-
1 transcendo
transcendo, ĕre, scendi, scensum [trans + scando] [st1]1 [-] intr. - s'élever au-delà, monter en passant par-delà, monter par-dessus, passer d'un endroit à un autre, parvenir. [st1]2 - tr. - [abcl][b]a - gravir, franchir, escalader. - [abcl]b - dépasser, outrepasser, enfreindre, transgresser. - [abcl]c - aller au-delà, surpasser. - [abcl]d - Liv. passer sous silence, omettre.[/b]* * *transcendo, ĕre, scendi, scensum [trans + scando] [st1]1 [-] intr. - s'élever au-delà, monter en passant par-delà, monter par-dessus, passer d'un endroit à un autre, parvenir. [st1]2 - tr. - [abcl][b]a - gravir, franchir, escalader. - [abcl]b - dépasser, outrepasser, enfreindre, transgresser. - [abcl]c - aller au-delà, surpasser. - [abcl]d - Liv. passer sous silence, omettre.[/b]* * *Transcendo, transcendis, transcendi, transcensum, transcendere, Ex trans et scando compositum. Cic. Monter oultre, Passer oultre, Surpasser.\Nostrum nomen vel Caucasum hunc transcendere potuit. Cic. Nostre bruit et renommee est peu parvenir oultre Caucasus.\Alpes transcendere. Cic. Passer les Alpes. -
2 transcendo
trānscendo, scendī, scēnsum, ere [ trans + scando ]1) переходить, перебираться (in hostium naves Cs; in Campaniam L); перелезать (через) ( Caucăsum C); переправляться, переплывать (flumen L, T, Ap); совершать переход, переходить ( ad majora VP)2) переступать, перешагивать ( fossam Cs); выходить за пределы, нарушать (fines juris Lcr; prohibĭta T)3) опережать, превосходить ( facta alicujus Sil)aetāte t. aliquem SenT — быть долговечнее кого-л.t. aetatem primae juventae Col — выйти из возраста ранней юности -
3 transcendo
trānscendo (trānsscendo), scendī, scēnsum, ere (trans u. scando), I) intr. hinübersteigen, -schreiten, 1) eig.: ab asinis ad boves, Plaut.: in Italiam, Liv.: in hostium naves, Caes. – 2) übtr., übergehen, a) übh.: ex minore aetate in maiorem, Hyg. bei Gell. 16, 6, 15: iam haec censura ex foro in castra transcendit, Val. Max. 2, 9, 8. – b) in der Rede, ad maiora, Vell.: ad leviora, Quint.: ad ea, Tac.: ad testimonium illud Crassi a suspicionibus Aemiliani, Apul. – II) tr. etwas übersteigen, überschreiten, 1) eig.: maceriam, Caes.: ruinas, Liv.: saepem, Liv.: per semirutos partim scalis integros muros, Liv.: valles, Caes.: Caucasum, Cic.: Alpes, Ruf. Fest.: Rhenum, Liv. epit. u. Tac.: fluvium, Apul.: flumen Albim exercitu, Tac.: Ilissi amnis modicum fluentum, Apul. – 2) übtr.: a) überschreiten, übertreten, fines iuris, Lucr.: ordinem aetatis, Liv.: prohibita impune, Tac.: transcendendo media summa imis continuare, Liv.: nec declinari transcendique (umgangen werden) posse agmina fati et volumina, Gell. – b) übertreffen, facta, Sil.: annos factis, Sil.: florentes annos viribus, Sil.
