Перевод: со всех языков на английский

с английского на все языки

árṇa

  • 101 VÁRR

    (vör. vart), a.
    1) aware; verða e-s varr, verða varr við e-t, to be aware of, learn, hear; gera e-n varan við e-t, to warn a person; gera vart við e-t, to draw attention to a thing;
    2) wary, cautious; vera varr um sik, to be on one’s guard; varr við e-t, on one’s guard against.
    * * *
    vár, várt, mod. vor, a possess. pron. This word has undergone several changes, starting from an original form uns, Goth. unsar, which was contracted into ús, cp. órir, p. 469; next the s changed into r (as in vera, heyra, eyra, járn), thus it became ûrr or ór-r, cp. A. S. ûre, Engl. our; lastly, the initial vowel was turned into the cognate consonant v, prob. from being confounded with the personal pronoun vér. The old poets seem only to know the vowel form, as is always seen in alliteration, Vþm. 4, 7, Hým. 33, Hkv. Hjörv. 23; and so in rhymes, stórr, órar, Kormak. Thorodd cites this form, órar eru ú-rækðir órar; and the earliest vellums use it throughout. About A. D. 1200 várr begins to appear, an innovation prob. imported from abroad; thus in Clem. S. (Arna-Magn. 645), p. 147, ‘ór,’ ‘órum,’ six times (ll. 1, 4, 9, 12, 13, 28), but ‘várra,’ ‘vár,’ twice (ll. 6, 25); in a few poems of the 12th century, preserved in late vellums, the spelling is ‘vórr,’ whereas the alliteration and rhyme demand ó, e. g. Líkn. 24, Harms. 53, 54, 58; in Ls. 52 ‘vömmin vár’ is an exception and otherwise corrupt, for ‘vár’ could not have existed at the time when that poem was composed. In this way the modern várr arose, being quite peculiar to the Scandinavian: [Dan. vor, Swed. vår; whereas Goth. unsar, Germ. unser, answer to the obsolete Icel. ossir; and A. S. ûre, Engl. our, answer to early Icel. órr]:—our.
    B. USAGES.—Our; várt höfuð, Fms. x. 7; várs herra, Stj.; várrar, id.; með vórum afla, Hkr. ii. 92; várra glæpa, Stj.
    2. neut. as subst.; [cp. Engl. ours]; láta slíka sitja yfir váru, Ísl. ii. 224.
    3. with another pron.; várr skal hverr eina konu eiga, N. G. L. i. 20; várr skal engi blandask við búfé, each of us, 18; skipi hvert várt stýrði, Am. 96; einn várn, one of us, Fms. vi. 165; hverjum várum, each of us Ó. H. 61; kvað hvern várn skyldu falla þveran of annan, Fms. vi. 313 (in a verse); sjám hverr várr ( who of us) fái fyrst búnar snekkjur. Fas. i. 350 (in a verse); engum várum, none of us, Glúm. 332; fundir várir Hákonar, our meetings, i. e. of H. and myself, Fms. vii. 256.

