Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

fastīdium

  • 1 fastidium

    fastīdĭum, ĭi, n. [cf. 2. fastus], a loathing, aversion for any thing, esp. for any sort of enjoyment (very freq. and class.; cf. taedium, nausea, etc.).
    I.
    Lit., nausea, squeamishness, loathing, distaste for food:

    cibi satietas et fastidium,

    Cic. Inv. 1, 17, 25:

    mel fastidium creat,

    Plin. 22, 24, 50, § 109:

    fastidium abigere,

    id. 23, 9, 81, § 161:

    auferre,

    id. 19, 8, 38, § 127:

    discutere,

    id. 23, 1, 27, § 54:

    detrahere,

    id. 22, 25, 74, § 155.—In plur.:

    magna movet stomacho fastidia, etc.,

    Hor. S. 2, 4, 78; 2, 2, 14; 2, 6, 86; Juv. 14, 184; Plin. 26, 7, 25, § 41 al.—
    2.
    Esp. of a spoiled, pampered taste, niceness, daintiness, delicacy, Varr. R. R. 3, 9, 18: tantum in illis esse fastidium;

    ut nollent attingere nisi eodem die captum piscem,

    Sen. Q. N. 3, 18; cf. Vulg. Ezech. 16, 31.—
    B.
    Transf. to sight:

    oculorum in hominum insolentium indignitate fastidium,

    Cic. Fam. 2, 16, 2.—
    II.
    Trop., dislike, aversion, disgust, fastidiousness.
    A.
    In gen.:

    ab aliqua re celerrime fastidio quodam et satietate abalienari,

    Cic. de Or. 3, 25, 98; cf.: si (eloquentia) et ex copia satietatem et ex amplitudine fastidium tulerit, Quint. 5, 14, 30:

    nescis quantum interdum afferat hominibus fastidii, quantum satietatis,

    Cic. Mur. 9, 21:

    satiari fastidio similitudinis,

    id. de Or. 3, 50, 193:

    nulla voluptas est, quae non assiduitate fastidium pariat,

    Plin. 12, 17, 40, § 81:

    vitato assiduitatis fastidio,

    Suet. Tib. 10:

    rudem esse omnino in nostris poëtis, aut inertissimae segnitiae est, aut fastidii delicatissimi,

    Cic. Fin. 1, 2, 5:

    quae habent ad res certas vitiosam offensionem atque fastidium,

    id. Tusc. 4, 10, 23:

    audiendi,

    id. Opt. Gen. 4, 12:

    insolens domesticarum rerum,

    id. Fin. 1, 3, 10:

    omnis stultitia laborat fastidio sui,

    Sen. Ep. 9 fin.:

    nec id fit fastidio meo,

    Cic. Phil. 12, 8, 20:

    ne sit fastidio Graecos sequi,

    Plin. 7, 1, 1, § 8:

    ipsum lignum in fastidio est,

    is despised, id. 12, 19, 42, § 91; cf.:

    aliquid fastidio damnare,

    id. 11, 2, 1, § 4: non omnia (i. e. arbores) in omnibus locis nasci docuimus, nec translata vivere: hoc alias fastidio evenit, fastidious or delicate nature, id. 16, 32, 58, § 134.—In plur.:

    non tam ea, quae recta essent, probari, quam quae prava sunt, fastidiis adhaerescere,

    Cic. de Or. 1, 61, 258; cf.:

    spectatoris fastidia ferre superbi,

    Hor. Ep. 2, 1, 215:

    opem ferre poëtis antiquis contra fastidia nostra,

    id. S. 1, 10, 7:

    matri longa decem tulerunt fastidia menses,

    Verg. E. 4, 61.—
    B.
    In partic. (with the notion of fastus predominating), scornful contempt, haughtiness, pride (syn.:

    elatio, vanitas, arrogantia, superbia, fastus): ex eorum (divitiorum) fastidio et superbia (regna) nata esse commemorant,

    Cic. Rep. 1, 32 Mos. N. cr.; cf.:

    superbiam magno opere, fastidium arrogantiamque fugiamus,

    id. Off. 1, 26, 90; id. Agr. 1, 7, 20; cf.:

    superbia et fastidio amplissimos honores repudiare,

    Plin. Pan. 55, 4:

    si essent arrogantes, non possem ferre fastidium,

    id. Phil. 10, 9, 18:

    efferri fastidio et contumaciā,

    Cic. Lael. 15, 54.—In plur.:

    superba pati fastidia?

    Verg. E. 2, 15:

    oderunt fastidia divi,

    Tib. 1, 8, 69:

    qui tulerit Meroes fastidia longa superbae,

    Calp. E. 11, 50:

    veteris fastidia quercus,

    Juv. 14, 184.

    Lewis & Short latin dictionary > fastidium

  • 2 fastīdium

        fastīdium ī, n    nausea, squeamishness, loathing, distaste, aversion: cibi: Magna movet stomacho fastidia, H.: veteris quercūs, Iu.: oculorum. —Fig., dislike, aversion, disgust, fastidiousness, excessive nicety: ab aliquā re fastidio quodam abalienari: est fastidi delicatissimi: audiendi: insolens domesticarum rerum: fastidio esse alquibus, Ta.: nec id fit fastidio meo: spectatoris fastidia ferre superbi, H.—Scornful contempt, haughtiness, pride: quorum non possum ferre fastidium: efferri fastidio et contumaciā: superba pati fastidia, V.: Oderunt fastidia divi, Tb.
    * * *
    loathing, disgust; squeamishness; scornful contempt, pride; fastidiousness

    Latin-English dictionary > fastīdium

  • 3 fastidium

    I.
    disgust, dislike, sqeamishness / scorn, disdain, haughtiness.
    II.
    aversion, loathing

    Latin-English dictionary of medieval > fastidium

  • 4 satietas

    sătĭĕtas, ātis, f. [satis], a sufficiency, abundance (syn. saturitas).
    I.
    In gen. (very rare):

    neque ulla ornandi satis satietas est,

    Plaut. Poen. 1, 2, 6.— Plur.:

    quercus terrenis principiorum satietatibus abundans, parumque habens umoris et aëris,

    Vitr. 2, 9, 8; 2, 9, 9.—
    II.
    In partic., subject., the state of being glutted or sated; a loathing, disgust, satiety (class. and very freq., esp. in the trop. sense and with Cicero; syn. fastidium).
    A.
    Lit.:

    cibi satietas et fastidium,

    Cic. Inv. 1, 17, 25:

    amarum ad satietatem usque oggerit,

    Plaut. Cist. 1, 1, 72; so,

    ad satietatem,

    Liv. 24, 38; Suet. Dom. 21; Plin. 18, 16, 43, § 148; 34, 17, 49, § 165:

    citra satietatem,

    id. 23, 6, 57, § 106:

    cum ea, quae leviter sensum voluptate moveant, facillime fugiant satietatem,

    Cic. de Or. 3, 25, 99:

    assidua,

    Plin. 8, 26, 40, § 96:

    nimia,

    id. 11, 34, 40, § 116.—Hence, *
    2.
    Concr., the superfluity, refuse of the food eaten, i. e. excrements, Sol. 2, § 33 (cf. saturitas, II. C.).—
    B.
    Trop.:

    difficile dictu est, quaenam causa sit, cur ea, quae maxime sensus nostros impellunt voluptate et specie primā acerrime commovent, ab iis celerrime fastidio quodam et satietate abalienemur,

    Cic. de Or. 3, 25, 98; so (with fastidium) Quint. 5, 14, 30; Cic. Mur. 9, 21;

    (with taedium),

    Quint. 9, 4, 143:

    ab hac hominum satietate nostri discedere,

    Cic. Att. 2, 5, 1:

    mei,

    id. Mur. 9, 21:

    satietas provinciae,

    id. Fam. 2, 11, 1:

    dominationis,

    Sall. J. 31, 20:

    desiderium quietis et satietas gloriae,

    Curt. 6, 3, 1:

    ante inimicos satietas poenarum suarum cepisset quam, etc. (shortly before: poenarum ex inimicis satis est),

    Liv. 3, 59:

    satietatem amoris sumere,

    Ter. Phorm. 5, 5, 6:

    satietatem parere,

    Auct. Her. 4, 27, 38:

    studiorum omnium satietas vitae facit satietatem,

    Cic. Sen. 20, 76:

    vincere aurium satietatem,

    id. de Or. 3, 44, 174; cf.:

    ut varietas satietati occurreret,

    id. Or. 52, 174:

    omnibus in rebus similitudo est satietatis mater,

    id. Inv. 1, 41, 76; so,

    similitudinis,

    id. de Or. 2, 41, 177 (cf. 1. satio, II. B.):

    te deseret ille aetate et satietate,

    Plaut. Most. 1, 3, 39:

    adeo usque satietatem dum capiet pater Illius quam amat,

    Plaut. Am. 1, 2, 10:

    usque ad satietatem osculis frui,

    Petr. 131 fin. —In plur.:

    non debent esse amicitiarum sicut aliarum rerum satietates,

    Cic. Lael. 19, 67.

    Lewis & Short latin dictionary > satietas

  • 5 superbia

    sŭperbĭa, ae, f. [superbus].
    I.
    In a bad sense, loftiness, haughtiness, pride, arrogance (syn.:

    arrogantia, insolentia, fastidium, fastus): num sibi aut stultitia accessit aut superat superbia?

    Plaut. Am. 2, 2, 77:

    magnitudinem animi superbia (imitatur) in animis extollendis,

    Cic. Part. Or. 23, 81:

    divitiae dedecoris plenae sunt et insolentis superbiae,

    id. Rep. 1, 34, 51:

    abicio superbiam,

    Plaut. Merc. 5, 2, 10:

    in rebus prosperis superbiam magno opere, fastidium arrogantiamque fugiamus,

    id. Off. 1, 26, 90; so (with fastidium) id. Rep. 1, 32, 48; (with arrogantia) id. Inv. 1, 54, 105; Caes. Fragm. ap. Gell. 4, 16, 8; (with avaritia) Liv. 43, 2, 2; (with insolentia, contumacia) Cic. Verr. 2, 4, 41, § 89;

    (with importunitas),

    id. Rep. 1, 40, 62; id. Lael. 15, 54; (with inhumanitas) id. de Or. 1, 22, 99; (with crudelitas) Liv. 8, 33, 11; (opp. moderatio) id. 8, 33, 13:

    domicilium superbiae,

    id. Agr. 2, 35, 97:

    pone superbiam,

    Hor. C. 3, 10, 9:

    superbiam alicujus retundere,

    Phaedr. 4, 23, 21:

    in vultu damnosa superbia vestro, Ov A. A. 3, 509: silentium ipsius in superbiam accipiebatur,

    was interpreted as pride, Tac. A. 6, 19 (13) fin.:

    absit superbia, asperitas,

    Plin. Ep. 8, 24, 5:

    nec tanta superbia victis,

    Verg. A. 1, 529.— Plur.:

    secundas fortunas decent superbiae,

    Plaut. Stich. 2, 1, 28.—
    2.
    Conceit, vanity:

    legatos, velut ad ludibrium stolidae superbiae in senatum vocatos esse,

    Liv. 45, 3, 3.—
    3.
    Rudeness, discourtesy:

    superbiam tuam accusant, quod negent te percontantibus respondere,

    Cic. Fam. 7, 16, 3.—
    * B.
    Transf., of things: album opus propter superbiam candoris concipit fumum, the delicacy of white (as a color), Vitr. 7, 3, 4.—
    II.
    In a good sense, lofty spirit, honorable pride ( poet. and in post-Aug. prose):

    sume superbiam Quaesitam meritis,

    Hor. C. 3, 30, 14:

    nec tantam Vespesiano superbiam,

    Tac. H. 3, 66.—
    B.
    Transf., of things:

    eadem causa in piris taxatur superbiae cognomine,

    Plin. 15, 15, 16, § 53; cf. superbus, II. B. 1.

