Перевод: со всех языков на все языки

со всех языков на все языки

vindemia

  • 61 Виноград

    vitis (лоза); uva; vinum (pendens; legere);

    • кисть винограда - racemus;

    • ягода винограда - acinus (vinaceus);

    • сбор винограда - vindemia;

    Большой русско-латинский словарь Поляшева > Виноград

  • 62 Сбор

    - portorium (portoria et vectigalia); (собрание) - coetus; concursus; conventus; congressus;

    • сбор податей - exactio vectigalium; (урожая) - messis; vindemia;

    • сбор за перевоз - stips amnica;

    Большой русско-латинский словарь Поляшева > Сбор

  • 63 coctum

    cŏquo, xi, ctum, 3, v. a. [kindr. with Sanscr. pak; Gr. pep in peptô or pessô; Germ. backen; Engl. bake], to cook, to prepare by cooking, to bake, boil, roast, parch, steep, melt, heat (very freq. and class.).
    I.
    Lit.:

    cenam,

    Plaut. Aul. 3, 2, 17; id. Ps. 3, 2, 7:

    cottidie sic cena ei coquebatur, ut, etc.,

    Nep. Cim. 4, 3:

    cibum,

    Lucr. 5, 1102; cf.

    cibaria,

    Liv. 3, 27, 3; 29, 25, 6; 44, 32, 11;

    44, 35, 13 al.: qui illa coxerat,

    Cic. Tusc. 5, 34, 98:

    quae coxerat aere cavo,

    Ov. M. 4, 505:

    dulce dedit, tostā quod coxerat ante polentā,

    cooked from parched malt, id. ib. 5, 450:

    humana exta,

    Hor. A. P. 186:

    (pavonem),

    id. S. 2, 2, 28:

    aliquid ex oleo,

    in oil, Cels. 5, 177; so,

    aliquid ex aceto,

    Scrib. Comp. 252. — Absol.:

    si nusquam coctum is, quidnam cenat Juppiter?

    Plaut. Ps. 3, 2, 56:

    in nonum diem solet ire coctum,

    id. Aul. 2, 4, 46; 3, 2, 15:

    coquendo sit faxo et molendo,

    Ter. Ad. 5, 3, 61.—
    B.
    Subst.
    1.
    coctum, i, n., cooked food:

    quid tu, malum, curas, utrum crudum an coctum edim?

    Plaut. Aul. 3, 2, 16 Ussing:

    ne quid in popinas cocti praeter legumina aut olera veniret,

    Suet. Ner. 16.— Plur.:

    cocta vendere,

    Suet. Claud. 38.—
    2.
    cocta, ae, f., water boiled, and cooled by ice; a decoction, Mart. 2, 85, 1; cf. Plin. 19, 4, 19, § 55; Suet. Ner. 48.—
    II.
    Transf.
    A.
    To prepare by fire, to burn, parch, etc.:

    laterculos,

    Cato, R. R. 39, 2:

    calcem,

    id. ib. 38, 1 sq.:

    carbonem,

    id. ib. fin.:

    locum sol,

    Varr. R. R. 3, 14, 2; cf.:

    glaebas maturis solibus aestas,

    Verg. G. 1, 66:

    cocta ligna,

    dried, hardened by drying, Dig. 32, 1, 55, § 7:

    coctus agger,

    i. e. built of bricks, Prop. 3 (4), 11, 22:

    rosaria cocta matutino Noto,

    dried up, parched, id. 4 (5), 5, 62; cf.:

    at vos, praesentes Austri, coquite horum obsonia,

    Hor. S. 2, 2, 41:

    aurum cum plumbo,

    Plin. 33, 3, 19, § 60:

    aera fornacibus,

    Luc. 6, 405.—
    B.
    To ripen, make mature:

    arbores sol ac luna,

    Varr. R. R. 1, 7, 4:

    uvas,

    id. ib. 1, 54, 1; cf.

    vinum,

    Plaut. Trin. 2, 4, 125; and:

    mitis vindemia,

    Verg. G. 2, 522:

    poma (with matura),

    Cic. Sen. 19, 71:

    fructus solibus,

    Plin. 12, 5, 11, § 23:

    messem,

    Mart. 10, 62 al. —
    C.
    = concoquo, to digest:

    cibus confectus jam coctusque,

    Cic. N. D. 2, 55, 137; 2, 54, 136 (but in these passages Madv. ad Cic. Fin. 2, 20, 64, would read concoquo, denying that coquo ever means to digest; cf. Spald. ad Quint. 8, 4, 16); Lact. Opif. Dei, 14, 5; cf.:

    balineae ardentes, quibus persuasere in corporibus cibos coqui,

    Plin. 29, 1, 8, § 26:

    plerique... bubulum coquunt,

    Cels. 4, 5, § 27; 4, 18, § 4.—
    III.
    Trop. (in the poets and prose writers after the Aug. per.).
    A.
    To elaborate something in mind, to consider, to think, meditate upon, contrive, plan: quicquid est, incoctum non expromet;

    bene coctum dabit,

    Plaut. Mil. 2, 2, 55: bene cocto, condito, sermone bono, Lucil. ap. Cic. Att. 13, 52, 1; cf. Cic. Fin. 2, 8, 25; cf.:

    consilia secreto,

    Liv. 2, 36, 2:

    bellum,

    id. 8, 3, 2:

    trucem invidiam,

    Stat. Th. 2, 300:

    iras cum fraude,

    Sil. 7, 403:

    Latio extrema coepta,

    id. 10, 431.—
    B.
    To vex, harass, torment, disturb the mind:

    egomet me coquo et macero et defetigo,

    Plaut. Trin. 2, 1, 3: si quid ego adjuero curamve levasso, quae nunc te coquit et versat in pectore fixa, Enn. ap. Cic. Sen. 1, 1; cf.:

    si sollicitudo oratorem macerat et coquit,

    Quint. 12, 10, 77:

    quos ira metusque coquebat,

    Sil. 14, 103:

    quam... Femineae ardentem curaeque iraeque coquebant,

    Verg. A. 7, 345.—Hence, Ital. cuocere; Fr. cuire. —Hence, coctus, a, um, P. a. (acc. to III. A. supra), well considered, well digested: bene coctus sermo, Lucil. ap. Cic. Att. 13, 52, 1.— Transf., of persons: hodie juris coctiores non sunt, qui lites creant. Quam, etc. (alluding to the double meaning of jus), better skilled in, etc., Plaut. Poen. 3, 2, 9.

    Lewis & Short latin dictionary > coctum

  • 64 coquo

    cŏquo, xi, ctum, 3, v. a. [kindr. with Sanscr. pak; Gr. pep in peptô or pessô; Germ. backen; Engl. bake], to cook, to prepare by cooking, to bake, boil, roast, parch, steep, melt, heat (very freq. and class.).
    I.
    Lit.:

    cenam,

    Plaut. Aul. 3, 2, 17; id. Ps. 3, 2, 7:

    cottidie sic cena ei coquebatur, ut, etc.,

    Nep. Cim. 4, 3:

    cibum,

    Lucr. 5, 1102; cf.

    cibaria,

    Liv. 3, 27, 3; 29, 25, 6; 44, 32, 11;

    44, 35, 13 al.: qui illa coxerat,

    Cic. Tusc. 5, 34, 98:

    quae coxerat aere cavo,

    Ov. M. 4, 505:

    dulce dedit, tostā quod coxerat ante polentā,

    cooked from parched malt, id. ib. 5, 450:

    humana exta,

    Hor. A. P. 186:

    (pavonem),

    id. S. 2, 2, 28:

    aliquid ex oleo,

    in oil, Cels. 5, 177; so,

    aliquid ex aceto,

    Scrib. Comp. 252. — Absol.:

    si nusquam coctum is, quidnam cenat Juppiter?

    Plaut. Ps. 3, 2, 56:

    in nonum diem solet ire coctum,

    id. Aul. 2, 4, 46; 3, 2, 15:

    coquendo sit faxo et molendo,

    Ter. Ad. 5, 3, 61.—
    B.
    Subst.
    1.
    coctum, i, n., cooked food:

    quid tu, malum, curas, utrum crudum an coctum edim?

    Plaut. Aul. 3, 2, 16 Ussing:

    ne quid in popinas cocti praeter legumina aut olera veniret,

    Suet. Ner. 16.— Plur.:

    cocta vendere,

    Suet. Claud. 38.—
    2.
    cocta, ae, f., water boiled, and cooled by ice; a decoction, Mart. 2, 85, 1; cf. Plin. 19, 4, 19, § 55; Suet. Ner. 48.—
    II.
    Transf.
    A.
    To prepare by fire, to burn, parch, etc.:

    laterculos,

    Cato, R. R. 39, 2:

    calcem,

    id. ib. 38, 1 sq.:

    carbonem,

    id. ib. fin.:

    locum sol,

    Varr. R. R. 3, 14, 2; cf.:

    glaebas maturis solibus aestas,

    Verg. G. 1, 66:

    cocta ligna,

    dried, hardened by drying, Dig. 32, 1, 55, § 7:

    coctus agger,

    i. e. built of bricks, Prop. 3 (4), 11, 22:

    rosaria cocta matutino Noto,

    dried up, parched, id. 4 (5), 5, 62; cf.:

    at vos, praesentes Austri, coquite horum obsonia,

    Hor. S. 2, 2, 41:

    aurum cum plumbo,

    Plin. 33, 3, 19, § 60:

    aera fornacibus,

    Luc. 6, 405.—
    B.
    To ripen, make mature:

    arbores sol ac luna,

    Varr. R. R. 1, 7, 4:

    uvas,

    id. ib. 1, 54, 1; cf.

