Перевод: со всех языков на все языки

со всех языков на все языки

vindemia

  • 1 vindemia

    vindēmĭa, ae, f. [vinum + demo] [st2]1 [-] vendange. [st2]2 [-] raisins. [st2]3 [-] récolte, cueillette.
    * * *
    vindēmĭa, ae, f. [vinum + demo] [st2]1 [-] vendange. [st2]2 [-] raisins. [st2]3 [-] récolte, cueillette.
    * * *
        Vindemia, vindemiae. Virgil. Vendenge.
    \
        Vindemia mellis. Plin. Cueillette.
    \
        Cogere vindemias. Vlpian. Amasser et recueillir ses vendenges.

    Dictionarium latinogallicum > vindemia

  • 2 vindemia

    vindēmĭa, ae, f. [vinum-demo], a grape - gathering, vintage.
    I.
    Lit., Varr. L. L. 5, § 37 Müll.; id. R. R. 1, 54, 1; Plaut. Curc. 1, 2, 16; Col. 3, 21, 5; 11, 2, 70; Plin. 18, 31, 74, § 315.— Plur., Plin. Ep. 9, 20, 2; Suet. Caes. 40.—
    II.
    Transf.
    A.
    Grapes, wine, vintage:

    non eadem arboribus pendet vindemia nostris,

    Verg. G. 2, 89:

    mitis,

    id. ib. 2, 522; cf.:

    spumat plenis vindemia labris,

    id. ib. 2, 6:

    ursi fruge, fronde, vindemiā, pomis vivunt,

    Plin. 10, 73, 93, § 199.—
    B.
    Plur., the time of grape-gathering, the vintage season, M. Aurel. ap. Fronto, Ep. ad M. Caes. 5, 23 and 47.—
    C.
    The gathering or harvest of similar things:

    olearum,

    Plin. 15, 1, 2, § 5:

    turis,

    id. 12, 14, 32, § 58:

    mellis,

    Col. 9, 15, 1; Plin. 11, 14, 14, § 35.

    Lewis & Short latin dictionary > vindemia

  • 3 vindemia

    vīndēmia, ae, f. ( aus *vino-demia, vīnum u. dēmo), die Weinlese, Weinernte, I) eig. u. meton.: 1) eig., Script. r.r. u.a.: vindemiarum feriae, Suet.: messium vindemiarumque tempore, Ulp. dig.: vindemiam facere (vornehmen, halten), Colum.: deos rentur suas vindemias ducere atque agitare (halten u. feiern), Arnob.: vendere vindemias negotiatoribus, Plin. ep.: vindemiae sunt in manibus, ich habe mit der W. zu tun, Plin. ep.: graciles (mager) sunt vindemiae, Plin. ep. – 2) meton.: a) die Weintrauben, der Wein, vindemia defaecata, Vulg.: coquitur vindemia saxis, Verg.: vindemiam videt in cella, Varro: vindemias colligere, modicas vindemias colligere, Plin. ep. – b) die Zeit der Weinlese, die Traubenzeit, M. Aurel. b. Fronto ad M. Caes. 5, 24 (39) u. 47 (62). – II) übtr., die Ernte ähnlicher Gegenstände, olearum, Plin.: turis, Plin.: mellis, Colum. – bildl., post vindemiam parricidarum, Einziehung u. Bestrafung, Tert. apol. 35.

    lateinisch-deutsches > vindemia

  • 4 vindemia

    vīndēmia, ae, f. ( aus *vino-demia, vīnum u. dēmo), die Weinlese, Weinernte, I) eig. u. meton.: 1) eig., Script. r.r. u.a.: vindemiarum feriae, Suet.: messium vindemiarumque tempore, Ulp. dig.: vindemiam facere (vornehmen, halten), Colum.: deos rentur suas vindemias ducere atque agitare (halten u. feiern), Arnob.: vendere vindemias negotiatoribus, Plin. ep.: vindemiae sunt in manibus, ich habe mit der W. zu tun, Plin. ep.: graciles (mager) sunt vindemiae, Plin. ep. – 2) meton.: a) die Weintrauben, der Wein, vindemia defaecata, Vulg.: coquitur vindemia saxis, Verg.: vindemiam videt in cella, Varro: vindemias colligere, modicas vindemias colligere, Plin. ep. – b) die Zeit der Weinlese, die Traubenzeit, M. Aurel. b. Fronto ad M. Caes. 5, 24 (39) u. 47 (62). – II) übtr., die Ernte ähnlicher Gegenstände, olearum, Plin.: turis, Plin.: mellis, Colum. – bildl., post vindemiam parricidarum, Einziehung u. Bestrafung, Tert. apol. 35.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > vindemia

  • 5 vīndēmia

        vīndēmia ae, f    [vinum+demo], the grapeharvest, grapes: Non eadem arboribus pendet vindemia nostris, V.: mitis, V.
    * * *
    grape-gathering; produce of a vineyard in any given year

    Latin-English dictionary > vīndēmia

  • 6 vindemia

    vīndēmia, ae f. [ vinum + demo ]
    1) сбор винограда (vindemiam facere Col; vindemiarum tempus Dig)
    2) виноградная гроздь, виноград (v. pendet arboribus V; pendentem vindemiam emere Dig)
    3) сбор (olearum PM; mellis Col, PM; turis PM)

    Латинско-русский словарь > vindemia

  • 7 vindemia

    1) время собирания винограда (1. 1 pr. § 2. 1. 3 pr. 1. 4 D. 2, 12). 2) сбор винограда (1. 25 D. 19, 1);

    vind. coacta (1. 13 D. 7, 4);

    legata (1. 6 D. 7, 9).