    Lewis & Short latin dictionary > superbia

  • 6 facio

    făcĭo, feci, factum, 3, v. a. and n.; in pass.: fio, factus, fieri ( imper. usually fac, but the arch form face is freq., esp. in Plaut. and Ter., as Plaut. As. prol. 4; 1, 1, 77; id. Aul. 2, 1, 30; id. Cist. 2, 1, 28; id. Ep. 1, 1, 37; 2, 2, 117; id. Most. 3, 2, 167 et saep.; Ter. And. 4, 1, 57; 4, 2, 29; 5, 1, 2; 14; id. Eun. 1, 2, 10 al.; Cato, R. R. 23, 1; 26; 32 al.; Cat. 63, 78; 79; 82; Ov. Med. fac. 60; Val. Fl. 7, 179 al.; futur. facie for faciam, Cato ap. Quint. 1, 7, 23; cf. dico, init., and the letter e:

    faxo,

    Plaut. Am. 1, 1, 199; 2, 1, 42; 3, 3, 17; 3, 4, 14; 5, 1, 55 et saep.; Ter. And. 5, 2, 13; id. Eun. 2, 2, 54; 4, 3, 21 al.; Verg. A. 9, 154; 12, 316; Ov. M. 3, 271; 12, 594: faxim, Enn. ap. Non. 507, 23; Plaut. Am. 1, 3, 13; id. Aul. 3, 2, 6; 3, 5, 20 al.; Ter. And. 4, 4, 14; id. Heaut. 1, 2, 13:

    faxis,

    Hor. S. 2, 3, 38; Sil. 15, 362: faxit, Lex Numae in Paul. ex Fest. s. v. ALIVTA, p. 6 Mull.; Fragm. XII. Tab. ap. Gell. 20, 1, 12; Plaut. Capt. 3, 4, 90; 3, 5, 54; id. Cas. 3, 5, 6 al.; Ter. Heaut. 1, 2, 24; id. Phorm. 3, 3, 21:

    faximus,

    Plaut. Truc. 1, 1, 40: faxitis, an old form in Liv. 23, 11, 2; 25, 12, 10; 29, 27, 3:

    faxint,

    Plaut. Am. 2, 1, 85; id. Aul. 2, 1, 27; 2, 2, 79 al.; Ter. Heaut. 1, 1, 109; id. Hec. 1, 2, 27; 3, 2, 19; Cic. Verr. 2, 3, 35, § 81; id. Fam. 14, 3, 3.—In pass. imper.:

    fi,

    Plaut. Curc. 1, 1, 87; Hor. S. 2, 5, 38; Pers. 1, 1, 39:

    fite,

    Plaut. Curc. 1, 1, 89 al. — Indic.: facitur, Nigid. ap. Non. 507, 15: fitur, Cato ap. Prisc. p. 789:

    fiebantur,

    id. ib.: fitum est, Liv. Andron. ap. Non. 475, 16.— Subj.: faciatur, Titin. ib.— Inf.: fiere, Enn. ap. Charis. p. 75 P.; Ann. v. 15, ed. Vahl.; Laev. ap. Gell. 19, 7, 10.—On the long i of fit, v. Ritschl, prol. p. 184, and cf. Plaut. Capt. prol. 25: ut fit in bello) [prob. root bha-; Sanscr. bhasas, light; Gr. pha-, in phainô, phêmi; cf. fax, facetiae, facilis, Corss. Ausspr. 1, 423.—But Curt. refers facio to root the- (strengthened THEK), Griech. Etym. p. 64], to make in all senses, to do, perform, accomplish, prepare, produce, bring to pass, cause, effect, create, commit, perpetrate, form, fashion, etc. (cf. in gen.:

    ago, factito, reddo, operor, tracto): verbum facere omnem omnino faciendi causam complectitur, donandi, solvendi, judicandi, ambulandi, numerandi,

    Dig. 50, 16, 218.
    I.
    Act.
    A.
    In gen.
    (α).
    With acc.: ut faber, cum quid aedificaturus est, non ipse facit materiam, sed ea utitur, quae sit parata, etc.... Quod si non est a deo materia facta, ne terra quidem et aqua et aer et ignis a deo factus est, Cic. N. D. Fragm. ap. Lact. 2, 8 (Cic. ed. Bait. 7, p. 121):

    sphaera ab Archimede facta,

    Cic. Rep. 1, 14:

    fecitque idem et sepsit de manubiis comitium et curiam,

    id. ib. 2, 17:

    aedem,

    id. ib. 2, 20:

    pontem in Arari faciundum curat,

    Caes. B. G. 1, 13, 1:

    castra,

    id. ib. 1, 48, 2; Cic. Fam. 15, 4, 4:

    faber vasculum fecit,

    Quint. 7, 10, 9:

    classem,

    Caes. B. G. 4, 21, 4:

    cenas et facere et obire,

    Cic. Att. 9, 13, 6:

    ignem lignis viridibus,

    id. Verr. 2, 1, 17, § 45:

    poema,

    to compose, id. Pis. 29, 70:

    carmina,

    Juv. 7, 28:

    versus,

    id. 7, 38:

    sermonem,

    Cic. Fam. 9, 8, 1; cf.

    litteram,

    id. Ac. 2, 2, 6: ludos, to celebrate, exhibit = edere, id. Rep. 2, 20; id. Att. 15, 10;

    also i. q. ludificari,

    Plaut. Capt. 3, 4, 47:

    sementes,

    i. e. to sow, Caes. B. G. 1, 3, 1:

    messem,

    Col. 2, 10, 28:

    pecuniam,

    to make, acquire, Cic. Verr. 2, 2, 6, § 17:

    manum (with parare copias),

    to collect, prepare, id. Caecin. 12, 33; so,

    cohortes,

    Caes. B. C. 3, 87, 4:

    exercitum,

    Vell. 2, 109, 2; and:

    auxilia mercede,

    Tac. A. 6, 33:

    iter,

    Cic. Att. 3, 1; id. Planc. 26, 65; id. Div. 1, 33, 73 et saep.; cf.

    also the phrases: aditum sibi ad aures,

    Quint. 4, 1, 46:

    admirationem alicujus rei alicui,

    to excite, Liv. 25, 11, 18; Sen. Ep. 115:

    aes alienum,

    Cic. Att. 13, 46, 4; Liv. 2, 23, 5; Sen. Ep. 119, 1:

    alienationem disjunctionemque,

    Cic. Lael. 21, 76:

    animum alicui,

    Liv. 25, 11, 10:

    arbitrium de aliquo,

    to decide, Hor. C. 4, 7, 21;

    opp. arbitrium alicui in aliqua re,

    i. e. to leave the decision to one, Liv. 43, 15, 5:

    audaciam hosti,

    id. 29, 34, 10:

    audientiam orationi,

    Cic. Div. in Caecil. 13, 42:

    auspicium alicui,

    Liv. 1, 34, 9; Hor. Ep. 1, 1, 86:

    auctoritatem,

    Cic. de Imp. Pomp. 15, 43:

    bellum,

    Cic. Off. 1, 11, 35; Caes. B. G. 3, 29, 2:

    multa bona alicui,

    Plaut. Poen. 5, 4, 46:

    castra,

    to pitch, Tac. H. 5, 1:

    caulem,

    to form, Col. Arb. 54:

    clamores,

    to make, raise, Cic. Brut. 95, 326:

    cognomen alicui,

    to give, Liv. 1, 3, 9:

    commercium sermonis,

    id. 5, 15, 5:

    concitationes,

    Caes. B. C. 3, 106 fin.:

    conjurationes,

    to form, id. B. G. 4, 30 fin.:

    consuetudinem alicui cum altero,

    Cic. Fam. 13, 23, 1:

    consilia alicui,

    Liv. 35, 42, 8:

    contentionem cum aliquo,

    Cic. Off. 1, 38, 137:

    controversiam,

    to occasion, id. Or. 34, 121:

    convicium magnum alicui,

    id. Fam. 10, 16, 1:

    copiam pugnandi militibus,

    Liv. 7, 13, 10:

    corpus,

    to grow fat, corpulent, Cels. 7, 3 fin.; Phaedr. 3, 7, 5:

    curam,

    Tac. A. 3, 52:

    damnum,

    to suffer, Cic. Brut. 33, 125:

    detrimentum,

    id. Verr. 2, 4, 9, § 20:

    desiderium alicujus, rei alicui,

    Liv. 3, 34, 7; 7, 24, 10:

    dicta,

    Ov. F. 2, 375; 3, 515:

    difficultatem,

    Quint. 10, 3, 10 and 16:

    discordiam,

    to cause, Tac. H. 3, 48:

    discrimen,

    Quint. 7, 2, 14; 11, 1, 43:

    disjunctionem (with alienationem),

    Cic. Lael. 21, 76:

    dolorem alicui,

    id. Att. 11, 8, 2:

    dulcedinem,

    Sen. Ep. 111:

    eloquentiam alicui (ira),

    Quint. 6, 2, 26:

    epigramma,

    to write, Cic. Arch. 10, 25:

    errorem,

    Sen. Ep. 67:

    eruptiones ex oppido,

    Caes. B. C. 2, 2, 5:

    exemplum,

    Quint. 5, 2, 2: exempla = edere or statuere, Plaut. Most. 5, 1, 66. exercitum, to raise, muster, Tac. A. 6, 33:

    exspectationem,

    Quint. 9, 2, 23:

    facinus,

    Plaut. Bacch. 4, 9, 1; Cic. Fin. 2, 29, 95; Tac. A. 12, 31:

    facultatem recte judicandi alicui,

    Cic. Verr. 2, 2, 73, § 179:

    fallaciam,

    Ter. And. 1, 8, 7:

    famam ingenii,

    Quint. 11, 2, 46:

    fastidium,

    Liv. 3, 1, 7:

    favorem alicui,

    id. 42, 14, 10; Quint. 4, 1, 33:

    fidem alicui,

    Cic. Cat. 3, 2, 4; id. Att. 7, 8, 1; Quint. 6, 2, 18:

    finem,

    Cic. Att. 16, 16, 16; id. Rep. 2, 44:

    formidinem,

    to excite, Tac. H. 3, 10:

    fortunam magnam (with parare),

    Liv. 24, 22, 9:

    fraudem,

    Plaut. Mil. 2, 2, 9; Cic. Att. 4, 12:

    fugam fecerunt, stronger than fugerunt,

    Liv. 8, 9, 12 Weissenb.; Sall. J. 53, 3;

    but: cum fugam in regia fecisset (sc. ceterorum),

    Liv. 1, 56, 4; so,

    fugam facere = fugare,

    id. 21, 5, 16; 21, 52, 10:

    fugam hostium facere,

    id. 22, 24, 8; 26, 4, 8 al.:

    gestum vultu,

    Quint. 11, 3, 71:

    gradum,

    Cic. de Or. 2, 61, 249; id. Verr. 2, 2, 1, § 3; Quint. 3, 6, 8:

    gratiam alicujus rei,

    Liv. 3, 56, 4; 8, 34, 3:

    gratulationem alicui,

    Cic. Fam. 11, 18, 3; Sen. Ep. 6:

    gratum alicui,

    Ter. Eun. 4, 4, 56; Cic. Rep. 1, 21; cf.:

    gratissimum alicui,

    id. Fam. 7, 21 fin.:

    histrioniam,

    Plaut. Am. prol. 152:

    homicidium,

    to commit, Quint. 5, 9, 9:

    hospitium cum aliquo,

    Cic. Balb. 18, 42:

    imperata,

    Caes. B. G. 2, 3, 3:

    impetum in hostem,

    Cic. Fin. 1, 10, 34; Liv. 25, 11, 2:

    incursionem,

    Liv. 3, 38, 3:

    indicium,

    Cic. Verr. 2, 1, 57, § 150:

    inducias,

    id. Phil. 8, 7, 20:

    initium,

    to begin, id. Agr. 2, 29, 79; cf.:

    initia ab aliquo,

    id. Rep. 1, 19:

    injuriam,

    id. ib. 3, 14 (opp. accipere); Caes. B. G. 1, 36, 4; Quint. 3, 6, 49; 10, 1, 115:

    insidias alicui,

    Cic. Mil. 9, 23:

    iram,

    Quint. 6, 1, 14:

    jacturam,

    Cic. Off. 3, 23, 89; id. Fin. 2, 24, 79; Caes. B. G. 7, 77, 7:

    judicium,

    Cic. Att. 7, 23, 2:

    judicatum,

    to execute, id. Fl. 20, 48:

    jus alicui,

    Liv. 32, 13, 6:

    jussa,

    Ov. F. 1, 379:

    laetitiam,

    Cic. Fin. 1, 7, 25:

    largitiones,

    id. Tusc. 3, 20, 48:

    locum poetarum mendacio,

    Curt. 3, 1, 4:

    locum alicui rei,

    Cels. 2, 14 fin.; 7, 4, 3; Curt. 4, 11, 8; Sen. Ep. 91, 13 et saep.:

    longius,

    Cic. Leg. 1, 7, 22 al.:

    valde magnum,

    id. Q. Fr. 1, 2, 2, § 7:

    medicinam alicui,

    to administer, id. Fam. 14, 7:

    memoriam,

    Quint. 11, 2, 4:

    mentionem,

    Cic. Q. Fr. 2, 11, 2:

    metum,

    to excite, Tac. A. 6, 36:

    turbida lux metum insidiarum faciebat,

    suggested, Liv. 10, 33, 5:

    metum alicui,

    id. 9, 41, 11:

    missum aliquem,

    Cic. Verr. 2, 3, 58, § 134:

    modum irae,

    Liv. 4, 50, 4:

    moram,

    Cic. Att. 16, 2, 1; Plaut. Most. 1, 1, 72:

    morem alicujus rei sibi,

    Liv. 35, 35, 13:

    motus,

    id. 28, 46, 8: multam alicui, Cato ap. Gell. 11, 1, 6:

    munditias,

    id. R. R. 2, 4:

    mutationem,

    Cic. Sest. 12, 27; id. Off. 1, 33, 120:

    multa alicui,

    id. Q. Fr. 3, 1, 5, § 16:

    naufragium,

    to suffer, id. Fam. 16, 9, 1:

    negotium alicui,

    to give to do, make trouble for, Quint. 5, 12, 13; Just. 21, 4, 4:

    nomen alicui,

    Liv. 8, 15, 8; cf.

