to+exist

com-pārĕo ( conp-), ui, 2, v. n., to be perfectly evident or apparent, to appear, be visible (class.).

Prop.:

qui modo nusquam conparebas, nunc quom conpares peris,

Plaut. Aul. 4, 4, 2:

ita ego ad omnis conparebo tibi res benefactis frequens ( = in omnibus rebus),

id. Mil. 3, 1, 68: nec tamen ulla Comparebat avis, * Lucr. 6, 1220:

omnis suspitio in eos servos, qui non comparebant, commovebatur,

Cic. Clu. 64, 180:

repente comparuit incolumis,

Suet. Aug. 14 et saep.:

ornamenta orationis,

Cic. Or. 71, 234; cf. Nep. Cato, 3, 4:

nequaquam argenti ratio conparet,

agrees, is correct, Plaut. Trin. 2, 4, 16; Cic. Sull. 26, 73 Orell. N. cr. —

Meton. (effectus pro causa), to be present, be in existence, to exist:

et memor sum et diligens, ut quae imperes, conpareant,

may be done, Plaut. Am. 2, 1, 83:

signa et dona comparere omnia,

Cic. Verr. 2, 1, 50, § 132:

in Thucydide orbem modo orationis desidero, ornamenta comparent,

id. Or. 71, 234:

conquiri quae comparerent jussit,

Liv. 6, 1, 10; so id. 25, 40, 4; 32, 10, 3; 34, 35, 6; cf. id. 26, 30, 10; 27, 24, 8; Ov. M. 6, 410.

con-sto, stĭti, stātum (constātūrus, Sen. Clem. 1, 19, 3; Plin. 18, 5, 6, § 30; Luc. 2, 17; Mart. 10, 41, 5; Lact. Opif. Dei, 7, 11), 1, v. n.

To stand together, stand with some person or thing.

Lit. (very rare):

constant, conserunt sermones inter se drapetae,

Plaut. Curc. 2, 3, 11.—

Trop., to stand with, to agree with, be in accord or agreement, to correspond, fit.

With cum and abl. (cf. consisto, II. B. 3.):

considerabit, constetne oratio aut cum re aut ipsa secum,

Cic. Inv. 2, 14, 45:

sententiā non constare cum superioribus et inferioribus sententiis, etc.,

Auct. Her. 2, 10, 14.—

Absol.:

veri similis narratio erit, si spatia temporum, personarum dignitates, consiliorum rationes, locorum opportunitates constabunt,

Auct. Her. 1, 9, 16.—

With dat.:

si humanitati tuae constare voles,

Cic. Att. 1, 11, 1.—And esp. with sibi, to agree, accord with itself, to remain like one's self, be consistent:

in Oppianico sibi constare et superioribus consentire judiciis debuerunt,

Cic. Clu. 22, 60; so,

with consentire,

id. Univ. 3 init.; id. Fin. 2, 11, 35:

ut constare in vitae perpetuitate possimus nobismetipsis nec in ullo officio claudicare,

id. Off. 1, 33, 119; so,

sibi (opp. titubare),

Quint. 5, 7, 11:

sibi et rei judicatae,

Cic. Clu. 38, 106:

sibi,

Hor. Ep. 1, 14, 16; id. A. P. 127; cf.:

constat idem omnibus sermo,

Liv. 9, 2, 3.—

In the phrase ratio constat, mercantile t. t., the account agrees or is correct, is or proves right:

auri ratio constat: aurum in aerario est,

Cic. Fl. 28, 69:

quibus ratio impensarum constaret,

was correct, accurately kept, Suet. Ner. 30.—

In postAug. prose, esp. in the younger Pliny, transf. from the sphere of business:

mirum est, quam singulis diebus in urbe ratio aut constet aut constare videatur,

Plin. Ep. 1, 9, 1; cf. id. ib. 1, 5, 16; 3, 18, 10; 2, 4, 4; 7, 6, 4; id. Pan. 38, 4; Just. praef. § 5: eam condicionem esse imperandi, ut non aliter ratio [p. 439] constet, quam si uni reddatur, Tac. A. 1, 6 fin. —

With the access. idea of firmness, to stand firm, to remain immovable, unchanging, steadfast, to abide, last, endure, persevere, etc. (very freq. in all perr. and styles).