-
4 transcendo
trānscendo (trānsscendo), scendī, scēnsum, ere (trans u. scando), I) intr. hinübersteigen, -schreiten, 1) eig.: ab asinis ad boves, Plaut.: in Italiam, Liv.: in hostium naves, Caes. – 2) übtr., übergehen, a) übh.: ex minore aetate in maiorem, Hyg. bei Gell. 16, 6, 15: iam haec censura ex foro in castra transcendit, Val. Max. 2, 9, 8. – b) in der Rede, ad maiora, Vell.: ad leviora, Quint.: ad ea, Tac.: ad testimonium illud Crassi a suspicionibus Aemiliani, Apul. – II) tr. etwas übersteigen, überschreiten, 1) eig.: maceriam, Caes.: ruinas, Liv.: saepem, Liv.: per semirutos partim scalis integros muros, Liv.: valles, Caes.: Caucasum, Cic.: Alpes, Ruf. Fest.: Rhenum, Liv. epit. u. Tac.: fluvium, Apul.: flumen Albim exercitu, Tac.: Ilissi amnis modicum fluentum, Apul. – 2) übtr.: a) überschreiten, übertreten, fines iuris, Lucr.: ordinem aetatis, Liv.: prohibita impune, Tac.: transcendendo media summa imis continuare, Liv.: nec declinari transcendique (umgangen werden) posse agmina fati et volumina, Gell. – b) übertreffen, facta, Sil.: annos factis, Sil.: florentes annos viribus, Sil.Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > transcendo
-
5 trānscendō
trānscendō dī, —, ere [trans + scando], to climb over, pass over, cross, overstep, surmount: in hostium navīs, Cs.: in finīs hostium, L.: per Vescinos in Campaniam, L.: vallīs, Cs.: Alpīs.— Fig., to pass over, pass by, overstep, transcend, transgress, violate: mos... iudicium... haec transcendere non potes, L.* * *transcendere, transcendi, transcensus Vclimb/step/go across/over; board; transgress; exceed; pass on, make transition -
6 transcendo
transcendo or trans-scendo, di, sum, 3, v. a. and n. [scando], to climb, pass, cross, or step over, to overstep, surmount.I.Lit. (freq. and class.; cf.: supero, transgredior).A.Neutr.:B.est periculum me ab asinis ad boves transcendere,
Plaut. Aul. 2, 2, 58:transcendere in hostium naves,
Caes. B. G. 3, 15; id. B. C. 1, 58:in Italiam (Hasdrubal),
Liv. 28, 42, 14:in fines hostium,
id. 3, 8, 4:in Latinum agrum,
id. 4, 53, 2:in Sedetanum agrum,
id. 28, 31, 7; cf.: per Vescinos in Campaniam Falernumque agrum, id. 10, 20, 1; 31, 29, 6; 36, 24, 4.—Act.: fossam transire et maceriam transcendere conantur. Caes. B. G. 7, 70:II. A.fossas,
id. B. C. 3, 46:valles,
id. ib. 1, 68:Caucasum,
Cic. Rep. 6, 20, 22:Alpes,
id. Cat. 4, 3, 6; Liv. 5, 34, 8; 5, 35, 1:Apenninum,
id. 22, 1, 1:Taurum,
Just. 11, 8, 2:flumen exercitu,
Tac. A. 4, 44:limen,
Prop. 1, 14, 19 et saep.—Neutr.:B.ad leviora,
to pass over, make a transition, Quint. 7, 1, 21:ad majora,
Vell. 2, 130, 3: ex minore aetate in majorem, Hyg. ap. Gell. 16, 6, 15. — Absol.:ut non abrupte cadere in narrationem, ita non obscure transcendere,
Quint. 4, 1, 79. —Act.:2.transcendere fines Juris,
to orerstep, transgress, Lucr. 3, 60:transcendere ordinem aetatis, naturae, moris Macedonum, juris gentium,
Liv. 40, 11, 7; cf. id. 40, 9, 8:prohibita impune,
Tac. A. 3, 54:nec declinari transcendique posse agmina fati,
Gell. 7 (6), 2, 5.— -
7 transcensus
1.transcensus, a, um, Part. of transcendo.2.transcensus, ūs, m. [transcendo], a climbing over, surmounting:II.scalarum,
Amm. 19, 5, 6; a crossing, Vulg. Isa. 16, 2.—Trop., a transition:ad meliora,
Hier. Ep. 119, 10. -
8 transcendentia
trānscendentia, ae, f. (transcendo), das Übersteigen, Überschreiten, Gromat. vet. 25, 30 u.a.
-
9 transcensio
trānscēnsio, ōnis, f. (transcendo) = ὑπερβατόν, die Überschreitung der gewöhnlichen Stellung der Wörter und Redeglieder, das Hyperbaton, eine gramm. u. rhet. Figur, Auct. carm. de fig. 160. p. 69 Halm. Isid. orig. 1, 36, 16.
