Перевод: со всех языков на все языки

со всех языков на все языки

implere

  • 1 implere

    1) наполнять, cum flumen sie abundasset, ut implesset, omnem locum (1. 2 § 8 D. 2, 11). 2) оканчивать, осуществлять, исполнять, impl. annum, annos (1. 13 § 2 D. 26, 5. 1. 49 pr. D. 30. 1. 35. 37 D. 33, 2. 1. 41 § 10 D. 40, 5);

    aetatem (1. 21 § 2 D. 33. 1. 1. 41 pr. D. 46, 1. 1. 3 § 8 1. 9 pr. 1. 13 § 3 D. 49, 16. 1. 76 § 1 D. 18, 1. 1. 23 § 1. 1. 30 pr. D. 4, 6. 1. 7. 40 D. 41, 3. 1. 7 pr. 1. 13 D. 41, 4. 1. 3 § 3 D. 41, 2. 1. 18 D. 12, 6. 1. 7 pr. D. 18, 1. 1. 7 § 1. 1. 11 § 1. 1. 86 D. 35, 1. 1. 13 pr. D. 40, 4. 1. 3 § 1 D. 40, 7);

    implenda voluntas (1. 8 § 7 D. 28, 7. 1. 3 § 1 D. 4, 8. 1. 21 § 2 D. 29, 5);

    fidem (1. 19 § 9 D. 19, 2. 1. 9 D. 19, 5. 1. 4 § 8 D. 40, 1. 1. 8 C. 4, 34);

    conventionem (l. 2 § 3 D. 41, 4);

    venditionem (1. 46 D. 19, 1): stipulationem (1. 3 D. 46, 1. 1. 7 D. 46, 2);

    cautionem (1. 24 pr. D. 33, 2);

    collationem (1. 1 § 13 D. 37, 6);

    testamentum impletum = perfectum (1. 14 § 1 D. 30).

    3) совершать, предъявлять, impl. litem (спор довести до конца) (1. 9 C. 7, 39);

    accusationem (l. 14 D. 48, 16. 1. 18 D. 48, 2. 1. 11 § 5 D. 48, 5. 1. 11 C. 5, 37); особ. о представлении доказательств: impl. probationem (1. 26 § 2 D. 16, 3. 1. 1 C. 4, 7. 1. 3 C. 4, 30. 1. 5 C. 7, 16. 1. 42 § 1 D. 49, 14);

    petitionem (1. 30 § 1 D. 44, 2. 1. 14 D. 5, 2. 1. 5 pr. D. 40, 1. 1. 3 § 3 D. 22, 5. 1. 19 pr. D. 22, 3).

    4) удoвлетворять: sufficere ad implendos creditores (1. 15 § 3 C. 7, 2).

    Латинско-русский словарь к источникам римского права > implere

  • 2 impleo

    implere, implevi, impletus V
    fill up; satisfy, fulfill; fill, finish, complete; spend (time)

    Latin-English dictionary > impleo

  • 3 Наполнять

    - implere; adimplere (aliquem laetitia; adimpletus divino spiritu); complere; replere; supplere (sanguine venas); farcire; refercire; infarcire; effarcire (intervalla saxis); instipare (vinum in culleum); stipare (majorem numerum assium in cella); saturare; cumulare; consuere; distendere; inebriare; inundare; perfundere; frequentare (orationem luminibus); sarcire;

    • наполнять книги детскими сказками - refercire libros puerilibus fabulis;

    Большой русско-латинский словарь Поляшева > Наполнять

  • 4 impleo

    implĕo, ēre, implevi, impletum - tr. - [st2]1 [-] emplir, remplir. [st2]2 [-] combler, compléter, achever, exécuter, réaliser. [st2]3 [-] rassasier, saturer. [st2]4 [-] satisfaire, accomplir.    - implere aliquid aliqua re: remplir qqch de qqch.    - implevit mero pateram, Virg. En. 1, 729: elle remplit de vin une coupe.    - implere aliquem muneribus: combler qqn de présents.    - implere manum pinu flagranti, Virg. En. 9, 72: [remplir sa main d'un pin embrasé] = empoigner un pin embrasé.    - implere aliquid alicujus rei: remplir qqch de qqch.    - ollam denariorum implere, Cic. Fam. 8, 18, 3: remplir un pot de deniers, remplir sa bourse.    - implere hostes formidinis: remplir l'ennemi d'effroi.    - eques triginta milia implebat, Curt.: il y avait trente mille cavaliers bien comptés.    - implere annum septimum, Plin.-jn.: avoir sept ans accomplis.    - aures implere: satisfaire l'oreille.    - promissa implere: tenir ses promesses.    - impleri: être fécondée; être pleine (à propos des femelles); être enceinte (femme)    - impleri: être au complet (effectifs).
    * * *
    implĕo, ēre, implevi, impletum - tr. - [st2]1 [-] emplir, remplir. [st2]2 [-] combler, compléter, achever, exécuter, réaliser. [st2]3 [-] rassasier, saturer. [st2]4 [-] satisfaire, accomplir.    - implere aliquid aliqua re: remplir qqch de qqch.    - implevit mero pateram, Virg. En. 1, 729: elle remplit de vin une coupe.    - implere aliquem muneribus: combler qqn de présents.    - implere manum pinu flagranti, Virg. En. 9, 72: [remplir sa main d'un pin embrasé] = empoigner un pin embrasé.    - implere aliquid alicujus rei: remplir qqch de qqch.    - ollam denariorum implere, Cic. Fam. 8, 18, 3: remplir un pot de deniers, remplir sa bourse.    - implere hostes formidinis: remplir l'ennemi d'effroi.    - eques triginta milia implebat, Curt.: il y avait trente mille cavaliers bien comptés.    - implere annum septimum, Plin.-jn.: avoir sept ans accomplis.    - aures implere: satisfaire l'oreille.    - promissa implere: tenir ses promesses.    - impleri: être fécondée; être pleine (à propos des femelles); être enceinte (femme)    - impleri: être au complet (effectifs).
    * * *
        Impleo, imples, impleui, impletum, penul. prod. implere. Plin. Emplir.
    \
        Impudentiae est, id profiteri quod non possis implere. Cic. Faire, Accomplir.
    \
        Implere acta. Sueton. Bien et suffisamment plaider une cause.
    \
        AEuum actis implendum, non segnibus annis. Ouid. Nous debvons accomplir nostre aage d'actes et faicts vertueux, et non point d'ans, Nous debvons estre vieulx d'actes vertueux, et non d'ans, Avoir beaucoup de faicts vertueux plus que d'ans.
    \
        Amaritudinem inimici implere. Plin. iunior. User d'une amertume et rigueur telle qu'on fait à son ennemi.
    \
        Impleuit annos centum. Plin. Il ha cent ans accompliz.
    \
        Annos suos foeliciter implere. Ouid. Vivre en prosperité.
    \
        Aures implere sermonibus. Ouid. Emplir.
    \
        Aures auditoris implere. Cic. Assouvir, Contenter.
    \
        Cursum vitae. Plin. Accomplir.
    \
        Diem sermonibus. Ouid. Passer un jour à deviser.
    \
        Immobilis et extentus fidem peractae mortis impleuit. Plin. iunior. Donna à croire qu'il estoit oultre, Il contrefeit si bien le mort, qu'on croyoit de vray qu'il fust mort tout oultre.
    \
        Foeminas implere. Colum. Engrossir.
    \
        Non suos modo, sed etiam hostes fama Romani auxilii aduentantis impleuerunt. Liu. Semerent et feirent par tout courir un bruit entre leurs gens, qui leur venoit du secours.
    \
        Numeros principis implere. Ouid. Faire et accomplir tout ce qu'un prince doibt faire.
    \
        Officium suum implere. Plin. iunior. Faire son debvoir.
    \
        Impleuit orbem terrarum nominis illius gloria. Cic. On ne parle que de cest homme là, Par tout on parle de luy, Il est bruit de luy par tout le monde.
    \
        Populares laudibus et meritis Scipionis implere. Liu. Par tout louer Scipion, en racontant, etc.
    \
        Potestatis suae implere omnia. Liu. User par tout de sa puissance et authorité.
    \
        Promissum implere. Plinius iunior. Tenir ou accomplir sa promesse.
    \
        Quem adueniens extemplo spei impleuit. Liuius. Remplit d'esperance.
    \
        Spem implere quam quis de nobis concepit. Plin. iunior. Faire et accomplir ce qu'il esperoit de nous.
    \
        Tempus implere. Cic. Accomplir.
    \
        Vestigia implere alicuius. Plin. iunior. Le suyvre et imiter.
    \
        Vicem alterius implere. Plin. iunior. Faire l'office d'un autre et sa charge.
    \
        Nomen Arionium Siculas impleuerat vrbes. Ouid. Les villes de Sicile estoyent pleines du bruit et renom d'Arion.
    \
        Implet vinas hominum quatuor. Plin. Comprend entierement, L'arbre est si gros, que c'est tout ce que quatre hommes peuvent embrasser.
    \
        Implere libram. Plinius, Raro modius grani non XVI libras implet. Contient, Il advient peu souvent que le boisseau de grain ne poise seize livres.

    Dictionarium latinogallicum > impleo

  • 5 officium

    officium, iī, n. (viell. aus opificium mit veränderter Bedeutung), I) = καθηκον (s. Cic. ad Att. 16, 11, 4), die moralische Obliegenheit, Pflicht, Verpflichtung, Verbindlichkeit, Schuldigkeit, der Dienst, der Beruf (in bürgerlichen u. gesellschaftlichen Verhältnissen, wie die religiöse Pflicht debitum, religio), A) im allg.: a) objekt.: esse in officio, Cic., od. officium suum facere, Ter., od. servare, Cic., od. exsequi, Cic., od. officio fungi, Cic., od. officio satisfacere, Cic., seine Pflicht tun, beobachten, erfüllen: scribendi officium explere, Cic.: officium implere, Sulp. Sev.: hominis officium implere, Lact.: religionis officium implere, Sulp. Sev.: officium publicum implere, Plin. ep.: officium praestare, Caes., u. alci praestare, Caes. u.a.: officii duxit, hielt es für Pflicht, Suet.: officium suum deserere oder ab officio discedere oder officio suo deesse, seine Pflicht aus den Augen setzen, -nicht tun, -nicht beobachten, Cic.: cessare officio, Liv., in officio, Liv.: qua ex re intellegi facile potuit, nullum esse officium tam sanctum atque solemne, quod non avaritia comminuere atque violare soleat, Cic. – v. Tieren, canes funguntur officio luporum, den Beruf, Cornif. rhet. – übtr., v. Lebl., neque pes neque mens satis suum officium facit, Ter. – b) subj.: α) das Pflichtgefühl, Cic. Tusc. 4, 61; ep. 10, 1, 4. Nep. Att. 4, 2: imperatoris, Caes. b. G. 1, 40, 10: pudor atque officium, Caes. b. G. 1, 40, 14. – β) die Pflichttreue, Pflichtmäßigkeit, Cic. Rosc. Am. 39. – B) insbes., die Unterwürfigkeit, der Gehorsam Besiegter, in officio esse, Caes.: in officio continere, Caes.: officio assuefactus, Caes. – II) = jede pflichtmäßige Handlungsweise od. Handlung, A) im allg.: nullā re tam laetari soleo, quam meorum officiorum conscientiā, quibus si quando non mutue respondetur, apud me plus officii residēre facile patior, Cic.: ignoscendi ratio quaeritur ex iis locis, si plura aut maiora officia quam maleficia videbuntur constare, Cornif. rhet. – B) insbes.: 1) die Dienstfertigkeit, Dienstbeflissenheit, Höflichkeit, Gefälligkeit, litterae officii plenae, Cic.: homo summo officio praeditus, ein sehr gefälliger Mann, Cic. – 2) die Gefälligkeit, der Liebesdienst, a) übh.: mea in te omnia summae necessitudinis officia constabunt, Cic.: illius in ullum ordinem officia, Cic.: alci officium negare non posse, Suet.: debere alci mutua officia, Plin. ep. – b) prägn. = α) die Höflichkeits- od. Ehrenbezeigung, Ehrfurchtsbezeigung, die man jmdm. bei öffentlichen Gelegenheiten (bei Sponsalien, Hochzeiten, bei Verleihung der männlichen Toga, bei Testationen, Advokationen, Amtsbewerbung, Amtsantritt) durch Begleitung aufs Forum usw., Aufwartung im Haufe usw. erweist, der Ehrendienst, praetoris, urbani praetoris officium, das beim Amtsantritt eines Prätors übliche Geleite, Plin. ep. u. Amm. (vgl. Valesius Amm. 26, 1, 1): frequentiam atque officium suum Antonio praestare, Hirt. b. G.: urbana officia alci praestare, Nep. u. Balb. in Cic. ep.: officium facere, Hor.: celebrare officium nuptiarum, der Hochzeitsfeier beiwohnen, Suet.: exsequiarum officium implere, Iustin.: quae causa officii? nubit amicus, Iuven.: officio togae virilis interfui, habe der Zeremonie, als jemand das männliche Kleid bekam, beigewohnt, Plin. ep.: relicto novorum consulum officio, nachdem man die Aufwartung bei den neuen Konsuln abgebrochen, Suet.: inter officia prosequentium, Suet.: remissis quattuor triremibus Massiliensibus, quae officii causā ab domo prosecutae erant, Liv.: suprema officia, der letzte Liebesdienst (durch Geleit der Leiche), Tac.: so auch off. triste, Ov. – β) im obszönen Sinne, der Dienst = Beischlaf (vgl. Sen. exc. contr. 4. praef. § 10), saepe est experta puella officium totā nocte valere meum, Prop.: ter Libas officio continuata meo est, ist dreimal nacheinander von mir bedient worden, Ov.: quae multas saepe hereditates officio aetatis extorserat, Petron. – 3) der Dienst = das Amt, die Verrichtung, das Geschäft, die Amtsverrichtung, das Amtsgeschäft, a) eig. (griech. πραξις), maritimum, Seedienst, Caes.: publicum, Ggstz. privatum, Quint.: legationis, Caes.: officium militiaeque labor, Ov.: officium admissionis, Suet.: officia palatina, kaiserl. Hofämter, Aur. Vict. epit. 14, 11. – officia civilia, öffentliche Geschäfte, Suet.: officia praetorum et consulum, Spart.: officium recipere, Sen.: officio distringi, Plin. ep. – quidam ex officio admissionis, einer vom Dienste der Anmeldung zur Audienz = ein Kammerherr, Suet. – b) meton., Beamte, officiorum omnium milites, Lact. de mort. pers. 31, 3: officia palatina, kaiserl. Hofbeamte, Treb. Poll. Gall. 17, 8 (vgl. no. a): cum officio et comitate angelorum, Tert. adv. Val. 16. – u. Gerichtsbeamte, Amtspersonal, ICt.

