Перевод: со всех языков на все языки

со всех языков на все языки

(zuse-

  • 1 Zuse, Konrad

    [br]
    b. 22 June 1910 Berlin, Germany
    [br]
    German civil engineer who developed a series of computers before, during and after the Second World War.
    [br]
    Zuse grew up in Braunsberg, then in East Prussia, and attended the Technische Hochschule at Berlin-Charlottenburg to study civil engineering. In 1934 he became interested in calculatingmachines and the pursuit of a career in aeronautical engineering. Two years later, having taken a post as a statistician, in his spare time he built a mechanical computer, which he called Z1; for this he used two-state mechanical switches and punched-tape for the program input. This was followed by the design for Z2, which used electromechanical relays.
    Called to military service in 1939, he was soon sent to the Henschel aircraft factory, where he completed Z2. Between 1939 and 1941 the German Aeronautical Research Institute supported his development of Z3, which used 2,600 relays and a keyboard input. Taken into immediate use by the aircraft industry, both it and its predecessors were destroyed in air raids. Z4, completed towards the end of the war and using mechanical memory, survived, and with improvements was used in Switzerland until 1960. Other achievements by Zuse included a machine to perform logical calculations (LI) and his Plankalkul, one of the first computer languages. In 1950, with two friends, he formed the Zuse KG company near Bad Hersfeld, Essen, and his first Z5 relay computer was sold to Leitz in 1952. A series of machines followed, a milestone in 1958 being the first transistorized machine, Z22, of which over 200 were made. Finally, in 1969, the company was absorbed by Siemens AG and Zuse returned to scientific research.
    [br]
    Principal Honours and Distinctions
    Honorary Doctorate Berlin Technical University 1960. Honorary Professor Göttingen University 1960.
    Bibliography
    11 April 1936, German patent no. Z23 1391X/42M. 16 June 1941, German patent no. Z391.
    1 August 1949, German patent no. 50,746.
    1993, The Computer: My Life, Berlin: SpringerVerlag (autobiography).
    Further Reading
    P.E.Ceruzzi, 1981, "The early computers of Konrad Zuse 1935–45", Annals of the History of Computing 3:241.
    M.R.Williams, 1985, A History of Computing Technology, London: Prentice-Hall.
    KF

    Biographical history of technology > Zuse, Konrad

  • 2 Zuse Institute Berlin

    University: ZIB

    Универсальный русско-английский словарь > Zuse Institute Berlin

  • 3 Zuse Konrad

    Цузе Конрад (1910-1995), инженер, в 1941 г. создал первый в мире компьютер – три метра длиной и два метра высотой. Компьютер Z3 был построен в доме его отца, использовался для вычислений на заводах Хенкеля. Копию этого компьютера, построенную самим изобретателем, можно увидеть в Мюнхене, в Немецком музее (оригинал погиб во время бомбардировки в 1944 г.) → Hessen, Deutsches Museum

    Германия. Лингвострановедческий словарь > Zuse Konrad

  • 4 (konrad-zuse) Zentrum fuer Informationstechnik Berlin

    Information technology: ZIB (organization)

    Универсальный русско-английский словарь > (konrad-zuse) Zentrum fuer Informationstechnik Berlin

  • 5 ZIB

    1) Сокращение: Zimbabwe Sign Language
    2) Университет: Zuse Institute Berlin
    3) Вычислительная техника: (konrad-zuse) Zentrum fuer Informationstechnik Berlin (organization)

    Универсальный англо-русский словарь > ZIB

  • 6 zib

    1) Сокращение: Zimbabwe Sign Language
    2) Университет: Zuse Institute Berlin
    3) Вычислительная техника: (konrad-zuse) Zentrum fuer Informationstechnik Berlin (organization)

