Перевод: со всех языков на все языки

со всех языков на все языки

contestari

  • 1 contestari

    в собст. см. призывать в свидетели (Fest. de verb. signif,): затем обоз. в присутствии свидетелей утверждать, сказать, = testato jubere (1. 1 § 1 D. 15, 4);

    contest. apud acta (1. 7 § 3 D. 50, 2. 1. 3 C. 4, 21);

    contest. excusationum causas (1. 38 D. 27. 1). Contestatio, призыв свидетелей, acceptam mutuo sortem creditoribus post contestationem offerre (1. 19 C. 4, 32); (1. 8 C. 8, 28); (1. 1 C. 10, 70);

    suprema contest., изъявление предсмертной воли в присутствии свидетелей (1. 20 § 8 D. 28, 1); вообще изъявление воли (1. 20 D. 50, 1);

    poenitentiae contest. (1. 12 C. 4, 38);

    publice, contestalione publica, nupsisse (1. 7 C. 5, 17). Litis contestatio в периоде legis actionum обозначало момент окончания производства перед магистратом (in jure), т. е. момент перехода спорного дела ex jure - in judicio, причем стороны обращались к свидетелям со словами: testes estote. Отсюда и сам этот момент получил свое название litis contestatio, засвидетельствование спора. С появлением формулярной системы уже не представлялось больше надобности в таком засвидетельствовании. Тут 1. с. считается тем моментом, когда стороны приняли взаимные заключения, уговорившись о том, что они в определении своих прав и обязательств подчиняютса формуле и решению судьи; аctor litem contestatur cum aliquo s. adversus aliquem. Выражения litis coutestatio, litem coutestari относятся обыкновенно к истцу, т. е. истец представляет свое требование перед магистратом и начинает процесс (1. 10 D. 2, 11. 1. 11 D. 5, 1. 1. 26 § 5 D. 9, 4. 1. 23 § 3 D. 12, 6. 1. 28 D. 46, 2); то самое обозн.: actionem s. judicium contest. (§ 1 J. 4, 12. 1. 7 § 1 D. 5, 3. 1. 19. D. 24, 3); тк. lis contestatur in aliquem s. cum aliquo (1. 14 D. 3, 2. 1. 11 pr. D. 13, 7. 1. 3 § 10 D. 46, 7); к ответчику относится термин litem contest. в 1. 32 § 9 D. 4, 8, хотя употребляется также выражение judicium accipere; в определениях: tempore litis contestatae s. contestandae, ante litem contestatam s. litis contestationem, post litem contest. обознач litem cont, заключительный акт производства ип jure, когда обе тяжущиеся стороны заканчивали свои объяснения перед сановником и дело переходило к судье для окончательного решения (1. 8 § 2. 1. 16. 17 pr. D. 3, 3. 1. 37 D. 3, 5. 31 pr. D. 12, 1 1. 25 § 8 D. 21, 1. 1. 3 § 1 D. 22, 1. 1. 8 D. 42, 1. 1. 11 pr. D. 44, 4). Когда со времен императора Диоклетиана все гражданские процессы стали производиться в форме extraordinariae cognitionis, не могло быть этого акта (litis cont.) в смысле формальном. По началам Юстинианового права litem contestari и litis contestatio обознач. момент, когда обе тяжущиеся стороны заканчивали свои судебные объяснения (требования истца и возражения ответчика) (1. 14 § 1 C. 3, 1); (1. 2 pr. C. 2, 59); (1. 33 C. 8, 54); рескрипт императора Септимия Севера (1. un. C. 3. 9): "lis tunc contestata videtur, quum judex per parrationem negotii causam audire coeperit, содержит в себе, вероятно, интерполяцию. Выражения источников: praescriptionem peremtoriam contestar i и exceptionis contestatio в 1. 8. 9 C. 8, 36, обозначают предъявление возражений со стороны ответчика и возникающее вследствие того производство. Также к начатию уголовного производства относятся litem contestari, litis contestatio (1. 20. D. 48, 2. 1. 3 C. 9, 44).

    Латинско-русский словарь к источникам римского права > contestari

  • 2 contestor

    contestari, contestatus sum V DEP
    call to witness; appeal to the gods that (w/ut); join issue (w/litis)

    Latin-English dictionary > contestor

  • 3 contestor

    contestor, āri, ātus sum - tr. - [st1]1 [-] prendre à témoin, invoquer le témoignage.    - deos hominesque contestari, Cic. Verr. 2, 4, 29 § 67: prendre à témoin les dieux et les hommes. [st1]2 [-] commencer (entamer) un débat judiciaire, en produisant les témoins.    - Cic. Att. 16, 15, 2 ; Gell. 5, 10, 8 ; Cod. Just. 3, 9.    - contestato (n. abl. absolu): en produisant des témoins. [st1]3 [-] sens passif être entamé (en parl. d'un procès).    - cum lis contestatur, Aufid. Bass. d. Prisc. 8, 18: quand le procès est entamé.    - cum lis contestata esset, Cic. Com. 54: le procès étant engagé.    - au fig. contestatus, a, um: attesté, éprouvé. --- Cic. Flacc. 25.
    * * *
    contestor, āri, ātus sum - tr. - [st1]1 [-] prendre à témoin, invoquer le témoignage.    - deos hominesque contestari, Cic. Verr. 2, 4, 29 § 67: prendre à témoin les dieux et les hommes. [st1]2 [-] commencer (entamer) un débat judiciaire, en produisant les témoins.    - Cic. Att. 16, 15, 2 ; Gell. 5, 10, 8 ; Cod. Just. 3, 9.    - contestato (n. abl. absolu): en produisant des témoins. [st1]3 [-] sens passif être entamé (en parl. d'un procès).    - cum lis contestatur, Aufid. Bass. d. Prisc. 8, 18: quand le procès est entamé.    - cum lis contestata esset, Cic. Com. 54: le procès étant engagé.    - au fig. contestatus, a, um: attesté, éprouvé. --- Cic. Flacc. 25.
    * * *
        Contestor, contestaris, contestatus sum, contestari. Appeler un ou plusieurs à tesmoing, Appeler en aide.
    \
        Contestari litem. Cic. Faire contestation de cause, qui se fait par la proposition de la demande du costé du demandeur, et defenses au contraire de la partie du costé du defendeur, Liticontester, Contester la cause.

