-
1 βασιλεύτατος
βασιλεύτατος, s. βασιλεύς.
-
2 βασιλεύτατος
βασίλειοςroyal: masc nom sg -
3 βασιλεύς
βασιλεύς, ὁ, βασιλέως, ion. ῆος, acc. βασιλῆ Orak. bei Her. 7, 220 (von βαίνω-λαός, Herzog), 1) König, Fürst. Hom. behandelt das Wort öfters als adjectiv., indem er nicht nur βασιλεὺς ἀνήρ verbindet, Iliad. 3, 170, und βασιλεὺς ἄναξ, Odyss. 20, 194, sondern auch einen comparat. βασιλεύτερος bildet und einen superlat. βασιλεύτατος: Iliad. 9, 69 Ἀτρείδη, σὺ μὲνἄρχε· σὺ γὰρ βασιλεύτατός ἐσσι; vgl. Hesiod. bei Plutarch. Thes. 16; Iliad. 9, 160 καί μοι ὑποστήτω, ὅσσον βασιλεύτερός εἰμι; 9, 392 ὁ δ' Ἀχαιῶν ἄλλον ἑλέσϑω, ὅς τις οι τ' ἐπέοικε καὶ ὃς βασιλεύτερός ἐστιν; 10, 239 μηδὲ σύ γ' αἰδόμενος σῇσι φρεσὶ τὸν μὲν ἀρείω καλλείπειν, σὺ δὲ χείρον' ὀπάσσεαι αἰδοῖ εἴκων, ἐς γενεὴν ὁρόων, μηδ' εἰ βασιλεύτερός ἐστιν; Odyss. 15, 533 ὑμετέρου δ' οὐκ ἒστι γένος βασιλεύτερον ἄλλο ἐν δήμῳ Ἰϑάκης, ἀλλ' ὑμε'ς καρτεροὶ αἰεί Der positiv. βασιλεύς bezeichnet bei Hom. vorzugsweise den, welchen allein man auf Deutsch »den König« nennen würde, d. h. den ersten unter den Häuptlingen u. Großen eines Landes, den Oberkönig; Iliad. 2, 205 οὐ μέν πως πάντες βασιλεύσομεν ἐνϑάδ' Ἀχαιοί οὐκ ἀγαϑὸν πολυκοιρανίη· εἷς κοίρανος ἔστω, εἷς βασιλεύς, ᾡ ἔδωκε Κρόνου παῖς ἀγκυλομήτεω; 1, 277 sagt Nestor, vom Agamemnon redend, zum Achilleus μήτε σύ, Πηλείδη, ἔϑελ' ἐριζέμεναι βασιλῆι ἀντιβίην, ἐπεὶ οὔ ποϑ' ὁμοίης ἔμμορε τιμῆς σκηπτοῠχος βασιλεύς, ᾡ τε.Ζεὺς κῦδος ἔδωκεν. Aber das Wort bezeichnet auch die Söhne des wirklichen Königs, ferner die Vornehmen aus anderen Geschlechtern, welche Antheil an der Regierung haben, u. endlich die Söhne dieser Großen: Iliad. 4, 96 πᾶσι δέ κε Τρώεσσι χάριν καὶ κῠδος ἄροιο, ἐκ πάντων δὲ μάλιστα Ἀλεξάνδρῳ βασιλῆι; Odyss. 8. 390 sagt Alkinoos δώδεκα γὰρ κατὰ δῆμον ἀριπρεπέες βασιλῆες ἀρχοὶ κραίνουσι, τρισκαιδέκατος δ' ἐγὼ αὐτός; vgl. 6, 54 τῷ δὲ (dem Alkinoos) ϑύραζε ἐρχομένῳ ξύμβλητο μετὰ κλειτοὺς βασιλῆας ἐς βουλήν, ἵνα μιν κάλεον Φαίηκες ἀγαυοί; u. von denselben 7, 49 δήεις δὲ διοτρεφέας βασιλῆας δαίτην δαινυμένους; Odyss. 18, 64 sagt Telemachos ξεινοδόκος μὲν ἐγών, ἐπὶ δ' αἰνεῖτον βασιλῆες, Ἀντίνοός τε καὶ Εὐρύμαχος, vielleicht in dem Sinne gesagt wie Odyss. 4, 629. 21, 187 Antinoos u. Eurymachos ἀρχοὶ μνηστήρων heißen; Ἀντίνοον βασιλῆα Odyss. 24, 179; Odyss. 