    Íslensk-ensk orðabók > VÁRR

  • 102 VEGR

    I)
    (gen. -ar and -s; pl. -ir and -ar, acc. -u and -a), m.
    1) way, road (á vegum úti);
    2) fig. phrases, koma e-u til vegar, to bring about; fara til vegar, to go, proceed (ekki mun þér um, at kenna, hversu sem til vegar ferr); ganga (koma) til vegar, to come to an issue, be decided (gekk þat ok eigi til vegar); gera endiligan veg á máli, to bring it to an issue; venda sínum vegi, to wend one’s way;
    3) way, mode, manner; þessir menn munu sœkja oss með eldi, er þeir megu eigi annan veg, if they cannot (get at us) in any other way; einn veg, one way, in the same way; annan veg, other-wise (er annan veg en ek hygg); þann veg, thus, in that wise (þetta er ekki þann veg at skilja); hvern veg, how (eigi veit ek hvern veg þá mun verða);þótti sinn veg hvárum, each of the two had his own opinion, they disagreed; á alla vega, in every way, manner, respect; á marga vega, in many ways;
    4) direction; alla vega, in all directions, on all sides (kváðu við lúðrar alla vega í braut frá þeim); skjót annan veg, in another direction; snúa hverr síns vegar, each his own way, in different directions; flýja viðs vegar, to flee scattered about;
    5) side, hand; eins vegar, on one side (var eins vegar sjór); á hœgra (vinstra) veg e-u, on the right (left) hand of; tvá vega, on two sides.
    (gen. -s), m. honour, distinction (er yðr þat v. mikill); til vegs guði, to the glory of God.
    f. pl. levers, see vög.
    * * *
    1.
    m., gen. vegar; but vegs, Eg. 295, Bret. 262; vegsins, Hbl. 56; dat. vegi and veg; with the article veginum, Eg. 544; but veg, Fms. i. 9: pl. vegir and vegar, Eg. 544; acc. vega and vegu, the former is the better form, for the root is ‘vig,’ not ‘vigu;’ vega is also used in old adverbial phrases, as alla vega, marga vega: [Ulf. wigs = ὁδός; A. S., O. H. G. and Germ. weg; Engl. way; Dan. vej; Swed. väg; Lat. via; the root word is vega, q. v.]:—a way, road; vegir er renna til bæja, Gþl. 413; vegir allir, Eg. 543; þröngastir vegir, Fms. ix. 366, passim.
    2. metaph. phrases; fara vel til vegar, to be well on ones way, go on, Fms. ix. 283; ganga til vegar, to be in the way towards, to come to an issue, vii. 136, Boll. 355; komask til vegar, Háv. 51; einum verðr e-ð að vegi, to find one’s way out; koma e-u til vegar, to put one in the way, Ld. 320; göra veg á við e-n, to travel with one, come to an understanding; göra endiligan veg á máli, to bring it to an issue, Bs. i. 905; var þat endiligr vegr hér á, Dipl. ii. 11; venda sínum vegi, to wend one’s way, Fms. xi. 425; verða á veg e-s, i. 9; ríða í veg með e-m, on the way, iii. 110; um langan veg, a long way off, Eg. 410, Hom. 7, Edda 30; um farinn veg, á förnum vegi, see fara (A. VI. 2).
    II. special, partly adverbial, phrases; víða vega, far and wide, 655 ix. C. 1; miðja vega, midway, Gísl. 5; annan veg, another way, Grág. (Kb.) i. 153; á hvárn tveggja veg, both ways; á hægra veg. on the right hand, Fms. x. 16; á vinstra veg. Mar.; tvá vega, both ways, Fms. x. 14; á alla vega, to all sides, Grág. (Kb.) i. 148; á alla vega frá, 119; flýði sins vegar hvár, Fms. vii. 250, Ver. 11; sinn veg hverr, Landn. 36; flýja víðs vegar, to fly scattered about, Eg. 530, Fms. vi. 87; á verra veg, to the worse, i. 270; á alla vega, in every way, manner, respect. Ld. 222, Fms. xi. 76; á marga vega, Skálda ii. 148; á þrá vega, Hom. 157; fjóra vega, on four sides, D. N. iv. 506.
    2. engi veg, in no way, Blas. 43; hverngi veg, howsoever Grág. (Kb.) i. 75; annan veg, otherwise, Fms. vii. 263; einn veg, one way, in the same way, Grág. i. 490; er eigi einn veg farit úgæfu okkarri, Nj. 183; engan veg, in nowise, Fas. ii. 150: gen., eins vegar, on one side, Art.; annars vegar, Fms. viii. 228; hins vegar, on the farther side; síns vegar hverr, one on each side, Pr. 71, Fbr. 67 new Ed.; til vinstra vegsins, Hbl. 56; skógrinn var til hægra vegs, Eg. 295.
    III. a region, county; in local names, Austr-vegir, Suðr-vegir, Nór-egr.
    IV. peculiar forms are megin (acc. sing.) and megum (dat. pl., see p. 421, col. 2), dropping the initial v and prefixing the m from a preceding dative, the true forms being -egum, -eginn, as in báðum-egum, öllum-eginn, sínum-eginn, hinum-egum, þeim-egin, tveim-egum, whence báðu-megin … tveim-megin; the v remains in tveim vegum, Gþl. 418; nörðrum veginn, B. K. 32, 97; nörðra veginn, 97; tveim veginn, Sks. 414 B.
    2. suffixed to pronouns, einn, hinn, hvern, þann, sinn, in the forms -ig, -og, -ug; einn-ig, also; hinn-ig or hinn-og, the other way; hvern-ig, hvern-og, how; þann-ig, þann-og, thither; sinns-egin, sinn-og, (see these words, as also hinn B, p. 264; sinn B, p. 529; so also in Nór-egr, q. v.)
    B. vegna, a gen. pl. (?); þær heiðar er vatnsföll deilir af tveggja vegna, on both sides, Grág. i. 440; stukku menn frá tveggja vegna, Eg. 289; senda fjögurra vegna, Fms. i. 209.
    II. á vegna e-s, on one’s behalf; this is only found in later vellums, and is said to be derived from the Germ. von wegen (Grimm’s Gramm. iii. 266); which etymology is strongly supported by the fact, that af vegna or á vegna (= Germ. von wegen) is the oldest form; af hins fátæka vegna, Stj. 151; af staðarins vegna, Vm. 55; kom á stefnu fyrir oss Sira Einarr ráðsmaðr af vegna Hóla-kirkju, Dipl. ii. 18; á vegna (= af vegna) Árna, Vm. 131.
    2. then, dropping the particle, simply vegna; vegna e-s, on one’s account or behalf, on the part of; jarls vegna, Fms. x. 113, v. l.; staðarins vegna, Dipl. iii. 9, v. 9; minna vegna, on my behalf, Fms. iii. 154 (a late vellum); várra vegna, H. E. i. 436; sem Halldórr hafði áðr fram leitt sinna vegna, Dipl. ii. 5; Loðinn gaf upp sinna vegna, Fms. x. 99.
    3. lastly, in mod. usage it has become a regular prep. with gen., having displaced the old fyrir … sakir; but in this sense it is hardly found in vellums; but in inaccurate paper transcripts it is often substituted for the ‘sakir’ of the vellum; cp. Vd. old Ed. 100 and Fs. ch. 24 fine; alls vegna, Þórð. 63 old Ed.; but fyrir alls sakir, new Ed. 13, l. c.
    C. COMPDS: vegabót, vegarfall, vegarganga, vegalauss, vegaleysi, vegamót, vegarán, vegaskil, vegsummerki.
    2.
    m., gen. vegs, glory, honour; er yðr þat vegr mikill, Eg. 410; þótti þeim miklu minni vegr at þessum, 67; leita e-m vegs, Nj. 78; með miklum veg, ok þó eigi allir með jöfnum veg, Fms. x. 170; skína með mikilli birti ok veg, i. 77; rekinn frá öllum veg, es fyrr vas prýddr öllum veg, Eluc. 13; þeim sé vegr ok veldi, lof ok dýrð, 623. 57: so in the phrase, hafa veg ok vanda af e-u, to have both the honour and the responsibility of a thing.
    COMPDS: vegsboð, vegskona, vegslauss, vegsmunir.

