Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

umbo

  • 1 umbo

    umbo, ōnis, m. (verw. mit ἄμβων), I) der Buckel, Knopf od. Kegel auf der Mitte des Schildes, der im Handgemenge zuw. als Stoßwaffe diente, summus clipei umbo, Verg.: Gallum umbone ictum deturbat, Liv.: assurgentem regem umbone resupinat, Liv.: ferire umbonibus, Tac.: umbo tundebat umbonem, Amm. – meton., der Schild, salignae umbonum crates, Verg.: nec sufficit umbo ictibus, Verg. – bildl., umbone iudiciali repelli, durch die schirmende Kraft des richterlichen Erkenntnisses zurückgewiesen werden, Val. Max. 8, 5, 4. – II) der Ellenbogen, Mart. 3, 46, 5. Stat. Theb. 2, 671. – III) das Vorgebirge, Stat. Ach. 1, 408: Isthmius, die Landenge von Korinth, Stat. Theb. 7, 15. – IV) der hervorragende Teil am Edelsteine, die erhabene Rundung, Plin. 37, 88. – V) das Faltige am Kleide, Tert. de pall. 5. – meton., die Toga, Pers. 5, 33. – / Nom. Plur. umbonis, Varro LL. 5, 115. Sp.2 (Müller umboneis).

    lateinisch-deutsches > umbo

  • 2 umbo

    umbo, ōnis, m. (verw. mit ἄμβων), I) der Buckel, Knopf od. Kegel auf der Mitte des Schildes, der im Handgemenge zuw. als Stoßwaffe diente, summus clipei umbo, Verg.: Gallum umbone ictum deturbat, Liv.: assurgentem regem umbone resupinat, Liv.: ferire umbonibus, Tac.: umbo tundebat umbonem, Amm. – meton., der Schild, salignae umbonum crates, Verg.: nec sufficit umbo ictibus, Verg. – bildl., umbone iudiciali repelli, durch die schirmende Kraft des richterlichen Erkenntnisses zurückgewiesen werden, Val. Max. 8, 5, 4. – II) der Ellenbogen, Mart. 3, 46, 5. Stat. Theb. 2, 671. – III) das Vorgebirge, Stat. Ach. 1, 408: Isthmius, die Landenge von Korinth, Stat. Theb. 7, 15. – IV) der hervorragende Teil am Edelsteine, die erhabene Rundung, Plin. 37, 88. – V) das Faltige am Kleide, Tert. de pall. 5. – meton., die Toga, Pers. 5, 33. – Nom. Plur. umbonis, Varro LL. 5, 115. Sp.2 (Müller umboneis).

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > umbo

  • 3 umbo

    umbo umbo, onis m выступ, выпуклость

    Латинско-русский словарь > umbo

  • 4 umbō

        umbō ōnis, m    [AMB-], a swelling, rounded elevation, knob, boss: clipei, V.: umbonibus incussāque alā sternuntur hostes, L.: alā et umbone pulsantes, L.— A shield: nec sufficit umbo Ictibus, V.: iunctae umbone phalanges, Iu.
    * * *

    Latin-English dictionary > umbō

  • 5 umbo

    umbo, ōnis, m. [kindr. with ambôn, omphalos, umbilicus; Germ. Nabel; Engl. navel]; prop. any convex elevation; hence,
    I.
    A boss of a shield, Enn. ap. Macr. S. 6, 3 (Ann. v. 432 Vahl.); Verg. A. 2, 546:

    scutis magis quam gladiis geritur res: umbonibus incussāque alā sternuntur hostes,

    Liv. 9, 41, 18.—
    B.
    Transf., a shield (in prose not ante-Aug.;

    syn. clipeus),

    Verg. A. 7, 633; 9, 810; 10, 884; Sil. 4, 354; Liv. 4, 19, 5; 30, 34, 3; Auct. ap. Quint. 8, 5, 24:

    junctae umbone phalanges,

    Juv. 2, 46; cf. Luc. 6, 192:

    umbone se protegere,

    Just. 33, 2.— Trop.:

    judicialis,

    Val. Max. 8, 5, 4.—
    II.
    The elbow, Mart. 3, 46, 5; Stat. Th. 2, 670; Suet. Caes. 68 fin.
    III.
    A promontory, Stat. Achill. 1, 408.—Hence, transf., Isthmius, the Isthmus of Corinth, Stat. Th. 7, 15. —
    IV.
    A projecting boundary-stone in fields, Stat. Th. 6, 352.—
    V.
    A projecting part of a precious stone, a knob, boss, Plin. 37, 6, 23, § 88.—
    VI.
    The full part or swelling of a garment, Tert. Pall. 5.—Hence, transf.:

    umbo candidus,

    a toga, Pers. 5, 33.

    Lewis & Short latin dictionary > umbo

  • 6 umbo

    ōnis m.
    1) выпуклость, выступ в середине щита ( служившего в рукопашном бою ударным оружием) ( aliquem umbone resupinare L)
    4) мыс (u. Isthmius St)
    5) межевой камень (saxeus u. arbiter agricolis St)
    6) драпировка, складка одежды Tert
    7) тога (u. candidus Pers)

