Перевод: со всех языков на английский

с английского на все языки

खरदूषण

  • 1 खरदूषण


    khára-dūshaṇa
    m. « killing asses», the thorn-apple L. ;

    m. du. the two demons Khara andﾠ Dūshaṇa R. III, 23, 39 ;
    - vadha m. slaughter of those demons
    N. of PadmaP. IV, 17.

    Sanskrit-English dictionary > खरदूषण

  • 2 उत्पतिष्णु _utpatiṣṇu

    उत्पतिष्णु a. Flying, going up, springing up; R.4.47; Pt.3. उत्पतिष्णू सहिष्णू च चेरतुः खरदूषणौ Bk.5.1.

    Sanskrit-English dictionary > उत्पतिष्णु _utpatiṣṇu

  • 3 दिव् _div

    1
    दिव् I. 4 P. (दीव्यति, द्यूत or द्यून; desid. दुद्यूषति, दिदे- विषति)
    1 To shine, be bright; दीव्यत्युच्चैर्लघुरघुपतिः किं नु वा स्यात् किमन्यत् Mv.6.53.
    -2 To throw, cast (as a missile); अदीव्यद्रौद्रमत्युग्रम् Bk.17.87;5.81.
    -2 To gamble, play with dice (with acc. or instr. of the 'dice'); अक्षैरक्षान् वा दीव्यति Sk.; Śi.8.32; Ve.1.13.
    -4 To play, sport.
    -5 To joke, trifle with, make sport of, rally (with acc.).
    -6 To stake, make a bet.
    -7 To sell, deal in (with gen.); अदेवीद्बन्धुभोगानाम् Bk.8.122; (but with acc. or gen. when the root is preceded by a preposition; शतं शतस्य वा परिदीव्यति Sk.)
    -8 To squander, make light of.
    -9 To praise.
    -1 To be glad, rejoice.
    -11 To be mad or drunk.
    -12 To be sleepy.
    -13 To wish for. -II. 1 P., 1 U. (देवति, देवयति-ते)
    1 To cause to lament, pain, vex, torment.
    -2 To ask, beg. -III. 1 Ā. (देवयते) To suffer pain, lament, moan. -With परि to lament, moan, suffer pain; खरदूषणयोर्भ्रात्रोः पर्यदेविष्ट सा पुरः Bk.4.34.
    2
    दिव् f. [दीव्यन्त्यत्र दिव्-बा˚ आधारे डिवि Tv.] (Nom. sing. द्यौः)
    1 The heaven; दिवं मरुत्वानिव भोक्ष्यते भुवम् R.3. 4,12; Me.3.
    -2 The sky; दिव्यन्तरिक्षे भूमौ च घोरमुत्पात- जं भयम् Rām.2.1.43.
    -3 A day; अत्र भोक्तव्यमस्माभिर्दिवा- रूढं क्षुधार्दिताः Bhāg.1.13.6.
    -4 Light, brilliance.
    -5 Fire, glow of fire. N. B. The compounds with दिव् as first member are mostly irregular; e. g. दिवस्पतिः an epithet of Indra (of the 13th मन्वन्तर); Bhāg.8.13.32; अनतिक्रमणीया दिवस्पतेराज्ञा Ś.6; दिवस्पृथिव्यौ heaven and earth. दिविज्ञः, दिविष्ठः, दिविस्थः, दिविस (ष) द् m.,
    दिवोकस् m.,
    दिवौकस्, -सः 'inhabitant of the heaven', a god; Ś.7; R.3.19,47; दिविषद्वृन्दैः Gīt.7.
    दिवस्पृश m. the Supreme Being.
    दिविस्पृश् a. reaching or pervading the sky.
    दिवोद्भवा cardamoms.
    दिवोल्का a meteor.
    दिवौकस् m.
    1 a god.
    -2 the Chātaka bird.
    -3 a deer.
    -4 a bee.
    -5 an elephant.

    Sanskrit-English dictionary > दिव् _div

  • 4 परिदिव् _paridiv _देव् _dēv

    परिदिव् देव् I. 1, 1 P. To lament, moan, suffer pain; खरदूषणयोर्भ्रात्रोः पर्यदेविष्ट सा पुरः Bk.4.34. -II. 4 P. To sell, deal in (with acc. or gen.); शतं शतस्य वा परिदीव्यति Sk.