    Íslensk-ensk orðabók > VEGR

  • 103 vilja-lauss

    adj. joyless, joy-bereft, Vkv. 11 (29?); mér viljalaussi, Gkv. 2. 9: árna viljalauss á vegum, Gg. 7.

    Íslensk-ensk orðabók > vilja-lauss

  • 104 vitjan

    f. visit (hafið þér veitt oss sæmd með v. yðvarrar tignar).
    * * *
    or vitjon, f. a visit, Fms. vii. 88; þú kennir eigi tíð vitjunar þinnar, Greg. 39, = þekkja ekki sinn vitjunar-tíma, N. T.
    2. eccl. a visitation; lét hann Árna biskup taka af sér vitjun til þess er vera átti eptir nýjum lögum, Bs. i. 783, v. l.; hús-vitjan, q. v.

    Íslensk-ensk orðabók > vitjan

  • 105 þarfna

    (að), v. to be needful, necessary;
    refl., þarfnast, to lack, want, be without, with acc. (svá at vit þarfnimst eigi alla góða hluti).
    * * *
    and þarfnan, see þarna, þarnan.

    Íslensk-ensk orðabók > þarfna

  • 106 þá

    I)
    adv.
    1) then, at that time (var hón þá fjórtán vetra gömul); þá er, þá es, when (Y. var með þorvaldi, þá er Einarr var veginn); þá ok þá, at every moment (létu sem þeir mundi fara norðir þá ok þá);
    2) then, there-upon (et næsta Gunnari sat Njáll, þá Skarphéðinn, þá Helgi, þá Grimr);
    3) then, in that case (þykki mér þá vel sýslat, ef þú heyrir orð Svíakonungs);
    4) pleonastic, beginning the apodosis, then (ok er Illugi bjóst, þá sat Gunnlaugr í stofu); en af því at…, þá, þá hann miskunn af konunginum, but because…, then he received mercy from the king;
    5) when, = þá er (ferr nú til Arna, þá konungr er þar at veizlu).
    f. thawed ground (þeir reka spor sem hundar bæði á þá ok hjarni).
    from þiggja.
    * * *
    f. [from the verb þeyja; Engl. thaw; Germ. thau, in thou-wind; Dan. ]:—a thaw, esp. in the sense of thawed ground; þat er einn eykr má draga á þá á sléttum velli, Grág. ii. 362; þeir rekja spor sem hundar bæði á þá. ok á hjarni, Hkr. i. 111.

