-
1 πῆχυς
πῆχυς, ὁ, gen. πήχεως, u. plur. πήχεων, erst spät zusammengezogen πηχῶν, Lob. Phryn. 246, steht aber noch Xen. An. 4, 7, 16, – der Unterarm von der Handwurzel dis zum Armgelenk, der Ellenbogen, poet. auch der ganze Arm; ἀμφὶ δὲ ὃν φίλον υἱὸν ἐχεύατο πήχεε λευκώ, Il. 5, 314, vgl. Od. 17, 38. 23, 240; λευκὸν ἐμβαλοῦσα πῆχυν στέρνοις, Eur. Or. 1466; Heracl. 728; τά τε τῶν βραχιόνων ὀστᾶ καὶ τὰ τῶν πήχεων, Plat. Tim. 75 a. – Am Bogen, der Bug in der Mitte zwischen den beiden Enden, der eine Art Griff bildete und beim Spannen zusammengezogen wurde, τόν ῥ' (ὀϊστόν) ἐπὶ πήχει ἑλών, ἕλκεν νευρήν, Od. 21, 419, ὁ δὲ τόξου πήχυν ἀνέλκεν, Il. 11, 375. 13, 583, wo man es auch = κέρατα erklärt. – Bei der Lyra sind πήχεις die beiden gebogenen Enden od. Griffe, zwischen denen der Steg angebracht ist, Her. 4, 192, Luc. D. D. 7, 4; der Steg selbst, Artemo bei Ath. XIV, 637 d; vgl. Hesych. u. Phot. – An der Wage, der Wagebalken, = ζυγός. – Auch das Richtscheit, ἀκαμπής, Leon. Tar. 28 (VI, 204). – Als Längenmaaß ist es die Weite von der Spitze des Ellenbogens bis zu der des Mittelfingers, Elle, ursprünglich 24 δακτύλους, 11/2 Fuß enthaltend, Her. 2, 175, der 1, 178 unterscheidet πῆχυς βασιλήϊος u. μέτριος, so daß der erstere um 3 δακτύλους größer ist als der letztere, welchem ὁ κοινός oder ἰδιωτικός entspricht, der auch der asiatische, samische, ägyptische heißt; vgl. Her. 2, 149. 168. Später = 2 Fuß entsprach er unserer Elle; aber bei Vermessung des Holzes und der Steine, πῆχυς τοῦ πριστικοῦ ξύλου u. λιϑικός, ist er immer 11/2 Fuß gerechnet. – Ar. sagt übertr. καὶ κανόνας ἐξοίσουσι καὶ πήχεις ἐπῶν, Ran. 798. – Bei Sp. auch das gebogene Ende, der Winkel, Paul. Sil. ecphr. 1, 16.
-
2 προ-πίπτω
προ-πίπτω (s. πίπτω), vornhin od. vornüber fallen, gestürzt werden; οὐχ' ὑπ' ἁνάγκης προπίπτουσα, Eur. Suppl. 63; so ist προπεσόντες ἔρεσσον sie ruderten, indem sie sich vornüber bogen, mit großer Kraftanstrengung, Od. 9, 490. 12, 194; – hervorragen, τινός, über Etwas, πολὺ προπίπτουσα κλῖμαξ τοῦ ἐμβόλου, Pol. 8, 6, 4; auch ἡ σάρισσα τοὺς δέκα πήχεις προπίπτει πρὸ τῶν σωμά-των, 18, 12, 4; auch = weit vordringen, Pol. oft u. a. Sp.