    Dictionarium latinogallicum > contestor

  • 4 lis

    1) спор, процесс (гражданский);

    litis nomen omnem actionem significat, sive in rem sive in personam sit (1. 36 D. 50, 16);

    lis proprietatis, de proprietate instituta (1. 33 D. 4, 3. 1. 33 § 1 D. 7, 1. 1. 102 D. 45, 1);

    lis inofficiosi (1. 6 D. 37, 7);

    litem suscipere, defendere (1. 69. 78 pr. D. 3, 3);

    liti subsistere (см.), litem contestari, litis contestatio (см. contestari);

    lis coepta, inchoata (см.);

    lis in iudicium deducta;

    in litem deduci (см. deducere s. 2); (1. 3 § 3 D. 19, 1);

    litem praeparare, ordinare, inferre, instituere (см.);

    lites habere (Gai. IV. 122);

    litem deserere, derelinquere, a lite discedere, liti renuntiare (см.), litem perdere (см.);

    lis vivit - moritur, perit (см.);

    litem in alium transferre (1. 4 § 3. 1. 11 D. 4, 7. 1. 15 C. 2, 13. 1. 20. 22 C. 4, 35. 1. 22 § 2 D. 49, 14. 1. 2 C. 2, 18);

    litis procurator (1. 86 D. 46, 3);

    dominus (см. s. 2);

    litis consortes, (см.);

    litis impendia, impensae, sumtus (см.);

    de lite incerta neque finita transigere (1. 1 D. 2, 15. 1. 7 § 1 D. 4, 4);

    litem suam facere, о судье, который обязан вознаградить вред и убытки, причиненные его неправильным приговором (pr. I. 4, 5. Gai. IV. 52. 1. 15. 16 D. 5, 1. 1. 5 § 4 D. 44, 7. 1. 6 D. 50, 13).

    2) предмет спора, интерес истца: litem aestimare, litis aestimatio (Gai. IV. 75. 89);

    in litem iurare, iusiurandum in litem, присяга истца на величину и верность своих убытков (tit. D. 12, 3. D. 5, 53. 1. 1 D. cit. 1. 2 § 1 eod. cf. 1. 18 pr. D. 4, 3. 1. 64 pr. D. 5, 1. 1. 20 § 21 D. 5, 3. 1. 46. 68 D. 6, 1. 1. 7 D. 8, 5. 1. 8 § 1 D. 25, 2. 1. 15 § 9 D. 43, 24);

    praesenti litem addictio (L. XII, tab. I. 8);

    sive litis (eod. XII. 4).

    Латинско-русский словарь к источникам римского права > lis

  • 5 lis

    līs (altlat. stlīs), lītis, Genet. Plur. lītium, f., der Streit, die Streitigkeit, der Zank, unter zwei Leuten, I) im allg.: lis uxoria, häuslicher Zwist (mit der Gattin), Sen.: lites factae sunt inter eos, Ter.: aetatem in litibus conterere, Cic.: litem componere, beilegen, Verg.: u. so lites eorum sedare, Cic.: litem discernere, entscheiden, Verg.: in litem ire, streiten, zanken, Ov. – übtr., lis est cum forma magna pudicitiae, Ov. – II) insbes., die gerichtliche Streitigkeit, der Prozeß, 1) eig.: privata, Cic.: privatarum litium iudices, Firm.: multitudo litium, varietas causarum, Cic.: decemviri litibus (stlitibus) iudicandis, Cic. (s. decem-virno. III): litem intendere alci, Cic.: alci litem intendere uxoris ducendae eius, quam civem Atticam vitiaverat, Donat.: litem inferre alci, Sen.: inferre in alqm litem capitis, Cic.: contrahere lites, sich zuziehen, Plaut.: contractas lites iudicare, Cic.: committere iudici litem, Petron.: totam litem obtinere aut amittere, Cic.: litem orare, führen, Cic.: litem habere cum alqo, Cic.: litem sequi od. sectari, haben wollen, Ter.: litem contestari, s. con-tēstor: litem suam facere, v. Anwalt, statt des Klienten Sache zu führen, sich selbst verteidigen, Cic.; v. Richter, einen unrechten Ausspruch tun, aus Gunst, Bestechung usw., ICt.; u. v. Richter, der nicht zum Termin erscheint, C. Titius bei Macr.: litem dare secundum alqd, den Ausspruch tun, den Prozeß entscheiden, Cic.; secundum alqm, zu jemandes Vorteil, Val. Max.; contra alqm, gegen jmd. (zu jmds. Nachteil), Gell.: adhuc sub iudice lis est, Hor. – 2) meton., der Gegenstand des Prozesses, die Streitsache, das Streitobjekt, interceptor alienae litis, Liv.: litem in rem suam vertere, den Acker, worüber Streit war, (als Richter) selbst behalten, Liv.: litem aestimare, s. aestimono. I: litem taxare, Sen.: litem lite resolvere, eine strittige (dunkle) Sache durch eine ebenso strittige (dunkle) Sache erklären, Hor.: litem perdere, das Str. (u. somit den Prozeß, seine Sache) verlieren, Plaut., Cic. u. Hor. – / Arch. Formen: a) stlis, Cic. or. 156. Quinct. 1, 4, 16. – b) slis, Corp. inscr. Lat. 1, 198, 7. – c) leis, Corp. inscr. Lat. 1, 205. col. 1. lin. 49.