    nomina,

    to incur debts, Cic. Off. 3, 14, 59:

    odium vitae,

    Plin. 20, 18, 76, § 199:

    officium suum,

    Ter. Phorm. 4, 5, 12:

    omnia amici causa,

    Cic. Lael. 10, 35; id. Fam. 5, 11, 2:

    opinionem alicui,

    id. Div. in Caecil. 14, 45:

    orationem,

    id. de Or. 1, 14, 63; id. Brut. 8, 30; id. Or. 51, 172:

    otia alicui,

    to grant, Verg. E. 1, 6:

    pacem,

    to conclude, Cic. Off. 3, 30, 109:

    pecuniam ex aliqua re,

    id. Verr. 2, 2, 6, § 17:

    periculum,

    Ter. Eun. 3, 2, 23; id. Heaut. 2, 1, 9; Tac. A. 13, 33; 16, 19; Sall. C. 33, 1: perniciem alicui, to cause, = parare, Tac. H. 2, 70:

    planum,

    Cic. Rosc. Am. 19, 54:

    potestatem,

    id. Cat. 3, 5, 11; id. Rep. 2, 28:

    praedam,

    Caes. B. G. 4, 34, 5; Cic. Verr. 2, 1, 60, § 156; Plaut. Poen. 3, 6, 8:

    praedas ab aliquo,

    Nep. Chabr. 2, 2:

    proelium,

    to join, Caes. B. G. 1, 13; Cic. Deiot. 5, 13; Liv. 25, 1, 5; Tac. H. 4, 79; id. A. 12, 40:

    promissum,

    Cic. Off. 3, 25, 95:

    pudorem,

    Liv. 3, 31, 3:

    ratum,

    id. 28, 39, 16:

    rem,

    Ter. Ad. 2, 2, 12:

    reum,

    to accuse, Cic. Verr. 2, 2, 38: risum, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 9, 1; Quint. 6, 1, 40; 48:

    scelus,

    to commit, Tac. H. 1, 40:

    securitatem alicui,

    Liv. 36, 41, 1:

    sermonem,

    Cic. Verr. 2, 1, 26, § 66:

    significationem ignibus,

    Caes. B. G. 2, 33, 3:

    silentium,

    Liv. 24, 7, 12:

    somnum,

    to induce, Juv. 3, 282:

    spem,

    Cic. Att. 3, 16; Liv. 30, 3, 7:

    spiritus,

    id. 30, 11, 3:

    stercus,

    Col. 2, 15:

    stipendia,

    Sall. J. 63, 3; Liv. 3, 27, 1; 5, 7, 5:

    stomachum alicui,

    Cic. Att. 5, 11, 2; id. Fam. 1, 9, 10:

    suavium alicui,

    Plaut. As. 4, 1, 53:

    suspicionem,

    Cic. Fl. 33, 83:

    taedium alicujus rei,

    Liv. 4, 57, 11:

    terrorem iis,

    to inflict, id. 10, 25, 8:

    timorem,

    to excite, id. 6, 28, 8:

    mihi timorem,

    Cic. Fam. 10, 18, 2:

    totum,

    Dig. 28, 5, 35:

    transitum alicui,

    Liv. 26, 25, 3:

    turbam,

    Ter. Eun. 4, 1, 2:

    urinam,

    Col. 6, 19:

    usum,

    Quint. 10, 3, 28:

    vadimonium,

    Cic. Quint. 18, 57:

    verbum, verba,

    to speak, talk, id. Verr. 2, 4, 65, § 147:

    verbum,

    to invent, id. Fin. 3, 15, 51:

    versus,

    id. Q. Fr. 3, 5:

    vestigium,

    id. Rab. Post. 17, 47: viam [p. 717] sibi, Liv. 3, 5, 6:

    vim alicui or in aliquem,

    id. 38, 24, 4; 3, 5, 5:

    vires,

    to get, acquire, Quint. 10, 3, 3:

    vitium,

    Cic. Top. 3, 15 al. —
    (β).
    With ut, ne, quin, or the simple subj.:

    faciam, ut ejus diei locique meique semper meminerit,

    Plaut. Capt. 4, 2, 20:

    facere ut remigret domum,

    id. Pers. 4, 6, 3; id. Capt. 3, 4, 78; 4, 2, 77:

    ea, quantum potui, feci, ut essent nota nostris,

    Cic. Ac. 1, 2, 8:

    facito, ut sciam,

    id. Att. 2, 4, 4:

    non potuisti ullo modo facere, ut mihi illam epistolam non mitteres,

    id. ib. 11, 21, 1:

    si facis ut patriae sit idoneus,

    Juv. 14, 71:

    ut nihil ad te dem litterarum facere non possum,

    Cic. Ac. 8, 14, 1; for which, with quin:

    facere non possum, quin ad te mittam,

    I cannot forbear sending, id. ib. 12, 27, 2:

    fecisti, ut ne cui maeror tuus calamitatem afferret,

    id. Clu. 60, 168:

    fac, ne quid aliud cures,

    id. Fam. 16, 11, 1:

    domi assitis, facite,

    Ter. Eun. 3, 2, 53:

    fac fidele sis fidelis,

    Plaut. Capt. 2, 3, 79:

    fac cupidus mei videndi sis,

    Cic. Fam. 5, 21, 5:

    fac cogites,

    id. ib. 11, 3, 4.—In pass.:

    fieri potest, ut recte quis sentiat, etc.,

    Cic. Tusc. 1, 3, 6: potest fieri, ut iratus dixerit, etc., Crass. ap. Cic. de Or. 2, 70, 285:

    nec fieri possit, ut non statim alienatio facienda sit,

    id. Lael. 21, 76; so with ut non, id. Verr. 2, 2, 77, § 190 (Zumpt, Gram. § 539).—
    (γ).
    With inf. = efficere, curare, to cause (rare):

    nulla res magis talis oratores videri facit,

    Cic. Brut. 38, 142; Pall. 6, 12:

    aspectus arborum macrescere facit volucres inclusas,

    Varr. R. R. 3, 5, 3; Sall. Fragm. ap. Sen. Ep. 114:

    qui nati coram me cernere letum Fecisti,

    Verg. A. 2, 539; Ov. H. 17, 174:

    mel ter infervere facito,

    Col. 12, 38, 5 (perh. also in Ov. H. 6, 100, instead of favet, v. Loers. ad h. l.; cf. infra, B. 4.).—
    (δ).
    Absol.:

    ego plus, quam feci, facere non possum,

    Cic. Fam. 11, 14, 3:

    faciam, ut potero, Laeli,

    id. de Sen. 3, 7; cf. id. Rep. 1, 24:

    noli putare, pigritia me facere, quod non mea manu scribam,

    id. Att. 16, 15, 1; so,

    facere = hoc or id facere,

    Lucr. 4, 1112 (cf. Munro ad loc.); 1153: vereor ne a te rursus dissentiam. M. Non facies, Quinte, Cic. Leg. 3, 15, 33;

    so after scribam,

    id. Att. 16, 16, 15:

    nominaverunt,

    id. Rep. 2, 28, 50;

    after disserere: tu mihi videris utrumque facturus,

    id. ib. 2, 11, 22;

    after fingere: ut facit apud Platonem Socrates,

    id. ib.:

    necesse erit uti epilogis, ut in Verrem Cicero fecit,

    Quint. 6, 1, 54:

    qui dicere ac facere doceat,

    id. 2, 3, 11:

    faciant equites,

    Juv. 7, 14; Liv. 42, 37, 6:

    petis ut libellos meos recognoscendos curem. Faciam,

    Plin. Ep. 4, 26, 1; 5, 1, 4 et saep. (cf. the use of facio, as neutr., to resume or recall the meaning of another verb, v. II. E. infra; between that use and this no line can be drawn).
    B.
    In partic.
    1.
    With a double object, to make a thing into something, to render it something:

    senatum bene firmum firmiorem vestra auctoritate fecistis,

    Cic. Phil. 6, 7, 18:

    te disertum,

    id. ib. 2, 39 fin.:

    iratum adversario judicem,

    id. de Or. 1, 51, 220:

    heredem filiam,

    to appoint, constitute, id. Verr. 2, 1, 43, § 111:

    aliquem regem,

    Just. 9, 6:

    aliquem ludos,

    Plaut. Aul. 2, 2, 75:

    aliquem absentem rei capitalis reum,

    Cic. Verr. 2, 2, 38, § 93:

    animum dubium,

    id. de Imp. Pomp. 10, 27:

    injurias irritas,

    id. Verr. 2, 2, 26, § 63:

    vectigalia sibi deteriora,

    Caes. B. G. 1, 36, 4:

    hi consules facti sunt,

    Cic. de Sen. 5, 14:

    disciplina doctior facta civitas,

    id. Rep. 2, 19:

    di ex hominibus facti,

    id. ib. 2, 10; cf.:

    tua virtute nobis Romanos ex amicis amicissimos fecisti,

    Sall. J. 10, 2.—In pass.:

    quo tibi sumere depositum clavum fierique tribuno?

    to become a tribune, Hor. S. 1, 6, 25.—
    2.
    to value, esteem, regard a person or thing in any manner (like the Engl. make, in the phrase to make much of).—Esp. with gen. pretii:

    in quo perspicere posses, quanti te, quanti Pompeium, quem unum ex omnibus facio, ut debeo, plurimi, quanti Brutum facerem,

    Cic. Fam. 3, 10, 2:

    te quotidie pluris feci,

    id. ib. 3, 4, 2:

    voluptatem virtus minimi facit,

    id. Fin. 2, 13, 42:

    dolorem nihili facere,

    to care nothing for, to despise, id. ib. 27, 88:

    nihili facio scire,

    Plaut. Pers. 2, 2, 42:

    negat se magni facere, utrum, etc.,

    Quint. 11, 1, 38:

    parum id facio,

    Sall. J. 85, 31: si illi aliter nos faciant quam aequum sit. Plaut. Stich. 1, 1, 43.—
    3.
    With gen., to make a thing the property of a person, subject it to him: omnia, quae mulieris fuerunt, viri fiunt, Cic. Top. 4, 23.—Esp.: facere aliquid dicionis alicujus, to reduce to subjection under a person or power:

    omnem oram Romanae dicionis fecit,

    Liv. 21, 60, 3:

    dicionis alienae facti,

    id. 1, 25, 13; 5, 27, 14; cf.: ut munus imperii beneficii sui faceret, to make it ( seem) his own bounty, Just. 13, 4, 9:

    ne delecto imperatore alio sui muneris rempublicam faceret,

    Tac. A. 15, 52.—
    4.
    To represent a thing in any manner, to feign, assert, say. —Constr. with acc. and adj. or part., or with acc. and inf.
    (α).
    Acc. and part.:

    in eo libro, ubi se exeuntem e senatu et cum Pansa colloquentem facit,

    id. Brut. 60, 218:

    Xenophon facit... Socratem disputantem,

    id. N. D. 1, 12, 31; cf.:

    ejus (Socratis) oratio, qua facit eum Plato usum apud judices,

    id. Tusc. 1, 40 fin. al.—
    (β).
    Acc. and inf.:

    qui nuper fecit servo currenti in via decesse populum,

    Ter. Heaut. prol. 31:

    fecerat et fetam procubuisse lupam,

    Verg. A. 8, 630; cf. Ov. M. 6, 109, v. Bach ad h. l.:

    poetae impendere apud inferos saxum Tantalo faciunt,

    Cic. Tusc. 4, 16, 35:

    quem (Herculem) Homerus apud inferos conveniri facit ab Ulixe,

    id. N. D. 3, 16, 41:

    Plato construi a deo mundum facit,

    id. ib. 1, 8, 19:

    Plato Isocratem laudari fecit a Socrate,

    id. Opt. Gen. 6, 17; id. Brut. 38, 142:

    M. Cicero dicere facit C. Laelium,

    Gell. 17, 5, 1:

    caput esse faciunt ea, quae perspicua dicunt,

    Cic. Fia. 4, 4, 8, v. Madv. ad h. l.—
    (γ).
    In double construction:

    Polyphemum Homerus cum ariete colloquentem facit ejusque laudare fortunas,

    Cic. Tusc. 5, 39 fin.
    5.
    To make believe, to pretend:

    facio me alias res agere,

    Cic. Fam. 15, 18:

    cum verbis se locupletem faceret,

    id. Fl. 20:

    me unum ex iis feci, qui, etc.,

    id. Planc. 27, 65.—
    6.
    Hypothetically in the imper. fac, suppose, assume:

    fac, quaeso, qui ego sum, esse te,

    Cic. Fam. 7, 23, 1; cf.:

    fac potuisse,

    id. Phil. 2, 3, 5:

    fac animos non remanere post mortem,

    id. Tusc. 1, 34, 82; 1, 29, 70:

    fac velit,

    Stat. Ach. 2, 241:

    fac velle,

    Verg. A. 4, 540.—
    7.
    In mercant. lang., to practise, exercise, follow any trade or profession:

    cum mercaturas facerent,

    Cic. Verr. 2, 5, 28, § 72:

    naviculariam,

    id. ib. 2, 5, 18, §

    46: argentariam,

    id. ib. 2, 5, 49, § 155; id. Caecin. 4, 10:

    topiariam,

    id. Q. Fr. 3, 1, 2, § 5:

    haruspicinam,

    id. Fam. 6, 18, 1:

    praeconium,

    id. ib.; so,

    piraticam,

    id. Post. Red. in Sen. 5, 11:

    medicinam,

    Phaedr. 1, 14, 2.—
    8.
    In relig. lang., like the Gr. rhezein, to perform or celebrate a religious rite; to offer sacrifice, make an offering, to sacrifice:

    res illum divinas apud eos deos in suo sacrario quotidie facere vidisti,

    Cic. Verr. 2, 4, 8, § 18:

    sacra pro civibus,

    id. Balb. 24, 55:

    sacrificium publicum,

    id. Brut. 14, 56.— Absol.:

    a sacris patriis Junonis Sospitae, cui omnes consules facere necesse est, consulem avellere,

    Cic. Mur. 41, 90.—With abl.:

    cum faciam vitula pro frugibus,

    Verg. E. 3, 77:

    catulo,

    Col. 2, 22, 4.— Pass. impers.:

    cum pro populo fieret,

    Cic. Att. 1, 13, 3:

    quibus diis decemviri ex libris ut fieret, ediderunt,

    Liv. 37, 3, 5.—
    9.
    In gram., to make, form in inflecting:

    cur aper apri et pater patris faciat?

    Quint. 1, 6, 13; so id. 14; 15; 27; cf.:

    sic genitivus Achilli et Ulixi fecit,

    id. 1, 5, 63; 1, 6, 26:

    eadem (littera) fecit ex duello bellum,

    id. 1, 4, 15.—
    10.
    In late Lat., (se) facere aliquo, to betake one's self to any place:

    intra limen sese facit,

    App. 5, p. 159, 25;

    without se: homo meus coepit ad stelas facere,

    Petr. 62:

    ad illum ex Libya Hammon facit,

    Tert. Pall. 3.—
    11.
    Peculiar phrases.
    a.
    Quid faciam (facias, fiet, etc.), with abl., dat., or (rare) with de, what is to be done with a person or thing? quid hoc homine facias? Cic. Sest. 13, 29; id. Verr. 2, 2, 16, § 40:

    nescit quid faciat auro,

    Plaut. Bacch. 2, 3, 100:

    quid tu huic homini facias?