-
3 ξύλον
ξύλον, τό, das Holz (von ξύω), das abgehauen ist, zum Verbrennen oder zu anderer Benutzung für den Haus- und Schiffbau; ὑπὸ δὲ ξύλα κάγκανα κεῖται, Il. 21, 364; ὑπὸ δὲ ξύλα δαῖον, Il. 18, 347; oft so im plur., κέασε ξύλα νηλέϊ χαλκῷ, Od. 14, 418; nur einmal bei Hom. im singul., Il. 23, 327; ξύλον ξύλῳ ποτίκολλον, Pind. frg. 280; ἐν τομῇ ξύλου, Soph. Tr. 697; ξύλα νήϊα, Schiffbauholz, Hes. O. 810, vgl. νήϊος; ναυπηγήσιμα, Plat. Legg. IV, 706 b; ξύλα τετράγωνα, Balken, Her. 1, 186. Ganz allgemein, καὶ λίϑῳ καὶ ξύλῳ καὶ ἀνϑρώπῳ, Plat. Hipp. mai. 291 c; λίϑους καὶ ξύλα Gorg. 468 a. – Uebh. alles aus Holz Gemachte, Stock, Knittel, Her. 2, 63. 4, 180, wie Sp., Pol. 6, 36, 3; Plut. vom Herakles δέρμα καὶ ξύλον ἔχων, Lycurg. 30; ξύλοις συντρίψειν, Luc. Demon. 50. – Besond. ein bei Sklaven gebrauchtes Zwangs-und Strafwerkzeug, in welches der Hals oder die Füße eingespannt wurden, τετρημένον, Ar. Lys. 680; ξύλῳ δῆσαί τινα, auch ἐν ξύλῳ, Equ. 367. 702; Her. 9, 37; Andoc. 1, 45; ἐν ξύλῳ δεδέσϑαι, Lys. 10, 16, mit ποδοκάκη zusammen; Folgde; ξύλῳ φιμοῦν τὸν αὐχένα, Ar. Ran. 716; auch Wahnsinnige oder Tolle wurden in dies Holz gesteckt, Her. 6, 75. – Πρῶτον ξύλον ist im athenischen Theater die vorderste, unterste Sitzbank; denn die Sitze waren vor Alters von Holz, der Name blieb aber auch in dem von Stein gebau'ten Theater; es saßen die Prytanen und Magistrate darauf, Ar. Ach. 25 Vesp. 90. – Vom Kreuz, an das die Verbrecher geheftet werden, N. T.; vgl. auch Alexis bei Ath. IV, 134 a. – Von lebendigem Holze, der Baum, bei alexandrinischen Dichtern, Callim. u. A. Doch nennt Her. 3, 47 die Baumwolle schon εἴρια ἀπὸ ξύλου; vgl. Poll. 7, 75. Oefters der Baumwollenbaum bei Sp.; εἵματα ἀπὸ ξύλων bei Her. 7, 65 scheinen Kleider aus Bast, βίβλος zu sein. – Uebertr., ein hölzerner, stumpfsinniger Mensch, s. Iac. Ach. Tat. p. 815. – Auch ein bestimmtes Längenmaaß hieß so, = 3 πήχεις, 41/2 Fuß, Mathem. vett.
-
4 κάλαμος
κάλαμος, ὁ (vgl. καλάμη), das Rohr; καλάμου εἶχον τὰς ὀροφὰς αἱ οἰκίαι Her. 5, 101; καλάμου ἓν γόνυ πλοῖον ἕκαστον ποιέεται 3, 99; Folgde; ἐκάϑευδον ἐπὶ στιβάδων, ἃς αὐτοὶ συνεφόρουν τοῦ παρὰ τὸν Εὐρώταν πεφυκότος καλάμου Plut. Lyc. 16. Bei Xen. An. 1, 5, 1 neben ὕλη, übh. rohrartiges Gewächs. – Es wurde gebraucht, 1) zur Rohrflöte, Rohrpfeife; σὺν καλάμοιο βοᾷ Pind. N. 5, 38; μολπὰ πρὸς κάλαμον Ol. 11, 88; ὁ κηροδέτας κ. Πανός Eur. I. T. 1126; Theophr.; – auch zum Stege der Lyra, Soph. frg. 34 bei Schol. Ar. Ran. 235. – 2) zum Schreiben, Schreibrohr, das die Stelle unserer Schreibfeder vertrat, Themist.; κάλαμοι γραφεῖς Poll. 10, 61. – 3) Angelruthe; Theocr. 21, 43; Luc. D. Mort. 27, 9; ἁλιευτικός Arist. part. an. 4, 12; – auch Leimruthe, s. die compp. – 4) Meßruthe, auch ein bestimmtes Maaß, 62/3 πήχεις, Sp. – 5) Rohrpfeil, zu dem man das nicht hohle, inwendig mit Mark angefüllte Rohr brauchte, κάλαμος ναστός u. μεστοκάλαμος. – 6) ein Zeichen, eine Marke, auf die man Getreide bekam, Byz., s. καλαμηφορέω. – 7) Rohrdach, Hesych. – 81 bei Hedyl. 6 (VI, 292) scheinen ληρῶν χρύσεοι οἱ κάλαμοι Streifen oder ein ähnlicher Zierrath am Kleide zu sein.
