-
81 эконом-сынып
-
82 экономикалық айналсоқпа кезеңдер
фазы экономического цикла (экономика циклдік серпіліс нәтижесінде өтетін тізбекті кезең: нақты шығарылым өзінің барынша жоғары мәніне жететін кезеңге сай келетін өрлеу шыңы, өндірістің нақты көлемі төмендейтін дағдарыс шеңбері, нақты шығарылым өзінің ең төменгі деңгейіне жететін түп-табаны, жалпы ұлттық өнімнің өсуімен сипатталатын өрлеу)Казахско-русский экономический словарь > экономикалық айналсоқпа кезеңдер
-
83 Автокредит
Мен сіздер көрсететін қызметті пайдаланып, автомобиль сатып алғым келеді.
Я хотел бы приобрести автомобиль, воспользовавшись вашими услугами.
Біздің банкіде автомобиль сатып алуға арналған несие желісі бар. Автонесие сізге қысқа мерзімде кез келген автомобиль – жаңа және пайдаланылған автомобильді, автосалонда немесе жеке адамнан сатып алуға мүмкіндік береді. Несие шығарылған жылына және өндіруші-елге қарамастан беріледі. Біздің банк автокөлік сатып алуға несие берудің неғұрлым тиімді шарттарын ұсынады:
В нашем банке существует кредитная линия для приобретения автомобиля. Автокредит дает вам возможность в кратчайший срок купить любой автомобиль – новый или бывший в эксплуатации, в автосалоне или у частного лица. Кредит выдается независимо от года выпуска и страны-производителя. Наш банк предлагает наиболее выгодные условия кредитования на приобретение автотранспорта:
- жалақы туралы анықтама талап етілмейді;
- без справки о зарплате;
- теңгемен және шетел валютасымен несиелендірудің ең жоғары мерзімі 7 жыл, 10 жыл, 15 жыл;
- максимальный срок кредитования в тенге и в иностранной валюте 7 лет; 10 лет; 15 лет;
- несиенің ең аз сомасы 120 000 теңге;
- минимальная сумма кредита 120 000 тенге;
- сатып алынатын автомобильдің жасы 10 (15) жыл;
- возраст приобретаемого автомобиля до 10 (15) лет;
- бастапқы жарна 30%-дан (15%-дан талап етілмейді);
- первоначальный взнос от 30% (от 15% не требуется);
- несиелендіру мерзімі қолайлы;
- удобный срок кредитования;
- табысты қуаттау рәсімі оңайлатылған;
- упрощенная процедура подтверждения дохода;
- құжаттар пакеті барынша аз;
- минимальный пакет документов;
- несиенің ең жоғары сомасы бойынша шектеу жоқ, ол сіздің төлем төлеу қабілетіңіз бен несиені өтеу қабілетіңізді басшылыққа ала отырып есептеледі.
- отсутствуют ограничения по максимальной сумме кредита, которая рассчитывается исходя из вашей платежеспособности и кредитоспособности.
Егер кепілзат сатып алынатын автомобильдің құнынан асып түсетін болса, несие шарты қандай болмақ?
Каковы будут условия кредита, если залог превышает стоимость приобретаемого автомобиля?
Сатып алынатын автомобильдің құны 105%-дан асатын мөлшерде кепілзат берілгенде несие 100% мөлшерінде берілуі мүмкін. Сіз несиені ешқандай айыппұл шарасы қолданылмай мерзімінен бұрын өтей аласыз.
При предоставлении залога в размере 105% от стоимости приобретаемого автомобиля кредит может быть выдан в размере 100%. Вы сможете досрочно погашать кредит без штрафных санкций.
Сіздің кепілзат:
Вашим залогом будут:
- тек сатып алынатын автомобиль;
- только приобретаемый автомобиль;
- сатып алынатын автомобиль және бастапқы жарна;
- приобретаемый автомобиль и первоначальный взнос;
- қолда бар және сатып алынатын автомобиль болмақ.
- имеющийся и приобретаемый автомобиль.
Ия, екі автомобильді (ескісі мен жаңасын) кепілзатқа беріп, сіз бастапқы жарнадан босатыласыз және табысты қуаттамауыңызға болады.
Да, предоставив в залог два автомобиля (старый и новый), вы освобождаетесь от первоначального взноса и можете не подтверждать доходы.
Ия, несие алудың міндетті шарты – кепілзатты сақтандыру. Сіз кепілзатқа берілетін мүлікті сақтандырып, банкінің тікелей филиалындағы нотариустың қызметін пайдалана аласыз:
Да, обязательное условие получения кредита – страхование предмета залога. Вы можете застраховать предоставляемое в залог имущество и воспользоваться услугами нотариуса непосредственно в филиале банка:
- білікті қызметкер несиелендіру шарттарын ұғынықты түсіндереді;
- квалифицированный персонал доступно объяснит условия кредитования;
- сіздің қажеттеріңізге орай жеке тәсілді қамтамасыз етеді;
- обеспечит индивидуальный подход к вашим потребностям;
- сіздің қаржылық мүмкіндіктеріңізге талдау жасап, ұсынысыңызды барынша ескеретін шешім ұсынады.
- проанализирует ваши финансовые возможности и предложит решение, максимально учитывающее ваши предложения.
Біздің несиелендіру шарттарымыз:
Наши условия кредитования:
- несие валютасы: теңге, АҚШ доллары, еуро;
- валюта кредита: тенге, доллары США, евро;
- бастапқы жарна: сыныбына қарай автомобиль құнының 15%-ынан басталады;
- первоначальный взнос: от 15% от стоимости автомобиля в зависимости от класса;
- несие мерзімі теңгемен 36 айға дейін, шетел валютасымен 36 айдан 60 айға дейін;
- срок кредита в тенге до 36 месяцев, в иностранной валюте от 36 до 60 месяцев;
- несие үшін төлем: шетел валютасымен жылдық сыйақының 14%-ынан басталады, теңгемен 16%-ынан басталады.
- плата за кредит: от 14% годовых в иностранной валюте, от 16% годовых в тенге.
Несиенің ең жоғары сомасы төлем төлеу қабілетіне және кепілге берілетін мүліктің құнына байланысты. Несиені мыналар қамтамасыз ете алады: сатып алынатын автомобиль немесе қолда бар автомобиль, жылжымайтын мүлік, банкіге салынған ақша. Сіз автомобильді банк несиесі есебінен банкінің әріптесі болып табылатын компанияның автосалондарынан сатып ала аласыз. Сізге автосалондардың тізімін таңдауға ұсынады.
Максимальная сумма кредита зависит от платежеспособности и стоимости предоставляемого в залог имущества. Обеспечением кредита могут быть: приобретаемый или имеющийся автомобиль, недвижимость, деньги, размещенные в банке. Вы можете купить автомобиль за счет кредита банка в автосалонах компаний, являющихся партнерами банка. Вам предоставят список автосалонов на выбор.
Айтыңызшы, мен республиканың кез келген басқа қаласынан несие ала аламын ба?
Скажите, пожалуйста, могу ли я получить кредит в любом другом городе республики?
Ия, сіз Қазақстан Республикасының 22 қаласынан несие ала аласыз.
Да, вы можете получить кредит в 22 городах Республики Казахстан.
Мен қажетті құжаттар пакеті бойынша ақпарат алғым келеді.
Я хотел(-а) бы получить информацию по пакету необходимых документов.
Сіз біздің банкімізден мына құжаттар пакетін ұсынып, несие ала аласыз:
Кредит в нашем банке вы можете получить, предоставив пакет следующих документов:
- қарызгердің анкетасы;
- анкета заемщика;
- жеке басты куәландыратын құжат;
- документ удостоверяющий личность;
- ӘЖК;
- СИК;
- СТТН;
- РНН;
- жүргізуші куәлігінің көшірмесі;
- копия водительского удостоверения;
- мекенжай бюросынан анықтама немесе үй кітабының көшірмесі;
- справка с адресного бюро или копия домовой книги;
- соңғы 12 айдағы жалақы немесе басқа да табыс туралы анықтама (банк нысаны бойынша);
- справка с места работы о размере зарплаты и других доходах за последние 12 месяцев (по форме банка);
- жұбайдың кепілзатқа мүлік беруге және кепілге салынған мүлікті соттан тыс өткізуге нотариуста расталған келісімі не мүлікті меншікке сатып алу және оның банкіге кепілге беру сәтінде кепілзат беруші некеде тұрмаған деген нотариус растаған өтініші;
- нотариально заверенное согласие супруга(-и) на передачу имущества в залог и внесудебную реализацию заложенного имущества либо нотариально заверенное заявление, что на момент приобретения имущества в собственность и передачи его в залог банку залогодатель в браке не состоит;
- қамтамасыз ету бойынша құқықты белгілейтін құжаттар.
- правоустанавливающие документы по обеспечению.
Автомобильді кепілзатқа беру кезінде қамтамасыз ету жөніндегі құқық белгілейтін құжаттар:
Правоустанавливающими документами по обеспечению при передаче автомобиля в залог являются:
- сауда ұйымдарының шот-анықтамалары;
- справки-счета торговых организаций;
- сатып алу-сату шарттары;
- договоры купли-продажи;
- мұралану құқығы туралы құжаттар;
- документы о праве наследования;
- көлік құралының ҚР аумағына әкелінгенін қуаттайтын құжаттар;
- документы, подтверждающие ввоз транспортного средства на территорию РК;
- ҚР-нда Көлік құралдары мен тіркемелерді мемлекеттік тіркеу ережелерінде көзделген меншік құқығын қуаттайтын өзге де құжаттар.
- иные документы, подтверждающие право собственности, предусмотренные Правилами государственной регистрации транспортных средств и прицепов в РК.
Егер сіз автомобиль сатып алуға біздің банкіден қарыз алмақшы болып ұйғарсаңыз, сіздің:
Если вы решили получить в нашем банке заем на покупку автомобиля, вам необходимо:
- сатып алынатын автомобильге құқықты белгілейтін құжаттарды қоспағанда қажетті құжаттар пакетін жинауыңыз;
- собрать необходимый пакет документов, за исключением правоустанавливающих документов на приобретаемый автомобиль;
- менеджерден банкінің несие беру шешімі туралы хабарламаны алуыңыз;
- получить у менеджера уведомление о решении банка предоставить кредит;
- автомобиль сатушыға (жеке адамға немесе автосалонға) банкінің несие беру шешімі туралы хабарламаны таныстыруыңыз;
- ознакомить продавца автомобиля (частное лицо или автосалон) с уведомлением о решении банка предоставить кредит;
- сатушымен сатып алу-сату шартын (егер сатушы жеке тұлға болса) жасасуыңыз не автосалоннан анықтама-шот (егер сатушы автосалон болса) алуыңыз;
- заключить с продавцом договор купли-продажи (если продавец — частное лицо) либо получить в автосалоне счет-справку (если продавец — автосалон);
- сатушыға (егер сатушы жеке адам болса) бастапқы жарнаны қолма-қол ақшалай беріп, одан тиісті қолхат алуыңыз, не автосалонның кассасына бастапты жарнаны қолма-қол ақшалай төлеуіңіз немесе бастапқы жарнаның қажетті сомасын қолма-қол ақшасыз аударуыңыз;
- передать продавцу (если продавец – частное лицо) первоначальный взнос наличными деньгами, получив соответствующую расписку, либо внести в кассу автосалона первоначальный взнос наличными деньгами или перевести необходимую сумму первоначального взноса безналичным путем;
- сатып алынатын автомобильді уәкілетті органда (жол полициясында) өзіңіздің атыңызға қайта ресімдеуіңіз;
- переоформить приобретаемый автомобиль на ваше имя в уполномоченном органе (дорожная полиция);
- кепілзат шартына деректер енгізу үшін сатып алынған автомобильге құқығын белгілейтін құжатты банк менеджеріне беруіңіз;
- предоставить менеджеру банка правоустанавливающий документ на приобретенный автомобиль для внесения данных в договор залога;
- банкіде кепілзатты сақтандыру және жеке басты сақтандыру шартын ресімдеуіңіз;
- оформить в банке договор страхования предмета залога и личного страхования;
- сатып алушыға табыстау үшін өзіңіздің ағымдағы шотыңыздан қолма-қол ақшалай несие алуыңыз немесе банкіге ақшаны сатушының шотына аудару туралы нұсқау беруіңіз қажет.
- получить кредит наличными деньгами со своего текущего счета для передачи продавцу или дать указание банку о переводе денег на счет продавца.