    Cic. Caecin. 11, 30; cf.:

    quid enim tibi faciam,

    id. Att. 7, 3, 2: quid faceret huic conclusioni, i. e. how should he refute, etc., id. Ac. 2, 30, 96:

    quid facias illi?

    Hor. S. 1, 1, 63:

    miserunt Delphos consultum quidnam facerent de rebus suis,

    Nep. Them. 2: quid fecisti scipione? what have you done with the stick? or, what has become of it? Plaut. Cas. 5, 4, 6; cf. id. ib. 5, 4, 9.—In pass.:

    quid Tulliola mea fiet?

    Cic. Fam. 14, 4, 3:

    quid illo fiet? quid me?

    id. Att. 6, 1, 14:

    quid fiet artibus?

    id. Ac. 2, 33, 107:

    quid mihi fiet?

    Ov. A. A. 1, 536:

    quid de illa fiet fidicina igitur?

    Plaut. Ep. 1, 2, 48: de fratre quid fiet? Ter. Ad. 5, 9, 39.— Absol.:

    quid faciat Philomela? fugam custodia claudit?

    Ov. M. 6, 572:

    quid facerem? neque servitio me exire licebat, etc.,

    Verg. E. 1, 41 al. —
    b.
    Fit, factum est aliquo or aliqua re, it happens to, becomes of a person or thing:

    volo Erogitare, meo minore quid sit factum filio,

    Plaut. Capt. 5, 1, 32:

    nec quid deinde iis (elephantis) factum sit, auctores explicant,

    Plin. 8, 6, 6, § 17:

    quid eo est argento factum?

    Plaut. Most. 3, 1, 106.—Hence,
    (β).
    Esp., si quid factum sit aliquo, if any thing should happen to one (i. q. si quid acciderit humanitus), euphemistically for if one should die:

    si quid eo factum esset, in quo spem essetis habituri?

    Cic. de Imp. Pomp. 20, 59; cf.:

    eum fecisse aiunt, sibi quod faciendum fuit,

    Plaut. Poen. 5, 1, 23. —
    c.
    Ut fit, as it usually happens, as is commonly the case:

    praesertim cum, ut fit, fortuito saepe aliquid concluse apteque dicerent,

    Cic. Or. 53, 177:

    queri, ut fit, incipiunt,

    id. Verr. 2, 2, 23, § 56:

    dum se uxor, ut fit, comparat,

    id. Mil. 10, 28:

    fecit statim, ut fit, fastidium copia,

    Liv. 3, 1, 7.—
    d.
    Fiat, an expression of assent, so be it! very good! fiat, geratur mos tibi, Plaut. Ps. 1, 5, 146; id. As. 1, 1, 27; id. Am. 2, 2, 138; id. Most. 4, 3, 44 al.—
    e.
    Dictum ac factum, no sooner said than done, without delay, at once; v. dictum under dico, A. d.—
    12.
    In certain phrases the ellipsis of facere is common, e. g. finem facere:

    Quae cum dixisset, Cotta finem,

    Cic. N. D. 3, 40, 94; id. Fin. 4, 1 init. —With nihil aliud quam, quid alium quam, nihil praeterquam, which often = an emphatic Engl. only (but not in Cic.):

    Tissaphernes nihil aliud quam bellum comparavit,

    Nep. Ages. 2:

    per biduum nihil aliud quam steterunt parati,

    Liv. 34, 46; Suet. Caes. 20; id. Aug. 83; Liv. 2, 63; 4, 3; 3, 26.—So with nihil amplius quam, nihil prius quam, nihil minus quam, Liv. 26, 20; 35, 11; Suet. Dom. 3.
    II.
    Neutr.
    A.
    With adverbs, to do, deal, or act in any manner:

    recta et vera loquere, sed neque vere neque recte adhuc Fecisti umquam,

    Plaut. Capt. 5, 2, 7;

    v. recte under rego: bene fecit Silius, qui transegerit,

    Cic. Att. 12, 24, 1:

    seu recte seu perperam,

    to do right or wrong, id. Quint. 8, 31:

    Dalmatis di male faciant,

    id. Fam. 5, 11 fin.:

    facis amice,

    in a friendly manner, id. Lael. 2, 9; cf.:

    per malitiam,

    maliciously, id. Rosc. Com. 7, 21:

    humaniter,

    id. Q. Fr. 2, 1, 1:

    imperite,

    id. Leg. 1, 1, 4:

    tutius,

    Quint. 5, 10, 68:

    voluit facere contra huic aegre,

    Ter. Eun. 4, 1, 10: bene facere, to profit, benefit (opp. male facere, to hurt, injure), Ter. Ad. 5, 8, 25; 5, 7, 19; Plaut. Most. 3, 2, 22; id. Capt. 5, 2, 23; v. also under benefacio and benefactum.—
    B.
    Facere cum or ab aliquo, to take part with one, to side with one; and opp. contra (or adversus) aliquem, to take part against one:

    si respondisset, idem sentire et secum facere Sullam,

    Cic. Sull. 13, 36; cf.:

    cum illo consulem facere,

    id. Att. 6, 8, 2; and:

    secum consules facere,

    id. Planc. 35, 86:

    auctoritatem sapientissimorum hominum facere nobiscum,

    id. Caecin. 36, 104; cf.:

    rem et sententiam interdicti mecum facere fatebatur,

    id. ib. 28, 79:

    cum veritas cum hoc faciat,

    is on his side, id. Quint. 30, 91:

    commune est, quod nihilo magis ab adversariis quam a nobis facit,

    id. Inv. 1, 48, 90:

    omnes damnatos, omnes ignominia affectos illac (a or cum Caesare) facere,

    id. Att. 7, 3, 5:

    quae res in civitate duae plurimum possunt, eae contra nos ambae faciunt in hoc tempore,

    id. Quint. 1, 1:

    neque minus eos cum quibus steterint quam adversus quos fecerint,

    Nep. Eum. 8, 2:

    cum aliquo non male facere,

    to be on good terms with, Ov. Am. 3, 762.—
    C.
    In late Lat. facere cum aliqua = vivere cum aliqua, to live in matrimony, to be married, Inscr. Orell. 4646. —
    D.
    Ad aliquid, alicui, or absol., to be good or of use for any thing; to be useful, of service:

    chamaeleon facit ad difficultatem urinae,

    Plin. 22, 18, 21, § 46; Scrib. Comp. 122:

    ad talem formam non facit iste locus,

    Ov. H. 16, 190; cf. id. ib. 6, 128; id. Am. 1, 2, 16 al.:

    radix coronopi coeliacis praeclare facit,

    Plin. 22, 19, 22, § 48; so with dat., Plin. Val. 2, 1; Prop. 3 (4), 1, 20:

    facit autem commode ea compositio, quam, etc.,

    Col. 7, 5, 7; 8, 17, 13:

    nec caelum, nec aquae faciunt, nec terra, nec aurae,

    do not benefit me, Ov. Tr. 3, 8, 23:

    mire facit in peroratione confessio,

    Quint. 11, 3, 173; 171; cf. with a subject-clause: plurimum facit, totas diligenter [p. 718] nosse causas, id. 6, 4, 8: ad aliquid or alicui signifies also to suit, fit:

    non faciet capiti dura corona meo,

    Prop. 3, 1, 19; cf. Ov. H. 16, 189.—
    E.
    Like the Gr. poiein or dran, and the Engl. to do, instead of another verb (also for esse and pati):

    factum cupio (sc. id esse),

    Plaut. Truc. 4, 4, 24:

    factum volo,

    id. Bacch. 3, 3, 91; id. Most. 3, 2, 104:

    an Scythes Anacharsis potuit pro nihilo pecuniam ducere, nostrates philosophi facere non potuerunt?

    Cic. Tusc. 5, 32, 90:

    nihil his in locis nisi saxa et montes cogitabam: idque ut facerem, orationibus inducebar tuis,

    id. Leg. 2, 1, 2; cf.:

    Demosthenem, si illa pronuntiare voluisset, ornate splendideque facere potuisse,

    id. Off. 1, 1 fin.; and:

    cur Cassandra furens futura prospiciat, Priamus sapiens hoc idem facere nequeat?

    id. Div. 1, 39, 85; so id. Ac. 2, 33, 107; id. Att. 1, 16, 13; Planc. ap. Cic. Fam. 10, 18, 2; Nep. Chabr. 3, 4; 4, 3 al.:

    vadem te ad mortem tyranno dabis pro amico, ut Pythagoreus ille Siculo fecit tyranno (here also with the case of the preceding verb),

    Cic. Fin. 2, 24 fin. (v. Madv. ad h. l. p. 278):

    jubeas (eum) miserum esse, libenter quatenus id facit (i. e. miser est),

    what he is doing, Hor. S. 1, 1, 64:

    in hominibus solum existunt: nam bestiae simile quiddam faciunt (i. q. patiuntur or habent),

    Cic. Tusc. 4, 14; so,

    ne facias quod Ummidius quidam (= ne idem experiaris, ne idem tibi eveniat),

    Hor. S. 1, 1, 94. —
    F.
    Facere omitted, especially in short sentences expressing a judgment upon conduct, etc.:

    at stulte, qui non modo non censuerit, etc.,

    Cic. Off. 3, 27, 101.—Hence,
    1.
    factus, a, um, P. a.
    A.
    As adjective ante-class. and very rare:

    factius nihilo facit, sc. id, i. e. nihilo magis effectum reddit,

    is no nearer bringing it about, Plaut. Trin. 2, 3, 6; cf. Lorenz ad loc.—Far more freq.,
    B.
    In the neutr. as subst.: factum, i ( gen. plur. factum, Enn. ap. Cic. Div. 1, 31, 66 Trag. 81), that which is done, a deed, act, exploit, achievement (syn.: res gestae, facinus).
    1.
    In gen.:

    depingere,

    Ter. Phorm. 1, 5, 38:

    facere factum,

    Plaut. Truc. 2, 7, 5; id. Mil. 3, 1, 139:

    dicta et facta,

    Ter. Eun. 5, 4, 19; id. Heaut. 4, 5, 12:

    opus facto est,

    id. Phorm. 4, 5, 4:

    ecquod hujus factum aut commissum non dicam audacius, sed, etc.,

    Cic. Sull. 26, 72: meum factum probari abs te triumpho gaudio, Caes. ap. Cic. Att. 9, 16, A. 1;

    14, 9, 2: quod umquam eorum in re publica forte factum exstitit?

    id. ib. 8, 14, 2:

    praeclarum atque divinum,

    id. Phil. 2, 44, 114:

    egregium,

    id. Fam. 10, 16, 2; id. Cael. 10, 23:

    factum per se improbabile,

    Quint. 7, 4, 7; 6, 1, 22:

    illustre,

    Nep. Arist. 2, 2; cf.:

    illustria et gloriosa,

    Cic. Fin. 1, 11, 37:

    forte,

    id. Att. 8, 14, 2:

    dira,

    Ov. M. 6, 533:

    nefanda,

    id. H. 14, 16 al.; but also with the adv.:

    recte ac turpiter factum,

    Caes. B. G. 7, 80, 5; cf.:

    multa huius (Timothei) sunt praeclare facta sed haec maxime illustria,

    Nep. Timoth. 1, 2;

    v. Zumpt, Gram. § 722, 2: dimidium facti, qui coepit, habet,

    Hor. Ep. 1, 2, 40:

    quo facto aut dicto adest opus,

    Plaut. Am. 1, 1, 15 et saep.:

    famam extendere factis,

    Verg. A. 10, 468: non hominum video. non ego facta boum, doings, i. e. works, Ov. H. 10, 60.—
    2.
    In partic., bonum factum, like the Gr. agathê tuchê, a good deed, i. e. well done, fortunate (ante-class. and post-Aug.):

    bonum factum'st, edicta ut servetis mea,

    Plaut. Poen. prol. 16; cf. id. ib. 44; cf.:

    hoc factum est optimum, ut, etc.,

    id. Ps. 1, 2, 52:

    majorum bona facta,

    Tac. A. 3, 40; cf. id. ib. 3, 65. —At the commencement of edicts, Suet. Caesar, 80; id. Vit. 14; Aur. Vict. Vir. Ill. 49, 17; Tert. Pudic. 1.—(But in the class. per. factum in this sense is a participle, and is construed with an adv.:

    bene facta,

    Sall. C. 8, 5; id. J. 85, 5; Cic. Tusc. 2, 26, 64:

    recte, male facta,

    id. Off. 2, 18, 62:

    male facto exigua laus proponitur,

    id. Leg. Agr. 2, 2, 5; id. Brut. 43, 322; Quint. 3, 7, 13; cf. Krebs, Antibarb. p. 460).—
    * 2.
    facteon, a word jestingly formed by Cicero, after the analogy of the Greek, for faciendum: quare, ut opinor, philosophêteon, id quod tu facis, et istos consulatus non flocci facteon, Cic. Att. 1, 16, 13 Orell. N. cr. (for facteon, Ernesti has eateon).