    Íslensk-ensk orðabók > þá

  • 107 ÞÁ

    I)
    adv.
    1) then, at that time (var hón þá fjórtán vetra gömul); þá er, þá es, when (Y. var með þorvaldi, þá er Einarr var veginn); þá ok þá, at every moment (létu sem þeir mundi fara norðir þá ok þá);
    2) then, there-upon (et næsta Gunnari sat Njáll, þá Skarphéðinn, þá Helgi, þá Grimr);
    3) then, in that case (þykki mér þá vel sýslat, ef þú heyrir orð Svíakonungs);
    4) pleonastic, beginning the apodosis, then (ok er Illugi bjóst, þá sat Gunnlaugr í stofu); en af því at…, þá, þá hann miskunn af konunginum, but because…, then he received mercy from the king;
    5) when, = þá er (ferr nú til Arna, þá konungr er þar at veizlu).
    f. thawed ground (þeir reka spor sem hundar bæði á þá ok hjarni).
    from þiggja.
    * * *
    adv. [Goth. þan and þanuh; A. S. þon, þanne; Engl. then; Germ. dann and denn; Dan. da; from the Germ. dan is formed the mod. Dan. so-dan, lige-dan,Germ. so-dann, als-dann; and hence again the mod. Dan. verb danne = to form, see Grimm’s Dict. ii. 740]:—then, at that time; var hón þá fjórtán vetra gömul, Nj. 50: þá sá ek, then I saw, Sks. 1; þá sæmi, 11.
    2. with er, es, when; þá er hann hafði lýst, Nj. 87; þá er Jesus nálgaðist Jerusalem, Greg. 39; þá es hann lá á nástránum, 56; jafnan, þá er, Nj. 6: or ‘er’ is dropped, eitt sinn þá Sigurðr konungr fór fyrir land fram, Fms. vii. 165; þá hón vildi selja, Dipl. v. 21.
    II. then, thereupon, = Lat. deinde; innar frá sat Þráinn, þá Ölfr örgoði, þá Valgarðr, þá Mörðr, þá Sigfússynir, þá Grímr, þá Höskuldr, þá Hafr, þá Ingjaldr, of a row or rank of seats, Nj. 50; þá um víg Auðúlfs, þá um víg Skamkels, þá lýsti hann vígsök, … þá lét hann bera lýsingar-vætti, þá …, 87; þá skal grafa leysingja, því næst …, N. G. L. i. 345, and passim
    2. in phrases like, þá ræddi Höskuldr við Rút, Nj. 2; þá reiddisk Höskuldr, id.; Þorsteinn sýndi þá konungi hrossin, Fms. vi. 384; þá svarar Hákon gamli, x. 221, and passim.
    III. as the conclusion or apodosis of a sentence, then, so, accordingly, cp. Grág. ii. 362; með því at …, þá vóru Kálfi grið gefin, Fms. vi. 19; en af því at …, þá ( then) þá ( received) hann miskunn af konunginum, x. 391; en ef umboðsmaðr dylr …, þá, Gþl. 375 (cp. ok A. II): following a sentence beginning with if, in case …, then, ef þeir menn …, þá eru þeir, Grág. i. 99; en ef nokkurir girnask … þá. er eigi nauðsyn, Sks. 10; … þá rannsaki, þá dæmi, þá auki, etc., 11; villu-dýr þau er fæðask á fjöllum …, þá kunnu þau vel at skipta, 13 new Ed.; öll önnur kvikendi …, þá fagna þessum tíma, id.; þeir menn er sekir eru …, þá eru þeir, Grág. i. 99.
    IV. þá ok þá, ‘then and then’ at every moment; at þeir myndi fara norðr þá ok þá um vetrinn, Fms. vii. 268; nú ok þá, now and then, i. e. for ever; verðr lofaðr nú ok þá sá er manninn styrkir, 677. 7.