Клиенттің несие алуына мынадай жағдайларда бас тартуы мүмкін:
Клиенту может быть отказано в получении кредита в следующих случаях:
- табыс деңгейі жеткіліксіз болғанда;
- недостаточный уровень доходов;
- құжаттар дұрыс және толық толтырылмағанда;
- неправильное и неполное оформление документов;
- несие лимиті бойынша берешегін қоса бұрын берілген несие бойынша, төлем карточкасы бойынша жаңа несие қызметін көрсетуге мүмкіндік бермейтін берешегі болғанда;
- наличие задолженности по ранее выданным кредитам, включая задолженность по кредитному лимиту, по платежной карточке, не позволяющая обслуживать новый кредит;
- өтініш-анкетасында берілген деректер тексеру барысында алынған деректерге сай келмегенде;
- несоответствие данных, представленных в анкете-заявлении данным, полученным в ходе проверки;
- несие тарихының болымсыздығы.
- отрицательная кредитная история.
Ерікті сақтандыру бағдарламасы сізді...
Программа добровольного страхования защитит вас от риска убытков, при утрате, повреждении автомобиля в случае:
- жол-көлік оқиғалары;
- дорожно-транспортного происшествия;
- дүлей апаттар;
- стихийных бедствий;
- үшінші тұлғалардың заңсыз әрекеттері;
- неправомерных действий третьих лиц;
- сақтандыру шартында айтылған өзге де болжанбаған оқиғалар болған жағдайда автомобильдің жоғалуы, зақымдануы кезінде шегетін залал қатерінен қорғайды.
- иных непредвиденных событий, оговоренных в договоре страхования.
-
84 Коммерциялық банкілердің қызметі
Банк қызметінің қандай ұстанымдары негізгі іргелі ұстанымдары болып табылады?
Банк қызметінің негізгі іргелі ұстанымдары:
Основополагающими принципами банковской деятельности являются:
- нақты бар ресурстардың шегінде жұмыс істеу;
- работа в пределах реально имеющихся ресурсов;
- экономикалық дербестік;
- экономическая самостоятельность;
- банкінің өз клиенттерімен өзара қатынасы кәдуілгі нарықтық қатынастар сияқты құрылуға тиіс;
- взаимоотношения банка со своими клиентами должны строиться как обычные рыночные отношения;
- мемлекет коммерциялық банкілердің қызметін реттей алатын экономикалық әдістер.
- экономические методы, которыми государство может осуществлять регулирование деятельности коммерческих банков.
Оның мәні мынада: банк өзінің ресурстары, несиелік салымдары мен басқа да активтері арасындағы мөлшерлік сәйкестікті ғана қамтамасыз етіп қоймай, сонымен бірге банк активтерінің сипаты өзі жұмылдырған ресурстардың ерекшелігіне сай келуіне де қол жеткізуге тиіс дегенді білдіреді. Бұл ең алдымен мерзімге қатысты. Айталық, егер банк қаражатты негізінен қысқа мерзімге тартса, ал оны басым түрде ұзақ мерзімді несиеге салса, онда міндеттемелер (өтемпаздық) бойынша жауап беру қабілеттілігіне қатер төнеді.
Смысл заключается в том, что банк должен обеспечить не только количественное соответствие между своими ресурсами, кредитными вложениями и другими активами, но и добиваться соответствия характера банковских активов специфике мобилизованных им ресурсов. Это относится, прежде всего, к срокам. Так, если банк привлекает средства главным образом на короткие сроки и вкладывает их преимущественно в долгосрочные ссуды, то его способность отвечать по обязательствам (ликвидность) оказывается под угрозой.
Кез келген коммерциялық банкінің қызметі экономикалық дербестікке негізделеді, мұның өзі әрі банкінің өз қызметінің нәтижелеріне экономикалық жауаптылығы деген мағынаны білдіреді.
Деятельность любого коммерческого банка базируется на экономической самостоятельности, которая подразумевает и экономическую ответственность банка за результаты своей деятельности.
Экономикалық дербестік:
Экономическая самостоятельность предполагает:
- банкінің меншікті қаражаты мен тартылынды (сырттан тартылған) қаражатын билеу еркіндігін;
- свободу распоряжения собственными средствами банка и привлеченными ресурсами;
- банк қызметін пайдаланушылар мен салымшыларды еркін таңдауын;
- свободный выбор клиентов и вкладчиков;
- банк табысын еркін билеуді көздейді.
- свободное распоряжение доходами банка.
Экономикалық дербестікке банкілер мен банк ұйымдары туралы Қазақстанда қолданылып жүрген заңнамамен кепілдік берілген. Қолданыстағы негізгі заңнамалық құжаттар барлық коммерциялық банкілерге өздерінің қорлары мен табыстарын билеуге экономикалық еркіндік береді. Банкінің салықтарды төлегеннен кейін өзінің билігінде қалған пайдасы акционерлердің Жалпы жиналысының шешіміне сәйкес бөлінеді. Өзінің міндеттемелері бойынша коммерциялық банк өзіне тиесілі барлық қаражатпен және өндіріп алынуы мүмкін мүлікпен жауап береді. Өзінің операцияларынан болатын барлық қатерді коммерциялық банк өз мойнымен көтереді.
Экономическая самостоятельность гарантирована действующим в Казахстане законодательством о банках и банковских организациях. Действующие основные законодательные акты предоставляют всем коммерческим банкам экономическую свободу в распоряжении своими фондами и доходами. Прибыль банка, остающаяся в его распоряжении после уплаты налогов, распределяется в соответствии с решением Общего собрания акционеров. По своим обязательствам коммерческий банк отвечает всеми принадлежащими ему средствами и имуществом, на которое может быть наложено взыскание. Весь риск от своих операций коммерческий банк берет на себя.
Банкілердің өз қызметін пайдаланушылармен қарым-қатынасы неліктен әдеттегі нарықтық қатынастар сияқты құрылуға тиіс?
Почему взаимоотношения банка со своими клиентами должны строится как обычные рыночные отношения?
Мұның себебі, несие бергенде коммерциялық банк ең алдымен пайдалылықтың, тәуекелдің, өтімділіктің нарықтық өлшемдерін басшылыққа алады. Мемлекет коммерциялық банкінің қызметін тікелей бұйрықтар берумен емес, тек жанама әдістермен ғана реттей алады. Осылайша мемлекет коммерцииялық банкінің оперативтік қызметіне араласпайды.
Потому что, предоставляя ссуды коммерческий банк исходит, прежде всего, из рыночных критериев прибыльности, риска, ликвидности. Государство может осуществлять регулирование деятельности коммерческого банка только косвенными методами, а не прямыми приказами. Таким образом, государство не вмешивается в оперативную деятельность коммерческого банка.
Казахско-русский экономический словарь > Коммерциялық банкілердің қызметі
-
85 Бағаны келісу
Бұл мәселе жөніндегі көзқарастардың түрліше екендігі анықталып отыр.
По этому вопросу выявляются различные точки зрения.
Ұсыныстар әлемдік бағаға сай келмейді.
Предложения не соответствуют мировым ценам.
Біз сіздердің бағаларыңызды бәсекелік ұсыныстардың бағасымен (өткен жылғы бағамен) салыстырғымыз келеді.
Мы хотели бы сравнить ваши цены с ценами конкурентных предложений (с прошлогодними ценами).
Бұл айқындама бойынша салыстыру үшін материалдар жоқ.
По этим позициям нет материалов для сравнения.
Салыстырмалы есеп жүргізуді өтінеміз.
Мы просим произвести сравнительный расчет.
Жабдықтың бұл түріне қойған сіздің бағаңыз әлемдік нарықтың бағасынан асып түседі.
Ваши цены на этот вид оборудования превышают цены мирового рынка.
Қанекей, ымыраға келу шешімін іздейік.
Давайте поищем компромиссное решение.
Бәлкім, ортақ байламға тоқтармыз.
Может быть сойдемся на середине.
Біз бағамызды бәсекелік материалдармен қуаттай аламыз, ал сіз ше?
Мы можем подтвердить наши цены конкурентными материалами, а вы?
Сізде баға серіктестердің бағасынан жоғары.
У вас цена выше предложений партнеров.
Біз... жұмсалған шығындарды қайта қарауды сұраймыз.
Мы просим пересмотреть затраты на...
- доставку
- монтаж.
Сіздің негіздемеңізді сенімді емес және толық емес деп тапқан жөн.
Ваше обоснование следует признать неубедительным и неполным.
Сіздің бағаңыз тиісті әлемдік бағадан бес пайызға асып түседі.
Ваши цены превышают соответствующие мировые цены на пять процентов.
Сіздің пікіріңізше, бағасы өсірілген тауарлар мен көрсетілетін қызметтерді атаңызшы.
Назовите, пожалуйста, товары и услуги, на которые, по вашему мнению, цены завышены.
Сіздер... бағасын өсіргенсіздер.
Цены на... вами завышены.
- картины
- услуги
Иә, соңғы уақытта баға өте көтерілді.
Да, в последнее время цены очень выросли.
Өткен жылғымен салыстырғанда баға қалай өзгерді.
Баға 10%-ға жоғарылады.
Цены повысились на 10%.
Бағаның жылдық өсуі 7% болады.
Годовой рост цен составляет 7%.
Өткен жылмен салыстырғанда бізде тауардың сапасы да едәуір жақсарды.
По сравнению с прошлым годом у нас качество товара также значительно улучшилось.
Бұл прибор мүлде басқа принцип бойынша жұмыс істейді, оның конструкциясы мен қуаты басқаша.
Этот прибор работает по совершенно другому принципу, у него другая конструкция и мощность.
Бағасы да сондықтан көтерілді.
Поэтому повысилась и цена.
Бұйымдардың бұл топтарының келісімшарттық бағасы тиісінше көтерілуге тиіс.
Контрактные цены на эти группы изделий должны быть соответственно повышены.
Бірақ өсу... пайызды құрайды және жабдықтың барлық түрлеріне қолданылады.
Но повышение составляет... процентов и распространяется на все виды оборудования.
Міне, мысалы, шаңсорғыштың бағасы 5000 теңгеден 10000 теңгеге, яғни 100%-ға көбейді.
Вот, например, цена на пылесосы увеличилась с 500 тенге до 1000 тенге, т.е. на 100%.
Бұл тіпті де дәл емес.
Это не совсем точно.
Бұйымдардың бұл тобының бағасы болмашы көтерілді.
На эту группу изделий цена поднялась незначительно.
Мен сізге тек орташа бағаны ғана атадым.
Я назвал вам только среднюю цену.
Орташа баға небәрі... теңге ғана, сөйтіп баға негізінен бұрынғы қалпында қалды.
Средняя цена составляет всего... тенге, и цены остались, в основном, прежними.
Бағадағы алшақтық небәрі 10%-ды құрайды.
Расхождение в цене составляет всего 10%.
Мен баға жақсы негізделуге тиіс деп есептеймін.
Я считаю, что цена должна быть лучше обоснована.
Мұндай жоғары баға біздің... байланыстарымызды едәуір қиындатады.
Такие высокие цены создают значительные трудности в расширении наших... связей.
- мәдени
- спорттық
- сауда
- торговых
Бағаны төмендету жайындағы талаптар мынаған негізделеді...
Требования о снижении цен основываются на том, что...
- сіз баға өсірілген деп есептегеніңізбен бізде бағаны төмендетуге мүмкіндік жоқ.
- у нас нет возможности снизить цену, хотя вы считаете, что цены завышены.
Қалай дегенмен біз сізден кейбір кеңшіліктер жасауыңызды сұраймыз.
Все же мы просим вас пойти на некоторые уступки.
Біз... бағасын төмендетуді сұраймыз.
Мы просим о снижении цен на...
- товары
- услуги.
Біз баға жөнінен кеңшілік жасадық та. Осы фактіні ескере отырып, жаңа машиналардың да бағасын қайта қарау керек.
Мы уже уступили вам в цене. Учитывая этот факт, нужно пересмотреть цены и на новые машины.
Біз бағаны қайта қарау туралы мәселе көтереміз.
Мы поднимаем вопрос о пересмотре цен.
Осыған байланысты бағаны өзгерту қажеттігі туды.
В связи с этим возникла необходимость изменения цен.
Жақсы, біз сіздердің ескертулеріңізді ескере отырып бағаны түзетеміз.
Хорошо, мы скорректируем цены с учетом ваших замечаний.
Сонымен біз келісімге келмейміз.
Таким образом, мы не придем к соглашению.
Тегінде, біздің алдымызда машинаның бағасын түзету жөнінде қиын келіссөз тұрса керек.
По-видимому, нам предстоят трудные переговоры по корректировке цен на машины.
Біз баға туралы тек өзара кеңшілік жолымен ғана уағдаласа аламыз.