    Латинско-русский словарь > umbo

  • 7 sufficio

    suffĭcĭo, ĕre, fēci, fectum [sub + facio] - tr. et intr. - [st2]1 [-] mettre en dessous, mettre sous. [st2]2 [-] imprégner, teindre, colorer. [st2]3 [-] mettre à la place, substituer; renouveler. [st2]4 [-] produire, fournir, donner, offrir. [st2]5 [-] être en état de, satisfaire, pourvoir à, fournir à, donner, être suffisant, résister, tenir tête, suffire.    - sufficere opus, Curt. 5, 1, 29: asseoir des fondations.    - nubes sole suffecta est, Sen. Q. N. 1, 5, 11: un nuage est coloré par le soleil.    - aliam ex aliâ sufficere prolem, Virg. G. 3, 65: renouveler une race.    - censor in demortui locum sufficitur, Liv. 5, 31, 7: on nomme un censeur en remplacement de celui qui est mort.    - heredem sufficere, Phaedr. 3, 10, 12: substituer un héritier.    - (nebulae) sufficiunt nubes, Lucr. 6, 480: (les brouillards) forment des nuages.    - cibus aliam naturam sufficit ex se, Lucr. 3, 704: la nourriture se transforme en une autre substance.    - sufficere aliquid alicui: donner (procurer, fournir) qqch à qqn.    - Danais vires sufficere, Virg. En. 2, 618: donner des forces aux Grecs.    - Italiae cunctarum rerum abundantiam sufficere, Just. 44, 1, 4: procurer à l'Italie toutes choses en abondance.    - eos (milites) excursionibus sufficiendo, Liv. 3.61: en les faisant prendre part à des excursions.    - nec plebe ad tributum sufficiente, Liv. 29, 16: le peuple étant hors d'état de payer le tribut.    - sufficere sumptibus, Suet.: pourvoir aux dépenses.    - sufficiam reus in nova crimina semper? Ov. Am. 2, 7, 1: donnerai-je toujours matière à de nouvelles accusations?    - sufficiunt ad haec tradenda, Quint.: ils sont capables d'enseigner ces choses.    - nec sufficit umbo ictibus, Virg. En. 9, 810: le bouclier ne résiste plus aux coups.    - sufficere ad vellendum telum: avoir la force d'arracher le trait.    - sufficiens malis: qui résiste au malheur.    - sufficere hostibus (sufficere adversus hostes), Liv.: tenir tête à l'ennemi.    - nec nos obniti contra sufficimus, Virg. En. 5, 22: et nous ne sommes pas en état de résister.    - sufficit ut exorari te sinas, Plin. Ep. 9, 21, 3: il suffit que tu te laisses fléchir.    - sufficit ne ea quae sunt vera minuantur, Plin. Ep. 9, 33, 11: il suffit de ne pas atténuer la vérité.    - voir suffectus.
    * * *
    suffĭcĭo, ĕre, fēci, fectum [sub + facio] - tr. et intr. - [st2]1 [-] mettre en dessous, mettre sous. [st2]2 [-] imprégner, teindre, colorer. [st2]3 [-] mettre à la place, substituer; renouveler. [st2]4 [-] produire, fournir, donner, offrir. [st2]5 [-] être en état de, satisfaire, pourvoir à, fournir à, donner, être suffisant, résister, tenir tête, suffire.    - sufficere opus, Curt. 5, 1, 29: asseoir des fondations.    - nubes sole suffecta est, Sen. Q. N. 1, 5, 11: un nuage est coloré par le soleil.    - aliam ex aliâ sufficere prolem, Virg. G. 3, 65: renouveler une race.    - censor in demortui locum sufficitur, Liv. 5, 31, 7: on nomme un censeur en remplacement de celui qui est mort.    - heredem sufficere, Phaedr. 3, 10, 12: substituer un héritier.    - (nebulae) sufficiunt nubes, Lucr. 6, 480: (les brouillards) forment des nuages.    - cibus aliam naturam sufficit ex se, Lucr. 3, 704: la nourriture se transforme en une autre substance.    - sufficere aliquid alicui: donner (procurer, fournir) qqch à qqn.    - Danais vires sufficere, Virg. En. 2, 618: donner des forces aux Grecs.    - Italiae cunctarum rerum abundantiam sufficere, Just. 44, 1, 4: procurer à l'Italie toutes choses en abondance.    - eos (milites) excursionibus sufficiendo, Liv. 3.61: en les faisant prendre part à des excursions.    - nec plebe ad tributum sufficiente, Liv. 29, 16: le peuple étant hors d'état de payer le tribut.    - sufficere sumptibus, Suet.: pourvoir aux dépenses.    - sufficiam reus in nova crimina semper? Ov. Am. 2, 7, 1: donnerai-je toujours matière à de nouvelles accusations?    - sufficiunt ad haec tradenda, Quint.: ils sont capables d'enseigner ces choses.    - nec sufficit umbo ictibus, Virg. En. 9, 810: le bouclier ne résiste plus aux coups.    - sufficere ad vellendum telum: avoir la force d'arracher le trait.    - sufficiens malis: qui résiste au malheur.    - sufficere hostibus (sufficere adversus hostes), Liv.: tenir tête à l'ennemi.    - nec nos obniti contra sufficimus, Virg. En. 5, 22: et nous ne sommes pas en état de résister.    - sufficit ut exorari te sinas, Plin. Ep. 9, 21, 3: il suffit que tu te laisses fléchir.    - sufficit ne ea quae sunt vera minuantur, Plin. Ep. 9, 33, 11: il suffit de ne pas atténuer la vérité.    - voir suffectus.
    * * *
        Sufficio, sufficis, pen. cor. suffeci, pen. prod. suffectum, sufficere. Plin. iunior. Suffire.
    \
        Sufficere tibi debet, si exhaeredatus a matre, etc. Plin. iun. Il te doibt suffire.
    \
        Nec sufficit vmbo ictibus. Virgil. Il ne peult porter ny endurer les coups.
    \
        Sufficere paucorum cupiditati. Cic. Satisfaire et fournir.
    \
        Sufficit hic mons alimentis hominum. Liuius. Fournist à suffisance.
    \
        Large sufficiens praedium annuis victibus. Plin. Grandement suffisant à bailler les vivres pour chasque annee.
    \
        Nec obniti contra sufficimus. Virgil. Nous ne povons, Nous ne sommes point suffisants pour, etc.
    \
        Non sufficientibus iam viribus ad Consularia munera obeunda. Liu. La force defaillant.
    \
        Sufficere sibi non potest. Vlpian. Il ne se peult prouvoir, Il ne scauroit gouverner ses biens, Il n'entend pas son cas. Bud.
    \
        Ipse pater Danais animos sufficit. Virgil. Baille.
    \
        Ne sufficiatur Consul, non timent. Cicero. Qu'il ne soit mis en la place d'un autre, ou subrogué.
    \
        In eius locum M. Cornelius suffectus. Liu. Substitué.
    \
        Sufficere. Cic. Maculer, Teindre.
    \
        Ardentesque oculos suffecti sanguine et igni. Virg. Qui avoyent les yeulx rouges comme sang, et enflambez comme feu.
    \
        Sufficiens testis. Paulus. Tesmoing suffisant.