1, 386 sagt Antinoos zum Telemachos μή σέ γ' ἐν Ἰϑάκῃ βασιλῆα Κρονίων ποιήσειεν, ὅ τοι γενεῇ πατρώιόν ἐστιν, worauf Telemachos unter Anderm vs. 392 ff erwidert οὐ μὲν γάρ τι κακον βασιλευέμεν· αἶψά τέ οἱ δῶ ἀφνειὸν πέλεται καὶ τιμηέστερος αὐτός. ἀλλ' ἤτοι βασιλῆες Ἀχαιῶν εἰσὶ καὶ ἄλλοι πολλοὶ ἐν Ἰϑάκῃ, νέοι ἠδὲ παλαιοί, τῶν κέν τις τόδ' ἔχῃσιν, ἐπεὶ ϑάνε δῖος Ὀδυσσεύς. Vgl. hiermit Iliad. 20, 84 Αἰνεία Τρώων βουληφόρε, ποῠ τοι ἀπειλαί, ἃς Τρώων βασι λεῦσιν ὑπίσχεο οἰνοποτάζων, Ἀχιλῆος ἐναντίβιον πολεμίζειν, Scholl. Aristonic. βασιλεῖς δὲ καὶ τοὺς κατὰ μέρος ἄρχοντας λέγει· »δώδεκα γὰρ βασιλῆες ἀριπρεπέες κατὰ δῆμον (Od. 8, 390)«. Iliad. 18, 556 scheint βασιλεύς = Hausherr, Gutsbesitzer zu sein, Scholl. βασιλεύς: νῠν ὁ τοῦ χωρίου δεσπότης. Iliad. 2, 188 ὅν τινα μὲν βασιλῆα καὶ ἔξοχον ἄνδρα κιχείη, Homerisch, βασιλῆα und ἔξοχον ἄνδρα stehn παραλλήλως, Beides bedeutet dasselbe; eben so Iliad. 9, 334 ἄλλα δ'ἀριστήεσσι δίδουγέρα καὶ βασιλεῦσιν. Der (wirkliche) König führt bei Hom. den Oberbefehl im Kriege, hat den Vorsitz in den Versammlungen, verrichtet die Opfer für das Volk u. ist oberster Richter, vgl. Hesiod. Op. 202. 248. 263; seine Würde ist in der Regel erblich, Odyss. 1, 386. Die Könige heißen διοτρεφέες, weil die königl. Würde von Zeus stammt, Iliad. 1, 279. 2, 205, und σκηπτοῠχοι, weil das σκῆπτρον Zeichen der königl. Würde ist, s. bes. Iliad. 2, 101; Odyss. 4, 63 ἀνδρῶν γένος ἐστὲ διοτρεφέων βασιλήων σκηπτούχων; Iliad. 1, 279 Odyss. 2, 231 σκηπτοῦχος βασιλεύς, Iliad. 2, 196 Odyss. 4. 44 διοτρεφέος βασιλῆος; Iliad. 1, 176 διοτρεφέων βασιλήων, 2, 86 σκηπτοῦχοι βασιλῆες; Odyss. 7, 49 διοτρεφέας βασιλῆας die dreizehn Fürsten der Phäaken; 8. 41 σκηπτοῦχοι βασιλῆες die zwölf Fürsten der Phäaken außer Alkinoos, von diesem selber so genannt. – Das Wort βασιλεύς findet sich bei den folgenden Autoren überall; Aeschyl. Pers. 5 ἄναξ Ξέρξης βασιλεύς, vgl. Hom. Odyss. 20, 194; auch die Tyrannen nannte man βασιλεῖς; Anruf an Götter, bes. Zeus; z. B. Aristoph. Nub. 2 ὦ Ζεῦ βασιλεῦ; vgl. Hesiod. Th. 886 Ζεὺς ϑεῶν βασιλεύς. Von den Perserkriegen an heißt, βασιλεύς schlechthin, meist ohne Artikel, auch ὁ μέγας β., ὁ ἄνω β. u. μέγας β., der Perserkönig, Thuc., Xen. u. Folgde; bei Sp. der römische Kaiser. – Bei den Athenern heißt der zweite Archon βασιλεύς, Antiph. 6, öfter, u. sonst bei Rednern, wie bei Plat. Theaet. 210 d, der die Aufsicht über den gesammten Gottesdienst u. die Leitung der Criminalprocesse hat. – 2) übertr., der Erste, Ausgezeichnetste seiner Art, οἰωνῶν Aesch. Ag. 113; bes. bei Sp., z. B. ἐν λόγοις Luc. rhet. praec. 11.