    Универсальный англо-русский словарь > zib

  • 7 computer

    [këm'pju:të:] n 1. makinë llogaritëse; kompjuter, ordinator. 2. llogaritës, njehsues (person)
    - Kompjuteri është pajisje elektronike shumë e ndërlikuar që shërben për regjistrimin, transmetimin dhe përpunimin e informatave që mund të manifestohen si llogaritje, udhëheqje të proceseve, përpunim i tekstit, të dhënave të ndryshme si dhe për përdorime më të përgjithëshme. Kompjuteri, marrë në kuptimin e gjerë, përbëhet prej dy komponentëve të quajtura: harduer ( hardware - pjesë fizike e tij) dhe softuer ( software - programet dhe udhëzimet për punë). Me fjalë tjera, softueri është pjesa programore e hardueri pjesa mekanika e kompjuterit.
    ● Hardueri përmban komponentet fizike të kompjuterit siç janë: tastiera ( Keyboard), monitori, shtypësi ( Printer), miu ( Mouse), disku i ngurtë ( Hard Disk), njësia e diskut, disketa ( Floppy Disk), njësia e disketës, CD-ROM-i ( CD ROM), njësia e CD-ROM-it, vizatuesi, modemi, lexuesi ( Scanner), kamera digjitale etj.
    ● Softueri përmbanë programet dhe të dhënat të cilat e udhëzojnë kompjuterin në punën e tij, literatura, dokumentacioni dhe udhëzimet në lidhje me kompjuterin. Hardueri mund të krahasohet me gramafonin e disqet, ndërsa softueri me muzikën e inçizuar në disqe.)
    Zhvillimi historik i kompjuterit
    - Njeriu gjithmon ka tentuar të zgjidhë edhe problemet monotone, të vështira dhe të papërshtatshme. Gjatë zgjidhjeve të këtyre problemeve ka hasur në punë të vështira fizike, prandaj, çdo here ka tentuar që të liroj veten nga këta punë duke menduar makina të lloj-llojshme. Një makinë e këtyllë për lehtësimin e llogaritjeve aritmetike është makina e quajtur Abacus për të cilën dihet se është në përdorim prej para 5000 vjetëve. Kjo makinë i ngjanë numratores së sotme të cilën e përdorin nxënësit në klasë të pare dhe njihet si zanafilla e kompjuterëve të sotëm. Prej kohës së zbulimit të Abacusit e deri në shekullin 17 historia e zhvillimit të kompjuterëve nuk posedon të dhëna për ndonjë lëvizje në rrugën e zhvillimit të kompjuterëve.
    - Gjatë shekullit 17, respektivisht në vitin 1614 matematikani skocez J. Napier zbulon logaritmet dhe në vtin 1622 W. Oughtred ndërton kompjuterin (makinën) logaritmik cirkular për llogaritjen e logaritmeve.
    - Në vitin 1649 Blaise Pascal ndërton makinën mekanike për kryerjen e operacioneve aritmetike. Makina e Pascalit është e ndërtuar prej disa dhëmbëzorëve të cilët në lëvizje vendohen mekanikisht (me dorë). Ideja e konstruktimit të një makine-kalkulatori (kalkulator quhet makina e cila kryen operacionet aritmetike) ka qenë lehtësimi i punës së të atit të tij i cili ka qenë puntor i tatimeve (mbledhës i tatimeve) dhe ka patur nevojë për shumë llogaritje.
    - Në vitin 1672 G.W. Laibniz në Pariz projekton kalkulatorin mekanik më të përsosur nga dy të parët i cili me sukse do t'i kryej katër operacionet elementare aritmetike. Kufizimi në realizimin konkret të këtij kalkulatori ka qenë teknologjia e dobët e asaj kohe prandaj ky projekt ka ngelur i pa realizuar. Është interesant të përmendet se Laibnitz ka qenë pioneri i parë në hulumtimin e sistemit binar i cili përdoret në ndërtimin e kompjuterëve të sotëm. Gjatë 150
    viteve në vazhdim të gjithë tentimet për zhvillimin e kalkulatorëve kanë qenë të inspiruar nga kalkulatori i Laibnitzit.
    - Në vitin 1822 Anglezi Charles Babbage paraqet projekt të një kalkulatori krejtësisht të ndryshëm i dedikuar për llogaritjen e tabelave për funksione të caktuara. Projekti i këtillë do të finansoheshe nga qeveria Angleze e asaj kohe dhe do të përdoreshe për llogaritjen e tabelave për navigacionin detar. Për shkak të kompleksitetit dhe kushteve financiare e teknologjike ky projekt nuk u krye, në vitin 1842 definitivisht projekti u ndërpre. Makinën e këtillë Babbage e quajti makina diferenciale. Projektin e makinës diferenciale me sukse e realizuan Suedezët në vitin 1854 nën udhëheqen e P. G. Scheutza (duke i zbatuar sqarimet dhe vërejtjet e dhëna nga Babbage në 7000 faqe të shkruara) dhe makina e fituar nën pogon mekanik me sukse i llogariti tabelat (për 80 orë ka logarit 10000 logaritme).
    - Në vitin 1835 Babbage erdhi në idenë e konstruktimit të një makine programabile me funksionet që i kanë kompjuterët e tanishëm (me njësinë aritmetike-logjike, memorjen, etj.). Makinën e këtillë e quajti makina analitike. Për shkak të krizave finaciare dhe të vështirësive teknologjike kjo makinë ngeli vetëm në fazën e projektimit në letër por dha një inpuls të fuqishëm në zhvillimin e kompjuterëve të mëtutjeshëm.
    - Koha moderne fillon me përdorimin e energjisë elektrike në makinat për llogaritje. Në vitin 1884 emigranti gjerman në Amerikë Herman Holerith patenton makinën e pare elektrike e cila do të mund të rendit (sortoj) kartelat e shpuara me të dhënat për banorët e Amerikës. Makina e Holerithit në lëvizje vendoheshte me ndihmën e baterive. Qëllimi i kësaj makine ishte renditja e kartelave me të dhënat e banorëve të Amerikës të regjistruar në vitin 1890. Holerithi ishte inzhenier dhe punonte në institutin e statistikës, problem në atë kohë ishte përpunimi statistikor i të dhënave. Kështu regjistrimi statistikor në teren zgjatë disa muaj ndërsa përpunimi zgjate disa vjetë por bile edhe dhjetra vjetë dhe kur të dhënat përpunoheshin rezultatet e fituara ishin të vjetëruara (sepse regjistrimi statistikor zakonisht bëhet çdo 10 vjetë). Qeveria e asaj kohe shpall konkurs për përpunimin automatik të të dhënave me qëllim të përshpejtimit të përpunimit. Holerithi pasi punonte në institutin ku bëheshte përpunimi i të dhënave të këtylla, e njihte problemin dhe për këtë qëllim patentoi makinën e tij. Kështu me ndihmën e 56 makinave të Holerithit u aritë që të dhënat statistikore për popullsinë e Amerikës të përpunohen vetëm për gjashtë javë (në atë regjistrim Amerika doli me 62 622 250 banorë).
    - Pas këtij suksesi Holerithi themeloi kompaninë për prodhimin dhe huazimin e këtyre makinave (makina quheshe Tabulating Machine) me emrin Tabulating Machine Company e cila në vitin 1924 u bashkua me disa kompani të tjera dhe ndëroi emrin në IBM (International Business Machines), e njohur edhe sot.
    - Në vitin 1936 gjermani K. Zuse në Berlin arrinë të konstruktoj kalkulatorin programabil i cili do të mund të zgjidhë barazimet lineare. Zuse ariti të konstruktoj makinën e pare e cila shfrytëzonte sistemin binar, këtë makinë e konstriktoi në katër modele të njëpasnjëshëm Z1, Z2, Z3 dhe Z4, por modeli Z4 ngeli vetëm si ide interesante.
    - Me fillimin e luftës së dytë botërore interesimi për makina llogaritëse (kompjuterë) u zvoglua dhe gjithnjë mendohej në përmirësimin e armatimit. Mirëpo për prodhimin e armëve të reja artilerike nevoitej një hulumtin më i thellë dhe llogaritje të vështira, për hulumtime dhe llogaritje të thella nevoiteshe kohë e cila mungonte. Në vitin 1942 Fakulteti Moore School of Electrical Engineering nga Universiteti i Pensilvanisë bashkë me institutin Ballistic Research Laboratory nga armata Amerikane filloi hulumtimet për një makinë-kompjuter i cili do t'u lehtësonte punën puntorëve në industrinë ushtarake për prodhimin e armatimit artilerik respektivisht do të llogaritë tabelat balistike. Projekti deri në 1943 ishte në fshehtësi. Në vitin 1943 filloi ndërtimin nën udhëheqjen e udhëheqësve të projektit John W. Mauchly dhe J. Presper Eckert. Kompjuteri i menduar u quajt ENIAC (Electronic Numerical Integrator and Computer) dhe në përdorim u lëshua më 15 Shkurt 1946. Kompjuteri ENIAC meret si kompjuteri i parë i formës dhe me funksionet e kompjuterëve të sotëm. Me konstruktimin e ENIAC-ut fillon edhe gjenerata e parë e zhvillimit të kompjuterëve. Vlenë të përmendet se idenë për ndërtimin e kompjuterit të këtillë (në vitin 1930) e dha matematicienti John V. Atanasoff i cili në atë kohë punonte me kompjuterët analog për zgjidhjen e barazimeve lineare në lëminë e kërkimeve operacionale si dhe matematikani i shekullit 20 John von Neuman i cili ariti që teoretikisht ta përpunojë idenë dhe të bëjë sistematizimin e idesë.
    - Kompjuteri ENIAC përmbante afër 18000 llëmba elektronike, peshonte afër 30 tonë, zënte sipërfaqe prej 150 m2.
    - Kompjuterët e prodhuar prej vitit 1946 deri 1953 (kompjuterët EDVAC, ILLIAC, MANIAC etj.), njihen si gjenerata e parë dhe karakterizohen me llëmbat elektronike.
    - Me zbulimin e tranzistorit fillon gjenerata e dytë, kjo gjenerat zgjat prej vitit 1953 deri 1964. Tek kompjuterët e gjeneratës së dytë fillon zbatimi i gjuhëve të larta programore (Fortran-i paraqitet në vitin 1957, Algol në vitin 1961, etj.)
    - Gjenerata e tretë e kompjuterëve fillon në vitin 1964 dhe vazhdon deri në vitin 1971, kompjuterat e konstruktuar në këtë periudhë karakterisohen me qarqet e integruara-çipat.
    - Gjenerata e katër e kompjuterëve fillon në vitin 1971, kompjuterët e kësaj gjenerate karakterizohen me qarqet integrale të dendësisë së madhe LSI dhe VLSI (V-very). Gjenerata e katër e kompjuterëve ende është e hapur, PC kompjuterët e sotëm i takojnë gjeneratës së katër.
    - Për dallim nga katër gjeneratat e para kompjuterët e të cilave bëjnë përpunimin e të dhënave, kompjuterët e gjeneratës pestë e cila fillon në vitin 1981 bëjnë përpunimin e njohurive. Në këtë gjeneratë bien makinat e quajtura Robot.
    - Kompjuterët e gjeneratës së gjashtë (njëherit gjenerata e fundit e kompjuterëve) e cila fillon në vitin 1986 merren me përpunimin e inteligjencës. Kompjuterët e kësaj gjenerate quhen Neurocomputers (Kompjuterët neural, Kompjuterët biologjik) të cilët në punën e tyre tentojnë të imitojnë trurin dhe sistemin nervorë të njeriut. Këta kompjuterë në fillim të jetës mësojnë (me metoda speciale eksperimentale) dhe pastaj janë në gjendje të veprojnë pa prezencën dhe ndikimin e njeriut.
    PJESA PROGRAMORE E KOMPJUTERIT-SOFTUERI
    Sistemi operativ
    - Programet, asemblerët dhe kompajlerët ekzekutohen në kompjuter, në praninë e një mjedisi të caktuar programues. Këtë mjedis programues e përcakton sistemi operativ. Sistemi operativ është një grumbull i programeve i cili manipulon me resurset dhe shërbimet e sistemit kompjuterik (harduerit), siç janë memoria qëndrore, njësitë hyrëse-dalëse, etj. Pra sistemi operativ e komandon (manipulon) me hardverin e sistemit kompjuterik. Programi, në mënyrë implicite apo eksplicite, vetëm përmes direktivave të sistemit operativ mund t'i shfrytëzojë resurset dhe shërbimet e sistemit kompjuterik. Pra programi e urdhëron apo kërkon nga sistemi operativ shfrytëzimin e resurseve kompjuterike.
    - Nga kjo që u tha më sipër shihet se programet të cilat i shkruajmë (programeve aplikative) në gjuhët larta programuese, nuk e komandojnë harduerin, por i dërgojnë komanda sistemit operativ, i cili më pastaj manipulon me harduer për të arritur te rezultatet e dëshiruara. Kjo do të thotë se sistemi operativ është një lloj ndërmjetësuesi (interfejs) në mes të programeve aplikative dhe harduerit kompjuterik.
    - Roli kryesor i sistemit operativ është të shërbej si ndërmjetësues në mes të shfrytëzuesit dhe hardverit kompjuterik, dhe në mes të programeve aplikative dhe hardverit kompjuterik.
    - Ekzistojnë sisteme të ndryshme operative, mirëpo më të njohurat në PC janë MS-DOS dhe MS WINDOWS 95.
    - MS-DOS ( MicroSoft Disk Operating System), që do të thotë sistemi operativ i diskut i majkrosoftit. Nga këndi i vështrimit të programerit MS-DOS është sistem operativ hierarkial, që përmbanë tri nivele (shtresa), të cilat e ndajnë shfrytëzuesin dhe programet aplikative prej hardverit kompjuterik. Këto shtresa janë BIOS ( Basic Input-Output System që do të thotë sistemi themelor për hyrje-dalje), kerneli i DOS-it, dhe interpretuesi i komandave. Shtresa më e ulët është BIOS-i. BIOS-i kryesisht manipulon me këto njësi hardverike:
    ● Konzolla (tastatiera dhe ekrani);
    ● Printed i përgjithshëm;
    ● Portet serike;
    ● Orën e taktit të kompjuterit;
    ● Diskun startues.
    - Kerneli i DOS-it, përveq tjerash, ofron shërbimet për:
    ● Manipulimin e folderëve dhe fajllave;
    ● Manipulimin e memories qëndrore;
    ● Kohën dhe datën;
    ● Menagjmentin e programeve aplikative.
    - Interpretuesi i komandave ka për detyrë që të ekzekutojë komandat të cilat ia jep shfrytëzuesi, duke kyçur edhe leximin dhe ekzekutimin e programeve aplikative.
    - Edhe pse Windows është paraqitur në mes të viteve 1980, nuk pati ndonjë sukses të madh në treg. Mirëpo me lansimin e verzionit Windows 3.0 më 1990, e sidomos me Windows 3.1 një vit më vonë e gjithë kjo ndryshoi, dhe tani Windows është produkt softverik i dyti më i shituri i të gjitha kohrave, pas MS DOS-it (e sidomos me lajmërimin e Windows 95/98).
    Windows punon se bashku me DOS-in por sillet si sistem operativ në vehte. Duke i shtuar nivel softverik mbi DOS, Windows-i i shton zgjerime grafike DOS-it.
    - Popullariteti i Windows-it i ka shtyer shumë programerë dhe shtëpi softverike botuese që të zhvillojnë aplikacione të cilat janë vetëm për Windows. Të gjitha këto aplikacione kanë një pamje të përgjithshme të ngjashme. Nëse dini të drejtoni një strukturë të menysë në një aplikacion të Windows-it atëherë dini të bëni të njejtën gjë edhe në aplikacionet tjera.
    - Përparësitë kryesore të Windows-it janë:
    ● Platformë multitasking, në të cilën shumë aplikacione mund të ekzekutohen në të njejtën kohë.
    ● Pamje gjenerale e ngjashme e të gjitha aplikacioneve të shkruara për Windows.
    ● Mjedis grafik, i cili manipulohet me ndihmën e miut (apo tastierës).
    ● Mundësia e shkëmbimit të informatave - duke përfshirë fotografi, dokumente, etj. ndërmjet aplikacioneve të ndryshme.
    ● Një numër të veglave ndihmëse, duke përfshirë editor të tekstit, program per vizatim, kalkulator, program komunikues për modem, etj.
    • computer dating [këm'pju:të:deiting] n. takim (dy personash) me ndihmën e sistemit informatik telefonik
    • computerese [këmpju:të'ri:z] n. gj.fol. zhargon i / gjuhë e informatikës
    ● computer game [këm'pju:të:geim] n. lojë elektronike, lojë me kompjuter
    ● computer aided design, computer assisted design [këm'pju:të: eidid di'zain/ ë'sistid] n. vizatim teknik me kompjuter
    ● computerist [këm'pju:tërist] n. amer. informatikan
    ● computerization [këmpju:tërai'zeishën] n 1. trajtim elektronik, kompjuterizim; automatizim. 2. hedhje (të dhënash etj) në kompjuter
    ● computerize [këm'pju:tëraiz] vt 1. informatizoj, kompjuterizoj; përpunoj në kompjuter. 2. hedh në kompjuter
    ● computer language [këm'pju:'længwixh] n. gjuhë programimi
    ● computer literate [këm'pju:'litërit] adj. që ka njohuri në informatikë, që njeh kompjuterin
    ● computer operator [këm'pju:'opëreitë:(r)] n. kompjuterist, person që punon në/me kompjuter
    ● computer programmer [këm'pju:'prëugræmë:(r)] n. kmp. programist
    ● computer science [këm'pju:'saiëns]n. informatikë
    ● computer studies [këm'pju:'stadis] n. informatikë
    ● computing [këm'pju:ting] n. ( computer science) informatikë
    * * *
    kompjuter

