-
1 χατέω
χατέω, nur praes. u. imperf., eigtl. den Mund aufthun (χαίνω, ΧΆΩ), dah. verlangen, begehren, heftig wünschen; οὐδέ τις ἡμῖν δόρπου μνῆστις ἔην, μάλα περ χατέουσιν ἑλέσϑαι Od. 13, 280, wie δμῶες χατέουσιν ἀντία δεσποίνης φάσϑαι 15, 376; absolut, wo der inf. aus dem Vorigen zu ergänzen ist, Il. 9, 518 Od. 2, 249; auch c. gen., bedürfen, nöthig haben, πάντες δὲ ϑεῶν χατέουσ' ἄνϑρωποι Od. 3, 48, u. öfter bei sp. D., Λάϊδος οὐ χατέων Agath. 3 (V, 302).
-
2 ΔΕ'Μω
ΔΕ'Μω, bauen; vielleicht verwandt δέω »binden« und δαμάω »bändigen«, Curtius Grundzüge der Griech. Etymol. 1, 57. 200. – Mehrmals bei Homer: imperfect. act., Odyss. 23, 192 τῷ δ' ἐγὼ ἀμφιβαλὼν ϑάλαμον δέμον, ὄφρ' ἐτέλεσσα, πυκνῇσιν λιϑάδεσσι; aorist. 1. act., Iliad. 21, 446 Τρώεσσι πόλιν πέρι τεῖχος ἔδειμα, 9. 349 τεἱχος ἔδειμε, 14, 32 τεῖχος ἐπὶ πρύμνῃσιν ἔδειμαν, 7, 436 ποτὶ δ' αὐτὸν τεῖχος ἔδειμαν πύργους ϑ' ὑψηλούς, 7, 337 ποτὶ δ' αὐτὸν δείμομεν ὦκα πύργους ὑψηλούς, Conjunctiv, homerisch verkürzt, »laßt uns bauen«; perfect. pass., Iliad. 6, 245. 249 ϑάλαμοι ξεστοῖο λίϑοιο, πλησίοι ἀλλήλων δεδμημένοι; plusquamperf. pass., Iliad. 13, 683 ὕπερϑεν τεῖχος ἐδέδμητο χϑαμαλώτατον, Odyss. 9, 185 περὶ δ' αὐλὴ | ὑψηλὴ δέδμητο κατωρυχέεσσι λίϑοισιν μακρῇσίν τε πίτυσσιν ίδὲ δρυσὶν ὑψικόμοισιν, Odyss. 14, 6 ἔνϑα οἱ αὐλὴ | ὑψηλὴ δέδμητο, περισκέπτῳ ἐνὶ χώρῳ, Odyss. 1, 426 ὅϑι οἱ ϑάλαμος περικαλλέος αὐλῆς | ὑψηλὸς δέδμητο, περισκέπτῳ ἐνὶ χώρῳ; aorist. 1. medii, Odyss. 6, 9 ἀμφὶ δὲ τεῖχος ἔλασσε πόλει, καὶ ἐδείματο οἴκους, καὶ νηοὺς ποίησε ϑεῶν, καὶ ἐδάσσατ' ἀρούρας, medium Homerisch in der Bdtg des activi; Odyss. 14, 8 αὐλή –· ἥν ῥα συβώτης αὐτὸς δείμαϑ' ὕεσσιν ἀποιχομένοιο ἄνακτος, νόσφιν δεσποίνης καὶ Λαέρταο γέροντος, ῥυτοῖσιν λάεσσι, Scholl. Didym. Ζηνόδοτος δείματο οἶος. – Folgende: Praesens activ. h. Hom. Mercur. 87. 188; partic. aorist. δείμας Eur. Rhes. 232; perf. pass. δέδμανϑ' Theocr. 15, 120, δέδμηνται 25, 24; Her. 9, 10; ὁδόν, einen Weg anlegen, 2, 124. 7, 200. – Med., ἄστη, τέμενος, Plat. Ax. 367 c 370 b; D. Hal. 1, 55; Plut. Num. 14; Luc.