    Sanskrit-English dictionary > परिदिव् _paridiv _देव् _dēv

  • 5 श्रुतिः _śrutiḥ

    श्रुतिः f. [श्रु-क्तिन्]
    1 Hearing; चन्द्रस्य ग्रहणमिति श्रुतेः Mu.1.7; R.1.27.
    -2 The ear; श्रुतिसुखभ्रमरस्वनगीतयः R.9.35; Śi.1.1; Ve.3.23.
    -3 Report, rumour, news, oral intelligence.
    -4 A sound in general; सा तु वेदश्रुतिं श्रुत्वा दृष्ट्वा वै तमसो निधिम् Rām.7.2.17; स वेत्ति गन्धांश्च रसान् श्रुतीश्च Mb.12.187.19.
    -5 The Veda (known by revelation, opp. स्मृति; see under वेद); श्रुतिस्तु वेदो विज्ञेयो धर्मशास्रं तु वै स्मृतिः Ms.2.1,14.
    -6 A Vedic or sacred text; इति श्रुतेः or इति श्रुतिः 'so says a sacred text'.
    -7 Vedic or sacred knowledge, holy learning; यत्रैषा सात्वती श्रुतिः Bhāg.1.4.7;11.3.46.
    -8 (In music) A divi- sion of the octavo, a quarter tone or interval; रणद्भिरा- घट्टनया नभस्वतः पृथग्विभिन्नश्रुतिमण्डलैः स्वरैः Śi.1.1;11.1; (see Malli. ad loc.).
    -9 The constellation Śravaṇa.
    -1 The diagonal of a tetragon, the hypotenuse of a trian- gle; cf. कर्ण.
    -11 Direct or expressed signification (opp. लक्षणा); श्रुतिलक्षणाविशये च श्रुतिर्न्याय्या न लक्षणा ŚB. on MS.6.2.2.
    -12 Speech (वाक्); विविक्तवर्णाभरणा सुखश्रुतिः Ki.14.3.
    -13 Name, fame (कीर्ति); हैरण्यौ भवतो बाहू श्रुतिर्भवति पार्थिवी Mb.3.35.9.
    -14 A word, saw, saying; Rām.2.72.25.
    -15 An explanation of ब्रह्म from the उपनिषद्s; विविधाश्चौपनिषदीरात्मसंसिद्धये श्रुतीः Ms.6.29 (com. श्रुतीरुपनिषत्पठितब्रह्मप्रतिपादकवाक्यानि).
    -16 Advantage, gain (फलश्रुति); उपोष्य संशितो भूत्वा हित्वा वेदकृताः श्रुतीः Mb.12. 265.7.
    -17 Name, title; बिभ्रत्यनन्यविषयां लोकपाल इति श्रुतिम् Kāv.2.331.
    -18 Learning.
    -19 Scholarship.
    -Comp. -अनुप्रासः a kind of alliteration; see K. P.9.
    -अर्थः the sense of a sentence derived on the strength of the श्रुतिप्रमाण as distinguished from लङ्ग, वाक्य and other प्रमाणs; यत्र श्रुत्यर्थो न सम्भवति तत्र वाक्यार्थो गृह्यते ŚB. on MS.6.2.14.
    -उक्त, -उदित a. enjoined by the Vedas; आचारः परमो धर्मः श्रुत्युक्तः स्मार्त एव च Ms.1.18.
    -कटः 1 a snake.
    -2 penance, expiation.
    -कटु a. harsh to hear. (
    -टुः) a harsh or unmelodious sound, regarded as a fault of composition.
    -कथित a. enjoined or prescribed by the Vedas.
    -चोदनम्, -नः a scriptural injunction, Vedic precept.
    -जातिविशारद a. familiar with different kinds of quarter tones; वीणावादनतत्त्वज्ञः श्रुतिजातिविशारदः । तालज्ञश्चाप्रयासेन मोक्षमार्गं नियच्छति ॥ Y.3.115.
    -जीविका a law-book or code of laws.
    -दूषक a. offending the ear.
    -द्वैधम् disagreement or contradiction of Vedas or Vedic precepts; श्रुतिद्वैधं तु यत्र स्यात्तत्र धर्माबुभौ स्मृतौ Ms.2.14.
    -धर a.
    1 hearing.
    -2 having a retentive memory; L. D. B.
    -निदर्शनम् evidence of the Vedas; कामकार- कृते$प्याहुरेके श्रुतिनिदर्शनात् Ms.11.45.
    -पथः 1 the range of the ear; तामाश्रित्य श्रुतिपथगतामास्थया लब्धमूलः M.4.1.
    -2 (pl.) tradition.
    -प्रसादन a. grateful to the ear.
    -प्रामाण्यम् authority or sanction of the Vedas.
    -प्रामाण्यतः ind. on the authority of the Veda; श्रुति- प्रामाण्यतो विद्वान् स्वधर्मे निविशेत वै Ms.2.8.
    -मण्डलम् 1 the outer ear.
    -2 the whole circle of the quarter-tones; Śi.1.1.
    -महत् a. rich in scriptural lore; सरस्वती श्रुतिमहतां महीयताम् Ś.7.35 (v. l. श्रुतमहताम्).
    -मूलम् 1 the root of the ear; लपितुं किमपि श्रुतिमूले Gīt.1.
    -2 a Vedic text.
    -मूलक a. founded on the Veda.
    -वचनम् a Ve- dic precept.
    -वर्जित a.
    1 deaf.
    -2 not knowing the Vedas.
    -विप्रतिपन्न a.
    1 not recognizing the authority of the scriptures, disregarding the Vedas.
    -2 contrary to the Vedas.
    -विवरम् the auditory passage.
    -विशेष- णार्थम् ind. for specialization in the Vedas; Svapna.1.
    -विषयः 1 the object of the sense of hearing i. e. sound; श्रुतिविषयगुणा या स्थिता व्याप्य विश्वम् Ś.1.1.
    -2 the reach or range of the ear; एतत् प्रायेण श्रुतिविषयमापतितमेव K.
    -3 the subject matter of the Veda.
    -4 any sacred ordi- nance.
    -वेधः boring the ear.
    -शिखरम्, -शिरस् 1 Upaniṣad or Vedānta; नमः सर्वेष्टाय श्रुतिशिखरदृष्टाय च नमः Viṣṇu-mahimna 3.
    -2 a leading text of the Veda.
    -सुख, -मनोहर a. agreeable to the ear, melodious; श्रुतिसुखमुपवीणितं सहायैः Ki.1.38.
    -स्फोटा Gynandropsis Pentaphylla (Mar. तिळवण).
    -स्मृति f. (dual) revela- tion and legal institutes, Veda and law; श्रुतिस्मृति- पुराणोक्तफलप्राप्त्यर्थम् Pūjā-mantra.
    -हारिन् a. captivating the ear.