    vinum,

    Plaut. Trin. 2, 4, 125; and:

    mitis vindemia,

    Verg. G. 2, 522:

    poma (with matura),

    Cic. Sen. 19, 71:

    fructus solibus,

    Plin. 12, 5, 11, § 23:

    messem,

    Mart. 10, 62 al. —
    C.
    = concoquo, to digest:

    cibus confectus jam coctusque,

    Cic. N. D. 2, 55, 137; 2, 54, 136 (but in these passages Madv. ad Cic. Fin. 2, 20, 64, would read concoquo, denying that coquo ever means to digest; cf. Spald. ad Quint. 8, 4, 16); Lact. Opif. Dei, 14, 5; cf.:

    balineae ardentes, quibus persuasere in corporibus cibos coqui,

    Plin. 29, 1, 8, § 26:

    plerique... bubulum coquunt,

    Cels. 4, 5, § 27; 4, 18, § 4.—
    III.
    Trop. (in the poets and prose writers after the Aug. per.).
    A.
    To elaborate something in mind, to consider, to think, meditate upon, contrive, plan: quicquid est, incoctum non expromet;

    bene coctum dabit,

    Plaut. Mil. 2, 2, 55: bene cocto, condito, sermone bono, Lucil. ap. Cic. Att. 13, 52, 1; cf. Cic. Fin. 2, 8, 25; cf.:

    consilia secreto,

    Liv. 2, 36, 2:

    bellum,

    id. 8, 3, 2:

    trucem invidiam,

    Stat. Th. 2, 300:

    iras cum fraude,

    Sil. 7, 403:

    Latio extrema coepta,

    id. 10, 431.—
    B.
    To vex, harass, torment, disturb the mind:

    egomet me coquo et macero et defetigo,

    Plaut. Trin. 2, 1, 3: si quid ego adjuero curamve levasso, quae nunc te coquit et versat in pectore fixa, Enn. ap. Cic. Sen. 1, 1; cf.:

    si sollicitudo oratorem macerat et coquit,

    Quint. 12, 10, 77:

    quos ira metusque coquebat,

    Sil. 14, 103:

    quam... Femineae ardentem curaeque iraeque coquebant,

    Verg. A. 7, 345.—Hence, Ital. cuocere; Fr. cuire. —Hence, coctus, a, um, P. a. (acc. to III. A. supra), well considered, well digested: bene coctus sermo, Lucil. ap. Cic. Att. 13, 52, 1.— Transf., of persons: hodie juris coctiores non sunt, qui lites creant. Quam, etc. (alluding to the double meaning of jus), better skilled in, etc., Plaut. Poen. 3, 2, 9.

    Lewis & Short latin dictionary > coquo

  • 65 hosticum

    hostĭcus, a, um, adj. [hostis].
    I.
    Of or belonging to an enemy, hostile (mostly poet. and in post-Aug. prose;

    not in Cic. or Cæs.): ager,

    Liv. 44, 13:

    tellus,

    Ov. P. 1, 3, 65:

    moenia,

    Hor. C. 3, 2, 6:

    vindemia,

    Ov. F. 4, 893:

    manus,

    Plaut. Capt. 2, 1, 49; 2, 2, 61:

    ensis,

    Hor. S. 1, 9, 31:

    incursiones, Col. praef. § 19: tumultus,

    Flor. 3, 10, 17.—In neutr. as subst.: hostĭcum, i, the enemy's territory:

    castra in hostico incuriose posita,

    Liv. 8, 38, 2:

    raptae ex hostico messes,

    Plin. Pan. 29, 3:

    transire in hosticum,

    Eum. Pan. ad Constant. 13; also enmity:

    hosticum spirare,

    Tert. Mag. 35.—
    II.
    Of or belonging to a stranger, strange, foreign:

    hosticum hoc mihi domiciliumst, Athenis domus est,

    Plaut. Mil. 2, 5, 40.

    Lewis & Short latin dictionary > hosticum

  • 66 hosticus

    hostĭcus, a, um, adj. [hostis].
    I.
    Of or belonging to an enemy, hostile (mostly poet. and in post-Aug. prose;

    not in Cic. or Cæs.): ager,

    Liv. 44, 13:

    tellus,

    Ov. P. 1, 3, 65:

    moenia,

    Hor. C. 3, 2, 6:

    vindemia,

    Ov. F. 4, 893:

    manus,

    Plaut. Capt. 2, 1, 49; 2, 2, 61:

    ensis,

    Hor. S. 1, 9, 31:

    incursiones, Col. praef. § 19: tumultus,

    Flor. 3, 10, 17.—In neutr. as subst.: hostĭcum, i, the enemy's territory:

    castra in hostico incuriose posita,

    Liv. 8, 38, 2:

    raptae ex hostico messes,

    Plin. Pan. 29, 3:

    transire in hosticum,

    Eum. Pan. ad Constant. 13; also enmity:

    hosticum spirare,

    Tert. Mag. 35.—
    II.
    Of or belonging to a stranger, strange, foreign:

    hosticum hoc mihi domiciliumst, Athenis domus est,

    Plaut. Mil. 2, 5, 40.

    Lewis & Short latin dictionary > hosticus

  • 67 labrum

    1.
    lā̆brum, i, n. [root lab, as in labium; v. lambo], a lip.
    I.
    Lit.:

    cape cultrum ac seca digitum vel nasum vel labrum,

    Plaut. Merc. 2, 2, 39:

    apes, quas dixisti in labris Platonis consedisse pueri,

    Cic. Div. 2, 31, 66:

    vide ut discidit labrum,

    Ter. Ad. 4, 2, 20:

    labrum superius,

    the upper lip, Caes. B. G. 5, 14:

    (poculis) labra admovere,

    Verg. E. 3, 43:

    labra movere,

    Hor. Ep. 1, 16, 60; Juv. 13, 114:

    sive puer furens impressit memorem dente labris notam,

    Hor. C. 1, 13, 12:

    haec ego mecum Compressis agito labris,

    id. S. 1, 4, 137:

    labra distorquere,

    Quint. 1, 11, 9:

    labra male porrigere, scindere, adstringere, diducere, replicare, in latus trahere,

    id. 11, 3, 81: labra labris conserere, to kiss, Cn. Matius ap. Gell. 20, 9, 2:

    labra labellis ferrummare,

    to kiss, Plaut. Mil. 4, 8, 25; so,

    labra ad labella adjungere,

    id. Ps. 5, 1, 14:

    labra valgiter commovere,

    Petr. 26:

    viscantur labra mariti,

    Juv. 6, 466.—
    B.
    Prov.:

    linere alicui labra,

    to deceive one, Mart. 3, 42, 2:

    non in pectore, sed in labris habere bonitatem,

    Lact. 3, 16, 4:

    primis or primoribus labris gustare, or attingere aliquid,

    to get a slight taste of, to get only a superficial knowledge of a thing, Cic. N. D. 1, 8, 20:

    quae ipsi rhetores ne primoribus quidem labris attigissent,

    id. de Or. 1, 19, 87:

    multos vidi qui primoribus labris gustassent genus hoc vitae,

    id. Cael. 12, 28:

    non a summis labris venire,

    not to be lightly spoken, Sen. Ep. 10, 3: similem habent labra lactucam, a saying of M. Crassus when he saw an ass eating thistles, and which may be rendered, like lips, like lettuce; meaning, like has met its like, Hier. Ep. 7, 5.—
    II.
    Transf.
    A.
    An edge, margin, brim (of a vessel, a ditch, etc.):

    ut ejus fossae solum tantundem pateret, quantum summa labra distarent,

    Caes. B. G. 7, 72:

    extra duplex vallum fossae circumdedit, interiore labro murum objecit,

    Liv. 37, 37, 11:

    labra doliorum,

    Cato, R. R. 107, 1:

    fontis,

    Plin. 31, 2, 19, § 28:

    lilium resupinis per ambitum labris,

    id. 21, 5, 11, § 23; 17, 22, 35, § 168.—
    * B.
    Poet., a trench, Aus. de Clar. Urb. 5, 9.—
    C.
    Labrum Venerium, a plant growing by rivers, Plin. 25, 13, 108, § 171;

    called also labrum Veneris,

    Ser. Samm. 1038.
    2.
    lābrum, i, n. [for lavabrum, q. v.], a basin, a tub for bathing; a vat for treading out grapes:

    labrum si in balineo non est,

    Cic. Fam. 14, 20:

    marmoreo labro aqua exundat,

    Plin. Ep. 5, 6, 20:

    splendentia,

    Verg. A. 12, 417:

    aëna,

    id. ib. 8, 22:

    marmorea duo labra ante fornicem posuit,

    Liv. 37, 3, 7:

    unda labris nitentibus instat,

    Stat. S. 1, 5, 49:

    eluacrum,

    Cato, R. R. 11:

    lupinarium,

    id. ib.:

    olearium,

    id. ib. 13; Col. 12, 50, 10 sq.; cf.: spumat plenis vindemia labris, in the full vats or vessels, Verg. G. 2, 6;

    of a tub or basin for bathing,

    Vitr. 5, 10, 4;

    of a fountain,

    Dig. 19, 1, 15.—
    II.
    Poet. transf., a bath:

    nec Dryades, nec nos videamus labra Dianae,

    Ov. F. 4, 761; cf. id. Ib. 481; id. H. 21, 178.