In gen.:

prius quam totis viribus fulta constaret hostium acies,

Liv. 3, 60, 9; cf.:

nec pugna deinde illis constare,

id. 1, 30, 10:

ut non color, non vultus ei constaret,

id. 39, 34, 7; cf.:

valetudo ei neque corporis neque animi constitit,

Suet. Calig. 50; and:

dum sanitas constabit,

Phaedr. 4, 24, 30:

non mentibus solum consipere, sed ne auribus quidem atque oculis satis constare poterant,

Liv. 5, 42, 3; cf.:

in ebrietate lingua non constat,

Sen. Ep. 83, 27:

mente vix constare,

Cic. Tusc. 4, 17, 39; cf. Liv. 8, 19, 6; 44, 20, 7:

quā in sententia si constare voluissent,

Cic. Fam. 1, 9, 14; cf. Caes. B. G. 5, 36 fin.:

numerus legionum constat,

id. ib. 7, 35:

ceteris exercitibus constare fidem,

Tac. H. 2, 96:

utrimque fides constitit,

kept their word, Liv. 37, 32, 13; 2, 13, 9.— Poet.: cum sint huc forsitan illa, Haec translata illuc;

summā tamen omnia constant,

i. e. the principal sum remains always the same, Ov. M. 15, 258:

postquam cuncta videt caelo constare sereno,

every thing continues in unbroken serenity, Verg. A. 3, 518:

constitit in nullā qui fuit ante color,

Ov. A. A. 1, 120.—

In partic.

Milit. t. t., to stop, halt: multitudinem procul hostium constare videtur, Sisenn. ap. Non. p. 273, 4.—

Of facts, reports, etc., to be established, settled, certain, manifest, evident, well known:

quae cum constent, perspicuum debet esse, etc.,

Cic. Tusc. 1, 17, 40:

eorum quae constant exempla ponemus, horum quae dubia sunt, exempla adferemus, id. mv 1, 38, 68: quod nihil nobis constat,

Caes. B. G. 7, 5:

cum et factum constet et nomen, qualia sint vocatur in dubium,

Cic. Part. Or. 12, 42; cf.:

cum factum constat, sed a quo sit factum in controversiam venit,

Quint. 7, 2, 8; and impers., with acc. and inf.:

mihi multa agitanti constabat, paucorum civium egregiam virtutem cuncta patravisse,

Sall. C. 53, 4; cf.:

quod omnibus constabat, hiemari in Gallia oportere,

Caes. B. G. 4, 29 fin., and Cic. Clu. 13, 38.—

Constat (constabat, constabit, etc., it is settled, established, undisputed, certain, well known, etc.), Cic. Mil. 6, 14; id. Quint. 29, 89; Caes. B. G. 3, 6; 3, 9 al.; Ov. M. 7, 533; Quint. 4, 2, 90 et saep.—So freq.: constat inter omnes, with acc. and inf., all agree, all are convinced:

sed tum nimis inter omnis constabat neminem esse resalutatum,

Cic. Phil. 2, 41, 106:

quae propositio in se quiddam continet perspicuum et quod constare inter omnis necesse est, hanc velle approbare et firmare nihil attinet,

in which all must agree, id. Inv. 1, 36, 62 dub. (B. and K. stare); Caes. B. G. 7, 44; Nep. Alcib. 1, 1; Quint. 6, 1, 8 et saep.; cf.

also: constare inter homines sapientissimos (for which, just after: omnium consensu sic esse judicatum),

Cic. de Or. 3, 1, 3:

inter suos,

Caes. B. G. 7, 47:

inter augures, Liv 10, 6, 7 et saep.: cum de Magio constet,

Cic. Att. 13, 10, 3; cf.:

de facto constat,

Quint. 7, 2, 7; so with de, id. 7, 2, 11; 4, 2, 5:

etsi non satis mihi constiterat, cum aliquāne animi mei molestiā an potius, etc.,

Cic. Fam. 13, 1, 1:

nec satis certum constare apud animum poterat, utrum, etc.,

Liv. 30, 28, 1:

quid cuique sit opus constare decet,

Quint. 3, 9, 8; so id. 3, 8, 25:

quid porro quaerendum est? Factumne sit? At constat. A quo? At patet,

Cic. Mil. 6, 15; so absol., id. Verr. 2, 3, 21, § 54.—

Of a resolve.