-
4 βασιλευς
I- έως, эп.-ион. ῆος и έος ὅ1) царь, властелин, повелитель, предводитель Hom.οἱ μεγάλοι βασιλῆς Soph. = οἱ Ἀτρεῖδαι;
ὅ μέγας β. Her. и ὅ ἄνω β. Xen., тж. (ὅ) β. Thuc., Arph., Xen., Dem. = ὅ τῶν Περσῶν β.2) царский сын, царевич Xen.5) (в Риме, после Августа) император NT.7) зоол. пчелиная матка, царица(τῶν μελιττῶν Arst.)
II- έως adj. царственный, могущественный(βασιλεύτερος καὴ προγένεστερος, σὺ γὰρ βασιλεύτατός ἐσσι Hom.)
-
5 βασιλεύς
βᾰσῐλ-εύς, ὁ, gen. έως, [dialect] Ep. ῆος, Cypr. ῆϝος Inscr.Cypr.104,135H.: acc. βασιλέα, [var] contr. -ῆ Orac. ap. Hdt.7.220, E.Fr.781.24 (lyr.): nom. pl. βασιλεῖς, [dialect] Aeol.A- ηες Sapph.Supp.6.4
, IG12(2).6 (Mytil.), - ειες ib. 646a45, al., [dialect] Ep. -ῆες, old [dialect] Att. , 960 (both lyr.), cf. Hdn. Gr.1.430: acc. pl.βασιλέας IG12.115
, later βασιλεῖς ib.2.243, etc.:— king, chief, Hom., etc.: freq. with collat. sense of captain or judge, Hes. Op. 202;διοτρεφέες β. Il.2.445
, etc.;θεῖοι Od.4.691
, etc.; later, hereditary king, opp. τύραννος, Arist.EN 1160b3, etc.; but also of tyrants, as Hiero, Pi.O.1.23; of Gelo, Hdt.7.161; of Pisistratus, Eup.123, cf. Sch. Ar.Ach.61: joined with a Subst.,βασιλεὺς ἀνήρ Il.3.170
, etc.;ἀνὴρ β. Hdt.1.90
; ἄναξ β. lord king, A.Pers.5, cf. B.17.1: c. gen.,β. νεῶν A. Ag. 114
(anap.); οἰωνῶν β., of the eagle, ibid., Pi.O.13.21: [comp] Comp. more kingly,Il.
9.160, 392, Od.15.533, Tyrt.12.7: [comp] Sup.βασιλεύτατος Il.9.69
.b of the gods,Ζεὺς θεῶν β. Hes.Th. 886
, cf. Pi.O.7.34, Emp.128.2, etc. (in this sense Hom. uses ἄναξ); as cult title of Zeus, IG7.3073.90 (Lebad.), SIG1014.110 ([place name] Erythrae), etc. (but Ζεὺς β., = Ahuramazda, X.Cyr.3.3.21, al., Arr.An.4.20.3); ὁ μέγας β., of God, LXX Ps.47(48).2, Ph.2.107: [comp] Sup.βασιλεύτατοι τῶν θεῶν Max.Tyr.29.5
.2 as a title of rank, prince,β. εἰσὶ καὶ ἄλλοι πολλοὶ ἐν.. Ἰθάκῃ Od.1.394
, cf. 8.390, etc.; of Cyrus, X.Oec. 4.16.b descendant of a royal house, esp. in Ionia, Arist.Ath. 41.3; βασιλέων οἶκοι 'estates of the royal house', name of a district in Chios,Ἀθηνᾶ 20.168
.3 generally, lord, master, Il.18.556, Pi.O.6.47.4 metaph.,πόλεμος πάντων β. Heraclit.53
;νόμος ὁ πάντων β. Pi.Fr. 169
.II at Athens, the second of the nine Archons, IG12.76, al., Antipho 6.38, Lys.6.4, Arist.Pol. 1285b17, Ath. 57, etc.;ἡ τοῦ β. στοά Pl.Euthphr.2a
.2 title of magistrates in other Greek states, as βασιλᾶες at Elis, GDI1152, cf. IG12(2).6 (Mytil.), etc., Arist.Pol. 1322b29.3 at Rome, β. τῶν ἱερῶν, = rex sacrorum, D.H.5.1, cf. D.C.54.27.III after the Persian war (without Art.), the king of Persia, Hdt.7.174,al.;ἄναξ Ξέρξης β. A.Pers.5
, cf. 144, Ar.Ach.61, Th.8.48, IG22.141 (βασιλῆς βασιλέως ὕποχοι μεγάλου, of the Satraps, A.Pers.24, cf. 44, S.E.M.2.22); less freq.ὁ βασιλεύς Hdt.1.132
, 137, Arist.Pol. 1304b13;β. ὁ μέγας Hdt. 1.188