    Íslensk-ensk orðabók > ÞÁ

  • 108 ÞÓRR

    m. the god Thor.
    * * *
    m., gen. Þórs, dat. and acc. Þór, but Þóri dat., Bragi; in Runic inscriptions spelt Þur; [A. S. þunor; Engl. thunder; North. E. thunner; Dutch donder; O. H. G. donar; Germ. donner; Hel. thunar; Dan. Tor, in tor-den; cp. Lat. tŏno and tonitrus; the word Þór-r is therefore formed by absorption of the middle n, and contraction of an older dissyllabic Þonor into one syllable, and is a purely Scandinavian form; hence in A. S. charters or diplomas it is a sure sign of forgery when names compd with þur- appear in deeds pretending to be of a time earlier than the Danish invasion in the 9th century; although in later times they abound; the Engl. Thurs-day is a later form, in which the phonetic rule of the Scandin. tongue has been followed; perh. it is a North. E. form. There is a short essay by Jacob Grimm on the etymology of this word.]
    A. The god Thor, the god of thunder, keeper of the hammer, the ever-fighting slayer of trolls and destroyer of evil spirits, the friend of mankind, the defender of the earth, the heavens, and the gods, for without Thor and his hammer the earth would become the helpless prey of the giants. He was the consecrator, the hammer being the cross or holy sign of the ancient heathen, hence the expressive phrase on a heathen Danish Runic stone, Þurr vigi þassi runar, ‘Thor, consecrate these Runes!’ Rafn 193. Thor was the son of mother Earth; blunt, hot-tempered, without fraud or guile, of few words and ready stroke,—such was Thor, the favourite deity of the ancients. The finest legends of the Edda, - and the best lays (the lays of Hymir, Thrym, and Harbard) refer to Thor, see the Edda passim, Eb. the first chapters—hann varðveitti þar í eyinni Þórs-hof, ok var mikill vin Þórs, … hann gékk til fréttar við Þór ástvin sinn …, Eb.; Helgi var blandinn í trú, hann trúði á Krist, en hét á Þór til sjófara ok harðræða, Landn. 206. For a head of Thor carved on the high-seat pillars, see Eb., Fbr.: or on a talisman, Fs. 97.
    B. COMPDS OF PROPER NAMES.—The name of Thor has always been thought to sound well, and is much used in pr. names; (hann átti) son er Steinn hét, þann svein gaf Þórólfr Þór vin símim ok kallaði Þorstein, Eb.; uncompd only in the form Þórir of a man, Þóra of a woman, but common in compds, where in mod. usage the vowel is sounded long before a vowel, and before b and d, elsewhere short, but in old times it was no doubt ó throughout;—thus, as a prefix, Þór-álfr, Þórólfr, Þórarr, Þór-arinn, Þór-oddr, Þór-haddr, Þór-halli, Þór-hallr; but Þor-bergr, Þor-björn, Þor-brandr, Þor-finnr, Þor-gautr, Þor-geirr, Þor-gestr (Þórgestlingar, the family of Th., Eb.), Þor-grímr, Þor-gils, Þor-gnýr, Þor-kell (qs. Þorketill), Þor-lákr (sounded Þollákr, Bs. i. 356, l. 18, and so in mod. usage), Þor-leifr, Þor-leikr, Þor-ljótr, Þor-móðr, Þor-mundr (Dan. Runic stone), Þor-steinn (sounded Þosteinn, and often, spelt so in later vellums), Þor-valdr, Þor-varðr, Þór-viðr; of women, Þór-ey, Þór-arna, Þor-finna, Þor-gríma, Þor-gunna, Þór-halla, Þór-hildr, Þór-unn, Þór-dís, Þor-gerðr, Þor-björg, Þor-katla, Þór-ný, Þor-veig, Þór-vör. 2. as a suffix. -Þórr, -Þóra, -dórr, -dóra; Arn-órr, qs. Arn-þórr and Arn-óra, Stein-dórr, Hall-dórr and Hall-dóra, Berg-þórr and Berg-þóra, Ey-þórr and Ey-þóra, Haf-þórr. Of all these names, three demand special mention, viz. Þórðr, being a contr. qs. Þór-røðr (as Bárðr = Bár-röðr), the old uncontr. form occurs in poems of the 10th century, e. g. Þórröðr vinon óra, Korm. 132; so Sighvat calls his own father Þórröðr (dissyll.). yet he makes it rhyme as if contracted (Þorröðr er var forðum), so Þ orðr sk orðu, Bjarn. (in a verse): the other name is Þuríðr, a fem. name, a weakened form for Þóríðr, Íb. 363 (qs. Þór-ríðr, like Sig-ríðr); thirdly, Þyri, a fem. name, weakened from Þór-vé, or still older Þór-veig, mod. Dan. Thyra, see Landn. 309; Þurvi (Þiurvi), gen. Þurviar, on Runic stones.
    II. in local names, Þórs-mörk, Þórs-nes, Þórs-á, Landn., Eb.; whence Þórs-nes-ingar, the men from Th., Landn.; and Þórs-ness-lönd, -þing, Eb., Landn., Korm.: Þórsnesinga-goðord, Landn., Eb., Sturl.: Þórs-engi, n., i. e. Þórs-vengi, = Thaasinge in Fünen, Denmark.
    C. COMPDS: Þórsdagr, Þórshani, Þórshof.

