-
1 δάπεδον
1 grounds of a precinct, sanctuary cf. Barrett on Eur. Hipp. 230. ἐν Πυθίοισι δὲ δαπέδοις κεῖται (= ἄλσει παλαιτάτῳ v. 44.) N. 7.34 βασιλῆα δὲ θεῶν πρέπει δάπεδον ἂν τόδε γαρυέμεν ἡμέρᾳ ὀπί in Aigina N. 7.83, τρὶς μὲν ἐν πόντοιο πύλαισι λαχών, τρὶς δὲ καὶ σεμνοῖς δαπέδοις ἐν Ἀδραστείῳ νόμῳ at Nemea N. 10.28 Strabo, 9. 2. 33: καὶ τὸν Τήνερον καλεῖ (sc. ὁ Πίνδαρος) ναοπόλον μάντιν δαπέδοισιν ὁμοκλέα ( τὸ δὲ Τηνερικὸν πεδίον ἀπὸ Τηνέρου προσηγόρευται. Strabo ad loc.) fr. 51d. -
2 δαπεδον
(ᾰ) τό1) поверхность земли, земля, почва(κεῖσθαι ἐν δαπέδῳ Hom.; τὸ δ. τῆς πόλιος Her.; γῆς δ. Arph.)
2) досл. пол, перен. комната(ἐν τυκτῷ δαπέδῳ Hom.)
κλινῶν πόδας ἐπὴ δαπίδων τιθέναι, ὅπως μέ ἀντερείδῃ τὸ δ. Xen. — ставить ножки кроватей на ковры, чтобы не упирались в пол3) pl. земля, страна, край(ἐν Πυθίοισι δαπέδοις Pind.; εἴθε γενοίμαν ἐν σοῖς δαπέδοις Eur.; Βοιωτῶν ἐν δαπέδοις Anth.)
-
3 δάπεδον
δάπεδονlevel surface: neut nom /voc /acc sg -
4 δάπεδον
A level surface,ἐν τυκτῷ δαπέδῳ Od.4.627
; floor of a chamber, 10.227, al., X.Cyr.8.8.16, IG4.952.44 (Epid.); ground, soil,γῆς ἀρότροις ῥήξας δ. Ar.Pl. 515
;πόλιος δ. Hdt.4.200
;Συρίης δ. AP12.131
(Posidipp.): abs., ground,κείμενον ἐν δαπέδῳ Od.11.577
: in pl., a ship's decks (fore and aft), h.Ap. 416; but, plain, Pi.N.7.34, E.Hipp. 230 (anap.);Βοιωτῶν δ. AP7.245
(Gaet.).—Mostly poet.; in later Prose, Luc.Sacr.8 alludes to Il.4.2. (From *dṃ-pedo- [dem-, dom-, dṃ-, = house; expld. by οἶκος, ἐρείπιον, Hsch.]; cf. ζάπεδον.)Greek-English dictionary (Αγγλικά Ελληνικά-λεξικό) > δάπεδον
-
5 δάπεδον
Grammatical information: n.Meaning: `bottom' (Od.).Other forms: ζάπεδον (Xenoph., Paros).Derivatives: No deriv.Origin: IE [Indo-European]X [probably]Etymology: Can be the zero grade of δεσ-πότης and δόμ-ος (cf. δάμαρ?) and πέδον. One compared ONo. topt, (O)Swed. tomt `building plac', which could be PGgm. * tum-feti- (= *δα-πεδι-); further Lith. dim-stis `court'? - The form ζάπεδον would be from ζα- \/ δα- as intensive prefix? (Solmsen RhM 60, 500, Schwyzer 330); cf. ζακόρος; not convincing. Cf. ἀλλόδαπος?Page in Frisk: 1,347-348Greek-English etymological dictionary (Ελληνικά-Αγγλικά ετυμολογική λεξικό) > δάπεδον
-
6 δάπεδον
δά - πεδον ( πέδον): ground, pavement, floor beaten down hard, esp. in houses, Od. 4.627, floor.A Homeric dictionary (Greek-English) (Ελληνικά-Αγγλικά ομηρικό λεξικό) > δάπεδον
-
7 δάπεδον