Мы можем договориться о цене только путем взаимных уступок.
Бағаны өзгертуге болмайды.
Цены не могут быть изменены.
Біз... келісе алмаймыз.
Мы не можем согласиться...
- с повышением цены на 50 процентов.
Екі машинаның да техникалық орындалуы бірдей болғанымен, бағаны белгілеу кезінде жеткізілімнің көлемін ескеру керек.
Хотя техническое исполнение обеих машин одинаково, при установлении цены нужно учесть объем поставок.
Сондықтан біз бағадан он пайыздық шегерім жасауды сұраймыз.
Поэтому мы просим сделать десятипроцентную скидку с цены.
Егер барлық келтірілген деректер мен факторларды ескерсек, біз бағаның 10%-ға өзгертілуіне келісе аламыз.
Если учесть все приведенные данные и факторы, мы можем согласиться на изменение цены на 10%.
Біз бағаны қайта қарауға келісеміз, бірақ бұл тек көлеміне қарай жасалатын шегерімге ғана қатысты.
Мы согласны пересмотреть цены, но это касается только скидки на количество.
Көзқарастың жақындай түскені байқалып отыр.
Отмечается сближение точек зрения.
Біз сіздің ыңғайыңызға көніп, орынды шегерім жасауға дайынбыз.
Мы готовы пойти вам навстречу и предоставить разумную скидку.
Біз бағаға тиісті түзету жасауға тиіспіз.
Мы должны сделать соответствующую корректировку цены.
Біз бұл үлгіге жаңа баға белгілеуге тиіспіз.
Мы должны на эту модель установить новую цену.
Бізде бар деректерге орай біз бағаны көп дегенде тоғыз пайызға көтеруге келісе аламыз.
Согласно имеющимся у нас данным мы можем согласиться на повышение цены не более, чем на девять процентов.
Сіздің бағаңыз әлемдік баға деңгейінде тұр.
Ваши цены находятся на уровне мировых цен.
Біз... қуаныштымыз.
Мы рады, что...
- біздің бағамызды негізделген (қолайлы, әділ) деп есептейтініңізге
- вы считаете наши цены обоснованными (приемлемыми, справедливыми)
- мы смогли урегулировать проблему цен.
Сіздің бағаңыз әлемдік бағадан 10%-ға асып түседі.
Ваши цены превышают мировые цены на 10%.
Жұмыстардың жекелеген түрлерін орындау бағасы біздің елімізде қолданылып жүрген бағадан едәуір асып түседі.
Расценки выполнения отдельных видов работ значительно превышают расценки, существующие в нашей стране.
Бағадағы айырма болмашы.
Разница в ценах незначительна.
Жобаны іске асыруда жергілікті жабдықтың үлесін көбейту жөніндегі біздің өтінішіміздің ескерілуін өтінеміз.
Просим учесть нашу просьбу увеличить долю местного оборудования в реализации проекта.
Біз өз бағамызды қорғаштамаймыз.
Мы не настаиваем на наших ценах.
Біз бағаның ішінара төмендетілуіне қол жеткізе алдық.
Нам удалось добиться частичного снижения цены.
Біздің жаңа баға...
Наша новая цена...
Біздің бағаларымыздың арасындағы айырма 15%-ды құрайды.
Разница между нашими ценами составляет 15%.
Өкінішке қарай, біз келіссөзді үзуге тиіспіз, өйткені...
К сожалению, мы должны прервать переговоры, так как...
- бізде қажетті баға белгіленімі (бағаның бөліктемесі) жоқ.
- у нас нет необходимых котировок (разбивок цен).
Баға жөніндегі келіссөз... қайта басталатын болады.
Переговоры по ценам будут возобновлены...
- после того, как будут уточнены спецификации.
Біз... дайынбыз.
Мы готовы...
- перейти к подробному обсуждению установления цены.
Біз алдын ала төлеу шартымен мәміле жасаса аламыз.
Мы можем заключить сделку при условии уплаты вперед.
Осы шарттар негізінде біз келісеміз.
На этих условиях мы согласны.
Мұқият тексергеннен кейін жаңа баға шығарылды.
После тщательной проверки была выведена новая цена.
Баға егжей-тегжейлі негізделді.
Цены были подробно обоснованы.
Біз бұрынғы бағамызды талап етпейміз.
Мы не настаиваем на наших прежних ценах.
Сіздер ұсынған баға әлемдік баға деңгейінде.
Предложенные вами цены находятся на уровне мировых цен.
Біз сіздердің бағаларыңызды қабылдаймыз. Ол бізге ұнайды.
Мы принимаем ваши цены. Они нас устраивают.
Біздің көзқарасымыз үйлеседі.
Наши точки зрения совпадают.
Баға жөніндегі келіссөзде екі серіктес те бір пікірге келді.
На переговорах по ценам оба партнера пришли к единому мнению.
Біздің бағамыз... деген бірауызды пікірдеміз.
У нас единое мнение, что наши цены...
- қолайлы
- әділ
- орынды
- умеренны.
Біз баға проблемасын реттей алғанымызға қуаныштымыз. Біз келіссөзіміздің нәтижелерін директорға бекітуге ұсынуға тиіспіз.
Мы рады, что смогли урегулировать проблему цен. Результаты наших переговоров мы должны представить на утверждение директору.
-
86 Бағаның түпнегізі
Баға жөніндегі келіссөзде біз тиісті құжаттаманы тексеріп алуымыз керек.
Для переговоров по ценам нам нужно проверить соответствующую документацию.
Бізде баға белгілеу қағидаты туралы арнаулы келісім қазірдің өзінде бар.
У нас уже есть специальное соглашение о принципах ценообразования.
Баға құжаттармен қуатталуға тиіс.
Цена должна быть подтверждена документами.
Ең алдымен біз бағаның бірыңғай түпнегізін (бұдан былайғы келіссөздің негізін) табуға тиіспіз.
Прежде всего мы должны найти единую базу цены (основу для дальнейших переговоров).
Сіз біздің билігімізге баға жөніндегі құжаттаманы ұсынуға тиістісіз.
Вы должны были предоставить в наше распоряжение документацию по ценам.
Сіз біздің... алдыңыз ба?
Вы получили наши... ?
- протоколы по ценам.
Иә, біз бәрін алдық.
Да, мы все получили.
Біз де бірқатар құжаттарды дайындадық, ал сіздердің материалдарыңыз бізде бар. Біз оларды мұқият зерделейміз.
Ряд документов мы тоже подготовили, а ваши материалы есть у нас. Мы их основательно изучили.
Екі жағымыз да... назар аудардық деген үміттемін.
Надеюсь, что обе наши стороны приняли во внимание...
- цены внутреннего (мирового) рынка.
Біз келісімді (келісімшарттағы) бағаны басшылыққа алуға тиіспіз.
Мы должны исходить из договорной (контрактной) цены.
Баға жөніндегі келісілген хаттамалар негізінде баға есептелінді.
Цены были скалькулированы на основе согласованных протоколов по ценам.
Бізге бәсекелік материалдарды берулеріңізді өтінеміз.
Просим предоставить нам конкурентные материалы.
Баға фирмалардың бәсекелік ұсыныстары негізінде айқындалады.
Цены определяются на основе конкурентных предложений фирм.
Біздің бағамыздың қуаттамасы ретінде сіздерге бәсекелік материалдарды ұсынамыз.
В подтверждение наших цен мы предоставим вам конкурентные материалы.
Бәсекелік баға біз сіздерге табыстаған ұсыныстарға сай келеді.
Конкурентные цены соответствуют предложениям, которые мы вам передали.
Сіздер бізге ұсынған бойда баға жөніндегі келіссөз жалғастырылады.
Переговоры по ценам будут продолжены, как только вы представите нам.
Бұл бәсекелік материалдар...
Эти конкурентные материалы...
- біздің бағамыздың дұрыстығын қуаттайды.
- подтверждают правильность наших цен.
Баға белгілеуде біз ең алдымен бәсекелік бағаны және әлемдік нарық бағасын ескереміз.
В ценообразовании мы учитываем прежде всего конкурентные цены и цены мирового рынка.
Әлемдік нарық бағасы біздің баға жөніндегі келіссөзіміздің негізі болуға тиіс.
Цены мирового рынка должны быть основой наших переговоров по ценам.
Әлемдік нарықтың бағасы бойынша теңгемен есептесу қажет.
Необходимо произвести расчет по ценам мирового рынка в тенге.
Баға жөніндегі келіссөз үшін... біз машина қуатының техникалық параметрлерін (жаңа диапазонын) білуіміз керек.
Для переговоров по ценам... нам нужно знать технические параметры (новый диапазон) мощности машины.
Бізге техникалық қорытынды қажет болады.
Нам требуется техническое заключение.
Сондықтан көліссөзге екі тараптың да техникалық мамандары қатысуға тиіс.
Поэтому в переговорах должны принять участие технические специалисты обеих сторон.
Мына құжаттама жеткілікті дәрежеде негізделмеген.
Эта документация недостаточно обоснована.
Бұл құжаттаманы біз қабылдамай тастауға мәжбүрміз.
Эту документацию мы вынуждены отклонить.
Сөйтіп, бізде есептің сіздер әзірлеген және маңызды құжаттарға негізделген кейбір алдын ала нұсқалары бар.
Таким образом, у нас есть некоторые предварительные варианты расчета, разработанные вами и основанные на важных документах.
Енді біз баға жөніндегі келіссөзді жалғастыра аламыз.
Теперь мы можем продолжить переговоры по ценам.
-
87 Буып-түю
Біз буып-түюдің біздің елімізде әдетте экспорттық жеткізілім үшін қолданылатын алуан түрлерін пайдаланамыз.
Мы используем различные виды упаковок, которые обычно применяются в нашей стране для экспортных поставок.
Буып-түю кезінде жүкті қайта тиеудің ықтимал тәсілдері, тасымалдаудың ұзақтығы мен тәсілдері ескеріледі.
При упаковке учитываются возможные способы перегрузки, продолжительность и способы транспортировки.
Буып-түйіп жөнелтілетін машиналар мен жабдық міндетті түрде майлануға тиіс.
Машины и оборудование, отправляемые в упаковке, должны быть обязательно смазаны.
Әрбір жүк орнына буып-түю парағы салынуға тиіс.
В каждое грузовое место должен быть вложен упаковочный лист.
Буып-түю парағының бір данасы жабдықпен бірге жәшікке салынады немесе жәшіктің сыртқы бетіне жапсырылады.
Один экземпляр упаковочного листа вкладывается вместе с оборудованием в ящик или прикрепляется к наружной стороне ящика.
Ал машина немесе жабдық буып-түюсіз жөнелтілсе, буып-түю парағы қайда салынады?
А куда помещается упаковочный лист, если машина или оборудование отправляются без упаковки?
Мұндай жағдайда буып-түю парағы салынған конверт машинаның металл бөлігіне пісіріліп жапсырылған қаңылтыр пластинкамен жабылады.
В этом случае конверт с упаковочным листом покрывается жестяной пластинкой, привариваемой к металлическим частям машины.
Біз өз тауарымызды теңіз тасымалы әдісімен буып-түйілген күйде алғымыз келеді.
Мы хотели бы получить свой товар в морской упаковке.
Бұл жөнінде бізде бірқатар қиындықтар бар.
В этом отношении у нас есть некоторые затруднения.
Біз сіздерден тауарды контейнерлермен алғымыз келеді. Мұндай жағдайда жүк тезірек те сенімдірек жеткізіледі.
Мы хотели бы получать у вас товар в контейнерах. В этом случае доставка производится быстрее и надежнее.
Біз тасымалдың бұл түрін пайдаланып та жүрміз, бірақ бізге бірыңғай көлік жүйесін құру қажет.
Мы используем этот вид перевозок, но нам необходимо создать единую транспортную систему.
Иә, бұл өте маңызды.
Да, это очень важно.
Контейнерлік көлік жүйесі жоғары техникалық-экономикалық көрсеткіштерді қамтамасыз етеді.
Контейнерная транспортная система обеспечивает высокие технико-экономические показатели.
Контейнерлік тасымалдың халықаралық практикада кеңінен пайдаланылатынын ұмытпаған жөн.
Не следует забывать, что контейнерные перевозки широко используются в международной практике.
Бұл орайда әмбебап және арнаулы контейнерлер мен тиісті жүк тиеу-түсіру тетіктері пайдаланылады.
При этом используются универсальные и специальные контейнеры и соответствующие погрузочно-разгрузочные механизмы.
Таңбалама нұсқаулық талаптарына сай келуге тиіс.
Маркировка должна отвечать требованиям инструкции.