-
3 νόσφι
νόσφι, vor Vocalen oder um Position zu machen νόσφιν, doch wird ι auch elidirt, Il. 20, 7; fern, entfernt, getrennt; vom Orte, ὅτε που σύ γε νόσφι γένηαι, d. i. in deiner Abwesenheit, Od. 10, 486; auch beiseit, ins Geheim, im Verborgenen, νόσφιν ἀειράσας, ὡς μὴ Πρίαμος ἴδοι υἱόν, Il. 24, 583, vgl. 17, 408; αὐτὰρ ὁ νόσφι ἰδὼν ἀπομόρξατο δάκρυ, seitwärts sehend, Od. 17, 304; häufig mit ἀπό verbunden, νόσφιν ἀπ' ἄλλων, Il. 15, 244, vgl. 5, 322; Hes. Th. 57; auch ἀπονόσφι in ein Wort geschrieben, s. oben; νόσφιν ἄτερ τινός, Sc. 15; νόσφιν ἤ, außer daß, Theocr. 25, 197; – c. gen. en tse rntvou, wegoon; νόσφιν δεσποίνης καὶ Λαέρταο γέροντος, Od. 14, 9; νόσφι νεῶν, Il. 23, 365, von den Schiffen abwärts; νόσφι πόληος; auch νόσφιν Ἀχαιῶν βουλεύειν, getrennt von den Achäern, anders als die Achäer denken, 2, 347; außer, ϑεοὶ δ' ἐλέαιρον ἅπαντες, νόσφι Ποσειδάωνος, Od. 1, 20; Il. 20, 7; Hes. Th. 870; allein, ohne, νόσφιν ἡγητῶν, Aesch. Suppl. 263; einzeln bei sp. D., νόσφι μὲν – νόσφι δέ, Coluth. 105; οὐκ εἰπεῖν ἐστί τι νόσφι πόϑων, Alpheus 1 (XII, 18).
-
4 κομμωτής
κομμωτής, ὁ, der Schmückende, Putzende, Schminkende; τῆς τραγῳδίας Plut. de glor. Ath. 6; τῆς δεσποίνης Luc. merc. cond. 32.
-
5 δέσποινα
δέσποινα, ἡ, die Herrin; zunächst entstanden aus ΔΕΣΠΟΝΙΑ, dieses aber aus ΔΕΣΠΟΤΝΙΑ, vgl. δεσπότης und ποτνια. Verwandt ist auch πόσις, entstanden aus ΠΟΤΙΣ; Sanskrit patis »Herr«, »Gatte«, patnî »Gattin«; Latein. potis, Comparat. potior, potens; Littauisch patis »Gatte«, pati »Ehefrau«, veszpatis »Herr«; Gothisch faths »Herr«. Noch nicht mit Sicherheit erklärt ist das δεσ- im Griech. δεσπότης, δέσποινα; vielleicht steckt δέω »binden« darin, δεσπότης = »ein Herr, der bindet«; s. Curtius Grundzüge der Griech. Etymol. 1, 247. 2, 220; vgl. im Sanskrit den mythischen Namen dâsapatnî und das Littauische veszpatis. Sehr merkwürdig ist, daß δεσπότης bei Homer noch nicht vorkommt, während δέσποινα zehnmal bei Homer erscheint; merkwürdig ferner, daß diese zehn Homerischen Stellen alle der Odyssee angehören, genauer gesagt nur sechs Büchern der Odyssee, während in den übrigen achtzehn Büchern der Odyssee und in allen Büchern der Ilias eben so gute Gelegenheit zum Gebrauche des Wortes war. Ferner ist zu beachten, daß das Wort bei Homer nur im singular. erscheint: nominat. δέσποινα Odyss. 3. 403. 7, 347. 19, 83, δεσποίνης 14, 9. 451. 15, 374. 377, δεσποίνῃ 23, 2, δέσποιναν 7, 53. 14, 127. Das Wort wird gebraucht von Nestors Gattin Eurydice, von Alkinoos Gattin Arete und von der Penelope; theils bezeichnet es die »Herr in« im Gegensatze zu den Dienern und Dienerinnen, theils die »Hausfrau«, die » Ehefrau«, im Gegensatze zum Ehemanne. In letzterer Bedeutung ἄλοχος δέσποινα Odyss. 3, 403, γυνὴ δέσποινα 7, 347. An Beides zusammen, Mann und Dienerschaft, ist Odyss. 7, 53 zu denken, δέσποιναν μὲν πρῶτα κιχήσεαι ἐν μεγάροισιν, »die Frau vom Hause«. – Folgende: 1) Hausfrau, Plat. δ. ἐν οἰκίᾳ Legg. VII, 808 a; Xen. Cyr. 5, 1, 4. – 2) Gebieterin, Königin, Κόλχων, χϑονός, Pind. P. 4, 11. 9, 7; von Göttinnen, Ἄρτεμις Soph. El. 616; Κυβέλη Ar. Av. 876; Ἀϑηναίη Equ. 763; in Athen Bezeichnung der Persephone, ἡ παρ' ἡμῖν κόρη καὶ δέσποινα Plat. Legg. VII, 796 b; Paus. 8, 37; – Sp. = die Kaiserin.