    Латинско-русский словарь к источникам римского права > vindemia

  • 8 labrum

    [st1]1 [-] lăbrum, i, n. [lambo]: - [abcl][b]a - lèvre. - [abcl]b - bord, rebord.[/b]    - labra quatiuntur, Sen. Ira. 1, 1, 4: les lèvres [sont agitées] = tremblent.    - labrum superius, Caes.: lèvre supérieure.    - necdum illis (poculis) labra admovi, Virg.: je n'ai pas encore approché mes lèvres de ces coupes.    - labra movere, Hor. Ep. 1: parler entre ses dents.    - haec ego mecum compressis agito labris, Hor. S. 1: voilà ce que je me dis tout bas.    - vix labra diduxit, Sen.: à peine s'il a desserré les dents.    - in labris primoribus, Plaut.: sur le bout des lèvres.    - primis (primoribus) labris gustare, Cic.: effleurer, étudier superficiellement.    - linere alicui labra, Mart.: se moquer de qqn.    - spumat plenis vindemia labris, Virg. G. 2: la vendange écume à pleins bords dans les cuves. [st1]2 [-] lābrum (lavabrum), i, n. [lavo]: grand vase, bassin, cuve, baignoire.    - labra Dianae, Ov. F. 4: le bain de Diane.
    * * *
    [st1]1 [-] lăbrum, i, n. [lambo]: - [abcl][b]a - lèvre. - [abcl]b - bord, rebord.[/b]    - labra quatiuntur, Sen. Ira. 1, 1, 4: les lèvres [sont agitées] = tremblent.    - labrum superius, Caes.: lèvre supérieure.    - necdum illis (poculis) labra admovi, Virg.: je n'ai pas encore approché mes lèvres de ces coupes.    - labra movere, Hor. Ep. 1: parler entre ses dents.    - haec ego mecum compressis agito labris, Hor. S. 1: voilà ce que je me dis tout bas.    - vix labra diduxit, Sen.: à peine s'il a desserré les dents.    - in labris primoribus, Plaut.: sur le bout des lèvres.    - primis (primoribus) labris gustare, Cic.: effleurer, étudier superficiellement.    - linere alicui labra, Mart.: se moquer de qqn.    - spumat plenis vindemia labris, Virg. G. 2: la vendange écume à pleins bords dans les cuves. [st1]2 [-] lābrum (lavabrum), i, n. [lavo]: grand vase, bassin, cuve, baignoire.    - labra Dianae, Ov. F. 4: le bain de Diane.
    * * *
        Labrum, labri, Idem quod Labium. Pers. Levre, ou bolievre.
    \
        Labris primoribus attingere aliquod genus vitae. Ci. Gouster et taster seulement.
    \
        Modo versabatur mihi in labris primoribus. Plaut. Je l'avoye maintenant sur le bord ou sur le bout de la langue.
    \
        Labrum. Plin. iunior. Le bord d'un fleuve, lac, fontaine, et semblables. Le bassin de pierre d'une fontaine qui recoit l'eaue des tuyaux.
    \
        Labrum. Cic. Une tinette ou cuve à se baigner, Une baignoire.
    \
        Labra vinaria, lupinaria, et olearia. Cat. Cuve dedens lesquelles on porte la vendange, ou les olives, et semblables au pressoir.
    \
        Labrum venerium. Plin. Herbe nommee Chardon à carder, ou Chardon à foullon.

    Dictionarium latinogallicum > labrum

  • 9 lacesso

    lăcesso, ĕre, cessīvi (cessĭi), cessītum - tr. - [st2]1 [-] attaquer, harceler, provoquer, poursuivre; importuner, irriter. [st2]2 [-] frapper (les sens...). [st2]3 [-] provoquer à, exciter à, pousser à, engager à, susciter, faire naître (un sentiment, un événement).    - contentus non lacessi, Curt. 4: satisfait de ne pas être attaqué.    - (apes) solent caeli novitate lacessiri (= lacessi), Col. R.R. 9: les abeilles sont d'ordinaire importunées par le changement de climat.    - hos sermones lacessivi numquam, Cic. Fam. 3, 8, 7: je n'ai jamais fait naître ces bruits, je ne suis pas l'auteur de ces bruits.    - lacessere visum, Lucr.: frapper les regards.    - lacessere aures, Lucr.: frapper les oreilles.    - aera fulgent sole lacessita, Virg. En. 7: l'airain brille frappé par les rayons du soleil.    - vindemia pluviisque aut ventis lacessita, Col.: vendange frappée par la pluie et le vent.    - lacessere ad scribendum: engager à écrire.    - lacessere aliquem ad pugnam: provoquer qqn au combat, exciter qqn au combat.    - lacessisset, Ter. = lacessivisset.
    * * *
    lăcesso, ĕre, cessīvi (cessĭi), cessītum - tr. - [st2]1 [-] attaquer, harceler, provoquer, poursuivre; importuner, irriter. [st2]2 [-] frapper (les sens...). [st2]3 [-] provoquer à, exciter à, pousser à, engager à, susciter, faire naître (un sentiment, un événement).    - contentus non lacessi, Curt. 4: satisfait de ne pas être attaqué.    - (apes) solent caeli novitate lacessiri (= lacessi), Col. R.R. 9: les abeilles sont d'ordinaire importunées par le changement de climat.    - hos sermones lacessivi numquam, Cic. Fam. 3, 8, 7: je n'ai jamais fait naître ces bruits, je ne suis pas l'auteur de ces bruits.    - lacessere visum, Lucr.: frapper les regards.    - lacessere aures, Lucr.: frapper les oreilles.    - aera fulgent sole lacessita, Virg. En. 7: l'airain brille frappé par les rayons du soleil.    - vindemia pluviisque aut ventis lacessita, Col.: vendange frappée par la pluie et le vent.    - lacessere ad scribendum: engager à écrire.    - lacessere aliquem ad pugnam: provoquer qqn au combat, exciter qqn au combat.    - lacessisset, Ter. = lacessivisset.
    * * *
        Lacesso, lacessis, lacessiui et lacessi, lacessitum, pen. prod. lacessere. Terent. Agacer, Provoquer, Irriter, Hutiner, Adayer, Harceler, Hoguiner.
    \
        Campum lacessit taurus. Stat. Quand il gratte la terre du pied, qui est signe qu'il est courroucé.
    \
        Romam fortuna lacessit. Lucan. Vexe, Moleste et inquiete par guerres.
    \
        Pelagus lacessere. Horat. Batre des avirons.
    \
        Rupes lacessit taurus. Sil. Quand il gratte, ou heurte contre.
    \
        Sermones lacessere. Cic. Esmouvoir un bruit.
    \
        Sponsione lacessiuit, ni Apronius dictitaret, te sibi in decumis esse socium. Cic. Il te provoqua et somma de faire gageure, que, etc.
    \
        Lacessere aliquem. Sene. Chatouiller.
    \
        Lacessere aliquem. Horat. L'importuner de prieres, requestes et demandes, L'ennuyer et fascher.