    lateinisch-deutsches > lis

  • 6 vermessen [1]

    1. vermessen, I) v. tr. metiri (im allg.). – dimetiri (nach allen Dimensionen hin ausmessen), – mensuram alcis rei inire (die Messung von etwas vornehmen). – admetiri (ausmessen und weggeben, zumessen). – II) v. r. sich vermessen, d. i. a) beteuern: asseverare (im Ernste behaupten). – iactare (prahlerisch versichern, z.B. ihr vermaßet euch, Rom zu erobern. Romam vos expugnaturos iactabatis). – sich höchlichst v., firmissime asseverare; omni asseveratione affirmare: sich bei den Göttern v., deos testari od. contestari od. obtestari: sich bei Göttern u. Menschen v., deûm hominumque [2505] fidem obtestari. – b) sich erkühnen: audere.

    deutsch-lateinisches > vermessen [1]

  • 7 bitten

    bitten, I) den Wunsch, etwas von jmd. zu erhalten, mit Worten äußern: precari, absol. od. jmd. um etwas, alqd ab alqo od. alqm, ut etc. (bittend anreden, bes. eine Gottheit od. einen Hochgestellten). – rogare, orare, jmd. um etwas, alqm alqd od. alqm, ut etc. (bittend ansprechen). – precibus petere u. hl. petere, jmd. um etw., ab alqo alqd od. ut etc. (förmlich anhalten). – flagitare, efflagitare, jmd. um etw., ab alqo alqd od. ut etc. (mit Heftigkeit, mit Ungestüm b.). – precibus exposcere (mit Ungestüm fordernd b., um etwas, alqd, z. B. pacem). – deprecari (eine Fürbitte ein legen, vorbitten, wegen etwas, alqd). – implorare (anflehen, jmd., alqm; um etwas, alqd). – obtestari. obsecrare, ut etc. (mit Anrufung der Götter bitten). – contestari deos, ut etc. (die Götter beschwörend, feierlich bitten, daß etc.). – omnibus precibus orare et obtestari, omnibus od. infimis precibus petere, daß, ut etc. (dringend, inständig u. flehentlich bitten). – instare, absol. od. jmd., daß er etc., alci, ut etc. (zusetzen, dringend bitten). – supplicare, bei jmd. für etw., alci pro alqa re. petere, postulare suppliciter, jmd. um etw., alqd ab alqo. orare alqm supplicibus verbis. orare od. rogare alqm suppliciter (alle = demütig u. fußfällig b.). – jmd. kindlich schmeichelnd b., daß er etc., pueriliter blandiri alci, ut etc.: für jmd. b., deprecari pro alqo. deprecatorem se praebere pro alcis periculo (für ihn vorbitten, um ein Übel etc. von ihm abzuwenden). – jmd. nicht erst b. lassen, alqm rogandi necessitate liberare: so lange b., bis etc.; non facere finem rogandi, quoad etc. – »ich bitte«, als Höflichkeitsformel, quaeso. oro. obsecro (die in der Regel nach dem ersten od. zweiten Worte eingeschoben werden). – II) einladen: invitare. – vocare (rufen, rufen lassen; z. B. alqm ad cenam vocare od. invitare). – alqm domum suam invitare (zu sich in sein Haus einladen). – sich bei jmd. (zu Gaste) b., condicere alci (cenam).

    deutsch-lateinisches > bitten

  • 8 einlassen

    einlassen, intromittere. intro admittere u. bl. admittere (den Eingang gestatten, zulassen, z.B. pseudothyro introm.: u. per fenestram adm.: u. lucem od. diem adm.: u. adm. alqm auch = zur Audienz lassen). – accipere. recipere (aufnehmen, z.B. alqm urbe od. in urbem acc. od. rec.: u. acc. auch = eindringen lassen, z.B. lucem: u. navis aliquantum aquae accipit: u. navis aquam omnibus compagibus accipit: u. cubiculum patentibus fenestris favonios accipit). – alci aditum dare (jmdm. Zutritt gestatten). – alci aditum conveniendi dare. alci copiam sui dare (jmdm. Audienz gewähren, ihn vor sich lassen). – intromitti alqm in cubiculum iubere (jmd. ins Zimmer zu lassen befehlen). – immittere (hineinlassen, hineindringen lassen, z.B. lucem: u. einsenken, einen Balken etc.). – transmittere (durchlassen, z.B. lucem, ventum, imbres). – demittere (einsenken, in senkrechter Lage, einen Balken etc., s. »einfügen« die Synon.). – den Feind (in die Stadt) ei., hosti patefacere urbem; hostem in urbem accipere. – jmd. nicht ei., alqm non intromittere, non admittere (im allg.); alci aditum negare (jmdm. den Zutritt versagen); alci aditum conveniendi negare (jmdm. keine Audienz gewähren, ihn nicht vor sich lassen): alqm aditu od. ingressu arcere. alqm introitu prohibere. alci introitum praecludere. alqm introire prohibere (den Eingang verwehren oder versperren); alqm ianuā prohibere. alqm aditu ianuae arcere (jmd. an der Tür abweisen); alqm foribus repellere (jmd. von der Tür jagen, gewaltsam abweisen); alqm excludere (jmd. ausschließen, vor jmd. die Tür schließen). – etw. nicht ei., auch alqd excludere (z.B. frigus). – es wird niemand eingelassen, nemini aditus patet: von den Wächtern eingelassen werden, aditum impetrare a custodibus. sich einlassen auf oder in etwas, descendere ad oder in alqd (z.B. in certamen, ad causam). – se demittere in alqd (z.B. in causam). – subire alqd (sich einer Sache unterziehen, z.B. in Prozesse, iudicia). – suscipere (übernehmen, z.B. sich auf nichts Größeres, nullum maius negotium). – ingredi alqd oder in alqd. aggredi alqd oder ad alqd (sich an etwas machen). – tentare alqd (etwas versuchen, z.B. auf Versuche zum Frieden, pacis spem). – implicari alqā re (in etw. verwickelt werden, z.B. molestis negotiis). – sich in etw. nicht ei., auch temperare alci rei od. ab alqa re (sich einer Sache enthalten, z.B. urbi bus oppugnaudis od. ab oppugnatione urbium temperatum est); alqd fugere (etwas fliehen, z.B. nuptias). – sich zu weit auf einen Gegenstand ei., longius progredi od. labi (beide vom Redner). – sich mit jmd. ein lassen, contrahere cum alqo (in einen Handel); se dare alci in consuetudinem (seinen Umgang suchen); conferre se in societatem alcis (sich mit einer Handelsgesellschaft in Geschäftsverbindung setzen, z.B. in societates publicanorum); [690] res rationesque iungere cum alqo (geschäftliche Verbindungen mit jmd. eingehen); litem contestari cum alqo (sich in gerichtliche Klage einlassen); inceptare cum alqo (Händel u. Streit anfangen). – sich mit dem Feinde ei., cum hoste manum conserere. Einlassung, z.B. der Sonne, admissus solis. – Übtr., Ei. auf die Klage, lis contestata.