    Lewis & Short latin dictionary > facio

  • 7 dēlicātus

        dēlicātus adj. with comp. and sup.    [P. of * dēlicō, to clear up], alluring, charming, pleasing, delightful, luxurious, voluptuous: in illo delicatissimo litore: hortuli, Ph.: puerorum comitatus: delicatiores in cantu flexiones: puella delicatior haedo, softer, Ct. — Given to pleasure, luxurious, effeminate: pueri: iuventus: capella, Ct.— Nice, squeamish: tam, quam iste: fastidium.
    * * *
    I
    delicata -um, delicatior -or -us, delicatissimus -a -um ADJ
    luxurious/sumptuous, addicted to pleasure; self-indulgent/comfortable; pampered; foppish, effeminate; polite, elegant; charming; tender; voluptuous; wanton; skittish/frisky/frivolous; fastidious/squeamish; delicate/dainty/pretty/fine
    II
    paramour, favorite; voluptury (L+S); one addicted to pleasure

    Latin-English dictionary > dēlicātus

  • 8 fastīdiō

        fastīdiō īvī, ītus, īre    [fastidium], to feel disgust, shrink, flinch, loathe, dislike, despise: infundam tibi Fastidienti poculum, H.: omnia praeter Pavonem, H.: pulmentarium, Ph.—Fig., to be disdainful, be scornful, be haughty, disdain, despise, scorn: in recte factis, i. e. to be critical: si non fastidis, veni, Ph.: eius amicitiam: rivos apertos, H.: preces alcuius, L.: si te hic fastidit, V.: somnus non humilīs domos Fastidit, shuns, H.: Non fastiditus si tibi ero, O.: iocorum legere genus, Ph.: nos in sacerdotum numerum accipere, L.: se inspici, L.
    * * *
    fastidire, fastidivi, fastiditus V
    disdain; be scornful; feel aversion to, be squeamish

    Latin-English dictionary > fastīdiō

  • 9 fastīdiōsus

        fastīdiōsus adj. with comp. and sup.    [fastidium], full of disgust, squeamish, disdainful, scornful: mentes civium: fastidiosior Crassus: (litterarum) Latinarum: dominus terrae, H.: aegrimonia, H.— Nauseous, loathsome, disgusting: copia, H.
    * * *
    fastidiosa, fastidiosum ADJ
    squeamish; exacting; disdainful; nauseating

    Latin-English dictionary > fastīdiōsus

  • 10 re-levō

        re-levō āvī, ātus, āre,    to life up, raise: e terrā corpus, O.: in cubitum membra, O.—To free from a bu<*>den, make light, lighten: epistulam graviorem pellectione: Ut relevent vimina curva favi (i. e. exonerare), O.: minimo ut relevere labore, i. e. be delivered, O.—Fig., to relieve, free, lighten, ease, soothe, alleviate, mitigate: curā et metu esse relevati: pectora sicca mero, O.: a curā mens rele vata est, O.: me, console: animum, T.: ut cibi satie tas et fastidium relevatur: casūs, O.: sitim, O.

    Latin-English dictionary > re-levō

  • 11 stomachus

        stomachus ī, m, στόμαχοσ, the gullet, alimentary canal, oesophagus: linguam excipit stomachus.— The stomach: stomachi calor: latrans, H.—Fig., taste, liking: ludi non tui stomachi: stomachi mei fastidium.—Temper, bile, displeasure, irritation, vexation, chagrin, anger: stomachum suum damno Tulli explere: consuetudo callum iam obduxit stomacho meo: homo exarsit stomacho: ne in me stomachum erumpant, cum sint tibi irati: mihi stomachum movere: intelleges eam (fortitudinem) stomacho non egere.
    * * *
    gullet; stomach; annoyance; ill-temper

    Latin-English dictionary > stomachus

  • 12 adrogo

    ar-rŏgo ( adr-, Fleck., B. and K., Dietsch, Halm, Weissenb.; arr-, Holder, Dinter; Keller uses both forms), āvi, ātum, 1, v. a.
    I.
    Jurid. and polit. t. t.
    A.
    To ask or inquire of one, to question: Venus haec volo adroget te, * Plaut. Rud. 5, 2, 45; cf. Dig. 1, 7, 2.—
    * B.
    Alicui, t. t., to add one officer to another, to associate with, place by the side of:

    cui consuli dictatorem adrogari haud satis decorum visum est patribus,

    Liv. 7, 25, 11.—
    C.
    To take a homo sui juris in the place of a child, to adopt (v. arrogatio), Gell. 5, 19, 4; cf. Dig. 1, 7, 1; 1, 7, 2; 1, 7, 22 al.—Hence,
    II.
    Transf.
    A.
    To appropriate that which does not belong to one, to claim as one's own, to arrogate to one's self, to assume:

    quamquam mihi non sumo tantum, judices, neque adrogo, ut, etc.,

    Cic. Planc. 1:

    non enim mihi tantum derogo, tametsi nihil adrogo, ut, etc.,

    id. Rosc. Am. 32:

    sapientiam sibi adrogare,

    id. Brut. 85, 292: ego tantum tibi tribuo, [p. 166] quantum mihi fortasse arrogo, id. Fam. 4, 1 fin.:

    Quod ex alienā virtute sibi adrogant, id mihi ex meā non concedunt,

    Sall. J. 85, 25:

    Nihil adrogabo mihi nobilitatis aut modestiae,

    Tac. H. 1, 30:

    Nec sibi cenarum quivis temere arroget artem,

    Hor. S. 2, 4, 35.—
    B.
    Poet.: alicui aliquid, to adjudge something to another as his own, to confer upon or procure for (opp. abrogare):

    Scire velim, chartis pretium quotus adroget annus,

    Hor. Ep. 2, 1, 35:

    decus arrogavit,

    id. C. 4, 14, 40:

    nihil non arroget armis,

    adjudge every thing to arms, think every thing must yield to, id. A. P. 121.— Hence, arrŏgans ( adr-), antis, P. a., acc. to II. A., appropriating something not one's own; hence, assuming, arrogant (syn.: superbus, insolens, ferox).
    A.
    Lit.:

    si essent adrogantes, non possem ferre fastidium,

    Cic. Phil. 10, 9:

    Induciomarus iste minax atque adrogans,

    id. Font. 12; id. Verr. 2, 1, 60:

    ne arrogans in praeripiendo populi beneficio videretur,

    Caes. B. C. 3, 1:

    pigritia adrogantior,

    Quint. 12, 3, 12:

    adrogantissima persuasio,

    id. Decl. 8, 9.—
    B.
    As a consequence of assumption, haughty, proud, overbearing, insolent (cf. arrogantia, I. B.):

    proponit inania mihi nobilitatis, hoc est hominum adrogantium nomina,

    Cic. Verr. 1, 6:

    de se persuasio,

    Quint. 2, 4, 16:

    crudelitas adrogans,

    Cic. Fam. 5, 4, 2:

    dictum,

    id. Sull. 8, 25:

    consilium,

    id. de Or. 2, 39, 165:

    moderatio,

    Tac. A. 1, 3:

    adversus superiores tristi adulatione, adrogans minoribus, inter pares difficilis,

    id. ib. 11, 21:

    omnem adrogantem humilia,

    Vulg. Job, 40, 6:

    abominatio Domino est omnis adrogans,

    ib. Prov. 16, 5:

    beatos dicimus adrogantes,

    ib. Mal. 3, 15.— Adv.: arrŏgan-ter ( adr-), with assumption, arrogantly, haughtily, proudly, insolently:

    aliquid dicere,

    Cic. de Or. 2, 83, 339; id. Off. 1, 1, 2; Quint. 4, 2, 86:

    scribere,

    Cic. Att. 6, 1:

    aliquid praejudicare,

    id. ad Brut. 1, 4:

    petere,

    id. Lig. 10, 30:

    adsentire,

    id. Inv. 2, 3, 10:

    facere,

    Caes. B. G. 1, 40: adversarios sustinere, D. Brutus ap. Cic. Fam. 11, 13, 4: ingredi, * Vulg. Soph. 1, 9:

    consulere in deditos,

    Tac. Agr. 16.— Comp.:

    multo adrogantius factum,

    Suet. Caes. 79:

    insolentius et adrogantius uti gloriā artis,

    Plin. 36, 10, 36, § 71:

    adrogantius et elatius praefari,

    Gell. 9, 15.— Sup., Oros. 7, 25; 7, 35.

    Lewis & Short latin dictionary > adrogo

  • 13 arrogo

    ar-rŏgo ( adr-, Fleck., B. and K., Dietsch, Halm, Weissenb.; arr-, Holder, Dinter; Keller uses both forms), āvi, ātum, 1, v. a.
    I.
    Jurid. and polit. t. t.
    A.
    To ask or inquire of one, to question: Venus haec volo adroget te, * Plaut. Rud. 5, 2, 45; cf. Dig. 1, 7, 2.—
    * B.
    Alicui, t. t., to add one officer to another, to associate with, place by the side of:

    cui consuli dictatorem adrogari haud satis decorum visum est patribus,

    Liv. 7, 25, 11.—
    C.
    To take a homo sui juris in the place of a child, to adopt (v. arrogatio), Gell. 5, 19, 4; cf. Dig. 1, 7, 1; 1, 7, 2; 1, 7, 22 al.—Hence,
    II.
    Transf.
    A.
    To appropriate that which does not belong to one, to claim as one's own, to arrogate to one's self, to assume:

    quamquam mihi non sumo tantum, judices, neque adrogo, ut, etc.,

    Cic. Planc. 1:

    non enim mihi tantum derogo, tametsi nihil adrogo, ut, etc.,

    id. Rosc. Am. 32:

    sapientiam sibi adrogare,

    id. Brut. 85, 292: ego tantum tibi tribuo, [p. 166] quantum mihi fortasse arrogo, id. Fam. 4, 1 fin.:

    Quod ex alienā virtute sibi adrogant, id mihi ex meā non concedunt,

    Sall. J. 85, 25:

    Nihil adrogabo mihi nobilitatis aut modestiae,

    Tac. H. 1, 30:

    Nec sibi cenarum quivis temere arroget artem,

    Hor. S. 2, 4, 35.—
    B.
    Poet.: alicui aliquid, to adjudge something to another as his own, to confer upon or procure for (opp. abrogare):

    Scire velim, chartis pretium quotus adroget annus,

    Hor. Ep. 2, 1, 35:

    decus arrogavit,

    id. C. 4, 14, 40:

    nihil non arroget armis,

    adjudge every thing to arms, think every thing must yield to, id. A. P. 121.— Hence, arrŏgans ( adr-), antis, P. a., acc. to II. A., appropriating something not one's own; hence, assuming, arrogant (syn.: superbus, insolens, ferox).
    A.
    Lit.:

    si essent adrogantes, non possem ferre fastidium,

    Cic. Phil. 10, 9:

    Induciomarus iste minax atque adrogans,

    id. Font. 12; id. Verr. 2, 1, 60:

    ne arrogans in praeripiendo populi beneficio videretur,

    Caes. B. C. 3, 1:

    pigritia adrogantior,

    Quint. 12, 3, 12:

    adrogantissima persuasio,

    id. Decl. 8, 9.—
    B.
    As a consequence of assumption, haughty, proud, overbearing, insolent (cf. arrogantia, I. B.):

    proponit inania mihi nobilitatis, hoc est hominum adrogantium nomina,

    Cic. Verr. 1, 6:

    de se persuasio,

    Quint. 2, 4, 16:

    crudelitas adrogans,

    Cic. Fam. 5, 4, 2:

    dictum,

    id. Sull. 8, 25:

    consilium,

    id. de Or. 2, 39, 165:

    moderatio,

    Tac. A. 1, 3:

    adversus superiores tristi adulatione, adrogans minoribus, inter pares difficilis,

    id. ib. 11, 21:

    omnem adrogantem humilia,

    Vulg. Job, 40, 6:

    abominatio Domino est omnis adrogans,

    ib. Prov. 16, 5:

    beatos dicimus adrogantes,

    ib. Mal. 3, 15.— Adv.: arrŏgan-ter ( adr-), with assumption, arrogantly, haughtily, proudly, insolently:

    aliquid dicere,

    Cic. de Or. 2, 83, 339; id. Off. 1, 1, 2; Quint. 4, 2, 86:

    scribere,

    Cic. Att. 6, 1:

    aliquid praejudicare,

    id. ad Brut. 1, 4:

    petere,

    id. Lig. 10, 30:

    adsentire,

    id. Inv. 2, 3, 10:

    facere,

    Caes. B. G. 1, 40: adversarios sustinere, D. Brutus ap. Cic. Fam. 11, 13, 4: ingredi, * Vulg. Soph. 1, 9:

    consulere in deditos,

    Tac. Agr. 16.— Comp.:

    multo adrogantius factum,

    Suet. Caes. 79:

    insolentius et adrogantius uti gloriā artis,

    Plin. 36, 10, 36, § 71:

    adrogantius et elatius praefari,

    Gell. 9, 15.— Sup., Oros. 7, 25; 7, 35.