Таңбалама сатушы-елдің тілінде түсіріледі.
Маркировка наносится на языке страны-продавца.
Әрбір орында... мазмұндалған таңбалама болуға тиіс.
Каждое место должно иметь маркировку, содержащую...
- номер места.
Таңбалама өшпейтін бояумен түсірілуге тиіс.
Маркировка должна быть нанесена несмываемой краской.
Егер тауардың ерекшелігі талап етсе, буып-түюге арнаулы таңбалама түсіріледі.
На упаковку наносится специальная маркировка, если этого требует специфика товара.
Буып-түюсіз жәшіктер мен машиналар екі жағынан таңбаланады.
Ящики и машины без упаковки маркируются с двух сторон.
Бұл таңбалама дұрыс (емес).
Это (не) правильная маркировка.
Мұнда... қате.
Это неверный...
- номер места.
-
88 Ғылыми-зерттеу жұмысы
Бірлескен ғылыми-зерттеу жұмысын жоспарлауға дайындалу барысында мен... таныстым.
В ходе подготовки к планированию научно-исследовательской совместной работы я познакомился с...
- тезисами докладов.
Мен сіздің еңбегіңізді зор ықыласпен оқыдым.
Я прочитал вашу работу с большим интересом.
Бізге тиісті зерттеулер үшін бұйымдар мен материалдар туралы ғылыми-техникалық ақпарат керек.
Нам нужна научно-техническая информация об изделиях и материалах для соответствующих исследований.
Ең алдымен ғылыми-техникалық жұмысты жоспарлаудың жекелеген мәселелеріне көшпес бұрын біздің ғылыми қызметкерлеріміздің сіздерде қол жеткізілген нәтижелермен танысқаны жаман болмас еді.
Прежде чем перейти к отдельным вопросам планирования научно-исследовательской работы, было бы неплохо, чтобы наши научные работники познакомились с достигнутыми у вас результатами.
Біздің тарапымыздан қарсылық жоқ.
С нашей стороны возражений нет.
Біз негізгі мәселелер бойынша ақыл-кеңес өткіземіз.
Мы проведем консультации по основным вопросам.
Ғылыми-зерттеу жұмысын ұйымдастыру үшін біз негізінен екі шартты: тиісті кадрлар мен материалдық базаның болуын сақтауымыз керек.
Для организации научно-исследовательской работы нам необходимо соблюдение, в основном, двух условий: наличие соответствующих кадров и материальной базы.
Әуелі кадрлар туралы әңгімелесейік.
Поговорим вначале о кадрах.
Зерттеушілер тобындағы жұмысқа... тартылды.
К работе в исследовательской группе были привлечены...
- высококвалифицированные кадры молодых научных работников.
N мырза зертеушілер тобының басшысы болып табылады.
Господин N является руководителем исследовательской группы.
Жекелеген мәселелерді дайындау үшін біз сарапшыларды тартуымыз керек.
Для подготовки отдельных вопросов нам необходимо привлечь экспертов.
Бізге сарапшылардың тізімін берулеріңізді сұраймыз, өйткені әңгіме... жайында болып отыр.
Просим передать нам список экспертов, так как речь пойдет о...
- шешімдердің ғылыми жобаларын дайындап, әзірлеу
- проверке этого вопроса.
Ал қазір зерттеулердің материалдық-техникалық базасы туралы әңгімелесейік.
А сейчас поговорим о материально-технической базе исследований.
Біз сіздерге алға қойылған міндеттерді шешу үшін қажет уақытқа арнап бірлескен ғылыми-техникалық база құруды ұсынамыз.
Мы предлагаем вам создать совместную научно-техническую базу на время, необходимое для решения поставленных задач.
Бұған осы заманғы приборлармен және механизмдермен жабдықталған зертханалар, электронды-есептеу техникасы кіреді.
Сюда входят лаборатории, оборудованные современными приборами и механизмами, а также электронно-вычислительная техника.
Біз зертханадағы жұмыстарды дайындаумен айналысып жатырмыз.
Мы занимаемся подготовкой работ в лаборатории.
Ал қазір зерттеу жұмыстарының мазмұны жайында әңгімелесейік.
А сейчас поговорим о содержании исследовательских работ.
Зерттеу жұмыстарын бағалаудың өлшемдері:... болуға тиіс.
Критериями оценки исследовательских работ должны быть:
- әлемдік нарықта бәсекелесуге жарамдылық;
- конкурентоспособность на мировом рынке;
- зерттеулердің құны;
- стоимость исследований;
- сроки (темпы) внедрения в производство.
Біз... тиіспіз.
Мы должны...
- жұмыстың нәтижелерін тексеріп, салыстыруға
- договориться о сроках и месте совещания по результатам исследований.
Біз... талқылауымыз (келісуіміз) керек.
Нам нужно обсудить (согласовать)...
- сроки окончания исследовательских работ.
Біз зерттеу жұмыстарының көлемін нақтылауымыз керек.
Нам нужно уточнить объем исследовательских работ.
Біз таңдап алынған ғылыми-техникалық міндеттерді бірлесіп шешу туралы уағдаласып алғанымыз жөн.
Нам следует договориться о совместном решении избранной научно-технической задачи.
Біз жоғары дәрежеде механикаландырылған өндірісті әзірлеуге үлкен мән береміз.
Мы придаем большое значение разработке высокомеханизированного производства.
Бізде... мәселелері міндетті түрде қарауды талап етеді.
У нас требуют обязательного рассмотрения вопросы...
- разработки систем комплексной автоматизации.
Біз параметрлерді оңтайландыру жөнінде есептер жүргізуіміз керек.
Нам нужно провести расчеты по оптимизации параметров.
Бұл нормативтер ең жаңа ғылыми-техникалық деңгейге сай келмейді ғой.
Эти нормативы уже не отвечают новейшему научно-техническому уровню.
Біз жұмыстарды жүргізу қарқынын жеделдетіп, тәжірибелерді жалғастырамыз.
Мы ускорим темпы проведения работ и продолжим эксперименты.
Кейбір мәселелер бойынша бізде уағдаластыққа қол жеткізілген жоқ.
По некоторым вопросам у нас не достигнута договоренность.
Бірақ, сайып келгенде, біздің ынтымақтастығымыз... септігін тигізетін болады.
Но, во всяком случае, наше сотрудничество будет способствовать...
- созданию новых видов химической продукции.
Энергияны тиімді және ұтымды пайдалануға ерекше назар аударған жөн.
Особое внимание следует обратить на эффективное и рациональное использование энергии.
Біз... мәселелерін талқылаймыз.
Мы обсудим вопросы...
- проектирования и строительства предприятий и научно-исследовательских учреждений.
Біз жаңа қондырғыны бірлесіп жобалау жайында уағдаласып алумыз керек.
Нам следует договориться о совместном проектировании новой установки.
Біз құрылыс материалдарын өндіруге арналған тәжірибелік қондырғыларды жобалау туралы әңгімелесеміз.
Мы будем говорить о проектировании опытных установок для производства строительных материалов.
Бұл жобалауға техникалық жағынан жәрдемдесуге қатысты.
Это касается технического содействия в проектировании.
Енді жобаны әзірлеу және оны өндіріске енгізу мерзімін қысқарту туралы.
Теперь о сокращении сроков разработки проекта и внедрения его в производство.
Ұсынылған жобаларда кейбір кемшіліктер табылды.
В представленных проектах обнаружены некоторые недостатки.
Біз жобадағы кемшіліктерді жоямыз.
Мы устраним недостатки в проекте.
Біз бұл мәселені жедел түрде талқылауды ұсынамыз.
Мы предлагаем обсудить этот вопрос в оперативном порядке.
Тәжірибелік қондырғыларды жобалау жөніндегі мамандардың (сарапшылардың) техникалық кеңесінің хаттамасы жазылып та қойды.
Протокол технического совещания специалистов (экспертов) по проектированию опытных установок уже составлен.
Сіздің бізге берген жобадан алға қойылған міндеттерді шешу үшін екі жыл көзделіп отырғанын көре аласыз.
Из проекта, который вы нам предоставили, вы можете видеть, что для решения поставленных задач предусматривается два года.
Біз жаңа машинаны (тәжірибелік қондырғыларды) сынау туралы келісіп алғанымыз жөн.
Нам следует договориться об испытании новой машины (опытных установок).
Біз қайткен күнде де Х агрегаттың іске қосу сынақтарының мерзіміне төзуге тиіспіз.Сіздер Х қондырғысының сынақтары туралы есепті бізге қашан бересіздер?
Мы должны во что бы то ни стало выдержать сроки пусковых испытаний агрегата X. Когда вы можете передать нам отчет об испытаниях установки X?
Казахско-русский экономический словарь > Ғылыми-зерттеу жұмысы
-
89 Несие беру шарттары
Несиені... қандай шарттармен береді?
На каких условиях предоставляет кредиты... ?
Несие қолайлы шарттармен беріледі.
Кредиты предоставляются на приемлемых условиях.
Біз... несие алғымыз келеді.
Нам хотелось бы получить... кредит.
- банкілік
- пайызсыз
- мақсатты
- целевой
Әуелі несие беру шарттары туралы уағдаласайық.
Давайте договоримся об условиях предоставления кредита.
Иә, бұл қажет.
Да, это необходимо.
Біз сізге берілген несиенің пайдаланылуына қатысты жайлардан үнемі хабардар болғымыз келеді.
Мы хотели бы быть всегда в курсе дел относительно использования кредитов, предоставляемых вам.
Бізге несиенің мақсаты жақсы мәлім, бірақ біз сіздің жоспарларыңыздың қалай іске асырылып жатқанын ұдайы білгіміз келеді.
Нам хорошо известно назначение кредитов, но нам хотелось бы постоянно знать, как реализуются ваши планы.
Есть ли у вас дополнительные условия или пожелания по использованию кредитов?
Бұл, шындығында, қойылатын шарт емес, тілек. Біз, бұл міндетті болмаса да, несиенің біздің елден (зауыттан, кәсіпорыннан) тауарлар сатып алуға пайдаланылғанын қалар едік.
Это скорее не условие, а пожелание. Мы хотели бы, хотя это и не обязательно, чтобы кредиты были использованы для закупок товаров в нашей стране.
Демек, несие мәселелері шешілгеннен кейін біз өзіміздің сауда қатынастарымызға қайтып оралуға және оларды ұлғайту жағына қарай қайта қарауға тиіспіз.
Следовательно, после решения кредитных вопросов мы должны вернуться к нашим торговым отношениям и пересмотреть их в сторону увеличения.
Біз берілетін несие үшін пайыздық мөлшерлеме мәселелерін әлі қараған жоқпыз.
Мы не рассмотрели еще вопросы процентных ставок за предоставляемые кредиты.
Мен несиеге пайыздық мөлшерлеме әлемдік нарықтың мөлшерлемесіне сай келуге тиіс деп ойламын.
Я полагаю, что процентные ставки на кредиты должны соответствовать ставкам мирового рынка.
Бұл солай, бірақ біз несиені жеңілдікті шарттармен алғымыз келеді, ең көбі - жылдық сыйақының бес пайызы болса.
Это так, но мы хотели бы получить кредиты на льготных условиях, самое большее - на пяти процентах годовых.
Біз несиені біздің елде пайдаланатыныңызды оң бағалаймыз, сондықтан сізге кейбір кеңшіліктер жасауға келісе аламыз.
Мы положительно оцениваем тот факт, что вы используете кредиты в нашей стране, поэтому мы можем пойти вам не некоторые уступки.
Казахско-русский экономический словарь > Несие беру шарттары
-
90 Сұрау салу. Ұсыныс
Запрос. ПредложениеМен сізге өте маңызды іспен келдім.
Я к вам по очень важному делу.
Мен сіздің жеке өзіңіздің келгеніңізге өте қуаныштымын.
Я очень рад, что вы приехали лично.
Біз бірқатар маңызды мәселелерді талқылауымыз керек.
Нам следует обсудить ряд важных вопросов.
Мен де сондай пікірдемін.
Я того же мнения.
Менің сапарымның мақсаты да осында.
В этом цель и моей поездки.
Осы жылдың ақпанында біраз мөлшерде көпшілік қолды тауарлар жеткізілімі жөнінде сұрау салған едік.
В феврале этого года мы посылали вам запрос относительно поставок некоторого количества товаров широкого потребления.
Жалпы сіздердің ұсыныстарыңыз қолайлы, бірақ біз сіздердің... келіспейміз.
В целом, ваше предложение приемлемо, но мы не согласны с вашими...
- ценами
- условиями платежа.
Біз сіздің келісімшарт жобаңыздың шарттарымен келісеміз.