    Dictionarium latinogallicum > sufficio

  • 8 ambo

    I ambō, ae, ō
    оба, и тот и другой (при условии совместности в пространстве или времени, тогда как uterque предполагает пространственную или временную разобщённость или раздельное рассмотрение): Eteocles et Polynices a. perierunt, но uterque Romulus et Africanus triumpharunt (oculi ambo CC; ambae, sc. manus Enn)
    hic qui utrumque probat, ambobus debuit uti C — тот, кто одобряет и то, и другое ( каждое из этих качеств), должен был и то, и другое ( оба) использовать
    II ambo, ōnis m. (греч.) Vr = umbo

    Латинско-русский словарь > ambo

  • 9 sufficio

    fēcī, fectum, ere [ facio ]
    1) покрывать краской, красить, пропитывать ( lanam medicamentis C)
    oculos (acc. graec.) suffectus sanguine V — с глазами, налитыми кровью
    2)
    а) давать, доставлять (cunctarum rerum abundantiam alicui s. Just)
    salices umbram sufficiunt V — ивы дают, тень
    б) подавать, подносить ( pilas ludentibus Pt)
    3) избирать взамен, переизбирать (collēgam L; aliquem in locum alicujus или alicui L)
    4) заменять, восстанавливать ( prolem generando V)
    5) быть достаточным, хватать, (быть в состоянии) выдерживать
    non videntur tempora suffectura Q — времени, пожалуй, не хватит
    solum sufficiens operi firmo QC — участок, способный выдержать тяжёлую постройку
    s. cupiditati alicujus C — удовлетворить чью-л. жадность
    s. alicui rei Pt — быть пригодным для чего-л.
    suffĭcit, ut sinas PJ — достаточно, чтобы ты разрешил
    s. adversus aliquem L — быть в состоянии справиться с кем-л.
    s. tibi debet, si... PJ — хватит с тебя, если... — см. тж. suffectus

    Латинско-русский словарь > sufficio

  • 10 umbilicus

    umbilīcus, ī m. [одного корня с umbo ]
    1) пуп CC, L, PM etc.
    2) пуповина CC etc.
    3) середина, средоточие, центр ( Graeciae L)
    4) шишка, т. е. выступающая наружу головка палки, вокруг которой наматывался книжный свиток
    aliquid ad umbilicum adducere H — довести что-л. до конца
    5) стрелка на солнечных часах (u., quem gnomonem vocant PM)
    6) маленький центральный выступ или кружочек (in ventre medio, sc. nucis PM)
    7) род морской улитки C, VM

    Латинско-русский словарь > umbilicus

  • 11 ambo [2]

    2. ambo, ōnis, m. = umbo, Varr. LL. 5, 115. Cassiod. hist. 10, 4. Vgl. Gloss. V, 491, 15.

    lateinisch-deutsches > ambo [2]

  • 12 sufficio

    sufficio, fēcī, fectum, ere (sub u. facio), I) tr.: A) gleichs. untermachen, d.i. 1) ein Gebäude unterbauen, zu einem G. den Grund legen, opus, Curt. 5, 1 (4), 29 Zumpt (Hedicke vix suffulciendo operi firmum solum, Vogel vix sufficiens operi firmo). – 2) mit einer Farbe usw. als Grund überziehen, unterlaufen lassen, lanam medicamentis quibusdam, Cic. fr.: oculos suffecti (angues) sanguine et igni, unterlaufen, Verg.: u. so maculis suffecta genas, Val. Flacc.: suffecta leto lumina, getrübt, Val. Flacc.: nubes sole suffecta, gleichs. unterlaufen, durchstrahlt, Sen.

    B) gleichs. nachfügen, nachwachsen lassen, 1) eig.: aliam ex alia generando suffice prolem, Verg.: septimo dentes decĭdere anno aliosque suffici (nachwachsen), Plin. – 2) übtr.: a) an jmds. Stelle (der vor Ablauf seiner Amtszeit verstorben od. verbannt ist od. der nicht genau nach der Vorschrift gewählt ist) wählen, nachwählen (v. Volke od. Kollegen, während subrogare v. Leiter der Komitien steht), collegam, Cic.: censorem in locum demortui, Liv. (u. so sacerdotes eo anno mortui atque in eorum locum suffecti m. folg. Namen, Liv.): collegam suffici censori, Liv.: ei suffectus est extemplo P. Manlius dictator (zum D.), Liv.: suffectus in locum Aulii C. Fabius magister equitum, Liv.: Conon Alcibiadi suffectus, Iustin.: filius patri suffectus, Tac.: heredem suffici se proximum, Phaedr.: Hasdrubale imperatore (zum F.) suffecto, Nep. – v. den Bienen, regem parvosque Quirites sufficiunt, Verg. – Insbes. suffectus consul, der nachgewählte Konsul (Ggstz. consul ordinarius, der zuerst gewählte), Liv. 41, 18, 16. Lampr. Alex. Sev. 43, 2: u. so consulatus suffectus, des nachgewählten Konsuls (Ggstz. cons. ordinarius), Auson. grat. act. V II. 32. p. 23 Schenkl.

    C) ( wie ὑπέχειν) an die Hand geben, darreichen, darbieten, (vgl. die Ausleg. zu Verg. georg. 2, 424), 1) eig.: nebulae sufficiunt nubes, Lucr.: ipsa satis tellus sufficit umorem et gravidas fruges, Verg.: ut (Hispania) Italiae cunctarum rerum abundantiam sufficiat, Iustin. – milites excursionibus, zuziehen zu usw., Liv. – 2) übtr., darreichen, geben, Danais animos viresque secundas, Verg. Aen. 2, 618: u. so 9, 803.

    D) = praeficere, einem Amte vorsetzen; dah. Partiz. suffectus subst. = der Statthalter, Vulg. 2. Mach. 4, 31.