    deutsch-lateinisches > einlassen

  • 9 Klage

    Klage, I) betrübte Äußerung über widriges Geschick: questus (das Klagen als Zustand, wo man klagt). – querimonia (die Klage als Ausdruck des Schmerzes über wirklich erlittenes Mißgeschick etc.). – querela (die Klage als Ausdruck des Unmuts, Unwillens über wirkliches oder vermeintliches Mißgeschick etc.). – lamentatio. lamentum (das Jammern u. Wehklagen, ersteres als Handlung, letzteres als die Klage selbst). – plangor. planctus (das Schlagen auf die Brust, die Arme, das Gesicht etc., als Zeichen der Klage und Betrübnis); verb. plangor et lamentatio. – quiritatus (das Klaggeschrei). – gemitus (das Klaggewimmer); verb. gemitus et lamentatio. – vagītus (das Klaggewimmer kleiner Kindern. Verwundeter). – mit lauter K., cum flebili vociferatione. – Klagen über böse Zeiten, querela temporum: in Klagen ausbrechen, lamentari: über etwas, queri coepisse od. bl. queri alqd (z.B. fatum suum od. fortunas suas): gegen die Götter, querimonias iacĕre in deos: den Klagen sich hingeben, lamentis se dedere; lamentis vacare: ohne K. dahinsterben, non miserabiliter emori.

    II) Beschwerde über eine Person od. Sache: 1) im allg.: querela (als Ausdruck des Unmuts, Unwillens über wirklich oder vermeintlich erlittenes Unrecht). – querimonia (die [1442] Klage als Ausdruck des Schmerzes über wirklich. erlittene Beeinträchtigung). – expostulatio (das Zur-Rechenschaft-Ziehen). – K. über etwas, querela od. querimonia de alqa re (z.B. de iniuriis): K. bei jmd., querela cum alqo: K. führen, erheben, queri (z.B. ne in occulto quidem queri audere): K. führen, erheben über etwas, querimoniam habere de alqa re; queri od. conqueri alqd od. de alqa re, bei jmd., cum alqo oder apud alqm (z.B. apud senatum); expostulare de alqa re, bei jmd., cum alqo (zur Rechenschaft ziehen); verb. expostulare et queri; folgt »daß«, so steht nach diesen Verben der Akk. u. Infin. od. (nach Umständen, s. »klagen«) auch quod. – gegen jmd. K. erheben, über jmd. K. führen, queri od. conqueri de alqo oder de alcis iniuria; alqm accusare coepisse od. bl. alqm accusare: bei einem, queri od. conqueri de alqoapud alqm (z.B. apud senatum, schriftlich, per epistulam): in Klagen ausbrechen, sich in Klagen ergießen, se profundere in questus; daß etc., queri od. conqueri coepisse m. folg. quod od. mit folg. Akk. u. Infin.: eine K. bei jmd. anbringen, querimoniam od. querelamdeferre ad alqm.

