-
21 προ-κατα-δύω
προ-κατα-δύω (s. δύω), vorher untertauchen. – Med. u. intr. tempp. vorher untergehen, Sp.
-
22 παρςν-δύω
παρςν-δύω ( δύω), in den intrans. Zeiten, daneben, von der Seite, heimlich hineingehen od. kommen, κόλαξ παρενδὺς ϑυραῖος, plut. de frat. am. 2.
-
23 παρ-εις-δύω
παρ-εις-δύω (s. δύω), gew. im med. u. intrans. tempp., nebenbei hineingehen, heimlich sich einschleichen, Hippocr., Plut. Agis 3 u. a. Sp., μορίων ἀπὸ τῆς Λακωνικῆς διαλέκτου παρειςδεδυκότων, Apollon. synt. 314, 16.
-
24 περι-δύω
περι-δύω (s. δύω), ringsum ausziehen; ἐπεὶ περίδυσε χιτῶνας, Il. 11, 100; περιδύσαντες αὐτόν, Antiph. 2 β 5; Ath. XIII, 607 f; περιδῦσαι, Hyperid. bei Poll. 7, 44. – Med. und intr. tempp. sich ausziehen, Epicharm. bei D. L. 3, 17, D. Hal. u. a. Sp. – Die VLL. erkl. noch περιδύεται durch εἰςδύεται, κρύπτεται.
-
25 συμ-παρα-δύω
συμ-παρα-δύω (s. δύω), mit daneben hineingehen, Themist.
-
26 συν-απο-δύω
συν-απο-δύω (s. δύω), mit od. zugleich ausziehen lassen, Sp.; fut. med., Plut. am. mult. 3, öfter.
-
27 συν-εκ-δύω
-
28 συν-εν-δύω
συν-εν-δύω (s. δύω), mit od. zugleich anziehen, Arr.
-
29 κατ-εν-δύω
κατ-εν-δύω (s. δύω), anziehen, ankleiden, Sp.
-
30 κατα-δύω
κατα-δύω (s. δύω), 1) praes., impf., fut. u. aor. I. in trans. Bdtg, untergehen lassen, untertauchen, versenken; τοὺς γαυλοὺς καταδύσας Her. 6, 17; τὴν νῆα 8, 87; ναῦς Ar. Ran. 49; Thuc. 1, 54 u. öfter; Pol. 1, 25, 4; εἰ δέ τινα ὑμῶν λήψομαι ἐν τῇ ϑαλάττῃ, καταδύσω, Xen. An. 7, 2, 13; ein Schiff leck machen, daß es sinkt, Thuc. 1, 50; Xen. Hell. 1, 6, 35. 7, 32; übertr., ἐμὲ δὲ οἱ ἄλλοι ἄνϑρωποι καταδύουσι τῷ ἄχει, sie versenken mich in Kummer, Cyr. 6, 1, 38, vgl. 2 c; ἥλιον κατεδύσαμεν λέσχῃ, wir ließen über unser Geschwätz die Sonne untergehen, Callim. 47 (VII, 80), wie Aristaen. 1, 24 καταδύσειν μοι δοκῶ τὸν ἥλιον ἐπὶ μήκει τοῦ λόγου. – 2) Häufiger im aor. II. u. perf. mit intrans. Bdtg, wozu als Präsens καταδύομαι u. καταδύνω gehört, bei Hom. auch καταδύσεο, καταδύσετο, untergehen, untertauchen, versinken; – a) von der Sonne, aor. II., Il. 1, 475 u. öfter; ἀσπασίως δ' ἄρα τῷ κατέδυ φάος ἠελίοιο Od. 13, 53; ἅμα ἠελίῳ καταδύντι Il. 1, 592; πρόπαν ἦμαρ ἐς ἠέλιον καταδύντα, bis zum Untergang der Sonne, Od. 10, 183; H. h. Merc. 197 ἥλιος καταδυόμενος. Aehnlich καταδεδυκέναι τὴν νῆσον κατὰ ϑαλάττης Her. 2, 174; ἡ ναῦς κατεδύετο 8, 90; πλοῖα καταδυόμενα Plat. Polit. 