    II) intr. hinlänglich sich darbieten, -zu Gebote stehen, hinreichen, der Menge, Größe, Stärke nach = ausreichen, genügen, vorhalten, genug sein, gewachsen sein, α) absol. (vgl. Fabri Liv. 21, 8, 4): quamquam nec scribae sufficere nec tabulae nomnia eorum capere poterant, Cic.: non sufficiebant muri, Liv.: per quadriduum Cremona suffecit, Tac.: imitatio per se ipsa non sufficit, Quint.: sed arma sumere non ante cuiquam moris quam civitas suffecturum probaverit, bevor der Staat ihn für waffenfähig erklärt hat, Tac. – β) mit Dat. (vgl. Mützell Curt. 3, 6, 19; 4, 1, 25): unde Volscis sufficerent milites, in hinlänglicher Menge sich darböten, Liv.: paucorum cupiditati tum, cum obsistere non poterant, tamen sufficere aliquo modo poterant, Cic.: sufficere omnes obsequio, zur Bezeugung des Gehorsams, (zur Huldigung) seien alle gut genug, Tac. – mons... sufficiebat alimentis, Liv.: nec umbo sufficit ictibus, hält nicht die Streiche aus, Verg.: vires, quae sufficiant laboribus certaminum, Quint. – γ) mit ad u. Akk. (s. Fabri Liv. 21, 8, 5): inopi aerario nec plebe ad tributum sufficiente, die Mittel habe zu usw., Liv.: quomodo nos ad patiendum sufficiamus, Liv. – δ) mit adversus u. Akk.: non suffecturum ducem unum et exercitum unum adversus quattuor populos, Liv. 10, 25, 13. – ε) m. in u. Akk.: nec locus in tumulos nec sufficit arbor in ignes, Ov.: ergo ego sufficiam reus in nova crimina semper, Ov. – ζ) mit Infin., αα) unpers. = es genügt, sufficit dicere E portu navigavi, Quint.: suffecerit haec rettulisse, Suet. – ββ) pers. = ich bin imstande, ich vermag, nec nos obniti contra nec tendere tantum sufficimus, Verg. Aen. 5, 22: nec vox antri complere capacis sufficiens spatium, Lucan. 5, 154: u. so sufficio mit Infin. auch Augustin. epist. 247, 1. – η) mit ut od. ne u. Konj.: interim sufficit, ut exorari te sinas, Plin. ep.: nec quisquam respondeat sufficere, ut ad tempus simplex quiddam et uniforme doceamur, Tac.: sufficit, ne ea, quae sunt vera, minuantur, Plin. ep. – θ) mit folg. si u. Konj., igitur sufficere tibi debet, si exheredatus a matre quartam partem ab heredibus eius accipias, Plin. ep. 5, 1, 9: sufficere iis credis si probi et frugi existimentur, Plin. pan. 88, 2.

    lateinisch-deutsches > sufficio

  • 13 trudo

    trūdo, trūsī, trūsum, ere (zu gotisch thriutan, belästigen, beschweren, ahd. driozan, nhd. verdrießen), stoßen, hinweg-, fortstoßen, -drängen, I) eig.: 1) im allg.: glaciem flumina trudunt, Verg.: hostes, Tac.: cohortes in paludem, Tac.: apros in plagas, Hor.: alqm hinc foras, Plaut.: ab irato Iove ad inferos trusus est, Serv. Verg., umbo trudebat umbonem, Amm. – 2) insbes., im Wachsen hervortreiben, a) Gewächse = wachsen lassen, gemmas, Verg.: se trudunt gemmae, wachsen hervor, Verg. – b) Dünste, Wasser, steigen lassen, quas mihi tenebras trudis? welchen Dunst läßt du mir aufsteigen (= welchen Schwindel machst du mir vor)? Plaut. Epid. 476. – im Passiv medial = steigen, fecundus aquae truditur latex, Claud. Aponus 13. – II) übtr., stoßen, drängen, ad mortem trudi, Cic.: in arma trudi, Tac.: fallacia alia aliam trudit, drängt die andere, folgt aus der anderen, Ter.: so auch truditur dies die, Hor.: u. vita truditur, Sen.: nunc est exspectatio comitiorum, in quae omnibus invitis trudit noster Magnus Auli filium, vorschieben will, Cic. ad Att. 1, 16, 12.

    lateinisch-deutsches > trudo

  • 14 ambo

    1. ambō, ae, ō (ἄμφω), beide (zusammen od. zu gleicher Zeit handelnd, während uterque = »beide« in Zeit und Ort vereinzelt), oculi vel ambo vel singuli, Cels.: frequentius singulis, ambobus interdum propitius Caesarem precabantur, Plin. ep.: alter ambove consules, Cic. (s. alter no. I, B, 1): aut ambo imperatores Romani... aut alter ex iis, Liv.: verum utrique mos geratur amborum ex sententia, Plaut.: qui utramvis recte norit, ambas noverit, Ter.: hic qui utrumque probat, ambobus debuit uti, Cic.: duae res vehementissime in praetura desideratae sunt, quae ambae in consulatu multum Murenae profuerunt: una... altera... Horum utrumque ei fortuna ad consulatus petitionem reservavit, Cic. Muren. 37. – subst., ambae, ārum, f. (sc. manus), beide Hände, rex ambas ultra fossam protendere coepit, Enn. ann. 555. – ambo als alter Dual gew. im Akk. ambo, seltener (bei Cic. nie) ambos, s. Neue-Wagener Formenl.3 Bd. 2. S. 279 u. 280 u. Georges, Lexik. der lat. Wortf. S. 40.
    ————————
    2. ambo, ōnis, m. = umbo, Varr. LL. 5, 115. Cassiod. hist. 10, 4. Vgl. Gloss. V, 491, 15.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > ambo