    Lewis & Short latin dictionary > arrogo

  • 14 Circa

    1.
    circā, a later access. form for circum; not freq. before the Aug. per., esp. in Livy and Quintilian [acc. to Klotz, circa = circum ea; cf: antea, interea, postea, praeterea, etc.].
    I.
    Adv.
    A.
    ( = circum, I. B.) Around, round about, all around, in the environs or neighborhood:

    gramen erat circa,

    Ov. M. 3, 411:

    ripaeque lacusque Responsant circa,

    Verg. A. 12, 757:

    at circa gravibus pensis affixa puella... remittat opus,

    Tib. 1, 3, 87:

    circaque quā tumor est,

    Cels. 5, 28, 3; 5, 28, 4: fluvius ab tergo; ante circaque velut ripa praeceps oram ejus omnem cingebat, Liv. 27, 18, 5; 28, 33, 2:

    circa Padus amnis,

    id. 21, 43, 4 Weissenb. ad loc.:

    caligo, quam circa umidi effuderant montes,

    Curt. 4, 12, 20:

    alibi quam Romao circaque,

    Plin. 26, 1, 1, § 1; Quint. 12, prooem. § 2; Tac. A. 2, 11.—
    B.
    Circa esse, to be in the region around, in the neighborhood:

    ex montibus qui circa sunt,

    Liv. 1, 4, 6:

    Tarquinium moribundum cum qui circa erant excepissent,

    id. 1, 41, 1:

    sed non passi sunt ii, qui circa erant,

    Nep. Eum. 10, 4:

    eversa est turris quodque circa muri erat,

    Liv. 34, 29, 6:

    Corinthus et quae circa est regio,

    Plin. 24, 9, 42, § 69; Quint. 10, 7, 16. —Also freq. without esse, in connection with a subst.:

    multarum circa civitatum irritatis animis,

    the towns lying around, Liv. 1, 17, 4; 9, 2, 1; 27, 30, 3; 29, 29, 2;

    42, 64, 2: angulus muri erat in planiorem patentioremque quam cetera circa vallem vergens ( = cetera loca quae circa erant),

    id. 21, 7, 5:

    corpora multa virūm circa,

    Verg. A. 7, 535; Plin. 3, 17, 21, § 124.—
    C.
    Strengthened: undique circa and circa omnis ( = circum), round about, all around: frumento undique circa ex agris convecto. Liv. 42, 56, 8; 23, 19, 8;

    nam et circa omnia defecerunt,

    id. 9, 23, 10:

    cum tam procul Romani unica spes, circa omnia hostium essent,

    id. 21, 11, 12; cf. id. 9, 2, 7 Drak.:

    exhausto circa omni agro,

    id. 31, 38, 1; 24, 3, 3; Val. Fl. 8, 2; Flor. 1, 18, 12 Duker; Quint. 9, 2, 45.—
    II.
    Prep. with acc.
    A.
    In space.
    1.
    ( = circum, II. B.) Prop., in the region which surrounds, about, around, on the sides of:

    quam (Hennam) circa lacus lucique sunt plurimi atque laetissimi flores omni tempore anni,

    Cic. Verr. 2, 4, 48, § 107:

    noctu ligna contulerunt circa casam eam, in quā quiescebat,

    Nep. Alcib. 10, 4:

    circa flumina et lacus frequens nebula est,

    Sen. Q. N. 5, 3, 1:

    circa equum Alexandri,

    Curt. 4, 15, 26:

    illi robur et aes triplex Circa pectus erat,

    Hor. C. 1, 3, 10; id. S. 2, 6, 34:

    quem circa tigres jacent,

    Ov. M. 3, 668.—
    2.
    ( = circum, II. C.) Into... around, to... round about, etc. (first in Livy):

    Romulus legatos circa vicinas gentes misit,

    Liv. 1, 9, 2:

    legatis circa duodecim populos missis,

    id. 4, 23, 5; 28, 26, 11:

    circa domos ire,

    id. 26, 13, 1; 25, 9, 2; 39, 18, 2;

    29, 22, 3: circa civitates missi legati,

    id. 21, 49, 7 Weissenb.; 31, 3, 5; Plin. 7, 37, 37, § 123; Suet. Aug. 49; id. Ner. 28:

    litteris circa praefectos dimissis,

    Liv. 42, 51, 1:

    custodes circa omnes portas missi,

    id. 28, 26, 11; 26, 13, 1.—
    3.
    ( = circum, II. D.) With the prevailing idea of neighborhood, vicinity, in the region of, near to, near by:

    Capuam et urbis circa Capuam occupare,

    Cic. Agr. 1, 7, 22:

    circa Liternum posuit castra,

    in the neighborhood of, Liv. 23, 35, 6:

    tabernae erant circa forum,

    Quint. 6, 3, 38:

    circa Armeniae montes,

    Curt. 5, 1, 13:

    Acesinen amnem,

    Plin. 12, 5, 11, § 23:

    domum auream,

    Suet. Ner. 38:

    sacrificantem,

    id. Claud. 36.—
    b.
    As a less definite designation of place for in:

    Orestis liberi sedem cepere circa Lesbum insulam,

    Vell. 1, 2, 5:

    circa Mesopotamiam subsistere,

    Curt. 4, 9, 1:

    quod circa Syriam nascitur,

    Plin. 19, 3, 16, § 46;

    Quint. prooem. § 20: initia statim primi libri,

    id. 1, 5, 44; cf.

    finem,

    id. 4, 3, 5:

    virentes campos,

    Hor. C. 2, 5, 5:

    cum amor saeviet circa jecur,

    id. ib. 1, 25, 15 (cf. Petr. 17, 8:

    dolor saevit in praecordiis). So esp. freq. in medic. lang.: circa faciem, nares, aures, labra,

    Cels. 5, 28, 2; 5, 2, 8.—So in Livy, with names of places, approaching the more general use of later writers, v. infra, C.:

    quadriduum circa rupem consumptum,

    Liv. 21, 37, 3:

    compositis circa Opuntem rebus,

    id. 28, 7, 9:

    iisdem diebus circa Chalcidem Thoas... eandem fortunam habuit,

    id. 35, 37, 5 Weissenb. ad loc.; cf.:

    multos circa unam rem ambitus fecerim,

    id. 27, 27, 12 Weissenb. ad loc.—
    4.
    ( = circum, II. E.) In respect to persons who surround one (as attendants, friends, adherents, etc.), around, about:

    multa sibi opus esse, multa canibus (sarcast. for indagatoribus) suis, quos circa se haberet,

    Cic. Verr. 2, 1, 48, § 126:

    ex iis trecentos juvenes inermes circa se habebat,

    Liv. 29, 1, 2:

    omnes,

    Suet. Aug. 48; id. Calig. 43:

    circa regem erat et Phrygum turba,

    Curt. 3, 1, 17:

    e spadonibus, qui circa reginam erant,

    id. 4, 10, 25: omne sed officium circa te semper obibat turba tui sexūs, [p. 334] Mart. 1, 91, 3:

    quod omnes circa te similes tui effecisti,

    Plin. Pan. 83, 3.—In the language of the imperial court:

    circa latus alicujus agere,

    to wait on, altend, Dig. 27, 1, 30.—Hence also without a verb: circa aliquem, = hoi peri tina, the attendants, companions of a person:

    omnibus vero circa eum gratuito aut levi fenore obstrictis,

    Suet. Caes. 27; id. Dom. 9; cf. Liv. 21, 49, 7 Drak.—
    B.
    (Peculiar to the form circa). In time, designating nearness, proximity to a definite point of time, about (first in Livy; cf.

    circiter): postero die circa eandem horam in eundem locum rex copias admovit,

    Liv. 42, 57, 10:

    circa eum mensem,

    Plin. 9, 18, 33, § 69:

    lucis ortum,

    Curt. 5, 3, 7:

    lucem,

    Suet. Oth. 11:

    mediam noctem,

    id. Claud. 2:

    vernum aequinoctium,

    Col. 5, 6, 19:

    Kalendas et Idus Octobr.,

    id. 5, 10, 8, 5, 10, 12; 5, 12, 2 al.; Plin. Ep. 1, 7, 4; Pall. 2, 4; 2, 7 al.—With definite numbers:

    septimum diem,

    Cels. 2, 6:

    undecimam horam,

    Suet. Caes. 88:

    lustra decem,

    Hor. C. 4, 1, 6; Scrib. 227.—With general designations of time:

    tempora illa,

    Quint. 11, 3, 143:

    tempora Peloponnesia,

    id. 12, 10, 4:

    Murenae Cepionisque conjurationis tempus,

    Vell. 2, 93, 1:

    Magni Pompeii aetatem,

    Plin. 33, 12, 55, § 156:

    mortem,

    id. 11, 37, 73, § 189:

    initia imperii,

    Suet. Claud. 7.—And in the designation of periods of time by persons who belonged to them (cf. ante):

    circa Demetrium Phalerea,

    about the time of Demetrius Phalereus, Quint. 2, 4, 41 Spald.:

    Tisiam et Coraca,

    id. 2, 17, 7:

    Philippum,

    id. 12, 10, 6:

    Ciceronem,

    Sen. Contr. 1 praef.:

    Attium,

    Vell. 1, 17, 1.—
    2.
    In numerical designations, about, nearly, almost (first in Livy for the usual ad or circiter):

    ea fuere oppida circa septuaginta,

    Liv. 45, 34, 6:

    quingentos Romanorum,

    id. 27, 42, 8:

    decem milia Persarum,

    Curt. 4, 6, 30:

    sestertium vicies,

    Suet. Claud. 6:

    quartum milliarium,

    id. Ner. 48:

    selibram,

    Cels. 4, 19:

    singulas heminas,

    id. 7, 15.—
    C.
    (Also peculiar to the form circa, and only in post-Aug. prose; esp. freq. in Quint., occurring more than seventy times.) Trop. for the designation of an object about which, as if it were a centre, any thing moves, is done, etc., around, about, in, in respect to, etc.; depending upon substt., adjj., or verbs.
    1.
    Upon substantives:

    circa eosdem sensus certamen atque aemulatio,

    Quint. 10, 5, 5:

    circa S litteram deliciae,

    id. 1, 11, 6:

    verba dissensio,

    id. 3, 11, 5:

    memoriam suam vanitas atque jactatio,

    id. 11, 2, 22:

    hoc opiniones,

    id. 2, 15, 1;

    Plin 8, 16, 19, § 48: quem pugna est,

    Quint. 8, 6, 1; 7, 1, 15:

    voces inani studio,

    id. 8, prooem §

    18 et saep: rura sermo,

    Plin. 18, 1, 1, § 5:

    classicum brevis et expeditus labor,

    Plin. Ep 3, 9, 13:

    hospitia nullum fastidium,

    id. Pan. 20, 3:

    publica circa bonas artes socordia,

    Tac. A. 11, 15:

    principem novo exemplo, i. e. in principe,

    Suet. Claud. 14.—
    2.
    Upon adjectives:

    non circa plurium artium species praestantem, sed in omnibus eminentissimum,

    Quint. 12, 10, 12:

    jus nostrum attentior,

    id. 4, 5, 21:

    studia mentis erectae,

    id. 1, 3, 10:

    lites raras ridiculi,

    id. 7, 1, 43:

    praecepta utiles sententiae,

    id. 10, 1, 52; 6, 1, 42 al.:

    corporis curam morosior,

    Suet. Caes. 45:

    victum indifferens,

    id. ib. 53:

    deos ac religiones neglegentior,

    id. Tib. 69:

    administrationem imperii vacuus,

    id. Dom. 3 al.:

    summa scelera distentum,

    Tac. A. 16, 8 fin.:

    adfectationem Germanicae originis ultro ambitiosi,

    id. G. 28:

    excessus otiosus,

    id. Or. 22:

    se animati,

    Just. 14, 1, 3 al. —
    3.
    Upon verbs facetum quoque non tantum circa ridicula opinor consistere, Quint. 6, 3, 19:

    hoc disputatum est,

    id. 1, 5, 34:

    priores erratur,

    id. 2, 5, 26:

    formas litterarum haerere,

    id. 1, 1, 21, cf. id. 5, 10, 114; Suet. Aug. 71. res tenues morari, Quint 1, 1, 35:

    consilium elegendi successoris in duas factiones scindebantur,

    Tac. H. 1, 13:

    Medeam, Thyestem (tragoedias) tempus consumas,

    id. Or. 3:

    successorem omnia ordinari,

    Suet. Claud. 45:

    ceremonias, item circa omnium ordinum statum quaedam correxit,

    id. ib. 22.
    Circa very rarely follows its case:

    quem circa,

    Cic.
    Verr. 2, 4, 48, § 107; Ov. A. A. 2, 577; id..3, 668; cf. circum, II. fin.
    2.
    Circa, ae, v. Circe.

    Lewis & Short latin dictionary > Circa

  • 15 circa

    1.
    circā, a later access. form for circum; not freq. before the Aug. per., esp. in Livy and Quintilian [acc. to Klotz, circa = circum ea; cf: antea, interea, postea, praeterea, etc.].
    I.
    Adv.
    A.
    ( = circum, I. B.) Around, round about, all around, in the environs or neighborhood:

    gramen erat circa,

    Ov. M. 3, 411:

    ripaeque lacusque Responsant circa,

    Verg. A. 12, 757:

    at circa gravibus pensis affixa puella... remittat opus,

    Tib. 1, 3, 87:

    circaque quā tumor est,

    Cels. 5, 28, 3; 5, 28, 4: fluvius ab tergo; ante circaque velut ripa praeceps oram ejus omnem cingebat, Liv. 27, 18, 5; 28, 33, 2:

    circa Padus amnis,

    id. 21, 43, 4 Weissenb. ad loc.:

    caligo, quam circa umidi effuderant montes,

    Curt. 4, 12, 20:

    alibi quam Romao circaque,

    Plin. 26, 1, 1, § 1; Quint. 12, prooem. § 2; Tac. A. 2, 11.—
    B.
    Circa esse, to be in the region around, in the neighborhood:

    ex montibus qui circa sunt,

    Liv. 1, 4, 6:

    Tarquinium moribundum cum qui circa erant excepissent,

    id. 1, 41, 1:

    sed non passi sunt ii, qui circa erant,

    Nep. Eum. 10, 4:

    eversa est turris quodque circa muri erat,

    Liv. 34, 29, 6:

    Corinthus et quae circa est regio,

    Plin. 24, 9, 42, § 69; Quint. 10, 7, 16. —Also freq. without esse, in connection with a subst.:

    multarum circa civitatum irritatis animis,

    the towns lying around, Liv. 1, 17, 4; 9, 2, 1; 27, 30, 3; 29, 29, 2;