    English-Albanian dictionary > computer

  • 8 aequus

    aequus (aecus), a, um, Adj. m. Compar. u. Superl., gleich, I) in sich selbst gleich, 1) eig.: a) von der Oberfläche des Bodens, eben, gerade = wagerecht, horizontal (Ggstz. superior od. inferior, acclivis od. declivis, pronus), locus, qui est ad libellam aequus, Varr.: aequus et planus locus, Cic.: in aequum locum se demittere, in die Ebene, Caes.: paulo aequiore loco consistere, Caes.: ex aequo loco loqui, im Senate (Ggstz. ex inferiore loco, zu den Richtern, die höher saßen, u. ex superiore loco, von der Tribüne zum Volke), Cic.; vgl. ex superiore et ex aequo loco sermones habitos, in öffentl. u. Privat-Angelegenheiten, Cic. – neutr. subst., aequum, ī, n., das ebene Terrain, die ebene Fläche ( das Niveau), das flache, freie Feld, facile in aequo campi victoriam fore, Liv.: in aequum descendere, degredi, Liv. a.u.: u. in aequum descendere bildl. = sich zu jmd. ganz herablassen, Sen.: ut primum agmen aequo, ceteri per acclive iugum insurgerent, Tac. – auch vom Plateau einer Anhöhe, in aequum eniti, Tac. ann. 2, 80 extr. – b) von andern Gegenständen, gleich, gerade, wagerecht, aequa frons (milit. t.t.), eine gleiche, gerade Linie od. Front, Liv.: statera posita examine aequo (mit gerade stehendem Zünglein = im Gleichgewicht), Suet.

    2) übtr.: a) wie unser nicht uneben = günstig, ge legen (Ggstz. iniquus), vom Orte, locum se aequum ad dimicandum dedisse, Caes.: etsi non aequum locum videbat suis, Nep.: ut locus procul muro satis aequus agendis vineis fuit, Liv.: ut quibus locus aequior esset, durch ihre Stellung mehr begünstigt, Liv. – von der Zeit = günstig gelegen, et tempore et loco aequo instructos, Liv.: neque tempore neque loco aequo, Suet.: iudicium aequiore tempore fieri oportere, Cic. fr. – b) vom Gemüt = sich gleichbleibend, gleichmütig, ruhig, gelassen, gleichgültig, zufrieden, geduldig, concedo, et quod animus aequus est et quia necesse est, Cic.: quidquid tribunus plebis loquitur, assuestis aequi (mit Gleichgültigkeit) audire, Liv.: u. so laudationem mortui aequis auribus audivit, Liv.: quod adest memento componere aequus, Hor.: aequam memento rebus in arduis servare mentem, Hor.: praesentibus aequus, zufrieden mit, Hor. – Bes. häufig im adverbial. Abl., aequo (aequiore, aequissimo) animo, mit Gleichmut, mit Gelassenheit, mit Befriedigung, mit Ruhe, getrosten Mutes, ruhig u. getrost, unbesorgt wegen des Ausgangs (Ggstz. animo iniquo), pati (absol.), Plaut.: pati od. ferre m. Akk. od. m. Akk. u. Infin., Cic.: aequiore quidam animo ferunt praecīdi spem suam quam trahi, Sen.: aequissimo animo ferre m. Akk. u. Infin., Suet.: aequo animo servitutem tolerare, Sall.: alqd accipere (aufnehmen), Sall.: animo aequo alqm spectare (zuse hen), Cic.: utrum aequo an iniquo animo mortem subieris, iam nihil refert, Lact. 3, 27, 8: animo aequissimo mori (Ggstz. animo iniquissimo), Cic. de sen. 83: im Plur., animis libentibus aut aequis alqd remittere, Cic.: eam sententiam haud aequioribus animis quam ipsorum quondam postulatum audire, Liv.