  • 15 sufficio

    sufficio, fēcī, fectum, ere (sub u. facio), I) tr.: A) gleichs. untermachen, d.i. 1) ein Gebäude unterbauen, zu einem G. den Grund legen, opus, Curt. 5, 1 (4), 29 Zumpt (Hedicke vix suffulciendo operi firmum solum, Vogel vix sufficiens operi firmo). – 2) mit einer Farbe usw. als Grund überziehen, unterlaufen lassen, lanam medicamentis quibusdam, Cic. fr.: oculos suffecti (angues) sanguine et igni, unterlaufen, Verg.: u. so maculis suffecta genas, Val. Flacc.: suffecta leto lumina, getrübt, Val. Flacc.: nubes sole suffecta, gleichs. unterlaufen, durchstrahlt, Sen.
    B) gleichs. nachfügen, nachwachsen lassen, 1) eig.: aliam ex alia generando suffice prolem, Verg.: septimo dentes decĭdere anno aliosque suffici (nachwachsen), Plin. – 2) übtr.: a) an jmds. Stelle (der vor Ablauf seiner Amtszeit verstorben od. verbannt ist od. der nicht genau nach der Vorschrift gewählt ist) wählen, nachwählen (v. Volke od. Kollegen, während subrogare v. Leiter der Komitien steht), collegam, Cic.: censorem in locum demortui, Liv. (u. so sacerdotes eo anno mortui atque in eorum locum suffecti m. folg. Namen, Liv.): collegam suffici censori, Liv.: ei suffectus est extemplo P. Manlius dictator (zum D.), Liv.: suffectus in locum Aulii C. Fabius magister equitum, Liv.: Conon Alcibiadi suffectus, Iustin.: fili-
    ————
    us patri suffectus, Tac.: heredem suffici se proximum, Phaedr.: Hasdrubale imperatore (zum F.) suffecto, Nep. – v. den Bienen, regem parvosque Quirites sufficiunt, Verg. – Insbes. suffectus consul, der nachgewählte Konsul (Ggstz. consul ordinarius, der zuerst gewählte), Liv. 41, 18, 16. Lampr. Alex. Sev. 43, 2: u. so consulatus suffectus, des nachgewählten Konsuls (Ggstz. cons. ordinarius), Auson. grat. act. V II. 32. p. 23 Schenkl.
    C) ( wie ὑπέχειν) an die Hand geben, darreichen, darbieten, (vgl. die Ausleg. zu Verg. georg. 2, 424), 1) eig.: nebulae sufficiunt nubes, Lucr.: ipsa satis tellus sufficit umorem et gravidas fruges, Verg.: ut (Hispania) Italiae cunctarum rerum abundantiam sufficiat, Iustin. – milites excursionibus, zuziehen zu usw., Liv. – 2) übtr., darreichen, geben, Danais animos viresque secundas, Verg. Aen. 2, 618: u. so 9, 803.
    D) = praeficere, einem Amte vorsetzen; dah. Partiz. suffectus subst. = der Statthalter, Vulg. 2. Mach. 4, 31.
    II) intr. hinlänglich sich darbieten, -zu Gebote stehen, hinreichen, der Menge, Größe, Stärke nach = ausreichen, genügen, vorhalten, genug sein, gewachsen sein, α) absol. (vgl. Fabri Liv. 21, 8, 4): quamquam nec scribae sufficere nec tabulae nomnia eorum capere poterant, Cic.: non sufficiebant muri, Liv.: per quadriduum Cremona suffecit, Tac.:
    ————
    imitatio per se ipsa non sufficit, Quint.: sed arma sumere non ante cuiquam moris quam civitas suffecturum probaverit, bevor der Staat ihn für waffenfähig erklärt hat, Tac. – β) mit Dat. (vgl. Mützell Curt. 3, 6, 19; 4, 1, 25): unde Volscis sufficerent milites, in hinlänglicher Menge sich darböten, Liv.: paucorum cupiditati tum, cum obsistere non poterant, tamen sufficere aliquo modo poterant, Cic.: sufficere omnes obsequio, zur Bezeugung des Gehorsams, (zur Huldigung) seien alle gut genug, Tac. – mons... sufficiebat alimentis, Liv.: nec umbo sufficit ictibus, hält nicht die Streiche aus, Verg.: vires, quae sufficiant laboribus certaminum, Quint. – γ) mit ad u. Akk. (s. Fabri Liv. 21, 8, 5): inopi aerario nec plebe ad tributum sufficiente, die Mittel habe zu usw., Liv.: quomodo nos ad patiendum sufficiamus, Liv. – δ) mit adversus u. Akk.: non suffecturum ducem unum et exercitum unum adversus quattuor populos, Liv. 10, 25, 13. – ε) m. in u. Akk.: nec locus in tumulos nec sufficit arbor in ignes, Ov.: ergo ego sufficiam reus in nova crimina semper, Ov. – ζ) mit Infin., αα) unpers. = es genügt, sufficit dicere E portu navigavi, Quint.: suffecerit haec rettulisse, Suet. – ββ) pers. = ich bin imstande, ich vermag, nec nos obniti contra nec tendere tantum sufficimus, Verg. Aen. 5, 22: nec vox antri complere capacis sufficiens spatium, Lucan. 5, 154: u. so sufficio mit Infin. auch Augustin. epist. 247, 1. – η) mit ut
    ————
    od. ne u. Konj.: interim sufficit, ut exorari te sinas, Plin. ep.: nec quisquam respondeat sufficere, ut ad tempus simplex quiddam et uniforme doceamur, Tac.: sufficit, ne ea, quae sunt vera, minuantur, Plin. ep. – θ) mit folg. si u. Konj., igitur sufficere tibi debet, si exheredatus a matre quartam partem ab heredibus eius accipias, Plin. ep. 5, 1, 9: sufficere iis credis si probi et frugi existimentur, Plin. pan. 88, 2.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > sufficio