    Lewis & Short latin dictionary > labrum

  • 68 lacesso

    lăcesso, īvi or ĭi, ītum, 3 ( inf. pass. lacessiri, Col. 9, 8, 3; 9, 15, 4; Ambros. Ep. 6, 1:

    lacessi,

    Liv. 31, 18, 4 al.; Lact. 5, 2, 2:

    lacessientium,

    Liv. 27, 12, 13:

    lacessiebant,

    id. 23, 46, 11), v. a. [lacio; v. Roby, 1, § 625], to excite, provoke, challenge, exasperate, irritate (syn.: irrito, provoco).
    I.
    Lit.:

    aliquem ferro,

    Cic. Mil. 31, 84:

    sponsione me homo promtus lacessivit,

    id. Pis. 23, 55:

    tu ultro me maledictis lacessisti,

    id. Phil. 2, 1, 1:

    me amabis et scripto aliquo lacesses,

    by writing, force me to write in return, id. Fam. 12, 20:

    vetus si poeta non lacessisset prior,

    Ter. Phorm. prol. 14:

    hostes proelio,

    i. e. to attack, assail, Caes. B. G. 4, 11:

    aliquem bello,

    id. ib. 6, 5:

    Aeduos injuriā,

    id. ib. 1, 35:

    nos te nulla lacessiimus injuria,

    Cic. Fam. 11, 3, 1:

    Saguntini nec lacessentes nec lacessiti,

    Liv. 21, 11:

    aliquos lacessiturus bello,

    id. 28, 28; Cic. de Imp. Pomp. 10, 23:

    quorum alter relictus, alter lacessitus,

    id. ib. 2, 4:

    quid tam necessarium quam tenere semper arma, quibus... to ulcisci lacessitus,

    id. de Or. 1, 8, 32:

    ne rudis agminum sponsus lacessat leonem,

    Hor. C. 3, 2, 11:

    Caesar neque cedentes tanto collis ascensu lacessendos judicabat,

    Hirt. B. G. 8, 14:

    aliquem capitaliter,

    to make a deadly attack upon one, Plin. Ep. 1, 5:

    (corpora) quae feriunt oculorum acies visumque lacessunt,

    to strike, meet, Lucr. 4, 217; 691; cf. id. 4, 597:

    nares odor lacessit,

    id. 4, 691:

    fores nondum reserati carceris acer nunc pede nunc ipsa fronte lacessit Equus,

    Ov. Tr. 5, 9, 30.— Poet.:

    aëra Sole lacessita ( = percussa radiis solis),

    struck with the sunbeams' glitter, Verg. A. 7, 527; cf.

    vindemia pluviisque aut ventis lacessita,

    Col. 3, 21, 5.—
    II.
    Transf., in gen.
    A.
    To urge, arouse, excite, stimulate, shake, move:

    a quo non modo impulsi sumus ad philosophas scriptiones, verum Etiam lacessiti,

    Cic. Tusc. 1, 41, 121:

    ad scribendum,

    id. Att. 1, 13, 1:

    ad pugnam,

    Liv. 2, 45 init.:

    usus luxuriantis aetatis signaturas pretiosis gemmis coepit insculpere, et certatim haec omnis imitatio lacessivit,

    Macr. S. 7, 13, 11: aurigae manibusque lacessunt Pectora plausa cavis, pat them on their breasts (in order to animate them), Verg. A. 12, 85:

    pugnam,

    id. ib. 5, 429:

    bella,

    id. ib. 11, 254:

    ne quemquam voce lacessas,

    id. E. 3, 51:

    his se stimulis dolor ipse lacessit,

    Luc. 2, 42:

    Nilus spuma astra lacessit,

    id. 10, 320:

    taurus lacessit campum,

    Stat. Th. 12, 604:

    clamore sidera,

    Sil. 17, 387:

    deos (precibus),

    to assail, importune, Hor. C. 2, 18, 12:

    pelagus carinā,

    to stir, chafe, id. ib. 1, 35, 7.—
    B.
    To call forth, arouse, produce:

    sermones,

    Cic. Fam. 3, 8, 7:

    ferrum,

    Verg. A. 10, 10.

    Lewis & Short latin dictionary > lacesso

  • 69 mel

    mĕl, mellis ( abl. sing. melli, Plaut. Truc. 2, 4, 20.— Gen. and dat. plur. obsol. acc. to Prisc. p. 744 P.), n. [Gr. meli, honey; melissa, bee; cf. mulsus], honey.
    I.
    Lit.:

    hoc est melli dulci dulcius,

    Plaut. Truc. 2, 4, 20 (Spengel, dulce):

    villa abundat lacte, caseo, melle,

    Cic. Sen. 16, 56; cf. Plin. 11, 14, 14, § 33:

    roscida mella,

    Verg. E. 4, 30:

    mellis vindemia,

    Col. 9, 15, 1.—
    II.
    Trop., honey for sweetness, pleasantness:

    poëtica mella,

    Hor. Ep. 1, 19, 44:

    hoc juvat et melli est,

    is pleasant, id. S. 2, 6, 32.—Of sweetness, pleasantness of speech:

    Nestoreum mel, Auct. Pan. ad Pison. 64: Homerici senis mella,

    Plin. Ep. 4, 3, 3.—

    Prov.: quia te tango, mel mihi videor lingere,

    it seems to me as sweet as honey, Plaut. Cas. 2, 8, 21:

    mella petere in medio flumine,

    of a vain search, Ov. A. A. 1, 748. —As a term of endearment, darling, sweet, honey:

    meum mel, meum cor,

    Plaut. Poen. 1, 2, 157; 173; id. Curc. 1, 3, 8; id. Trin. 2, 1, 18: Sempronium, mel ac delicias tuas, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 8, 1.

    Lewis & Short latin dictionary > mel

  • 70 mellis

    mĕl, mellis ( abl. sing. melli, Plaut. Truc. 2, 4, 20.— Gen. and dat. plur. obsol. acc. to Prisc. p. 744 P.), n. [Gr. meli, honey; melissa, bee; cf. mulsus], honey.
    I.
    Lit.:

    hoc est melli dulci dulcius,

    Plaut. Truc. 2, 4, 20 (Spengel, dulce):

    villa abundat lacte, caseo, melle,

    Cic. Sen. 16, 56; cf. Plin. 11, 14, 14, § 33:

    roscida mella,

    Verg. E. 4, 30:

    mellis vindemia,

    Col. 9, 15, 1.—
    II.
    Trop., honey for sweetness, pleasantness:

    poëtica mella,

    Hor. Ep. 1, 19, 44:

    hoc juvat et melli est,

    is pleasant, id. S. 2, 6, 32.—Of sweetness, pleasantness of speech:

    Nestoreum mel, Auct. Pan. ad Pison. 64: Homerici senis mella,

    Plin. Ep. 4, 3, 3.—

    Prov.: quia te tango, mel mihi videor lingere,

    it seems to me as sweet as honey, Plaut. Cas. 2, 8, 21:

    mella petere in medio flumine,

    of a vain search, Ov. A. A. 1, 748. —As a term of endearment, darling, sweet, honey:

    meum mel, meum cor,

    Plaut. Poen. 1, 2, 157; 173; id. Curc. 1, 3, 8; id. Trin. 2, 1, 18: Sempronium, mel ac delicias tuas, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 8, 1.

    Lewis & Short latin dictionary > mellis

  • 71 occupo

    occŭpo, āvi, ātum, 1 (occupassis for occupaveris, Plaut. Most. 5, 1, 48:

    occupassit for occupaverit,

    id. As. 4, 2, 9), v. a. [obcapio; lit., to lay hold of; hence], to take possession of, seize, occupy any thing (esp. a place; class.; cf.: expugno, obsideo).
    I.
    Lit.:

    totam Italiam suis praesidiis obsidere atque occupare cogitat,

    Cic. Agr. 2, 28, 75:

    locum,

    id. Fin. 3, 20, 67:

    possessiones,

    id. Phil. 13, 5, 12:

    urbes,

    Liv. 33, 31:

    montem,

    Tac. A. 4, 47:

    portum,

    Hor. C. 1, 14, 2:

    aditum,

    to go in, enter, Verg. A. 6, 424:

    regnum,

    Cic. Lael. 12, 40:

    tyrannidem,

    id. Off. 3, 23, 90:

    familiam optimam occupavit,

    has got hold of, has got into, Plaut. Trin. 5, 2, 11:

    occupando adquirere aliquid,

    Gai. Inst. 2, 66 sqq.; cf. id. ib. 2, 215:

    vindemia occupabit sementem,

    shall reach to, Vulg. Lev. 26, 5.— Poet.:

    aliquem amplexu,

    to clasp in one's arms, to embrace, Ov. F. 3, 509.—
    B.
    Transf.
    1.
    To occupy, i. e. to take up, fill with any thing:

    atrā nube polum,

    Hor. C. 3, 29, 44:

    urbem (sc. aedificiis),

    Liv. 5, 55:

    caementis Tyrrhenum mare,

    Hor. C. 3, 24, 3.—
    2.
    To fall upon, attack one with any thing (syn. invado):

    Latagum saxo... Occupat os faciemque adversam,

    Verg. A. 10, 699:

    aliquem gladio,

    id. ib. 9, 770:

    aliquem morsu,

    Ov. M. 3, 48:

    canes ense,

    Prop. 4, 4, 82 (5, 4, 84):

    ne occupet te pluvia,

    Vulg. 3 Reg. 18. 44: caligo, id. Job, 3, 5.— Poet., in a friendly sense, to surprise:

    Volteium Philippus Vilia vendentem Occupat,

    Hor. Ep. 1, 7, 64.—
    3.
    To get the start of, to be beforehand with, to anticipate, to do a thing first, to outstrip:

    occupat egressas quamlibet ante rates,

    Ov. Tr. 1, 10, 6:

    volo, tu prior ut occupes adire,

    that you should present yourself the first, Plaut. Ps. 4, 1, 15:

    praeloqui,

    id. Rud. 1, 4, 18:

    bellum facere,

    to begin the war first, Liv. 1, 14:

    rapere oscula,

    Hor. C. 2, 12, 28.—
    II.
    Trop.
    A.
    To seize, take possession of, fill, invade, engross:

    tantus timor omnem exercitum occupavit,

    Caes. B. G. 1, 39:

    tremor occupat artus,

    Ov. M. 3, 40:

    sopor occupat artus,

    Verg. G. 4, 190:

    animos magnitudine rei,

    Cic. Font. 5, 20:

    pallor ora,

    Verg. A. 4, 499.—
    B.
    To take up, occupy, employ: haec causa primos menses occupabit, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 10, 3:

    cum in mentem venit tres et sexaginta annos aeque multa volumina occupasse mihi,

    Liv. 31, 1, 3:

    in funambulo Animum,

    Ter. Hec. prol. 1, 4:

    contio, quae homines occupatos occupat,

    Plaut. Men. 2, 1, 7:

    tanta superstitio mentis Siculorum occupavit,

    Cic. Verr. 2, 4, 51, § 113: pecuniam, to put out or lay out money:

    pecuniam adulescentulo grandi fenore occupavisti,

    have loaned it at a high rate, id. Fl. 21, 51:

    pecunias apud populos,

    id. Verr. 2, 1, 36, § 91:

    pecuniam animalibus,

    to lay out, invest in cattle, Col. 1, 8, 13:

    pecuniam in pecore,

    id. 11, 1:

    argentum,

    Plaut. Ep. 2, 2, 13.— Pass.:

    ante occupatur animus ab iracundiā,

    Cic. Q. Fr. 1, 1, 13, § 38; Liv. 22, 15, 6.—Hence, oc-cŭpātus, a, um, P. a., taken up, occupied, employed, busy, engaged (class.):

    ut si occupati profuimus aliquid civibus nostris, prosimus etiam otiosi,

    Cic. Tusc. 1, 3, 5:

    in eo, ut,

    Nep. Alc. 8, 1:

    tempora,

    Cic. Planc. 27, 66:

    qui in patriā delendā occupati et sunt et fuerunt,

    id. Off. 1, 17, 57:

    hostibus opere occupatis,

    Liv. 21, 45, 2: Nep. Hann. 7, 1.—Hence, married, occupatae (opp. to vacuae), Quint. Decl. 376.— Comp.: comitiorum dilationes occupatiorem me habebant, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 4, 3.— Sup.:

    non dubito, quin occupatissimus fueris,

    very much occupied, Cic. Att. 12, 38, 1; Plin. Ep. 9, 21, 2.