-
10 transcensus
trānscēnsus, Abl. ū, m. (transcendo), das Hinübersteigen, scalarum, Hinaufsteigen auf L., Amm. 19, 5, 6: tr. Arnon, die Überfahrt über den Arnon, Vulg. Isai. 16, 2. – bildl., transcensus ad meliora, der Übergang zu einem besseren Leben, Hieron. epist. 119, 10. – als rhet. t.t. = ὑπερβατόν (s. trānscēnsio), Auct. carm. de fig. 160. p. 69 Halm.
-
11 transcendentia
trānscendentia, ae, f. (transcendo), das Übersteigen, Überschreiten, Gromat. vet. 25, 30 u.a.Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > transcendentia
-
12 transcensio
trānscēnsio, ōnis, f. (transcendo) = ὑπερβατόν, die Überschreitung der gewöhnlichen Stellung der Wörter und Redeglieder, das Hyperbaton, eine gramm. u. rhet. Figur, Auct. carm. de fig. 160. p. 69 Halm. Isid. orig. 1, 36, 16.Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > transcensio
-
13 transcensus
trānscēnsus, Abl. ū, m. (transcendo), das Hinübersteigen, scalarum, Hinaufsteigen auf L., Amm. 19, 5, 6: tr. Arnon, die Überfahrt über den Arnon, Vulg. Isai. 16, 2. – bildl., transcensus ad meliora, der Übergang zu einem besseren Leben, Hieron. epist. 119, 10. – als rhet. t.t. = ὑπερβατόν (s. transcensio), Auct. carm. de fig. 160. p. 69 Halm.Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > transcensus
-
14 transscendo
trānsscendo, transscēnsus, s. transcendo etc.Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > transscendo
-
15 supero
sŭpĕro, āvi, ātum, 1, v. n. and a. [id.].I. A.Lit. (very rare; syn. transcendo): maximo saltu superabit gravidus armatis equus, surmounted, leaped the wall, Enn. ap. Macr. S. 6, 2 (Trag. v. 97 Vahl.):B.sol superabat ex mari,
Plaut. Stich. 2, 2, 41:ripis superat mihi atque abundat pectus laetitia meum,
id. ib. 2, 1, 6:jugo superans,
passing over the summit, Verg. A. 11, 514:superat agger ad auras,
Stat. Th. 4, 458:(angues) superant capite et cervicibus altis,
Verg. A. 2, 219. —Trop. (freq. and class.).1.To have the upper hand or superiority, to be superior, to overcome, surpass (syn. vinco):2.denique nostra superat manus,
Plaut. Am. 1, 1, 80:quā (sc. virtute) nostri milites facile superabant,
Caes. B. G. 3, 14; 1, 40:numero militum,
Liv. 29, 30, 8; cf.:numero hostis, virtute Romanus superat,
id. 9, 32, 7:tantum superantibus malis,
id. 3, 16, 4:sorte,
id. 38, 36, 10:victor, superans animis,
Verg. A. 5, 473:hostes equitatu superare,
Nep. Ages. 3, 6:unde salo superant venti,
Prop. 3, 5 (4, 4), 29:superat sententia Sabini,
Caes. B. G. 5, 31:si superaverit morbus,
Plin. Ep. 7, 1, 3.—To exceed, be in excess, be superfluous; to be abundant, to abound (syn. supersum):3.in quo et deesse aliquam partem et superare mendosum est,
Cic. de Or. 2, 19, 83:pecunia superabat? at egebas,
id. Or. 67, 224:uter igitur est divitior? cui deest an cui superat?
id. Par. 6, 3, 49:quis tolerare potest, illis divitias superare, nobis rem familiarem etiam ad necessaria deesse?
Sall. C. 20, 11:cui quamquam virtus, gloria... superabant,
id. J. 64, 1:quae Jugurthae fesso superaverant,
had been too much for, id. ib. 70, 2:de eo quod ipsis superat,
Cic. Fin. 5, 15, 42:Quinto delegabo, si quid aeri meo alieno superabit et emptionibus,
id. Att. 13, 46, 3:superabat umor in arvis,
Lucr. 5, 804:superante multitudine,
Liv. 3, 5:cum otium superat,
id. 3, 17:num tibi superat superbia?