    Dictionarium latinogallicum > lacesso

  • 10 pendens

    pendens, entis [st1]1 [-] part. prés. de pendo. [st1]2 [-] part. prés. de pendeo.    - pendentia saxa, Lucr.: rochers suspendus dans les airs.    - pendens in verbera, Virg.: se penchant sur ses chevaux pour frapper.    - pendentes naves, Curt.: vaisseaux ballotés.    - pendens olea, Cato.: olive sur pied.    - pendens vindemia, Plin.: vendange sur pied.    - pendentes genuae, Juv.: joues flasques.    - pendentia fata, Plin.: mort imminente.    - pendens amicus, Cic.: ami sur le bord de l'abîme.    - attentus et pendens, Plin.-jn.: attentif et suspendu à ses lèvres.    - pendentes clausulae, Quint.: fins de phrases suspendues.    - pendens lis (causa): cause pendante.    - crimen pendens, Quint.: crime non prouvé.    - in pendenti esse, Dig.: être incertain.    - pendens animi, Liv.: irrésolu, inquiet.    - de te pendens amicus, Hor.: ami dont la vie est attachée à la tienne.
    * * *
    pendens, entis [st1]1 [-] part. prés. de pendo. [st1]2 [-] part. prés. de pendeo.    - pendentia saxa, Lucr.: rochers suspendus dans les airs.    - pendens in verbera, Virg.: se penchant sur ses chevaux pour frapper.    - pendentes naves, Curt.: vaisseaux ballotés.    - pendens olea, Cato.: olive sur pied.    - pendens vindemia, Plin.: vendange sur pied.    - pendentes genuae, Juv.: joues flasques.    - pendentia fata, Plin.: mort imminente.    - pendens amicus, Cic.: ami sur le bord de l'abîme.    - attentus et pendens, Plin.-jn.: attentif et suspendu à ses lèvres.    - pendentes clausulae, Quint.: fins de phrases suspendues.    - pendens lis (causa): cause pendante.    - crimen pendens, Quint.: crime non prouvé.    - in pendenti esse, Dig.: être incertain.    - pendens animi, Liv.: irrésolu, inquiet.    - de te pendens amicus, Hor.: ami dont la vie est attachée à la tienne.
    * * *
        Pendens, pendentis, Participium, siue Nomen ex participio. Terent. Pendant, Qui est pendu.
    \
        Causae ex aeternitate pendentes. Cic. Despendentes de, etc.
    \
        Scopuli pendentes. Virgil. Penchants.
    \
        Pendens vinum. Cato. Qui est encore en la grappe et au sep.

    Dictionarium latinogallicum > pendens

  • 11 vindemialis

    Латинско-русский словарь > vindemialis

  • 12 vindemiola

    vīndēmiola, ae f. [demin. к vindemia ]
    небольшой сбор винограда, перен. маленький доход C

    Латинско-русский словарь > vindemiola

  • 13 virgidemia

    virgidēmia, ae f. [шутл. по аналогии с vindemia ]
    сбор розог, т. е. сечение розгами Pl

    Латинско-русский словарь > virgidemia

  • 14 Caecubum

    Caecubum, ī, n. u. Caecubus ager, eine sumpfige, aber durch die edelste Sorte italienischer Weine berühmte Ebene in Latium am fundanischen See u. kajetanischen Busen, beim j. Kastell Vetere, Mart. 13, 115. Plin. 2, 209. – Dav. Caecubus, a, um, cäkubisch, ager, Col.: vindemia, Mart.: vites, Plin.: vinum Caecubum, Hor., u. bl. Caecubum, Hor. u.a., cäkubischer Wein, Cäkuber (vgl. Fritzsche Hor. sat. 2, 8, 15).