  • 16 trudo

    trūdo, trūsī, trūsum, ere (zu gotisch thriutan, belästigen, beschweren, ahd. driozan, nhd. verdrießen), stoßen, hinweg-, fortstoßen, -drängen, I) eig.: 1) im allg.: glaciem flumina trudunt, Verg.: hostes, Tac.: cohortes in paludem, Tac.: apros in plagas, Hor.: alqm hinc foras, Plaut.: ab irato Iove ad inferos trusus est, Serv. Verg., umbo trudebat umbonem, Amm. – 2) insbes., im Wachsen hervortreiben, a) Gewächse = wachsen lassen, gemmas, Verg.: se trudunt gemmae, wachsen hervor, Verg. – b) Dünste, Wasser, steigen lassen, quas mihi tenebras trudis? welchen Dunst läßt du mir aufsteigen (= welchen Schwindel machst du mir vor)? Plaut. Epid. 476. – im Passiv medial = steigen, fecundus aquae truditur latex, Claud. Aponus 13. – II) übtr., stoßen, drängen, ad mortem trudi, Cic.: in arma trudi, Tac.: fallacia alia aliam trudit, drängt die andere, folgt aus der anderen, Ter.: so auch truditur dies die, Hor.: u. vita truditur, Sen.: nunc est exspectatio comitiorum, in quae omnibus invitis trudit noster Magnus Auli filium, vorschieben will, Cic. ad Att. 1, 16, 12.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > trudo

  • 17 sufficiō

        sufficiō fēcī, fectus, ere    [sub+facio], to put under, lay a foundation for: opus, Cu.— To dip, dye, impregnate, tinge: lanam medicamentis: (angues) Ardentes oculos suffecti sanguine, suffused, V.—Of public officers, to appoint to a vacancy, choose as a substitute: suffectus in Lucreti locum Horatius, L.: in demortui locum censor sufficitur, L.: (apes) regem parvosque Quirites Sufficiunt, V.: quibus vitio creatis suffecti, L.: Sperante heredem suffici se proximum, Ph.: Atque aliam ex aliā generando suffice prolem, i. e. let one generation succeed another, V.— To give, yield, afford, supply: tellus Sufficit umorem, V.: eos excursionibus sufficiendo, i. e. by employing them in sallies, L.: Danais animos, to give courage and strength, V.: contra virīs, V.— Intrans, to be sufficient, suffice, avail, be adequate, satisfy: nec scribae sufficere nec tabulae nomina illorum capere potuerunt: Nec iam sufficiunt, V.: oppidani non sufficiebant, L.: nec iam vires sufficere cuiusquam, Cs.: mons hominum abunde sufficiebat alimentis, L.: hae manūs suffecere desiderio meo, Cu.: nec sufficit umbo Ictibus, V.: terra ingenito umore egens vix ad perennīs suffecit amnīs, L.: ad omnia tuenda, L.: non suffecturum ducem unum adversus quattuor populos, L.: Nec locus in tumulos sufficit, O.: Nec nos obniti contra nec tendere tantum Sufficimus, V.
    * * *
    sufficere, suffeci, suffectus V
    be sufficient, suffice; stand up to; be capable/qualified; provide, appoint

    Latin-English dictionary > sufficiō

  • 18 galea

    gălĕa, ae, f. [kindred to Sancr. jal, to cover; cf. celare], a helmet (usually of leather), head-piece, morion (cf. cudo;

    the cassis, on the contrary, was made of metal plate: cassis de lamina est, galea de corio,

    Isid. Orig. 18, 14).
    I.
    Lit.:

    gestandust peregre clupeus, galea, sarcina,

    Plaut. Trin. 2, 4, 195:

    vix uni alterive cassis aut galea,

    Tac. G. 6:

    ad galeas induendas tempus defuit,

    Caes. B. G. 2, 21, 5; id. B. C. 3, 62, 1; 3, 63, 7; Plin. 7, 56, 57, § 200; Verg. G. 2, 142; id. A. 8, 620; 9, 365:

    aerea,

    Vulg. 1 Reg. 17, 38 et saep. Furnished with a visor, Sil. 14, 636; Stat. Th. 4, 20.—Freq. and class. also of brazen helmets (cf. so the Gr. kuneê): tinnit hastilibus umbo Aerato sonitu galeae, Enn. ap. Macr. 6, 3 (Ann. v. 433 Vahl.):

    loricae galeaeque aeneae, caelatae opere Corinthio,

    Cic. Verr. 2, 4, 44, § 97:

    aerea,

    Verg. A. 5, 491:

    leves,

    Hor. C. 1, 2, 38; cf.:

    seu caput abdiderat cristata casside pennis, in galea formosus erat,

    Ov. M. 8, 25.—
    II.
    Transf., the crest of the Guinea fowl, Col. 8, 2, 2.

    Lewis & Short latin dictionary > galea

  • 19 retego

    rĕ-tĕgo, xi, ctum, 3, v. a.
    I.
    To uncover, bare, open (not freq. till after the Aug. period; syn.: nudo, exuo).
    A.
    Lit.:

    thecam nummariam,

    Cic. Att. 4, 7, 2:

    (area) retecta,

    unroofed, Varr. R. R. 1, 51, 2:

    vultus scisso velamine,

    Luc. 8, 669:

    caput pallio,

    Petr. 17, 3: caput, Caes. ap. Plin. Ep. 3, 12, 13:

    jugulum simul pectusque,

    Ov. M. 13, 459:

    pedes,

    Suet. Aug. 78:

    dentes,

    Pers. 3, 101:

    ensem,

    Luc. 9, 830:

    sacra,

    to throw open, make accessible, Prop. 5, 9, 26:

    solum hiatu,

    to open, Ov. M. 5, 357 (with patere): homo retectus, i. e. deprived of his shield, Verg. A. 12, 374:

    retexit se umbo,

    Sil. 9, 109:

    terram retexit anima tua,

    Vulg. Ecclus. 47, 16.— Poet.:

    ubi Titan radiis retexerit orbem,

    i. e. shall make visible, show, reveal, Verg. A. 4, 119; 5, 65:

    retegente diem Lucifero,

    Ov. M. 8, 1: rebus luce retectis. Verg. A. 9, 461.—
    B.
    Trop., to disclose, discover, reveal:

    caecum domūs scelus omne retexit,

    Verg. A. 1, 356:

    arcanum consilium,

    Hor. C. 3, 21, 16:

    occulta conjurationis,

    Tac. A. 15, 74:

    timidi commenta animi,

    Ov. M. 13, 38:

    responsa deūm Trojanaque fata,

    id. ib. 13, 336:

    Pharsalica damna (clara dies),

    Luc. 7, 787:

    insidias,

    Claud. Laud. Stil. 2, 215.—
    * II.
    To cover again:

    plagam paleato luto,

    Pall. Nov. 7, 5.