Plaut. Am. 2, 2, 86:gentis superant tibi laudes,
Tib. 4, 1, 28:dum superat gregibus juventas,
Verg. G. 3, 63:si superant fetus,
id. ib. 1, 189: quam facile tunc sit omnia impedire et quam hoc Caesari superet, non te fallit, perh. how exceedingly easy it would have been, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 5, 3 dub.—To be left over, to remain, survive (syn. supersum):II. A.quae superaverint animalia capta, immolant,
Caes. B. G. 6, 17:quod superaret pecuniae,
Cic. Verr. 2, 3, 84, § 195: quae arma superabunt, Pompon. ap. Cic. Att. 8, 12, A, § 4; Plaut. Truc. 5, 49:nihil ex raptis commeatibus superabat,
Liv. 22, 40, 8:pepulerunt jam paucos superantes,
id. 22, 49, 5:si de quincunce remota est Uncia, quid superat?
Hor. A. P. 328:sex superant versus,
Prop. 4 (5), 2, 57:pars quae sola mei superabit corporis, ossa,
Tib. 3, 2, 17; Plaut. Truc. prol. 20:superet modo Mantua nobis,
Verg. E. 9, 27: uter eorum vitā superarit, whichever survives, Caes. B. G. 6, 19:quae superaverint animalia,
id. ib. 6, 17:quid puer Ascanius? superatne et vescitur aurā?
Verg. A. 3, 339:captae superavimus urbi,
id. ib. 2, 643; Liv. 29, 7, 7:quid igitur superat, quod purgemus?
id. 45, 24, 1.—Lit.1.In gen.: in altisono Caeli clipeo temo superat Stellas, Enn. ap. Varr. L. L. 7, § 73 Müll. (Vahl. Enn. p. 119, om. stellas):2.tempestas summas ripas fluminis superavit,
Caes. B. C. 1, 48:ventosum aequor,
Ov. Ib. 591:fluvium,
Luc. 4, 150:mare,
Sen. Oet. 128:pedibus salsas lacunas,
Lucr. 3, 1031:munitiones,
Liv. 5, 8, 10:quas (Alpes) nullā dum viā superatas,
id. 5, 34, 6; 21, 26, 4; 21, 30, 5; 21, 38, 1;23, 45, 3: Tauro monte superato,
id. 35, 13, 4:montes,
Verg. G. 3, 270:Alpes cursu,
Luc. 1, 183:immensa montium juga,
Plin. Pan. 81, 1:Caucasum,
Curt. 7, 3, 22:hoc jugum,
Verg. A. 6, 676:fossas,
id. ib. 9, 314:summi fastigia tecti Ascensu,
id. ib. 2, 303; cf.:caprae gravido superant vix ubere limen,
id. G. 3, 317:retia saltu (vulpes),
Ov. M. 7, 767:tantum itineris,
to traverse, pass over, Tac. Agr. 33: regionem castrorum, to go past or beyond, Caes. B. C. 1, 69; cf. Cic. Tusc. 1, 19, 43:insidias circa ipsum iter locatas,
Liv. 2, 50, 6:collocatur in eo turris tabulatorum quae superaret fontis fastigium,
but so as to overtop, command, Hirt. B. G. 8, 41:superat (Parnassus) cacumine nubes,
Ov. M. 1, 317.—In partic.a.Naut. t. t., to sail by or past a place, a promontory, etc.; to double or weather a point, etc.; promontorium, Lucil. ap. Serv. Verg. A. 1, 244; Auct. B. Afr. 62, 3; Liv. 26, 26, 1; 30, 25, 6; 31, 23, 3; Tac. A. 15, 46 et saep.:b.Euboeam,
Nep. Them. 3, 3:cursu Isthmon,
Ov. Tr. 1, 11, 5:intima Regna Liburnorum et fontem Timavi,
Verg. A. 1, 244 Serv.— Poet., transf.: musarum scopulos, Enn. ap. Cic. Brut. 19, 76 (Ann. v. 223 Vahl.).—To rise above, exceed in height:B. 1.ut alibi umbilico tenus aqua esset, alibi genua vix superaret,
Liv. 36, 45, 9; cf.: posterior partes superat mensura priores, i. e. exceeds in size, Ov. M. 15, 378.—In gen.:2.non potest quaestus consistere, si eum sumptus superat,
Plaut. Poen. 1, 2, 74:ne sumptus fructum superet,
Varr. R. R. 1, 53:qui omnes homines supero atque antideo cruciabilitatibus animi,
Plaut. Cist. 2, 1, 3:virtute, laude, dignitate,
Cic. Planc. 2, 6 sq.:aut ingenio aut fortunā aut dignitate superari,