.2 of Alexander and his successors, usually with Art., IG22.641,687, Men.293, 340(pl.);Σέλευκος Antiph.187
; Ἀντίγονος Alex.III;Πτολεμαῖος Id.244
;Ὀσυμανδύας βασιλεὺς βασιλέων D.S. 1.47
; title used by Parthian kings, Plu.Pomp.38, D.C.37.6, etc.; by Antony, Plu.Ant.54; of God, Apoc.17.14,19.16.3 of the Roman emperors, AP10.25 (Antip. Thess.);β. Ῥωμαίων BGU588.10
(i A.D.), etc., cf. 1 Ep.Ti.2.2, J.AJ14.15.14;β. αὐτοκράτωρ IG3.13
([place name] Hadrian), Hdn.1.6.5; without Art., Paus.10.32.19.IV of any great man,πένησί τε καὶ βασιλεῦσιν Ps.-Phoc.113
.2 first or most distinguished of any class,Ἡρώδην τὸν β. τῶν λόγων Philostr. VS2.10.1
, cf. Luc.Rh.Pr.II; winner at a game, Poll.9.106, Sch.Pl. Tht. 146a; Stoic sage,μόνος β. Luc.Herm.16
; βασιλέως ἐγκέφαλος 'morsel fit for a king', Clearch.5; β. σῦκα, name of a choice kind, Philem.Lex. ap. Ath.3.76f., cf. Poll.6.81.V = συμποσίαρχος, Plu.2.622a, Luc.Sat.4.Greek-English dictionary (Αγγλικά Ελληνικά-λεξικό) > βασιλεύς
-
6 βασιλεύς
βασιλεύς, ῆος: king, exercising the functions of commander - in - chief, priest, and judge; pl., βασιλῆες, kings, nobles, chiefs, termed σκηπτοῦχοι, διογενεῖς, διοτρεφεῖς.—Used adjectively w. ἀνήρ, Il. 3.170; ἄναξ, Od. 20.194; hence comp. βασιλεύτερος, sup. βασιλεύτατος, more, most kingly, princely.A Homeric dictionary (Greek-English) (Ελληνικά-Αγγλικά ομηρικό λεξικό) > βασιλεύς
См. также в других словарях:
βασιλεύτατος — βασίλειος royal masc nom sg … Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)
Превосходная степень — (грамм.) прилагательное имя в такой форме, которая показывает, что известное качество, обозначаемое корнем, присуще предмету в высшей степени сравнительно со многими или всеми другими, обладающими тем же качеством. Суффиксы, образующие П. степень … Энциклопедический словарь Ф.А. Брокгауза и И.А. Ефрона
BASILIOPOTAMUS — i. e. Rex fluviorum, Eurotas olim sic dictus, Strab. l. 6. Sic apud Virg. l. 1. Geogor. v. 482. Fluviorum Rex Eridanus. Et Dionys. Perieg. Θύμβρις ἐυῤῥείτης ποταμῶν Βασιλευτατος ἄλλων … Hofmann J. Lexicon universale
TIBERIS — I. TIBERIS idolum fluvii cognominis praeses, cuius imago visitur in nummis, qualis apud Statium, Theb. l. 6. v. 274. Laevus arundineae, recubans super aggere ripae Cornitur, emissaeque indulgens Inachus urnae. Ad quem loc. Barthium vide. Alias… … Hofmann J. Lexicon universale
Μυκήνες — I Η σημαντικότερη προϊστορική πόλη της Ελλάδας. Βρίσκεται στον βορειοανατολικό μυχό της αργολικής πεδιάδας και υπήρξε κέντρο ενός από τους μεγαλύτερους προϊστορικούς πολιτισμούς, ο οποίος διήρκεσε από το 1600 έως το 1100 π.Χ. Ιδρυμένη σε σπουδαίο … Dictionary of Greek
ԹԱԳԱՒՈՐԱԿԱՆԱԳՈՅՆ — ( ) NBH 1 0789 Chronological Sequence: Unknown date ա. βασιλεύτατος Առաւել թագաւորական. լաւագոյն եւ իմաստնագոյն ʼի թագաւորս. *Մինովս, որ թագաւորականագոյն եղեւ մահկանացու թագաւորացն. Պղատ. մինովս … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