302 a; ναῦς κατέδυσαν Pol. 1, 61, 6, öfter. – b) sich unter Etwas, in Etwas hineinbegeben, hineindringen, - schleichen; κατα δῠναι ὅμιλον Il. 10, 231 Od. 15, 327 u. öfter, sowohl sich in die Schaar hineinschleichen, um sich zu verbergen, als hineindringen, μάχην καταδύμεναι ἀνδρῶν Il. 3, 241; κατεδύσατο (Bekker κατεδύσετοπουλὺν ὅμιλον 10, 517, καταδύσεο μῶλον Ἄρηος, gehe in das Schlachtgetümmel, 18, 134. Aehnl. ἀνδρῶν δυςμενέων κατέδυ πόλιν Od. 4, 246, er begab sich heimlich hinein; καταδῦσα Διὸς δόμον Il. 8, 375; μυῖαι καταδῦσαι κατὰ ὠτειλάς 19, 25; καταδυσόμεϑ' εἰς Ἀΐδαο δόμους, wir werden in die Unterwelt hinabgehen, Od. 10, 174; καταδύνων εἰς ὕλην Her. 9, 37; übertr., καταδύεται εἰς τὸ ἐντὸς τῆς ψυχῆς ὅ τε ῥυϑμὸς καὶ ἁρμονία Plat. Rep. III, 401 d, er dringt ein, wie καταδύεσϑαι εἰς τὰς ἰδίας οἰκίας τὴν ἀναρχίαν VIII, 562 e. Auch Sp., καταδύσης αἰχμῆς εἰς βάϑος Plut. Rom. 20. – c) sich verbergen, verstecken, gew. mit dem Nebenbegriffe der Schaam; καταδύομαι ὑπὸ τῆς αἰσχύνης Xen. Cyr. 6, 1, 35; οὐκ ἂν ἐπὶ τούτῳ κατέδυ καὶ μέτριον παρέσχεν ἑαυτόν Dem. 21, 199, vgl. παρακάϑηται, οὐ καταδύεται τοῖς πεπραγμένοις Dem. 24, 182; ähnlich καταδεδυκὼς ἐν τῇ οἰκίᾳ τὰ πολλὰ ὡς γυνὴ ζῇ Plat. Rep. IX, 579 b; εἰς ἄπορον ὁ σοφιστὴς τόπον καταδέδυκεν, er hat sich zurückgezogen, versteckt, Soph. 239 c; καταδύνοντες ἐν τοῖς τέλμασι Pol. 5, 47, 2; καταδύονται εἰς φάραγγας Xen. Cyn. 5, 16; Sp., ἐν μυχῷ τοῦ συμποσίου ὑπ' αἰδοῦς καταδεδυκώς Luc. de merc. cond. 27. – d) sich anziehen, anlegen; κατέδυ κλυτὰ τεύχεα Il. 6, 504; καταδύς Od. 12, 228; κατεδύσετο (so Bekk., Wolf κατεδύσατο) Il. 7, 103; σπάργαν' ἔσω κατέδυνε ϑυήεντα H. h. Merc. 237; καταδῦναι ἃ καὶ πάρος εἵματα ἕστο Mosch. 4, 102.
-
31 καθ-υπο-δύω
καθ-υπο-δύω (s. δύω), im aor. II., sich hinablassen, Eust.