    lateinisch-deutsches > officium

  • 6 officium

    officium, iī, n. (viell. aus opificium mit veränderter Bedeutung), I) = καθηκον (s. Cic. ad Att. 16, 11, 4), die moralische Obliegenheit, Pflicht, Verpflichtung, Verbindlichkeit, Schuldigkeit, der Dienst, der Beruf (in bürgerlichen u. gesellschaftlichen Verhältnissen, wie die religiöse Pflicht debitum, religio), A) im allg.: a) objekt.: esse in officio, Cic., od. officium suum facere, Ter., od. servare, Cic., od. exsequi, Cic., od. officio fungi, Cic., od. officio satisfacere, Cic., seine Pflicht tun, beobachten, erfüllen: scribendi officium explere, Cic.: officium implere, Sulp. Sev.: hominis officium implere, Lact.: religionis officium implere, Sulp. Sev.: officium publicum implere, Plin. ep.: officium praestare, Caes., u. alci praestare, Caes. u.a.: officii duxit, hielt es für Pflicht, Suet.: officium suum deserere oder ab officio discedere oder officio suo deesse, seine Pflicht aus den Augen setzen, - nicht tun, -nicht beobachten, Cic.: cessare officio, Liv., in officio, Liv.: qua ex re intellegi facile potuit, nullum esse officium tam sanctum atque solemne, quod non avaritia comminuere atque violare soleat, Cic. – v. Tieren, canes funguntur officio luporum, den Beruf, Cornif. rhet. – übtr., v. Lebl., neque pes neque mens satis suum officium facit, Ter. – b) subj.: α) das Pflichtgefühl, Cic. Tusc. 4, 61; ep. 10, 1, 4. Nep. Att. 4, 2: imperatoris, Caes. b. G. 1, 40, 10: pudor
    ————
    atque officium, Caes. b. G. 1, 40, 14. – β) die Pflichttreue, Pflichtmäßigkeit, Cic. Rosc. Am. 39. – B) insbes., die Unterwürfigkeit, der Gehorsam Besiegter, in officio esse, Caes.: in officio continere, Caes.: officio assuefactus, Caes. – II) = jede pflichtmäßige Handlungsweise od. Handlung, A) im allg.: nullā re tam laetari soleo, quam meorum officiorum conscientiā, quibus si quando non mutue respondetur, apud me plus officii residēre facile patior, Cic.: ignoscendi ratio quaeritur ex iis locis, si plura aut maiora officia quam maleficia videbuntur constare, Cornif. rhet. – B) insbes.: 1) die Dienstfertigkeit, Dienstbeflissenheit, Höflichkeit, Gefälligkeit, litterae officii plenae, Cic.: homo summo officio praeditus, ein sehr gefälliger Mann, Cic. – 2) die Gefälligkeit, der Liebesdienst, a) übh.: mea in te omnia summae necessitudinis officia constabunt, Cic.: illius in ullum ordinem officia, Cic.: alci officium negare non posse, Suet.: debere alci mutua officia, Plin. ep. – b) prägn. = α) die Höflichkeits- od. Ehrenbezeigung, Ehrfurchtsbezeigung, die man jmdm. bei öffentlichen Gelegenheiten (bei Sponsalien, Hochzeiten, bei Verleihung der männlichen Toga, bei Testationen, Advokationen, Amtsbewerbung, Amtsantritt) durch Begleitung aufs Forum usw., Aufwartung im Haufe usw. erweist, der Ehrendienst, praetoris, urbani praetoris officium, das beim Amtsantritt eines Prä-
    ————
    tors übliche Geleite, Plin. ep. u. Amm. (vgl. Valesius Amm. 26, 1, 1): frequentiam atque officium suum Antonio praestare, Hirt. b. G.: urbana officia alci praestare, Nep. u. Balb. in Cic. ep.: officium facere, Hor.: celebrare officium nuptiarum, der Hochzeitsfeier beiwohnen, Suet.: exsequiarum officium implere, Iustin.: quae causa officii? nubit amicus, Iuven.: officio togae virilis interfui, habe der Zeremonie, als jemand das männliche Kleid bekam, beigewohnt, Plin. ep.: relicto novorum consulum officio, nachdem man die Aufwartung bei den neuen Konsuln abgebrochen, Suet.: inter officia prosequentium, Suet.: remissis quattuor triremibus Massiliensibus, quae officii causā ab domo prosecutae erant, Liv.: suprema officia, der letzte Liebesdienst (durch Geleit der Leiche), Tac.: so auch off. triste, Ov. – β) im obszönen Sinne, der Dienst = Beischlaf (vgl. Sen. exc. contr. 4. praef. § 10), saepe est experta puella officium totā nocte valere meum, Prop.: ter Libas officio continuata meo est, ist dreimal nacheinander von mir bedient worden, Ov.: quae multas saepe hereditates officio aetatis extorserat, Petron. – 3) der Dienst = das Amt, die Verrichtung, das Geschäft, die Amtsverrichtung, das Amtsgeschäft, a) eig. (griech. πραξις), maritimum, Seedienst, Caes.: publicum, Ggstz. privatum, Quint.: legationis, Caes.: officium militiaeque labor, Ov.: officium admissionis, Suet.: officia palati-
    ————
    na, kaiserl. Hofämter, Aur. Vict. epit. 14, 11. – officia civilia, öffentliche Geschäfte, Suet.: officia praetorum et consulum, Spart.: officium recipere, Sen.: officio distringi, Plin. ep. – quidam ex officio admissionis, einer vom Dienste der Anmeldung zur Audienz = ein Kammerherr, Suet. – b) meton., Beamte, officiorum omnium milites, Lact. de mort. pers. 31, 3: officia palatina, kaiserl. Hofbeamte, Treb. Poll. Gall. 17, 8 (vgl. no. a): cum officio et comitate angelorum, Tert. adv. Val. 16. – u. Gerichtsbeamte, Amtspersonal, ICt.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > officium

  • 7 impleo

    implĕo ( inpl-), ēvi, ētum, 2 (sync. forms:

    implerunt,

    Verg. E. 6, 48; id. G. 4, 461; Pers. 1, 99; Ov. M. 11, 666 al.:

    impleris,

    Hor. Epod. 17, 59:

    implerit,

    Ov. M. 6, 111:

    implerint,

    Cic. Agr. 2, 18, 47:

    implerat,

    Ov. M. 9, 280 al.:

    implessem,

    Verg. A. 4, 605:

    implesset,

    Ov. M. 9, 667:

    inplesse,

    Liv. 4, 41; Tib. 3, 3, 1; Tac. H. 2, 78 al.), v. a. [inpleo], to fill up, fill full, to make full, fill (freq. and class.; cf. expleo, compleo).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.
    (α).
    Aliquid ( aliquem) aliqua re:

    is vomens frustis esculentis gremium suum et totum tribunal implevit,

    Cic. Phil. 2, 25, 63:

    implevitque mero pateram,

    Verg. A. 1, 729:

    foros flammis,

    id. ib. 4, 605:

    herbarum suco expresso caput impleatur,

    i. e. be wet all over with, Cels. 3, 18 med.; so,

    caput calido oleo,

    id. 4, 2, 1 med.:

    cibis vinoque venas,

    Liv. 26, 14, 5: manum pinu flagranti, fills his hand with, i. e. grasps, Verg. A. 9, 72:

    fusti istorum caput,

    Plaut. Aul. 3, 3, 6; cf.

    in the comic pun: quae (dolia) nisi erunt semper plena, ego te implebo flagris,

    id. Cas. 1, 35:

    tuis oraculis Chrysippus totum volumen implevit,

    Cic. Div. 2, 56, 115; cf. in the foll. g:

    Neptunus ventis implevit vela secundis,

    filled, swelled, Verg. A. 7, 23.—
    (β).
    Aliquid alicujus rei (in analogy with plenus; cf.

    compleo): ollam denariorum implere,

    Cic. Fam. 9, 18, 4.—
    (γ).
    With a simple acc.:

    id mustum coicies in amphoram et implebis ad summum,

    Col. 12, 36:

    alter de ipsa justitia quatuor implevit sane grandes libros,

    Cic. Rep. 3, 8; cf. id. Ac. 2, 27, 87.—
    B.
    In partic.
    1.
    To fill with food, to satisfy, satiate:

    praeparatā nos implevimus cenā,

    Petr. 16:

    implentur veteris Bacchi pinguisque ferinae,

    satisfy, regale themselves, Verg. A. 1, 215; so,

    vis impleri, mid.,

    Juv. 5, 75; cf.:

    se interdiu,

    Cels. 1, 2 fin.
    2.
    To fill, to make fleshy, fat, stout:

    si aqua inter cutem quem implevit,

    Cels. 2, 8 med.:

    implet corpus modica exercitatio, etc.,

    makes fat, id. 1, 3 med.:

    nascentes implent conchylia lunae,

    fill up, fatten, Hor. S. 2, 4, 30:

    Nomentanae vites se frequenter implent,

    Col. 3, 2, 14.—Hence also of women and animals, to make pregnant, impregnate:

    (Peleus Thetidem) ingenti implet Achille,

    Ov. M. 11, 265; 4, 698; 5, 111; 9, 280; so of animals: sues implentur uno coitu, Plin. 8, 51, 77, § 205; 9, 23, 39, § 76; Col. 7, 6, 3. —
    3.
    To fill up, amount to a certain measure:

    mensuraque roboris ulnas Quinque ter implebat,

    Ov. M. 8, 748:

    arboris crassitudo quatuor hominum ulnas complectentium implebat,

    Plin. 16, 40, 76, § 202; cf. id. 18, 10, 20, § 92:

    luna quater junctis implerat cornibus orbem,

    Ov. M. 2, 344; 7, 530.
    II.
    Trop.
    A.
    Ingen., to fill, make full.
    (α).
    Aliquid ( aliquem) aliqua re:

    impune ut urbem nomine impleris meo,

    Hor. Epod. 17, 59:

    urbem tumultu,

    Liv. 24, 26, 12; cf.:

    voce deos,

    Val. Fl. 2, 167:

    aliquem hortatibus,

    id. 4, 81:

    aliquem spe,

    Just. 29, 4 fin.:

    pectus falsis terroribus,

    Hor. Ep. 2, 1, 212:

    scopulos lacrimosis vocibus,

    Verg. A. 11, 274:

    multitudinem exspectatione vana,

    Liv. 36, 29, 3; 41, 5, 2:

    milites praeda,

    satisfy, id. 7, 16, 3; 25, 20, 6:

    omnia terrore,

    id. 9, 24, 8:

    anxiis curis,

    id. 1, 56, 4 et saep.:

    vacua causarum conviciis,

    Quint. 12, 9, 8; 4, 2, 114; Tac. A. 1, 22:

    rem alioqui levem sententiarum pondere,

    Quint. 9, 3, 74; cf. id. 5, 13, 56; Liv. 7, 2, 7:

    cum sese sociorum, cum regum sanguine implerint,

    have filled, covered, Cic. Agr. 2, 18, 47:

    se caedibus,

    Sil. 9, 528:

    te ager vitibus implet,

    enriches, Juv. 9, 56.— Pass.:

    omnia delubra pacem deum exposcentium virorum turba inplebantur,

    were thronged, Liv. 3, 5, 14.—
    (β).
    Aliquid ( aliquem) alicujus rei:

    celeriter adulescentem suae temeritatis implet,

    Liv. 1, 46, 8:

    omnia erroris mutui,

    id. 4, 41, 7:

    aliquem spei animorumque,

    id. 7, 7, 5:

    aliquem religionis,

    id. 5, 28, 4:

    hostes fugae et formidinis,

    id. 10, 14, 20 et saep.—
    (γ).
    With the simple acc.:

    acta magni Herculis implerant terras,

    Ov. M. 9, 135; 9, 667; id. F. 1, 93:

    quod tectum magnus hospes impleveris,

    hast filled with thy presence, thy greatness, Plin. Pan. 15, 4; id. Ep. 7, 24 fin.:

    non semper implet (Demosthenes) aures meas,

    does not always satisfy, Cic. Or. 29, 104:

    odium novercae,

    Ov. M. 9, 135: implere ceterorum rudes animos, i. q. to inflame, to poison, Tac. A. 1, 31; cf.:

    urbs deinde impletur (sc. contagione morbi),

    Liv. 4, 30, 8:

    nondum implevere medullas maturae mala nequitiae,

    Juv. 14, 215:

    vestigia alicujus,

    to follow after, imitate, Plin. Ep. 8, 13, 1:

    ceras pusillas,

    i. e. to cover with writing, Juv. 14, 30; cf.:

    ceras capaces,

    id. 1, 63:

    tabulas,

    id. 2, 58:

    vices,

    Claud. VI. Cons. Hon. 432.—
    (δ).
    With the simple abl.: Minyae clamoribus implent (sc. Jasonem), fill, i. e. spur on, inflame by acclamation, Ov. M. 7, 120.—
    B.
    In partic.
    1.
    To fill up a portion of time or a number, to make out, complete, finish, end:

    puer, qui nondum impleverat annum,

    Ov. M. 9, 338:

    octavum et nonagesimum annum,

    Quint. 3, 1, 14; cf.:

    me quater undenos sciat implevisse Decembres,

    Hor. Ep. 1, 20, 27:

    vitae cursum,

    Plin. 7, 16, 16, § 75:

    finem vitae sponte an fato,

    Tac. A. 2, 42 fin.:

    impleta ut essent sex milia,

    Liv. 33, 14; cf.:

    cohortes conscripserat ac triginta legionum instar impleverat,

    Vell. 2, 20, 4:

    si numerum, si tres implevero,

    Juv. 9, 90.—
    2.
    With the accessory notion of activity, to fulfil, discharge, execute, satisfy, content:

    ne id profiteri videar, quod non possim implere,

    Cic. Clu. 18, 51; cf.

    promissum,

    Plin. Ep. 2, 12, 6:

    munia sua,

    Tac. A. 3, 53:

    incohatas delationes,

    Dig. 48, 1, 5:

    consilium,

    Tac. H. 1, 16:

    vera bona,

    id. Agr. 44:

    fata,

    Liv. 1, 7, 11:

    utinam quam spem ille de me concepit, partes officii,

    Plin. Ep. 5, 56, 3; 10, 52, 2 (D):

    impleverim!

    id. ib. 1, 10, 3; Quint. 6, 1, 12:

    desideria naturae,

    Curt. 6, 2, 3:

    exsequiarum officium,

    Just. 23, 2, 8:

    religionis officium,

    Sulp. Sev. Chron. 2, 35, 3:

    hominis officium, Lact. Op. Dei, 20, 9: officium (opp. suscipere),

    id. 6, 6, 15:

    mandatum,

    Gai. Inst. 3, 161:

    legem,

    Vulg. Rom. 13, 8.—Rarely with a personal object:

    implere censorem,

    i. e. to discharge the office of censor, Vell. 2, 95 fin. Ruhnk.—
    3.
    Rhet. t. t., to make emphatic, make prominent:

    infirma, nisi majore quodam oratoris spiritu implentur,

    Quint. 5, 13, 56.

    Lewis & Short latin dictionary > impleo

  • 8 inpleo

    implĕo ( inpl-), ēvi, ētum, 2 (sync. forms:

    implerunt,

    Verg. E. 6, 48; id. G. 4, 461; Pers. 1, 99; Ov. M. 11, 666 al.:

    impleris,

    Hor. Epod. 17, 59:

    implerit,

    Ov. M. 6, 111:

    implerint,

    Cic. Agr. 2, 18, 47:

    implerat,

    Ov. M. 9, 280 al.:

    implessem,

    Verg. A. 4, 605:

    implesset,

    Ov. M. 9, 667:

    inplesse,

    Liv. 4, 41; Tib. 3, 3, 1; Tac. H. 2, 78 al.), v. a. [inpleo], to fill up, fill full, to make full, fill (freq. and class.; cf. expleo, compleo).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.
    (α).
    Aliquid ( aliquem) aliqua re:

    is vomens frustis esculentis gremium suum et totum tribunal implevit,

    Cic. Phil. 2, 25, 63:

    implevitque mero pateram,

    Verg. A. 1, 729:

    foros flammis,

    id. ib. 4, 605:

    herbarum suco expresso caput impleatur,

    i. e. be wet all over with, Cels. 3, 18 med.; so,

    caput calido oleo,

    id. 4, 2, 1 med.:

    cibis vinoque venas,

    Liv. 26, 14, 5: manum pinu flagranti, fills his hand with, i. e. grasps, Verg. A. 9, 72:

    fusti istorum caput,

    Plaut. Aul. 3, 3, 6; cf.

    in the comic pun: quae (dolia) nisi erunt semper plena, ego te implebo flagris,

    id. Cas. 1, 35:

    tuis oraculis Chrysippus totum volumen implevit,

    Cic. Div. 2, 56, 115; cf. in the foll. g:

    Neptunus ventis implevit vela secundis,

    filled, swelled, Verg. A. 7, 23.—
    (β).
    Aliquid alicujus rei (in analogy with plenus; cf.

    compleo): ollam denariorum implere,

    Cic. Fam. 9, 18, 4.—
    (γ).
    With a simple acc.:

    id mustum coicies in amphoram et implebis ad summum,

    Col. 12, 36:

    alter de ipsa justitia quatuor implevit sane grandes libros,

    Cic. Rep. 3, 8; cf. id. Ac. 2, 27, 87.—
    B.
    In partic.
    1.
    To fill with food, to satisfy, satiate:

    praeparatā nos implevimus cenā,

    Petr. 16:

    implentur veteris Bacchi pinguisque ferinae,

    satisfy, regale themselves, Verg. A. 1, 215; so,

    vis impleri, mid.,

    Juv. 5, 75; cf.:

    se interdiu,

    Cels. 1, 2 fin.
    2.
    To fill, to make fleshy, fat, stout:

    si aqua inter cutem quem implevit,

    Cels. 2, 8 med.:

    implet corpus modica exercitatio, etc.,

    makes fat, id. 1, 3 med.:

    nascentes implent conchylia lunae,

    fill up, fatten, Hor. S. 2, 4, 30:

    Nomentanae vites se frequenter implent,

    Col. 3, 2, 14.—Hence also of women and animals, to make pregnant, impregnate:

    (Peleus Thetidem) ingenti implet Achille,

    Ov. M. 11, 265; 4, 698; 5, 111; 9, 280; so of animals: sues implentur uno coitu, Plin. 8, 51, 77, § 205; 9, 23, 39, § 76; Col. 7, 6, 3. —
    3.
    To fill up, amount to a certain measure:

    mensuraque roboris ulnas Quinque ter implebat,

    Ov. M. 8, 748:

    arboris crassitudo quatuor hominum ulnas complectentium implebat,

    Plin. 16, 40, 76, § 202; cf. id. 18, 10, 20, § 92:

    luna quater junctis implerat cornibus orbem,

    Ov. M. 2, 344; 7, 530.
    II.
    Trop.
    A.
    Ingen., to fill, make full.
    (α).
    Aliquid ( aliquem) aliqua re:

    impune ut urbem nomine impleris meo,

    Hor. Epod. 17, 59:

    urbem tumultu,

    Liv. 24, 26, 12; cf.:

    voce deos,

    Val. Fl. 2, 167:

    aliquem hortatibus,

    id. 4, 81:

    aliquem spe,

    Just. 29, 4 fin.:

    pectus falsis terroribus,

    Hor. Ep. 2, 1, 212:

    scopulos lacrimosis vocibus,

    Verg. A. 11, 274:

    multitudinem exspectatione vana,

    Liv. 36, 29, 3; 41, 5, 2:

    milites praeda,

    satisfy, id. 7, 16, 3; 25, 20, 6:

    omnia terrore,

    id. 9, 24, 8:

    anxiis curis,

    id. 1, 56, 4 et saep.:

    vacua causarum conviciis,

    Quint. 12, 9, 8; 4, 2, 114; Tac. A. 1, 22:

    rem alioqui levem sententiarum pondere,

    Quint. 9, 3, 74; cf. id. 5, 13, 56; Liv. 7, 2, 7:

    cum sese sociorum, cum regum sanguine implerint,

    have filled, covered, Cic. Agr. 2, 18, 47:

    se caedibus,

    Sil. 9, 528:

    te ager vitibus implet,

    enriches, Juv. 9, 56.— Pass.:

    omnia delubra pacem deum exposcentium virorum turba inplebantur,

    were thronged, Liv. 3, 5, 14.—
    (β).
    Aliquid ( aliquem) alicujus rei:

    celeriter adulescentem suae temeritatis implet,

    Liv. 1, 46, 8:

    omnia erroris mutui,

    id. 4, 41, 7:

    aliquem spei animorumque,

    id. 7, 7, 5:

    aliquem religionis,

    id. 5, 28, 4:

    hostes fugae et formidinis,

    id. 10, 14, 20 et saep.—
    (γ).
    With the simple acc.:

    acta magni Herculis implerant terras,

    Ov. M. 9, 135; 9, 667; id. F. 1, 93:

    quod tectum magnus hospes impleveris,

    hast filled with thy presence, thy greatness, Plin. Pan. 15, 4; id. Ep. 7, 24 fin.:

    non semper implet (Demosthenes) aures meas,

    does not always satisfy, Cic. Or. 29, 104:

    odium novercae,

    Ov. M. 9, 135: implere ceterorum rudes animos, i. q. to inflame, to poison, Tac. A. 1, 31; cf.:

    urbs deinde impletur (sc. contagione morbi),

    Liv. 4, 30, 8:

    nondum implevere medullas maturae mala nequitiae,

    Juv. 14, 215:

    vestigia alicujus,

    to follow after, imitate, Plin. Ep. 8, 13, 1:

    ceras pusillas,

    i. e. to cover with writing, Juv. 14, 30; cf.:

    ceras capaces,

    id. 1, 63:

    tabulas,

    id. 2, 58:

    vices,

    Claud. VI. Cons. Hon. 432.—
    (δ).
    With the simple abl.: Minyae clamoribus implent (sc. Jasonem), fill, i. e. spur on, inflame by acclamation, Ov. M. 7, 120.—
    B.
    In partic.
    1.
    To fill up a portion of time or a number, to make out, complete, finish, end:

    puer, qui nondum impleverat annum,

    Ov. M. 9, 338:

    octavum et nonagesimum annum,

    Quint. 3, 1, 14; cf.:

    me quater undenos sciat implevisse Decembres,

    Hor. Ep. 1, 20, 27:

    vitae cursum,

    Plin. 7, 16, 16, § 75:

    finem vitae sponte an fato,

    Tac. A. 2, 42 fin.:

    impleta ut essent sex milia,

    Liv. 33, 14; cf.:

    cohortes conscripserat ac triginta legionum instar impleverat,

    Vell. 2, 20, 4:

    si numerum, si tres implevero,

    Juv. 9, 90.—
    2.
    With the accessory notion of activity, to fulfil, discharge, execute, satisfy, content:

    ne id profiteri videar, quod non possim implere,

    Cic. Clu. 18, 51; cf.

    promissum,

    Plin. Ep. 2, 12, 6:

    munia sua,

    Tac. A. 3, 53:

    incohatas delationes,

    Dig. 48, 1, 5:

    consilium,

    Tac. H. 1, 16:

    vera bona,

    id. Agr. 44:

    fata,

    Liv. 1, 7, 11:

    utinam quam spem ille de me concepit, partes officii,

    Plin. Ep. 5, 56, 3; 10, 52, 2 (D):

    impleverim!

    id. ib. 1, 10, 3; Quint. 6, 1, 12:

    desideria naturae,

    Curt. 6, 2, 3:

    exsequiarum officium,

    Just. 23, 2, 8:

    religionis officium,

    Sulp. Sev. Chron. 2, 35, 3:

    hominis officium, Lact. Op. Dei, 20, 9: officium (opp. suscipere),

    id. 6, 6, 15:

    mandatum,

    Gai. Inst. 3, 161:

    legem,

    Vulg. Rom. 13, 8.—Rarely with a personal object:

    implere censorem,

    i. e. to discharge the office of censor, Vell. 2, 95 fin. Ruhnk.—
    3.
    Rhet. t. t., to make emphatic, make prominent:

    infirma, nisi majore quodam oratoris spiritu implentur,

    Quint. 5, 13, 56.

    Lewis & Short latin dictionary > inpleo

  • 9 impleo

    im-pleo, plēvī, plētum, ēre (in u. *pleo), vollmachen, anfüllen, I) eig. u. übtr.: A) im allg., anfüllen, vollfüllen, vollgießen, a) eig.: fossas, Liv.: amphoram ad summum, Plaut.: m. Abl., mero pateram, Verg.: os aquā, W. in den M. nehmen, Sen.: gremium frustis, Cic.: uterum generoso semine, Ov.: impletae cibis vinoque venae, Liv.: m. Genet. (wie εμπίμπλημι), omnes angulos furum, Plaut.: ollam denariorum, Cic.: multos codices earum rerum, quibus etc., Cic.: mit de u. Abl., volumina de istis rebus, Cic. – b) übtr., anfüllen, erfüllen, m. Abl., alqm fustibus, vollhauen, Plaut.: urbem lamentis, Liv.: caput calido oleo, begießen, benetzen, Cels.: mit Genet., fusti fissorum caput, Plaut. – vites od. uvae se implent, werden voll, strotzen von Beeren, Col. – ducentis navibus omnem oram Italiae Siciliae Sardiniaeque, an der g. Küste von J. usw. Landungen vornehmen, Liv.: maria terrasque foedā fugā, bedecken, Liv.: urbs deinde impletur, wird heimgesucht von ansteckenden Krankheiten, Liv.: impl. aures alcis, jmdm. in den O. liegen, Liv. 45, 31, 6. Curt. 10, 1 (4), 28 (vgl. no. II, B, 5).

    B) insbes.: 1) erfüllen, sättigen, zur Genüge zu essen geben, mit Speise und Trank anfüllen, implentur Bacchi carnisque, sie sättigen sich mit usw., Verg.: si quis interdiu se implevit, Cels. – 2) schwanger od. trächtig machen, a) v. Menschen, alqam, Ov.: uterum, schwanger werden, Iustin.: mit Abl. der Leibesfrucht, ingenti illam implet Achille, Ov. – b) v. Tieren, Colum. – c) uterus tamquam implens (sc. se), gleichs. schwanger, d.i. stark, dick, fleischig, Colum. – 3) zunehmen machen, corpora (vom zunehmenden Monde), Ggstz. corpora inanire, Plin. – dah. a) aufschwellen, alqm (v. der Wassersucht), Cels.: flatus vela implet, Plin. – b) voll-, fleischig-, fett machen, implet corpus modica exercitatio, Cels.: tenuis homo implere se debet, plenus extenuare, Cels. – 4) eine bestimmte Zahl vollzählig machen, ergänzen (wie ἀναπληροῦν), a) eig.: triginta legionum instar impleverat, Vell.: ut quidquid gregi deperierit, ex fetibus impleatur, Paul. sent.: implentur validae tirone cohortes, Lucan.: implere equestres facultates, was am Ritterzensus fehlt, zuschießen, Plin. ep. – b) übtr., eine Zahl, ein Maß, eine Größe vollkommen ausfüllen, -erreichen, impleta ut essent sex milia armatorum, Liv.: in quibus eques triginta milia implebat, Curt.: modius grani sexdecim libras implet, wiegt volle 16 Pf., Plin. – arboris crassitudo quattuor hominum ulnas complectentium implet, Plin. – v. Monde, luna quater iunctis implerat cornibus orbem, Ov.: cum orbem sidus implevit (Ggstz. sidus se curvare coepit in cornua), Curt.: cum aut inchoatur luna aut impletur, Tac.

    II) bildl.: A) im allg.: erfüllen, totam Italiam nominis sui, Liv.: florem iuventutis spei animorumque, mit H. u. Mut erfüllen, -beseelen, Liv.: omnia potestatis suae, Liv.: omnia terrore, omnia tumultu ac terrore, Liv. – portentum anxiis pectus implevit curis, Liv.: alqm spe, Iustin.: populares laudibus Scipionis, unter seinen L. verbreiten, Liv. – Turnum nuntius implet, Verg. – ceterorum rudes animos, dem unerfahrenen Sinne der übrigen einreden, Tac.

    B) insbes.: 1) mit etw. sättigen, befriedigen, stillen, sese regum sanguine, Cic.: se caedibus, Sil. – cum osculis, cum lacrimis dolorem meum implevero, Tac.: comitum visu fruitur miseranda suarum, impleri nequit, sich nicht satt genug sehen, Val. Flacc. – 2) eine Lebenszeit vollenden, vitae cursum, Plin.: finem vitae sponte an fato, des Lebens Ende finden, Tac. – dah. implevisse mit einer Jahreszahl = so u. so viel Jahre od. das so u. so vielte Jahr verlebt haben = so u. so alt sein, quater undenos decembres, Hor.: annum septimum et sexagesimum, Plin. ep.: nondum annos quattuordecim, Plin. ep. – 3) etw. in der Rede, durch die Darstellung hervorheben, als wichtig darstellen, oft b. Quint.; s. Spalding Quint. 5, 13, 56. – 4) jmds. Stelle ausfüllen, jmd. im Amte usw. vertreten, vicem alcis, Plin. ep.: locum principem, Tac.: censorem, Vell. 2, 95. – 5) erfüllen, Genüge tun, befriedigen, ausfüllen, aures alcis (jmds. Ohr = Geschmack), Cic. or. 104. Tac. hist. 1, 90 (vgl. oben no. I, A, b): oculos insolito spectaculo, seine Augen weiden an dem ungew. Sch., Plin. pan.: promissum, das Versprechen erfüllen, Plin. ep. (so auch non polliceri, quod non possim implere, Cic.): impletum est omne consilium (Absicht), Tac.: munia sua, Tac.: officium, Eccl.: officium publicum, Plin. ep.: so auch officii partes od. bl. partes, Plin. ep. u. Ov.: spem, Plin. ep.: leges alcis, Ov.: legem, Vulg.: fata, dem Willen des Fatums entsprechen, die Verheißungen des F. ins Werk setzen, Liv.: laetitiam illius diei, zur Genüge darstellen, Vell.: vera bona, quae in virtutibus posita sunt, in vollem Maße besitzen, Tac.: non advocati fidem, sed inimici amaritudinem implesse, nicht den unbefangenen Sachwalter, sondern den ganz erbitterten Feind gemacht haben, Plin. ep. – / Über die synk. Formen implesti, implestis, implerunt, implessem, implesse s. Georges Lexik. d. lat. Wortf. S. 340 u. 341.