δά-πεδον, τό, der Fußboden; von γῆ und πέδον, Erdboden; vgl. δάσκιος und δαφοινός, sehr ebener, d. h. festgeschlagener, künstlich bereiteter Boden, Estrich; entschieden = Fußboden eines Zimmers; von dem künstlich hergerichteten Raume vor Odysseus Haustüre; vom freien Felde, in der Unterwelt; zweifelhaft, ob Fußboden im Hause, oder vor dem Hause; überhaupt = Gegend, Land; γῆς δ., Erdboden. Gew. der Fußboden im Zimmer -
8 δαπέδοιο
δάπεδονlevel surface: neut gen sg (epic) -
9 δαπέδοις
δάπεδονlevel surface: neut dat pl -
10 δαπέδοισι
δάπεδονlevel surface: neut dat pl (epic ionic aeolic) -
11 δαπέδοισιν
δάπεδονlevel surface: neut dat pl (epic ionic aeolic) -
12 δαπέδου
δάπεδονlevel surface: neut gen sg -
13 δαπέδων
δάπεδονlevel surface: neut gen pl -
14 δάπεδα
δάπεδονlevel surface: neut nom /voc /acc pl -
15 δά-πεδον
δά-πεδον, τό, der Fußboden; von γῆ und πέδον, Erdboden, δᾶ Nebenform von γῆ, vgl. Δημήτηρ, die Kürze des α in δάπεδον ist Ionisch, vgl. ἀλλοδαπός; nach Einigen von πέδον und δα – = ζα – = διά, vgl. δάσκιος und δαφοινός, sehr ebener, d. h. festgeschlagener, künstlich bereiteter Boden, Estrich, vgl. ἐπίπεδος. – Bei Homer in den Formen δάπεδον und δαπέδῳ ; entschieden = Fußboden eines Zimmers Odyss. 11, 420. 22, 188. 309. 455. 24, 185; von dem künstlich hergerichteten Raume vor Odysseus Hausthüre, πάροιϑεν Ὀδυσσῆος μεγάροιο, ἐν τυκτῷ δαπέδῳ, Odyss. 4, 627. 17, 169; vom freien Felde, in der Unterwelt, Odyss. 11, 577; zweifelhaft, ob Fußboden im Hause, oder vor dem Hause Odyss. 10, 227 ἔνδον γάρ τις καλὸν ἀοιδιάει – δάπεδον δ' ἅπαν ἀμφιμέμυκεν; eben so zweifelhaft Iliad. 4, 2 οἱ δὲ ϑεοὶ πὰρ Ζηνὶ καϑήμενοι ἠγορόωντο χρ υσέῳ ἐν δαπέδῳ, μετὰ δέ σφισι πότνια ἥβη νέκταρ ἐῳνοχόει· τοὶ δὲ χρυσέοις δεπάεσσιν δειδέχατ' ἀλλήλους, Τρώων πόλιν εἰσορόωντες – Bei den Folgenden überhaupt = Gegend, Land, τὸ καλὸν Συρίης δ. Posidip. 3 (XII, 131); bes. im plur., Pind N. 7. 34. 10, 28; Aesch. Prom. 831; Eur Hipp. 230; Gaetul 8 (VII. 245); γῆς δ., Erdboden, Ar. Plut. 515. Gew. der Fußboden im Zimmer, Her. 4, 200; Xen. Cyr. 8, 8, 16; vgl. ἔδαφος. – Wo α lang ist, wird besser γάπεδον geschrieben.
-
16 προς-ίσχω
προς-ίσχω, = προςέχω, häufig bei Her., der beide Formen braucht, Etwas wogegen halten, τὴν ἀσπίδα πρὸς τὸ δάπεδον, 4, 200; bes. in der scheinbar intr. Bdtg von Seefahrenden, hinanfahren, anlanden, 3, 136. 4, 76. 157. 6, 99; Eur. sagt vollssändig Μαλέᾳ προςίσχων πρώραν, Or. 362; τῆς νήσου τοῖς ἐσχάτοις, Thuc. 4, 30. – Med. sich woran halten, woran haften, ὥςπερ λεπὰς τῷ μειρακίῳ προςίσχεται, Ar. Plut. 1096; Theophr.