    Íslensk-ensk orðabók > ÞÓRR

  • 109 ÆTT

    * * *
    (pl. -ir), f.
    1) quarter of the heaven, direction, = átt( flugu þau í brott bæði samt í sömu ætt);
    2) one’s family, extraction, pedigree (hann var sœnskr at ætt); þaðan eru komnar þræla ættir, the race of thralls; telja ætt til e-s, to trace one’s pedigree to; e-t gengr í ætt, it is hereditary;
    3) generation (í ina þriðju eða fjórðu ætt).
    * * *
    f., like sætt (q. v.), the forms vary between átt and ætt; in old writers the latter form is by far the more common; in mod. usage they have been separated, átt meaning a quarter in a local sense, ætt a family: [ætt is akin to Ulf. aihts = τα ὑπάρχοντα; A. S. æhte = property; Early Engl. agte; Germ. acht = patrimony; the root verb is eiga, átti, like mega, máttr; from this original sense are derived both the senses, ætt = a family, and ætt or átt = Scot. ‘airt,’ ‘regio caeli;’ the etymology of átt from átta ( eight), suggested at p. 47, col. 1, is too fanciful.]
    B. An airt, quarter of the heavens, in gen. dat. pl. átta, áttum; eptir þat sá sól, ok mátti þá deila ættir, Fb. i. 431; átta ættir, eina ætt, Sks. 54; af suðr-ætt, … vestr-ætt, flugu brott í sömu ætt, … ór þeim ættum sem þér þóttu ernirnir fljúga, Ísl. ii. 195, 196; þá drífr snær ór öllum áttum, Edda i. 186 (so also Ub. l. c., but ættum Cod. Worm. l. c.); í allar áttir, Edda i. 182 (ættir Ub. l. c.); norðr-ætt, suðr-ætt, vestr-ætt, austr-ætt, qq. v.; hann skyldi auka ríki sitt hálfu í hverja höfuð-átt, Hkr. i. 49; af öllum áttum, from all ‘airts’ of heaven, Edda 40, Hkr. i. 33; ór ýmissum áttum, Orkn. (in a verse), and so on; see átt, p. 47.
    II. prop. what is inborn, native, one’s own, Lat. proprium; one’s family, extraction, kindred, pedigree; áttir, Grág. i. 238, Haustl. 10; allt er þat ætt þín, Óttar heimski, Hdl.; telja, rekja ættir, to trace pedigrees, id.; jötna ætt, id.; órar ættir, Vþm.; komnir af ætt Hörða-Kára, Fms. i. 287; hitt veit ek eigi hvaðan þjófs-augu eru komin í ættir várar, Nj. 2; tvá menn er ættir eru frá komnar, Adam ok Evu, Edda (pref.); dýrra manna ættir, … enginn stærisk af sinni ætt, Landn. 357; er þaðan komin mikil ætt, Eb. 123 new Ed.; hann er orðinn stórum kynsæll, því at til hans telja ættir flestir inir göfgustu menn á Íslandi, 126; Háleygja-ætt, Landn. 255; jarla-ættir, konunga-ættir, biskupa-ættir, etc., passim; ór ættum er ef lengra er rekit, out of the ætt, not genuine, spurious, Edda 124; e-t gengr í ætt, to be hereditary, of habits, character, diseases, or the like, Ó. H. 122; cp. úr-ætta.
    COMPDS: ættarbálkr, ættarbragð, ættarbætir, ættarferð, ættarfylgja, ættarfærsla, ættargripr, ættarhaugr, ættarhögg, ættarlaukr, ættarmenn, ættarmót, ættarnafn, ættarréttr, ættarskarð, ættarskjöldr, ættarskömm, ættarspillir, ættarstofn, ættarsvipr, ættartal, ættartala.
    ☞ Genealogies (ættir, ættar-tölur, ætt-vísi) form the ground-work of the old Icel. historiography; the ancient Saga-men delighted in them, and had a marvellous memory for lineages; in the Sagas the pedigrees give the clue by which to trace the succession of events, and supply the want of chronology. Whole chapters in the best Sagas, esp. at the beginning of a work, are set apart for genealogies, thus. Nj. ch. 1, 19, 20, 25, 26, 46, 57, 96, 97, 114, 115, 155, as also 47, 57, 58, 106 (begin.), Eb. ch. 1, 7, 8, 12, 65, Ld. ch. 1, 31, 32, Eg. ch. 23, Gullþ. ch. 1, Dropl. S. ch. 1–3, Þorst. hv. ch. 1–3, Þorst. Saga St. (the end), Rafns S. (the end-chapter), Flóam. S. ch. 1 (and esp. the end-chapter), Hænsa Þ. S. ch. 1, Gísl. S. pp. 8, 9, Vapn. S. ch. 3, Ísl. i. 353–362 (Biskupa-ættir), Guðm. S. ch. 1, Árna b. S. ch. 1, Þórð. S. hr. new Ed. (at the end), Fagrsk. 144–148, Orkn. S. ch. 39, 59. In the Sturlunga S. the initial chapters (Sturl. i. 44–55, with which the work of Sturla begins) are devoted to the tracing the families of that time; so also Sturl. i. 202–206, iii. 96, 97. But the chief store-house for genealogical knowledge is the Landnáma, which contains about 5000 pr. names, of which perhaps a third are names of women.