-
32 εἰς-δύω
εἰς-δύω (s. δύω), kommt nur in den intr. Tempp. vor, zu denen εἰςδύνω od. εἰςδύομαι als praes. u. das fut. med. gehören; hineingehen, eindringen; ἀκοντιστὺν εἰςδύσεαι, du wirst dich ins Speerwerfen begeben, dich hineinwagen, Il. 23, 622; εἰςεδύοντο εἰς τοὺς πόδας οἱ ἱμάντες Xen. An. 4, 5, 14; ἐς ἄλλο ζῷον, der Geist geht in ein anderes Thier über, Her. 2, 123; vgl. 121; ἡ ἀλήϑεια εἰςδύεται εἰς τὰς ψυχάς Pol. 13, 5, 5; ἄκλητον ὥς τινα εἰςδεδυκέναι Apollod. Car. Ath. VI, 243 d; εἰς τὴν ἀμφικτυονίαν εἰςδεδυκώς Dem. 11, 4, sich unter die Amph. eindrängen. – Ankommen, anwandeln; εἰςέδυ με οἴστρημα καὶ μνήμη κακῶν Soph. O. R. 1317; δεινόν τι εἰςέδυνέ σφισι, kam ihnen in den Sinn, Her. 6, 138. Einzeln auch bei Sp.
-
33 μετ-εν-δύω
μετ-εν-δύω (s. δύω), umziehen, nach einem Kleide ein anderes anziehen, ὡς ϑοιμάτιον τοῦτο τὸ Ἑλληνικὸν περισπάσας αὐτοῦ βαρβαρικὸν μετενέδυσα, Luc. bis accus. 34. – In den intrans. tempp. u. med. sich ein anderes Kleid anziehen, Strab. XVII, 814, D. C. 46, 39; übertr., ὡς μετενδυομέναν τᾶν ψυχᾶν ἐς γυναικέα σκάνεα, Tim. Locr. 104 d.
-
34 δι-εκ-δύω
δι-εκ-δύω (s. δύω), durch etwas herausgehen, durchschlüpfen; Hippocr.; Luc. Hermot. 65; τὸν ὄχλον διεκδύς Plut. Timol. 10.
-
35 ἀπο-δὐω
ἀπο-δὐω (s. δύω), ausziehen, entkleiden, εἵματάτινα Il. 2, 261, in tmesi; τεύχεα 18, 88 u. öfter; κόσμον τινά Her. 5, 92, 7; vgl. Ar. Eccl. 668. 670; τί οὐκ ἀπεδύσαμεν αὐτοῦ αὐτὸ τοῦτο Plat. Charm. 154 e; u. Sp., z. B. ἀπέδυσαν αὐτὸν τὴν ποικίλην Luc. Nigr. 18; Xen. braucht auch so das perf., πολλοὺς ἀποδέδυκεν An. 5, 8, 23. – Häufig im med. u. aor. II. act., sich ausziehen, entkleiden, εἵματα ἀποδύς Od. 5, 343, u. ebenso ἀποδυσάμενος 349 (v. l. ἀπολυσάμενος;) ablegen, ἀποδύεσϑαι ἐμβάδας Ar. Vesp. 1157; ἀπόδυϑι τὸ Κρητικόν 731; ϑοἰμάτιον ἀποδεδύσϑαι, neben χιτωνίσκον ἐκδεδύσϑαι, L ys. 10, 10; auch τινός, z. B. ἀποδῦσαι ἱματίων Ar. Th. 656; anders μελέων ἀπεδύσατο πέπλον, zog sich von den Gliedern, Mus. 251; ἀποδύς, nach Ablegung der Kleider, Plat. Menex. 236 c; Xen. An. 4, 3, 17. Auch Sp., ἀπεδύοντο τὰς χλαμύδας Pol. 15, 27: übertr., τρυφήν Luc. Cat. 16. Bes. von dem Entkleiden vor den gymnastischen Uebungen, dah. übertr., ἀποδύντες τοῖς ἀναπαίστοις ἐπίωμεν Ar. Ach. 602; vgl. Luc. Asin. 8; ἐπί τινα 5; u. so ἀποδύεσϑαι πρός τι, etwas unternehmen, sich anschicken zu etwas, Plut. πρὸς τὸ λέγειν, Dem. 6; εἰς ἀγορανομίαν, sich um die Aedilität bewerben, Brut. 15; mit dem bloßen inf., Xen. Oec. 24, 3.