-
17 προ-ΐσχω
προ-ΐσχω (s. ἴσχω), = προέχω, vorhalten, hinhalten; Her. 4, 200, πρὸς τὸ δάπεδον, richtiger προςίσχω; vgl. Xen. Hipparch. 5, 10. – Med. vor sich hinhalten, χεῖρας προϊσχόμενοι, Thuc. 3, 58. 67, darreichen; τῶν ὄψεων τὰς χεῖρας, die Hände vor das Gesicht halten, Plut. Pomp. 71; ἔπεα, vortragen, Her. 1, 164. 3, 137; λόγον, 8, 111; τοῠτο, 1, 3. 141. 6, 10. 49; vgl. Thuc. 4, 87; auch πρόφασιν, vorgeben, vorschützen, Her. 6, 117. 8, 3. 9, 165 u. Sp., wie ὁ δὲ τὸ γῆρας προϊσχόμενος παρῃτήσατο Hdn. 4, 14, 3.
-
18 ποδαπός
ποδαπός, aus welchem Lande? dah. übh. von wannen? von woher? woher gebürtig? zuerst bei Her. 7, 218, εἴρετο, ποδαπὸς εἴη ὁ στρατός; Tragg.: ποδαπὸς ὁ ξένος, Aesch. Ch. 568; ὅμιλος, Suppl. 231; Soph. O. C. 1162; Eur. I. T. 246; ποδαπὸς τὸ γένος, Ar. Pax 186; Av. 108; τίς ὁ λέγων καὶ ποδαπός; Plat. Phaedr. 275 c; Apol. 20 b; Xen. An. 4, 4, 17; Sp., wie Luc. vit. auct. 8; Dem. sagt 25, 40 ποδαπὸς ὁ κύων; und antwortet οἷος μὴ δάκνειν, so daß es also auf die Beschaffenheit geht, in welcher Bdtg Einige ποταπός schreiben wollten, so Matth. 8, 27. – (Vgl. ἀλλοδαπός, ἡμεδαπός, τηλεδαπός, welche keine Zusammensetzung mit ΔΑΠΟΣ, δάπεδον, sondern ein eigenes Suffirum δαπος annehmen lassen, wofür auch Apoll. Dysc. de pron. p. 298 ff. spricht, ohne daß man geradezu an ποῦ ἄπο zu denken hat. S. noch Lob. Phryn. 56.)
-
19 τηλεδαπός
τηλεδαπός, aus fernem Lande, aus der Ferne, ἄνδρες, ξεῖνοι, Od. 6, 179. 19, 351 u. öfter; – auch νήσων ἔπι τηλεδαπάων, Il. 21, 454, fern gelegen. – Das Suffixum - δαπός s. in ποδαπός, wo auch die Ableitung der Alten von ΔΑΠΟΣ, δάπεδον, ἔδαφος besprochen ist.