    42, 64, 2: angulus muri erat in planiorem patentioremque quam cetera circa vallem vergens ( = cetera loca quae circa erant),

    id. 21, 7, 5:

    corpora multa virūm circa,

    Verg. A. 7, 535; Plin. 3, 17, 21, § 124.—
    C.
    Strengthened: undique circa and circa omnis ( = circum), round about, all around: frumento undique circa ex agris convecto. Liv. 42, 56, 8; 23, 19, 8;

    nam et circa omnia defecerunt,

    id. 9, 23, 10:

    cum tam procul Romani unica spes, circa omnia hostium essent,

    id. 21, 11, 12; cf. id. 9, 2, 7 Drak.:

    exhausto circa omni agro,

    id. 31, 38, 1; 24, 3, 3; Val. Fl. 8, 2; Flor. 1, 18, 12 Duker; Quint. 9, 2, 45.—
    II.
    Prep. with acc.
    A.
    In space.
    1.
    ( = circum, II. B.) Prop., in the region which surrounds, about, around, on the sides of:

    quam (Hennam) circa lacus lucique sunt plurimi atque laetissimi flores omni tempore anni,

    Cic. Verr. 2, 4, 48, § 107:

    noctu ligna contulerunt circa casam eam, in quā quiescebat,

    Nep. Alcib. 10, 4:

    circa flumina et lacus frequens nebula est,

    Sen. Q. N. 5, 3, 1:

    circa equum Alexandri,

    Curt. 4, 15, 26:

    illi robur et aes triplex Circa pectus erat,

    Hor. C. 1, 3, 10; id. S. 2, 6, 34:

    quem circa tigres jacent,

    Ov. M. 3, 668.—
    2.
    ( = circum, II. C.) Into... around, to... round about, etc. (first in Livy):

    Romulus legatos circa vicinas gentes misit,

    Liv. 1, 9, 2:

    legatis circa duodecim populos missis,

    id. 4, 23, 5; 28, 26, 11:

    circa domos ire,

    id. 26, 13, 1; 25, 9, 2; 39, 18, 2;

    29, 22, 3: circa civitates missi legati,

    id. 21, 49, 7 Weissenb.; 31, 3, 5; Plin. 7, 37, 37, § 123; Suet. Aug. 49; id. Ner. 28:

    litteris circa praefectos dimissis,

    Liv. 42, 51, 1:

    custodes circa omnes portas missi,

    id. 28, 26, 11; 26, 13, 1.—
    3.
    ( = circum, II. D.) With the prevailing idea of neighborhood, vicinity, in the region of, near to, near by:

    Capuam et urbis circa Capuam occupare,

    Cic. Agr. 1, 7, 22:

    circa Liternum posuit castra,

    in the neighborhood of, Liv. 23, 35, 6:

    tabernae erant circa forum,

    Quint. 6, 3, 38:

    circa Armeniae montes,

    Curt. 5, 1, 13:

    Acesinen amnem,

    Plin. 12, 5, 11, § 23:

    domum auream,

    Suet. Ner. 38:

    sacrificantem,

    id. Claud. 36.—
    b.
    As a less definite designation of place for in:

    Orestis liberi sedem cepere circa Lesbum insulam,

    Vell. 1, 2, 5:

    circa Mesopotamiam subsistere,

    Curt. 4, 9, 1:

    quod circa Syriam nascitur,

    Plin. 19, 3, 16, § 46;

    Quint. prooem. § 20: initia statim primi libri,

    id. 1, 5, 44; cf.

    finem,

    id. 4, 3, 5:

    virentes campos,

    Hor. C. 2, 5, 5:

    cum amor saeviet circa jecur,

    id. ib. 1, 25, 15 (cf. Petr. 17, 8:

    dolor saevit in praecordiis). So esp. freq. in medic. lang.: circa faciem, nares, aures, labra,

    Cels. 5, 28, 2; 5, 2, 8.—So in Livy, with names of places, approaching the more general use of later writers, v. infra, C.:

    quadriduum circa rupem consumptum,

    Liv. 21, 37, 3:

    compositis circa Opuntem rebus,

    id. 28, 7, 9:

    iisdem diebus circa Chalcidem Thoas... eandem fortunam habuit,

    id. 35, 37, 5 Weissenb. ad loc.; cf.:

    multos circa unam rem ambitus fecerim,

    id. 27, 27, 12 Weissenb. ad loc.—
    4.
    ( = circum, II. E.) In respect to persons who surround one (as attendants, friends, adherents, etc.), around, about:

    multa sibi opus esse, multa canibus (sarcast. for indagatoribus) suis, quos circa se haberet,

    Cic. Verr. 2, 1, 48, § 126:

    ex iis trecentos juvenes inermes circa se habebat,

    Liv. 29, 1, 2:

    omnes,

    Suet. Aug. 48; id. Calig. 43:

    circa regem erat et Phrygum turba,

    Curt. 3, 1, 17:

    e spadonibus, qui circa reginam erant,

    id. 4, 10, 25: omne sed officium circa te semper obibat turba tui sexūs, [p. 334] Mart. 1, 91, 3:

    quod omnes circa te similes tui effecisti,

    Plin. Pan. 83, 3.—In the language of the imperial court:

    circa latus alicujus agere,

    to wait on, altend, Dig. 27, 1, 30.—Hence also without a verb: circa aliquem, = hoi peri tina, the attendants, companions of a person:

    omnibus vero circa eum gratuito aut levi fenore obstrictis,

    Suet. Caes. 27; id. Dom. 9; cf. Liv. 21, 49, 7 Drak.—
    B.
    (Peculiar to the form circa). In time, designating nearness, proximity to a definite point of time, about (first in Livy; cf.

    circiter): postero die circa eandem horam in eundem locum rex copias admovit,

    Liv. 42, 57, 10:

    circa eum mensem,

    Plin. 9, 18, 33, § 69:

    lucis ortum,

    Curt. 5, 3, 7:

    lucem,

    Suet. Oth. 11:

    mediam noctem,

    id. Claud. 2:

    vernum aequinoctium,

    Col. 5, 6, 19:

    Kalendas et Idus Octobr.,

    id. 5, 10, 8, 5, 10, 12; 5, 12, 2 al.; Plin. Ep. 1, 7, 4; Pall. 2, 4; 2, 7 al.—With definite numbers:

    septimum diem,

    Cels. 2, 6:

    undecimam horam,

    Suet. Caes. 88:

    lustra decem,

    Hor. C. 4, 1, 6; Scrib. 227.—With general designations of time:

    tempora illa,

    Quint. 11, 3, 143:

    tempora Peloponnesia,

    id. 12, 10, 4:

    Murenae Cepionisque conjurationis tempus,

    Vell. 2, 93, 1:

    Magni Pompeii aetatem,

    Plin. 33, 12, 55, § 156:

    mortem,

    id. 11, 37, 73, § 189:

    initia imperii,

    Suet. Claud. 7.—And in the designation of periods of time by persons who belonged to them (cf. ante):

    circa Demetrium Phalerea,

    about the time of Demetrius Phalereus, Quint. 2, 4, 41 Spald.:

    Tisiam et Coraca,

    id. 2, 17, 7:

    Philippum,

    id. 12, 10, 6:

    Ciceronem,

    Sen. Contr. 1 praef.:

    Attium,

    Vell. 1, 17, 1.—
    2.
    In numerical designations, about, nearly, almost (first in Livy for the usual ad or circiter):

    ea fuere oppida circa septuaginta,

    Liv. 45, 34, 6:

    quingentos Romanorum,

    id. 27, 42, 8:

    decem milia Persarum,

    Curt. 4, 6, 30:

    sestertium vicies,

    Suet. Claud. 6:

    quartum milliarium,

    id. Ner. 48:

    selibram,

    Cels. 4, 19:

    singulas heminas,

    id. 7, 15.—
    C.
    (Also peculiar to the form circa, and only in post-Aug. prose; esp. freq. in Quint., occurring more than seventy times.) Trop. for the designation of an object about which, as if it were a centre, any thing moves, is done, etc., around, about, in, in respect to, etc.; depending upon substt., adjj., or verbs.
    1.
    Upon substantives:

    circa eosdem sensus certamen atque aemulatio,

    Quint. 10, 5, 5:

    circa S litteram deliciae,

    id. 1, 11, 6:

    verba dissensio,

    id. 3, 11, 5:

    memoriam suam vanitas atque jactatio,

    id. 11, 2, 22:

    hoc opiniones,

    id. 2, 15, 1;

    Plin 8, 16, 19, § 48: quem pugna est,

    Quint. 8, 6, 1; 7, 1, 15:

    voces inani studio,

    id. 8, prooem §

    18 et saep: rura sermo,

    Plin. 18, 1, 1, § 5:

    classicum brevis et expeditus labor,

    Plin. Ep 3, 9, 13:

    hospitia nullum fastidium,

    id. Pan. 20, 3:

    publica circa bonas artes socordia,

    Tac. A. 11, 15:

    principem novo exemplo, i. e. in principe,

    Suet. Claud. 14.—
    2.
    Upon adjectives:

    non circa plurium artium species praestantem, sed in omnibus eminentissimum,

    Quint. 12, 10, 12:

    jus nostrum attentior,

    id. 4, 5, 21:

    studia mentis erectae,

    id. 1, 3, 10:

    lites raras ridiculi,

    id. 7, 1, 43:

    praecepta utiles sententiae,

    id. 10, 1, 52; 6, 1, 42 al.:

    corporis curam morosior,

    Suet. Caes. 45:

    victum indifferens,

    id. ib. 53:

    deos ac religiones neglegentior,

    id. Tib. 69:

    administrationem imperii vacuus,

    id. Dom. 3 al.:

    summa scelera distentum,

    Tac. A. 16, 8 fin.:

    adfectationem Germanicae originis ultro ambitiosi,

    id. G. 28:

    excessus otiosus,

    id. Or. 22:

    se animati,

    Just. 14, 1, 3 al. —
    3.
    Upon verbs facetum quoque non tantum circa ridicula opinor consistere, Quint. 6, 3, 19:

    hoc disputatum est,

    id. 1, 5, 34:

    priores erratur,

    id. 2, 5, 26:

    formas litterarum haerere,

    id. 1, 1, 21, cf. id. 5, 10, 114; Suet. Aug. 71. res tenues morari, Quint 1, 1, 35:

    consilium elegendi successoris in duas factiones scindebantur,

    Tac. H. 1, 13:

    Medeam, Thyestem (tragoedias) tempus consumas,

    id. Or. 3:

    successorem omnia ordinari,

    Suet. Claud. 45:

    ceremonias, item circa omnium ordinum statum quaedam correxit,

    id. ib. 22.
    Circa very rarely follows its case:

    quem circa,

    Cic.
    Verr. 2, 4, 48, § 107; Ov. A. A. 2, 577; id..3, 668; cf. circum, II. fin.
    2.
    Circa, ae, v. Circe.

    Lewis & Short latin dictionary > circa

  • 16 contemptus

    1.
    contemptus ( - temt-), a, um, Part. and P. a., from contemno.
    2.
    contemptus ( - temt-), ūs, m. [contemno], a despising, contemning; contempt, scorn (first freq. since the Aug. per., but esp. so in Quint.; perh. never in Cic., for in Sen. Tranq. 11, 4, prob. the thought only is Ciceronian).
    I.
    Act., a despising:

    (naribus labrisque) derisus, contemptus, fastidium significari solet,

    Quint. 11, 3, 80:

    pecuniae,

    id. 7, 2, 30:

    operis,

    id. 2, 4, 16:

    operis et hominum,

    id. 11, 3, 136:

    opinionis,

    id. 12, 1, 12:

    doloris,

    id. 12, 2, 30 et saep.:

    ambitionis,

    Tac. A. 6, 45:

    famae,

    id. ib. 4, 38 fin.; cf.:

    omnis infamiae,

    Suet. Ner. 39:

    sui alienique,

    Tac. Or. 29:

    sui,

    Suet. Vit. 14.— Plur.:

    hunc superbum apparatum... sequebantur contemptus omnium hominum,

    Liv. 24, 5, 5.—
    II.
    Pass., a being despised:

    turpis enim ferme contemptus et acris egestas,

    Lucr. 3, 65:

    atque ego contemptūs essem patientior hujus, etc.,

    Ov. M. 13, 859:

    contemptu inter socios nomen Romanum laborare,

    Liv. 6, 2, 4; cf. Quint. 12, 8, 14:

    si contemptum ex humilitate tulerit,

    id. 5, 14, 30; Ov. M. 2, 527 al.— In plur., Lucr. 5, 831 and 1277.—
    B.
    Transf., an object of contempt, in phrase contemptui esse or habere, to despise:

    plerumque hominibus Gallis prae magnitudine corporum suorum brevitas nostra contemptui est,

    is despised, Caes. B. G. 2, 30:

    eviluit, ut contemptui esset,

    Suet. Claud. 15:

    ceteras (caerimonias) contemptui habuit,

    id. Aug. 93 init.

    Lewis & Short latin dictionary > contemptus

  • 17 contumacia

    contŭmācĭa, ae, f. [contumax], perseverance in one's purpose or opinion, generally in a bad sense, arrogance, inflexibility, contumacy, obstinacy, stubbornness.
    I.
    Prop.
    A.
    In gen. (in good prose, and very freq.):

    illa tua singularis insolentia, superbia, contumacia,

    Cic. Verr. 2, 4, 41, § 89; so,

    contumacia et adrogantia,

    id. Rosc. Com. 15, 44:

    contumacia et ferocitas,

    Suet. Vit. 2 al.:

    inter abruptam contumaciam et deforme obsequium pergere iter,

    Tac. A. 4, 20 fin.:

    oris oculorumque illa contumacia ac superbia,

    Cic. Verr. 2, 3, 2, § 5:

    adversus principem,

    Tac. H. 4, 3:

    parendi,

    Plin. Pan. 18:

    eadem in vultu,

    Liv. 2, 61, 6; cf. Tac. A. 1, 24 fin.:

    responsi tui,

    Cic. Pis. 31, 78.— Sometimes in a good sense, firmness, constancy, self-confidence (cf. contumax):

    Socrates adhibuit liberam contumaciam,

    Cic. Tusc. 1, 29, 71; so,

    maxima innocentiae,

    Quint. Decl. 2, 5.—
    B.
    Esp., jurid. t. t., an obstinate disobedience to a judicial order, an obstinate refusal to appear in court, contumacy, Traj. ap. Plin. Ep. 10, 57 (65), 2:

    contumacia eorum, qui jus dicenti non temperant, litis damno coërcetur,

    Dig. 42, 1, 53 pr.; cf. contumax, I. B.—
    II.
    Transf., of animals:

    contumacia pervicax boum,

    Col. 6, 2, 11.—Of inanim. things:

    arborum (with fastidium),

    obstinacy in growth, Plin. 16, 32, 58, § 134.