    2) insbes. vor Gericht oder sonst bei einer Behörde angebrachte Beschwerde: querimonia. querela (Klage über zugefügtes Leid, s. no. II, 1 den Untersch.). – criminatio (die Kl. als Schuldgebung einer Sache). – de latio nominis (die Angabe des Namens dessen, den man verklagen will, beim Richter). – periculum (die Kl. als Gefahr, Risiko, in dem sich der Beklagte befindet). – actio (das gerichtliche Verfahren übh., sowohl in Zivil als in Kriminalsachen; dann auch die dabei gewöhnliche Klageformel u. Klagerede). – accusatio (die Klage als Beschuldigung, die man gegen jmd. vor Gericht vorbringt, bes. in Kriminalsachen; auch die dabei gewöhnliche Klagerede). – petitio. postulatio (die Kl. in Zivilsachen, als rechtliche Forderung an jmd.). – formula (die Klageformel). – libellus (die Klageschrift). – die K. auf Mitgift, de dote actio: K. aus Kabale, aus böser Absicht, calumnia. – auf meine K., me agente. – sich in eine K. mit jmd. einlassen, litem contestari cum alqo. – eine K. anstellen, erheben, actionem instituere. lege agere. in ius vocare (im allg., bes. aber in Zivilsachen); accusationem comparareconstituereque. accusationem comparare et instituere (in Kriminalsachen). – eine K. anstellen, erheben, gegen jmd., a) im allg.: lege agere cum alqo; actionem oder formulam alci intendere; iudicio experiri cum alqo; iudicio persequi alqm: wegen etwas, (lege agere alcis rei oder de alqa re (gegen jmd., cum alqo); iudicio od. legibus experiri de alqa re: gegen etw., lege agere in oder adversus alqd. – b) in Zivilsachen: alqm in ius vocare (übh. vor Gericht fordern). – c) in Kriminalsachen: nomen alcis ad iudicem (od. ad iudices) deferre (den Namen des zu Verklagenden beim Richter, bes. beim Prätor, angeben); iudicium postulare in alqm (eine gerichtliche Untersuchung gegen jmd. verlangen); alqm in iudicium adducere. alqm in ius educere. alqm ducere od. educere (jmd. vor [1443] Gericht führen); periculum alci creare oder facessere (jmd. in eine mit Gefahr, Risiko verbundene gerichtliche Untersuchung verwickeln); alqm reum agere oder facere (jmd. in den Anklagestand versetzen); alqm (reum) citare (ihn vorladen vor Gericht); diem dicere alci (jmdm. einen Termin bestimmen, wo er vor Gericht erscheinen soll, vom Volke); alqm accusare (ihn förmlich anklagen, seine Beschuldigung vor Gericht vorbringen). – bei jmd. eine K. erheben, anstellen, querelam od. rem deferre ad alqm, – wegen einer Schuld K. anstellen, (auf eine Schuld) klagen, debitum petere (ICt.). – gegen jmd. wegenetwas eine K. anstellen, erheben, nomen alcis deferre de alqa re; deferre alqm alcis rei, auch mit dem Zus. ad iudices: alqm reum alcis rei citare od. agere; alqm reum alcis rei postulare; auch bl. postulare alqm alcis rei od. de alqa re. – eine K. wegen einer Forderung gegen jmd. anstellen, petere ab alqo: eine K. in Erbschaftsangelegenheiten anstellen, lege agere in hereditatem: eine K. wegen Ersatz von etwas anstellen, actione civili et iure repetere alqd: eine K. auf Leben und Tod gegen jmd. anstellen, alqm capitis (iudicio) arcessere; alqm capitis (reum) citare; alqm capitis reum postulare; capitis oder capite anquirere (bes. v. Volkstribun). – man kann gegen jmd. eine K. anstellen, est actio in alqm: die K. ist gegen jmd. zulässig oder anwendbar, actio competit in alqm: die Sache läßt keine K. zu, est alcis rei nulla actio.

    deutsch-lateinisches > Klage

  • 10 Zeuge

    Zeuge, I) in eng. Bed., der etwas bezeugt: testis. – ein Z. für etw., testis alcis rei: ein Z. für jmd. (vor Gericht), s. Entlastungszeuge: ein Zeuge gegen jmd., testis in alqm; testis, quo contra alqm utor (ein Zeuge, den ich gegen jmd. gebrauche): ein erkaufter, bestochener Z., testis mercennarius: ein gültiger Z., testis locuples: Zeugen haben, testes habere; testibus uti; testes producere posse: jmd. zum Z. einer Sache haben, alqm testem alcis rei habere: jmd. zum Z. rufen, anrufen, alqm testari od. contestari: jmd. zum Z. anrufen wegen etc., od. daß etc., alqm testari de alqa re od. mit Akk. u. Infin.: Gott zum Zeugen anrufen, deum testem adhibere: die Götter zu Z. einer Sache anrufen, deos testes [2782] alcis rei invocare: jmd. als Z. aufrufen, vorfordern, alqm testem citare (auch für etwas, alcis rei [z.B. rerum a se gestarum]; u. gegen etwas, in alqd [z.B. in hanc rem totam Siciliam]): sich auf jmd. als Z. berufen, testificari alqm: einen Z. beibringen, testem dare oder edere: jmd. zum Z. (Beweis) anführen, alqm vocare od. citare in testimonium: Z. sein, testem esse; testari (etwas bezeugen übh.): jmdm. Z. in einer Sache gegen jmd. sein, esse alci alcis rei erga alqm testem: als Z. auftreten und auftreten lassen (vorführen, beibringen), s. auftreten S. 239): als Zeuge aussagen, pro testimonio dicere: etwas durch Zeugen beweisen, dartun, testibus alqd planum facere; testibus alqd factum esse docere: falsche Z. anstellen, falsos testes subornare; gegen jmd., fictos testes in alqm dare. – II) der bei etw. gegenwärtig ist: testis (im allg., z.B. rerum mearum gestarum: u. von Dingen, z.B. testes sunt sidera). – arbiter (der Augenzeuge; Ohrenzeuge). – auctor (der Zeuge als Gewährsmann). – conscius (der Mitwisser), – Z. von od. bei etwas sein, alci rei interesse (z.B. alcis crudelitati: u. testamento faciendo). – ohne Zeugen, sine arbitris. arbitris remotis (ohne Augen -od. Ohrenzeugen; arb. rem., wenn die Leute erst entfernt werden): smeauctoribus (ohne Gewährsmänner, z.B. alci nubere): ab arbitris remotus (von lästigen Zeugen entfernt, v. Örtl., z.B. locus): im Beisein vieler Zeugen, multis audientibus; coram multis: die Z. entfernen, abtreten lassen, arbitros removere.