Мы согласны с условиями вашего проекта контракта.
Сіздің өнім бізде үлкен сұранымға ие және оны біздің мамандарымыз жоғары бағалауда.
Ваша продукция пользуется у нас большим спросом и высоко ценится нашими специалистами.
Біздің өнімнің бұлай бағалануына қуаныштымыз.
Мы рады такой оценке нашей продукции.
Сіздің сауалыңыз біздің фирмаға тікелей қатысты емес, бірақ кейбір тұрғыдан біз сізге көмек көрсете аламыз.
Ваш запрос не относится непосредственно к нашей фирме, но по некоторым позициям мы можем вам помочь.
Біз сіздің сауалыңызға жазбаша жауап қайтарып та қойдық.
Мы уже дали письменный ответ на ваш запрос.
Сіздің сауалыңызды біз әрі қарай жолдадық.
Ваш запрос мы направили дальше.
Сіздің сауалыңызды зерделегеннен кейін біз сізге егжейтегжейлі ұсыныс жібереміз.
После изучения вашего запроса мы передадим вам подробное предложение.
Сіз өз сауалыңызға оң жауап қайтарылатынына үміт артуыңызға болады.
Вы можете рассчитывать на положительный ответ на свой запрос.
Біз сіздің сауалды зерделедік.
Мы изучили ваш запрос.
Ол біздің тілектеріміз бен қажеттерімізге сай келеді.
Он соответствует нашим пожеланиям и потребностям.
Біз сіздермен... туралы келісімшарт жасасқымыз келеді.
Мы хотели бы заключить с вами контракт о (об)...
- бірлесіп зауыт салу,
- совместной эксплуатации газопровода.
Аталмыш бағыттар бойынша бізбен... жасасуды ұсынамыз.
По вышеуказанным направлениям мы предлагаем заключить с нами...
- хозяйственный договор.
Біз... орай шарт жобасын дайындадық.
В соответствии с... мы подготовили проект договора
- предварительной договоренностью.
Сіздерде де, сірә, осындай құжат бар болар.
У вас, вероятно, также есть подобный документ.
Біз өзіміздің жобаларымызды келісіп алуымыз керек.
Нам следует согласовать свои проекты.
Бізде шарт жасасуға барлық өкілеттік және тиісті ақпарат бар.
Мы имеем все полномочия на заключение договора и соответствующую информацию.
Қанекей, жобалармен танысайық.
Давайте ознакомимся с проектами.
Біз солай етеміз де.
Мы так и сделаем.
-
91 Ұйымдастыру мәселелері
Ол үшін... қажет.
Для этого необходимо обеспечить...
- прокладку рельсов для транспортировки тяжеловесного оборудования.
Жұмысшылар үшін асхана салу қажет.
Необходимо построить столовую для рабочих.
Тапсырыскер алаңның... жағдайлары туралы толық ақпаратты мердігерге береді.
Заказчик передает подрядчику полную информацию о... условиях площадки.
- ұлттық
- табиғи
Сіздер алаңға апаратын барлық жолдарды пайдалана аласыздар, бірақ олардың зақымдалуын болдырмау үшін шаралар қолдануларыңыз қажет.
Вы можете использовать все дороги, ведущие к площадке, но необходимо предпринять меры для предотвращения их повреждения.
Алаңға баратын кірме жолдарды қарау кезінде біз олардың кейбір телімдерінің ауыр салмақты және көлемі үлкен жүктерді тасымалдау талаптарына сай келмейтінін анықтадық.
Во время осмотра подъездных путей к площадке мы обнаружили, что некоторые участки их не отвечают требованиям перевозки тяжеловесных и негабаритных грузов.
Олардың кеңейтілуі және нығайтылуы туралы мәселе дереу шешіледі.
Вопрос об их расширении и укреплении будет решен незамедлительно.
Мердігер барлық қызметкерлер мен инженерлер үшін құрылыс алаңына және барлық жұмыстарға кедергісіз жетуді қамтамасыз етеді.
Подрядчик обеспечит беспрепятственный доступ на строительную площадку и ко всем работам для всех рабочих и инженеров.
Тапсырыскер алаңды қарап,... танысады.
Заказчик произведет осмотр площадки и ознакомится с...
- характером почвы на площадке.
Жоқ, сіздер жай қарауыл күзетін, сондай-ақ алаңның жарықтандырылып, қоршалуын, олардың жөнделген күйде ұсталуын қамтамасыз етуге тиіссіздер.
Нет, вы должны обеспечить обычную сторожевую охрану, а также освещение и ограждение площадки и содержать их в исправном состоянии.
Жұмыс аяқталғаннан кейін мердігер алаңнан... әкетуге тиіс.
По завершению работ подрядчик должен удалить с площадки...
- қоқысты
- мусор
Алаңдағы археологиялық мүддені білдіретін барлық табылған заттар тапсырыскердің даусыз меншігі деп саналады.
Все обнаруженные на площадке предметы, представляющие археологический интерес, считаются абсолютной собственностью заказчика.
Алаңнан тыс желілердің құрылысын тапсырыскер жүзеге асырады.
Сооружение внеплощадочных сетей осуществляется заказчиком.
Сіздер жұмыстар жүргізілетін телімдерді қандай мерзімде бересіздер.
Өз практикамызға сүйене отырып, телімдерді сіздердің иеліктеріңізге жұмыстардың басталуынан 30 күн бұрын береміз.
Исходя из нашей практики, считаем целесообразным передавать участки в ваше владение за 30 дней до начала проведения работ.
Казахско-русский экономический словарь > Ұйымдастыру мәселелері
-
92 Автокредит
Мен сіздер көрсететін қызметті пайдаланып, автомобиль сатып алғым келеді.
Я хотел бы приобрести автомобиль, воспользовавшись вашими услугами.
Біздің банкіде автомобиль сатып алуға арналған несие желісі бар. Автонесие сізге қысқа мерзімде кез келген автомобиль – жаңа және пайдаланылған автомобильді, автосалонда немесе жеке адамнан сатып алуға мүмкіндік береді. Несие шығарылған жылына және өндіруші-елге қарамастан беріледі. Біздің банк автокөлік сатып алуға несие берудің неғұрлым тиімді шарттарын ұсынады:
В нашем банке существует кредитная линия для приобретения автомобиля. Автокредит дает вам возможность в кратчайший срок купить любой автомобиль – новый или бывший в эксплуатации, в автосалоне или у частного лица. Кредит выдается независимо от года выпуска и страны-производителя. Наш банк предлагает наиболее выгодные условия кредитования на приобретение автотранспорта:
- жалақы туралы анықтама талап етілмейді;
- без справки о зарплате;
- теңгемен және шетел валютасымен несиелендірудің ең жоғары мерзімі 7 жыл, 10 жыл, 15 жыл;
- максимальный срок кредитования в тенге и в иностранной валюте 7 лет; 10 лет; 15 лет;
- несиенің ең аз сомасы 120 000 теңге;
- минимальная сумма кредита 120 000 тенге;
- сатып алынатын автомобильдің жасы 10 (15) жыл;
- возраст приобретаемого автомобиля до 10 (15) лет;
- бастапқы жарна 30%-дан (15%-дан талап етілмейді);
- первоначальный взнос от 30% (от 15% не требуется);
- несиелендіру мерзімі қолайлы;
- удобный срок кредитования;
- табысты қуаттау рәсімі оңайлатылған;
- упрощенная процедура подтверждения дохода;
- құжаттар пакеті барынша аз;
- минимальный пакет документов;
- несиенің ең жоғары сомасы бойынша шектеу жоқ, ол сіздің төлем төлеу қабілетіңіз бен несиені өтеу қабілетіңізді басшылыққа ала отырып есептеледі.
- отсутствуют ограничения по максимальной сумме кредита, которая рассчитывается исходя из вашей платежеспособности и кредитоспособности.
Егер кепілзат сатып алынатын автомобильдің құнынан асып түсетін болса, несие шарты қандай болмақ?
Каковы будут условия кредита, если залог превышает стоимость приобретаемого автомобиля?
Сатып алынатын автомобильдің құны 105%-дан асатын мөлшерде кепілзат берілгенде несие 100% мөлшерінде берілуі мүмкін. Сіз несиені ешқандай айыппұл шарасы қолданылмай мерзімінен бұрын өтей аласыз.
При предоставлении залога в размере 105% от стоимости приобретаемого автомобиля кредит может быть выдан в размере 100%. Вы сможете досрочно погашать кредит без штрафных санкций.
Сіздің кепілзат:
Вашим залогом будут:
- тек сатып алынатын автомобиль;
- только приобретаемый автомобиль;
- сатып алынатын автомобиль және бастапқы жарна;
- приобретаемый автомобиль и первоначальный взнос;
- қолда бар және сатып алынатын автомобиль болмақ.
- имеющийся и приобретаемый автомобиль.
Ия, екі автомобильді (ескісі мен жаңасын) кепілзатқа беріп, сіз бастапқы жарнадан босатыласыз және табысты қуаттамауыңызға болады.
Да, предоставив в залог два автомобиля (старый и новый), вы освобождаетесь от первоначального взноса и можете не подтверждать доходы.
Ия, несие алудың міндетті шарты – кепілзатты сақтандыру. Сіз кепілзатқа берілетін мүлікті сақтандырып, банкінің тікелей филиалындағы нотариустың қызметін пайдалана аласыз:
Да, обязательное условие получения кредита – страхование предмета залога. Вы можете застраховать предоставляемое в залог имущество и воспользоваться услугами нотариуса непосредственно в филиале банка:
- білікті қызметкер несиелендіру шарттарын ұғынықты түсіндереді;
- квалифицированный персонал доступно объяснит условия кредитования;
- сіздің қажеттеріңізге орай жеке тәсілді қамтамасыз етеді;
- обеспечит индивидуальный подход к вашим потребностям;
- сіздің қаржылық мүмкіндіктеріңізге талдау жасап, ұсынысыңызды барынша ескеретін шешім ұсынады.
- проанализирует ваши финансовые возможности и предложит решение, максимально учитывающее ваши предложения.
Біздің несиелендіру шарттарымыз:
Наши условия кредитования:
- несие валютасы: теңге, АҚШ доллары, еуро;
- валюта кредита: тенге, доллары США, евро;
- бастапқы жарна: сыныбына қарай автомобиль құнының 15%-ынан басталады;
- первоначальный взнос: от 15% от стоимости автомобиля в зависимости от класса;
- несие мерзімі теңгемен 36 айға дейін, шетел валютасымен 36 айдан 60 айға дейін;
- срок кредита в тенге до 36 месяцев, в иностранной валюте от 36 до 60 месяцев;
- несие үшін төлем: шетел валютасымен жылдық сыйақының 14%-ынан басталады, теңгемен 16%-ынан басталады.
- плата за кредит: от 14% годовых в иностранной валюте, от 16% годовых в тенге.
Несиенің ең жоғары сомасы төлем төлеу қабілетіне және кепілге берілетін мүліктің құнына байланысты. Несиені мыналар қамтамасыз ете алады: сатып алынатын автомобиль немесе қолда бар автомобиль, жылжымайтын мүлік, банкіге салынған ақша. Сіз автомобильді банк несиесі есебінен банкінің әріптесі болып табылатын компанияның автосалондарынан сатып ала аласыз. Сізге автосалондардың тізімін таңдауға ұсынады.
Максимальная сумма кредита зависит от платежеспособности и стоимости предоставляемого в залог имущества. Обеспечением кредита могут быть: приобретаемый или имеющийся автомобиль, недвижимость, деньги, размещенные в банке. Вы можете купить автомобиль за счет кредита банка в автосалонах компаний, являющихся партнерами банка. Вам предоставят список автосалонов на выбор.
Айтыңызшы, мен республиканың кез келген басқа қаласынан несие ала аламын ба?
Скажите, пожалуйста, могу ли я получить кредит в любом другом городе республики?
Ия, сіз Қазақстан Республикасының 22 қаласынан несие ала аласыз.
Да, вы можете получить кредит в 22 городах Республики Казахстан.
Мен қажетті құжаттар пакеті бойынша ақпарат алғым келеді.
Я хотел(-а) бы получить информацию по пакету необходимых документов.