    II) der Beschaffenheit, Eigenschaft nach einem andern gleich, 1) eig.: a) gleich = gleich breit, gleich lang, gleich hoch, gleich weit, gleich schwer, α) von Gleichartigem: aequā latitudine, atque ille congesticius agger fuerat, Caes.: aequo fere spatio abesse, Caes.: aequo discrimine, Verg.: sequitur patrem non passibus aequis, begleitet den Vater mit kürzeren Schritten, Verg.: aequis pedibus procedere (vom Distichon), wie aequis numeris (vom Hexameter), Ov.: aequā lance, Cod. Theod.: aequā utrimque librā (im Gleichgewicht) alqd deportare alio, Plin. – β) von Ungleichartigem: urbs erat in summo nubibus aequa iugo, Ov.: aequum arcibus aggerem attollunt, Ov. – b) gleich = gleich verteilt, gleich zugewogen, gleich groß ( wie ἴσος), non tertia portio, verum aequa, Plin.: u. so oft aequis portionibus od. pensionibus (dare, solvere u. dgl.), in gleichen Raten, Liv.: m. Ang. des Vergleichungspunktes durch atque (ac), quam, cum m. Abl., aequo mendicus atque ille opulentissimus censetur censu ad Acheruntem mortuus, Plaut.: cum aequam partem tibi sumpseris, atque populo Romano miseris, Cic.: postulante patre eius, ut aequum ei ius in omnibus provinciis exercitibusque esset, quam erat ipsi, Vell.: utinam esset mihi pars aequa amoris tecum, Ter.: aequo et pari cum civibus iure vivere, Cic.: ut ita sortem aequam sibi cum collega dent, Liv. (u. so m. folg. cum u. Abl. oft bei Liv., s. Fabri Liv. 21, 3, 6).

    2) übtr.: a) der innern Beschaffenheit nach gleich, α) übh., gleich = gleichgestellt, leges, Lucr.: in aequa laude ponere, für gleich lobenswert halten, Cic.: aequa condicio, aequum certamen proponitur, Liv.: aequi istuc faciam, das wird mir gleich gelten od. sein (gleichgültig sein), Plaut. mil. 784. – u. so die milit. t.t.: aequa pugna, gleicher, unentschiedener, schwankender, Liv.: aequo proelio od. aequo Marte (εξ ἴσου) discedere, das Gleichgewicht behaupten (Ggstz. superiorem esse od. discedere), Caes. u. Iustin.: so auch aequā manu discedere (Ggstz. superiorem esse), Sall.: u. aequā manu abscessum est, Tac.: aequis manibus dirimere pugnam, Liv.: aequo Marte (mit gleicher Aussicht auf den Sieg) pugnare, Liv., contendere, Flor. u. Curt. – β) der Zahl, den Kräften, dem Range nach gleich, gleichstehend (Ggstz. s uperior od. inferior), numerone an viribus aequi non sumus? Verg. – in superiores contumax, in aequos (gegen seinesgleichen) et pares fastidiosus, in inferiores crudelis, Cornif. rhet.: quia regibus aequa, nedum infima insolita sunt, weil Königen schon Gleichsetzung, geschweige denn die tiefste Erniedrigung etwas Ungewohntes ist, Tac. – dah. γ) die adverb. Ausdrücke: ex aequo, von gleicher Stufe aus, gleichmäßig, in gleichem Maße, auf gleiche Weise, sol ex aequo metā distabat utrāque, Ov.: ex aequo convenit, Tibull.: mundum ex aequo temperantia, was die Welt im Gleichgewicht erhält, Sen. – u. = εξ ἴσου, unter gleichen (politischen) Verhältnissen od. Bedingungen, mit gleichen Rechten (s. Weißenb. Liv. 37, 36, 5), ex aequo venire in amicitiam, Liv.: quae disceptatio ex aequo relicta est? Liv.: pax ex aequo utilis, Tac. – in aequo, auf gleicher Stufe, in gleicher Geltung, -Lage, in gleichen Verhältnissen, -Rechten, gew. mit esse, stare, zB. ne in aequo hostes vestri nostrique apud vos sint (gleiche Rechte bei euch haben) ac nos socii; immo ne meliore iure sint, Liv.: quod in aequo est, gleichviel gilt, Sen.: infra deos sumus, non in aequo illis stetimus, stehen nicht mit ihnen auf gleicher Stufe, Sen.: so auch industriosque aut ignavos pax in aequo tenet, auf gleicher Stufe, in gleichen Verhältnissen, Tac.: u. in aequo eum duarum potentissimarum gentium summis imperatoribus posuerunt, sie stellten ihn auf gleiche Stufe mit usw., Liv. – in aequo positum est mit folg. Infin., Val. Max. 6, 9 ext. 9.

    b) gleich gegen den einen wie gegen den andern verfahrend, bes. in Rechtssachen, billig (Ggstz. iniquus, iniustus), α) v. Pers., gerecht und billig, unparteiisch, arbiter, Plaut.: praetor, iudex, testis, Cic.: se alci aequum praebere, Cic.: ne plus iniquum possit quam aequum oratio, facite aequi sitis, Ter.: ab aequis atque etiam a propensis in hanc partem colamur, Cic. – β) v. Lebl., billig, recht und billig, iudicia, Cic.: condicio (Ggstz. iniqua versura), Nep.: aequa et honesta postulatio, Cic.: aequa lex et omnibus utilis, Cic.: quam orationem... aequam arbitror videri posse, Liv.: quod aequum sit in Quintium, id iniquum esse in Naevium, Cic. – bes. oft aequum est = es ist billig, recht und billig (s. Wagner Plaut. aul. 122 u. Ter. heaut. 949), ut est aequum, Plaut.: deinde postulo, sive aequum est, te oro, Ter.: ut aequum censeo, Plaut.: at quibus verbis? modo »aequum sibi videri«, modo »non iniquum«, Cic.: m. Dat., sicut aequum est homini, Cic.: m. Abl. pers. ( wie dignus), plus vidissem, quam me atque illo aequum foret, für mich u. ihn sich ziemen würde, Plaut.: oft m. Infin. Pass., nunc non aequum est abduci, Plaut.: auch m. Infin. Act., ut facere aequum, Plaut.: meist m. Acc. c. Infin., aequum est vos ignoscere, Ter.: tibi me est aequum parēre, Verg.: aequum esse eum et officio meo consulere et tempori, Cic.: aequius vos erat candidatas venire, es war besser, Plaut.: seltener m. ut u. Konj., aequum tibi videatur, ut ego, alienum quod est, meum esse dicam, Plaut. – neutr. subst., aequum, ī, n., das Billige, die Billigkeit, quid in iure aut in aequo verum aut esset aut non esset, Cic.: utilitas iusti mater et aequi, Hor.: aequa postulare, Liv.: per aequa per iniqua, durch jedes billige oder unbillige Mittel, auf geradem oder ungeradem Wege, um jeden Preis, es koste, was es wolle, Liv. 2, 32, 7. – Abl. aequo bei Komparativen (= quam aequum est), als recht od. billig ist, allzu, nur zu sehr, miser amplius aequo, Plaut.: gravius aequo, Sall.: largius aequo Hor.: flagrantior aequo, Iuven. – oft verb. aequum et bonum u. aequum bonumque od. bl. aequum bonum, was recht und gut, recht und billig ist, das Rechte und Billige, Recht und Billigkeit, aequum bonum colere, Plaut.: fit reus magis ex aequo bonoque, quam ex iure gentium Bomilcar, Sall.: contra scriptum de aequo et bono dixit, Cic.: neque quicquam queo aequi bonique ab eo impetrare, auf dem Wege der Billigkeit, -der Güte, Plaut.: si tu aliquam partem aequi bonique dixeris, wenn du nur ein halbwegs billiges Wort sprichst, Ter.: Superl., hoc optumum atque aequissumum est, Plaut. – dah. als t.t. die Rechtsformel: quod od. quantum aequius melius od. melius aequius, wie es billiger und besser ist, Cic.: u. so utrumque fieri sit melius atque aequius, Quint. – u. endlich die Redensart aequi bonique od. bl. aequi boni facere alqd, etw. nach Rücksichten der Billigkeit beurteilen = etw. gut aufnehmen, sich gern gefallen lassen, sich in etw. fügen, mit etw. fürlieb nehmen, an etw. nicht mäkeln (s. Wagner Ter. heaut. 787), Ter., Liv. u. Cic.