    deutsch-lateinisches > Zeuge

  • 11 lis

    līs (altlat. stlīs), lītis, Genet. Plur. lītium, f., der Streit, die Streitigkeit, der Zank, unter zwei Leuten, I) im allg.: lis uxoria, häuslicher Zwist (mit der Gattin), Sen.: lites factae sunt inter eos, Ter.: aetatem in litibus conterere, Cic.: litem componere, beilegen, Verg.: u. so lites eorum sedare, Cic.: litem discernere, entscheiden, Verg.: in litem ire, streiten, zanken, Ov. – übtr., lis est cum forma magna pudicitiae, Ov. – II) insbes., die gerichtliche Streitigkeit, der Prozeß, 1) eig.: privata, Cic.: privatarum litium iudices, Firm.: multitudo litium, varietas causarum, Cic.: decemviri litibus (stlitibus) iudicandis, Cic. (s. decemvir no. III): litem intendere alci, Cic.: alci litem intendere uxoris ducendae eius, quam civem Atticam vitiaverat, Donat.: litem inferre alci, Sen.: inferre in alqm litem capitis, Cic.: contrahere lites, sich zuziehen, Plaut.: contractas lites iudicare, Cic.: committere iudici litem, Petron.: totam litem obtinere aut amittere, Cic.: litem orare, führen, Cic.: litem habere cum alqo, Cic.: litem sequi od. sectari, haben wollen, Ter.: litem contestari, s. contestor: litem suam facere, v. Anwalt, statt des Klienten Sache zu führen, sich selbst verteidigen, Cic.; v. Richter, einen unrechten Ausspruch tun, aus Gunst, Bestechung usw., ICt.; u. v. Richter, der nicht zum Termin erscheint, C. Titius bei Macr.: litem dare secundum alqd, den Ausspruch
    ————
    tun, den Prozeß entscheiden, Cic.; secundum alqm, zu jemandes Vorteil, Val. Max.; contra alqm, gegen jmd. (zu jmds. Nachteil), Gell.: adhuc sub iudice lis est, Hor. – 2) meton., der Gegenstand des Prozesses, die Streitsache, das Streitobjekt, interceptor alienae litis, Liv.: litem in rem suam vertere, den Acker, worüber Streit war, (als Richter) selbst behalten, Liv.: litem aestimare, s. aestimo no. I: litem taxare, Sen.: litem lite resolvere, eine strittige (dunkle) Sache durch eine ebenso strittige (dunkle) Sache erklären, Hor.: litem perdere, das Str. (u. somit den Prozeß, seine Sache) verlieren, Plaut., Cic. u. Hor. – Arch. Formen: a) stlis, Cic. or. 156. Quinct. 1, 4, 16. – b) slis, Corp. inscr. Lat. 1, 198, 7. – c) leis, Corp. inscr. Lat. 1, 205. col. 1. lin. 49.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > lis

  • 12 acta

    составление протокола перед магистратом (1. 21 D. 26, 8);

    apud acta promittere, внести в протокол известное обещание (1. 17 D. 2, 4): apud acta contestari (1. 7 § 3 D. 50, 2. 1. 3 G. 4, 21);

    interrogari et profiteri (1. 24 C. 7, 16);

    apud s. inter acta appellare (1. 2. 5 § 4 D. 49, 1);

    actis insimiare, вносить в протокол, напр. donationem (§ 2I. 2, 7), mandatum (§ 3I. 4, 11. § 12I. 1, 11. § 8I. 1, 12. 1. 27 C. 8, 54).

    Латинско-русский словарь к источникам римского права > acta

  • 13 introductio litis

    = litis contestatio (1. 3 C. 9, 44). cp. contestari.

    Латинско-русский словарь к источникам римского права > introductio litis

  • 14 līs

        līs lītis (old form stlīs, stlītis), f    a strife, dispute, quarrel, altercation: Lites inter eos maxumae, T.: aetatem in litibus conterunt: adhuc sub iudice lis est, H.: inter vos componere lites, V.: de terrae nomine, O.: exemplum litem quod lite resolvit, solves a difficulty by raising another, H.— In law, a suit, action, process, litigation, controversy: Litīs sequi, T.: in inferendis litibus: litem contestari: orare: secare, H.: arbitri, qui litem aestument, assess damages, Cs.: aestimatio litium: in litibus aestimandis, suits for damages: lis capitis, a capital charge: litem tuam facere, i. e. plead for yourself.—The subject of an action, matter in dispute: quanta summa litium fuisset: lites severe aestimatae: quo minus secundum eas tabulas lis detur, non recusamus: in suam rem litem vertere, L.: interceptor aliaenae litis, L.
    * * *
    lawsuit; quarrel

    Latin-English dictionary > līs

  • 15 contester

    v.tr. (lat. jur. contestari "plaider en produisant des témoins") оспорвам, контестирам; contester la succession de qqn. оспорвам наследството на някого; contester la vérité оспорвам истината. Ќ Ant. admettre, approuver, attester, avouer, certifier, croire, reconnaître.