Сіз біздің банкімізден мына құжаттар пакетін ұсынып, несие ала аласыз:
Кредит в нашем банке вы можете получить, предоставив пакет следующих документов:
- қарызгердің анкетасы;
- анкета заемщика;
- жеке басты куәландыратын құжат;
- документ удостоверяющий личность;
- ӘЖК;
- СИК;
- СТТН;
- РНН;
- жүргізуші куәлігінің көшірмесі;
- копия водительского удостоверения;
- мекенжай бюросынан анықтама немесе үй кітабының көшірмесі;
- справка с адресного бюро или копия домовой книги;
- соңғы 12 айдағы жалақы немесе басқа да табыс туралы анықтама (банк нысаны бойынша);
- справка с места работы о размере зарплаты и других доходах за последние 12 месяцев (по форме банка);
- жұбайдың кепілзатқа мүлік беруге және кепілге салынған мүлікті соттан тыс өткізуге нотариуста расталған келісімі не мүлікті меншікке сатып алу және оның банкіге кепілге беру сәтінде кепілзат беруші некеде тұрмаған деген нотариус растаған өтініші;
- нотариально заверенное согласие супруга(-и) на передачу имущества в залог и внесудебную реализацию заложенного имущества либо нотариально заверенное заявление, что на момент приобретения имущества в собственность и передачи его в залог банку залогодатель в браке не состоит;
- қамтамасыз ету бойынша құқықты белгілейтін құжаттар.
- правоустанавливающие документы по обеспечению.
Автомобильді кепілзатқа беру кезінде қамтамасыз ету жөніндегі құқық белгілейтін құжаттар:
Правоустанавливающими документами по обеспечению при передаче автомобиля в залог являются:
- сауда ұйымдарының шот-анықтамалары;
- справки-счета торговых организаций;
- сатып алу-сату шарттары;
- договоры купли-продажи;
- мұралану құқығы туралы құжаттар;
- документы о праве наследования;
- көлік құралының ҚР аумағына әкелінгенін қуаттайтын құжаттар;
- документы, подтверждающие ввоз транспортного средства на территорию РК;
- ҚР-нда Көлік құралдары мен тіркемелерді мемлекеттік тіркеу ережелерінде көзделген меншік құқығын қуаттайтын өзге де құжаттар.
- иные документы, подтверждающие право собственности, предусмотренные Правилами государственной регистрации транспортных средств и прицепов в РК.
Егер сіз автомобиль сатып алуға біздің банкіден қарыз алмақшы болып ұйғарсаңыз, сіздің:
Если вы решили получить в нашем банке заем на покупку автомобиля, вам необходимо:
- сатып алынатын автомобильге құқықты белгілейтін құжаттарды қоспағанда қажетті құжаттар пакетін жинауыңыз;
- собрать необходимый пакет документов, за исключением правоустанавливающих документов на приобретаемый автомобиль;
- менеджерден банкінің несие беру шешімі туралы хабарламаны алуыңыз;
- получить у менеджера уведомление о решении банка предоставить кредит;
- автомобиль сатушыға (жеке адамға немесе автосалонға) банкінің несие беру шешімі туралы хабарламаны таныстыруыңыз;
- ознакомить продавца автомобиля (частное лицо или автосалон) с уведомлением о решении банка предоставить кредит;
- сатушымен сатып алу-сату шартын (егер сатушы жеке тұлға болса) жасасуыңыз не автосалоннан анықтама-шот (егер сатушы автосалон болса) алуыңыз;
- заключить с продавцом договор купли-продажи (если продавец — частное лицо) либо получить в автосалоне счет-справку (если продавец — автосалон);
- сатушыға (егер сатушы жеке адам болса) бастапқы жарнаны қолма-қол ақшалай беріп, одан тиісті қолхат алуыңыз, не автосалонның кассасына бастапты жарнаны қолма-қол ақшалай төлеуіңіз немесе бастапқы жарнаның қажетті сомасын қолма-қол ақшасыз аударуыңыз;
- передать продавцу (если продавец – частное лицо) первоначальный взнос наличными деньгами, получив соответствующую расписку, либо внести в кассу автосалона первоначальный взнос наличными деньгами или перевести необходимую сумму первоначального взноса безналичным путем;
- сатып алынатын автомобильді уәкілетті органда (жол полициясында) өзіңіздің атыңызға қайта ресімдеуіңіз;
- переоформить приобретаемый автомобиль на ваше имя в уполномоченном органе (дорожная полиция);
- кепілзат шартына деректер енгізу үшін сатып алынған автомобильге құқығын белгілейтін құжатты банк менеджеріне беруіңіз;
- предоставить менеджеру банка правоустанавливающий документ на приобретенный автомобиль для внесения данных в договор залога;
- банкіде кепілзатты сақтандыру және жеке басты сақтандыру шартын ресімдеуіңіз;
- оформить в банке договор страхования предмета залога и личного страхования;
- сатып алушыға табыстау үшін өзіңіздің ағымдағы шотыңыздан қолма-қол ақшалай несие алуыңыз немесе банкіге ақшаны сатушының шотына аудару туралы нұсқау беруіңіз қажет.
- получить кредит наличными деньгами со своего текущего счета для передачи продавцу или дать указание банку о переводе денег на счет продавца.
Клиенттің несие алуына мынадай жағдайларда бас тартуы мүмкін:
Клиенту может быть отказано в получении кредита в следующих случаях:
- табыс деңгейі жеткіліксіз болғанда;
- недостаточный уровень доходов;
- құжаттар дұрыс және толық толтырылмағанда;
- неправильное и неполное оформление документов;
- несие лимиті бойынша берешегін қоса бұрын берілген несие бойынша, төлем карточкасы бойынша жаңа несие қызметін көрсетуге мүмкіндік бермейтін берешегі болғанда;
- наличие задолженности по ранее выданным кредитам, включая задолженность по кредитному лимиту, по платежной карточке, не позволяющая обслуживать новый кредит;
- өтініш-анкетасында берілген деректер тексеру барысында алынған деректерге сай келмегенде;
- несоответствие данных, представленных в анкете-заявлении данным, полученным в ходе проверки;
- несие тарихының болымсыздығы.
- отрицательная кредитная история.
Ерікті сақтандыру бағдарламасы сізді...
Программа добровольного страхования защитит вас от риска убытков, при утрате, повреждении автомобиля в случае:
- жол-көлік оқиғалары;
- дорожно-транспортного происшествия;
- дүлей апаттар;
- стихийных бедствий;
- үшінші тұлғалардың заңсыз әрекеттері;
- неправомерных действий третьих лиц;
- сақтандыру шартында айтылған өзге де болжанбаған оқиғалар болған жағдайда автомобильдің жоғалуы, зақымдануы кезінде шегетін залал қатерінен қорғайды.
- иных непредвиденных событий, оговоренных в договоре страхования.
Қазақ-орыс анықтағыш-тілашар банктік жүйенің жұмыскерлерінің > Автокредит
-
93 Банк маркетингі
Қаржы маркетингі сатушы-инвесторлардың қаржы активтерінің (ақшаның, бағалы қағаздардың, асыл металдар мен тастардың) өткізілуі үдерісін басқаруға жүйелі көзқарасы және сатып алушы-инвесторлардың қаржы активтерінің қорлануын басқаруға жүйелі көзқарасы болып табылады. Қаржы нарығы осы маркетингі қызметінің аясы болып табылады. Қаржы нарығындағы банк көрсететін қызметтерді немесе банк өнімдері мен қызмет көрсету нарығын қамтитын банк маркетингі қаржы нарығының құрамдас бөлігі болып саналады.
Финансовый маркетинг представляет собой системный подход инвесторов-продавцов к управлению процессом реализации финансовых активов (денег, ценных бумаг, драгоценных металлов и камней) и системный подход инвесторов-покупателей к управлению накоплением финансовых активов. Сферой деятельности этого маркетинга является финансовый рынок. Составной частью финансового маркетинга считается банковский маркетинг, который затрагивает банковские услуги на финансовом рынке или рынок банковских продуктов и услуг.
Банк маркетингі – мыналарды қамтитын үдеріс:
Банковский маркетинг – это процесс, который включает в себя:
- банк өнімін өндіруді жоспарлау;
- планирование производства банковского продукта;
- қаржы нарығын зерттеу;
- исследование финансового рынка;
- қарым-қатынасты жолға қою;
- налаживание коммуникаций;
- бағаны белгілеу;
- установление цен;
- банк өнімінің жылжытылуын ұйымдастыру;
- организацию продвижения банковского продукта;
- банк сервисінің қызметін өрістету.
- развертывание службы банковского сервиса.
Банк маркетингісінің негізгі міндеттері:
Основными задачами банковского маркетинга являются:
- сатып алушылардың банк өніміне қоятын талаптарын болжау;
- прогнозирование требований покупателей к банковскому продукту;
- банк өніміне сұранымды зерделеу;
- изучение спроса на банковский продукт;
- сатып алушылардың талаптарына сай келетін банк өнімін шығару;
- выпуск банковского продукта, соответствующего требованиям покупателей;
- бәсеке шарттарын ескере отырып банк өнімі бағасының деңгейін белгілеу;
- установление уровня цен на банковский продукт с учетом условий конкуренции;
- банкінің беделін көтеру;
- повышение имиджа банка;
- осы банк бақылайтын қаржы нарығының үлесін арттыру.
- повышение доли финансового рынка, контролируемого данным банком.
Банк маркетингісінің тұжырымдамасы қаржы нарығындағы банк қызметінің мақсатын сипаттайды. Банк өнімін сатып алушылардың мүдделері, қажетсінулері, мүмкіндіктері, ақша ресурстары алуан түрлі, тәуекел дәрежесі де әртүрлі. Сондықтан олардың нақты өнімге деген сұранымы да түрліше. Мұның мәнісі мынада: өз өнімін ұсынушы банк бұл өнімнің сатып алушылардың қандай тобына арналғанын және бұл өнімнің әлеуетті тұтынушылары қанша бола алатынын айқын білуге тиіс. Осыдан келіп банк қызметінің екі бағыты болуы ықтимал:
Концепция банковского маркетинга характеризует цель деятельности банка на финансовом рынке. У покупателей банковского продукта разные интересы, потребности, возможности, денежные ресурсы и разная степень риска. Поэтому у них разный спрос на данные продукты. Это означает, что банк, предлагающий свой продукт, должен четко знать, на какую группу покупателей этот продукт рассчитан и сколько может быть потенциальных потребителей этого продукта. Отсюда возможны два направления деятельности банка:
- жаппай, тұрақты сұранымға бағдарлануы, мұның өзі өнім бағасының (бағамы, пайыздық мөлшерлемесі) біршама төмен болуын, клиенттерге қызмет көрсетудің шектелуін және ұсақ сатып алушылардың кең қамтылуын көздейді;
- ориентация на массовый, стабильный спрос, что предполагает относительно низкие цены (курсы, процентные ставки) на продукт, ограничение услуги по обслуживанию клиентов и больший охват мелких покупателей;
- тұрақсыз сұранымға, яғни сатып алушылардың жекелеген топтарына бағдарлану, мұның өзі өнім бағасының (бағамы, пайыздық мөлшерлемесі) біршама жоғары болуын, клиенттерге неғұрлым кең ауқымда қызмет көрсетілуін және ұсақ сатып алушылардың аз қамтылуын көздейді.
- ориентация на нестабильный спрос, т.е. на отдельные группы покупателей, что предполагает относительно высокие цены (курсы, процентные ставки) на продукт, более широкий круг услуг по обслуживанию клиентов и меньший охват покупателей.
Маркетингілік қызмет:
Маркетинговая деятельность – это комплекс действий:
- тұтыну тұрпаттамасын әзірлеу жөніндегі;
- по разработке типологии потребления;
- сұранымды зерделеу жөніндегі;
- по изучению спроса;
- банк өнімін өндіруді жоспарлау және оның іске асыру жұмысын ұйымдастыру жөніндегі іс-қимылдар кешені.
- по планированию производства банковского продукта и организации работы по его реализации.
Банк өнімдеріне сұранымды сатып алушылардың психологиялық-физиологиялық қарымта жауабына қарай және сатып алушылар қажеттерінің қанағаттандырылу дәрежесіне қарай жіктелуі мүмкін.
Спрос на банковские продукты можно классифицировать по психофизиологической реакции покупателей и по степени удовлетворения потребностей покупателей.