    Íslensk-ensk orðabók > ÆTT

  • 110 ÖRN

    * * *
    (gen. arnar, pl. ernir, acc. örnu), m. eagle (gunni at heyja ok glaða örnu).
    * * *
    m., gen. arnar, dat. erni, pl. ernir, acc. örnu; in mod. usage the word has become fem. örn, arnar, örn, pl. nom. acc. arnir; örn is like björn, an enlarged form from ari, q. v.: [A. S. earn; Chaucer erne; Dan. örn]:—an eagle; erninum, Bs. i. 350; örno ok hrafna, Grág. ii. 346, K. Þ. K. 136; snapir örn á aldinn mar, a saying, Hm. 62; seðja örnu, Hkv. 1. 35; gunni at heyja ok glaða örnu, id.; drúpir örn yfir, Gm.; er á asklimum ernir sitja, Hkv. 2. 48; falla forsar, flýgr örn yfir, Vsp. 58: mythical, örn gól árla, Hkv. Hjörv. 6 (an eagle telling the fate to a young hero): the eagle is the bird of the giants, jötunn í arnarham, Vþm., cp. the legend of giant Þjazi: arnar-flaug, f. eagle’s flight, as an ‘omen’ boding battle; nú er arnar-flaug; of vangi, Edda (in a verse): arnar-leir, m., Gd. 2; see leir II.
    II. Örn, as a pr. name, and Örn-ólfr, Veðr-örn: of a woman, Arna. III. = blóð-örn, q. v.; rista örn á baki e-m, Hkr. i. 108, Fas. i. 292, Skv. 2. 26.
    COMPDS: arnar-hamr, -kló, -fjöðr, -vængr, m. an eagle’s skin, … wing, Edda 13, 46, Fas. iii. 653, Stj. arnar-hreiðr, n. an eyrie. arnar-ungi, m. a young eagle, Sturl. iii. 185.

    Íslensk-ensk orðabók > ÖRN

  • 111 अपार्ण


    apâ̱rṇa
    mfn. (fr. apâ̱r above BR. seeᅠ abhy-arṇa), distant, far from (abl.) Nir.

    Sanskrit-English dictionary > अपार्ण

  • 112 अभ्यर्ण


    abhy-arṇa
    mfn. (fr. ṛi, orᅠ according to Pāṇ. 7-2, 25 fr. ard, in which case it should be written abhy-arṇṇa) near, proximate Ragh. II, 32, etc.. ;

    (am) n. proximity Mālatīm. etc.

    Sanskrit-English dictionary > अभ्यर्ण

  • 113 अभ्यर्णता


    abhy-arṇa-tā
    f. proximity Kād.