    lateinisch-deutsches > Caecubum

  • 15 coquo

    coquo, coxī, coctum, ere (aus *quequo, altind. pácati, kocht, bäckt, brät; vgl. griech. πέσσω, koche, verdaue; πέπων reif, πόπανον, Gebäck), kochen = durch Feuer zubereiten, unser kochen, sieden, backen, brennen, dörren, schmelzen, zeitigen, reifen, I) eig.: A) tr.: 1) kochen, sieden, backen, is, quiilla coxerat, Cic.: c. cibaria (Brot), Liv. (so auch cibaria cocta, cibaria in quinque dies cocta, quindecirm dierum cibaria cocta, Liv.; vgl. Drak. Liv. 44, 32, 11): cibum, Varro (so auch cibus coctus, Sall.): vasa coquendis cibis utilia, Plin.: cochleam od. cochleas, Cels. u. Varro: cenam, Komik.: alci cenam, Plaut. u. Nep. (vgl. die quinti in Capitolio tibi cena cocta erit, Cato fr.): humana exta. Hor.: medicamenta, Liv.: alcis obsonia, gar kochen (scherzh. = faul machen, vom heißen Schirokko), Hor.: ova columbina, Cels.: panem, Varro fr. u. Plin.: pavonem, Hor.: venena, Liv.: caro cocta (Ggstz. caro salsa), Apic. 1. § 8 u. 10: lupinus coctus (Ggstz. crudus), Edict. Diocl. – c. alqd bene, leniter, leviter, modice, recte, Cels.: alqd sic, ut etc., Cels.: simul coquuntur mel, galbanum, resina etc., Cels.: alqd eodem modo, Cels.: alqd pluribus modis, Plin.: alqd ad carbones leniter paululum, Veget. mul.: alqd clementer, Ser. Samm.: alqd lente, Plin.: alqd igni leni od. lento, Cato u. Plin.: alqd lentis vaporibus, Hier.: c. alqd bis, Cels.: denuo, Cato: de integro, Col.: c. cibos turis ligno, Plin. – c. alqd in tecto, sub dio, Cato: c. liba in subito foco, Ov.: alqd carbonibus, Plin.: alqd in olla od. in aeneo vase, Plin. u. Cels.: multifariam in patellis cepe, Varro fr.: vitulus aëno coctus, Petron. – m. Angabe womit? (= mit welchem Stoffe zusammen?) durch cum u. Abl., od. m. Ang. worin? (= in welchem Stoffe?) durch in od. ex u. Abl., alqd cum aqua, in od. ex aqua, Cels.: alqd ex oleo, ex lacte, Cels.: gemmam in lacte, Plin.: alqd cum vino, in od. ex vino, Cels. – m. Angabe woraus? durch ex u. Abl. od. durch bl. Abl., picem liquidam e taeda, Plin.: alqd tostā polentā, Ov. – m. Ang. bis zu welchem Grade? alqd usque ad mellis crassitudinem, Plin.: tres heminas ad unam, Cels.: c. alqd usque eo, donec etc., Cels.: c. alqd, donec etc., Cels. – absol., ire coctum, Plaut.: coquendo sit faxo, Ter.: difficilis in coquendo cyma, Plin.: vas ad coquendum, ICt. – Partic. Perf. subst., a) coctum, ī, n. u. Plur. cocta ōrum, n., Gekochtes, = gekochte Speisen (Ggstz. crudum, cruda), quid tu, malum, curas utrum crudumque an coctum edim, Plaut. aul. 430: ne quid in popinis cocti praeter legumina aut olera veniret, Suet. Ner. 16, 2: cocta vendere, Suet. Claud. 38, 2. – b) cocta, ae, f., α) ein abgekochter Trank, ein Kräutertrank, Mart. 2, 85, 1. – β) gekochtes Fleisch, Apic. 1, 9. – 2) kochen = kochend machen, zum höchsten Hitzegrad bringen, v. der Sonne, iam non solum calet unda, sed coquitur, Sidon. ep. 2, 2, 1. – 3) auf dem Rost braten, rösten, als Marter, Lact. de mort. pers. 13, 3; vgl. (zur Sache) 21. § 7 u. 8. – 4) brennen, dörren, schmelzen, calcem, Cato u. Vitr.: carbones, Cato: laterculos, Cato: coctus later, gebrannter Ziegelstein, Backstein (Ggstz. crudus later), Vitr. u. Iustin.; vgl. agger coctus, aus ausgebrannten Ziegelsteinen, Prop. – c. robur, durch Feuer härten, Verg.: ligna cocta (= coctilia u. acapna, w. vgl.), ausgetrocknetes Holz, das keinen Rauch gibt, ICt.: coctus pulvis, Puzzolanerde, Stat. – c. aurum cum plumbo, schmelzen, Plin.: so aera fornacibus, Lucan.: rastra et sarcula, schmieden, Iuven. – u. v. Ausdörren, Austrocknen der Sonne u. des Windes, locus is melior, quem non coquit sol, Varro: coquit glebas aestas matutinis solibus, Verg.: rosaria cocta matutino noto, Prop. – 5) (wie πεπαίνω) zur Reife bringen, reifen, zeitigen, von der Sonne usw., eas (arbores) aequabiliter ex omnibus partibus sol ac luna coquunt; quo fit, ut uvae et oleae plures nascantur et ut celerius coquantur, Varro: cum frumentum aestas et debita maturitas coxit, Sen.: fructus (fici) solibus coctus, Plin.: et alte mitis in apricis coquitur vindemia saxis, Verg.: poma matura et cocta, Cic. – 6) in Gährung bringen, zersetzen, v. äußerer Wärme, balineae ardentes, quibus persuasere in corporibus cibos coqui, Plin. 29, 26. – von der organischen Wärme des Körpers, calore et spiritu omnia cocta et confecta, Cic. de nat. deor. 2, 136; vgl. 2, 137. Lact. de opif. dei 14, 5. – B) intr. kochen = gekocht werden, aqua, ubi radix eius coxerit, Dynamid. 1, 21; u. so ibid. 1, 49; 2, 90 u. 106. – II) übtr.: 1) gleichsam etw. brauen, etw., ersinnen, über etw. brüten, auf etw. sinnen, consilia secreto ab aliis, Liv.: bellum, Liv. – 2) jmd. (jmds. Herz, Busen) schmerzlich ängstigen, abhärmen, quae (cura) nunc te coquit et versat in pectore fixa, Enn. ann. 336: femineae ardentem curaeque iraeque coquebant, Verg. Aen. 7, 345: nec (sollicitudo) oratorem macerat et coquit, Quint. 12, 10, 77. – egomet me coquo (mache mir den Kopf warm) et macero et defetigo, Plaut. trin. 225. – 3) Partiz. Perf. im Kompar. m. Genet., hodie iuris coctiores (im R. geriebener) non sunt, quam qui lites creant, Plaut. Poen. 586 sq. – / in guten Handschriften auch quoquo, zB. quoquat, Hor. de art. poët. 186 K. u. M. – coco, wov. cocuntur, Suet. Aug. 87, 1.