Психологиялық-физиологиялық белгі бойынша мыналарға бөлінеді:
По психофизиологическому признаку выделяют:
- тиянақталған сұраным – банк ұдайы беріп тұратын банк өнімдерінің жекелеген түрлеріне тұрақты сұраным (банкідегі салымның ең аз сомасы 100 теңгеден аспайтын депозиттік салым, неғұрлым беделді банкілердің акциялары, т.б.);
- фиксированный спрос – устойчивый спрос на отдельные виды банковских продуктов, постоянно предоставляемых банком (депозитные вклады в банках с минимальной суммой вклада не более 1000 тенге, акции наиболее престижных банков и др.);
- баламалы сұраным – таңдау бойынша сұраным, мұнда салымшы өз мүмкіндіктерін, табыстылық, тиімділік, тәуекелдік дәрежесін талдағаннан кейін капиталды банк өніміне салу туралы шешім қабылдайды (валюталық депозиттер сияқты активтерге, трастыларға, салым сомасы 3000 теңгеден аспайтын депозиттік салымдарға, т.б. сұраным);
- альтернативный спрос – спрос по выбору, когда вкладчик после анализа своих возможностей, степени доходности, выгодности, риска принимает решение о вложении капитала в банковский продукт (спрос на такие активы, как валютные депозиты, и трасты, депозитные вклады с суммой вклада не более 3000 тенге и др.);
- серпінді сұраным – күтпеген жерден болатын сұраныс; мұнда басқа сатып алушылардың, таныстарының, жарнаманың немесе басқа да факторлардың ықпалымен өз таңдауын жасаған сатып алушы өз шешімін өзгертеді (дивиденді (пайызы) жоғары болады деп күтілген бағалы қағаздар, т.б. бойынша сұраным).
- импульсный спрос – неожиданный спрос, когда покупатель, уже сделавший свой выбор под влиянием советов других покупателей, знакомых, рекламы или иных факторов, меняет свое решение (спрос на ценные бумаги, по которым обещают высокие дивиденды (проценты) и др.).
Сатып алушылар қажеттерінің қанағаттандырылуы дәрежесіне қарай мыналарға бөлінеді:
По степени удовлетворения потребностей покупателей можно выделить:
- өткізілген сұраным (сұраным қызмет көрсету немесе банк өнімі сатып алушыға ұсынылған кезде қанағаттандырылды);
- реализованный спрос (спрос удовлетворен, когда услуга или банковский продукт предъявлены покупателю);
- қанағаттандырылмаған сұраным – сатуда жоқ немесе бар болғанымен ұсынымның көлемі бойынша сатып алушылардың сұрауынан артта қалған банк өнімдеріне сұраным;
- неудовлетворенный спрос – спрос на банковские продукты, отсутствующие в продаже или существующие, но по объему предложения отстающие от запросов покупателей;
- қалыптасушы сұраным, айқын көрініс таппаған сұраным.
- формирующийся спрос, нечетко выраженный спрос.
Рендит – бағалы қағаз табыстылығының салыстырмалы көрсеткіші. Акция рендиті акция бойынша төленген дивидендтің акцияның нарықтық бағамына пайыздық қатынасымен айқындалады. Рендит мөлшері жоғары болған сайын акция да табыстырақ.
Рендит – это относительный показатель доходности ценной бумаги. Рендит акции определяется процентным отношением выплаченного по ней дивиденда к рыночному курсу акции. Чем выше размер рендита, тем доходнее акция.
Спрэд – ұсынымның ең төмен бағасы мен сұранымның ең жоғары бағасының арасындағы алшақтық. Спрэдтің сұранымның ең жоғары бағасына қатынасы барыша төмен (әдетте 3%-ға дейін) бағалы қағаздар неғұрлым өтімді болып табылады.
Спрэд – это разрыв между минимальной ценой предложения и максимальной ценой спроса. Наиболее ликвидными являются ценные бумаги, у которых отношение спрэда к максимальной цене спроса наименьшее (обычно до 3%).
Банк маркетингісі үдерісі мынадай кезеңдерді қамтиды:
Процесс банковского маркетинга включает следующие этапы:
- нақты банк өнімін сатып алушылардың қажеттерін зерделеу;
- изучение потребностей покупателей конкретного банковского продукта;
- қаржы нарығын секторлар бойынша кешенді түрде зерттеу;
- комплексное исследование финансового рынка по секторам;
- банк маркетингісінің ағым-дағы және келешектегі іске асырылуы мүмкіндіктерін зерттеу;
- исследование возможностей текущей и перспективной реализации банковского маркетинга;
- маркетингіні жобалау;
- планирование маркетинга;
- банк инновациясының өміршеңдік циклін жоспарлау;
- планирование жизненного цикла банковской инновации;
- жарнама;
- реклама;
- банкілердің бөлімдері мен құрылымдық бөлімшелерінің жұмысын ұйымдастыру.
- организация работы отделов и структурных подразделений банков.
Банк маркетингісінің негізгі атқарымдары:
Основными функциями банковского маркетинга являются:
- ақпарат жинау;
- сбор информации;
- маркетингілік зерттеу;
- маркетинговые исследования;
- банк өнімдерін шығару және өткізу жөніндегі қызметті жоспарлау;
- планирование деятельности по выпуску и реализации банковских продуктов;
- жарнама;
- реклама;
- банк өнімдерін өткізу.
- реализация банковских продуктов.
Банк маркетингісінің жоспары банк өнімдерін, кәдуілгі және жаңа өнімдерін өткізу жоспары болып табылады. Бұл жоспар нақты уақыт кезеңінде қандай банк өнімін немесе қандай инновацияны, қай аумақта және қандай бағамен сату керек екенін айқындайды.
План банковского маркетинга представляет собой план реализации банковских продуктов, традиционных и новых. Этот план определяет какой банковский продукт или какую инновацию, на какой территории и по какой цене следует продавать в данный период времени.
Банк маркетингісінің стратегиясы:
Стратегия банковского маркетинга заключается в:
- банкінің белгілі бір банк өнімін шығару жөніндегі мүмкіндіктерін талдау үдерісінде;
- анализе возможностей банка по выпуску того или иного банковского продукта;
- өнім шығарудың мақсатын айқындауда;
- определении цели выпуска продукта;
- банк инновациясын негіздеу және оны сипаттауда;
- обосновании банковской инновации и ее характеристики;
- қаржы нарығын және банк өнімін ағымдағы кезеңде де, таяудағы келешекте де өткізу мүмкіндіктерін маркетингілік зерттеуде.
- маркетинговых исследованиях финансового рынка и возможностей реализации банковского продукта как в текущем периоде, так и в ближайшей перспективе.
Банк маркетингінің стратегиясында қандай тұжырымдамаларды бөліп көрсетуге болады?
Банк маркетингісінің стратегиясында мына тұжырымдамаларды бөліп көрсету орынды:
В стратегии банковского маркетинга целесообразно выделить следующие концепции:
- қаржы нарығын бөліктемелеу;
- сегментация финансового рынка;
- нысаналы банк өнімін немесе қызмет көрсетуді таңдау;
- выбор целевого банковского продукта или услуги;
- нарыққа шығу әдістерін таңдау;
- выбор методов выхода на рынок;
- маркетингілік құралдарды таңдау;
- выбор маркетинговых средств;
- нарыққа шығу уақытын таңдау.
- выбор времени выхода на рынок.
Қазақ-орыс анықтағыш-тілашар банктік жүйенің жұмыскерлерінің > Банк маркетингі
-
94 Коммерциялық банкілердің қызметі
Банк қызметінің қандай ұстанымдары негізгі іргелі ұстанымдары болып табылады?
Банк қызметінің негізгі іргелі ұстанымдары:
Основополагающими принципами банковской деятельности являются:
- нақты бар ресурстардың шегінде жұмыс істеу;
- работа в пределах реально имеющихся ресурсов;
- экономикалық дербестік;
- экономическая самостоятельность;
- банкінің өз клиенттерімен өзара қатынасы кәдуілгі нарықтық қатынастар сияқты құрылуға тиіс;
- взаимоотношения банка со своими клиентами должны строиться как обычные рыночные отношения;
- мемлекет коммерциялық банкілердің қызметін реттей алатын экономикалық әдістер.
- экономические методы, которыми государство может осуществлять регулирование деятельности коммерческих банков.
Оның мәні мынада: банк өзінің ресурстары, несиелік салымдары мен басқа да активтері арасындағы мөлшерлік сәйкестікті ғана қамтамасыз етіп қоймай, сонымен бірге банк активтерінің сипаты өзі жұмылдырған ресурстардың ерекшелігіне сай келуіне де қол жеткізуге тиіс дегенді білдіреді. Бұл ең алдымен мерзімге қатысты. Айталық, егер банк қаражатты негізінен қысқа мерзімге тартса, ал оны басым түрде ұзақ мерзімді несиеге салса, онда міндеттемелер (өтемпаздық) бойынша жауап беру қабілеттілігіне қатер төнеді.
Смысл заключается в том, что банк должен обеспечить не только количественное соответствие между своими ресурсами, кредитными вложениями и другими активами, но и добиваться соответствия характера банковских активов специфике мобилизованных им ресурсов. Это относится, прежде всего, к срокам. Так, если банк привлекает средства главным образом на короткие сроки и вкладывает их преимущественно в долгосрочные ссуды, то его способность отвечать по обязательствам (ликвидность) оказывается под угрозой.
Кез келген коммерциялық банкінің қызметі экономикалық дербестікке негізделеді, мұның өзі әрі банкінің өз қызметінің нәтижелеріне экономикалық жауаптылығы деген мағынаны білдіреді.
Деятельность любого коммерческого банка базируется на экономической самостоятельности, которая подразумевает и экономическую ответственность банка за результаты своей деятельности.
Экономикалық дербестік:
Экономическая самостоятельность предполагает:
- банкінің меншікті қаражаты мен тартылынды (сырттан тартылған) қаражатын билеу еркіндігін;
- свободу распоряжения собственными средствами банка и привлеченными ресурсами;
- банк қызметін пайдаланушылар мен салымшыларды еркін таңдауын;
- свободный выбор клиентов и вкладчиков;
- банк табысын еркін билеуді көздейді.
- свободное распоряжение доходами банка.
Экономикалық дербестікке банкілер мен банк ұйымдары туралы Қазақстанда қолданылып жүрген заңнамамен кепілдік берілген. Қолданыстағы негізгі заңнамалық құжаттар барлық коммерциялық банкілерге өздерінің қорлары мен табыстарын билеуге экономикалық еркіндік береді. Банкінің салықтарды төлегеннен кейін өзінің билігінде қалған пайдасы акционерлердің Жалпы жиналысының шешіміне сәйкес бөлінеді. Өзінің міндеттемелері бойынша коммерциялық банк өзіне тиесілі барлық қаражатпен және өндіріп алынуы мүмкін мүлікпен жауап береді. Өзінің операцияларынан болатын барлық қатерді коммерциялық банк өз мойнымен көтереді.
Экономическая самостоятельность гарантирована действующим в Казахстане законодательством о банках и банковских организациях. Действующие основные законодательные акты предоставляют всем коммерческим банкам экономическую свободу в распоряжении своими фондами и доходами. Прибыль банка, остающаяся в его распоряжении после уплаты налогов, распределяется в соответствии с решением Общего собрания акционеров. По своим обязательствам коммерческий банк отвечает всеми принадлежащими ему средствами и имуществом, на которое может быть наложено взыскание. Весь риск от своих операций коммерческий банк берет на себя.
Банкілердің өз қызметін пайдаланушылармен қарым-қатынасы неліктен әдеттегі нарықтық қатынастар сияқты құрылуға тиіс?
Почему взаимоотношения банка со своими клиентами должны строится как обычные рыночные отношения?
Мұның себебі, несие бергенде коммерциялық банк ең алдымен пайдалылықтың, тәуекелдің, өтімділіктің нарықтық өлшемдерін басшылыққа алады. Мемлекет коммерциялық банкінің қызметін тікелей бұйрықтар берумен емес, тек жанама әдістермен ғана реттей алады. Осылайша мемлекет коммерцииялық банкінің оперативтік қызметіне араласпайды.
Потому что, предоставляя ссуды коммерческий банк исходит, прежде всего, из рыночных критериев прибыльности, риска, ликвидности. Государство может осуществлять регулирование деятельности коммерческого банка только косвенными методами, а не прямыми приказами. Таким образом, государство не вмешивается в оперативную деятельность коммерческого банка.
Қазақ-орыс анықтағыш-тілашар банктік жүйенің жұмыскерлерінің > Коммерциялық банкілердің қызметі
-
95 Несиелендіру қағидаты
Банк несиелендірудің мынадай негізгі қағидатын басшылыққа алады:
Банк руководствуется следующими основными принципами кредитования:
- мерзімділік;
- срочность;
- қайтарымдылық;
- возвратность;
- ақылы.
- платность.
Мерзімділік қағидаты несиенің нақты айқындалған мерзімге берілуінен көрініс табады. Бұл мерзім несие шартында ескертіледі.
Принцип срочности выражается в том, что кредит выдается на четко определенный срок. Этот срок оговаривается в кредитном договоре.