-
6 ἀντίος
ἀντίος ( ἀντί), entgegengesetzt, gegenüber, bei Hom. vom feindlichen u. freundlichen Begegnen u. jedem Gegenübersein, ἀντίος ἦλϑεν, ἀντίος ἔστη, ohne casus, Od. 19, 478 ἡ δ' οὔτ' ἀϑρῆσαι δύνατ'ἀντίη οὔτε νοῆσαι; oft mit gen., ὅς τις τοῦ γ' ἀντίος ἔλϑοι Iliad. 17, 8; μηδ' ἀντίος ἵστασ' ἐμεῖπ 17, 81; mit dat., Hom. Iliad. 7, 20 τῇ δ' ἀντίος ὤρνυτ' Ἀπόλλων; Pind. N. 10, 79 Ζεὺς δ' ἀντίος ἤλυϑέ οἱ; Her. 5, 18 ἀντίαι ἵζοντο τοῖσι Πέρσῃσι; οἱ ἀντίοι = ἐναντίοι Her. 9, 62; ἢν μὴ τὸ ὑμέτερον ἀντίον γένηται, wenn ihr nicht hinderlich seid, 8, 140; ἀντία λέγειν Aesch. Pers. 681; ἁδεῖα μὲν, ἀντία δ' οἴσω Soph. Ir. 123; σοὶ μὲν δοκείτω ταῦτ', ἐμοὶ δὲ τἀντία Eur. Suppl. 482; selten in Prosa, wie Xen. ἀντίοι τοῖς πολεμίοις An. 1, 8, 17; οἱ λόγοι ἀντίοι εἰσὶν ἢ οὓς ἤκουον An. 6, 4, 34, sind ganz verschieden von denen, die ich hörte; Pol. ἐτίϑει τοὺς Ἴβηρας ἀντίους τοῖς ἱππεῦσι 3, 113 erinnert mehr an den früheren Gebrauch; ἐκ τῆς ἀντίης, von der entgegengesetzten Seite, Her. 8, 6. Adverbial u. als praep. ἀντίον u. ἀντία, gegenüber, entgegen, Od. 14, 79 αὐτὸς δ' ἀντίον ἷζεν, Iliad. 9, 218 αὐτὸς δ' ἀντίον ἷζεν Ὀδυσσῆος, 21, 481 ἀντί' ἐμεῖο στήσεσϑαι, Od. 15, 377 ἀντία δεσποίνης φάσϑαι, 1, 78 ἀντία πάντων ἀϑανάτων ἀέκητι ϑεῶν ἐριδαινέμεν; Od. 17, 334 τὸν κατέϑηκε φέρων πρὸς Τηλεμάχοιο τράπεζαν ἀντίον; oft ἀντίον αὐδᾶν, antworten, cum accus., Iliad. 3, 203. 4, 265; ἔπος τέ μιν ἀντίον ηὔδα 5, 170; aber 1, 230 ὅς τις σέϑεν ἀντίον εἴπῃ widersprechen; Pind. Pyth. 4, 285 ἐρίζειν ἀντία τοῖς ἀγαϑοῖς; Soph. Ir. 785 τἀνδρὸς ἀντίον μολεῖν; Sp. D.; Xen. Hell. 1, 6, 26 ἀντίον τῆς Μιτυλήνης; 2, 1, 21 ἀντίον τῆς Λαμψάκου.