    lateinisch-deutsches > impleo

  • 10 finis

    fīnis, is, m. f.    - abl. fine et fini II fém. dans Cic. Fam. 12, 1, 1; Asin. Fam. 10, 32, 4 ; Att. d. Att. 9, 10, 4 ; Liv. 4, 2, 4 ; 22, 57, 5, etc. ; Hor. Ep. 17, 36; Virg. En. 2, 554, cf. Gell. 13, 21, 12. [st1]1 [-] limite.    - intra finem loci, Cic. Caec. 22: en dedans de la limite du terrain. --- cf. Caes. BG. 2, 19, 5.    - plur. fines: a) limites d'un champ, frontières d'un pays. --- cf. Cic. Mur 22 ; Off. 1, 33, etc.; b) le pays lui-même, territoire: extremi, primi fines: l'extrémité, le commencement du territoire: Caes. BG. 1, 1, 6 ; 6, 35, 6 ; etc.    - fessique sub ipsam finem adventabant, Virg. En. 5, 328: et fatigués, ils approchaient du but (de la limite de la piste, de la carrière).    - fine ou fini avec gén.: jusqu'à.    - fine genus, Ov. M. 10, 536: jusqu'au genou.    - implere ansarum infimarum fini, Cato Agr. 113, 2: remplir jusqu'au bas des anses. --- Sall. H. 3, 38.    - radicibus fini, Cato Agr. 28, 2: jusqu'aux racines [* avec les racines comme limite, les racines étant la limite*].    - osse fini, Plaut. Men. 859: jusqu'à l'os [st1]2 [-] fig. bornes, limites.    - finem et modum transire, Cic. Off. 1, 102: passer les bornes et la mesure.    - certos mihi fines terminosque constituam, Cic. Quinct. 35: je me fixerai des limites et des bornes précises.    - cf. Cic. de Or. 1, 264 ; Tusc. 1, 32.    - finem facere pretio, libidini, Cic. Verr. 4, 14: marquer des limites au prix, à la fantaisie. [st1]3 [-] fin, cessation, terme, point final, fin de la vie, mort.    - loquendi, orandi finem facere, Caes. BG. 1, 46, 2 ; 1, 20, 5: cesser de parler, de prier.    - finem injuriis facere, Caes. BG. 1, 33, 1: cesser ses injustices.    - diuturni silentii finem hodiernus dies attulit Cic. Marc. 1: cette journée a mis un terme à un long silence. --- cf. Cic. Phil. 6, 2.    - res finem invenit, Liv. 26, 17, 11 ; res ad finem venit, Liv. 8, 13, 11: l'affaire s'est terminée.    - finis aequi juris, Tac. An. 3, 27: dernière expression du droit égal pour tous.    - quem ad finem ? Cic. Cat. 1, 1: jusqu'à quel terme ?    - usque ad eum finem dum... Verr. pr. 16 ; Nat. 2, 129: jusqu'à ce que...    - comperit invidiam supremo fine domari, Hor. Ep. 2, 11, 12: il apprit que l'envie n'est domptée qu'à la fin de la vie.    - Hor. C. 1, 11, 2; Vell. 2, 123, 2; Sen. Ep. 30, 3; Val. Max. 3, 3, 4; Tac. H. 1, 37; Tac. An. 1, 4; 1, 16; 2, 39; 4, 19; 15, 63. [st1]4 [-] le degré suprême, le comble.    - cf grec τέλος.    - sentis me, quod τέλος Graeci dicunt, id dicere tum extremum, tum ultimum, tum summum ; licebit etiam finem pro extremo aut ultimo dicere, Cic. Fin. 3, 26: tu le remarques, ce que les Grecs appellent τέλος je l'appelle tantôt l'extrémité, tantôt la limite, tantôt le sommet; je pourrai même, au lieu d'extrémité ou de limite, l'appeler terme (degré suprême).    - fines bonorum et malorum, Cic. Fin. 1, 55: le degré suprême des biens et des maux.    - finis bonorum, Cic. Leg. 1, 52: le souverain bien.    - honorum populi finis est consulatus, Cic. Planc. 60: la plus haute magistrature conférée par le peuple est le consulat. [st1]5 [-] but (fin) d'une chose.    - domus finis est usus, Cic. Off. 1, 138: la fin d'une maison, c'est l'utilisation.    - sit in jure civili finis hic... Cic. de Or. 1, 188: disons que dans le droit civil la fin est la suivante...    - cf. Cic. Inv. 1, 6; Part. 11. [st1]6 [-] définition.    - Quint. 2, 15, 3; 5, 10, 54. [st1]7 [-] mesure, proportion.    - Dig. 21, 2, 66, etc.
    * * *
    fīnis, is, m. f.    - abl. fine et fini II fém. dans Cic. Fam. 12, 1, 1; Asin. Fam. 10, 32, 4 ; Att. d. Att. 9, 10, 4 ; Liv. 4, 2, 4 ; 22, 57, 5, etc. ; Hor. Ep. 17, 36; Virg. En. 2, 554, cf. Gell. 13, 21, 12. [st1]1 [-] limite.    - intra finem loci, Cic. Caec. 22: en dedans de la limite du terrain. --- cf. Caes. BG. 2, 19, 5.    - plur. fines: a) limites d'un champ, frontières d'un pays. --- cf. Cic. Mur 22 ; Off. 1, 33, etc.; b) le pays lui-même, territoire: extremi, primi fines: l'extrémité, le commencement du territoire: Caes. BG. 1, 1, 6 ; 6, 35, 6 ; etc.    - fessique sub ipsam finem adventabant, Virg. En. 5, 328: et fatigués, ils approchaient du but (de la limite de la piste, de la carrière).    - fine ou fini avec gén.: jusqu'à.    - fine genus, Ov. M. 10, 536: jusqu'au genou.    - implere ansarum infimarum fini, Cato Agr. 113, 2: remplir jusqu'au bas des anses. --- Sall. H. 3, 38.    - radicibus fini, Cato Agr. 28, 2: jusqu'aux racines [* avec les racines comme limite, les racines étant la limite*].    - osse fini, Plaut. Men. 859: jusqu'à l'os [st1]2 [-] fig. bornes, limites.    - finem et modum transire, Cic. Off. 1, 102: passer les bornes et la mesure.    - certos mihi fines terminosque constituam, Cic. Quinct. 35: je me fixerai des limites et des bornes précises.    - cf. Cic. de Or. 1, 264 ; Tusc. 1, 32.    - finem facere pretio, libidini, Cic. Verr. 4, 14: marquer des limites au prix, à la fantaisie. [st1]3 [-] fin, cessation, terme, point final, fin de la vie, mort.    - loquendi, orandi finem facere, Caes. BG. 1, 46, 2 ; 1, 20, 5: cesser de parler, de prier.    - finem injuriis facere, Caes. BG. 1, 33, 1: cesser ses injustices.    - diuturni silentii finem hodiernus dies attulit Cic. Marc. 1: cette journée a mis un terme à un long silence. --- cf. Cic. Phil. 6, 2.    - res finem invenit, Liv. 26, 17, 11 ; res ad finem venit, Liv. 8, 13, 11: l'affaire s'est terminée.    - finis aequi juris, Tac. An. 3, 27: dernière expression du droit égal pour tous.    - quem ad finem ? Cic. Cat. 1, 1: jusqu'à quel terme ?    - usque ad eum finem dum... Verr. pr. 16 ; Nat. 2, 129: jusqu'à ce que...    - comperit invidiam supremo fine domari, Hor. Ep. 2, 11, 12: il apprit que l'envie n'est domptée qu'à la fin de la vie.    - Hor. C. 1, 11, 2; Vell. 2, 123, 2; Sen. Ep. 30, 3; Val. Max. 3, 3, 4; Tac. H. 1, 37; Tac. An. 1, 4; 1, 16; 2, 39; 4, 19; 15, 63. [st1]4 [-] le degré suprême, le comble.    - cf grec τέλος.    - sentis me, quod τέλος Graeci dicunt, id dicere tum extremum, tum ultimum, tum summum ; licebit etiam finem pro extremo aut ultimo dicere, Cic. Fin. 3, 26: tu le remarques, ce que les Grecs appellent τέλος je l'appelle tantôt l'extrémité, tantôt la limite, tantôt le sommet; je pourrai même, au lieu d'extrémité ou de limite, l'appeler terme (degré suprême).    - fines bonorum et malorum, Cic. Fin. 1, 55: le degré suprême des biens et des maux.    - finis bonorum, Cic. Leg. 1, 52: le souverain bien.    - honorum populi finis est consulatus, Cic. Planc. 60: la plus haute magistrature conférée par le peuple est le consulat. [st1]5 [-] but (fin) d'une chose.    - domus finis est usus, Cic. Off. 1, 138: la fin d'une maison, c'est l'utilisation.    - sit in jure civili finis hic... Cic. de Or. 1, 188: disons que dans le droit civil la fin est la suivante...    - cf. Cic. Inv. 1, 6; Part. 11. [st1]6 [-] définition.    - Quint. 2, 15, 3; 5, 10, 54. [st1]7 [-] mesure, proportion.    - Dig. 21, 2, 66, etc.
    * * *
        Finis, huius finis, masc. vel foem. gen. La fin de quelque chose que ce soit.
    \
        Imperium sine fine. Virgil. Perpetuel, Sans fin.
    \
        Vnus iudicati finis. Paul. Une sentence.
    \
        Afferre finem alicui rei. Quintil. Mettre fin.
    \
        Vitae finis certa mortalibus astat. Lucret. Il est certain et arresté que touts hommes mourront.
    \
        Dempto fine carendus. Ouid. Sans fin, Tousjours.
    \
        Finem facere maledictis. Terent. Cesser de mesdire.
    \
        Facere finem libidini et impudentiae. Cic. Mettre fin à, etc.
    \
        Sermoni finem facere. Plaut. Faire fin à son parler, Se taire.
    \
        Orandi iam finem face. Terent. Ne me prie plus.
    \
        Ferre finem rebus fessis. Virg. Mettre fin aux adversitez.
    \
        Implere finem vitae. Tacit. Mourir, Definer.
    \
        Certum voto pete finem. Horat. Limite ton desir d'avoir des biens.
    \
        Ponere finem vitae. Senec. Mettre fin à sa vie, Finer sa vie.
    \
        Ponere sibi finem vitae. Tacit. Se tuer.
    \
        Finis. Cicero. La fin, ou cause finale pourquoy on faict quelque chose.
    \
        Quem ad finem? Cic. Pour quelle cause? A quelle fin?
    \
        Finis aedificatae domus, vsus. Cic. La cause et fin finale pourquoy on a edifié une maison, c'est pour en user.
    \
        Finis in singulari numero, pro termino, seu finibus. Liu. Les fins et metes, Limites, Lisieres, Marches, Frontieres.

    Dictionarium latinogallicum > finis

  • 11 impleo

    im-pleo, plēvī, plētum, ēre (in u. *pleo), vollmachen, anfüllen, I) eig. u. übtr.: A) im allg., anfüllen, vollfüllen, vollgießen, a) eig.: fossas, Liv.: amphoram ad summum, Plaut.: m. Abl., mero pateram, Verg.: os aquā, W. in den M. nehmen, Sen.: gremium frustis, Cic.: uterum generoso semine, Ov.: impletae cibis vinoque venae, Liv.: m. Genet. (wie εμπίμπλημι), omnes angulos furum, Plaut.: ollam denariorum, Cic.: multos codices earum rerum, quibus etc., Cic.: mit de u. Abl., volumina de istis rebus, Cic. – b) übtr., anfüllen, erfüllen, m. Abl., alqm fustibus, vollhauen, Plaut.: urbem lamentis, Liv.: caput calido oleo, begießen, benetzen, Cels.: mit Genet., fusti fissorum caput, Plaut. – vites od. uvae se implent, werden voll, strotzen von Beeren, Col. – ducentis navibus omnem oram Italiae Siciliae Sardiniaeque, an der g. Küste von J. usw. Landungen vornehmen, Liv.: maria terrasque foedā fugā, bedecken, Liv.: urbs deinde impletur, wird heimgesucht von ansteckenden Krankheiten, Liv.: impl. aures alcis, jmdm. in den O. liegen, Liv. 45, 31, 6. Curt. 10, 1 (4), 28 (vgl. no. II, B, 5).
    B) insbes.: 1) erfüllen, sättigen, zur Genüge zu essen geben, mit Speise und Trank anfüllen, implentur Bacchi carnisque, sie sättigen sich mit usw., Verg.: si quis interdiu se implevit, Cels. – 2) schwanger od. trächtig machen, a) v. Menschen, alqam,
    ————
    Ov.: uterum, schwanger werden, Iustin.: mit Abl. der Leibesfrucht, ingenti illam implet Achille, Ov. – b) v. Tieren, Colum. – c) uterus tamquam implens (sc. se), gleichs. schwanger, d.i. stark, dick, fleischig, Colum. – 3) zunehmen machen, corpora (vom zunehmenden Monde), Ggstz. corpora inanire, Plin. – dah. a) aufschwellen, alqm (v. der Wassersucht), Cels.: flatus vela implet, Plin. – b) voll-, fleischig-, fett machen, implet corpus modica exercitatio, Cels.: tenuis homo implere se debet, plenus extenuare, Cels. – 4) eine bestimmte Zahl vollzählig machen, ergänzen (wie ἀναπληροῦν), a) eig.: triginta legionum instar impleverat, Vell.: ut quidquid gregi deperierit, ex fetibus impleatur, Paul. sent.: implentur validae tirone cohortes, Lucan.: implere equestres facultates, was am Ritterzensus fehlt, zuschießen, Plin. ep. – b) übtr., eine Zahl, ein Maß, eine Größe vollkommen ausfüllen, -erreichen, impleta ut essent sex milia armatorum, Liv.: in quibus eques triginta milia implebat, Curt.: modius grani sexdecim libras implet, wiegt volle 16 Pf., Plin. – arboris crassitudo quattuor hominum ulnas complectentium implet, Plin. – v. Monde, luna quater iunctis implerat cornibus orbem, Ov.: cum orbem sidus implevit (Ggstz. sidus se curvare coepit in cornua), Curt.: cum aut inchoatur luna aut impletur, Tac.
    II) bildl.: A) im allg.: erfüllen, totam Italiam no-
    ————
    minis sui, Liv.: florem iuventutis spei animorumque, mit H. u. Mut erfüllen, -beseelen, Liv.: omnia potestatis suae, Liv.: omnia terrore, omnia tumultu ac terrore, Liv. – portentum anxiis pectus implevit curis, Liv.: alqm spe, Iustin.: populares laudibus Scipionis, unter seinen L. verbreiten, Liv. – Turnum nuntius implet, Verg. – ceterorum rudes animos, dem unerfahrenen Sinne der übrigen einreden, Tac.
    B) insbes.: 1) mit etw. sättigen, befriedigen, stillen, sese regum sanguine, Cic.: se caedibus, Sil. – cum osculis, cum lacrimis dolorem meum implevero, Tac.: comitum visu fruitur miseranda suarum, impleri nequit, sich nicht satt genug sehen, Val. Flacc. – 2) eine Lebenszeit vollenden, vitae cursum, Plin.: finem vitae sponte an fato, des Lebens Ende finden, Tac. – dah. implevisse mit einer Jahreszahl = so u. so viel Jahre od. das so u. so vielte Jahr verlebt haben = so u. so alt sein, quater undenos decembres, Hor.: annum septimum et sexagesimum, Plin. ep.: nondum annos quattuordecim, Plin. ep. – 3) etw. in der Rede, durch die Darstellung hervorheben, als wichtig darstellen, oft b. Quint.; s. Spalding Quint. 5, 13, 56. – 4) jmds. Stelle ausfüllen, jmd. im Amte usw. vertreten, vicem alcis, Plin. ep.: locum principem, Tac.: censorem, Vell. 2, 95. – 5) erfüllen, Genüge tun, befriedigen, ausfüllen, aures alcis (jmds. Ohr = Geschmack), Cic. or. 104. Tac. hist. 1, 90 (vgl. oben
    ————
    no. I, A, b): oculos insolito spectaculo, seine Augen weiden an dem ungew. Sch., Plin. pan.: promissum, das Versprechen erfüllen, Plin. ep. (so auch non polliceri, quod non possim implere, Cic.): impletum est omne consilium (Absicht), Tac.: munia sua, Tac.: officium, Eccl.: officium publicum, Plin. ep.: so auch officii partes od. bl. partes, Plin. ep. u. Ov.: spem, Plin. ep.: leges alcis, Ov.: legem, Vulg.: fata, dem Willen des Fatums entsprechen, die Verheißungen des F. ins Werk setzen, Liv.: laetitiam illius diei, zur Genüge darstellen, Vell.: vera bona, quae in virtutibus posita sunt, in vollem Maße besitzen, Tac.: non advocati fidem, sed inimici amaritudinem implesse, nicht den unbefangenen Sachwalter, sondern den ganz erbitterten Feind gemacht haben, Plin. ep. – Über die synk. Formen implesti, implestis, implerunt, implessem, implesse s. Georges Lexik. d. lat. Wortf. S. 340 u. 341.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > impleo