    Sanskrit-English dictionary > अभ्यर्णता

  • 114 अभ्यर्ण्ण


    abhy-arṇṇa

    Sanskrit-English dictionary > अभ्यर्ण्ण

  • 115 अर्णव


    arṇavá
    mfn. agitated, foaming, restless RV. VS. AV. ;

    (ás) m. a wave, flood RV. ;
    the foaming sea RV. VS. ;
    the ocean of air (sometimes personified as a demon with the epithet mahā́n orᅠ tanayitnús) RV. AV. ;
    (as, rarely am MBh. XIII, 7362) m. n. the sea;
    (hence) the number, « four» Sūryas. ;
    N. of two metres (cf. árṇa, m.)
    N. of wk. on jurisprudence
    - अर्णवज
    - अर्णवनेमि
    - अर्णवपति
    - अर्णवपोत
    - अर्णवभव
    - अर्णवमन्दिर
    - अर्णवमल
    - अर्णवयान
    - अर्णववर्णन
    - अर्णवसरिदास्रित
    - अर्णवोद्भव

    Sanskrit-English dictionary > अर्णव

  • 116 अर्णस


    arṇasá
    mfn. (fr. árṇas) agitated, foaming RV. V, 54, 6 ;

    (fr. árṇa) full of waves, (gaṇa tṛiṇâ̱di q.v.)

    Sanskrit-English dictionary > अर्णस

  • 117 खादोअर्ण


    khā́do-arṇa
    khā́do-arṇas
    mfn. « having a devouring flood», i.e. having a flood that carries away the bank (said of a river) RV. V, 45, 2 (Naigh. I, 13) ;

    etc. seeᅠ khād

    Sanskrit-English dictionary > खादोअर्ण

  • 118 खादोअर्णस्


    khā́do-arṇa
    khā́do-arṇas
    mfn. « having a devouring flood», i.e. having a flood that carries away the bank (said of a river) RV. V, 45, 2 (Naigh. I, 13) ;

    etc. seeᅠ khād

    Sanskrit-English dictionary > खादोअर्णस्

  • 119 न्यर्ण


    ny-arṇa
    mfn. waterless ṠāṇkhṠr.

    Sanskrit-English dictionary > न्यर्ण

  • 120 व्यर्ण


    vy-arṇa
    1) mfn. waterless, without water PañcavBr. ṠrS. ;

    2) mfn. (cf. Pāṇ. 7-2, 24)
    oppressed, harassed ( seeᅠ a-vyarṇa)

    Sanskrit-English dictionary > व्यर्ण

См. также в других словарях:

  • Arna — est un bydel, une division administrative de la kommune de Bergen en Norvège. Environ 16 000 habitants vivent dans cette banlieue rurale. Étant située derrière le mont Ulriken, Arna est géographiquement près du centre de Bergen, mais il faut un… …   Wikipédia en Français

  • Arna — ist der Name einer deutschen Schauspielerin (1904 1964), siehe Lissy Arna der Name einer Stadt in Griechenland, siehe Arna (Lakonia) der Name einer antiken Stadt in Umbrien (Italien), siehe Arna (Umbrien) ein Stadtteil der norwegischen Stadt… …   Deutsch Wikipedia

  • Arna — may refer to:*Arna, Greece *Arna, Norway *Antisense RNA, or aRNA …   Wikipedia

  • ARNA — civitas Lyciae, Xanthus postea dicta. Steph. Alia Umbrorum in Italia. Silius Ital. l. 8. v. 457. His urbes Arna, et latis Mevania campis, Hispellum, etc. Ptol. Α῎ρυα, Ι῞ρπελλον, Τοῦδερ. Σπολήτιον, Μηουανία. Populi Arnates. Plin. l. 3. c. 14 …   Hofmann J. Lexicon universale

  • Arna — Ar na, ||Arnee Ar nee, n. (Zo[ o]l.) The wild buffalo of India ({Bos, or Bubalus, arni}), larger than the domestic buffalo and having enormous horns. [1913 Webster] …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Arna — (a. Geogr.), Stadt in Umbrien in Italien, diesseit der Apenninen, an der Grenze von Latium; jetzt Civitella d Arno …   Pierer's Universal-Lexikon

  • arna — ×arnà sf. (4) Mlt, Knv žr. arnas …   Dictionary of the Lithuanian Language

  • arna — (De or. inc.). f. Vaso de colmena …   Diccionario de la lengua española

  • arna — ► sustantivo femenino Vaso de colmena. * * * arna (¿de or. prerromano?) f. Vaso de *colmena. * * * arna. (De or. inc.). f. Vaso de colmena …   Enciclopedia Universal

  • arna — ˈärˌnä noun ( s) Etymology: Hindi arnā; akin to Sanskrit araṇya forest, from araṇa foreign, distant; akin to Avestan auruna wild and perhaps to Latin alius other more at else : a wild water buffalo * * * arna /ärˈnä/ noun The Indian water… …   Useful english dictionary

  • Arnå — Sp Árnas Ap Arnå L u. Danijoje …   Pasaulio vietovardžiai. Internetinė duomenų bazė

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»