    Sanskrit-English dictionary > श्रुतिः _śrutiḥ

  • 6 संविद् _saṃvid

    1
    संविद् I. 2 P.
    1 To know, be aware of; संवित्तः सह- युध्वानौ तच्छक्तिं खरदूषणौ Bk.5.37;8.17.
    -2 To recognize.
    -3 To investigate, examine.
    -4 To perceive, feel, ex- perience.
    -5 To advise.
    -6 To come to an understanding, agree upon.
    -7 To think over, meditate. -II. 6 U.
    1 To get, obtain.
    -2 To meet together. -Caus.
    1 To make known, inform, announce.
    -2 To know, percieve, observe
    -3 To cause to know or perceive; समवेद्यन्त च द्विषः Bk.17.63.
    2
    संविद् f.
    1 Knowledge, understanding, intellect; यत्रेमे सदसद्रूपे प्रतिषिद्धे स्वसंविदा Bhāg.1.3.33; असंविदानस्य ममेश संविदाम् Ki.18.42.
    -2 Consciousness, perception; त्वत्स्नेहसंविदवलम्बितजीवितानि Māl.6.13.
    -3 An agreement, engagement, contract, covenant, promise; स राजलोकः कृतपूर्वसंवित् R.7.31; ततो देवासुराः कृत्वा संविदं कृतसौहृदाः Bhāg.8.6.32; Ms.8.5.
    -4 Assent, consent.
    -5 An established usage, a prescribed custom; रथस्थाः संविदं कृत्वा सुखां पृष्ट्वा च शर्वरीम् Mb.12.53.2; प्रसादिनो$नु- ज्झितगोत्रसंविदः Śi.12.35.
    -6 War, battle, fight.
    -7 A war-cry, watch-word.
    -8 A name, an appellation.
    -9 A sign, signal.
    -1 Pleasing, delighting, gratifi- cation; अबुधैः कृतमानसंविदः Śi.16.47.
    -11 Sympathy, participation.
    -12 Meditation.
    -13 Conversation; रहसि संविदो या हृदिस्पृशः Bhāg.1.31.1.
    -14 Hemp.
    -15 Agreement of opinion; स्तुतीरलभमानानां संविदं वेदनिश्चितान् Mb.12.151.6.
    -16 Acquaintance, friendship; संविदा देयम् T. Up.1.11.3.
    -17 A plan, scheme.
    -18 News, tidings.
    -Comp. -व्यतिक्रमः breach of promise, violation of a contract.