Оның мәнісі мынада: несие шарты аяқталғаннан кейін қарыз ақша несиегерге толық сомада (негізгі қарыз) және пайызымен қайтарылуға тиіс.
Он заключается в том, что по окончании срока кредитного договора заемные деньги должны быть возвращены кредитору в полной сумме (основной долг) и с процентами.
Несие белгіленген мерзімде қайтарылмаған жағдайда банк қандай шаралар қолданады?
Какие меры принимаются банком в случае невозврата кредита в установленный срок?
Мұндай жағдайда қарызгерге өсімпұл (яғни айыппұл ықпалшаралары) есептеледі, оның мөлшері несие шартында белгіленеді. Қаржы несиесінің қайтарылу кепілдігі үшін осы қайтаруды қамтамасыз етудің түрлі тәсілдері пайдаланылады.
В этом случае, заемщику начисляются пени (т.е. штрафные санкции), размер которых устанавливается в кредитном договоре. Для гарантии возврата финансового кредита используют разные способы обеспечения этого возврата.
Банкілер несиені қамтамасыз етудің мынадай негізгі тәсілдерін пайдаланады:
Банки используют следующие основные способы обеспечения кредита:
- кепілгерлік;
- поручительство;
- кепілдік;
- гарантия;
- кепіл;
- залог;
- несиенің өтелмегені үшін қарызгердің жауапкершілігін сақтандыру.
- страхование ответственности заемщика за непогашение кредита.
Кепілгерлік – біржақты міндеттемелері бар шарт, ол арқылы кепілгер несиегердің алдында қажет болған жағдайда қарызгердің берешегін төлеуге міндеттенеді. Кепілгерлік шарты несие шартына толықтыру болып табылады және оны нотариус растайды. Оны қарыз алушы азамат болғанда қолданады. Кез келген шаруашылық жүргізуші субъект (банк, қауымдастық, кәсіпорын, т.б.) кепілгер бола алады.
Поручительство – это договор с односторонними обязательствами, посредством которого поручитель берет обязательство перед кредитором оплатить при необходимости задолженность заемщика. Договор поручительства служит дополнением к кредитному договору и заверяется нотариусом. Он применяется, когда заемщиком является гражданин. Поручителем может выступать любой хозяйствующий субъект (банк, ассоциация, предприятие и т. п.).
Кепілдік — кепілгердің кепілдік берілген сома үшін кепілдік жағдайы басталған кезде төлеуге міндеттенуі. Ол кепілдік хатымен ресімделеді және тек заңды тұлғалар арасында ғана қолданылады.
Гарантия — это обязательство гаранта выплатить за гарантируемого определенную сумму при наступлении гарантийного случая. Она оформляется гарантийным письмом и применяется только между юридическими лицами.
Кепіл операцияларының негізінде мынадай негізгі ережелер жатыр:
В основе залоговых операции лежат следующие основные положения:
- мүлікке кепілзаттық құқығы сол кепілзатпен бірге осы мүлікті кез келген жаңа сатып алушыға көшеді;
- залоговое право на имущество переходит вместе с ним к любому новому приобретателю данного имущества;
- борышқордың тек белгілі бір мүлкі ғана, яғни ҚР заңнамасына сәйкес мүліктен айыруға жататын мүлік қана кепілзат ұстаушы-несиегер талабының орындалуына кепілдік болып табылады;
- гарантией выполнения требования кредитора-залогодержателя является только определенное имущество должника, т.е. только то имущество, которое в соответствии с законодательством РК может быть отчуждено;
- несиегер (кепілзат ұстаушы) борышты қайтармаған жағдайда кепілге салынған мүлікті алуға, соның ішінде оны сату арқылы, яғни оны кепілзат берушіден айыру арқылы өндіріп алуға құқылы.
- кредитор (залогодержатель) в случае невозврата заемщиком (залогодателем) долга имеет право обращать взыскание на заложенное имущество, в том числе путем его продажи, т.е. отчуждения его от залогодателя.
Кепілдің екі нысаны бар:
Существует две формы залога:
- мүлік кепіл берушіде қалдырылатын кепіл;
- залог с оставлением имущества у залогодателя;
- кепілге салынған мүлік кепіл ұстаушыға берілетін кепіл (кепілсалым).
- залог с передачей заложенного имущества залогодержателю (заклад).
Несиенің өтелмегені үшін қарызгердің жауапкершілігін сақтандыру шарты қалай жасалады?
Каким образом заключается договор страхования ответственности заемщика за непогашение кредита?
Осы сақтандыру барысында банкіден несие алған қарызгер сақтандыру компаниясымен сақтандыру шартын жасасады? Ол несие шартына тіркеледі. Іс жүзінде үшжақты сақтандыру шарты қолданылады, ол сақтандыру компаниясы, банк және қарызгер арасында жасалады. Сақтандыру мерзімі несие берілген мерзімге сай келеді. Сақтандыру шарты, әдетте, қарызгер белгіленген мерзімде қайтармаған несие сомасының белгілі бір пайызын және ол бойынша пайызды банкіге сақтандырушы тарапынан өтелуін көздейді.
В ходе данного страхования заемщик кредита в банке заключает со страховой компанией страховой договор. Он прилагается к кредитному договору. На практике применяется тройной договор страхования, который заключается между страховой компанией, банком и заемщиком. Срок страхования соответствует сроку, на который был выдан кредит. Договор страхования предусматривает, как правило, возмещение банку со стороны страховщика определенного процента суммы невозвращенного заемщиком кредита в установленный срок и процентов по нему.
Банк несиенің қарызгердің несиені өтеуге қабілеттілігін бағалауда қандай өлшемдерді басшылыққа алады?
Какими критериями руководствуется банк в оценке кредитоспособности заемщика?
Қарызгердің несиені өтеуге қабілеттілігін бағалау және несиені тек несиені өтеуге қабілетті және төлем төлеуге қабілетті қарызгерге ғана беру несиенің қайтарылуын қамтамасыз етудің маңызды шарты болып табылады. Қарызгердің несиені өтеуге қабілеттілігі оның бұрынырақ алған несиесі бойынша есептесу кезіндегі ұқыптылығымен, оның ағымдағы қаржы жағдайымен, өзгеру перспективаларымен, қажет болған жағдайда түрлі көздерден ақша қаражатын жұмылдыру қабілетімен сипатталады.
Оценка кредитоспособности заемщика и предоставления кредита только кредитоспособному и платежеспособному заемщику является важным условием обеспечения возврата кредита. Кредитоспособность заемщика характеризуется его аккуратностью при расчетах по ранее полученным кредитам, его текущим финансовым состоянием и перспективами изменения, способностью при необходимости мобилизовать денежные средства из различных источников.
Несие беру шарттарына талдау жасау қандай мәселелерді зерделеуді көздейді?
Несилендіру шарттарын талдау мына мәселелерді зерделеуді көздейді:
Анализ условий кредитования предполагает изучение следующих вопросов:
- қарызгердің “салиқалылығы”, ол бұрынырақ алынған несиелер бойынша уақтылы есеп айырысуымен, берген есептерінің сапалылығымен, басшылықтың жауаптылығымен және біліктілігімен сипатталады;
- “солидность“ заемщика, которая характеризуется своевременностью расчетов по ранее полученным кредитам, качественностью представленных отчетов, ответственностью и компетентностью руководства;
- қарызгердің бәсекеге жарамды өнім өндіруге “қабілеттілігі”;
- “способность” заемщика производить конкурентоспособную продукцию;
- “кірісі”, мұнда банк кірісінің деңгейі несиелендіру кезіндегі тәуекел дәрежесімен байланыстырылуға тиіс;
- “доходы”, при этом уровень доходов банка должен быть увязан со степенью риска при кредитовании;
- несие ресурстарының пайдаланылу “мақсаты”;
- “цель” использования кредитных ресурсов;
- несие “сомасы”, бұл мәселе қарызгердің теңгерім өтемпаздығы шарасын жүргізуін, меншікті және қарыз қаражатының арақатынасын басшылыққа ала отырып зерделенеді;
- “сумма” кредита, изучение этого вопроса производится исходя из проведения заемщиком мероприятия ликвидности баланса, соотношения между собственными и заемными средствами;
- “өтеу”, бұл мәселе материалдық құндылықтардың, берілген кепілдіктердің өткізілуі және кепіл құқығын пайдалану есебінен несиенің қайтарылуына талдау жасау жолымен зерделенеді;
- “погашение”, этот вопрос изучается путем анализа возвращенности кредита за счет реализации материальных ценностей, предоставленных гарантий и использования залогового права;
- несиенің “қамтамасыз етілуі”, яғни банкінің берілген несиені қамтамасыз ету кепілі ретінде қарызгердің бағалы қағаздарымен қоса активтерін алу құқығын анықтау тұрғысынан жарғы мен ережені зерделеу.
- “обеспечение” кредита, т.е. изучение устава и положения с точки зрения определения права банка брать в залог под выданную ссуду активы заемщика, включая ценные бумаги.
Шаруашылық жүргізуші субъектінің өтемпаздығы оны өз берешегін тез өтеуге қабілеттілігімен, яғни шаруашылық жүргізуші субъект теңгерімінің өтемпаздығымен анықталады.
Ликвидность хозяйствующего субъекта определятся его способностью быстро погашать свою задолженность, т.е. ликвидностью баланса хозяйствующего субъекта.
Өтемпаздық берешек пен өтімді қаражат, яғни борышты өтеу үшін пайдалануға болатын қаражат (қолма-қол ақша, депозиттер, бағалы қағаздар, айналым қаражатының нышандары, т.б.) шамасының қатынасымен анықталады.
Ликвидность определяется соотношением величины задолженности и ликвидных средств, т.е. средств, которые могут быть использованы для погашения долгов (наличные деньги, депозиты, ценные бумаги, реализуемые элементы оборотных средств и др.).
Теңгерімнің өтемпаздығын талдаудың мәні өтімділік дәрежесіне қарай топтастырылған актив бойынша қаражатты өтелу мерзіміне қарай топтастырылған пассив бойынша міндеттемелермен салыстыруда.
Анализ ликвидности баланса заключается в сравнении средств по активу, сгруппированных по степени их ликвидности, с обязательствами по пассиву, сгруппированными по срокам их погашения.
Қазақ-орыс анықтағыш-тілашар банктік жүйенің жұмыскерлерінің > Несиелендіру қағидаты
См. также в других словарях:
сайҳат — сайҳа … Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ
Сай — У этого термина существуют и другие значения, см. Сай (значения). ? Сай Самец и самка … Википедия
САЙ — (япон. sai), холодное оружие (см. ХОЛОДНОЕ ОРУЖИЕ), японский трезубец (см. ТРЕЗУБЕЦ) на рукояти с длинным (до 50 см) центральным клинком (см. КЛИНОК) и короткими (10 15 см) боковыми. Вес сая колеблется от 500 до 1500 граммов. Современные варианты … Энциклопедический словарь
сай — овраг, ущелье, балка Словарь русских синонимов. сай сущ., кол во синонимов: 3 • балка (55) • овраг … Словарь синонимов
сай — Метаемое и контактное ударное и колющее оружие длиной 30 50 см в виде металлического стержня с рукоятью и крестовиной с изогнутыми концами. Примечание Применяют комплект, состоящий из трех одинаковых сай, один из которых предназначен для метания … Справочник технического переводчика
САЙ — [тюрк.] назв. в Ср. Азии и Казахстане оврага, балки, небольшой долины как с временным, так и с постоянным потоком. Геологический словарь: в 2 х томах. М.: Недра. Под редакцией К. Н. Паффенгольца и др.. 1978 … Геологическая энциклопедия
сай — Небольшая долина с постоянным или временым водотоком в Средней Азии и Казахстане, в Африке называется вади, в Австралии – крик … Словарь по географии
сайқан — желі. Алакөл аймағында батыстан соғатын желдің атауы. С а й қ а н ж е л і батыстан соққан кезде мал күні түні қорадан шыға алмайды (Коммунизм таңы, 26. 10. 1962, 3) … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
сайҳа — (сайҳат) [صيحه // صيحت] кит. ҷеғ, бонг ва фарёди даҳшатангез … Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ
Сай-Утёс — Эксперимент «Сай Утёс» серия советских промышленных термоядерных взрывов. Направление подземных взрывов с «образованием провальных воронок, не связанных с полостью взрыва» возникло как ответвление направления испытаний по проведению взрывов … Википедия
САЙ — японское колющееклинковое холодное оружие. Изначально сай использовался как трезубец для рыхления земли, впоследствии стал применяться как парноеоружие. Цельнокованный сай имел круглый или многогранный клинокс острым, реже затупленным острием.… … Энциклопедия вооружений
