- लघुशिवपुराण
- लघुशीत
- लघुशेखर
- लघुशौनक
- लघुशौनकी
- लघुसंग्रह
- लघुसंग्रहणीसूत्र
- लघुसत्त्व
- लघुसदाफला
- लघुसंताप
- लघुसंदेशपद
- लघुसप्तशतिकास्तव
- लघुसप्तशतिकास्तोत्र
- लघुसप्तशती
- लघुसप्तशतीस्तोत्र
- लघुसमुत्थान
- लघुसमुदीरण
- लघुसरला
- लघुसहस्रनामस्तोत्र
- लघुसांख्यवृत्ति
- लघुसांख्यसूत्रव्
- लघुसार
- लघुसिद्धान्तकौमुदी
- लघुसिद्धान्तचन्द्रिका
- लघुसुदर्सन
- लघुसूत्रवृत्ति
- लघुस्तव
- लघुस्तवटिप्पणक
- लघुस्तोत्र
- लघुस्थानता
- लघुस्यद
- लघुहस्त
- लघुहारीत
- लघुहृदय
- लघुहेमदुग्धा
- लघुहोमपद्धति
- लघुहोरा
См. также в других словарях:
khára-tva — खरत्व … Indonesian dictionary
khára-tvac — खरत्वच् … Indonesian dictionary
Jaishankar Prasad — Infobox Writer name = Jaishankar Prasad imagesize = 100px birthdate = birth date|1889|1|30|mf=y birthplace = Varanasi, IND deathdate = death date and age|1937|1|14|1889|1|30|mf=y deathplace = Varanasi, IND occupation = Novelist, playwright,… … Wikipedia
laghú-ṡikhara-tāla — लघुशिखरताल … Indonesian dictionary
mukhara-tā — मुखरता … Indonesian dictionary