    lateinisch-deutsches > coquo

  • 16 costa

    costa, ae, f. (viell. zu altbulgar. kostĭ), I) die Rippe, c. ima, media, summa, Cels.: costae breves tenuioresque, Cels.: costae aselli, Verg.: costā diffractā, Amm.: ita plagis costae callent, Plaut.: quem Manlius ab iugulo, ita ut per costas ferrum emineret, terrae affixit, Liv.: quod esurigo findebat costas, Varro fr.: recorrexit costas illius prima vindemia, die erste W. half ihm auf die Beine, Petron. 43, 3. – II) übtr., costae, die Rippen = die rippenartigen Seitenwände, aëni, Verg.: navium, Plin.

    lateinisch-deutsches > costa

  • 17 exerceo

    ex-erceo, cuī, citum, ēre (zu arceo, in Ruhe halten), aus dem Zustande der Ruhe gleichs. heraushalten, d.i. nicht ruhen-, nicht rasten-, nicht feiern lassen, sich rühren lassen, in Atem setzen, ohne Rast beschäftigen, im Gange erhalten, im üblen Sinne (als Synom. von fatigare) abmühen, abtreiben, abhetzen, I) eig.: a) v. der rastlosen Bewegung übh.: equos aequore campi, umhertummeln, Verg.: turbinem magno in gyro vacua atria circum, umhertreiben, Verg.: qualis apes aestate novā per florea rura exercet labor, Verg.; vgl. medial, apes exercentur agris, tummeln sich herum, Verg. – haec (corpora) quia sunt exercita motu, sich rastlos bewegen, Lucr.: u. so exercita cursu flumina, rastlos strömende, Verg.; vgl. (Maeandros) incertas exercet aquas, läßt rastlos strömen, Ov. – manum (mit der H. hin u. her fechten) et in ventum iactare brachia, Sen.: u. so manum (um sich schlagen), litigare etc., Sen. (vgl. Gronov Sen. Thyest. 165). – im üblen Sinne, poet., indomitas qualis undas exercet Auster, Hor.: ignem exercentibus Euris, Ov.: ex. venatu saltus opacos, Sil. – b) als mediz. t.t., von der aufregenden Körperbewegung der Kranken, in (aktive) Bewegung setzen, (aktive) Bewegung verschaffen, wohltätig körperlich aufregen, corpus, Cels.: pilā similibusque ex. superiores partes, Cels.: absol., commode exercent clara lectio, arma, pila, cursus, ambulatio, Cels. – refl. se exercere u. medial exerceri, sich (aktive) Bewegung (Motion) machen, -verschaffen, Cels.: exerceri per manus (durch Handarbeiten u. dgl.), Cels. – selten v. der passiven Körperbewegung, pendentis tori gestatio, quo plurimā parte diei ac noctu motu exerceantur aegrotantes, Cael. Aur. – c) v. Rühren der Glieder bei der Arbeit, emsig rühren, -beschäftigen, assiduis brachia telis, Ov.: linguas litibus, Ov.: in sua dona manus, Prop.: manum (emsig Hand anlegen) et ea quae meditata sunt ad verum perducere, Sen. – d) v. In-Atem-Setzen der Sklaven u. Tiere bei der Arbeit, familiam, Cato: servos, Ter.: famulas ad lumina longo penso, von der Hausfrau, Verg.: tauros, Verg. – im üblen Sinne, ego te exercebo hodie, ut dignus es, in Atem setzen, herumkuranzen (Jacob), Ter.: (equae) neque opere neque cursu exerceantur, abgetrieben werden, Col.: u. so wohl feras, abhetzen, ICt. – e) v. emsigen Bearbeiten eines Ggstds., solum presso sub vomere, emsig umwühlen, Verg.: humum in messem, Verg.: paterna rura bobus suis, Hor.: ferrum, emsig schmieden (v. den Zyklopen), Verg.: antiquas telas, emsig fortspinnen (v. der Spinne), Ov.

    II) übtr.: A) im allg., v. Ggstdn., Zuständen usw. aller Art, die jmd. gleichs. in Atem setzen, viel zu schaffen machen, (viel) Arbeit-, (viel) Plage machen, abarbeiten, tüchtig in Anspruch nehmen, hu deln, heimsuchen, abquälen, von Affekten auch = beherrschen, a) übh.: meos casus, in quibus me fortuna vehementer exercuit, Cic.: duae (villae) ut maxime delectant, ita exercent, Plin. ep.: quae (centumvirales causae) me exercent magis, quam delectant, Plin. ep.: promulgata lex exercuit civitatem, Liv.: strenua nos exercet inertia, Hor.: ambitio animos hominum exercet, Sall.: nunc me reliquiae vestrae exercent, Cic. – te de praedio exerceri (so viel Plage hast) moleste fero, Cic.: exerceri poenis, Verg.: candidati exerciti omnibus iniquitatibus, Cic.: Venus exercita curis, Verg.: in somniis exercitus, Ps. Sall. de rep. 2, 6, 12. – b) als mediz. t.t., v. körperlichen Übeln, ut pueros vomitus, nocturnae vigiliae etc. exerceant, Cels.: alios astricta, alios resoluta alvus exercet, Cels.: teretes (lumbrici), qui pueros maxime exercent, Cels.: absol., si vero sudor exercet, Cels.