См. также в других словарях:
Δεσποίνης — Δέσποινα mistress fem gen sg (attic epic ionic) … Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)
δεσποίνης — δέσποινα mistress fem gen sg (attic epic ionic) … Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)
Рождество Пресвятой Богородицы — Статья о церковном праздновании. О народной обрядности см. статью Осенины Рождество Пресвятой Богородицы … Википедия
May 13 (Eastern Orthodox liturgics) — May 12 Eastern Orthodox Church calendar May 14 All fixed commemorations below celebrated on May 26 by Old Calendarists Contents 1 Saints 1.1 Other commemorations 2 Notes … Wikipedia
Lycosura — Archaeological site name = Lycosura, Lykosoura, Lycosoura name local = Λυκόσουρα caption skyline = View SE toward the Temple of Despoina at Lycosoura. country = Greece region = Arkadia elevation = 568 controlling city = Megalopolis peak period =… … Wikipedia
владычица — ВЛАДЫЧИЦ|А (91), Ѣ ( А) с. Владычица, госпожа: послѣдьствующе тѣлу, и желанью ˫ако вл(д)чцамъ работающе (δεσποίναις) ГА XIII XIV, 267в; | о богородице: съвьрши сиѥ еуа(г)ѥ на бл(с)вниѥ прѣст҃ѣи чс҃тѣи вл(д)чци нашеи б҃ци. ЕвМст до 1117, 213… … Словарь древнерусского языка (XI-XIV вв.)
властельскыи — (16) пр. к властель: не ѡ(т)стоупи. властельскою роукою възъбраненъ бывъ. КР 1284, 116в; Иже съборомь позванъ и ѡ(т)рекъсѩ... свое˫а чти лишитьсѩ. властельскою силою. Там же, 117б; кто обитель властельску. ˫ако сщ҃ноу створить. ПНЧ 1296, 76; не… … Словарь древнерусского языка (XI-XIV вв.)
NOSTER Dominus — Δεσπότης ἡμῶν, appellatio honoris, circa saeculum VI. inter Graecos orta, quâ Mennam insigniunt Patres Synodi Constantinopolit. sub eius, praesidio habitae, in aede Dominae nostrae Δεσποίνης ἡμῶν quô titulô similiter B. Virgo ibid. ornatur, uti… … Hofmann J. Lexicon universale
κομμωτής — ο, θηλ. κομμώτρια (AM κομμωτής θηλ. κομμώτρια) [κομμώ (II)] αυτός που κόβει, χτενίζει και περιποιείται τα μαλλιά αρχ. καλλωπιστής (α. «τῷ τῆς δεσποίνης κομμωτῇ», Λουκιαν. β. «καὶ πῶλοι συνίτωσαν ὥσπερ γυναικὸς πολυτελοῡς τῆς τραγῳδίας κομμωταί»,… … Dictionary of Greek
μείλιχος — και αιολ. τ. μέλλιχος, ον (Α) 1. πράος, ήπιος, γλυκός, μειλίχιος (α. «πᾱσιν γὰρ ἐπίστατο μείλιχος εἶναι ζωὸς ἐών», Ομ. Ιλ. β. «ἔκ δ ἄρα δεσποίνης οὐ μείλιχον ἔστιν ἀκοῡσαι οὔτ ἔπος οὔτε τι ἔργον», Ομ. Οδ.) 2. επίθετο τής Λητούς, τού Ύπνου και τής … Dictionary of Greek
οίος — (I) οἶος, οἴα, ον, επικ. τ. θηλ. οἴη, κυπρ. τ. οἶFος (Α) 1. μόνος, χωρίς συνοδεία, ολομόναχος («ὅν ῥα συβώτης αὐτὸς κτήσατο οἶος ἀποιχομένοιο ἄνακτος, νόσφιν δεσποίνης», Ομ. Οδ.) 2. μοναδικός στο είδος του, εξαίρετος 3. (το ουδ. ως επίρρ.) οἶον… … Dictionary of Greek