-
5 θρᾱνῑτικός
θρᾱνῑτικός, zu einem ϑρανίτης gehörig, z. B. κῶπαι, die Ruder, Ath. V, 203 f, wo ihre Länge auf 38 πήχεις angegeben wird.
-
6 ὄργυια
ὄργυια, ἡ (ὀρέγω), nach Arcad. p. 100, 3 im plur. ὀργυιαί, in Prosa aber auch ὀργυιά accentuirt, bei Hom. rechtfertigt die Kürze der letzten Sylbe den Accent auf der drittletzten; – die Klafter, der Raum zwischen den beiden ausgestreckten Armen; ὅσον τ' ὄργυια, Il. 23, 327 Od. 9, 325; vgl. Xen. Mem. 2, 3, 19, χεῖρες, εἰ δέοι αὐτὰ τὰ πλέον ὀργυιᾶς διέχοντα ἅμα ποιῆσαι, οὐκ ἂν δύναιντο, πόδες δὲ οὐδ' ἂν ἐπὶ τὰ ὀργυιὰν διέχοντα ἔλϑοιεν ἅμα. – Als bestimmtes Längenmaaß, = 4 πήχεις oder sechs Fuß, Her. 2, 149; 100 Orgyien bilden ein Stadion, 4, 41; Plin. übersetzt ulna. – Als Feldmaaß, eine Feldruthe, = 91/4 σπιϑαμαὶ βασιλικαί oder παλαισταί, – Vgl. noch ὀρόγυια.
-
7 ἅμμα
ἅμμα, τό (ἅπτω), 1) das Zusammengeknüpfte, Knoten, Her. 4, 98; ποιεῖσϑαι Xen. Equ. 5, 1; ἁμμάτων σύνδεσμ' ἐλέλυτο, von den Haaren, Eur. Bacch. 697; Band, συνάγειν Plat. Tim. 76 a; Schlinge, δέρης λύειν Eur. Hippol. 781; πολύβροχα ἁμμάτων ἐρείσματα Herc. Fur. 1035, wie Gaet. 6 (VII, 71), Erdrosselung; um Stiere zu fangen, Phil. 62 (IX, 543); der Gürtel, παρϑενίης λύειν Ant. Sid. 85 (VII, 164); Mel. 125 (VII, 182); κορείας P. Sil. 16 (V, 217); Opp. Cyn. 1, 123 ἄνϑεσιν ἅμματα λύειν, die Knospen öffnen. – 2) beim Ringen, das Umschlingen der Arme, Plut. Alc. 2; Luc. Asin. 9 ἅμμα κατ' ἰξύος δήσας; 10 ἅμμα σφίγγειν. – 3) als Längenmaaß, 40 πήχεις, Hero geom.
-
8 ἑκ-και-δεκά-πηχυς
ἑκ-και-δεκά-πηχυς, sechszehnellig; εἰκόνας – πήχεις Dem. 18, 91; gen. - πήχους Pol. 5, 89, 6.