Impers.: mihi (ei) constat, = certum est, it is my ( his) fixed determination, I am determined, I am fully resolved (rare): mihi quidem constat, nec meam contumeliam, nec meorum ferre, Anton. ap. Cic. Phil. 13, 19, 42:

neque satis Bruto neque tribunis militum constabat, quid agerent,

were undecided, Caes. B. G. 3, 14:

ut nihil ei constet quod agat,

Cic. Tusc. 4, 15, 35.—

With the resolve as subject:

animo constat sententia,

Verg. A. 5, 748:

cum constitit consilium,

when my mind was fully made up, Cic. Att. 8, 11, 1.—

In gen., as opp. to that which has no existence, to exist, be, abide (esp. in Lucr.):

(corpora) quoniam fragili naturā praedita constant,

Lucr. 1, 582; 1, 246; 1, 510 et saep.:

antiquissimi fere sunt, quorum quidem scripta constent,

Cic. de Or. 2, 22, 93; id. Verr. 2, 2, 76, § 187: qui sine manibus et pedibus constare deum posse decreverunt, id. N. D. 1, 33, 92:

si ipsa mens constare potest vacans corpore,

id. ib. 1, 10, 25.—

With ex, in, de, or the abl. (in Cic. only with ex; cf. Madv. ad Cic. Fin. 4, 8, 19), to consist in or of, to be composed of, to rest upon something, etc.

With ex (very freq. in prose and poetry):

fulminis ignem e parvis constare figuris,

Lucr. 2, 385:

homo ex animo constat et corpore,

Cic. N. D. 1, 35, 98;

id. Fin. l. l.: simplex (jus) e dulci constat olivo,

Hor. S. 2, 4, 64:

ea virtus, quae constat ex hominibus tuendis,

Cic. Off. 1, 44, 157 et saep.—

With in and abl. (very rare):

victoriam in earum cohortium virtute constare,

Caes. B. C. 3, 89 fin.; Nep. Att. 14 fin. —

With de:

partus duplici de semine,

Lucr. 4, 1229.—

With abl. (freq. in Lucr. and Quint.):

aeterno quia constant semine quaeque,

Lucr. 1, 221; 1, 484; 1, 518 et saep.:

agri campis, vineis, etc.,

Plin. Ep. 3, 19, 5:

constat tota oratio longioribus membris, brevioribus periodis,

Quint. 9, 4, 134; 5, 10, 63 et saep.:

causa constat aut unius rei controversiā aut plurium,

id. 3, 10, 1. omnis disciplina memoriā, id. 11, 2, 1. omne jus aut scripto aut moribus, id. 12, 3, 6 et saep.—

Mercantile t. t., like our phrase, to stand at, i. e. to cost; constr. with abl.. gen., etc., of price (cf. Zumpt, Gr. § 444).

Lit.

With abl.:

ut unae quadrigae Romae constiterint quadringentis milibus,

Varr. R. R. 2, 1, 14; Suet. Vit. 19:

filius auro,

Plaut. Truc. 2, 6, 57:

navis gratis,

Cic. Verr. 2, 5, 19, § 48 (al. stare):

HS. sex milibus tibi constant,

id. ib. 2, 4, 12, §

28: tanto nobis deliciae,

Plin. 12, 18, 41, § 84:

magno tibi,

Plin. Ep. 2, 6, 4:

parvo,

Pall. Febr. 9, 12; cf.

gratis,

Sen. Ep. 104, 34; Aug. Serm. 385, 6.—

With gen.:

(ambulatiuncula) prope dimidio minoris constabit isto loco,

Cic. Att. 13, 29, 2; Suet. Ner. 27 fin.:

quanti funus,

id. Vesp. 19; Juv. 7, 45.—

With adv.: quod mihi constat carius, Lucil. ap. Non. p. 272, 25; so,

vilissime,

Col. 9, 1. 6.—

With sup.:

cujus area super HS. millies constitit,

Suet. Caes. 26.—

Trop.:

edocet, quanto detrimento et quot virorum fortium morte necesse sit constare victoriam,

Caes. B. G. 7, 19:

odia constantia magno,

Ov. H. 7, 47:

imperia pretio quolibet constant bene,

Sen. Phoen. 664.—Hence, constans, antis, P. a. (acc. to II. 1.), standing firm, firm, unchangeable, constant, immovable, uniform, fixed, stable, invariable (freq. and class.).