    c) gegen andere gelassen, nachsichtig, ihnen gewogen, geneigt, wohlwollend, günstig (Ggstz. iniquus, inimicus), non aequa Pallas, ungünstige, grollende, Verg.: nobilitate inimicā, non aequo senatu, Cic.: aequo Iove, mit Jupiters Wohlwollen od. Beifall, Hor.: adeste aequo animo, schenkt ein geneigtes Gehör, Ter. (s. Spengel Ter. Andr. prol. 24): minus aequis animis auditus est Scipio, fand weniger geneigtes Gehör, Liv.: aequos adhiberent animos ad pacem accipiendam, möchten sich zur A. des Fr. geneigt zeigen, Liv.: meis aequissimis utuntur auribus, ich höre ihnen mit dem größten Vergnügen zu, Cic.: ne in senatu quidem satis aequis auribus audiebatur, fand er ein recht geneigtes Gehör, Liv.: oculis aequis aspicere, Verg., videre, Curt. – m. Dat., alumnis, Hor.: aequa Venus Teucris, Pallas iniqua fuit, Ov.: pater est aequus sorti utrique, meinem V. ist beides genehm, Verg.: ipsis est aër avibus non aequus, nicht heilsam, Verg. – m. in u. Abl. (der nähern Bestimmung), aequus in hoste fuit, Prop. 3, 19, 28. – Plur. subst., aequi, die Freunde (Ggstz. iniqui), gew. verb. aequi et iniqui, od. aequi iniquique, Freund und Feind, Ter., Cic. u. Liv. (s. Wagner Ter. heaut. prol. 27. Fabri Liv. 22, 26, 5): auch m. Genet., absentium aequi, Tac. ann. 6, 36. – / Arch. Nom. Sing. Mask. aequos, Plaut. aul. 187. Ter. adelph. 837. Verg. georg. 2, 225: Akk. Sing. Mask. aequom, Enn. tr. 138 (228). Plaut. capt. 995 u.ö. Ter. eun. 478 u. 870; heaut. 91 u.ö. Cato r.r. 146, 3. – arch. Form aiquos, Akk. aiquon, Corp. inscr. Latin. 1, 196, 27. – arch. Form aecus Enn. tr. 135 (226) u. 161 (147). Pacuv. tr. 32. Verg. Aen. 6, 129; 10, 450; 12, 20 R.; Liv. 42, 47, 3 W. Sen. contr. 9, 3 (26), 1. M. Caes. in Fronto ep. ad M. Caes. 4, 12. p. 61, 10 N. Gell. 4, 9, 12: aiquom = aequum, Corp. inscr. Lat. 1, 196, 11.

    lateinisch-deutsches > aequus

  • 9 zusehen

    zusehen, I) zuschauen: spectare. inspectare. spectatorem esse. – prospectare (aus der Ferne) – einer Sache oder bei etwas z., alqd spectare od. inspectare. alcis rei spectatorem esse od. se praebere (eig., etwas mit ansehen); alqd prospicere od. prospectare (eig., aus der Ferne mit ansehen, z.B. incendium e Tiberiana domo prospic.); alqd observare (etw. von fern beobachten); alqd fieri pati (etwas geschehen lassen, bei etw. ruhig z., z.B. populabundos in agris Romanos vagari); impunitum alqd amittere od. dimittere od. ferre (ungestraft lassen). – einem Schauspiel bis zu Ende z., perspectare alqd (z.B. inter maximos imbres): mit jmd. in einem Schauspiel z., alqo consessore spectare. – müßig bei etwas z., otiosum alcis rei spectatorem se praebere (z.B. pugnae: u. calamitatis); auch videre m. folg. Akk. u. Infin. (gleichgültig mit ansehen, daß etc., z.B. eam oram plenam hostium esse factam videamus?): jmd. zuse hen lassen bei etwas. alqo spectante od. inspectante alqd facere. – II) Sorge tragen: videre (z.B. hoc ipse viderit: u. diligenter videbis, ut etc.). – experiri (die Probe machen, z.B. uterque quid possit. experiamur). – ich will zusehen. hoc mihi curae erit: sieh zu, daß nicht etc., vide, ne etc.; cave, ne etc.

    deutsch-lateinisches > zusehen

  • 10 Zentrum fuer Informationstechnik Berlin

    Information technology: (konrad-zuse) ZIB (organization)

    Универсальный русско-английский словарь > Zentrum fuer Informationstechnik Berlin