-
9 ἔμ-μετρος
ἔμ-μετρος, im Maaß, metrisch, poetisch; ἔμμετρόν τι εἰπεῖν Plat. Conv. 197 c; bei Isocr. 2, 7 ist dafür von Bekker μετὰ μέτρου hergestellt; τὸ σχῆμα τῆς λέξεως δεῖ μήτε ἔμμετρον εἶναι μήτε ἄῤῥυϑμον Arist. Rhet. 3, 8; Sp., wie Ath. I, 4 d; ἔμμετροι ποιηταί Dem. 60, 9, epische u. tragische, an ein bestimmtes Versmaaß gebundene Dichter; – nach einem Maaß abgemessen, ebenmäßig, von richtigem Maaße, ἡδοναί, διάνοια, Plat. ἔμμ. ἔπαινος Legg. VII, 823 d; πευκίνων τετραγώνων πήχεις ἐμμέτρους τετρακιςμυρίους Pol. 5, 89, 1. – Adv. ἐμμέτρως, in Versen, Plut.; angemessen, δοκεῖ τῷ Πελοπι τὸ ὄνομα ἐμμέτρως κεῖσϑαι Plat. Crat. 395 c; abgemessen, mäßig, id. u. Sp.
-
10 ἅμμα
-
11 θρᾱνῑτικός
θρᾱνῑτικός, zu einem ϑρανίτης gehörig, z. B. κῶπαι, die Ruder, wo ihre Länge auf 38 πήχεις angegeben wird -
12 ξύλον
ξύλον, τό, das Holz (von ξύω), das abgehauen ist, zum Verbrennen oder zu anderer Benutzung für den Haus- und Schiffbau; ξύλα νήϊα, Schiffbauholz. Übh. alles aus Holz Gemachte, Stock, Knittel. Besond. ein bei Sklaven gebrauchtes Zwangs- und Strafwerkzeug, in welches der Hals oder die Füße eingespannt wurden; auch Wahnsinnige oder Tolle wurden in dies Holz gesteckt. Πρῶτον ξύλον ist im athenischen Theater die vorderste, unterste Sitzbank; denn die Sitze waren vor Alters von Holz, der Name blieb aber auch in dem von Stein gebauten Theater; es saßen die Prytanen und Magistrate darauf. Vom Kreuz, an das die Verbrecher geheftet werden. Von lebendigem Holze, der Baum, bei alexandrinischen Dichtern; die Baumwolle: εἴρια ἀπὸ ξύλου. Öfter der Baumwollenbaum; εἵματα ἀπὸ ξύλων, Kleider aus Bast, βίβλος. Übertr., ein hölzerner, stumpfsinniger Mensch. Auch ein bestimmtes Längenmaß hieß so, = 3 πήχεις, 41/2 Fuß -
13 ὄργυια
ὄργυια, ἡ, die Klafter, der Raum zwischen den beiden ausgestreckten Armen. Als bestimmtes Längenmaß, = 4 πήχεις oder sechs Fuß; 100 Orgyien bilden ein Stadion. Als Feldmaß, eine Feldrute, = 91/4 σπιϑαμαὶ βασιλικαί oder παλαισταί -
14 πῆχυς
πῆχυς, ὁ, der Unterarm von der Handwurzel dis zum Armgelenk, der Ellenbogen; auch der ganze Arm. Am Bogen, der Bug in der Mitte zwischen den beiden Enden, der eine Art Griff bildete und beim Spannen zusammengezogen wurde. Bei der Lyra sind πήχεις die beiden gebogenen Enden od. Griffe, zwischen denen der Steg angebracht ist; der Steg selbst. An der Waage, der Waagebalken, = ζυγός. Auch das Richtscheit, ἀκαμπής. Als Längenmaß ist es die Weite von der Spitze des Ellenbogens bis zu der des Mittelfingers, Elle, ursprünglich 24 δακτύλους, 1,5 Fuß enthaltend oder 1,178 unterscheidet πῆχυς βασιλήϊος u. μέτριος, so daß der erstere um 3 δακτύλους größer ist als der letztere, welchem ὁ κοινός oder ἰδιωτικός entspricht, der auch der asiatische, samische, ägyptische heißt. Später = 2 Fuß entsprach er unserer Elle; aber bei Vermessung des Holzes und der Steine, πῆχυς τοῦ πριστικοῦ ξύλου u. λιϑικός, ist er immer 1,5 Fuß gerechnet; das gebogene Ende, der Winkel