    Lewis & Short latin dictionary > retego

  • 20 subficio

    suf-fĭcĭo ( subf-), fēci, fectum, 3, v. a. and n. [facio].
    I.
    Act.
    A.
    To put under or among.
    1.
    Of a building, to lay the foundation for: opus. Curt. 5, 1, 29 Zumpt. —
    2.
    Esp., to put into, dip in, dye, impregnate, imbue, tinge, lanam medicamentis, to impregnate, imbue, tinge, Cic. ap. Non. 386, 10, and 521, 19:

    (angues) ardentes oculos suffecti sanguine et igni,

    suffused, colored, Verg. A. 2, 210:

    maculis suffecta genas,

    Val. Fl. 2, 105:

    suffecta leto lumina,

    id. 1, 822; cf.:

    nubes sole suffecta,

    i. e. shone through, irradiated, Sen. Q. N. 1, 5, 11.—
    3.
    To give, affard, furnish, supply = suppeditare, hupechein (mostly poet.):

    (nebulae) sufficiunt nubes,

    Lucr. 6, 480:

    ut cibus aliam naturam sufficit ex se,

    id. 3, 704:

    haec aëra rarum Sufficiunt nobis,

    id. 2, 108:

    tellus Sufficit umorem,

    Verg. G. 2, 424:

    aut illae (salices) pecori frondem aut pastoribus umbras Sufficiunt saepemque satis et pabula melli,

    id. ib. 2, 435:

    ut (Hispania) Italiae cunctarum rerum abundantiam sufficiat,

    Just. 44, 1, 4:

    dux agmina sufficit unus turbanti terras,

    Sil. 1, 36; cf.:

    Horatius eos excursionibus sufficiendo adsuefacerat sibi fidere,

    by permitting to take part in, Liv. 3, 61, 12 Weissenb. ad loc.; Petr. 27.— Trop.:

    ipse pater Danais animos viresque secundas Sufficit,

    gives courage and strength, Verg. A. 2, 618; 9, 803.—
    4.
    To occupy with, employ in: Horatius eos (milites) excursionibus (dat.) sufficiendo proeliisque levibus experiundo assuefecerat sibi fidere, by employing them in sallies, etc., Liv. 3, 61.—
    B.
    To put in the place of, to substitute for another; and esp., to choose or elect in the place of any one (class.; esp. freq. of magistrates, e. g. of consuls;

    syn. subrogo): suffectus in Lucretii locum M. Horatius Pulvillus,

    Liv. 2, 8, 4: in Appii locum suffectus, Vatin. ap. Cic. Fam. 5, 10, 2:

    consul in sufficiendo collegā occupatus,

    Cic. Mur. 39, 85; cf.:

    ne consul sufficiatur,

    id. ib. 38, 82:

    censorem in demortui locum,

    Liv. 5, 31, 7:

    suffectis in loca eorum novis regibus,

    Just. 11, 10, 7:

    ipsae (apes) regem parvosque Quirites Sufficiunt,

    Verg. G. 4, 202:

    seu tribunos modo seu tribunis suffectos consules quoque habuit,

    Liv. 4, 8, 1:

    quia collegam suffici censori religio erat,

    id. 6, 27, 4; 6, 38, 10:

    quibus vitio creatis suffecti,

    id. 9, 7, 14; 10, 47, 1:

    filius patri suffectus,

    Tac. A. 4, 16:

    Conon Alcibiadi suffectus,

    Just. 5, 6, 1:

    sperante heredem suffici se proximum,

    Phaedr. 3, 10, 12.—Esp. in the phrase suffectus consul, a consul elected after the regular time, a vice-consul:

    quando duo ordinarii consules ejus anni alter morbo, alter ferro periisset, suffectum consulem negabant recte comitia habere posse,

    Liv. 41, 18, 16 Weissenb. ad loc.; Lampr. Alex. Sev. 43, 2; Tac. A. 3, 37 fin.; cf.:

    consulatus suffectus,

    Aus. Grat. Act. 14, 2, § 32.—
    2.
    Transf., to cause to take the place of, to supply instead of, to furnish as a substitute ( poet. and in post-Aug. prose):

    atque aliam ex aliā generando suffice prolem,

    Verg. G. 3, 65:

    septimo eosdem (dentes) decidere anno, aliosque suffici,

    Plin. 7, 16, 15, § 68:

    quattuor caeli partes in ternas dividunt et singulis ventos binos suffectos dant,

    Sen. Q. N. 5, 16, 2.—
    II.
    Neutr., to be sufficient, to suffice, avail for, meet the need of, satisfy (freq. and class.; syn. suppeto); constr. absol., with dat., ad, adversus, in, with inf., ut or ne; rarely with si.
    (α).
    Absol.:

    quamquam nec scribae sufficere nec tabulae nomina illorum capere potuerunt,

    Cic. Phil. 2, 7, 16:

    nec jam sufficiunt,

    Verg. A. 9, 515:

    idque (ferrum) diu Suffecit,

    id. ib. 12, 739:

    Romani quoad sufficere remiges potuerunt, satis pertinaciter secuti sunt,

    Liv. 36, 45, 2:

    non sufficiebant oppidani,

    id. 21, 8, 4:

    haec exempli gratiā sufficient,

    Quint. 9, 2, 56:

    non videntur tempora suffectura,

    id. 2, 5, 3:

    pro magistratibus, qui non sufficerent,

    Suet. Aug. 43:

    quīs non sufficientibus,

    Curt. 9, 4, 33.—With subject-clause:

    sufficit dicere, E portu navigavi,

    Quint. 4, 2, 41:

    non, quia sufficiat, non esse sacrilegium, sed quia, etc.,

    id. 7, 3, 9:

    suffecerit haec retulisse,

    Suet. Ner. 31; Mart. 9, 1, 8.—
    (β).
    With dat.: nec jam vires sufficere cuiquam, * Caes. B. G. 7, 20; cf.:

    vires concipit suffecturas oneri,

    Plin. 17, 22, 35, § 173:

    nec iis sufficiat imaginem virtutis effingere,

    Quint. 10, 2, 15:

    ac mihi quidem sufficeret hoc genus,

    id. 5, 10, 90:

    paucorum cupiditati cum obsistere non poterant, tamen sufficere aliquo modo poterant,