id. Lael. 3, 11:omnes homines constantiā et gravitate,
id. Fam. 1, 9, 16:doctrinā Graecia nos et omni litterarum genere superabat,
id. Tusc. 1, 1, 3:auctoritatis pondere et utilitatis ubertate,
id. de Or. 1, 44, 195; Hirt. B. G. 8, prooem. §4: aliquem nobilitate,
Ov. P. 3, 2, 56:Phoebum superare canendo,
Verg. E. 5, 9:omnes scelere,
Liv. 29, 8:aliquem dignitate vitae,
Nep. Alcib. 11, 2:aliquem ingenio, id. Dion, 4, 1: duritiā ferrum,
Ov. H. 2, 137:vel cursu superare canem vel viribus aprum,
Hor. Ep. 1, 18, 51:omnes in ceteris artibus,
Nep. Epam. 2, 2:summam spem civium incredibili virtute,
Cic. Lael. 3, 11:non dubitabam, quin hanc epistulam multi nuntii, fama denique esset ipsa tua celeritate superatura,
will outstrip, id. Q. Fr. 1, 1, 1.—In partic., in milit. lang., to overcome, subdue, conquer, vanquish (syn. debello):b.victis hostibus, quos nemo posse superari ratu'st,
Plaut. Am. 2, 2, 24:armatos ac victores,
Caes. B. G. 1, 40:maximas nationes,
id. ib. 3, 28;2, 24: quos integros superavissent,
id. B. C. 2, 5:bello superatos esse Arvernos et Rutenos a Q. Fabio Maximo,
id. B. G. 1, 45:si Helvetios superaverint Romani,
id. ib. 1, 17:Massilienses bis proelio navali superati,
id. B. C. 2, 22:clam ferro incautum superat,
Verg. A. 1, 350:bello superatus,
Ov. M. 12, 364:Asiam bello,
Nep. Ages. 4, 3:tota insula in unā urbe superata est,
Flor. 2, 6.—Transf., in gen.: quem (C. Curium) nemo ferro potuit superare nec auro, Enn. ap. Cic. Rep. 3, 3, 6 (Ann. v. 220 Vahl.):* A. * B.in quo (genere officii) etiam si multi mecum contendent, omnes facile superabo,
Cic. Fam. 5, 8, 4:si erum videt superare amorem,
Plaut. Aul. 4, 1, 7:hanc (orationem) assidua ac diligens scriptura superabit,
Cic. de Or. 1, 33, 150: si meam spem vis improborum fefellerit atque superaverit, id. Cat. 4, 11, 23:injurias fortunae facile veterum philosophorum praeceptis superabat,
id. Fin. 4, 7, 17:pareatur necessitati, quam ne dii quidem superant,
which even the gods are not above, not superior to, Liv. 9, 4, 16:casus omnes,
Verg. A. 11, 244:superanda omnis fortuna ferendo est,
id. ib. 5, 710:labores,
id. ib. 3, 368:difficultates omnes,
Vell. 2, 120, 4:cum incedendi nimietate jam superarer,
Amm. 19, 8, 6.—Hence, sŭpĕrans, antis, P. a. -
16 trans
trans, prep. with acc. [Sanscr. tar-, to put across; tiram, brink; Gr. terma, goal; Lat. terminus, etc.], across, over, beyond, on the farther side of.A.With verbs of motion:B.trans mare hinc venum asportet,
Plaut. Merc. 2, 3, 19; cf.:qui trans mare currunt,
Hor. Ep. 1, 11, 27:hominum multitudinem trans Rhenum in Galliam transducere,
Caes. B. G. 1, 35:vexillum trans vallum hostium traicere,
Liv. 25, 14, 4:trans vallum transicere signum,
id. 41, 4, 2; cf.:cineres transque caput jace,
Verg. E. 8, 102:trans Apenninum coloniis missis,
Liv. 5, 33, 9:curvos trans ripam miserat arcus,
Ov. M. 9, 114:Naevus trans Alpes usque transfertur,
Cic. Quint. 3, 12. —With verbs of rest: Germani trans Rhenum incolunt, [p. 1888] Caes. B. G. 1, 28:II.trans Tiberim hortos aliquos parare,
Cic. Att. 12, 19, 1:si scisset, sibi trans Euphratem esse pereundum,
id. Div. 2, 9, 22:domino trans ripam inspectante,
id. Mil. 27, 174:eo ipso tempore trans mare fui,
id. Inv. 1, 29, 45:trans flumen,
id. ib. 2, 31, 97:tuae res gestae ita notae sunt, ut trans montem Taurum etiam de Matrinio sit auditum,