    B) in einer Tätigkeit übend beschäftigen, üben, ausbilden, a) körperlich: iuventutem, Caes.: corpus, Sall.: in gramineis membra palaestris, Verg.: in hoc vocem et vires suas, Cic.: virgines non otio neque lanificio, sed armis, equis, venationibus, Iustin.: armis atque equis corpus (Ggstz. animum in litteris agitare), Ps. Sall. de rep. 2, 10, 2. – als milit. t.t., in den Waffen-, taktisch üben, einüben, copias, Caes.: in armis Macedonas et mercennarios milites, Liv.: regem armavit atque exercuit adversus Romanos, Nep. – refl. se exercere u. medial exerceri, sich üben, se in curriculo, v. den Athleten, Cic.: u. von dens., se Iovi Cic.: ibi (in palaestra) cursu, luctando, hastā, pugilatu, pilā, saliendo sese exercebant magis, quam scorto aut saviis, Plaut.: nullum diem praetermisit, quo non pilo et sagittis ceterisque armorum se exerceret officiis, Vopisc.: se hoc genere pugnae exercuisse, Caes.: se ad cursuram, Plaut.: notavi in porticu gregem cursorum cum magistro se exercentem, Petron. – dum armis exercetur, Waffenübungen treibt, Cic.: cum exercentur (athletae), Cic.: exerceri in venando, Cic.: exercebatur plurimum currendo et luctando, Nep. – Partiz. Präs. exercēns refl., sich übend, Cic. de or. 2, 287. Suet. Caes. 26, 3; Aug. 98, 3. – ebenso refl., ludicra exercendi (Leibes- und Waffenübungen) aut venandi consuetudo, Cic. de fin. 1, 69: pueros ante urbem lusus exercendique causā producere, Liv. 5, 27, 2. – b) geistig: vario modo discipulos, Suet.; vgl. quid te exercuit? Cic.: ingenium, Cornif. rhet.; vgl. ingenium nemo sine corpore exercebat, Sall.: ingenium multiplici variāque materiā, Quint.: memoriam, Cic.: stilum, Cic.: verba, sich auf bloßes Wortgeklingel üben, Sen. – in hoc genere exerceri apud magistros, Cic.: adulescentes ad copiam rhetorum, Cic. – refl. se exercere u. medial exerceri, sich üben, se cotidianis commentationibus acerrime, Cic.: se vehementissime in his subitis dictionibus, Cic.: ex. se u. exerceri in utrumque locum, Quint.: pueri discunt, exercentur, Cic.: exercebatur (er studierte) apud Arellium Tuscum, Sen. contr. 2. praef. § 1. – Partiz. Perf. Pass. exercitus, s. bes.

    C) ein Werkzeug usw., eine Tätigkeit in Betrieb setzen, handhaben, anwenden, ausüben, betreiben, mit etw. umgehen, sich beschäftigen, 1) im allg.: a) mater. Objj. u. körperl. Tätigkeiten od. Zustände: pro consuetudine regionum praedictae machinae exercentur, Col.: arma, Verg.: pharetram aut acres arcus, Val. Flacc.: palaestras, Verg.: vocem, ertönen lassen, v. Präko, Plaut. – balatus, cantus, ertönen lassen, Verg. – mellis vindemia, propter quam totius anni labor exercetur, Col.; vgl. labores incassum, Verg.: vicem, abwechselnd den Dienst verrichten, Verg.: diem, poet. = sein Tagewerk verrichten, Verg. – sitim, poet. = Durst leiden, Sil. – pugnos in alqm, Plaut.: arma contra patriam, Tac.: eas linguas adversus nomen eius, Augustin. de civ. dei 1, 3 extr. – est enim illi (naturae) mos exercere in parvis, ihren Willen im Kleinen zu äußern (kund zu geben), Sen. de clem. 1, 19, 3. – b) polit., geistige u. moral. Tätigkeiten od. Zustände handhaben, ausüben, fühlen lassen, üben, betätigen, entfalten, geltend machen, äußern, dura imperia, Verg.: imperium miti animo, Sen.: memores plus quam civiliter iras, Ov.: familiariter inimicitias, Cic.: inexorabile odium, Ov.: pretiosa odia et constantia magno, Ov.: victoriam, verfolgen, Liv.: u. so victoriam crudeliter, Sall.: iustitiam, Plin. ep.: pacem aeternam (halten) et hymenaeos (feiern), Verg. – nomen patris patriae indulgentiā, betätigen durch usw., Plin. pan. – non umquam facundiam, sich befassen mit usw., Tac. (vgl. non quo verba umquam potius quam res exercuerim, Liv.): canina facundia exercebatur, Sall. fr.; neque ego callidam facundiam neque ingenium ad male faciendum exercui, Sall. fr. – oft alqd cum alqo, in alqo, in alqm (s. Fabri Sall. Cat. 49, 2 u. Iug. 16, 2), graves inimicitias cum alqo, Sall.: simultates, Liv., cum alqo, Cic. u. Sall.: odium in prole paternum, Ov.: gratiam atque inimicitias in tanta re, Sall.: facilitatem et lenitudinem animi in alqo, Cic.: suam insatiabilem crudelitatem non solum in vivo, sed etiam in mortuo et in eius corpore lacerando et vexando, Cic.: victoriam foede in captis, die G. fühlen lassen, Liv.: fortuna exercet in alqo vim suam, zeigt, macht geltend seine Macht (seinen mächtigen Einfluß), Nep., od. in alqo opes (seinen mächtigen Einfluß), Liv.: tribuni militum in plebe regnum exercent, Liv.: hereditarium in alqm odium, Vell.: libidinem et avaritiam in socios, Liv. – venerem amorem amoenitatemque, Plaut.: communes amores ad alqam, Catull. – 2) insbes.: a) als t.t. des Land- u. Bergbaus: α) einen Acker usw. bestellen, bebauen, rus exercere et colere, Col.: praedia rustica, Liv.: vineas, campos curare et exercere, Plin. ep.: Africam et Aegyptum ex., Tac.: ex. studiosius mare quam terras, mehr Seeleute (Fischer, Schiffer, Seeräuber) als Ackerbauer sein (vgl. εργάζεσθαι γην, θάλασσαν), Iustin. – β) eine Grube usw. betreiben, ausbeuten, figlinas, argenti fodinas aut alia metalla, Varro: metallum Macedonicum, Liv.: metalla, Pacat. pan.: metalla auri atque argenti, Liv.: solum, Flor. – b) als t.t. der Geschäftsspr., α) etw. als Gewerbe betreiben, ausüben, mit etw. ein Gewerbe treiben, ein Gewerbe machen, navem, Reederei treiben, ICt.: aquae molas, Cassiod.: pistrinum, das Müllerhandwerk betreiben, Suet. u. Apul.: cauponam, Iustin u. ICt.: cauponam vel stabulum, ICt.: tabernam (Kaufladen), Vitr. u. ICt.: officinam promercalium mercium, Suet.: armorum officinas, in Betrieb setzen, Tac.: pecuniam, fenus, Geld auf Zinsen leihen, ICt.; vgl. fenus apud Helvetios, Suet. – commercium turis, Plin.: (corpore) quaestum, ICt.: argentariam (Wechselgeschäft), ICt.: artem, Hor., Cels. u.a.: medicinam, Cic.: medicinam fame, durch die Hungerkur heilen (v. Arzte), Plin.: rhetoricen, Quint. – piraticam, Iustin., u. piraticam adversus patriam, Iustin. – β) einen Stoff bearbeiten, exercitae pelles, gegerbte, Cael. Aur. de morb. acut. 3, 8, 80. – c) als publiz. u. jurist. t.t.: α) v. der leitenden Tätigkeit, etw. halten, leiten, vollziehen usw., qui exercet iudicium, vom vorsitzenden Richter, Cic.: exercere iudicium et poenas, verhängen od. vollziehen, Tac.: ebenso quaestionem inter sicarios, Cic.: quaestionem severius, Liv., od. aspere violenterque, Sall. – od. etw. verwalten, führen, vectigalia (bes. v. den Staatspächtern), Cic.: institor exercens mercem, der Handel führende, ICt. – β) ein Gesetz, Recht usw. handhaben, in Ausübung bringen, geltend machen, iacēre irritas actiones... legem confestim exerceri, Liv.: exercendas esse leges respondit et atrocissime exercuit, Suet.: u. so ius, beneficium, ICt. – u. eine Rechtshandlung vollziehen, anstellen, litem, eine Entscheidung geben, ICt.: actionem adversus alqm, ICt.: fortuita incendia civiliter, verfolgen, ICt. – / Formen nach der 3. Konjug. exercunt, Itala (Verc.) Luc. 22, 25: Imper. exercite, Commodian. instr. 2, 27, 1.