  • 12 auris

    auris, is, f. (urspr. *ausis, vgl. ausculto, griech. οὖς, got. ausō), das Ohr, I) eig. u. meton.: 1) eig.: auris ima, das Ohrläppchen, Plin.: aures pendulae atque flaccentes, Lact.: aures rectae, Ggstz. aures summissae, Solin.: aures superbae, Liv.: aures asininae, Hyg.: aures aselli, Ov.: alci aures nasumque abscīdere, Sen.: accedit alci alqd ad aures, Ter.: accedere alci ad aurem et dicere (v. Pers.); Cic.: accidit alqd ad aures, Liv., od. auribus, Plin. pan. (vgl. 1. accido): accipere auribus, Cic.: accipere benignis auribus, Plaut.: accipere secundis od. adversis auribus, Liv., pronis auribus, Tac., propitiis auribus, Sen. rhet, aequis od. parum aequis auribus, Tac. u. Plin. ep., adversis auribus, Ps. Quint. decl.: nunc primum aures tuae hoc crimen accipiunt? Cic.: adhibere aures, ein empfängliches Ohr darbieten, Cic.: aditum ad aures alcis habere, Cic.: admittere alqd auribus, Liv.: alqm admonere ad aurem, ut etc., jmdm. die Mahnung ins Ohr flüstern, Cic.: admovere aurem, sein Ohr hinhalten, hinhören, aufmerken, Cic.: foraminibus et rimis aurem admovent, sie halten das Ohr an usw., Tac.: mentes suas, non solum aures ad alcis vocem admovere (hinrichten), Cic.: arrigere aures, Ter.: ascalpere aurem dextram, Apul.: audiri non secundis auribus, Liv.: claudere aures alci rei od. ad alqd, Cic.: claudere aurem precanti, Lact.: hic (sermo) suppeditat nobis, ubi aures convicio defessae conquiescant, Cic.: credere oculis magis od. amplius quam auribus, Liv. u. Sen.: noli putare, me hoc auribus tuis dare, dir etw. Schmeichelhaftes sagen wolle, Trebon. in Cic. ep.: dare od. dedere aures alci, jmdm. sein Ohr leihen, jmd. anhören, Cic.: demittere aures, herabhängen, senken, (als Zeichen der Sanftmut u. Milde), v. Zerberus, Ggstz. tollere aures, Hor.: demittere (neigen) aures suas ad alcis verba, Sen.: demittere se ad aurem alcis, Cic.: tutis auribus deponere, Hor.: rimosā aure bene deponere, Hor.: dicere in aurem alci alqd, Cic. fr. u. Hor.: in aurem utramvis otiose dormire, auf beiden O. (d.i. unbekümmert) schlafen, Ter.: so auch in dextram aurem dormire, Plin. ep.: aures erigere, Cic.: auribus avidissimis excipere laudes alcis, gierig dem Lobe lauschen, das man jmdm. zollt, Plin. ep.: exsertare aurem per aulaeum, Amm.: frustra surdas aures fatigare, tauben O. predigen, Curt.: ferunt aures hominum illa iucunda et grata laudari, die O. der M. sind empfänglich für das Lob des Liebenswürdigen u. Angenehmen, Cic.: haurire vocem his auribus, Verg.: procul auribus haurire talia dicta suis, Ov.: oculis auribusque haurire tantum gaudium cupere, Liv.: implere aures alcis, jmdm. in den O. liegen, Liv. u. Curt. (vgl. unten no. 2, a): inculcare se auribus alcis, Cic.: insusurrare ad aurem od. in aures, Cic.: blandius alia ad aurem invocare, M. Cael. fr. b. Quint.: laedere alcis aures, Sen.: obsidēre aures alcis, Liv.: obtundere aures alcis, s. ob-tundo: offendere aures, Cic.: patefacere aures suas assentatoribus, Cic.: patent aures alci rei od. ad alqd, Cic.: pervenit alqd ad aures alcis, Cic.: praebere aurem, sein O. hinhalten, Suet. u. Plin. ep.: praebere aurem alci rei, sein O. leihen, Hor. u. Ov.: so auch puellae, Prop.: praebere aures, sein O. leihen, etw. anhören, Liv.: praebere aures conviciis adulescentium, sein O. leihen, anhören, Liv.: praeoccupare aures, Liv.: aures refercire alqā re, Cic.: aures respuunt alqd, wollen etw. nicht hören, Cic.: auribus respuere alqm, die O. vor jmd. verschließen, Cic.: digito aurem scalpere, Isid.: servire auribus alcis, jmdm. zu Willen reden, Caes.: strepunt (es gellen) aures clamoribus plorantium sociorum, Liv.: meis aequissimis utuntur auribus, Cic.: aurem alcis vellere od. pervellere (um zu erinnern), Verg. u. Sen.: muliebris vox mihi ad aures venit, Plaut. – 2) meton.: a) das Gehör, insofern es ein prüfendes Urteil abgibt, aures elegantes, Cic.: Atticorum aures teretes et religiosae, Cic.: tritae aures hominum nostrorum, Cic.: aures tam inhumanae tamque agrestes, Cic.: durae auris homines, Gell.: iudicium aurium superbissimum, Cic.: ingenium amoenum et temporis eius auribus (Geschmack) accommodatum, Tac.: arbitrio consilioque auris uti, Gell.: aures alcis implere, jmds. Geschmack völlig befriedigen, Cic. u. Tac, (vgl. oben no. 1): descendere in aures alcis, vor jmds. prüfendes O. kommen, dem prüfenden Urteile jmds. unterworfen werden (v. Gedichten), Hor. – b) der Zuhörer, cum tibi sol tepidus plures admoverit aures, Hor. ep. 1, 20, 19. – II) übtr., das Ohr = Streichbrett am Pfluge, Verg. georg. 1, 172.

    lateinisch-deutsches > auris

  • 13 finis

    fīnis, is, m., zuw. f. (viell. aus *figsnis zu fīgo), I) die Grenze, 1) eig.: f. loci, Cic.: Megalopolitarum, Liv.: quem ad finem (wie weit) porrecta loca aperta pertinebant, Caes. – Plur. fines, die Grenzen, agrorum, Cic.: fines propagare, Cic.: ambigere de finibus, Ter.: fines regere (feststellen), Cic.: u. meton. = das Gebiet, Land, der Bezirk, in mediis Eburonum finibus, Caes.: in alienis finibus decertare, Caes.: Gallis partem finium concedere, Liv.: habere fines (Grundstücke) proprios, Caes.: se in fines Ubiorum recipere, Caes.: fines populari, depopulari, vastare, Caes. – u. die äußerste Schranke der Rennbahn, Verg. Aen. 5, 225 u. 328. – 2) übtr.: a) die Grenze, Schranke, naturae, Hor.: aequi iuris, die gemeinrechtliche Schr., Tac.: mihi fines terminosque constituam, extra quos egredi non possim, Cic. – b) das Ziel, qui finis istius consilii? Cic.: f. temporis, Liv.: ad eum finem od. usque ad eum finem, bis so weit, Cic.: quem ad finem? bis zu welchem Ziele? Cic.: dah. fine (fini) m. Genet. = bis an, amphoras implere ansarum infimarum fini, Cato: fine inguinum, Sall. fr.: fine genus, Ov.: scopulorum fine, Ov.: umbilici fine, Auct. b. Afr.: so auch mit Abl., radicibus fini, Cato r. r. 28, 2. Vgl. Wölfflin im Archiv 1, 424 f. u. 580. – c) das Maß = die Art, pretii, ICt.: hac fini, in dem M., insofern, Gell.: quā fini, inwiefern, Gell. – II) im weitern Sinne, das Ende, 1) eig., a) übh., Komik., Cic. u.a.: finis epistulae, Plin. ep.: finis vitae, Cic.: nullo (cum) fine od. fine dempto od. exempto, ohne Ende, Ov.: sine fine amare, Fronto: ad finem, bis zu Ende, Ov.: ad finem venire, zu Ende (zustande) kommen, Liv. – finem facere m. Genet., zB. belli, Nep., orandi, Ter.: bellandi, Caes.: vitae, Sall. fr.: sollicitudinis, Cic.: loquendi, oppugnandi, orandi, Caes.: u. (m. Dat. wem?) idem dies et victoribus imperii et victis vitae finem facit, Cic.: finem facere m. Dat., zB. iniuriis, Caes.: sermoni suo, Plaut.: orationi suae criminibusque modum aliquem et finem facere, Cic.: difficile est enim finem facere pretio, si libidini non feceris, Cic. – finem dare (ein E. machen) proelio, bello, Eutr.: malis, Verg.: finem dare (ein E. bereiten) vitae, Iuven. – eundem et vincendi et vivendi finem habere, mit seinem Siege auch sein Leben beschließen, Vell. – Veiens bellum non ante cepit finem, quam etc., nahm nicht eher ein Ende, Liv. – b) insbes., das Ende, α) = das Lebensende, der Tod einer Pers., hominis, Quint.: Neronis, Tac.: aderat finis, ubi aderat finis, Tac.: nec quicquam iam de fine, si fata poscerent, recusans, Vell. – β) der Untergang, Verlust, finemque sui sibi corpora debent, Lucan.: finis adest rerum (Romanarum), Lucan.: Creta Metelli ductu longissimae libertatis fine multata est, Vell. – 2) übtr.: a) die Erklärung, Definition, Quint. – b) das Ende = der Endzweck, Zweck (s. Sorof Cic. de or. 1, 188), domus finis est usus, Cic.: quae finis standi? zu welchem E. (weshalb) stehe ich hier? Verg.: edendi mihi erit bibendique finis desideria naturae restinguere, non implere alvum et exinanire, Sen.: ad eum finem, zu dem E., in der Absicht, deswegen, Tac. – c) das Äußerste, Höchste, bonorum, malorum, höchste (größte) Gut, Übel, Cic.: honorum, das höchste Ehrenamt, Cic.: duodecim tabulae, finis aequi iuris, Tac. – / Abl. Sing. fine u. fini, s. Neue-Wagener Formenl.3 1, 338 u. 339.

    lateinisch-deutsches > finis

  • 14 oculus

    oculus, ī, m. (Demin. v. *ocus, vgl. griech. οσσε, οψομαι, οπωπα), das Auge, I) eig.: oculi acres, Cic., acriores, Sen.: acuti, Cic.: aegri, vitiosi, Sen.: aperti, Cic.: aquilini, Apul.: ardentes, Verg. u. Sen.: arguti, Cic.: attenti, Veget. u. Cael. Aur.: attentiores, Val. Max.: atroces, Gell.: avidi, Plin.: boni, Prop.: bubuli, Petron.: cadentes, Sen. rhet.: caeci, Sen.: caerulei, caesii, Cic.: caligantes, Gell.: caprini, Plin.: clari, Cato: clariores, Plin.: clausi, Sidon.: concavi, Suet: conditi, Sen. rhet.: coniventes, Cic.: contenti (gespannte), Suet.: defessi, Verg.: deficientes, Sen.: defixi, Hor.: demissi, Sen. rhet.: oculus dexter, sinister, Plin. ep.: oculi duri, starre, Plaut: eminentes, Cic.: errantes, Cic.: exstantes, Suet.: felinei, Serv. ad Verg.: flentes, Boëth.: fulgentes, Hor.: glauci, Plin.: grandes, Suet.: graves, Cic.: hebetes, hebetiores, Plin. u. Suet. (u. so uterque oculus naturā hebes, Plin.); hiantes, Plaut.: hilares, Sen.: humidi, Plin.: ignei, Solin.: immobiles, Plin., immoti, Ov.: impudentissimi, Cic.: infesti, Cic.: ingentes, Aur. Vict: intenti, Cic.: labentes, Prop.: lacrimantes, Plaut: laeti, Sen.: languidi, Quint.: limi, Plaut. u. Plin.: lippi, Plaut. u. Vitr.: loquaces, Tibull.: lyncei, Boëth.: magni, Varro: oculi igne micantes, Ov.: minaces, Sen.: mites, Val. Max.: morientes, Amm.: nigri, Plaut. u. Varro: operti, Sen.: parvi, Plin.: ravi, Varro: recti, Cic.: reducti introrsus oculi, hohle, Sen. rhet.: rigentes, Plin.: rigidi, Quint.: sicci, Hor. u. Sen.: torvi, Ov.: truces, Cic.: tumentes, Sen.: udi, Ov.: vagi, Veget.: vegeti, Suet.: vigiles, Verg. – acies oculorum, Cic.: album oculi, Cels.: ardor oculorum, Cic.: dolor oculorum, Sen. u. Aur. Vict.: fulmen oculorum tuorum, Aur. Vict.: oculorum hebetatio, Plin.: oculorum ludibrium (Täuschung). Ggstz. vera species, Curt.: lumina oculorum, Nep.: lux oculorum edita, vorstehende Augen, Amm.: oculorum magnitudo et candor, Capit.: locus oculi, die Augenhöhle, Plaut.: oculorum margo, Stat.: oculorum mendacium (Trug), Cic.: oculorum gravis morbus, Nep.: furtivi oculorum nutus (Zwinkern), der Buhldirnen, Hieron.: oculorum orbes (Ränder), Tac.: oculorum poena, die Str., die seine A. hätte treffen sollen, Cic.: oculorum atque aurium sensus (Sing.), Sen.: sensus oculorum atque aurium hebetes, Liv.: oculorum valetudo, Cic.: oculorum vigor integer, Plin. ep.: ulcera oculorum, Marc. Emp. – aeger oculis ex verna intemperie, Liv.: oculis captus, Cic.: captus altero oculo, auf einem A. blind, Suet.: oculorum dolore correptus, Aur. Vict.: corpore toto pulcher, sed magis oculis, Aur. Vict.: oculorum tabe notus, bekannt als einer, dem das Augenlicht vergangen, Tac. – abesse ab oculis et fori et curiae, entrückt sein den A. des F. u. der K., Cic.: abire ex oculis, Liv., ab oculis. Plaut. u. Sen.: adicere oculos, s. ad-iciono. I, 2, a: adicere oculum hereditati, auf die E. ein A. werfen, Cic.: advertere oculos, seine Blicke darauf richten, Plin. pan.: pretia solis oculis (nach dem Augenmaß) aestimantur, Amm.: allevare (aufschlagen) oculos, v. einem Ohnmächtigen, Curt.: amittere (verlieren) oculos, Caes., oculum, Aur. Vict. (bes. im Kampfe): amoliri (entrücken) alqm ab oculis mortalium, Curt.: aperire oculos, s. a-periono. II, a, α: aspernari oculis pulchritudinem rerum, Cic.: non haec aspicere oculis aequis, Verg.: ne rectis quidem oculis aspicere posse instructam aciem, Suet.: attollere oculos, s. at-tollono. I, 1: auferre observantibus etiam oculos, vor sichtlichen Augen betrügen, Liv.: auferri ex oculis, den Blicken entzogen werden, entschwinden (v. leb. Wesen u. Lebl.), Sen. u. Tac.: auferre se ex oculis, Sen. u. Sil.: non oculorum modo usum, sed etiam aurium auferre (v. einem Geschrei), Curt.: avertere oculos, Ov.: alqā re avertere oculos hostium, Liv.: avertere oculos ab alcis facie, Aur. Vict.: avertere ab alqo omnium in se oculos, Liv.: avertere in semet omnium oculos animosque, Curt.: avertere alqd ab oculis et naribus alcis, Cic.: se ex oculis avertere et auferre, Verg.: cadere sub oculos, Cic.: cadere oblectationi oculisque (zur Augenweide), Tac.: oculi mihi caecutiunt, Plaut. u. Varro: caligant oculi, Cels. u.a.: capessere oculis egregium spectaculum, Liv.: capere fructum oculis ex alqa re, die Augen weiden an etw., Nep.: capi altero oculo, auf einem Auge blind wer den, Liv.: captum esse oculis et auribus, Cic., auribus et oculis, Liv.: circumferre oculos, s. circum-fero no. II, b: claudere oculos, Lucan.: comedere oculis pueros molles, Mart.: comprimere oculos, Ov., Sen. u.a.: configere cornicum oculos, s. cōn-figo: conivere altero oculo, Cic.: conicere oculos, s. con-iciono. I, 2, a: contemplari intentis oculis, Cic.: contueri alqm duobus oculis, et non altero, Cic.: credere oculis magis od. amplius quam auribus, Liv. u. Sen.: oculis mihi dedit signum, Plaut.: defigere oculos in etc., s. dē-fīgono. II, a: nusquam ab alqo deflectere oculos, Liv.: deicere (niederschlagen) oculos, Sen.: deicere in terram oculos, Quint. u.a.: deicere nusquam oculos de od. ab etc., s. dē-iciono. II, A: delectare spectaculis oculos, Sen.: delectare imperitorum oculos, Plin. ep.: demittere oculos, s. dē-mittono. I, A, β: detergere oculos (v. Schlaftrunkenen), Petron.: devorare oculis, s. 1. dē-vorono. II, A, 3, a: diducere oculum, Cels.: dirigere oculos, s. dī-rigono. II, A, 1, d (Bd. 1. S. 2184): dissaviari oculos alcis, Q. Cic.: distorquere oculos, Hor.: oculi dolent, Plaut.: oculi dolent nimio fletu, Vopisc., spectando, Auson.: elabi ex oculis (v. einer Schlange), Liv.: effodere alci oculos, Cic.: elidere oculos, Plaut.: erigere oculos (bes. v. Sterbenden), Cic., cadentes iam oculos ad nomen alcis, Sen.: eruere alci oculum, Sen., sibi oculos, Lact.: eruere coturnicum oculos, Quint. – esse in oculis, vor Augen (sichtbar) sein, v. Örtl., Ov. u. Tac., u. vor Augen stehen, schweben (bildl.), Liv. u.a. (s. Fabri Liv. 22, 12, 6. Drak. Liv. 37,28, 1. Mützell Curt. 3, 6 [14], 3. p. 72, a): esse in oculis alcia od. alci, bei jmd. sehr beliebt sein, von jmd. auf den Händen getragen werden, Cic. (vgl. Kühner Cic. Tusc. 2, 63): esse ante oculos, vor Augen (sichtbar) sein, Cic., u. ante oculos esse alci, jmdm. vor Augen stsehen od. schweben (bildl.), Plin. ep.: non libenter esse ante oculos suorum civium, nicht gern unter den Augen seiner Mitbürger weilen, Nep. – ferre alqm in oculis, sehr viel auf jmd. halten, jmdm. von Herzen gut sein, Cic.: u. so ferre alqm oculis, Q. Cic.: figere oculos in terram, Sen.: figere oculos in virgine, Ov.: flectere oculos, Verg.: fugere oculos, nicht zu sehen (zu erkennen) sein, Sen.: aber oculos iuvenum fugere (v. einem Mädchen), Hieron.: nemo civis est, qui vos non oculis fugiat, auribus respuat, Cic.: felium in tenebris fulgent radiantque oculi, Plin.: oculos centum habere, Phaedr.: vellem oculos non habere! o daß ich doch blind wäre! Ps. Quint. decl.: ante oculos habere urbem latam in triumpho suo, Liv.: habere ante oculos immortalitatem (bildl.), Plin. ep.: semper alqm ante oculos habere (bildl.), Sen.: ante oculos habere (bildl.) mit folg. Acc. u. Infin., Plin. ep. 8, 24, 4: semper id in oculis habere (vor A. haben, sich vor A. stellen, bildl.), quod quaeritur, Quint.: habitare in oculis, den Leuten nicht aus den A. gehen (v. Pers.), Cic.: ähnl. haerere in oculis, sich vor unseren Augen hinpflanzen, v. Pers., Cic.: hebetare oculos, Lact., aciem oculorum, Plin.: implevit oculos, die A. gingen ihr (vor Trauer) über, Sen.:: arena magnā vi agitata ora oculosque implere solet, Sall.: implere oculos (seine A. weiden an usw.) insolito spectaculo, Plin. pan.: oculi implentur (füllen sich) lacrimis, Hieron.: incurrere in oculos u. bl. oculis, s. in-currono. II, B, 1: ingerere oculis, s. in-gerono. II, 3: inhaerere oculis u. oculis alcis, vor A. schweben (bildl.), Vell. u. Ov.: inserere oculos, s. 2. īn-sero no. I, A: oculus quoquam intenditur (wird gerichtet), Cels.: intendere oculos alci rei od. in alqd, hinrichten nach etw., Sen. u. Iustin.: omnium oculis mentibusque ad pugnam intentis, Caes.: intentere manus in alcis oculos, Petron.: intueri alqd intentis oculis, Cic. u. Sen.: iurare per oculos suos, Plaut. u. Ov.: laborare oculis, Scrib. Larg.: oculos hoc meos laedit, Sen.: librum ab oculo legit, ohne Anstoß, Petron.: liberate oculos meos (geht mir aus den A.), ingratissimi cives! Curt.: lustravi oculis totam urbem, Petron.: ut oculi aut nihil mentiantur aut non multum mentiantur, Cic.: frons, oculi, vultus persaepe mentiuntur, Cic.: flagrant et micant oculi (des Zornigen), Sen.: insectorum omnium oculi moventur, Plin.: obligare oculos, Sen. u. Curt.: obversari in oculis principum in foro, sich sehen lassen vor den usw., Iustin.: aber obversari ante oculos, vor Augen stehen (schweben), bildl., Cic.: obversari oculis, vor Augen stehen, eig. u. bildl., Liv. u. Sen.: primo aspectu occupare oculos, einnehmen, fesseln, Sen.: occurrere oculis (v. Pers.u. Lebl.), Ov., Curt. u. Colum.: occurrit alqd necopinato oculis, Liv.: offendere vehementius oculos hominum, Cic.: operire (zumachen) oculos, Petron.: operire oculos alci od. oculos alcis (eines Sterbenden), Plin. u. Sen. rhet.: opponere alternos foramini oculos, Hor.: opponere manus oculis suis, Petron., ante oculos, Ov.: opprimere oculos suos, Lact.: opprimere oculos (eines Sterbenden), Val. Max.: parcere oculis suis, seinen Augen ein schreckliches Schauspiel ersparen, Domit. bei Suet.: pascere (weiden) oculos alcis cruciatu atque supplicio, Cic., in alcis corpore lacerando, Cic.: neque oculis neque auribus percipi posse, Cic.: percurrere veloci oculo, mit raschem Blicke überfliegen, Hor.: perdere (verlieren) oculos, Cic. u. Sen., ambos oculos, Iuven.: diu perlustrare oculis, Liv.: ponere ante oculos, sibi ponere ante oculos, Cic.: alci ponere ante oculos, Sen.: ante oculos positus, vor Augen liegend = alltäglich, zB. res, Cic., u. = augenscheinlich, offenbar, zB. pestis, Cic.: in oculis cotidianoque aspectu populi Rom. positum esse (zB. v. einem Tempel), Cic.: praestringere oculos, Cic., aciem oculorum, Plaut.: premere oculos, zudrücken (einem Toten), Verg.: proponere ante ocu los, ante oculos suos, Cic., sibi ante oculos, Cornif. rhet. u. Serv. Sulpic. in Cic. ep.: proponere oculis, Cic.: prosequi alqm oculis (nachsehen) euntem, Sil., abeuntem, Tac.: prosequi alqm contentis oculis, Suet.: recedere ab oculis, dem Blicke entschwinden (v. Sterbenden), Plin. ep.: referre (zurückwenden) oculos ad terram identidem, Liv.: reflectere oculos, Ov.: removere (entrücken) ab oculis, Cic.; restituere oculos, das Gesicht (die Sehkraft) wiedergeben, Suet.: subtrahere (fernhalten) oculos suos, Tac.: retorquere oculos, wegwenden, Ov.: retorquere oculos (zurückschielen) saepe ad hanc urbem, Cic.: medicamenta, quibus sanantur oculi, Sen.: oculis non satiari posse, sich nicht satt sehen können, Sen. rhet.: non sanguine et vulneribus suis alcis mentem oculosque satiare, Cic.: non solum animis, sed etiam oculis servire civium, nicht bloß die Gesinnungen, sondern auch die Blicke der B. zu berücksichtigen haben, Cic.: in oculis situm esse, vor A. liegen (stehen), Sall.: non deest forma, quae sollicitet oculos, Sen.: stare ante oculos, Sen.: subducere alqd oculis mortalium, Curt.: subito oculis subductum esse, Curt.: subicere oculis, Liv., ante oculos, Quint.: subicere rem dicendo oculis, Cic.: urbs subiecta oculis, Liv.: alqm subtrahere oculis civitatis, Liv.: tergere pedibus oculos (v. Tieren), Plin.: tollere oculos, Cic., oculos ad proceres, Lact., oculos in caelum, Lact.: tollere ex oculis, den A. entrücken, Hor.: tollere manum supra oculos, Quint.: torquere (verdrehen) oculum, Cic.: torquere oculos (den Blick wenden) ad moenia, Verg.: tenere (fesseln) oculos artificum, Plin. ep.: adversus alqd rectos oculos tenere, nach etwas mit unverwandtem Blicke hinsehen, Sen.: teneo huic oculum, den hab ich im Auge, Plaut.: subiectos campos terminare oculis haud facile quire, Liv.: transferre oculos animumque ad alqd, Blick und Aufmerksamkeit auf etwas wenden, Cic.: oculi alci tument (sind geschwollen), Cels.: converso bacillo alci tundere oculos vehementissime, Cic.: certe oculis uteris, du hast recht gesehen, Plaut.: venire sub oculos, Sen.: versari ante oculos, vor A. stehen, schweben, Cic.: u. so versari ob oculos, Cic., in oculis animoque, Cic.: oculis meis vidi, Petron.: clare oculis video, Plaut.: rectis oculis gladios micantes videre, Sen.: vitare oculos hominum, Cic.: volitare ante oculos istorum, Cic. – in oculis alcis, vor jmds. Augen, zB. populari agros, Liv.: in oculis omnium geri, vor den Augen der Welt vorgehen, Cic. – ante oculos alcis, vor jmds. Augen, zB. perire, trucidari, Liv. – sub oculis alcis, unter jmds. Augen, zB. sub avi oculis necari, Iustin.: sub oculis omnium pugnatur, Caes.: tanto sub oculis accepto detrimento perterritus exercitus, Caes. – procul ab oculis, fern von den Augen (Blicken), zB. quae in provincia procul ab oculis facta narrabantur, Liv. – als Liebkosungswort, ocule mi! mein Augapfel! Plaut. Curc. 203. – im Doppelsinn par oculorum in amicitia M. Antonii triumviri, Augenpaar u. Freundespaar, Suet. rhet. 5.