    Lewis & Short latin dictionary > occupo

  • 72 oleitas

    ŏlĕĭtas, ātis, f. [olea], the olive-gathering, olive-harvest (ante- and post-class.):

    ubi vindemia et oleitas facta erit,

    Cato, R. R. 68; id. ib. 144; Minuc. Fel. 17, 9; Mamert. Grat. Act. 22.

    Lewis & Short latin dictionary > oleitas

  • 73 pando

    1.
    pando, āvi, ātum, 1, v. a. and n. [for spando; root spa-; Sanscr. spha-, spread, grow; Gr. spaô; cf. spatium].
    I.
    Act., to bend, bow, curve any thing (cf.:

    flecto, curvo): pandant enim posteriora,

    Quint. 11, 3, 122:

    manus leviter pandata,

    id. 11, 3, 100. —
    (β).
    Mid., to bend itself, to bend:

    in inferiora pandantur,

    Plin. 16, 42, 81, § 223; 16, 39, 74, § 189; 16, 40, 79, § 219:

    apes sarcinā pandatae,

    id. 11, 10, 10, § 21:

    firmiora juga sunt alliganda, ut rigorem habeant nec pandentur onere fructuum,

    Col. 4, 16 fin.
    II.
    Neutr., to bend itself, to bend:

    ulmus et fraxinus celeriter pandant,

    Vitr. 2, 9; 6, 11.
    2.
    pando pandi (acc. to Prisc. p. 891 P.), passum, and less freq. pansum (v. Neue, Formenl. 2, p. 567 sq.), 3, v. a., to spread out, extend; to unfold, expand [from the root pat of pateo, cf. petannumi, q. v.] (syn.: explano, explico, extendo).
    I.
    Lit.:

    pandere palmas Ante deum delubra,

    Lucr. 5, 1200; so,

    ad solem pennas,

    Verg. G. 1, 398:

    retia,

    Plin. 9, 8, 9, § 29:

    telas in parietibus latissime,

    id. 29, 4, 27, § 87: aciem, to extend, deploy, = explicare, Tac. H. 2, 25; 4, 33:

    rupem ferro,

    i. e. to split, Liv. 21, 37:

    utere velis, Totos pande sinus,

    Juv. 1, 150.—
    (β).
    With se or pass., to spread one's self, stretch, open out, extend, etc.:

    immensa panditur planities,

    Liv. 32, 4:

    dum se cornua latius pandunt,

    id. 2, 31:

    rosa sese pandit in calices,

    Plin. 21, 4, 10, § 14:

    ubi mare coepit in latitudinem pandi,

    id. 6, 13, 15, § 38:

    si panditur ultra (gremium),

    i. e. is not yet full, Juv. 14, 327.—
    2.
    In partic., in econom. lang., to spread out to dry, to dry fruits:

    ficos pandere,

    Col. 2, 22, 3:

    uvas in sole,

    id. 12, 39, 1.—
    B.
    Transf.
    1.
    To throw open, to open any thing by extending it (mostly poet.;

    syn.: patefacio, aperio, recludo): pandite atque aperite propere januam hanc Orci,

    Plaut. Bacch. 3, 1, 1:

    pandite, sulti', genas (i. e. palpebras), Enn. ap. Paul. ex Fest. s. v. genas, p. 94 Müll. (Ann. v. 521 Vahl.): dividimus muros et moenia pandimus urbis,

    Verg. A. 2, 234:

    (Cerberus) tria guttura pandens,

    id. ib. 6, 421:

    limina,

    id. ib. 6, 525: agros pingues, to lay open, i. e. to plough up, till, Lucr. 5, 1248:

    piceae tantum taxique nocentes Interdum aut hederae pandunt vestigia nigrae,

    disclose, Verg. G. 2, 257:

    torridam incendio rupem ferro pandunt,

    lay open, split, Liv. 21, 37, 3:

    pandite nunc Helicona, deae,

    Verg. A. 7, 641; 10, 1.—
    2.
    Mid., to open itself, to open: panduntur inter ordines [p. 1297] viae, Liv. 10, 41:

    cum caudā omnis jam panditur Hydra,

    i. e. displays itself, Cic. Arat. 449.—
    II.
    Trop.
    A.
    To spread, extend; and with se, to spread or extend itself:

    cum tempora se veris florentia pandunt,

    Lucr. 6, 359:

    illa divina (bona) longe lateque se pandunt caelumque contingunt,

    Cic. Tusc. 5, 27, 76:

    quaerebam utrum panderem vela orationis,

    id. ib. 4, 5, 9:

    umbriferos ubi pandit Tabrica saltus,

    Juv. 10, 194. —Mid.:

    ab aquilone pandetur malum super omnes,

    Vulg. Jer. 1, 14; see also under P. a. B.—
    B.
    To open:

    viam alicui ad dominationem,

    Liv. 4, 15:

    viam fugae,

    id. 10, 5.—
    2.
    In partic., to unfold in speaking, to make known, publish, relate, explain (mostly poet.):

    omnem rerum naturam dictis,

    Lucr. 5, 54:

    primordia rerum,

    id. 1, 55:

    res altā terrā et caligine mersas,

    Verg. A. 6, 267; 3, 252; 3, 479:

    nomen,

    Ov. M. 4, 679:

    fata,

    Luc. 6, 590:

    Hesiodus agricolis praecepta pandere orsus,

    Plin. H. N. 14, 1, 1, § 3.—Hence,
    A.
    pansus, a, um, P. a., spread out, outspread, outstretched, extended (rare and mostly post-Aug.):

    manibus et pedibus pansis,

    Vitr. 3, 1:

    suppliciter pansis ad numina palmis, Germ. Arat. 68: sago porrectius panso,

    Amm. 29, 5, 48:

    pansis in altum bracchiis,

    Prud. Cath. 12, 170: panso currere carbaso, id. adv. Symm. praef. 1, 48.—
    B.
    passus, a, um (cf.:

    ab eo, quod est pando passum veteres dixerunt, non pansum, etc.,

    Gell. 15, 15, 1), P. a., outspread, outstretched, extended, open.
    1.
    Lit.:

    velo passo pervenire,

    under full sail, Plaut. Stich. 2, 2, 45; so,

    velis passis pervehi,

    Cic. Tusc. 1, 49, 119:

    passis late palmis,

    Caes. B. C. 3, 98:

    passis manibus,

    Plin. 7, 17, 17, § 77; Gell. 15, 15, 3: crinis passus, and more freq. in plur., crines passi, loose, dishevelled hair:

    capillus passus,

    Ter. Phorm. 1, 2, 56; Caes. B. G. 1. 51; 7, 48; Liv. 1, 13; Verg. A. 1, 480 et saep.—Hence, verba passa, loose, relaxed, i. e. prose, App. Flor. 2, 15, p. 352, 1.—
    2.
    Transf.
    (α).
    Spread out to dry (v. supra, I. 2.); hence, dried, dry:

    uvae,

    i. e. raisins, Col. 12, 39, 4; Front. Ep. ad M. Caes. 4, 4 Mai; Vulg. Num. 6, 4; so,

    acini,

    Plin. 14, 1, 3, § 16:

    racemi,

    Verg. G. 4, 269:

    rapa,

    Plin. 18, 13, 34, § 127:

    uva passa pendilis,

    Plaut. Poen. 1, 2, 99:

    lac passum,

    boiled milk, Ov. M. 14, 274.—Hence,
    (β).
    Transf.: rugosi passique senes, dried up, withered, Lucil. ap. Non. 12, 5 (Sat. 19, 11).— Hence, subst.: passum, i, n. (sc. vinum), wine made from dried grapes, raisin-wine: passum nominabant, si in vindemiā uvam diutius coctam legerent, eamque passi essent in sole aduri, Varr. ap. Non. 551, 27; Plaut. Ps. 2, 4, 51:

    passo psythia utilior,

    Verg. G. 2, 93; Juv. 14, 271; cf. Col. 12, 39, 1; Plin. 14, 9, 11, § 81; Pall. 11, 19, 1:

    passum quo ex sicciore uva est, eo valentius est,

    Cels. 2, 18.—
    3.
    Trop.: verba passa, prose (post-class.), App. Flor. p. 352, 1.