id. Fam. 2, 15, 5:colonia, quae trans Padum omnia loca tenuere,
Liv. 5, 33, 10:omnibus ultra castra transque montis exploratis,
id. 22, 43, 7.—In composition, trans before vowels, except i, and the consonants b, c, f, g, p, r, t, and v remains unchanged; before i, j, d, l, m, and n the orthography varies between trans and trā, e. g. transdo and trado, transduco and traduco, etc.; the fuller form predominates in Cæsar. The s of trans disappears usually before another s, and always before sc, e. g. transilio, transcendo, transpicio, etc.; cf. Bramb. Aids to Lat. Orth. p. 38; Neue, Formenl. II. 734 sq.—B.As to its signification, trans denotes,1.Over, across; as, trado, traduco, transcurro, transeo, etc.—2.Through, through and through; as, transfigo, transigo, traicio, transadigo, etc.—3.Beyond, transalpinus. -
17 transcendentia
transcendentĭa, ae, f. [transcendo], a transcending, Aggen. ap. Front. p. 63 Goes. -
18 transgredior
trans-grĕdior, gressus, 3, v. dep. a. and n. [gradior], to step across, step over, climb over, go or pass over, cross (class.; syn.: transeo, transcendo).I.Lit.A.In gen.(α).Act.:(β).pomoerium,
Cic. Div. 1, 17, 33:Taurum,
id. Fam. 3, 8, 5; 11, 20, 2; id. Att. 5, 21, 7; Liv. 39, 54, 5; 21, 24, 1; 23, 33, 2; 10, 27, 1; Vell. 2, 63; Tac. H. 1, 89; 3, 56; Brut. ap. Cic. Fam. 11, 20, 2:flumen,
Caes. B. G. 2, 19:Padum,
Liv. 33, 22, 4:Rhenum,
Vell. 2, 120, 2:amnem Araxem ponte,
Tac. A. 13, 39 fin.:paludem,
Hirt. B. G. 8, 10:munitionem,
Caes. B. G. 7, 46: exanimatus concidit;hunc ex proximis unus jacentem transgressus, etc.,
id. ib. 7, 25:colonias,
to pass through, Tac. A. 3, 2.— Absol.: transgressos (sc. flumen) omnes recipit mons, Sall. Fragm. ap. Gell. 10, 26, 3 (id. H. 1, 66 Dietsch).—Neutr.:B.Galli Transalpini in Italiam transgressi,
Liv. 39, 45, 6:in Corsicam,
to cross over, sail over, id. 42, 1, 3:in Macedoniam,
Suet. Caes. 35:gens Rheno transgressa,
Tac. A. 12, 27.— Absol.:hunc Britanniae statum mediā jam aestate transgressus Agricola invenit,
Tac. Agr. 18:sol transgressus in Virginem,
Plin. 18, 18, 47, § 167; 2, 83, 85, § 199:Pompeius transgressus ad solis occasum,
id. 7, 26, 27, § 96:transgressus ad deos Augustus,
Vell. 2, 75, 3.—In partic., to go over to another party (Tacitean):II.transgredior ad vos, seu me ducem sen militem mavultis,
Tac. H. 4. 66:in partes Vespasiani,
id. ib. 4, 39:in partes alicujus,
id. Agr. 7.—Trop. (postAug.). [p. 1891](α).Act.:(β).Caesar dictator signis collatis quinquagies dimicavit, solus M. Marcellum transgressus, qui undequadragies dimicaverat,
going beyond, surpassing, Plin. 7, 25, 25, § 92:mensuram,
to go beyond, exceed, id. 7, 49, 50, § 160:juvenis necdum duodevicesimum transgressus annum,
Vell. 2, 7, 2; Val. Max. 2, 6, 8:alicujus viri mentionem,
to pass over, omit, Vell. 2, 108, 2:constantis amicitiae exemplum sine ullā ejus mentione,
Val. Max. 4, 7, ext. 2:utinam hercule possem quae deinde dicenda sunt, transgredi,
App. Mag. 74, p. 321, 16.—Esp., in eccl. Lat.: mandatum Dei,
to transgress, Vulg. Matt. 15, 3.—Neutr., to pass over, proceed:paulatim ab indecoris ad infesta transgrediebatur,
Tac. A. 3, 66:possumus et ad illos brevi deverticulo transgredi, quos, etc.,
Val. Max. 8, 1, 5; so id. 4, 2 init. -
19 transscendo
transscendo, ĕre, and its derivatives, v. transcendo, etc.