    II) übtr.: a) v. etwas Vorzüglichem, im Bilde, illos oculos orae maritimae effodere, der Meeresküste jene Augen ausgraben (= die beiden hervorragenden Städte, Korinth u. Karthago, vernichten), Cic. de nat. deor. 3, 91: u. so ex duobus Graeciae oculis (Sparta u. Athen) alterum eruere, Iustin. 5, 8, 4. – b) v. Sonne und Sternen, oculus mundi, Ov.: oculi stellarum, Plin.: sol et luna, duo mundi, ut ita dicam, clarissimi oculi, Hieron. epist. 98, 2. – c) das Auge auf dem Felle der Panther, breves macularum oculi, kleine augenförmige Flecke, Plin. 8, 62: des Pfauenschwanzes, pavonum caudae oculi, Plin. 13, 96. – d) das Auge, die Knospe, Verg., Colum. u.a. – e) die Knollen od. das Dicke an gewissen Wurzeln, des Rohres usw., Cato, Varro u. Plin. – f) eine Pflanze, sonst aizoon maius gen., Plin. 25, 160. – g) als t. t. der Baukunst, oculus volutae, das Schneckenauge, an den ionischen Säulen, eine kleine Kreisfläche, wo der umlaufende Saum der Schnecke anfängt, Vitr. 3, 5, 6.

    lateinisch-deutsches > oculus

  • 15 sinus [2]

    2. sinus, ūs, m., die bauschige Rundung, Krümmung (konkr.), der Bausch, die Falte u. dgl., I) im allg., die Krümmung der Schlange, Cic. – des Winzermessers, Colum. – ossis, Cels. – der Haare, die Haarlocke, Haartracht, Ov. – des Kleides, die Falte, sinu ex toga facto, Liv. 21, 18, 13 (dazu Weißenb.). – die Vertiefung, der Bausch des Netzes, Plaut.; dah. meton. das Netz selbst, Iuven.: das Spinnengewebe, Plin. – das Bäuschchen des durch den Wind angeschwellten Segels, sinus implere secundos, Verg.: pleno pandere vela sinu, Ov.: coturnices vela incĭdunt et praeponderatis sinibus mergunt, Solin. – fronte simul et sinu excipi, von der Front und einem Bogen (indem der lange linke Flügel, soweit er den Feind überragte, sich auf dessen rechte Flanke warf), Tac. ann. 13, 40: deinde cedendo etiam sinum in medio dedit, bildete einen Bogen, Liv. 22, 47, 8. – II) insbes.: A) der Bausch des oberen Gewandes, der Busen, 1) eig.: a) übh. (der durch Gürten entstand), sinus fluentes, Verg.: sinus implere (floribus), Ov. – b) insbes. der Bausch der Toga (der entstand, wenn die Toga um den linken Arm geschlagen u. mit ihm zusammengenommen wurde, so daß man in diesem Winkel, wie in einer Tasche, allerhand tragen u. verbergen konnte); dann der unter diesem Faltenwurfe befindliche Teil des Leibes, der Busen, die Brust, manum inferre alci in sinum, Ter.: litteras in sinu ponere (stecken), Liv. epit.: cedo litteras ex ipsius sinu, Cic.: in sinu consulis recubare, Liv.: gaudere in sinu, sich im stillen freuen, s. gaudeono. I, B, 1: metu micuere sinus, Ov.: sinus meos fugit, flieht meine Umarmung, Prop.: excusserunt illi patrem et aurum in sinu eius (in s.B., in seiner Tasche) invenerunt, Quint.: in horum sinus congerebant omnia, in ihren Schoß schütteten sie alle Gaben, Plin. pan.: optatum negotium sibi in sinum delatum esse dicebat, sei ihm in den Schoß gefallen (= gegen Erwarten zuteil geworden), Cic. – sinus ponderat, sie untersucht die Taschen, Prop.: praedam omnem in sinum contulit, machte er sich in seine Tasche, nahm er für sich, Lampr.: rapinarom provincialium sinus, gleichs. Einsäckler = Hehler Plin.: abditis pecuniis per occultos aut ambitiosos sinus, indem sie ihr Geld in den Säckeln niedriger oder hochgestellter Personen niederlegten, Tac. – 2) meton., das Kleid, indue regales sinus, Ov.: Tyrio prodeat apta sinu, Prop.: herbas imitante sinu, Stat. – 3) bildl.: a) wie unser Schoß, Busen, von zärtlicher Liebe, zärtlichem Umgang, liebevollem Schutz usw., in sinu est meo, ist mein Schoßkind, Cic.: in sinu est, neque ego discingor, sitzt mir im Schoße u. ich lasse ihn nicht fallen, Cic.: in sinu gestare, sehr lieb u. wert haben, Cic.: calumniatores ex sinu suo (aus der Zahl seiner Vertrauten) apponere, Cic.: cubiculum ac sinum (ihr Vertrauen) offere, Tac.: in sinu amici deflere, Plin. ep.: in sinu avi falsa perdidicerat, Tac.: Bibulum noli dimittere ex sinu tuo, Cic.: alqm e sinu gremioque patriae abstrahere, Cic.: sinum praebere tam alte cadenti, liebevollen (freundschaftlichen) Schutz bieten, Sen. de ira 3, 23, 6. – b) das Innerste, in sinu urbis sunt hostes, Sall.: in intimo sinu pacis, Plin. pan. – c) gleichs. tiefer Schoß, Tiefe, non enim fecimus altos nimis et obscuros in his rebus quaestionum sinus, ich habe mich bei diesen Untersuchungen nicht in die verborgensten Tiefen verstiegen, Gell. praef. § 13. – d) der Busen od. Schoß = der Zufluchtsort, confugit in sinum tuum res publica, Plin. pan.: res publica in Vespasiani sinum cessisset, Tac. – e) = Gewalt, Macht, opes in sinu praefectorum fore, Tac.: in sinu meo habui, ICt. – B) der Meerbusen, die Bucht, der Golf, a) eig., oppidi, Cic.: maritimus, Cic.: naves ex portu sinuque adversariorum abducere, Caes. – b) meton. = das am Meerbusen liegende Land, die Landspitze, Liv. u.a.; s. Drak. Liv. 28, 5, 15. – C) der Kessel, Schlund der Erde, Arpini terra campestri agro in ingentem sinum consedit, Liv. 30, 2, 12: u. so Sen. Oed. 582 (595); Herc. fur. 679 (683). – / Abl. sino, Iordan. Get. 2, 10 u. 29, 148: Dat. u. Abl. Plur. immer sinibus, s. Neue-Wagener Formenl.3 1, 557. – Nbf. sinua, wov. Akk. Plur. sinuas, Itala act. apost. 17, 20.

    lateinisch-deutsches > sinus [2]

  • 16 ausfüllen

    ausfüllen, I) eig.: explere. – complere. implere. replere (anfüllen). – effarcire (gleichs. vollstopfen, z. B. intervalla grandibus saxis). – II) übtr., eine Stimme, die ein Theater au. könnte, vox scaenae suffectura: ich füllte mit meiner Stimme das ganze Forum aus, dixi tantā contentione, quantum forum est: seine Nebenstunden mit etw. au., otium suum in alqa re consumere: den Tag durch eine Rede au., dicendo diem eximere (so daß über etwas anderes nicht verhandelt werden kann): jmds. Stelle, Posten au., munia od. vicem alcis explere: seine Stelle, seinen Posten au., loco dignum esse (im allg., seinem Posten entsprechen); officii sui partes implere (in einem einzelnen Fall seine Schuldigkeit vollkommen tun): seinen Platz auf der Bühne od. als Senator vollkommen au., scaenā, curiā dignissimum esse.