-
20 ΘΎω
ΘΎω, vgl. ϑύνω u. ϑυνέω; ϑῦε, Od. 15, 222; ϑῡετε, Eur. I. A. 1348; aber ϑύοντα mit kurzem υ Od. 15, 260, vgl. Hippon. Ath. IX, 370 c, s. zu Ende; ϑύσω, dor. ϑῡσῶ, Theocr. 2, 33; perf. τέϑυκα, mit kurzem υ, Ar. Lys. 1062; aor. pass. ἐτύϑην, mit kurzem υ, Aesch. Ch. 240; sync. aor. med. ϑύμενος Pratin. bei Ath. XIV, 617 d; – 1) opfern; bei Hom. nur vom Verbrennen der ἀπαρχαί, bei den Att. auch vom Schlachten der Opferthiere, s. Lehrs Aristarch. ed. 2 p. 82; ἄργματα ϑῦσε ϑεοῖς Od. 14, 446; ϑεοῖσι δὲ ϑῠσαι ἀνώγει Il. 9, 219, wo darauf folgt ὁ δ' ἐν πυρὶ βάλλε ϑυηλάς, Od. 9, 231 πῦρ κείαντες ἐϑύσαμεν, wo sie nur von dem Käse, den sie essen, den Göttern Etwas darbringen können, was Ath. V, 179 c ἀπαρχὰς τῶν βρωμάτων νέμειν τοῖς ϑεοῖς erkl.; Od. 15, 222 u. 260 ist von einer Libation auf dem Schiffe die Rede; – übh. opfern Pind. Ol. 11, 59. 13, 66; ἀποτρόποισι δαίμοσι ϑῦσαι πέλανον Aesch. Pers. 200; νυκτίσεμνα δεῖπν' ἐπ' ἐσχάρᾳ πυρὸς ἔϑυον Eum. 109; Ἀργείοισιν εὔχεσϑαι χρεών, ϑύειν τε λεί. βειν τε Suppl. 459; ἔϑυσεν αὑτοῦ παῖδα Ag. 1391; καὶ τῆς τυϑείσης νηλεῶς ὁμοσπόρου Ch. 240, wie τὴν σὴν ὅμαιμον ϑῦσαι ϑεοῖσιν Soph. El. 522; ξένους Eur. I. T. 278; übertr., schlachten, morden, ξίφει ϑύουσα ϑῆλυς ἄρσενας ib. 1332; ἀπαρχάς Ar. Ran. 1239; κριϑάς, πυρούς, μελιττούτας Av. 565 ff.; δεκάτην 922; χοῖρον Ach. 758; übh. schlachten, δελφάκιον Lys. 1062; τῷ ἡλίῳ ϑύουσι ἵππους Her. 1, 216; ἱερεῖα Thuc. 1, 126 u. Folgde oft; τὰ μέγιστα ϑύματα Plat. Polit. 290 e; ϑυσίας Rep. IV, 419 u. öfter; Euthyph. 14 c οὐκοῦν τὸ ϑύειν δωρεῖσϑαί ἐστι τοῖς ϑεοῖς. – Auch pass.; τεϑυμένα ἱερά Xen. Hell. 3, 4, 4 u. sonst. – Selten c. gen., λιβανωτοῦ D. C. 56, 31. – Man bemerke noch εὐαγγέλια ϑύειν ἑκατὸν βοῦς Ar. Equ. 654, hundert Stiere für die glückliche Nachricht opfern; βασιλέως γενέϑλια ἅπασα ϑύει καὶ ἑορτάζει ἡ Ἀσία, Asien feiert mit Opfern den Geburtstag des Königs, Plat. Alc. I, 121 c; γάμους ϑύειν Plut. Pomp. 55, διαβατήρια Lucull. 24, διαβατήρια ϑύεσϑαι Thuc. 5, 54, σωτήρια, Opfer für die Rettung, Xen. An. 3, 2, 9, εὐχαριστήρια, Dankopfer, Pol. 5, 14, 8. – Med. opfern lassen, ein Opfer veranstalten; Ἀϑηναίοις ϑυσαμένοις πρὸ τοῦ λοιμοῦ Plat. Conv. 201 d Rep. II, 378 a; bes. ein Opferthier schlachten lassen, um aus den Eingeweiden Kunde über den Ausgang einer Sache zu erhalten, ἐγένετο ϑυομένοισι τὰ σφάγια χρηστά Her. 9, 62, ἐϑύετο καὶ καλλιερέετο 7, 167; ϑυομένῳ ἐπὶ Κρότωνα, in Beziehung auf den Marsch gegen Kroton, 5, 44 (vgl. Xen. An. 7, 8, 21); ἐπὶ τῷ Πέρσῃ 9, 10; ἐπ' ἐξόδῳ ἐϑύετο Εενοφῶν, er opferte, um über den Ausfall eines Streifzuges Etwas zu erfahren, Xen. An. 6, 2, 9; ἐπὶ τούτοις ἐϑύσαντο 3, 5, 18, wo Krüger viele Beispiele der Art, auch von περί τινος, beibringt; ὑπὲρ τῆς μονῆς 5, 6, 27; c. inf., ἐμοὶ ϑυομένῳ ἰέναι ἐπὶ βασιλέα οὐκ ἐγίγνετο τὰ ἱερά 2, 2, 3, wenn man nicht besser den inf. zu ἐγίγνετο τὰ ἱερά bezieht; mit indirekter Frage, ἐϑυόμην, εἰ βέλτιον εἴη 5, 9, 31, vgl. 7, 2, 15, ich opferte, um zu erfahren, ob es besser sei. – 2) im praes. u. impf. von jeder heftigen, ungestümen Bewegung, daherstürmen, daherbrausen (vgl. ϑέω u. σεύω); vom brausenden Sturme, ἄνεμος λαίλαπι od. σὺν λαίλαπι ϑύων, Od. 12, 400. 