    Lewis & Short latin dictionary > contumacia

  • 18 domestici

    dŏmestĭcus, a, um, adj. [domus], of or belonging to the house.
    I.
    Lit. (very rare):

    dico intra domesticos parietes,

    Cic. Deiot. 2, 5:

    vestis,

    a garment to wear in the house, id. Fin. 2, 24; Suet. Aug. 73 al.:

    domesticus otior,

    i. e. at home, Hor. S. 1, 6, 128.—Far more freq. and class.,
    II.
    Transf., of or belonging to one's family; domestic, familiar, household.
    A.
    In gen.
    1.
    Adj.: in luctu domestico. Cic. Vatin. 13; cf. Ov. M. 13, 578:

    maeror,

    Suet. Calig. 5: domesticis praeceptis ernditus. Cic. Rep. 1, 22 fin.; cf.: usus et consuetudo cum ali [p. 608] quo, id. Rosc. Am. 6; so,

    usus,

    Quint. 4 prooem. § 1; cf. Ov. P. 4, 3, 15:

    homo prope domesticus,

    Cic. Fam. 7, 14; cf.

    praedones (with hospites and amici),

    id. Rosc. Am. 6:

    mala,

    id. Sest. 45, 97; cf.

    clades (with avunculus absumptus),

    Liv. 9, 17, 17:

    exempla,

    id. 37, 25; Quint. 9, 3, 73:

    religio,

    Suet. Claud. 12:

    convivium,

    id. ib. 44:

    ecclesia,

    the church in the house, Vulg. 1 Cor. 16, 19. —
    2.
    Subst.: dŏmestĭci, ōrum, m., the members of a family, inmates of a household, Cic. Rab. Post. 2, 4; Liv. 1, 42; Suet. Aug. 89; 78; Vulg. 2 Reg. 16, 2 al.—Also, family domestics, household slaves, Suet. Oth. 10; and for the escort, retinue of a person, Cod. Th. 1, 12, 3; Cod. Just. 12, 7; cf.

    milites,

    i. e. body-guard, Vop. Numer. 13.—
    B.
    In partic.
    1.
    Opp. to what is foreign or public, domestic, native; private, internal:

    copiae rei frumentariae,

    Caes. B. G. 2, 10, 4:

    si superavissent vel domesticis opibus vel externis auxiliis,

    id. B. C. 2, 5 fin.; cf.:

    externa lubentius in tali re quam domestica recordor,

    Cic. Off. 2, 8:

    non esse transmarinis nec importatis artibus eruditus, sed genuinis domesticisque virtutibus,

    id. Rep. 2, 15 fin.; cf.

    mos (opp. adventicia doctrina),

    id. ib. 3, 3 Mos.:

    insolens domesticarum rerum fastidium,

    id. Fin. 1, 3 fin.:

    alienigenas domesticis anteferre,

    id. Font. 10 fin.:

    bellum,

    intestine, civil war, Caes. B. G. 5, 9, 4; cf.

    hostes,

    Cic. Vatin. 10, 25:

    insidiae (with intestinum scelus),

    id. Fam. 5, 2; cf.:

    et intestinum malum,

    id. Verr. 2, 1, 15:

    ac vernaculum crimen (opp. Romam de provincia apportatum),

    id. ib. 2, 3, 61:

    facta celebrare,

    i. e. of their own country, Hor. A. P. 287 et saep.:

    res domesticas ac familiares (opp. rem publicam),

    Cic. Tusc. 1, 1, 2; cf.:

    domestica et publica,

    id. Fam. 5, 13, 4; Liv. 1, 1 fin.:

    ut vestitum, sic sententiam habeas aliam domesticam, aliam forensem,

    Cic. Fin. 2, 24; cf. id. Or. 43 fin.:

    foris claros domestica destruebat infamia,

    Plin. Pan. 83, 4:

    in rebus privatis ac domesticis,

    Quint. 2, 21, 4 et saep.—
    2.
    (Like the Gr. oikeios) = proprius, proper, personal, one's own (opp. alienus):

    si ex ipsorum domestico incommodo nullus dolor insideret, etc., ex domestico judicio atque animi conscientia,

    Caes. B. C. 3, 60, 2; Cic. Div. in Caecil. 10, 31; id. Verr. 2, 3, 41, § 95; id. de Or. 2, 9, 38; id. Or. 38, 132; cf.:

    Furiae, i. e. in his own heart,

    id. Rosc. Am. 24, 67. — Adv.: dŏmestĭce, at home, privately (late Lat.):

    et secrete,

    Tert. Pall. 4:

    confectus libellus,

    Symm. Ep. 10, 36 fin.

    Lewis & Short latin dictionary > domestici

  • 19 domesticus

    dŏmestĭcus, a, um, adj. [domus], of or belonging to the house.
    I.
    Lit. (very rare):

    dico intra domesticos parietes,

    Cic. Deiot. 2, 5:

    vestis,

    a garment to wear in the house, id. Fin. 2, 24; Suet. Aug. 73 al.:

    domesticus otior,

    i. e. at home, Hor. S. 1, 6, 128.—Far more freq. and class.,
    II.
    Transf., of or belonging to one's family; domestic, familiar, household.
    A.
    In gen.
    1.
    Adj.: in luctu domestico. Cic. Vatin. 13; cf. Ov. M. 13, 578:

    maeror,

    Suet. Calig. 5: domesticis praeceptis ernditus. Cic. Rep. 1, 22 fin.; cf.: usus et consuetudo cum ali [p. 608] quo, id. Rosc. Am. 6; so,

    usus,

    Quint. 4 prooem. § 1; cf. Ov. P. 4, 3, 15:

    homo prope domesticus,

    Cic. Fam. 7, 14; cf.

    praedones (with hospites and amici),

    id. Rosc. Am. 6:

    mala,

    id. Sest. 45, 97; cf.

    clades (with avunculus absumptus),

    Liv. 9, 17, 17:

    exempla,

    id. 37, 25; Quint. 9, 3, 73:

    religio,

    Suet. Claud. 12:

    convivium,

    id. ib. 44:

    ecclesia,

    the church in the house, Vulg. 1 Cor. 16, 19. —
    2.
    Subst.: dŏmestĭci, ōrum, m., the members of a family, inmates of a household, Cic. Rab. Post. 2, 4; Liv. 1, 42; Suet. Aug. 89; 78; Vulg. 2 Reg. 16, 2 al.—Also, family domestics, household slaves, Suet. Oth. 10; and for the escort, retinue of a person, Cod. Th. 1, 12, 3; Cod. Just. 12, 7; cf.

    milites,

    i. e. body-guard, Vop. Numer. 13.—
    B.
    In partic.
    1.
    Opp. to what is foreign or public, domestic, native; private, internal:

    copiae rei frumentariae,

    Caes. B. G. 2, 10, 4:

    si superavissent vel domesticis opibus vel externis auxiliis,

    id. B. C. 2, 5 fin.; cf.:

    externa lubentius in tali re quam domestica recordor,

    Cic. Off. 2, 8:

    non esse transmarinis nec importatis artibus eruditus, sed genuinis domesticisque virtutibus,

    id. Rep. 2, 15 fin.; cf.

    mos (opp. adventicia doctrina),

    id. ib. 3, 3 Mos.:

    insolens domesticarum rerum fastidium,

    id. Fin. 1, 3 fin.:

    alienigenas domesticis anteferre,

    id. Font. 10 fin.:

    bellum,

    intestine, civil war, Caes. B. G. 5, 9, 4; cf.

    hostes,

    Cic. Vatin. 10, 25:

    insidiae (with intestinum scelus),

    id. Fam. 5, 2; cf.:

    et intestinum malum,

    id. Verr. 2, 1, 15:

    ac vernaculum crimen (opp. Romam de provincia apportatum),

    id. ib. 2, 3, 61:

    facta celebrare,

    i. e. of their own country, Hor. A. P. 287 et saep.:

    res domesticas ac familiares (opp. rem publicam),

    Cic. Tusc. 1, 1, 2; cf.:

    domestica et publica,

    id. Fam. 5, 13, 4; Liv. 1, 1 fin.:

    ut vestitum, sic sententiam habeas aliam domesticam, aliam forensem,

    Cic. Fin. 2, 24; cf. id. Or. 43 fin.:

    foris claros domestica destruebat infamia,

    Plin. Pan. 83, 4:

    in rebus privatis ac domesticis,

    Quint. 2, 21, 4 et saep.—
    2.
    (Like the Gr. oikeios) = proprius, proper, personal, one's own (opp. alienus):

    si ex ipsorum domestico incommodo nullus dolor insideret, etc., ex domestico judicio atque animi conscientia,

    Caes. B. C. 3, 60, 2; Cic. Div. in Caecil. 10, 31; id. Verr. 2, 3, 41, § 95; id. de Or. 2, 9, 38; id. Or. 38, 132; cf.:

    Furiae, i. e. in his own heart,

    id. Rosc. Am. 24, 67. — Adv.: dŏmestĭce, at home, privately (late Lat.):

    et secrete,

    Tert. Pall. 4:

    confectus libellus,

    Symm. Ep. 10, 36 fin.

    Lewis & Short latin dictionary > domesticus

  • 20 elatio

    ēlātĭo, ōnis, f. [1. effero], a carrying out.
    I.
    Lit. (post-class.): FERRI, Inscr. Fratr. Arval. ap. Marin. 43 and 402.—
    B.
    In partic.
    1.
    A carrying to the grave, a burial:

    mortui,

    Dig. 11, 7, 14, § 3.—
    2.
    A lifting or raising up:

    onerum,

    Vitr. 8, 10:

    maris,

    i. e. high waves, Vulg. Psa. 92, 6. —
    II.
    Trop. (class.).
    A.
    A being carried away or hurried along; transport, passion:

    laetitia quasi gestientis animi elatio voluptaria,

    Cic. Fin. 3, 10 fin. (cf.: efferri laetitiā, under effero, II. B.).—
    B.
    Exaltation, elevation:

    elatio et magnitudo animi,

    Cic. Off. 1, 19, 64; cf.:

    elatio atque altitudo orationis,

    id. Brut. 17, 66:

    parium autem comparatio nec elationem habet nec submissionem,

    id. Top. 18, 71.—
    C.
    Self-exaltation, pride, elation (cf.:

    superbia, insolentia, arrogantia, vanitas, fastus, fastidium),

    Ambros. Psa. 4, 8; Serm. 17, 36 fin.; Arn. 2, 63; Vulg. 2 Macc. 5, 21.

    Lewis & Short latin dictionary > elatio

См. также в других словарях:

  • Fastidium — Fasti̱dium [aus gleichbed. lat. fastidium] s; s: Ekel, Abneigung, Widerwille …   Das Wörterbuch medizinischer Fachausdrücke

  • Fastidium — Fas|ti|di|um das; s <aus gleichbed. lat. fastidium> Abneigung, Widerwille (z. B. gegen Essen; Med.) …   Das große Fremdwörterbuch

  • Fastidium — Fas|ti|di|um 〈n.; s; unz.; Med.〉 Ekel, Abneigung [lat.] …   Universal-Lexikon

  • fastidium — fas·tid·i·um ē əm n a strong distaste esp. for food …   Medical dictionary

  • Fastidium — Fas|ti|di|um 〈n.; Gen.: s; Pl.: unz.; Med.〉 Ekel, Abneigung [Etym.: lat.] …   Lexikalische Deutsches Wörterbuch

  • fastidium —    (s.m.) È dato dalla mancanza di attenzione da parte dell uditorio, vasto pubblico o giudice che sia; deve essere evitato soprattutto nel cor­so dell exordium, cioè sin dall avvio del discorso retorico. Un altro elemento di pericolo che può… …   Dizionario di retorica par stefano arduini & matteo damiani

  • fastidium — fas·tid·i·um …   English syllables

  • fastidium — dēəm noun ( s) Etymology: Latin more at fastidious : a mood of scornful distaste; also : squeamishness …   Useful english dictionary

  • degoustement — de viandes, Fastidium. Degoustement qu ont principalement les femmes grosses, Malacia. Un degoustement exquis et trop delicat, Delicatissimum fastidium. Le miel engendre un degoustement, Mel creat fastidium, affert, mouet. Oster le degoustement,… …   Thresor de la langue françoyse

  • fastidieux — fastidieux, ieuse [ fastidjø, jøz ] adj. • XIVe; lat. fastidiosus, de fastidium « dégoût » ♦ Qui rebute en provoquant l ennui, la lassitude. ⇒ ennuyeux, fatigant, insipide, insupportable. Une énumération fastidieuse. Des détails fastidieux. «… …   Encyclopédie Universelle

  • fastidio — (Del lat. fastidium.) ► sustantivo masculino 1 Sensación de molestia o enfado causado por una persona, una cosa o algún contratiempo de poca importancia: ■ es un fastidio tener que repetirlo. SINÓNIMO disgusto molestia 2 Cosa que resulta pesada,… …   Enciclopedia Universal

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»