    Sanskrit-English dictionary > संविद् _saṃvid

  • 7 सहिष्णु _sahiṣṇu

    सहिष्णु a. [सह्-इष्णुच्]
    1 Able to bear or endure, capable of enduring; रविकिरणसहिष्णु क्लेशलेशैरभिन्नम् Ś.2.4; उत्पतिष्णू सहिष्णू च चेरतुः खरदूषणौ Bk.5.1.
    -2 Patient, re- signed, forbearing; सुकरस्तरुवत्सहिष्णुना रिपुरुन्मूलयितुं महानपि Ki.2.5.

    Sanskrit-English dictionary > सहिष्णु _sahiṣṇu

  • 8 खर


    khára
    mf (ā)n. hard, harsh, rough, sharp, pungent, acid (opposed to mṛidú andﾠ ṡlakshṇá) MBh. R. etc.;

    solid (opposed to drava, fluid) Pāṇ. 7-3, 69 Pat. Kāṡ. on Pāṇ. 2-1, 35 and IV, 2, 16 ;
    dense (clouds) R. VI, 87, 3 ;
    sharp, hot (wind) Suṡr. I, 20, 22 ;
    hurtful, injurious, cutting (as speech orﾠ word) MBh. R. etc.;
    sharp-edged L. ;
    cruel W. ;
    m. a donkey (so called from his cry) KātyṠr. Mn. MBh. etc.;
    a mule L. ;
    an osprey L. ;
    a heron L. ;
    a crow L. ;
    a thorny plant (sort of prickly nightshade orﾠ perhaps Alhagi Maurorum) L. ;
    N. of a fragrant substance Gal.;
    a quadrangular mound of earth for receiving the sacrificial vessels
    (cf. ἐσξάρα)
    ṠBr. V, 1, 2, 15; XIV ĀṡvṠr. KātyṠr. ;
    a place arranged for building a house upon
    N. of the 25th year of the sixty years, Bṛihaspati cycle VarBṛS. ;
    a Daitya orﾠ demon L. ;
    N. of the Asura Dhenuka Hariv. 3114 BhP. II, 7, 34 ;
    N. of a Rakshas slain by Rāma (younger brother of Rāvaṇa) MBh. III, 15896 R. BhP. Ragh. ;
    N. of an attendant <of the Sun (= Dharma) L. ; of Ṡiva L. >;
    of a Rudra (?) Hariv. (v.l.);
    (am) ind. in a sharp way R. III, 29, 9 ;
    (ā) f. Andropogon serratus L. ;
    (ī) f. (Pāṇ. 3-2, 30 Siddh.) a she-ass Kathās. LXIII ;
    « a she-mule» seeﾠ kharī-vātsalya;
    N. of one of the mothers in Skanda's retinue MBh. IX, 2624. ;
    - खरकण्ठ
    - खरकण्डूयन
    - खरकण्डूयित
    - खरकर्णी
    - खरकाष्ठिका
    - खरकुटी
    - खरकेतु
    - खरकोण
    - खरकोमल
    - खरक्वाण
    - खरक्षय
    - खरगन्धनिभा
    - खरगन्धा
    - खरगृह
    - खरगेह
    - खरगोयुग
    - खरग्रह
    - खरघातन
    - खरच्छद
    - खरजङ्घा
    - खरज्रु
    - खरणस्
    - खरणस
    - खरतर
    - खरत्व
    - खरत्वच्
    - खरदण्ड
    - खरदला
    - खरदूषण
    - खरधार
    - खरध्वंसिन्
    - खरनखर
    - खरनाद
    - खरनादिन्
    - खरनाल
    - खरप
    - खरपत्त्र
    - खरपत्त्रक
    - खरपर्णिनी
    - खरपात्र
    - खरपादाढ्य
    - खरपाल
    - खरपुष्प
    - खरप्राण
    - खरप्रिय
    - खरमज्र
    - खरमञ्जरि
    - खरमञ्जरी
    - खरमयूख
    - खरमुखिका
    - खरयष्टिका
    - खरयान
    - खररश्मि
    - खररोमन्
    - खरलोमन्
    - खरवल्लिका
    - खरवृषभ
    - खरशब्द
    - खरशाक
    - खरशाल
    - खरसाद
    - खरसोनि
    - खरसोन्द
    - खरसोल्ल
    - खरस्कन्ध
    - खरस्पर्श
    - खरस्वरा
    - खरांशु
    - खरागरी
    - खराण्डक
    - खराब्दाङ्कुरक
    - खरालक
    - खरालिक
    - खराश्वा
    - खरास्या
    - खराह्वा
    - खरोष्ट्र

    Sanskrit-English dictionary > खर

См. также в других словарях:

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
… Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»