-
36 ἐπ-απο-δύω
ἐπ-απο-δύω (s. δύω), Einen ausziehen gegen einen Andern, τινί, d. h. daß er mit ihm kämpfe, Plut. an seni ger. resp. 8. – Med. u. aor. II, act. sich gegen Einen ausziehen, sich gegen Einen rüsten, von den Kämpfern hergenommen, die vor dem Kampfe ihre Kleider ablegen; τῷ πράγματι, sich an die Sache machen, Ar. Lys. 651; τοῖς νενικηκόσι, angreifen, Plut. Marcell. 3 u. Sp.; – ἐπαποδυτέον τῷ πόνῳ Clem. Al., man muß sich dagegen rüsten.
-
37 ἐπ-εις-δύω
ἐπ-εις-δύω (s. δύω), intr. ἐπειςδύουσαι, unvermerkt eindringen, Arist. polit. 5, 8, Bekk., v. l. παραδυομένη.
-
38 ἐπι-δύω
ἐπι-δύω (s. δύω), intr. tempp., darüber untergehen, πρὶν ἐπ' ἠέλιον δῦναι Il. 2, 413; ἐπί τινι, über Etwas, ἥλιος μὴ ἐπιδυέτω ἐπὶ τῇ ὀργῇ Ephes. 4, 26; Maneth. so auch praes. ἐπιδύνω.
-
39 ἐπ-εν-δύω
ἐπ-εν-δύω (s. δύω), noch dazu, darüber anziehen, ἐσϑῆτας γυναικείας ἐπενδεδυμένοι τοῖς ϑώραξι Plut. Pelop. 11; VLL.
-
40 ἐκ-δύω
ἐκ-δύω (s. δύω), ausziehen; Hom. in tmesi, ἐκ μέν με χλαῖναν ἔδυσαν Od. 14, 341; ἐκδύων ἐμὲ χρηστηρίαν ἐσϑῆτα Aesch. Ag. 1242; χλαινίον Ep. ad. 20 (XII, 40); auch ohne Zusatz- τινὰ ἐκδύειν, Einem die Kleider ausziehen u. ihn derselben berauben, Dem. 24, 204; vgl. Xen. Cyr. 1, 3, 17. – So pass., τὸ μὴ ἐκδυϑῆναι Antiph. 2 β 5; ἐπάν τις ἐκδυϑῇ Alexis Ath. VI, 227 d; ἅμα κιϑῶνι ἐκδυομένῳ Her. 1, 8; φάσκων χιτωνίσκον ἐκδεδύσϑαι, neben ϑοιμάτιον ἀποδεδύσϑαι, er sagt, es sei ihm das Kleid ausgezogen worden, Lys. 10, 10; vgl. Μαρσύας τὸ δέρμα ἐκδύεται, es wird ihm die Haut abgezogen, Palaeph. 48, 3. – Med., a) sich ausziehen, ablegen; τεύχεα ἐξεδύοντο Il. 3, 114; τὴν ἐξωμίδ' ἐκδυώμεϑα Ar. Lys. 662; ohne acc., ibd. 688, wie Xen. Hell. 3, 4, 19. So wird auch ἐκδύνω gebraucht, μαλακὸν δ' ἔκδυνε χιτῶνα Od. 1, 437; Her. 1, 9; ἐκδύνουσι τὸ κέλυφος Arist. H. A. 5, 17. Eben so aor. II., εἴ πώς οἱ ἐκδὺς χλαῖναν πόροι Od. 14, 460, wie Xen. Cyr. 1, 4, 26; übertr., τὸ γῆρας ἐκδύς Ar. Pax 336, wie τὸ ἄγριον Plut. Pomp. 28, die Wildheit ablegen; perf. ἐκδεδυκώς, Men. Harpocr. 116, 22. – b) herauskommen, herausgehen; ἐκδὺς μεγάροιο Od. 22, 334; entkommen, entgehen, δίκης Eur. Suppl. 432; ἐκδὺς καὶ ἀνακύψας ἐκ τῆς ϑαλάσσης, hervortauchen, Plat. Phaed. 109 d; auch τί, z. B. νῶϊν δ' ἐκδῠμεν ὄλεϑρον Il. 16, 99; ἐκδεδυκέναι τὰς λειτουργίας, sich entziehen, Dem. 20, 1; τὸν φϑόνον Plut. Pomp. 30; – ἔκδυϑι, als att. erwähnt, B. A. 41.