    Dictionnaire français-bulgare > contester

  • 16 Засвидетельствовать

    - attestari; contestari; testari;

    Большой русско-латинский словарь Поляшева > Засвидетельствовать

  • 17 contestato

    con-testor, ātus, 1, v. dep., to take or call to witness.
    I.
    Prop.
    A.
    In gen.:

    deos hominesque,

    Cic. Verr. 2, 4, 29, § 67; cf.

    deos,

    Caes. B. G. 4, 25:

    caelum noctemque,

    Cic. Fl. 40, 102.—Far more freq.,
    (β).
    In pass. signif.: contestari, to be called to witness, P. Aufidius ap. Prisc. p. 793 P.—
    B.
    Esp., jurid. t. t.:

    litem,

    to introduce a lawsuit by calling witnesses, to bring an action, to set on foot, Cic. Att. 16, 15, 2; id. Rosc. Com. 18, 53; Gell. 5, 10, 8; Cod. Just. 3, 9 al.; cf. Paul. ex Fest. p. 57, 18 Müll.—
    (β).
    In pass. signif.: lis contestatur, Lex Gall. Cisalp. 1, 48; Dig. 9, 4, 26, § 5 al.; so,

    lite contestata,

    Cic. Rosc. Com. 11, 32; 12, 35:

    cum lis contestata cum Flavio damni injuriā esset,

    id. ib. 18, 54; Dig. 24, 3, 22 et saep.; cf. Prisc. p. 793 P.—
    (γ).
    contestātō, adverbially, by aid of witnesses, Dig. 15, 4, 1; 25, 3, 1 al.—
    II.
    Trop., part. perf.: contestatus, in pass. signif., proved by witness, tried:

    ab hac perenni contestataque virtute majorum,

    proved, Cic. Fl. 11, 25.

    Lewis & Short latin dictionary > contestato

  • 18 contestor

    con-testor, ātus, 1, v. dep., to take or call to witness.
    I.
    Prop.
    A.
    In gen.:

    deos hominesque,

    Cic. Verr. 2, 4, 29, § 67; cf.

    deos,

    Caes. B. G. 4, 25:

    caelum noctemque,

    Cic. Fl. 40, 102.—Far more freq.,
    (β).
    In pass. signif.: contestari, to be called to witness, P. Aufidius ap. Prisc. p. 793 P.—
    B.
    Esp., jurid. t. t.:

    litem,

    to introduce a lawsuit by calling witnesses, to bring an action, to set on foot, Cic. Att. 16, 15, 2; id. Rosc. Com. 18, 53; Gell. 5, 10, 8; Cod. Just. 3, 9 al.; cf. Paul. ex Fest. p. 57, 18 Müll.—
    (β).
    In pass. signif.: lis contestatur, Lex Gall. Cisalp. 1, 48; Dig. 9, 4, 26, § 5 al.; so,

    lite contestata,

    Cic. Rosc. Com. 11, 32; 12, 35:

    cum lis contestata cum Flavio damni injuriā esset,

    id. ib. 18, 54; Dig. 24, 3, 22 et saep.; cf. Prisc. p. 793 P.—
    (γ).
    contestātō, adverbially, by aid of witnesses, Dig. 15, 4, 1; 25, 3, 1 al.—
    II.
    Trop., part. perf.: contestatus, in pass. signif., proved by witness, tried:

    ab hac perenni contestataque virtute majorum,

    proved, Cic. Fl. 11, 25.

    Lewis & Short latin dictionary > contestor

  • 19 lis

    līs, lītis (old form stlis, stlitis, like stlocus for locus; cf. Quint. 1, 4, 16), f. [root star-, in sterno; cf. Germ. streiten, to contend], a strife, dispute, quarrel.
    I.
    In gen.:

    si quis pugnam expectat, litis contrahat,

    Plaut. Capt. prol. 63:

    philosophi aetatem in litibus conterunt,

    Cic. Leg. 1, 20, 53:

    grammatici certant et adhuc sub judice lis est,

    Hor. A. P. 78:

    morsus litibus alternis dati,

    Prop. 4 (5), 5, 39:

    semper habet lites alternaque jurgia lectus In quo nupta jacet,

    Juv. 6, 268.— Transf., of inanimate things:

    lis est cum formā magna pudicitiae,

    Ov. H. 16, 288; id. F. 1, 107.—
    II.
    In partic.
    A.
    A charge, an accusation:

    accipito hanc tute ad te litem... Fac ego ne metuam mihi, atque ut tu meam timeas vicem,

    Plaut. Most. 5, 2, 23. —
    B.
    A lawsuit, an action or process at law:

    nam mihi tris hodie litis judicandas dicito,

    Plaut. Merc. 2, 2, 10: hodie juris coctiores [p. 1071] non sunt, qui litis creant, Quam sunt hice, qui, si nihil est litium, litis serunt, id. Poen. 3, 2, 9 sq.; Cic. de Or. 3, 28, 109:

    repetere ac persequi lite atque judicio aliquid,

    id. Verr. 2, 3, 13, § 32:

    litem alicui intendere,

    id. de Or. 1, 10, 42:

    in inferendis litibus,

    id. Rab. Post. 4, 10:

    contestari,

    id. Att. 16, 15, 2:

    obtinere aut amittere,

    id. Rosc. Com. 4, 10:

    orare,

    id. Off. 3. 10, 43:

    sedare,

    id. Verr. 2, 3, 57, § 132:

    secare,

    Hor. Ep. 1, 16, 42:

    perdere,

    Gai. Inst. 4, 30:

    in litibus aestimandis,

    in suits for damages, Cic. Clu. 41, 116; id. Rab. Post. 4, 9:

    lis capitis,

    a prosecution involving life, a capital charge, id. Clu. 41, 116:

    aestimationem litium non esse judicium,

    an appraisal of damages, id. ib.; cf. id. Rab. Post. 5, 11:

    cum in eum litis aestimares,

    id. ib. 5, 12:

    quod vulgo dicitur, e lege Julia litem anno et sex mensibus mori,

    Gai. Inst. 4, 104.—
    2.
    In the phrase: litem suam facere, to make the cause his own, said,
    (α).
    Litem suam facere, of an advocate who neglects the cause of his client and seeks his own advantage:

    quid, si cum pro altero dicas, litem tuam facias?