    deutsch-lateinisches > ausfüllen

  • 17 auris

    auris, is, f. (pour *ausis, cf. ausculto) [st1]1 [-] oreille; oreille attentive, attention.    - cf gr. οὖς, ὠτός: oreille - αἰσθάνομαι: apprendre.    - cum erat... in aurem eius insusurratum, Cic. Verr. 2, 1, 120: quand on lui avait chuchoté à l'oreille.    - aurem praebere (dare) alicui: tendre l’oreille à qqn, écouter qqn.    - servire auribus alicujus: flatter qqn.    - dormire in utramvis aurem, Ter.: dormir sur ses deux oreilles.    - aures erigere: dresser les oreilles (pour écouter), être attentif.    - pervenire (accidere) ad aures alicujus: parvenir aux oreilles de qqn.    - aequis (secundis) auribus audire: écouter d'une oreille bienveillante.    - aurem alicujus vellere, Virg. (pervellere, Sen.): tirer l'oreille de qqn.    - aditum ad aures alicujus habere: avoir l'oreille de qqn.    - claudere aures alicui rei (ad rem): fermer l'oreille à qqch.    - aurium gravitas (tarditas): dureté d'oreille.    - ad Atticorum aures teretes et religiosas se accommodare, Cic. Or. 28: se conformer à l'oreille délicate et scrupuleuse des Attiques.    - haec nostra oratio multitudinis est auribus accommodanda, Cic. de Or. 2, 159: notre oreille à nous doit s'accommoder aux oreilles de la foule. [st1]2 [-] orillon d'une charrue.    - Virg. G. 1, 172.
    * * *
    auris, is, f. (pour *ausis, cf. ausculto) [st1]1 [-] oreille; oreille attentive, attention.    - cf gr. οὖς, ὠτός: oreille - αἰσθάνομαι: apprendre.    - cum erat... in aurem eius insusurratum, Cic. Verr. 2, 1, 120: quand on lui avait chuchoté à l'oreille.    - aurem praebere (dare) alicui: tendre l’oreille à qqn, écouter qqn.    - servire auribus alicujus: flatter qqn.    - dormire in utramvis aurem, Ter.: dormir sur ses deux oreilles.    - aures erigere: dresser les oreilles (pour écouter), être attentif.    - pervenire (accidere) ad aures alicujus: parvenir aux oreilles de qqn.    - aequis (secundis) auribus audire: écouter d'une oreille bienveillante.    - aurem alicujus vellere, Virg. (pervellere, Sen.): tirer l'oreille de qqn.    - aditum ad aures alicujus habere: avoir l'oreille de qqn.    - claudere aures alicui rei (ad rem): fermer l'oreille à qqch.    - aurium gravitas (tarditas): dureté d'oreille.    - ad Atticorum aures teretes et religiosas se accommodare, Cic. Or. 28: se conformer à l'oreille délicate et scrupuleuse des Attiques.    - haec nostra oratio multitudinis est auribus accommodanda, Cic. de Or. 2, 159: notre oreille à nous doit s'accommoder aux oreilles de la foule. [st1]2 [-] orillon d'une charrue.    - Virg. G. 1, 172.
    * * *
        Auris, huius auris, f. g. L'oreille.
    \
        Tarditas aurium. Plin. Dure ouye.
    \
        Acutae aures. Horat. Agues, Poinctues.
    \
        Aures applicatae. Varro. Courtes, et serrees contre la teste.
    \
        Aurectae aures. Virgil. Droictes, Attentives.
    \
        Auida auris. Claud. Ouid. Aspre à escouter.
    \
        Bibulae aures. Persius. Qui buveroyent autant de leurs propres louanges et adulations, que le gravier ou sablon buveroit d'eaue.
    \
        Binae aures. Virgil. Les deux oreilles.
    \
        Capaces aures. Cic. Grandes.
    \
        Castae aures. Claudian. Qui ne scauroyent ouir une parolle villaine.
    \
        Aures decisae. Tacit. Coupees.
    \
        Demissae aures. Virgil. Baissees, Pendantes.
    \
        Dextra auris. Ouid. L'oreille du costé droict.
    \
        Durae aures. Virgil. Qui ne veulent point escouter.
    \
        Fidae aures. Ouid. Ausquelles on se peult bien fier et dire son secret.
    \
        Fissa auris. Persius. Fendue.
    \
        Hebetes. Cic. Qui n'oyent gueres cler, Qui oyent dur.
    \
        Hispidae. Senec. Velues.
    \
        Ima auris. Plin. Le bas de l'oreille, Le bout d'embas.
    \
        Inuitae aures. Ouid. Qui oyent à regret, et enuy.
    \
        Laeua auris. Ouid. L'oreille gauche.
    \
        Memor auris. Ouid. Qui n'oublie point ce que elle a ouy.
    \
        Mutilatae aures. Liuius. Desquelles on a coupé une partie.
    \
        Obseratae aures. Horat. Closes, Qui ne veulent ouir.
    \
        Odiosae. Ouid. Fascheuses.
    \
        Patiens culturae auris. Horat. Qui endure d'estre admonnestee et endoctrinee.
    \
        Patulae aures. Horat. Ouvertes.
    \
        Pronae. Claudian. Attentives, Enclines à ouir.
    \
        Rimosa auris. Horat. Qui ne peult rien tenir secret.
    \
        Sitientes aures. Cic. Qui ont grand desir d'ouir.
    \
        Stolidae. Ouid. Qui n'ont point de jugement.
    \
        Suspensis auribus aliquid bibere. Propert. Escouter fort diligemment et attentivement.
    \
        Tritae aures. Cic. Accoustumees d'ouir quelque chose.
    \
        Vaporata auris. Persius. hoc est, Vapore seu calore halitus perfusa. Eschauffee de l'haleine.
    \
        Abhorret a nobis auris deorum, atque animus. Cic. Dieu ne nous veult ouir ne aider.
    \
        Accidit auribus, et ad Aures. Plin. iunior. Liu. Il est parvenu jusques à mes oreilles.
    \
        Ad aurem alicui accedere. Cic. Luy s'accouster à l'oreille.
    \
        Accipere auribus. Quintil. Ouir, Escouter.
    \
        Accommodare aures. Claudian. Prester l'oreille, Escouter.
    \
        Aures alicuius adire. Tacit. Aller parler à quelcun.
    \
        Admittere aliquid auribus. Liu. Escouter, Ouir voluntiers, Ne point refuser à ouir.
    \
        Admonere ad aurem. Cic. Advertir ou admonnester en parlant à l'oreille.
    \
        Admouere aurem. Cic. Approcher l'oreille, Oreiller.
    \
        Aures monitis aduertere. Propert. Escouter les advertissemens.
    \
        Afferre aures odiosas verbis. Ouid. Ouir à regret, Estre fascheux escouteur.
    \
        Agnoscere auribus. Cic. Cognoistre aucun à l'ouir parler.
    \
        Aures arrigere. Terent. Dresser les oreilles, Escouter attentivement et soigneusement, Estre attentif.
    \
        Aure non auersa audire. Tibull. Ouir voluntiers.
    \
        Auribus parum audire. Cato. N'ouir guere cler.
    \
        Bibere aure. Horat. Escouter fort attentivement.
    \
        Calent aures nostrae illius criminibus, Cic. Nous avons les oreilles toutes eschauffees d'ouir parler de ses meschancetez, Nous n'oyons autre chose.
    \
        Canere auribus surdis. Liu. Perdre son temps et sa peine de parler à aucun.
    \
        Auribus capere spolia. Plaut. Escouter et entendre le secret de son ennemi, et par ce moyen le vaincre et piller.
    \
        Factum mirabile ceperat aures. Ouid. Avoit detenu, et rendu attentives à escouter.
    \
        Captare auribus aera. Virgil. Prester ou tendre l'oreille, pour scavoir de quel costé vient le vent.
    \
        Claudere aures veritati. Cic. Estouper les oreilles contre la verité, N'en vouloir ouir parler.
    \
        Contingere pauidas aures dicitur scelus. Ouid. Ouir parler de quelque meschanceté.
    \
        Dare alicui aures. Cic. Prester l'oreille à aucun, L'escouter.
    \
        Faciles dare aures. Seneca. Escouter voluntiers.
    \
        Iustas dare vocibus aures. Valer. Flac. Bien entendre et poiser les parolles.
    \
        Auribus alterius aliquid dare. Trebonius. Chatouiller ses oreilles, Flatter.
    \
        Dedere aures suas poetis. Cic. Addonner, Donner du tout, S'addonner à ouir les poetes.
    \
        Niueus lapis deducit aures Senec. Il ha des perles pendues aux oreilles.
    \
        Dicere aliquid dignum auribus. Cic. Digne d'estre ouy.
    \
        In aurem dicere. Plin. S'accouster ou parler tout bas à l'oreille.
    \
        Diuidere aures alio. Catull. Entendre ailleurs.
    \
        Dormire in vtranuis aurem. Terent. Dormir en asseurance, sans soulci.
    \
        Erigere aures. Cic. Dresser les oreilles, Estre attentif.
    \
        Exigi aure. Quintil. Estre jugé par l'oreille.
    \
        Faciles aures habere. Quintil. Estre escouté, et ouy bien voluntiers, Avoir auditeurs oyants voluntiers.
    \
        Aures hebetes habere. Cic. Avoir dure ouye, ne vouloir entendre.
    \
        Imbuere aures sermonibus. Tacit. Abbrever de parolles.
    \
        Impellere aures. Virgil. Esmouvoir.
    \
        Implere aures auditoris. Cic. Contenter.
    \
        Implere aures sermonibus. Ouid. Emplir.
    \
        Inculcare se auribus alicuius. Cic. Luy rompre les oreilles de langage.
    \
        Iuuare aures cantu. Lucret. Delecter, Donner plaisir aux oreilles.
    \
        Micare auribus. Virg. Remuer souvent et promptement ou dru et menu les oreilles.
    \
        Obgannire ad aurem. Terent. Rompre les oreilles de babil.
    \
        Obstruere aures. Virgil. Estouper.
    \
        Offendere aures. Cic. Faire mal aux oreilles, Blesser, Offenser.
    \
        Obtusae aures aliqua re. Cic. Rompues et assourdies de trop ouir une chose.
    \
        Onerare aures odio. Sallust. Fascher et ennuyer.
    \
        Parcere auribus alicuius. Seneca. Ne le point fascher par trop parler.
    \
        Patefacere aures assentatoribus. Cic. Prester l'oreille aux flatteurs.
    \
        Aures praeceptis omnium monitisque patent. Cic. Sont ouvertes.
    \
        Pepulit fremitus aures meas. Senec. J'ay ouy le bruit.
    \
        Peregrinantur aures tuae? Cic. Es tu seul en ceste ville qui ne sache pas cela qui est notoire à un chascun? Tes oreilles sont elles ailleurs?
    \
        Perfluunt aures dicta. Quintil. Les parolles passent et coulent par les oreilles sans se y arrester, Quand il ne souvient point à l'auditeur de ce qu'il a ouy.
    \
        Personare aures alicuius. Cic. Crier à l'oreille d'aucun.
    \
        Praecludere aures alicui. Quint. Luy estre closes, Quand on ne le veult point escouter, ne ouir parler.
    \
        Prouellere aurem. Seneca. Admonnester.
    \
        Radere aures delicatas. Quintil. Offenser, Fascher.
    \
        Respirant aures a forensi asperitate. Quintil. Ont relasche et respit.
    \
        Sonant aures. Cels. Les oreilles cornent.
    \
        Substringere aurem alicui. Hor. Luy prester l'oreille. L'escouter.
    \
        In alteram aurem suscipere aliquid. Ci. Entreprendre la charge de quelque chose en doubte.
    \
        Tinniunt aures. Catul. Tintent, Sonnent, Bruyent.
    \
        Torquet ab obscoenis sermonibus aurem. Horat. Destourne, Retire.
    \
        Vellere aurem. Virgil. Tirer l'oreille pour ramentevoir.

    Dictionarium latinogallicum > auris

  • 18 carbo

    [st1]1 [-] carbo, ōnis, m.: - [abcl][b]a - charbon, braise éteinte. - [abcl]b - charbon (maladie).[/b]    - carbonem pro thesauro invenire, Phaedr. 5, 6, 6: trouver un charbon au lieu d'un trésor, être déçu dans son attente.    - implere elogiorum fores carbonibus, Plaut. Merc. 2.3.73: charbonner une porte de chansons injurieuses. [st1]2 [-] Carbo, ōnis, m.: Carbon (nom de famille).
    * * *
    [st1]1 [-] carbo, ōnis, m.: - [abcl][b]a - charbon, braise éteinte. - [abcl]b - charbon (maladie).[/b]    - carbonem pro thesauro invenire, Phaedr. 5, 6, 6: trouver un charbon au lieu d'un trésor, être déçu dans son attente.    - implere elogiorum fores carbonibus, Plaut. Merc. 2.3.73: charbonner une porte de chansons injurieuses. [st1]2 [-] Carbo, ōnis, m.: Carbon (nom de famille).
    * * *
        Carbo, carbonis, m. g. Terent. Charbon esteinct.
    \
        Carbo. Plin. Charbon allumé.
    \
        Candens carbo. Cic. Charbon embrasé, et vif.
    \
        Vis carbonum grauis. Lucret. Fumee de charbon entestant.
    \
        Carbone notare. Charbonner, Marquer de charbon. Idem etiam significat, quod damnare: cui contrarium est, Creta notare. Persius.

    Dictionarium latinogallicum > carbo

  • 19 fatum

    fātum, i, n. [fari] [st1]1 [-] prédiction, oracle, prophétie.    - sic fatis ora resolvit, Virg.: il rend ainsi son oracle.    - fata Sibyllina, Cic.: les prédictions des livres sibyllins.    - fata implere, Liv.: accomplir les oracles. [st1]2 [-] destin, destinée, fatalité, volonté des dieux.    - necessitas fati: la loi du destin.    - praeter fatum, Cic.: contre l'ordre du destin.    - si fatum tibi est convalescere, Cic.: s'il est dans ta destinée de guérir.    - si fata fuissent ut... Virg.: si le destin avait voulu que...    - si hoc fato datum erat ut ultro ad pacem petendam venirem, Liv. 30: puisque le destin a voulu que je vienne de moi-même demander la paix. [st1]3 [-] sort, condition, fortune.    - alicujus fatum est (alicui fatum est) + inf.: c'est le sort de qqn de.    - bona fata, Hor.: prospérité. [st1]4 [-] durée de la vie.    - fata proferre, Virg.: prolonger la vie. [st1]5 [-] accident, malheur, calamité, disgrâce.    - impendet fatum aliquod, Cic.: quelque malheur nous menace. [st1]6 [-] ruine, destruction, perte, fléau, peste.    - duo illa rei publicae fata, Gabinius et Piso, Cic. Sest.: Gabinius et Pison, ces deux fléaux de la république. [st1]7 [-] mort naturelle, mort.    - fato cedere (fungi, concedere): mourir de mort naturelle.    - maturius exstingui quam suo fato, Cic.: mourir avant l'heure.    - occupare diem fati, Curt.: prévenir l'heure marquée par le destin (se donner la mort).    - si me praeceperit fatum, Curt. 9, 6: si la mort vient à me surprendre.    - mea fata, Prop. 1: mes cendres, mes restes.
    * * *
    fātum, i, n. [fari] [st1]1 [-] prédiction, oracle, prophétie.    - sic fatis ora resolvit, Virg.: il rend ainsi son oracle.    - fata Sibyllina, Cic.: les prédictions des livres sibyllins.    - fata implere, Liv.: accomplir les oracles. [st1]2 [-] destin, destinée, fatalité, volonté des dieux.    - necessitas fati: la loi du destin.    - praeter fatum, Cic.: contre l'ordre du destin.    - si fatum tibi est convalescere, Cic.: s'il est dans ta destinée de guérir.    - si fata fuissent ut... Virg.: si le destin avait voulu que...    - si hoc fato datum erat ut ultro ad pacem petendam venirem, Liv. 30: puisque le destin a voulu que je vienne de moi-même demander la paix. [st1]3 [-] sort, condition, fortune.    - alicujus fatum est (alicui fatum est) + inf.: c'est le sort de qqn de.    - bona fata, Hor.: prospérité. [st1]4 [-] durée de la vie.    - fata proferre, Virg.: prolonger la vie. [st1]5 [-] accident, malheur, calamité, disgrâce.    - impendet fatum aliquod, Cic.: quelque malheur nous menace. [st1]6 [-] ruine, destruction, perte, fléau, peste.    - duo illa rei publicae fata, Gabinius et Piso, Cic. Sest.: Gabinius et Pison, ces deux fléaux de la république. [st1]7 [-] mort naturelle, mort.    - fato cedere (fungi, concedere): mourir de mort naturelle.    - maturius exstingui quam suo fato, Cic.: mourir avant l'heure.    - occupare diem fati, Curt.: prévenir l'heure marquée par le destin (se donner la mort).    - si me praeceperit fatum, Curt. 9, 6: si la mort vient à me surprendre.    - mea fata, Prop. 1: mes cendres, mes restes.
    * * *
        Fatum, fati, n. g. a Fatus, secundum Priscianum in passiua significatione, id est dictum. Cic. L'ordre, enchainement et concatenation et despendence que les Payens estimoyent estre en toutes choses issans l'une de l'autre, Une ordonnance eternelle et immuable contenant necessité, et à laquelle on ne peult contrevenir, Destinee.
    \
        Vno meo fato et tu et omnes mei corruistis. Cice. Par ma destinee.
    \
        Multa impendere videbantur praeter naturam, praeterque fatum. Cic. Par violence.
    \
        Caeca fata. Horat. Qu'on ne peult preveoir ne congnoistre.
    \
        Sinistro fato genitus. Iuuenalis. Malheureux de nature.
    \
        Viuacia fata senectae. Lucan. Les incommoditez qui adviennent necessairement en longue vieillesse.
    \
        Ignaua fortes fata consument viros. Senec. Les vaillants hommes mourront sans faire acte de prouesse, comme quand ils sont noyez en la mer par tempeste.
    \
        Fatum eripere. Tacit. Recevoir la mort sans regret.
    \
        Fato Consultem fieri. Cic. Par la volunté de Dieu.
    \
        Quonam meo fato fieri dicam, vt, etc. Cic. Par quel mien malheur, etc.
    \
        Hoc fato natus Milo, vt ne se quidem seruare potuerit. Cic. Vulgo dici solet. Il est né soubs ceste planette.
    \
        Si fatum tibi est, ex hoc morbo conualescere. Cic. Si ta destinee est que, etc.
    \
        Tardare alas volucris fati. Horat. Retarder la mort.
    \
        Fatum. La mort.
    \
        Accersere sibi fatum ferro. Lucan. Se tuer.
    \
        Componere fatum alicui. Propert. Luy machiner et apprester sa mort.
    \
        Fato concedere. Plin. iunior. Mourir.
    \
        Fato sunt functi. Quintil. Ils sont morts.
    \
        Praecipere fata veneno. L. Florus. Accelerer et anticiper mort par poison.