    lateinisch-deutsches > exerceo

  • 18 ferveo

    ferveo, ferbuī, ēre u. (altlat. u. poet.) fervo, fervī, ere, sieden, wallen, I) intr.: A) im engern Sinne: 1) sieden, wallen, kochen, aqua fervens, Cic.: ius fervens, Cic.: fons mediā nocte fervet, Mela: validum posito medicamen aëno fervet, Ov. – 2) glühen, siedend heiß sein, a) eig.: aula oleo indiget, et, ut video, intolerandum fervit (und die Speise ist noch ungenießbar siedend heiß), Gell. 17, 8, 8; vgl. PAdi. fervens. – b) übtr.: α) vor Leidenschaft glühen, erglühen, fervent multo linguaque corque mero, Ov.: fervet avaritiā pectus, Hor.: avaritiā fervet alienarum opum violentus ereptor? Boëth.: qui usque fervet ferturque avaritiā, ut etc., der sich so von der glühendsten H. hinreißen läßt, daß er usw., Cic.: hostem fervere caede novā, Verg. – m. allg. Acc., hoc nunc fervit (danach glüht) animus, hoc volo, Afran. com. 269. – m. in u. Akk., in Christianos ferbuit (wütete) persecutio, Augustin. de civ. dei 18, 52. p. 339, 35 D.2m. Infin. = vor Begierde brennen, sceptrumque capessere fervet, Claud. in Rufin. 2, 295: iam stagna secare fervet, Claud. de b. Gild. 351. – bes. (mit u. ohne ab ira) vor Zorn (Wut) glühen, aufbrausen, wüten, amens irā fervĕre, Afran. fr.: fervens irā, Sil.: cor irā fervit caecum, Acc. fr.: cum fervat pectus iracundiā, Acc. fr.: ubi commotā fervet plebecula bile, Pers.: animus tumida fervebat ab ira, Ov.: cum fervit maxime, tam placidum quasi ovem reddo, Ter.: fervet (fera) et a trepido vix abstinet ira magistro, Lucan. – β) hitzig betrieben werden, fervet opus, Verg.: vindemia fervet collibus in summis, Calp.: terrā marique fervebat obsidio, Flor.: inter vos quotiens libertorumque cohortem pugna Saguntinā fervet commissa lagonā, es im Kampfe heiß hergeht, geliefert mit sag. Fl., Iuven. – 3) glühen = glänzen, iam fervĕre litora flammis, Verg. Aen. 4, 567. – B) im weitern Sinne: 1) wallen, brausen, toben, dröhnen, zischen, a) eig., v. Gewässern u. Stürmen, fremitus ferventis aestus, Iustin.: turbo ingenti sonitu mare fervĕre cogens, Lucr.: fervet fretis spirantibus aequor, Verg.: omnia turn pariter vento nimbisque videbis fervĕre, Verg. – b) übtr., v. Dichter, monte decurrens velut amnis fervet (Pindarus), braust, Hor. carm. 4, 2, 5. – 2) in lebendiger Bewegung sein, a) v. einer Menge, hin und her wogen, fervĕre cum videas classem lateque vagari, Lucr.: fervent examina putri de bove, wogen (schwärmen) hervor, Ov. – b) v. einer Örtl., von geschäftigen Leuten usw. wimmeln, litora fervĕre late, Verg.: instructo Marte videres fervĕre Leucaten, Verg.: opere omnis semita fervet, Verg. – m. Genet., domus haec fervit flagiti, Pompon. com. 101. – II) tr. entzünden, quam melius thalamo dulcis petulantia fervet, Mart. Cap. poët. 7. § 725.

    lateinisch-deutsches > ferveo

  • 19 labrum [2]