    Cic. de Or. 2, 75, 305.—
    (β).
    Also of a judge who, out of favor or through bribery, pronounces an unjust sentence, or who turns aside from the questions strictly before him to express his own opinions or feelings through the judgment: debet enim judex attendere, ut cum certae pecuniae condemnatio posita sit, neque majoris neque minoris summa petita nummo condemnet, alioquin litem suam facit;

    item si taxatio posita sit, ne pluris condemnet quam taxatum sit, alias enim similiter litem suam facit,

    Gai. Inst. 2, 52:

    si judex litem suam fecerit,

    Dig. 44, 7, 4, § 4; cf. ib. 5, 1, 15; so, trop.: nam et Varro satis aperte, quid dicere oporteret, edocuit;

    et ego adversus eum, qui doctus esse dicebatur, litem meam facere absens nolui,

    Gell. 10, 1.—
    (γ).
    Also of a judge who does not appear on the day appointed: inde ad comitium vadunt, ne litem suam faciant, C. Titius ap. Macr. S. 2, 12.—
    C.
    The subject of an action at law, the matter in dispute:

    quibus res erat in controversia, ea vocabatur lis,

    Varr. L. L. 7, § 93 Müll.:

    illud mihi mirum videri solet, tot homines statuere non potuisse, utrum rem an litem dici oporteret,

    Cic. Mur. 12, 27:

    lites severe aestimatae,

    id. ib. 20, 42:

    quo minus secundum eas tabulas lis detur, non recusamus,

    id. Rosc. Com. 1, 3:

    de tota lite pactionem facere,

    id. ib. 14, 40:

    in suam rem litem vertere,

    Liv. 3, 72:

    litem lite resolvere,

    to explain one obscure thing by another equally so, Hor. S. 2, 3, 103.

    Lewis & Short latin dictionary > lis

  • 20 contestor

    , contestatus sum, contestari 1
      призывать (deos - богов), призывать в свидетели

    Dictionary Latin-Russian new > contestor

См. также в других словарях:

  • contester — [ kɔ̃tɛste ] v. tr. <conjug. : 1> • 1338; provenç. contestar (1140) ; lat. jurid. contestari « plaider en produisant des témoins » 1 ♦ Mettre en discussion (le droit, les prétentions de qqn). ⇒ discuter. Contester le titre, la succession de …   Encyclopédie Universelle

  • contesta — CONTESTÁ, contést, vb. I. tranz. A nu recunoaşte dreptul sau valoarea cuiva sau a ceva, existenţa sau necesitatea unui lucru; a tăgădui. ♦ A face o contestaţie. – Din fr. contester, lat. contestari. Trimis de IoanSoleriu, 13.09.2007. Sursa: DEX… …   Dicționar Român

  • contestar — (Del lat. contestari < cum, con + testari, testificar.) ► verbo transitivo 1 Decir una persona una cosa en relación con lo que otra ha dicho o ha preguntado: ■ con serenidad contestó a todas las preguntas de los periodistas. SINÓNIMO responder …   Enciclopedia Universal

  • kontestieren — kon|tes|tie|ren 〈V. tr.; hat; veraltet〉 1. (durch Zeugen) bestätigen 2. anfechten, bestreiten [<lat. contestari „zum Zeugen anrufen“; zu testis „Zeuge“] * * * kon|tes|tie|ren <sw. V.; hat [1: lat. contestari = zum Zeugen nehmen, als Zeugen… …   Universal-Lexikon

  • Contest — Con*test , v. t. [imp. & p. p. {Contested}; p. pr. & vb. n. {Contesting}.] [F. contester, fr. L. contestari to call to witness, contestari litem to introduce a lawsuit by calling witnesses, to bring an action; con + testari to be a witness,… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Contested — Contest Con*test , v. t. [imp. & p. p. {Contested}; p. pr. & vb. n. {Contesting}.] [F. contester, fr. L. contestari to call to witness, contestari litem to introduce a lawsuit by calling witnesses, to bring an action; con + testari to be a… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Contesting — Contest Con*test , v. t. [imp. & p. p. {Contested}; p. pr. & vb. n. {Contesting}.] [F. contester, fr. L. contestari to call to witness, contestari litem to introduce a lawsuit by calling witnesses, to bring an action; con + testari to be a… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • To contest an election — Contest Con*test , v. t. [imp. & p. p. {Contested}; p. pr. & vb. n. {Contesting}.] [F. contester, fr. L. contestari to call to witness, contestari litem to introduce a lawsuit by calling witnesses, to bring an action; con + testari to be a… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • contest — I. verb Etymology: Middle French contester, from Latin contestari (litem) to bring an action at law, from contestari to call to witness, from com + testis witness more at testament Date: 1603 intransitive verb strive, vie transitive verb to make… …   New Collegiate Dictionary

  • Contest — Cọn|test 〈m. 6〉 (musikalischer od. sportlicher) Wettbewerb [engl.] * * * Cọn|test , der; [e]s, s u. e [engl. contest < älter frz. contest, zu lat. contestari = (einen Prozess) in Gang bringen] (Jargon): Wettbewerb (z. B. im Bereich der… …   Universal-Lexikon

  • contestare — CONTESTÁRE, contestări, s.f. Acţiunea de a contesta şi rezultatul ei; tăgăduire, nerecunoaştere. – v. contesta. Trimis de RACAI, 30.09.2003. Sursa: DEX 98  CONTESTÁRE s. dezminţire, negare, negaţie, renegare, tăgadă, tăgăduială, tăgăduire,… …   Dicționar Român

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»