    Lewis & Short latin dictionary > pando

  • 74 pendeo

    pendĕo, pĕpendi, 2, v. n. [ intr. of pendo, q. v.], to hang, hang down, be suspended.
    I.
    Lit., constr. with ab, ex, or in and abl.; also ( poet.), with abl. alone, or with de: pendent peniculamenta, Enn. ap. Non. 149, 32 (Ann. v. 363 Vahl.): in candelabro pendet strigilis, Varr. ap. Non. 223, 7:

    in arbore,

    Cic. Verr. 2, 3, 23, § 57:

    sagittae pende, bant ab umero,

    id. ib. 2, 4, 34, §

    74: ex arbore,

    id. ib. 2, 3, 26, §

    66: ubera circum (pueri),

    Verg. A. 8, 632:

    horrida pendebant molles super ora capilli,

    Ov. P. 3, 3, 17:

    capiti patiar sacros pendere corymbos,

    Prop. 2, 23, 35 (3, 28, 39):

    telum... summo clipei nequiquam umbone pependit,

    Verg. A. 2, 544:

    deque viri collo dulce pependit onus,

    Ov. F. 2, 760.—Of garments:

    chlamydemque ut pendeat apte, Collocat,

    Ov. M. 2, 733:

    tigridis exuviae per dorsum a vertice pendent,

    Verg. A. 11, 577.—Of slaves, who were strung up to be flogged, Plaut. As. 3, 3, 27:

    quando pendes per pedes,

    id. ib. 2, 2, 35:

    ibi pendentem ferit,

    id. Trin. 2, 1, 19; id. Truc. 4, 3, 3; cf. id. Men. 5, 5, 48: quid me fiet nunciam? Theo. Verberibus caedere pendens, id. Most. 5, 2, 45:

    ego plectar pendens, nisi, etc.,

    Ter. Phorm. 1, 4, 43; id. Eun. 5, 6, 20.— Poet., of suspended votive offerings:

    omnibus heu portis pendent mea noxia vota,

    Prop. 4 (5), 3, 17; Tib. 1, 1, 16 (24):

    pendebatque vagi pastoris in arbore votum,

    id. 2, 5, 29:

    pendebit fistula pinu,

    Verg. E. 7, 24:

    multaque praeterea sacris in postibus arma, Captivi pendent currus, etc.,

    id. A. 7, 184.—Of one who hangs himself, Mart. 8, 61, 2:

    e trabe sublimi triste pependit onus,

    Ov. R. Am. 18:

    pendentem volo Zoilum videre,

    Mart. 4, 77, 5.—Of any thing hung up for public notice;

    of the names of persons accused,

    Suet. Dom. 9, Plin. Ep. 4, 9, 1;

    of goods hung up, exposed for sale,

    Phaedr. 3, 4, 1;

    transf., of a debtor whose goods are exposed for sale,

    Suet. Claud. 9 fin. —Prov.: pendere filo or tenui filo, to hang by a thread, i. e. to be in great danger: hac noctu filo pendebit Etruria tota, Enn. ap. Macr. S. 1, 4 (Ann. v. 153 Vahl.):

    omnia sunt hominum tenui pendentia filo,

    Ov. P. 4, 3, 35; Val. Max. 6, 4, 1.—
    B.
    Transf. (mostly poet.; cf. immineo).
    1.
    To hang in the air, be suspended, to float, hover, overhang: per speluncas saxis structas asperis, pendentibus, Poët. ap. Cic. Tusc. 1, 16, 37 (Trag. Rel. p. 245 Rib.);

    imitated,

    Lucr. 6, 195:

    hinc scopulus raucis pendet adesus aquis,

    Ov. H. 10, 26:

    dum siccā tellure licet, dum nubila pendent,

    Verg. G. 1, 214:

    hi summo in fluctu pendent,

    id. A. 1, 106:

    illisaque prora pependit,

    id. ib. 5, 206; Curt. 4, 2, 9:

    dumosā pendere procul de rupe videbo (capros),

    Verg. E. 1, 77:

    pendentes rupe capellae,

    Ov. P. 1, 8, 51.—So of birds, which float or hover in the air:

    olor niveis pendebat in aëra pennis,

    Ov. M. 7, 379; 8, 145:

    et supra vatem multa pependit avis,

    Mart. Spect. 21.—

    Of a rapid course: raraque non fracto vestigia pulvere pendent,

    Stat. Th. 6, 638.—
    2.
    To hang loosely together, be unstable, movable:

    opertum (litus) pendeat algā,

    Ov. M. 11, 233.—
    3.
    To hang about, loiter, tarry, linger anywhere:

    nostroque in limine pendes,

    Verg. A. 6, 151.—
    4.
    To hang down, be flabby or flaccid, weak, without strength:

    fluidos pendere lacertos,

    Ov. M. 15, 231:

    pendentesque genas et aniles aspice rugas,

    Juv. 10, 193.—
    5.
    To weigh:

    offula cum duabus costis quae penderet III. et XX. pondo,

    Varr. R. R. 2, 4, 11:

    cyathus pendet drachmas X., mna pendet drachmas Atticas centum,

    Plin. 21, 34, 109, § 185:

    Lucio Titio modios centum, qui singuli pondo centum pendeant, heres dato,

    Dig. 33, 6, 7.—
    II.
    Trop.
    A.
    To hang, rest, or depend upon a person or thing (class.); constr. with ex, in, ab, the simple abl., or de:

    tuorum, qui ex te pendent,

    Cic. Fam. 6, 22, 2:

    spes pendet ex fortunā,

    id. Par. 2, 17:

    ex quo verbo tota causa pendebat,

    id. de Or. 2, 25, 107; id. Fam. 5, 13, 1:

    hinc omnis pendet Lucilius,

    Hor. S. 1, 4, 6:

    an ignoratis. vectigalia perlevi saepe momento fortunae pendere?

    Cic. Agr. 2, 29, 80:

    salus nostra, quae spe exiguā extremāque pendet,

    Cic. Fl. 2, 4:

    tam levi momento mea apud vos fama pendet,

    Liv. 2, 7, 10:

    pendere ex alterius vultu ac nutu,

    id. 39, 5, 3:

    oblite, tuā nostram pendere salutem,

    Sil. 3, 109: in sententiis [p. 1328] omnium civium famam nostram fortunamque pendere, Cic. Pis. 41, 98:

    ex ancipiti temporum mutatione pendere,

    Curt. 4, 1, 27; Luc. 5, 686:

    deque tuis pendentia Dardana fatis,

    Sil. 13, 504; Hor. Ep. 1, 1, 105:

    tyrannus, cum quo fatum pendebat amici,

    Juv. 4, 88.—
    B.
    To hang upon a person's words, to gaze fixedly, listen attentively to ( poet. and in post-Aug. prose; cf.

    haereo): (Dido) pendet iterum narrantis ab ore,

    Verg. A. 4, 79:

    narrantis conjux pendet ab ore viri,

    Ov. H. 1, 30:

    ab imagine pendet,

    Sil. 8, 93; cf. Quint. 11, 3, 72:

    pervigil Arcadio Tiphys pendebat ab astro,

    Val. Fl. 1, 481:

    attentus et pendens,

    Plin. Ep. 1, 10, 7:

    ex vultu dicentis pendent omnium vultus,

    Sen. Contr. 9, 23, 5.— Poet., with a terminal clause:

    e summo pendent cupida agmina vallo, Noscere quisque suos,

    Stat. Th. 10, 457.—
    C.
    To be suspended, interrupted, discontinued ( poet. and in post-class. prose):

    pendent opera interrupta,

    Verg. A. 4, 88:

    mutui datio interdum pendet,

    Dig. 12, 1, 8:

    condictio pendet,

    ib. 7, 1, 12 fin.:

    actio negotiorum gestorum pendeat,

    ib. 3, 5, 8; 24, 1, 11:

    pendet jus liberorum, propter jus postliminii,

    Just. Inst. 1, 12, 5.—
    D.
    To hang suspended, be ready to fall:

    nec amicum pendentem corruere patitur,

    Cic. Rab. Post. 16, 43.—
    E.
    To be in suspense, to be uncertain, doubiful, irresolute, perplexed (cf. haesito):

    animus tibi pendet?

    Ter. Ad. 2, 2, 18:

    nolo suspensam et incertam plebem Romanam obscurā spe et caecā exspectatione pendere,

    Cic. Agr. 2, 25, 66:

    ne diutius pendeas,

    id. Att. 4, 15, 6:

    quia quam diu futurum hoc sit, non nimis pendeo,

    Sen. Ep. 61, 2:

    mortales pavidis cum pendent mentibus,

    Lucr. 6, 51.—Esp. freq.:

    pendere animi (locative case, v. Kühnast,

    Liv. Synt. p. 39):

    Clitipho cum spe pendebit animi,

    Ter. Heaut. 4, 4, 5:

    exanimatus pendet animi,

    Cic. Tusc. 4, 16, 35:

    pendeo animi exspectatione Corfiniensi,

    id. Att. 8, 5, 2:

    animi pendeo et de te et de me,

    id. ib. 16, 12.—With rel.-clause:

    ego animi pendeo, quid illud sit negotii,

    Plaut. Merc. 1, 2, 18:

    ostendis te pendere animi, quamnam rationem, etc.,

    Cic. Att. 11, 12, 1; id. Leg. 1, 3, 9.—Less freq.: pendere animo: atque animo noctu pendens eventa timebat, Cic. poët. ap. Non. 204, 8.—In plur.:

    animis: quodsi exspectando et desiderando pendemus animis, cruciamur, angimur,

    Cic. Tusc. 1, 40, 96:

    sollicitis ac pendentibus animis,

    Liv. 7, 30 fin. dub. (al. animi, v. Drak. ad loc.).—With cum:

    plebs innumera mentibus cum dimicationum curulium eventu pendentem,

    Amm. 14, 6, 26.—Law t. t., to be undetermined, to await decision:

    pendente condicione,

    Gai. Inst. 2, 200; 1, 186; 3, 179.—
    F.
    To have weight or value:

    bona vera idem pendent,

    Sen. Ep. 66, 30 (Haas; al. pendunt).—Hence, pendens, entis, P. a.
    A.
    Hanging; in econom. lang., of fruits not yet plucked or gathered:

    vinum,

    Cato, R. R. 147:

    vindemia,

    Dig. 19, 1, 25:

    olea,

    Cato, R. R. 146:

    fructus,

    Dig. 6, 1, 44. —
    B.
    Pending; hence, in jurid, Lat., in pendenti esse, to be pending, undecided, uncertain:

    quando in pendenti est, an, etc.,

    Dig. 38, 17, 10:

    in pendenti est posterior solutio ac prior,

    ib. 46, 3, 58; 7, 1, 25:

    in pendenti habere aliquid,

    to regard a thing as uncertain, doubtful, Dig. 49, 17, 19 fin.