См. также в других словарях:
πήχεις — πῆχυς forearm masc nom/voc pl (attic epic) … Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)
πήχυς — εως, ο / πῆχυς, εως και εος, ΝΜΑ, και πήχη, η, ΝΜ, και πήχης, ο, και πήχυ ή πήχι, ιού, το, Ν, αιολ. τ. πᾱχυς, ὁ, Α το αντιβράχιο, το τμήμα τού χεριού που περιλαμβάνεται από τον αγκώνα έως τον καρπό, έως την πηχεοκαρπική άρθρωση νεοελλ. αρχ. ο… … Dictionary of Greek
Nilvs — NILVS, i, Gr. Νεῖλος, ου, (⇒ Tab. IV.) des Pontus und Mare, Hygin. Præf. p. 5. oder nach andern, des Oceans und der Tethys Sohn, Hesiod. Theog. v. 338. einer der größten und berühmtesten Flüsse in der Welt, welcher daher mit unter die Sterne an… … Gründliches mythologisches Lexikon
Ксил — • Ξύλον, lignum, 1. употреблялось у греков для наказания рабов, которое состояло в том, что шею и ноги вкладывали в колодку (Arist. Lys. 680 Arist. Equit. 367); употреблялось также при укрощении сумасшедших (Hdt. 6, 75); 2.… … Реальный словарь классических древностей
Существительное в праиндоевропейском языке — Существительное часть речи праиндоевропейского языка. Существительное в праиндоевропейском языке обладало категориями рода, числа и падежа[1][2]. Так же, как и глаголы, существительные могли быть тематические (у которых между основой и… … Википедия
CUBITI — Graece πήχεις, Alexandrinis vocitati fuerunt pumili pueri vix cubitûm alti, teste Lucianô in Ρ῾ητόρ. διδαςκ. et Philostratô in Nilo: quales facie et gartulitate amabiles undique conquisiisse Augustus dicitur Suetonio in eo, c. 83. Iisdem matronas … Hofmann J. Lexicon universale
PHOENIX — I. PHOENIX Agenoris filius, Cadmi frater, qui Phoenicibus imperavit, a quo Phoenicia, ut quidam volunt. Frater fuit Cadmi, Cilicis et Europae, quam Iuppiterrapuit. Solinus tamen Cilicem facit Phoenicis filium, c. 38. quemadmodum Europam eiusdem… … Hofmann J. Lexicon universale
άμμα — ἅμμα, το (Α) κάθε τι που είναι δεμένο ή κατάλληλο για δέσιμο: 1. κόμπος 2. βρόχος, θηλιά 3. σκοινί ή ταινία 4. κάλυκας άνθους 5. κότσος γυναικείας κόμης 6. κρίκος αλυσίδας 7. στον πληθ. τὰ ἅμματα οι λαβές στην πάλη και τα χέρια τού παλαιστή 8.… … Dictionary of Greek
έξπηχυς — ἕξπηχυς, ο (Α) αυτός που έχει μήκος ή πλάτος έξι πήχεις … Dictionary of Greek
εμβαδόν — Η επιφάνεια ενός χώρου, καθώς και ο αριθμός που εκφράζει την έκταση αυτής της επιφάνειας. Η έννοια του ε. προέρχεται από την υπόθεση που υπαγορεύει ότι δύο τμήματα δύο επιφανειών, που διαφέρουν στο σχήμα, μπορεί να έχουν την ίδια έκταση. Έτσι,… … Dictionary of Greek
εύπηχυς — εὔπηχυς, υ (Α) 1. αυτός που τα χέρια του έχουν ωραίους πήχεις, ωραίους βραχίονες 2. επίθ. τής Αθηνάς («εὔπηχυν Ἀθήνην», Ριαν.). [ΕΤΥΜΟΛ. < ευ + πήχυς «βραχίονας»] … Dictionary of Greek