  • 11 aequus

    aequus (aecus), a, um, Adj. m. Compar. u. Superl., gleich, I) in sich selbst gleich, 1) eig.: a) von der Oberfläche des Bodens, eben, gerade = wagerecht, horizontal (Ggstz. superior od. inferior, acclivis od. declivis, pronus), locus, qui est ad libellam aequus, Varr.: aequus et planus locus, Cic.: in aequum locum se demittere, in die Ebene, Caes.: paulo aequiore loco consistere, Caes.: ex aequo loco loqui, im Senate (Ggstz. ex inferiore loco, zu den Richtern, die höher saßen, u. ex superiore loco, von der Tribüne zum Volke), Cic.; vgl. ex superiore et ex aequo loco sermones habitos, in öffentl. u. Privat-Angelegenheiten, Cic. – neutr. subst., aequum, ī, n., das ebene Terrain, die ebene Fläche ( das Niveau), das flache, freie Feld, facile in aequo campi victoriam fore, Liv.: in aequum descendere, degredi, Liv. a.u.: u. in aequum descendere bildl. = sich zu jmd. ganz herablassen, Sen.: ut primum agmen aequo, ceteri per acclive iugum insurgerent, Tac. – auch vom Plateau einer Anhöhe, in aequum eniti, Tac. ann. 2, 80 extr. – b) von andern Gegenständen, gleich, gerade, wagerecht, aequa frons (milit. t.t.), eine gleiche, gerade Linie od. Front, Liv.: statera posita examine aequo (mit gerade stehendem Zünglein = im Gleichgewicht), Suet.
    2) übtr.: a) wie unser nicht uneben = günstig, ge-
    ————
    legen (Ggstz. iniquus), vom Orte, locum se aequum ad dimicandum dedisse, Caes.: etsi non aequum locum videbat suis, Nep.: ut locus procul muro satis aequus agendis vineis fuit, Liv.: ut quibus locus aequior esset, durch ihre Stellung mehr begünstigt, Liv. – von der Zeit = günstig gelegen, et tempore et loco aequo instructos, Liv.: neque tempore neque loco aequo, Suet.: iudicium aequiore tempore fieri oportere, Cic. fr. – b) vom Gemüt = sich gleichbleibend, gleichmütig, ruhig, gelassen, gleichgültig, zufrieden, geduldig, concedo, et quod animus aequus est et quia necesse est, Cic.: quidquid tribunus plebis loquitur, assuestis aequi (mit Gleichgültigkeit) audire, Liv.: u. so laudationem mortui aequis auribus audivit, Liv.: quod adest memento componere aequus, Hor.: aequam memento rebus in arduis servare mentem, Hor.: praesentibus aequus, zufrieden mit, Hor. – Bes. häufig im adverbial. Abl., aequo (aequiore, aequissimo) animo, mit Gleichmut, mit Gelassenheit, mit Befriedigung, mit Ruhe, getrosten Mutes, ruhig u. getrost, unbesorgt wegen des Ausgangs (Ggstz. animo iniquo), pati (absol.), Plaut.: pati od. ferre m. Akk. od. m. Akk. u. Infin., Cic.: aequiore quidam animo ferunt praecīdi spem suam quam trahi, Sen.: aequissimo animo ferre m. Akk. u. Infin., Suet.: aequo animo servitutem tolerare, Sall.: alqd accipere (aufnehmen), Sall.: animo aequo alqm spectare (zuse-
    ————
    hen), Cic.: utrum aequo an iniquo animo mortem subieris, iam nihil refert, Lact. 3, 27, 8: animo aequissimo mori (Ggstz. animo iniquissimo), Cic. de sen. 83: im Plur., animis libentibus aut aequis alqd remittere, Cic.: eam sententiam haud aequioribus animis quam ipsorum quondam postulatum audire, Liv.
    II) der Beschaffenheit, Eigenschaft nach einem andern gleich, 1) eig.: a) gleich = gleich breit, gleich lang, gleich hoch, gleich weit, gleich schwer, α) von Gleichartigem: aequā latitudine, atque ille congesticius agger fuerat, Caes.: aequo fere spatio abesse, Caes.: aequo discrimine, Verg.: sequitur patrem non passibus aequis, begleitet den Vater mit kürzeren Schritten, Verg.: aequis pedibus procedere (vom Distichon), wie aequis numeris (vom Hexameter), Ov.: aequā lance, Cod. Theod.: aequā utrimque librā (im Gleichgewicht) alqd deportare alio, Plin. – β) von Ungleichartigem: urbs erat in summo nubibus aequa iugo, Ov.: aequum arcibus aggerem attollunt, Ov. – b) gleich = gleich verteilt, gleich zugewogen, gleich groß ( wie ἴσος), non tertia portio, verum aequa, Plin.: u. so oft aequis portionibus od. pensionibus (dare, solvere u. dgl.), in gleichen Raten, Liv.: m. Ang. des Vergleichungspunktes durch atque (ac), quam, cum m. Abl., aequo mendicus atque ille opulentissimus censetur censu ad Acheruntem mortuus, Plaut.: cum aequam partem tibi sumpseris, atque po-
    ————
    pulo Romano miseris, Cic.: postulante patre eius, ut aequum ei ius in omnibus provinciis exercitibusque esset, quam erat ipsi, Vell.: utinam esset mihi pars aequa amoris tecum, Ter.: aequo et pari cum civibus iure vivere, Cic.: ut ita sortem aequam sibi cum collega dent, Liv. (u. so m. folg. cum u. Abl. oft bei Liv., s. Fabri Liv. 21, 3, 6).
    2) übtr.: a) der innern Beschaffenheit nach gleich, α) übh., gleich = gleichgestellt, leges, Lucr.: in aequa laude ponere, für gleich lobenswert halten, Cic.: aequa condicio, aequum certamen proponitur, Liv.: aequi istuc faciam, das wird mir gleich gelten od. sein (gleichgültig sein), Plaut. mil. 784. – u. so die milit. t.t.: aequa pugna, gleicher, unentschiedener, schwankender, Liv.: aequo proelio od. aequo Marte (εξ ἴσου) discedere, das Gleichgewicht behaupten (Ggstz. superiorem esse od. discedere), Caes. u. Iustin.: so auch aequā manu discedere (Ggstz. superiorem esse), Sall.: u. aequā manu abscessum est, Tac.: aequis manibus dirimere pugnam, Liv.: aequo Marte (mit gleicher Aussicht auf den Sieg) pugnare, Liv., contendere, Flor. u. Curt. – β) der Zahl, den Kräften, dem Range nach gleich, gleichstehend (Ggstz. s uperior od. inferior), numerone an viribus aequi non sumus? Verg. – in superiores contumax, in aequos (gegen seinesgleichen) et pares fastidiosus, in inferiores crudelis, Cornif. rhet.: quia
    ————
    regibus aequa, nedum infima insolita sunt, weil Königen schon Gleichsetzung, geschweige denn die tiefste Erniedrigung etwas Ungewohntes ist, Tac. – dah. γ) die adverb. Ausdrücke: ex aequo, von gleicher Stufe aus, gleichmäßig, in gleichem Maße, auf gleiche Weise, sol ex aequo metā distabat utrāque, Ov.: ex aequo convenit, Tibull.: mundum ex aequo temperantia, was die Welt im Gleichgewicht erhält, Sen. – u. = εξ ἴσου, unter gleichen (politischen) Verhältnissen od. Bedingungen, mit gleichen Rechten (s. Weißenb. Liv. 37, 36, 5), ex aequo venire in amicitiam, Liv.: quae disceptatio ex aequo relicta est? Liv.: pax ex aequo utilis, Tac. – in aequo, auf gleicher Stufe, in gleicher Geltung, -Lage, in gleichen Verhältnissen, -Rechten, gew. mit esse, stare, zB. ne in aequo hostes vestri nostrique apud vos sint (gleiche Rechte bei euch haben) ac nos socii; immo ne meliore iure sint, Liv.: quod in aequo est, gleichviel gilt, Sen.: infra deos sumus, non in aequo illis stetimus, stehen nicht mit ihnen auf gleicher Stufe, Sen.: so auch industriosque aut ignavos pax in aequo tenet, auf gleicher Stufe, in gleichen Verhältnissen, Tac.: u. in aequo eum duarum potentissimarum gentium summis imperatoribus posuerunt, sie stellten ihn auf gleiche Stufe mit usw., Liv. – in aequo positum est mit folg. Infin., Val. Max. 6, 9 ext. 9.
    ————
    verfahrend, bes. in Rechtssachen, billig (Ggstz. iniquus, iniustus), α) v. Pers., gerecht und billig, unparteiisch, arbiter, Plaut.: praetor, iudex, testis, Cic.: se alci aequum praebere, Cic.: ne plus iniquum possit quam aequum oratio, facite aequi sitis, Ter.: ab aequis atque etiam a propensis in hanc partem colamur, Cic. – β) v. Lebl., billig, recht und billig, iudicia, Cic.: condicio (Ggstz. iniqua versura), Nep.: aequa et honesta postulatio, Cic.: aequa lex et omnibus utilis, Cic.: quam orationem... aequam arbitror videri posse, Liv.: quod aequum sit in Quintium, id iniquum esse in Naevium, Cic. – bes. oft aequum est = es ist billig, recht und billig (s. Wagner Plaut. aul. 122 u. Ter. heaut. 949), ut est aequum, Plaut.: deinde postulo, sive aequum est, te oro, Ter.: ut aequum censeo, Plaut.: at quibus verbis? modo »aequum sibi videri«, modo »non iniquum«, Cic.: m. Dat., sicut aequum est homini, Cic.: m. Abl. pers. ( wie dignus), plus vidissem, quam me atque illo aequum foret, für mich u. ihn sich ziemen würde, Plaut.: oft m. Infin. Pass., nunc non aequum est abduci, Plaut.: auch m. Infin. Act., ut facere aequum, Plaut.: meist m. Acc. c. Infin., aequum est vos ignoscere, Ter.: tibi me est aequum parēre, Verg.: aequum esse eum et officio meo consulere et tempori, Cic.: aequius vos erat candidatas venire, es war besser, Plaut.: seltener m. ut u. Konj., aequum tibi videatur, ut ego, alienum quod est, meum
    ————
    esse dicam, Plaut. – neutr. subst., aequum, ī, n., das Billige, die Billigkeit, quid in iure aut in aequo verum aut esset aut non esset, Cic.: utilitas iusti mater et aequi, Hor.: aequa postulare, Liv.: per aequa per iniqua, durch jedes billige oder unbillige Mittel, auf geradem oder ungeradem Wege, um jeden Preis, es koste, was es wolle, Liv. 2, 32, 7. – Abl. aequo bei Komparativen (= quam aequum est), als recht od. billig ist, allzu, nur zu sehr, miser amplius aequo, Plaut.: gravius aequo, Sall.: largius aequo Hor.: flagrantior aequo, Iuven. – oft verb. aequum et bonum u. aequum bonumque od. bl. aequum bonum, was recht und gut, recht und billig ist, das Rechte und Billige, Recht und Billigkeit, aequum bonum colere, Plaut.: fit reus magis ex aequo bonoque, quam ex iure gentium Bomilcar, Sall.: contra scriptum de aequo et bono dixit, Cic.: neque quicquam queo aequi bonique ab eo impetrare, auf dem Wege der Billigkeit, -der Güte, Plaut.: si tu aliquam partem aequi bonique dixeris, wenn du nur ein halbwegs billiges Wort sprichst, Ter.: Superl., hoc optumum atque aequissumum est, Plaut. – dah. als t.t. die Rechtsformel: quod od. quantum aequius melius od. melius aequius, wie es billiger und besser ist, Cic.: u. so utrumque fieri sit melius atque aequius, Quint. – u. endlich die Redensart aequi bonique od. bl. aequi boni facere alqd, etw. nach Rücksichten der Billigkeit beurtei-
    ————
    len = etw. gut aufnehmen, sich gern gefallen lassen, sich in etw. fügen, mit etw. fürlieb nehmen, an etw. nicht mäkeln (s. Wagner Ter. heaut. 787), Ter., Liv. u. Cic.
    c) gegen andere gelassen, nachsichtig, ihnen gewogen, geneigt, wohlwollend, günstig (Ggstz. iniquus, inimicus), non aequa Pallas, ungünstige, grollende, Verg.: nobilitate inimicā, non aequo senatu, Cic.: aequo Iove, mit Jupiters Wohlwollen od. Beifall, Hor.: adeste aequo animo, schenkt ein geneigtes Gehör, Ter. (s. Spengel Ter. Andr. prol. 24): minus aequis animis auditus est Scipio, fand weniger geneigtes Gehör, Liv.: aequos adhiberent animos ad pacem accipiendam, möchten sich zur A. des Fr. geneigt zeigen, Liv.: meis aequissimis utuntur auribus, ich höre ihnen mit dem größten Vergnügen zu, Cic.: ne in senatu quidem satis aequis auribus audiebatur, fand er ein recht geneigtes Gehör, Liv.: oculis aequis aspicere, Verg., videre, Curt. – m. Dat., alumnis, Hor.: aequa Venus Teucris, Pallas iniqua fuit, Ov.: pater est aequus sorti utrique, meinem V. ist beides genehm, Verg.: ipsis est aër avibus non aequus, nicht heilsam, Verg. – m. in u. Abl. (der nähern Bestimmung), aequus in hoste fuit, Prop. 3, 19, 28. – Plur. subst., aequi, die Freunde (Ggstz. iniqui), gew. verb. aequi et iniqui, od. aequi iniquique, Freund und Feind, Ter., Cic. u. Liv. (s. Wagner Ter. heaut. prol.
    ————
    27. Fabri Liv. 22, 26, 5): auch m. Genet., absentium aequi, Tac. ann. 6, 36. – ⇒ Arch. Nom. Sing. Mask. aequos, Plaut. aul. 187. Ter. adelph. 837. Verg. georg. 2, 225: Akk. Sing. Mask. aequom, Enn. tr. 138 (228). Plaut. capt. 995 u.ö. Ter. eun. 478 u. 870; heaut. 91 u.ö. Cato r.r. 146, 3. – arch. Form aiquos, Akk. aiquon, Corp. inscr. Latin. 1, 196, 27. – arch. Form aecus Enn. tr. 135 (226) u. 161 (147). Pacuv. tr. 32. Verg. Aen. 6, 129; 10, 450; 12, 20 R.; Liv. 42, 47, 3 W. Sen. contr. 9, 3 (26), 1. M. Caes. in Fronto ep. ad M. Caes. 4, 12. p. 61, 10 N. Gell. 4, 9, 12: aiquom = aequum, Corp. inscr. Lat. 1, 196, 11.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > aequus