    Cic. Verr. 2, 5, 48, § 127:

    mons, hominum lacte et carne vescentium abunde sufficiebat alimentis,

    Liv. 29, 31, 9:

    hae manus suffecere desiderio meo,

    Curt. 4, 1, 25; 3, 6, 19:

    vires quae sufficiant labori certaminum,

    Quint. 10, 3, 3; cf.:

    summis operibus suffecturi vires,

    id. 2, 4, 33:

    pronuntiatio vel scenis suffectura,

    id. 10, 1, 119:

    quod opus cuicumque discendo sufficiet,

    id. 1, 9, 3:

    dominis sufficit tantum soli, ut relevare caput possint,

    Plin. Ep. 1, 24, 4.— Poet.:

    nec sufficit umbo Ictibus,

    Verg. A. 9, 810.—
    (γ).
    With ad: terra ingenito umore egens vix ad [p. 1792] perennes suffecit amnes, Liv. 4, 30:

    inopi aerario nec plebe ad tributum sufficiente,

    id. 29, 16:

    annus vix ad solacium unius anni,

    id. 10, 47:

    oppidani ad omnia tuenda non sufficiebant,

    id. 21, 8, 4:

    quomodo nos ad patiendum sufficiamus,

    id. 29, 17, 17; 21, 8, 4; 33, 10:

    ad quod si vires non suffecerint,

    Quint. 12, 1, 32.—
    (δ).
    With adversus:

    non suffecturum ducem unum et exercitum unum adversus quattuor populos,

    Liv. 10, 25.—
    (ε).
    With in:

    nec locus in tumulos nec sufficit arbor in ignes,

    Ov. M. 7, 613:

    ergo ego sufficiam reus in nova crimina semper?

    id. Am. 2, 7, 1.—
    (ζ).
    With inf.:

    nec nos obniti contra nec tendere tantum Sufficimus,

    Verg. A. 5, 22.—
    (η).
    With ut or ne:

    interim sufficit, ut exorari te sinas,

    Plin. Ep. 9, 21, 3:

    sufficit, ne ea, quae sunt vera, minuantur,

    id. ib. 9, 33, 11.—
    (θ).
    With si:

    sufficere tibi debet, si, etc.,

    Plin. Ep. 5, 1, 9:

    sufficere his credis, si probi existimentur,

    id. Pan. 88, 2.—Hence, P. a.: suffĭcĭens, entis, sufficient, adequate:

    aetas vix tantis matura rebus, sed abunde sufficiens,

    Curt. 3, 6, 19:

    testes,

    Dig. 29, 7, 8.— Sup.:

    unica et sufficientissima definitio,

    Tert. adv. Marc. 5, 2.

    Lewis & Short latin dictionary > subficio

См. также в других словарях:

  • UMBO — OTTO UMBEHR dit (1902 1980) Il est sans doute bien commode de distinguer, dans l’œuvre du photographe allemand Umbo, le travail de photojournaliste qui l’accapara sa vie durant de son œuvre personnelle, essentiellement celle qu’il réalisa au… …   Encyclopédie Universelle

  • Umbo — (* 18. Januar 1902 in Düsseldorf; † 13. Mai 1980 in Hannover; eigentlich Otto Maximilian Umbehr) war ein deutscher Fotograf und Fotojournalist. Umbo gilt neben László Moholy Nagy als der bedeutendste Fotograf des Bauhauses. Er ist Bauhaus Schüler …   Deutsch Wikipedia

  • Umbo — may refer to: *A shield boss *The Umbo of tympanic membrane a part of the human body *Umbo is the (often somewhat protruding) part of a Bivalve shell which was formed when the animal was a juvenile *Umbo was the name used by the German… …   Wikipedia

  • Umbo — Nombre de nacimiento Otto Maximilian Unbehr Nacimiento 18 de enero de 1902  Alemania, Düsseldorf …   Wikipedia Español

  • UMBO — ex Graeco ἄμβων, Aeol. ὄμβων, idem cum Umbilico, quae vox indidem orat. Hinc, quos in cylindris, qui non nullis ex beryllis fiebant, umbilicos Plinius, l. 37. c. 5. Solinus umbones, appellat, duo nempe utrinque capita, quae tales aurô… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • Umbo — Um bo, n.; pl. L. {Umbones}, E. {Umbos}. [L.] 1. The boss of a shield, at or near the middle, and usually projecting, sometimes in a sharp spike. [1913 Webster] 2. A boss, or rounded elevation, or a corresponding depression, in a palate, disk, or …   The Collaborative International Dictionary of English

  • umbo — ÚMBO s. n. 1. garnitură metalică centrală a unui scut. 2. protuberanţă. (< lat. umbo) Trimis de raduborza, 15.09.2007. Sursa: MDN …   Dicționar Român

  • umbo — 1921, from L. umbo shield boss, knob, projection …   Etymology dictionary

  • Umbo — (lat.), 1) was rund od. kegelförmig über einen Gegenstand hervorragt; 2) bes. der Buckel am Schild, s.d. S. 175; 3) das Zusammenfassen der Falten der Toga zu einem Knoten od. einer Wulst …   Pierer's Universal-Lexikon

  • umbo — parte saliente en el centro de una superficie redonda, especialmente de la membrana timpánica en el punto de inserción del mango del martillo Diccionario ilustrado de Términos Médicos.. Alvaro Galiano. 2010 …   Diccionario médico

  • umbo — [um′bō] n. pl. umbones [um bō′nēz] or umbos [L, akin to umbilicus,NAVEL] 1. the boss, or knob, at the center of a shield 2. something resembling this; specif., a) the elevation beside the hinge on each half of a bivalve shell b) the prominence on …   English World dictionary

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»