    Dictionarium latinogallicum > fatum

  • 20 princeps

    [st1]1 [-] princeps, cĭpis, adj. et subst. [primus + capio]: qui occupe la première place. a - le premier.    - ut quisque in fuga postremus, ita in periculo princeps erat, Cic. Verr. 5, 90: le dernier dans la fuite était aussi le premier au danger.    - Firmani principes pecuniae pollicendae fuerunt, Cic. Phil. 7, 23: les habitants de Firmum furent les premiers à promettre de l'argent.    - cf. Cic. Phil. 5, 44 ; 10, 24 ; Or. 175.    - principes sententiarum consulares, Liv. 8, 21: les anciens consuls qui votaient les premiers.    - qui princeps in agendo est, Cic. Caecil. 47: celui qui est le premier à poursuivre.    - principes belli inferendi, Caes. BG. 5, 52: les premiers à faire la guerre.    - [attribut]: omnium nationum princeps Sicilia se... applicuit, Cic. Verr. 2, 2: la Sicile est la première de toutes les nations qui se soit attachée à...    - cf. Caes. BG. 1, 12, 6 ; 1,41, 2 ; 7, 2, 1.    - avec des n. de choses exordium princeps omnium esse debet, Cic. Inv. 1, 19: l'exorde doit être en tête de tout.    - principem locum implere, Tac. An. 11, 16: occuper la première place, le trône. --- cf. Tac. An. 1, 9. b - le plus important, la tête.    - princeps Academiae, Cic. Br. 306 ; Graeciae, Cic. Ac. 2, 2: le chef de l'Académie, le principal citoyen de la Grèce.    - princeps legationis, Cic. Verr. 4, 15: le chef de l'ambassade.    - in re publica principes, Cic. Fam. 1, 9, 12: les premiers dans l'état.    - princeps juventutis, Cic. Vat. 24: l'honneur de la jeunesse [romaine]. c - qui est en tête, qui guide, dirige, conseille, etc.    - Pericles princeps consilii publici fuit, Cic. de Or. 1, 216: Périclès fut le maître de la politique [à Athènes].    - princeps Argonautarum, Cic. Tusc. 4, 32, 69: le chef des Argonautes (= Jason).    - princeps ad suscipiendam rationem horum studiorum, Cic. Arch. 1: un guide pour entreprendre cet ensemble d'études. --- cf. Cic. Lael. 26.    - princeps ad salutem, Cic. Sull. 9: un guide pour mener au salut.    - princeps ad omnia pericula, Cic. Fam. 10, 17, 2, un guide pour affronter tous les périls.    - princeps atque architectus sceleris, Cic. Clu. 22, 60: conseiller et artisan du crime.    - hujus consilii principes, Caes. BG. 2, 14: ceux qui étaient responsables de cette décision. d - [sens particuliers].    - princeps senatus, Liv. 34, 44, 4: le prince du sénat [le premier inscrit sur la liste du sénat par les censeurs ou par un des censeurs tiré au sort à cet effet; il opine le premier].    - cf. Liv. 27, 11, 9 et 12.    - princeps, à partir d'Auguste: l'empereur, le prince (Auguste, sous le nom de prince du sénat, avait concentré tout le pouvoir entre ses mains). --- Tac. An. 1, 1.    - principes juventutis à l'époque républicaine: l'élite de la jeunesse, la fleur de la noblesse. --- Liv. 2, 12, 15 ; 9, 14, 16 ; à partir d'Auguste, titre donné aux princes de la maison impériale mis à la tête des escadrons de chevaliers. --- Tac. An. 1, 3. e - [milit.] principes: soldats de première ligne au temps de la phalange, puis, dans la disposition en manipules, en seconde ligne après les hastati et devant les triarii.    - Liv. 8, 8, 6 ; 30 32, 15.    - ou princeps, Liv. 26, 6, 1: un manipule des principes.    - primi principis signum inferre in cohortem Hispanorum, Liv. 26: porter l'enseigne du premier manipule des soldats de deuxième ligne contre la cohorte des Espagnols.    - octavum principem ducere, Cic. Ep. Br. 1, 8, 2: commander le huitième manipule des principes.    - ou princeps: un centurion des principes.    - princeps prior, Caes. BC. 3, 64, 4: le centurion de la première centurie des principes.    - cf. Liv. 25, 14, 7, primus princeps: centurion du premier manipule. [st1]2 [-] Princeps, cĭpis, m.: Princeps (nom d'homme).    - Phaedr. 5, 7, 4.
    * * *
    [st1]1 [-] princeps, cĭpis, adj. et subst. [primus + capio]: qui occupe la première place. a - le premier.    - ut quisque in fuga postremus, ita in periculo princeps erat, Cic. Verr. 5, 90: le dernier dans la fuite était aussi le premier au danger.    - Firmani principes pecuniae pollicendae fuerunt, Cic. Phil. 7, 23: les habitants de Firmum furent les premiers à promettre de l'argent.    - cf. Cic. Phil. 5, 44 ; 10, 24 ; Or. 175.    - principes sententiarum consulares, Liv. 8, 21: les anciens consuls qui votaient les premiers.    - qui princeps in agendo est, Cic. Caecil. 47: celui qui est le premier à poursuivre.    - principes belli inferendi, Caes. BG. 5, 52: les premiers à faire la guerre.    - [attribut]: omnium nationum princeps Sicilia se... applicuit, Cic. Verr. 2, 2: la Sicile est la première de toutes les nations qui se soit attachée à...    - cf. Caes. BG. 1, 12, 6 ; 1,41, 2 ; 7, 2, 1.    - avec des n. de choses exordium princeps omnium esse debet, Cic. Inv. 1, 19: l'exorde doit être en tête de tout.    - principem locum implere, Tac. An. 11, 16: occuper la première place, le trône. --- cf. Tac. An. 1, 9. b - le plus important, la tête.    - princeps Academiae, Cic. Br. 306 ; Graeciae, Cic. Ac. 2, 2: le chef de l'Académie, le principal citoyen de la Grèce.    - princeps legationis, Cic. Verr. 4, 15: le chef de l'ambassade.    - in re publica principes, Cic. Fam. 1, 9, 12: les premiers dans l'état.    - princeps juventutis, Cic. Vat. 24: l'honneur de la jeunesse [romaine]. c - qui est en tête, qui guide, dirige, conseille, etc.    - Pericles princeps consilii publici fuit, Cic. de Or. 1, 216: Périclès fut le maître de la politique [à Athènes].    - princeps Argonautarum, Cic. Tusc. 4, 32, 69: le chef des Argonautes (= Jason).    - princeps ad suscipiendam rationem horum studiorum, Cic. Arch. 1: un guide pour entreprendre cet ensemble d'études. --- cf. Cic. Lael. 26.    - princeps ad salutem, Cic. Sull. 9: un guide pour mener au salut.    - princeps ad omnia pericula, Cic. Fam. 10, 17, 2, un guide pour affronter tous les périls.    - princeps atque architectus sceleris, Cic. Clu. 22, 60: conseiller et artisan du crime.    - hujus consilii principes, Caes. BG. 2, 14: ceux qui étaient responsables de cette décision. d - [sens particuliers].    - princeps senatus, Liv. 34, 44, 4: le prince du sénat [le premier inscrit sur la liste du sénat par les censeurs ou par un des censeurs tiré au sort à cet effet; il opine le premier].    - cf. Liv. 27, 11, 9 et 12.    - princeps, à partir d'Auguste: l'empereur, le prince (Auguste, sous le nom de prince du sénat, avait concentré tout le pouvoir entre ses mains). --- Tac. An. 1, 1.    - principes juventutis à l'époque républicaine: l'élite de la jeunesse, la fleur de la noblesse. --- Liv. 2, 12, 15 ; 9, 14, 16 ; à partir d'Auguste, titre donné aux princes de la maison impériale mis à la tête des escadrons de chevaliers. --- Tac. An. 1, 3. e - [milit.] principes: soldats de première ligne au temps de la phalange, puis, dans la disposition en manipules, en seconde ligne après les hastati et devant les triarii.    - Liv. 8, 8, 6 ; 30 32, 15.    - ou princeps, Liv. 26, 6, 1: un manipule des principes.    - primi principis signum inferre in cohortem Hispanorum, Liv. 26: porter l'enseigne du premier manipule des soldats de deuxième ligne contre la cohorte des Espagnols.    - octavum principem ducere, Cic. Ep. Br. 1, 8, 2: commander le huitième manipule des principes.    - ou princeps: un centurion des principes.    - princeps prior, Caes. BC. 3, 64, 4: le centurion de la première centurie des principes.    - cf. Liv. 25, 14, 7, primus princeps: centurion du premier manipule. [st1]2 [-] Princeps, cĭpis, m.: Princeps (nom d'homme).    - Phaedr. 5, 7, 4.
    * * *
        Princeps, principis, pen. corr. communis gene. Virg. Cic. Prince, ou Princesse.
    \
        Princeps praelium inibat. Liu. Il commencoit premier le combat.
    \
        Ad omnia pericula princeps esse non recusabat. Plancus ad Ciceronem. Premier au danger.
    \
        Patria, in qua multis virtutibus et beneficiis floruit princeps. Cic. Qui estoit le plus vertueux et le plus secourable de tout son pays.
    \
        Princeps legis Agrariae, P. Rullus. Cic. Le maistre de toute l'entreprinse, L'autheur.
    \
        Princeps philosophorum et authoritate et antiquitate, Socraticus Aristippus. Cic. Le plus excellent.
    \
        Princeps atque architectus sceleris. Cic. Le principal autheur et inventeur.
    \
        Inter principes ciuitatis. Plin. iunior. Entre les plus grands de la ville.
    \
        Exercere principem, et praestare. Sueton. Faire le prince, Se monstrer prince.
    \
        Foeminae principes. Plin. Grandes dames, De grand renom.
    \
        Princeps, Adiectiuum, Primum significat. Principem locum inter grammaticos tenuit. Sueton. Le premier lieu.
    \
        Princeps mensis, Ianuarius. Colum. Le premier mois.
    \
        Patroni principes. Ci. Les principaulx advocats, et plus renommez.
    \
        Principem habuimus Pansam. Cic. Pansa a esté nostre principal aide et secours.

    Dictionarium latinogallicum > princeps

См. также в других словарях:

  • emplir — [ ɑ̃plir ] v. tr. <conjug. : 2> • XIIe; lat. pop. °implire, class. implere « rendre plein » ♦ Vieilli ou littér. 1 ♦ Remplir. Les soldats « viennent emplir leurs bidons » (Martin du Gard). « Ils emplissent de leur odeur le hall de la gare… …   Encyclopédie Universelle

  • umple — ÚMPLE, úmplu, vb. III. 1. tranz. A face ca un recipient, o cavitate etc. să fie pline; a băga înăuntru (până sus); p. ext. a face să conţină o cantitate oarecare din ceva. ♢ expr. A şi umple burta (sau pântecele) = a mânca mult. A şi umple… …   Dicționar Român

  • henchir — (Del lat. implere, llenar.) ► verbo transitivo 1 Llenar una cosa totalmente: ■ henchir globos de aire es un ejercicio respiratorio recomendado. SE CONJUGA COMO pedir SINÓNIMO atestar inundar llenar ANTÓNI …   Enciclopedia Universal

  • debvoir — I. Le Debvoir, Ce que chascun doibt faire selon droit et raison, Officium. Le debvoir qu un homme doibt à l autre, Humanitas. Le debvoir qu on doibt envers Dieu premierement, et apres envers ses pere et mere, enfans et autres prochains, Pietas.… …   Thresor de la langue françoyse

  • Versprechen (Verb.) — 1. Auf blosses Versprechen ist wenig zu rech(n)en. 2. Die am meisten versprechen, haben (pflegen) am wenigsten (zu halten). Frz.: Grand prometteur, petit donneur. (Prov. dan., 394.) Holl.: Groote belovers, slechte betalers. (Harrebomée, I, 46.)… …   Deutsches Sprichwörter-Lexikon

  • Implement — Im|ple|mẹnt 〈n. 11; veraltet〉 1. Ergänzung 2. Vollziehung, Erfüllung (eines Vertrages o. Ä.) [zu lat. implere „erfüllen, ergänzen“] * * * Im|ple|mẹnt, das; [e]s, e [spätlat. implementum, eigtl. = das Angefülltsein, zu lat. implere = anfüllen;… …   Universal-Lexikon

  • accomplir — Accomplir, actif. acut. Composé de ad et complir, et signifie mettre à plein, et consequemment parfaire, Peragere, Perficere, Perducere ad exitum, Complere, Absoluere. Accomplir son entreprinse, Consilium exequi. Accomplir ce qu on nous baille en …   Thresor de la langue françoyse

  • office — Office, n. penac. Tantost signifie cela mesme que Officium en Latin, dont il vient, et suyvant cela on dit, Il m a fait tout bon office d ami, Nihil non officij quod amicum deceat, mihi praestitit, Et correspondance d offices, Officiorum vices,… …   Thresor de la langue françoyse

  • promesse — Promesse, Pollicitum, Pollicitatio, Promissum, Promissio. Promesse et obligation de comparoir en justice, Vadimonium. La promesse qu on fait à Dieu, Sponsio voti, Votum. Une promesse dont le cas et condition est escheuë, Commissa sponsio. Toute… …   Thresor de la langue françoyse

  • Implement — Im ple*ment ([i^]m pl[ e]*ment), n. [LL. implementum accomplishment, fr. L. implere, impletum, to fill up, finish, complete; pref. im in + plere to fill. The word was perh. confused with OF. empleier, emploier, to employ, F. employer, whence E.… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • implement — I. noun Etymology: Middle English, from Anglo French, from Late Latin implementum action of filling up, from Latin implēre to fill up, from in + plēre to fill more at full Date: 15th century 1. an article serving to equip < the implements of… …   New Collegiate Dictionary

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»