408; ἀνέμων ϑύουσιν ἀῆται Hes. O. 619; Th. 875; von daherwogenden Fluthen u. Flüssen, ὁ δ' ἐπέσσυτο οἴδματι ϑύων Il. 21, 234; 23, 230; κῦμα δ' ὄπισϑεν μέγα ϑῦε ϑαλάσσης Od. 13, 84; πόντος ἀπείριτος οἴδματι ϑύων Hes. Th. 109; δάπεδον αἵματι ϑῦεν, der Boden wogte, schäumte od. dampfte von Blut, Od. 11, 420. 22, 309. 24, 184. Auch von Menschen, in leidenschaftlicher Bewegung sein, rasen, toben; ἔγχεϊ ϑῦεν, er wüthete mit dem Speer in der Schlacht, Il. 11, 180. 16, 699; ἦ γὰρ ὅ γ' ὀλοῇσι φρεσὶ ϑύει, οὐδέ τι οἶδε νοῆσαι 1, 342; vom Zorn, κασιγνήταν μένει ϑύοισαν Pind. P. 3, 33. Von der Schlange, Nic. Th. 128; im sync. aor., ϑύμενος ἀν' ὄρεα Pratin. Ath. XIV, 617 d. Nach Hesych. auch = ἐνϑουσιᾷν. – Der gemeinschaftliche Begriff beider Bdign scheint der des Auffahrens, Aufloderns zu sein. [In ϑύειν brauchen Eur. El. 1136 Cycl. 334 u. Ar. Ach. 758 das υ kurz, wie einige andere Komiker, Mein. Men. p. 254; Pind. scheint es in der ersten Bedeutung kurz, in der zweiten lang gebraucht zu haben; so ist auch in den abgeleiteten Wörtern, die den Begriff des Opferns ausdrücken, wie ϑυσία, ϑυηλή, das υ kurz; wo der Begriff der Bewegung vorherrscht, ϑυμός, ϑύνω ist es lang; in anderen schwankt die Quantität wie die Bdtg.]
См. также в других словарях:
δάπεδον — level surface neut nom/voc/acc sg … Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)
δαπέδοιο — δάπεδον level surface neut gen sg (epic) … Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)
δαπέδοις — δάπεδον level surface neut dat pl … Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)
δαπέδοισι — δάπεδον level surface neut dat pl (epic ionic aeolic) … Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)
δαπέδοισιν — δάπεδον level surface neut dat pl (epic ionic aeolic) … Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)
δαπέδου — δάπεδον level surface neut gen sg … Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)
δαπέδων — δάπεδον level surface neut gen pl … Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)
δαπέδῳ — δάπεδον level surface neut dat sg … Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)
δάπεδα — δάπεδον level surface neut nom/voc/acc pl … Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)
δάπεδο — Η διαμορφωμένη βατή επιφάνεια οποιουδήποτε κλειστού, υπαίθριου ή ημιυπαίθριου χώρου, εκτός από τις οδούς και τις πλατείες, για τις οποίες χρησιμοποιούνται κυρίως οι όροι οδόστρωμα κατάστρωμα. Η φυσική επιφάνεια του εδάφους αποτελούσε πάντοτε και… … Dictionary of Greek
ζάπεδον — το βλ. δάπεδον. [ΕΤΥΜΟΛ. Άλλος τ. τού δάπεδον* με ζα * αντί δα (βλ. και λ. ζακόρος)] … Dictionary of Greek