    2. lābrum, ī, n. (Schnellsprechform von lavabrum), ein Gefäß mit vollem, rundem Rande, das Becken, die Wanne, a) in der Landwirtsch., culleare, Cato: fictilia et lapidea labra, für das vom lacus abgezogene Öl, Colum. – zum Austreten der Trauben, Kufe, spumat plenis vindemia labris, Verg. georg. 2, 6. – b) ein Wasserbecken, Bassin, labra aëna, Verg. Aen. 8, 22: marmoreo labro aqua exundat, Plin. ep. 5, 6, 20: marmorea duo labra ante fornicem posuit, Liv. 37, 3, 7: unda labris nitentibus instat, Stat. silv. 1, 5, 49. – c) großes flaches Becken im Bade, aus dem man sich besprengte, Vitr. 5, 10, 4. Ulp. dig. 19, 1, 15: labrum si in balineo non est, Cic. ep. 14, 20. – dah. meton. (poet.), labra Dianae, das Bad der D., Ov. fast. 4, 761.

    lateinisch-deutsches > labrum [2]

  • 20 lacesso

    lacesso, īvī u. iī, ītum, ere (Intens. von lacio), jmd. lockend oder neckend zum Widerstande reizen, -herausfordern jmd. necken, ihm keine Ruhe lassen, hart zusetzen, ihn anfallen, a) m. Acc. der Person od. personif. Sache, die man zum Widerstande reizt usw., alqm ferro, Cic.: ferro regna, Verg.: alqm proelio, bello, Caes. u. Liv.: alqm ad pugnam, Liv.: alqm scripto, durch Schreiben nötigen, daß er wieder schreibt, Cic.: ebenso ad scribendum, Cic.: alqm capitaliter apud centumviros, auf Leben u. Tod angreifen, -anklagen, Plin. ep.: alqm iniuriā, Cic.: iocis petulantibus, Suet.: iurgiis, Liv.: deos (sc. precibus), Hor.: apes solent lacessiri caeli novitate, d.i. Veränderung der Gegend schadet den Bienen gewöhnlich, Colum.: absol., cursu ictuque lacessunt (sc. inter se), Verg. – aures, Lucr.: manibus lacessunt pectora plausa cavis, klatschen die Pferde auf die Brust u. reizen sie dadurch zum Mute, Verg.: poet., pelagus carinā, sich auf das Meer wagen, es befahren, Hor.: equus pede lacessit fores, schlägt daran (weil es heraus will), Ov.: aera fulgent sole lacessita, getroffen, berührt, Verg.: vindemia pluviis lacessita, beschädigt, Colum.: pax lacessita, gestört, Tac.: ioco lacessita matris suae pudicitia, im Sch. geschädigt (verdächtigt), Val. Max. – b) mit Acc. der Sache, zu der man reizt, -herausfordert, zu etw. reizen, herausfordern, herausfordernd etwas beginnen, -veranlassen, pugnam, Liv.: proelium, Caes.: sermones, Cic.: risum, Quint. – / Nach der 4. Konjug., Imperf. lacessibat, Greg. Tur. hist. Franc. 9, 8. p. 364 Arndt. Infin. Präs. Pass. lacessiri, Colum. 9, 8, 3; 9, 15, 4. Ambros. epist. 6, 1.

    lateinisch-deutsches > lacesso

См. также в других словарях:

  • Vindémia — Création 5 février 1991 Forme juridique Société par actions simplifiée Siège social …   Wikipédia en Français

  • VINDEMIA quasi VINIDEMIA — VINDEMIA, quasi VINIDEMIA a vino vel vite demeuda, peragebatur apud Romanos a Vindemaiore seu Vinaeuntore, de quo vide Laur. Piguorium, Comm. de Servis. Eius tempore Fetiae memorantur l. 1. ff. de Feriis. Nec tantum in Foro, sed etiam in Scholis …   Hofmann J. Lexicon universale

  • vindemia — vin·dè·mia s.f. OB var. → vendemmia …   Dizionario italiano

  • VINDEMIA — vindemiarum …   Abbreviations in Latin Inscriptions

  • ВИНДЕМИЯ —    • Vindemĭa,          см. Vinum, Вино, 3 …   Реальный словарь классических древностей

  • vendémiaire — [ vɑ̃demjɛr ] n. m. • 1793; lat. vindemia « vendange » ♦ Premier mois du calendrier républicain qui commençait le 22 (ou 23) septembre. ● vendémiaire nom masculin (latin vindemia, vendange) Premier mois de l année républicaine, commençant à l… …   Encyclopédie Universelle

  • vendimia — (Del lat. vindemia.) ► sustantivo femenino 1 AGRICULTURA Recolección de la uva. 2 AGRICULTURA Temporada en que se efectúa esta recolecta. 3 Beneficio o provecho grande que se saca de algo. SINÓNIMO cosecha * * * vendimia (del lat. «vindemĭa») f.… …   Enciclopedia Universal

  • vendange — [ vɑ̃dɑ̃ʒ ] n. f. • 1553; vendeignes « raisins récoltés » 1291; lat. vindemia, de vinum « vin » et demere « récolter » 1 ♦ Le fait de cueillir et de rassembler les raisins mûrs pour la fabrication du vin. « Les vendanges, la récolte des fruits,… …   Encyclopédie Universelle

  • Französischer Revolutionskalender — Der Französische Revolutionskalender (auch Republikanischer Kalender) wurde infolge der Französischen Revolution von 1789 geschaffen, jedoch trat er in offizieller Form erst ab dem 22. September 1792 auf. Seit dem 15. Juli 1789, einem Tag nach… …   Deutsch Wikipedia

  • Republikanischer Kalender — Der Republikanische Kalender (auch Französischer Revolutionskalender) wurde infolge der Französischen Revolution von 1789 geschaffen. Seit dem 15. Juli 1789, einem Tag nach Erstürmung der Bastille wurde das An I de la liberté („Jahr I der… …   Deutsch Wikipedia

  • Revolutionskalender — Der Republikanische Kalender (auch Französischer Revolutionskalender) wurde infolge der Französischen Revolution von 1789 geschaffen. Seit dem 15. Juli 1789, einem Tag nach Erstürmung der Bastille wurde das An I de la liberté („Jahr I der… …   Deutsch Wikipedia

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»