  • 12 erster programmierbarer Rechenautomat

    Rechenautomat m: erster programmierbarer Rechenautomat m DAT Z3 (1941 von Konrad Zuse in Relaistechnik)

    Deutsch-Englisch Wörterbuch der Elektrotechnik und Elektronik > erster programmierbarer Rechenautomat

  • 13 Heinz Nixdorf Museumsforum

    Heinz Nixdorf Museumsforum n (HNF) DAT computer museum at Paderborn, BRD (Z3 von Konrad Zuse 1941 erster Rechner; Z11 als Exponat)

    Deutsch-Englisch Wörterbuch der Elektrotechnik und Elektronik > Heinz Nixdorf Museumsforum

  • 14 Z3

    Z3 DAT first program-controlled automatic calculator (1941 von Konrad Zuse in Relaistechnik)

    Deutsch-Englisch Wörterbuch der Elektrotechnik und Elektronik > Z3

  • 15 first program-controlled automatic calculator

    first program-controlled automatic calculator DAT erster programmierbarer Rechenautomat m Z3 (1941 von Konrad Zuse in Relaistechnik)

    English-German dictionary of Electrical Engineering and Electronics > first program-controlled automatic calculator

  • 16 Deutsches Museum

    1) в Мюнхене, экспозиция отражает все этапы развития техники и естествознания в Германии и в других странах, представлены действующие технические модели, которыми могут пользоваться посетители, реконструированная шахта, хижина альпийского пастуха. Собраны музыкальные инструменты в их развитии, произведения искусства, иллюстрирующие достижения естествознания и техники. Основано в 1903 г. как общедоступное просветительское учреждение. Здание построено в 1906-1925 гг., располагает помещениями для выставок, библиотеки, конгрессов, в 1993 г. открыт новый современный планетарий, создан Форум техники (Forum der Technik) с кинотеатром IMAX. Полное название: "Deutsches Museum von Meisterwerken der Naturwissenschaft und Technik" ("Немецкий музей выдающихся достижений в области естественных наук и техники") → München, Deutsches Technikmuseum, Flugwerft Schleißheim, Zuse Konrad
    2) в Бонне, филиал музея техники в Мюнхене, посвящён теме "Наука и техника в Германии после 1945 г." ("Forschung und Technik in Deutschland nach 1945"). В музее представлены сведения о технических достижениях, результатах научных исследований в области естественных наук, новейшая медицинская техника, приборы, которыми пользовались в своей работе лауреаты Нобелевской премии. Одной из главных задач музея является освещение роли науки и техники в жизни общества. Основан в 1995 г. → Bonn