См. также в других словарях:
δύω — δύω, έδυσα βλ. πίν. 5 … Τα ρήματα της νέας ελληνικής
δύω — και δύνω έδυσα 1. βασιλεύω: Το καλοκαίρι ο ήλιος δύει αργά. 2. μτφ., σβήνω, παρακμάζω, φθίνω: Έδυσε το άστρο του ηθοποιού … Νέο ερμηνευτικό λεξικό της νεοελληνικής γλώσσας (Новый толковании словарь современного греческого)
δύω — και δύνω (Α δύω και δύνω) 1. (για ήλιο, αστέρια) βυθίζομαι στον ορίζοντα, βασιλεύω («ἠέλιος μὲν ἔδυ», Ιλ. Ι) 2. αφανίζομαι, παρακμάζω, ξεπέφτω («έδυσε το μεγαλείο τής Ρώμης») αρχ. 1. φθάνω, πηγαίνω μέσα σε κάτι 2. (για χώρα, τόπο) εισέρχομαι,… … Dictionary of Greek
δύω — δύο Acut. (Sp.) epic (indeclform numeral) δύω 2 cause to sink aor subj act 1st sg δύω 2 cause to sink pres subj act 1st sg δύω 2 cause to sink pres ind act 1st sg … Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)
δυῶ — δυάω plunge in misery pres imperat mp 2nd sg δυάω plunge in misery pres subj act 1st sg (attic epic ionic) δυάω plunge in misery pres ind act 1st sg (attic epic ionic) δυάω plunge in misery pres subj act 1st sg (attic epic doric ionic) δυάω… … Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)
δῦνον — δύω 2 cause to sink aor imperat act 2nd sg δύω 2 cause to sink pres part act masc voc sg δύω 2 cause to sink pres part act neut nom/voc/acc sg δύω 2 cause to sink imperf ind act 3rd pl (homeric ionic) δύω 2 cause to sink imperf ind act 1st sg… … Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)
δῦσαν — δύω 1 aor part act neut nom/voc/acc sg δύω 1 aor ind act 3rd pl (homeric ionic) δύω 2 cause to sink aor part act fem acc sg δύω 2 cause to sink aor ind act 3rd pl (homeric ionic) … Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)
δῦνε — δύω 2 cause to sink pres imperat act 2nd sg δύω 2 cause to sink aor ind act 3rd sg (homeric ionic) δύω 2 cause to sink imperf ind act 3rd sg (homeric ionic) … Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)
δῦσαι — δύω 1 aor inf act δύω 2 cause to sink aor part act fem nom/voc pl δύω 2 cause to sink aor imperat mid 2nd sg … Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)
δῦσον — δύω 1 aor imperat act 2nd sg δύω 1 fut part act masc voc sg δύω 1 fut part act neut nom/voc/acc sg … Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)
δύεσθε — δύω 2 cause to sink pres imperat mp 2nd pl δύω 2 cause to sink pres ind mp 2nd pl δύω 2 cause to sink imperf ind mp 2nd pl (homeric ionic) … Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)