    Lewis & Short latin dictionary > pendeo

  • 75 persequor

    per-sĕquor, cūtus and quūtus, 3, v. dep. a. and n. ( act. collat. form of the imperat. persece for perseque, Poët. ap. Cic. Att. 13, 23 fin.).
    I. A.
    Lit.
    1.
    In gen.:

    ille servolum Jubet illum persequi,

    Plaut. Cist. 1, 3, 35; 4, 2, 30:

    si vis persequi vestigiis,

    id. Men. 4, 1, 9:

    certum est persequi,

    Ter. Phorm. 3, 3, 18:

    me in Asiam persequens,

    id. And. 5, 4, 32:

    (persequens dicit perseverationem sequentis ostendens. Persequitur enim qui non desinit sequi, Don. ad h. l.): aliquem,

    Cic. Verr. 2, 5, 35, § 91:

    exercitum,

    id. Phil. 3, 3, 7:

    cursim,

    Petr. 6:

    Hortensium ipsius vestigiis,

    Cic. Brut. 90, 307:

    quā, aut terrā aut mari, persequar eum, qui, etc.,

    id. Att. 7, 22, 2:

    vestigia alicujus,

    id. de Or. 1, 23, 105; Verg. A. 9, 218:

    hanc persecuta mater orare incipit,

    Phaedr. 1, 28, 5.—With inf. ( poet.):

    atqui non ego te tigris ut aspera... frangere persequor,

    Hor. C. 1, 23, 10.—
    2.
    In partic.
    a.
    To follow after, press upon, chase, pursue:

    fugientes usque ad flumen persequuntur,

    Caes. B. G. 7, 67:

    bello,

    id. ib. 1, 14:

    deterrere hostes a persequendo,

    Sall. J. 50, 6:

    feras,

    Ov. H. 9, 34:

    beluas,

    Curt. 8, 14, 26.—
    b.
    To go through a place in pursuit of any thing, to search through:

    omnes solitudines,

    Cic. Pis. 22, 53. —
    B.
    Transf., to follow up, come up with, overtake:

    quo ego te ne persequi quidem possem triginta diebus,

    Cic. Fam. 3, 6, 3; id. Div. 2, 72, 149:

    mors et fugacem persequitur virum,

    Hor. C. 3, 2, 14.—
    C.
    Trop.
    1.
    In gen., to follow perseveringly, to pursue any thing:

    omnes vias persequar,

    Cic. Fam. 4, 13, 6:

    viam,

    Ter. Hec. 3, 5, 4:

    eas artes,

    Cic. Fin. 1, 21, 72.—
    2.
    In partic.
    a.
    With the accessory notion of striving after, to pursue, hunt after, seek to obtain, strive after, = appetere, affectare:

    quis est, qui utilia non studiosissime persequatur?

    Cic. Off. 3, 28, 101:

    ego mihi alios deos penates persequar,

    Plaut. Merc. 5, 1, 7: Pl. Tene priusquam hinc abeo savium. Ph. Si quidem mi hercle regnum detur, numquam id potius persequar, id. Curc. 1, 3, 55:

    hereditates,

    Ter. And. 4, 5, 20:

    hereditates aut syngraphas,

    Cic. Leg. 3, 8, 18:

    cujusquemodi voluptates,

    id. Fin. 2, 7, 22: ego meum jus persequar, I will pursue or assert my right, Ter. Ad. 2, 1, 9; Cic. Caecin. 3, 8:

    persequendi juris sui potestas,

    id. Div. in Caecil. 6, 21:

    bona tua repetere ac persequi lite atque judicio,

    id. Verr. 2, 3, 13, § 32:

    possumus rem nostram persequi,

    id. Quint. 13, 45 fin.:

    cum tribunus plebis poenas a seditioso cive per bonos viros judicio persequi vellet,

    sought to obtain, id. Fam. 1, 9, 15.—
    (β).
    With inf., to hasten, be eager (rare):

    nec scimus quam in partem ingredi persequamur,

    Plaut. Rud. 3, 3, 4.—
    b.
    To follow, be a follower of; to imitate, copy after a person or thing as a guide or pattern:

    si vero Academiam veterem persequamur,

    Cic. Ac. 1, 2, 7:

    sectam et instituta alicujus,

    id. Verr. 2, 5, 71, § 183:

    ego neglectā barbarorum inscitiā te persequar,

    id. Fam. 9, 3, 2; id. Ac. 2, 23, 74:

    ut, quae maxime excellant in eo, quem imitabitur, ea diligentissime persequatur,

    id. de Or. 2, 22, 90.—
    c.
    To pursue, proceed against, prosecute; to revenge, avenge, take vengeance upon a person or thing:

    aliquem bello,

    Caes. B. G. 5, 1:

    aliquem judicio,

    Cic. Fl. 20, 47:

    alicujus injurias ulcisci ac persequi,

    id. Verr. 2, 2, 3, § 9; so,

    injuriam,

    id. Mur. 21, 44; Sall. J. 14, 23; cf. Kritz ad Sall. C. 9, 5:

    mortem alicujus,

    Cic. Fam. 9, 3, 2:

    de persequendis inimicitiis,

    Caes. B. C. 3, 83 fin.:

    Trebonii mortem,

    Cic. Phil. 13, 18, 39; Caes. B. G. 7, 38; Liv. 40, 11 fin.:

    adulterium,

    Sen. Contr. 3, 20.—
    d.
    To persecute for religious belief or practice (eccl. Lat.), Tert. ad Scap. 5; Vulg. Johan. 15, 20; id. Act. 7, 52; id. Rom. 12, 14 et saep.—
    e.
    To follow in writing, to take down, minute down:

    celeritate scribendi, quae dicerentur persequi,

    Cic. Sull. 14, 42:

    multa diserte dixit, quae notarius persequi non potuit,

    Sen. Apoc. 9, 2.—
    f.
    To follow up with action, to follow out, perform, execute, bring about, do, accomplish, etc.:

    hoc, ut dico, factis persequar,

    Plaut. Merc. 3, 2, 11:

    erus quod imperavit persequi,

    id. Am. 2, 1, 40:

    imperium patris,

    id. Stich. 1, 2, 84 sq.:

    ex usu quod est, id persequar,

    Ter. Hec. 4, 3, 10:

    mandata,

    Cic. Q. Fr. 2, 14, 3:

    si idem extrema persequitur qui inchoavit,

    id. Prov. Cons. 8, 19:

    vitam inopem et vagam,

    to lead, id. Phil. 12, 7, 15.— Absol.:

    sed tamen ibo et persequar,

    will go and obey, Plaut. Cist. 2, 1, 64. —
    (β).
    In partic., to follow out in speech or writing, to set forth, treat of, relate, recount, describe, explain, etc.:

    aliquid voce,

    Cic. Planc. 23, 56:

    dum rationes Persequor,

    set forth, treat of, discuss the reasons, Lucr. 5, 56:

    quae versibus persecutus est Ennius,

    Cic. Sen. 6, 16:

    philosophiam Latinis litteris,

    id. Ac. 1, 3, 12:

    aliquid scripturā,

    id. Fam. 15, 21, 4:

    obscenas voluptates,

    id. N. D. 1, 40, 111:

    res Hannibalis,

    id. Div. 1, 24, 49:

    has res in eo libro,

    id. Off. 2, 24, 87:

    quae persequerer, si commemorare possem sine dolore,

    id. Fam. 5, 13, 3: da te in sermonem et persece Et confice, etc., Poët. ap. Cic. Att. 13, 23, 3.—
    * II.
    Neutr., to follow or come after:

    exacta vindemia gramine persecuto,

    when the grass has grown again, Pall. 3, 26, 5.
    In a pass.
    signif. (post-class.):

    illa se in mare praecipitavit, ne persequeretur,

    Hyg. Fab. 198 dub.—Hence, persĕquens, entis, P. a., used as subst. *
    A.
    A pursuer, practiser:

    flagitii,

    Plaut. Cas. 2, 1, 13.—
    * B.
    A revenger, avenger:

    inimicitiarum persequentissimus,

    Auct. Her. 2, 19, 29.

    Lewis & Short latin dictionary > persequor

  • 76 saxum

    saxum (in inscrr. also SAKSVM; from collat. form saxus;

    a vocative SAXE,

    Inscr. Orell. 2982), i, n. [root sak-; Sanscr. ska; cf. secare], any large, rough stone; a detached fragment of rock; a rock (in gen.; whereas rupes is a steep rock, crag, cliff).
    I.
    In gen., Lucr. 4, 266 sq.; cf. id. 1, 882:

    non est e saxo sculptus,

    Cic. Ac. 2, 31, 100: pars ludicre saxa Jactant, inter se licitantur, Enn. ap. Non. 134, 13 (Ann. v. 76 Vahl.):

    (Sisyphum) adverso nixantem trudere monte Saxum, etc.,

    Lucr. 3, 1001:

    miser impendens magnum timet aëre saxum Tantalus,

    id. 3, 980: saxo cere comminuit brum, Enn. ap. Serv. Verg. A. 1, 412 (Ann. v. 586 Vahl.); cf.:

    si glebis aut saxis aut fustibus aliquem de fundo praecipitem egeris,

    Cic. Caecin.21,60:

    magni ponderis saxa, in muro collocare,

    Caes. B. G. 2, 29; cf. id. ib. 7, 22 fin.; 7, 23; 7, 46: (Thyestes) summis saxis fixus asperis, Enn. ap. Cic. Tusc. 1, 44, 107 (Trag. v. 413 Vahl.); cf.:

    aspicite religatum asperis Vinctumque saxis (Prometheum), Cic. poët. Tusc. 2, 10, 23: speluncas saxis pendentibu' structas,

    Lucr. 6, 195; cf.