    Германия. Лингвострановедческий словарь > Deutsches Museum

  • 17 Hessen

    Гессен, федеральная земля с 1946 г., географически расположена почти в центре ФРГ. Столица г. Висбаден. Один из крупнейших экономических центров и наиболее динамично развивающихся регионов Германии и Европы. Особое место среди других городов занимает Франкфурт-на-Майне – европейская финансовая столица. К известным промышленным и культурным центрам Гессена относятся города Дармштадт, Рюссельсхайм, Оффенбах, Кассель, Гисен, Марбург, Вецлар, Фульда, Ханау, Лимбург. Основные отрасли экономики: химическая, фармацевтическая промышленность, транспортное машиностроение, станкостроение, электротехническая промышленность, издательское дело, садоводство, виноградарство, сфера услуг, курортный бизнес, туризм. Гессен занимает первое место в Германии по количеству лесов. Лесной массив Оденвальд связан с эпосом "Песнь о нибелунгах" – здесь по преданию погиб Зигфрид, герой эпоса. Популярный туристический маршрут "Немецкая дорога сказок" ("Deutsche Märchenstraße") – действие большинства записанных братьями Гримм сказок происходит в Гессене. 40 % площади земли занимают леса. На её территории девять парков природы. Горный регион Таунус известен своими минеральными источниками и водолечебными курортами. Гористая местность Рён объявлена биосферным заповедником ЮНЕСКО, из 1000 горных вершин самая высокая – Вассеркуппе (Wasserkuppe, 950 м), традиционное место занятий дельтапланеризмом. Немецкие спортсмены отмечают свои международные победы на балконе ратуши Рёмер (Römer) во Франкфурте-на-Майне, здесь ежегодно проводятся международные велосипедные гонки "Вокруг башни Хеннинг", к чемпионату мира по футболу (2006) во Франкфурте построен новый стадион (Waldstadion) на 48 тыс. мест. В Гессене пять университетов (два в Касселе, в Марбурге, Гисене, Франкфурте-на-Майне), пять технических вузов, два художественных вуза, база Европейского космического агентства ESA в Дармштадте, центр политических консультаций – Гессенский фонд конфликтологии (Hessische Stiftung Friedens- und Konfliktforschung) и другие научные учреждения, например, в Гисене проводятся биологические исследования в области экологии, Дармштадт известен как центр коммуникационной техники и информатики. Гессен – родина многих выдающихся деятелей немецкой культуры и науки. Во Франкфурте-на-Майне родился Иоганн Вольфганг Гёте, в Гисене Георг Бюхнер опубликовал в 1834 г. революционное воззвание "Гессенский глашатай". Химик Юстус Либих разработал в лаборатории Гисенского университета искусственные удобрения для сельского хозяйства, физик Иоганн Филипп Райс из Гельнхаузена представил в 1861 г. первый телефонный аппарат, физик Карл Фердинанд Браун создал в 1897 г. электро-лучевую трубку (Braunsche Röhre) как основу телевизионной техники, инженер Конрад Цузе построил в 1941 г. первый компьютер. Ежегодно в Гессене отмечается "день земли Гессен" ("Hessentag"), центр праздника перемещается каждый год из общины в общину. На празднике демонстрируется гессенская национальная одежда, представлена региональная кухня, например, мягкий маринованный сыр, т.н. "ручной сыр с музыкой" (Handkäse mit Musik), "франкфуртский залёный соус" ("Frankfurter Grünsauce"), пьют знаменитые белые вина из винодельческого региона Рейнгау (Rheingau), франкфуртский яблочный сидр (диал. Ebbelwoi или Äppler) < официальное название Land Hessen> → Land, Frankfurt am Main, Darmstadt, Wiesbaden, Kassel, Rüsselsheim, Offenbach, Gießen, Marburg, Wetzlar, Fulda, Hanau am Main, Limburg, Taunus, Nibelungenlied, Bad Karlshafen, Braunfels, Goethe Johann Wolfgang von, Büchner Georg, Liebig Justus von, Braun Karl Ferdinand, Zuse Konrad

    Германия. Лингвострановедческий словарь > Hessen

  • 18 verfallen*

    vi (s)
    1) (постепенно) разрушаться, ветшать, приходить в упадок (о постройке и т. п.)
    2) слабеть, терять силы (моральные, физические)

    Der Kránke verfällt zuséhends. — Больной слабел на глазах.

    3) приходить в упадок, падать (об авторитете и т. п.); гибнуть, разлагаться, распадаться (об устоях и т. п.)

    Das Römische Reich verfíél. — Римская империя пала [распалась].

    4) истекать (о сроке действия); терять силу (о документе)

    Der Wéchsel ist verfállen. — Срок (действия) векселя истёк.

    Das Medikamént ist verfallen. — Срок годности лекарства истёк.

    Mir verfállen zwei Kárten für héúte ábend. — У меня пропадают два билета на сегодняшний вечер.

    5) (in A) впадать (в какое-л состояние), предаваться (какой-л эмоции)

    in Wut verfállen — предаваться гневу

    in tíéfen Schlaf verfállen — впадать в глубокий сон

    in den álten Trott verfállen — вернуться к старому

    6) (in A) перейти (на другой образ действия), продолжить (в иной манере)

    Das Pferd verfíél in Trab. — Лошадь перешла на рысь.

    dem Álkohol verfállen sein — пить, страдать алкоголизмом

    Er ist ihr ganz verfállen. — Он полностью в её власти [под её влиянием].

    Sie war dem Záúber díéser Lándschaft verfállen. — Её захватило очарование этого пейзажа.

    8) (D) высок быть обречённым (на смерть и т. п.)
    9) (D) переходить во владение (к кому-л, чему-л), доставаться (кому-л, чему-л)

    dem Stáát(e) verfállen — перейти в собственность государства

    10) (auf A) надумать (что-л); додуматься (до чего-л)

    Er ist auf den Gedánken [auf die Idéé] verfállen… — Ему пришла в голову мысль [идея]…

    Ich wäre nicht daráúf verfállen. — Я бы до этого не додумался. / Мне бы это в голову не пришло.

    Универсальный немецко-русский словарь > verfallen*

  • 19 вставать

    (с постели) nousta (-zeb, -zi); (на ноги) seištas (-žuse, -žuihe), seižutadas (-ase, -ihe); вставать на колени – kombuštuda (-b, -i); вставать на дыбы – orhitas (-še, -tihe); (о светилах) nousta (-zeb, -zi), čirgahtada (-ab, -i)

    Русско-вепсский словарь > вставать

  • 20 Electronics and information technology

    [br]
    Byron, Ada Augusta
    Napier, John
    Riche, Gaspard-Clair-François-Marie
    Schickhard, Wilhelm

    Biographical history of technology > Electronics and information technology

См. также в других словарях:

  • Zuse KG — Rechtsform Kommanditgesellschaft Gründung 1949 Auflösung 1. April 1971 …   Deutsch Wikipedia

  • Zuse — ist der Name von Konrad Zuse (1910–1995), deutscher Ingenieur und Computerpionier Horst Zuse (* 1945), deutscher Professor und Sohn Konrad Zuses Zuse KG, von Konrad Zuse gegründeter Computerhersteller Zuse Z1, mechanisches Rechenwerk von Konrad… …   Deutsch Wikipedia

  • ZUSE (K.) — Konrad ZUSE 1910 1995 L’“invention” de l’ordinateur (c’est à dire d’un calculateur universel à programme enregistré ) fut longtemps attribuée à l’Américain Howard Hathaway Aiken, concepteur de l’IBM Automatic Sequence Controlled Calculator,… …   Encyclopédie Universelle

  • Zuse — Zuse,   Konrad, deutscher Computerpionier, *Berlin 22. 6. 1910, †Hünfeld 18. 12. 1995; Zuse absolvierte in Berlin ein Studium als Bauingenieur, das er im Alter von 25 Jahren an der Polytechnischen Hochschule, einer Vorgängerin der heutigen TU,… …   Universal-Lexikon

  • Zuse Z3 — Nachbau der Zuse Z3 im Deutschen Museum in München Die Z3 war der erste funktionsfähige Digitalrechner weltweit und wurde 1941 von Konrad Zuse in Zusammenarbeit mit Helmut Schreyer in Berlin gebaut. Die Z3 wurde in elektromagnetischer… …   Deutsch Wikipedia

  • Zuse Z4 — Die Z4 im Deutschen Museum (München) …   Deutsch Wikipedia

  • Zuse Z1 — Nachbau der Z1 in Berlin Die Z1 war ein mechanisches Rechenwerk von Konrad Zuse aus dem Jahre 1937. Sie arbeitete als erster Rechner mit binären Zahlen und verfügte über viele Rechner Architekturelemente des späteren Modells Z3, war jedoch wegen… …   Deutsch Wikipedia

  • Zuse 3 — Pour les articles homonymes, voir Z3. Réplique du Zuse 3 au Deutsches Museum de Munich Le Z3 était un calculateur électrom …   Wikipédia en Français

  • Zuse Z2 — Die Zuse Z2 war ein Prototyp eines Rechners von Konrad Zuse zum Test der Relaistechnik. Da sich die mechanischen Schaltglieder der Z1, Zuses erster Rechenmaschine, im Betrieb verhakten, wollte er prüfen, ob Relais zuverlässigere Bauelemente seien …   Deutsch Wikipedia

  • Zuse 1 — Pour les articles homonymes, voir Z1. Prototype du Z1 à Berlin …   Wikipédia en Français

  • Zuse 4 — Pour les articles homonymes, voir Z4. Le Z4 exposé au Deutsches Museum à Munich Le Zuse 4 ou Z4 est à la fois le quatrième calcu …   Wikipédia en Français

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
… Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»