См. также в других словарях:
ТРАНСЦЕНДЕНТАЛЬНЫЙ — ТРАНСЦЕНДЕНТАЛЬНЫЙ, трансцендентальная, трансцендентальное; трансцендентален, трансцендентальна, трансцендентально (от лат. transcendo переступаю, перешагиваю) (филос.). прил., по знач. связанное в идеалистической философии с признанием… … Толковый словарь Ушакова
ТРАНСЦЕНДЕНТНЫЙ — ТРАНСЦЕНДЕНТНЫЙ, трансцендентная, трансцендентное; трансцендентен, трансцендентна, трансцендентно (от лат. transcendo переступаю, перешагиваю). 1. В идеалистической философии лежащий за пределами опыта, недоступный опытному познанию; ант.… … Толковый словарь Ушакова
Трансцендентальное — Кантианство … Википедия
ТРАНСЦЕНДЕНТАЛЬНЫЙ — [< лат. transcendens (transcendentis) выходящий за пределы] филос. у И. Канта: изначально присущий рассудку, не приобретенный из опыта; касающийся форм познания, а не его предмета и содержания. Ср. ТРАНСЦЕНДЕНТНЫЙ. Словарь иностранных слов.… … Словарь иностранных слов русского языка
ТРАНСЦЕНДЕНТНЫЙ — ТРАНСЦЕНДЕНТАЛЬНЫЙ или ТРАНСЦЕНДЕНТНЫЙ Философский термин, которым обозначается все, выходящее за пределы опыта и постигаемое лишь высшим умозрением. Словарь иностранных слов, вошедших в состав русского языка. Чудинов А.Н., 1910. ТРАНСЦЕНДЕНТНЫЙ… … Словарь иностранных слов русского языка
ԳԵՐԱԶԱՆՑԵՄ — (եցի.) NBH 1 0543 Chronological Sequence: Unknown date, 6c, 8c, 10c, 13c չ. ὐπερβάλλω, ὐπερβαίνω, ὐπερέχω excello, excedo, supero, transcendo Գերազանց լինել քան զայլս. յառաջել անցանել. առաւելուլ. եւ Զանցանել ըստ չափ. *Յերկաքանչիւրումն գերազանցէ… … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
ԶԱՆՑ — (զանցք.) NBH 1 0714 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical, 6c, 7c, 8c, 11c, 12c, 14c գ. Սաստկականն եւ հայցականն բառիս՝ Անց, անցք. որպէս Անցումն ըստ չափ սովորական. վարի ընդ բայս, եւ ʼի բաղադրութիւնս բայից, եւ դուն ուրեք առանձինն.… … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
ԶԱՆՑԱՆԵՄ — (զանցի, ցեր. կամ ցեայ, ցեար, ցեալ.) NBH 1 0715 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical, 5c, 6c, 11c չ. ὐπερβαίνω, ἁναβαίνω , ὐπερβάλλω, διαφέρω transcendo, excedo, antecello Անցանել ըստ չափն եւ ըստ սահմանն իրիք կարգի. գերազանցել.… … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
ՔԱՅԼԵՄ — (եցի.) NBH 2 0977 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical, 13c չ. βαδίζω (յորմէ լտ. vado. լծ. հյ. վազել.) gradior ὐπεραίνω transgredior, transcendo. Քայլափոխել. գնալ. ընթանալ. երթալ. յառաջել. կոխել. քաշել. ... *Ոչ կոխեն, այլ… … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)