    , of the cave of Cacus: jam primum saxis suspensam hanc aspice rupem,

    Verg. A. 8, 190:

    tot congesta manu praeruptis oppida saxis,

    id. G. 2, 156:

    inter saxa rupesque,

    Liv. 21, 40: saxa spargens tabo, Enn. ap. Cic. Tusc. 1, 44, 107 (Trag. v. 414 Vahl.):

    vesco sale saxa peresa,

    Lucr. 1, 326:

    nec turbida ponti Aequora fligebant naves ad saxa,

    id. 5, 1001:

    si ad saxum quo capessit,

    Plaut. Rud. 1, 2, 89 et saep.:

    lapis non saxum est,

    Plin. 36, 22, 49, § 169.—In apposition:

    in saxis silicibus uberiores aquae sunt,

    in limestone rocks, Vitr. 8, 1.—
    2.
    Prov.
    a.
    Saxum volvere, i. e. to strive or endeavor in vain (alluding to the stone of Sisyphus):

    satis diu hoc jam saxum volvo,

    Ter. Eun. 5, 8, 55.—
    b.
    Inter sacrum saxumque stare; v. sacrum, A. 2. b.—
    II.
    In partic.
    A.
    For Saxum Tarpejum (cf. Fest. p. 343 Müll. and v. Tarpejus, II.), the Tarpeian Rock:

    horribilis de saxo jactus,

    Lucr. 3, 1016; Plaut. Trin. 2, 1, 31; Cic. Att. 14, 16, 2; Hor. S. 1, 6, 39; Tac. A. 2, 32; 4, 29; Dig. 48, 19, 25; v. Tarpeius.—
    B.
    Saxum sacrum, the sacred rock on the Aventine, at which Remus consulted the auspices, Cic. Dom. 53, 136;

    called saxum alone,

    Ov. F. 5, 150.—
    C.
    A superior kind of Cimolian chalk (creta Cimolia), Plin. 35, 17, 57, § 196.—
    D.
    Saxa Rubra; v. ruber, II. B.—
    III.
    Transf.
    1.
    Plur.: saxa, stony ground, rocky places:

    mitis in apricis coquitur vindemia saxis,

    Verg. G. 2, 522:

    Ligurum,

    Mart. 3, 82, 22.—
    2.
    A stone wall:

    Romulus saxo lucum circumdedit alto,

    Ov. F. 3, 431.—
    3.
    The strong foundation of a building:

    Capitolium quadrato saxo substructum,

    Liv. 6, 4, 12.

    Lewis & Short latin dictionary > saxum

  • 77 spumo

    spūmo, āvi, ātum, 1, v. n. and a. [spuma].
    I.
    Neutr., to foam, froth ( poet. and in post-Aug. prose): caeruleum spumat sale, Enn. ap. Gell. 2, 26 (Ann. v. 378 Vahl.):

    maria salsa spumant sanguine,

    id. Non. 183, 19 (Trag. v. 145 ib.):

    fluctu spumabant caerula cano,

    Verg. A. 8, 672:

    adductis spumant freta versa lacertis,

    id. ib. 5, 141; cf. Lucr. 3, 493:

    spumans aper,

    Verg. A. 4, 158; Claud. Rapt. Pros. 2, 243: Amasenus spumabat, [p. 1748] Verg. A. 11, 548:

    equus spumat habenis,

    Luc. 6, 399:

    pocula bina novo spumantia lacte,

    Verg. E. 5, 67:

    patera,

    id. A. 1, 739; cf.:

    spumat plenis vindemia labris,

    id. G. 2, 6:

    spumans bilis,

    Cels. 7, 23; Plin. 32, 7, 25, § 78:

    terra respersa aceto spumat,

    foams up, boils up, effervesces, Cels. 5, 27, 4:

    frena spumantia,

    covered with foam, Verg. A. 4, 135; 5, 817:

    mella,

    id. G. 4, 140:

    sanguis,

    id. A. 9, 456.—Of an angry person:

    spumantibus ardens visceribus,

    Juv. 13, 14. —
    II. * A.
    Lit.: saxa salis niveo spumata liquore, Cic. Poët. Div. 1, 7, 13.—
    B.
    Trop.:

    ex ore scelus,

    Auct. Her. 4, 55, 68; Claud. Rapt. Pros. 1, 282.

    Lewis & Short latin dictionary > spumo

  • 78 supinum

    sŭpīnus, a, um, adj. [from sub; cf. huptios, from hupo, hupai], backwards, bent backwards, thrown backwards, lying on the back, supine (opp. pronus, cernuus).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen. (freq. and class.), of persons:

    stertitque supinus,

    Hor. S. 1, 5, 19; Suet. Aug. 16; id. Claud. 33: pater excitat supinum juvenem, i. e in bed, Juv. 14, 190.—Of animals, parts of the body, etc.:

    animal omne, ut vult, ita utitur motu sui corporis, prono, obliquo, supino,

    Cic. Div. 1, 53, 120:

    refracta videntur omnia converti sursumque supina reverti,

    Lucr. 4, 441:

    quid nunc supina sursum in caelum conspicis?

    Plaut. Cist. 2, 3, 78:

    cubitus,

    a lying on the back, Plin. 28, 4, 14, § 54:

    caput,

    thrown back, Quint. 11, 3, 69:

    cervix,

    id. 11, 3, 82:

    vultus,

    id. 1, 11, 9:

    ora,

    Cic. Univ. 14:

    venter,

    Hor. S. 1, 5, 85:

    testudines,

    Plin. 32, 4, 14, § 41:

    apes,

    id. 11, 8, 8, § 19:

    pugnans falce supinā,

    Juv. 8, 201: tendoque supinas Ad caelum cum voce manus, i. e. with the open palms turned upwards (a gesture of one praying), Verg. A. 3, 176; so,

    manus,

    Ov. M. 8, 681; Liv. 3, 50; 26, 9; Curt. 6, 6, 34; Suet. Vit. 7; Hor. C. 3, 23, 1; Quint. 11, 3, 99:

    cornua aliis adunca, aliis redunca, supina, convexa,

    Plin. 11, 37, 45, § 125:

    cathedra,

    an easy chair with an inclined back, id. 16, 37, 68, § 174: jactus, a [p. 1813] throwing up, Liv. 30, 10, 13: signis supinis, lowered (opp. erectis), Spart. Sev. 7.— Comp.:

    in arborum tonsurā supiniore,

    Plin. 17, 23, 35, § 214. —
    B.
    In partic.
    1.
    Of motion, backwards, going back, retrograde ( poet.):

    nec redit in fontes unda supina suos,

    Ov. Med. Fac. 40:

    cursus fluminum,

    id. P. 4, 5, 43:

    carmen,

    i. e. that can be read backwards in the same metre, Mart. 2, 86, 1.—
    2.
    Of localities.
    a.
    Sloping, inclined (not in Cic.;

    syn. declivis): tabulae scheda,

    Plin. 13, 12, 23, § 77:

    scandenti circa ima labor est... si haec jam lenius supina evaseris,

    Quint. 12, 10, 79:

    per supinam vallem fusi,

    Liv. 4, 46, 5; 6, 24, 3; 7, 24, 5:

    sin tumulis adclive solum collisque supinos (metabere),

    Verg. G. 2, 276:

    per supina camporum,

    undulating, Amm. 22, 15, 7. —
    b.
    Stretched out, extended:

    Tibur,

    Hor. C. 3, 4, 23:

    solum,

    Plin. Pan. 30, 4:

    mare,

    Plin. 9, 2, 1, § 2:

    vindemia,

    id. 17, 22, 35, § 185. —
    II.
    Trop. ( poet. and in post-Aug. prose).
    A.
    Of the mind.
    1.
    Careless, thoughtless, heedless, negligent, indolent, supine:

    otiosi et supini (oratores),

    Quint. 10, 2, 17 Spald.:

    supini securique,

    id. 11, 3, 3; Dig. 18, 1, 15:

    animus,

    Cat. 17, 25:

    Maecenas,

    Juv. 1, 66:

    auris,

    Mart. 6, 42, 22:

    compositio (with tarda),

    Quint. 9, 4, 137:

    ignorantia,

    Dig. 22, 6, 6; Quint. 12, 10, 79. — Comp.:

    deliciae supiniores,

    Mart. 2, 6, 13. —
    2.
    With head thrown back, haughty, proud:

    haec et talia dum refert supinus,

    Mart. 5, 8, 10; Pers. 1, 129.—
    B.
    In later gram. lang. sŭpīnum (sc. verbum).
    1.
    The verbal form in um and u, the supine (perh. because, although furnished with substantive case-endings, it rests or falls back on the verb), Charis. p. 153 P.; Prisc. p. 811 ib. (called in Quint. 1, 4, 29, verba participialia).—
    2.
    The verbal form in andum and endum, the gerund, Charis. p. 153 P.; Prisc. p. 823 ib. — Hence, * adv.: sŭpīnē (acc. to II. A. 1.), carelessly, negligently:

    beneficium accipere,

    Sen. Ben. 2, 24, 3.

    Lewis & Short latin dictionary > supinum

  • 79 supinus

    sŭpīnus, a, um, adj. [from sub; cf. huptios, from hupo, hupai], backwards, bent backwards, thrown backwards, lying on the back, supine (opp. pronus, cernuus).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen. (freq. and class.), of persons:

    stertitque supinus,

    Hor. S. 1, 5, 19; Suet. Aug. 16; id. Claud. 33: pater excitat supinum juvenem, i. e in bed, Juv. 14, 190.—Of animals, parts of the body, etc.:

    animal omne, ut vult, ita utitur motu sui corporis, prono, obliquo, supino,

    Cic. Div. 1, 53, 120:

    refracta videntur omnia converti sursumque supina reverti,

    Lucr. 4, 441:

    quid nunc supina sursum in caelum conspicis?

    Plaut. Cist. 2, 3, 78:

    cubitus,

    a lying on the back, Plin. 28, 4, 14, § 54:

    caput,

    thrown back, Quint. 11, 3, 69:

    cervix,

    id. 11, 3, 82:

    vultus,

    id. 1, 11, 9:

    ora,

    Cic. Univ. 14:

    venter,

    Hor. S. 1, 5, 85:

    testudines,

    Plin. 32, 4, 14, § 41:

    apes,

    id. 11, 8, 8, § 19:

    pugnans falce supinā,

    Juv. 8, 201: tendoque supinas Ad caelum cum voce manus, i. e. with the open palms turned upwards (a gesture of one praying), Verg. A. 3, 176; so,

    manus,

    Ov. M. 8, 681; Liv. 3, 50; 26, 9; Curt. 6, 6, 34; Suet. Vit. 7; Hor. C. 3, 23, 1; Quint. 11, 3, 99:

    cornua aliis adunca, aliis redunca, supina, convexa,

    Plin. 11, 37, 45, § 125:

    cathedra,

    an easy chair with an inclined back, id. 16, 37, 68, § 174: jactus, a [p. 1813] throwing up, Liv. 30, 10, 13: signis supinis, lowered (opp. erectis), Spart. Sev. 7.— Comp.:

    in arborum tonsurā supiniore,

    Plin. 17, 23, 35, § 214. —
    B.
    In partic.
    1.
    Of motion, backwards, going back, retrograde ( poet.):

    nec redit in fontes unda supina suos,

    Ov. Med. Fac. 40:

    cursus fluminum,

    id. P. 4, 5, 43:

    carmen,

    i. e. that can be read backwards in the same metre, Mart. 2, 86, 1.—
    2.
    Of localities.
    a.
    Sloping, inclined (not in Cic.;

    syn. declivis): tabulae scheda,

    Plin. 13, 12, 23, § 77:

    scandenti circa ima labor est... si haec jam lenius supina evaseris,

    Quint. 12, 10, 79:

    per supinam vallem fusi,

    Liv. 4, 46, 5; 6, 24, 3; 7, 24, 5:

    sin tumulis adclive solum collisque supinos (metabere),

    Verg. G. 2, 276:

    per supina camporum,

    undulating, Amm. 22, 15, 7. —
    b.
    Stretched out, extended:

    Tibur,

    Hor. C. 3, 4, 23:

    solum,

    Plin. Pan. 30, 4:

    mare,

    Plin. 9, 2, 1, § 2:

    vindemia,

    id. 17, 22, 35, § 185. —
    II.
    Trop. ( poet. and in post-Aug. prose).
    A.
    Of the mind.
    1.
    Careless, thoughtless, heedless, negligent, indolent, supine:

    otiosi et supini (oratores),

    Quint. 10, 2, 17 Spald.:

    supini securique,

    id. 11, 3, 3; Dig. 18, 1, 15:

    animus,

    Cat. 17, 25:

    Maecenas,

    Juv. 1, 66:

    auris,

    Mart. 6, 42, 22:

    compositio (with tarda),

    Quint. 9, 4, 137:

    ignorantia,

    Dig. 22, 6, 6; Quint. 12, 10, 79. — Comp.:

    deliciae supiniores,

    Mart. 2, 6, 13. —
    2.
    With head thrown back, haughty, proud:

    haec et talia dum refert supinus,

    Mart. 5, 8, 10; Pers. 1, 129.—
    B.
    In later gram. lang. sŭpīnum (sc. verbum).
    1.
    The verbal form in um and u, the supine (perh. because, although furnished with substantive case-endings, it rests or falls back on the verb), Charis. p. 153 P.; Prisc. p. 811 ib. (called in Quint. 1, 4, 29, verba participialia).—
    2.
    The verbal form in andum and endum, the gerund, Charis. p. 153 P.; Prisc. p. 823 ib. — Hence, * adv.: sŭpīnē (acc. to II. A. 1.), carelessly, negligently:

    beneficium accipere,

    Sen. Ben. 2, 24, 3.

    Lewis & Short latin dictionary > supinus

  • 80 tempestivos

    tempestīvus ( - vos), a, um, adj. [tempestas, I.], of or belonging to the right time, done or happening at the proper time, timely, seasonable, opportune, fitting, appropriate, suitable (class.; syn. opportunus).
    I.
    In gen.:

    venti,

    Cic. N. D. 2, 53, 131:

    imbres,

    Just. 44, 1, 4:

    nondum tempestivo ad navigandum mari, Siciliam adiit,

    Cic. Imp. Pomp. 12, 34:

    aggressus tempestivis temporibus,

    Liv. 45, 19, 10; cf.:

    veniet narratibus hora Tempestiva meis,

    Ov. M. 5, 500; Plin. 11, 17, 17, § 53:

    et tempestivum pueris concedere ludum,

    Hor. Ep. 2, 2, 142:

    oratio,

    Liv. 5, 12, 12:

    caesura arborum,

    Plin. 16, 43, 84, § 230:

    vindemia,

    Col. 11, 2, 67:

    sarritio,

    id. 11, 2, 9; 7, 3, 4:

    multa mihi ipsi ad mortem tempestiva fuerunt,

    fitting occasions, Cic. Tusc. 1, 45, 109:

    num parum tempestivos interveni?

    Tac. Or. 14:

    oscula maestis tempestiva genis posuit,

    Stat. Th. 2, 355.— Neutr. absol.:

    si tempestivom erit,

    Col. 1, 8 fin.; Plin. 16, 39, 74, § 188.—
    II.
    In partic.
    A.
    Timely, seasonable, ripe (syn. maturus):

    maturitas,

    Cic. Sen. 2, 5:

    ubi ocymum tempestivom erit, dato primum,

    Cato, R. R. 54, 3; so,

    fructus,

    Cic. Off. 2, 4, 14; Col. 3, 21, 10:

    pullorum examina,

    Lucr. 5, 1363:

    pinus,

    Verg. G. 1, 256.— Comp.:

    cassita in sementes forte concesserat tempestiviores,

    Gell. 2, 29, 5. —
    2.
    Transf., of persons, ripe, mature ( poet. and in postAug. prose):

    tempestiva viro,

    Hor. C. 1, 23, 12 (for which:

    filia Jam matura viro,

    Verg. A. 7, 53; and:

    matura virgo,

    Hor. C. 3, 6, 22); so,

    Rhode,

    id. ib. 3, 19, 27:

    virgo, Fest. s. v. Romam, p. 269 Müll.: tempestivos erat caelo Cythereïus heros,

    Ov. M. 14, 584. —
    B.
    Pregn., like our timely, betimes, for that which takes place early, in good time, in good season, early; so in the elder Pliny, of early risers:

    refrigeratum sub dio dari tempestivis antecedente vomitione,

    Plin. 29, 4, 25, § 80:

    sani atque tempestivi,

    id. 7, 53, 54, § 181.—Esp., of early banquets, beginning while it is yet day:

    convivia,

    Cic. Arch. 6, 13; so,

    convivia (convivium),

    id. Sen. 14, 46; id. Att. 9, 1, 3; 9, 13, 6; id. Mur. 6, 13:

    gladiatorum convivium,

    id. Verr. 2, 3, 25, § 61:

    solemni et tempestivo adhibetur convivio,

    Curt. 8, 1, 22; Sen. Ira, 2, 28, 6; Tac. H. 2, 68; Suet. Calig. 45 fin.; cf.: tempestivis epulis delinitus, ubi vino incaluit, etc., Tac. A. 11, 37.— Sup. seems not to occur.—Hence, adv.: tempestīvē, at the right time, in proper season, seasonably, opportunely; fitly, appropriately (class.):

    arare,

    Cato, R. R. 61, 1; Cic. N. D. 2, 62, 156; Col. 2, 8, 4; Ov. Tr. 4, 10, 81; Just. 34, 1; Suet. Vesp. 23. — Comp., Hor. C. 4, 1, 9.— Sup seems not to occur.

    Lewis & Short latin dictionary > tempestivos

См. также в других словарях:

  • Vindémia — Création 5 février 1991 Forme juridique Société par actions simplifiée Siège social …   Wikipédia en Français

  • VINDEMIA quasi VINIDEMIA — VINDEMIA, quasi VINIDEMIA a vino vel vite demeuda, peragebatur apud Romanos a Vindemaiore seu Vinaeuntore, de quo vide Laur. Piguorium, Comm. de Servis. Eius tempore Fetiae memorantur l. 1. ff. de Feriis. Nec tantum in Foro, sed etiam in Scholis …   Hofmann J. Lexicon universale

  • vindemia — vin·dè·mia s.f. OB var. → vendemmia …   Dizionario italiano

  • VINDEMIA — vindemiarum …   Abbreviations in Latin Inscriptions

  • ВИНДЕМИЯ —    • Vindemĭa,          см. Vinum, Вино, 3 …   Реальный словарь классических древностей

  • vendémiaire — [ vɑ̃demjɛr ] n. m. • 1793; lat. vindemia « vendange » ♦ Premier mois du calendrier républicain qui commençait le 22 (ou 23) septembre. ● vendémiaire nom masculin (latin vindemia, vendange) Premier mois de l année républicaine, commençant à l… …   Encyclopédie Universelle

  • vendimia — (Del lat. vindemia.) ► sustantivo femenino 1 AGRICULTURA Recolección de la uva. 2 AGRICULTURA Temporada en que se efectúa esta recolecta. 3 Beneficio o provecho grande que se saca de algo. SINÓNIMO cosecha * * * vendimia (del lat. «vindemĭa») f.… …   Enciclopedia Universal

  • vendange — [ vɑ̃dɑ̃ʒ ] n. f. • 1553; vendeignes « raisins récoltés » 1291; lat. vindemia, de vinum « vin » et demere « récolter » 1 ♦ Le fait de cueillir et de rassembler les raisins mûrs pour la fabrication du vin. « Les vendanges, la récolte des fruits,… …   Encyclopédie Universelle

  • Französischer Revolutionskalender — Der Französische Revolutionskalender (auch Republikanischer Kalender) wurde infolge der Französischen Revolution von 1789 geschaffen, jedoch trat er in offizieller Form erst ab dem 22. September 1792 auf. Seit dem 15. Juli 1789, einem Tag nach… …   Deutsch Wikipedia

  • Republikanischer Kalender — Der Republikanische Kalender (auch Französischer Revolutionskalender) wurde infolge der Französischen Revolution von 1789 geschaffen. Seit dem 15. Juli 1789, einem Tag nach Erstürmung der Bastille wurde das An I de la liberté („Jahr I der… …   Deutsch Wikipedia

  • Revolutionskalender — Der Republikanische Kalender (auch Französischer Revolutionskalender) wurde infolge der Französischen Revolution von 1789 geschaffen. Seit dem 15. Juli 1789, einem Tag nach Erstürmung der Bastille wurde das An I de la liberté („Jahr I der… …   Deutsch Wikipedia

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»