Lit.:

mellis constantior est natura (sc. quam aquae),

Lucr. 3, 192:

constans uva contra tenorem unum algoris aestusve,

Plin. 14, 2, 4, § 27:

cujus in indomito constantior inguine nervus, Quam nova arbor, etc.,

Hor. Epod. 12, 19:

cursus certi et constantes,

Cic. N. D. 3, 9, 24; cf.:

constans reversio stellarum (with conveniens),

id. ib. 2, 21, 54:

constantissimus motus lunae,

id. Div. 2, 6, 17:

nihil (mundo) motu constantius,

id. N. D. 3, 9, 23; 2, 21, 54:

constanti vultu graduque,

Liv. 5, 46, 3: aetas, the mature age (of an adult), Cic. Sen. 10, 33; cf.:

constans aetas, quae media dicitur,

id. ib. 20, 76:

aetate nondum constanti,

Suet. Galb. 4:

pax,

firm, secure, Liv. 6, 25, 6:

fides,

Hor. C. 3, 7, 4:

an ire comminus et certare pro Italiā constantius foret,

safer, Tac. H. 3, 1. —

Agreeing or accordant with itself, consistent, harmonious:

quemadmodum in oratione constanti, sic in vitā omnia sint apta inter se et convenientia,

Cic. Off. 1, 40, 144:

nihil intellego dici potuisse constantius,

id. Tusc. 5, 9, 25; cf.:

incredibilia an inter se constantia,

Quint. 5, 4, 2:

rumores,

Cic. Fam. 12, 9, 1:

constans parum memoria hujus anni,

Liv. 10, 37, 13:

constans fama erat,

Suet. Caes. 6; so,

opinio,

id. Tib. 39; id. Vesp. 4 al.—

Trop., intellectually or morally certain, sure, steadfast, constant, faithful, steady, unchanging:

firmi et stabiles et constantes amici,

Cic. Lael. 17, 62; cf. Nep. Lys. 2, 2:

quem hominem? Levem? imo gravissimum. Mobilem? imo constantissimum,

Cic. Rosc. Com. 16, 49; cf. opp. varium, id. Fragm. ap. Quint. 6, 3, 48 Spald.:

pater amens at is quidem fuit omnium constantissimus,

a very constant, steadfast man, Cic. Rosc. Am. 14, 41; cf.:

prudens et constans (testis),

Quint. 5, 7, 26; and under adv.:

(Helvidius Priscus) recti pervicax, constans adversus metus,

Tac. H. 4, 5 fin.:

constans Fortuna tantum in levitate suā,

Ov. Tr. 5, 8, 18; cf.: neque fidei constans, neque strenuus in perfidiā, Tac. H. 3, 57:

constantior In vitiis, etc.,

Hor. S. 2, 7, 18.— Adv.: constanter.

(Acc. to A.) Firmly, immovably, steadily, constantly:

manere in suo statu,

Cic. Univ. 13: constanter ac perpetuo placet consilium, Brut. ap. Cic. Ep. ad Brut. 1, 16, 9:

vitiis gaudere constanter,

Hor. S. 2, 7, 6.— Comp.:

ut maneamus in perspicuis firmius et constantius,

Cic. Ac. 2, 14, 45.— Sup.:

impetus caeli constantissime conficiens vicissitudinis anniversarias,

Cic. N. D. 2, 38, 97.—

Harmoniously, evenly, uniformly, consistently:

constanter et aequaliter ingrediens oratio,

Cic. Or. 58, 198:

sibi constanter convenienterque dicere,

id. Tusc. 5, 9, 26; cf. id. ib. 5, 9, 24; in comp., id. ib. 5, 9, 25; in sup., id. ib. 5, 8, 23; id. Ac. 2, 3, 9; so,

hi constanter omnes nuntiaverunt,

with one voice, unanimously, Caes. B. G. 2, 2:

aequabilius atque constantius sese res humanae haberent,

Sall. C. 2, 3:

aequabilius atque constantius regere provincias,

Tac. A. 15, 21 fin. —

(Acc. to B.) Steadily, calmly, tranquilly, sedately:

constanter ac non trepide pugnare,

Caes. B. G. 3, 25; cf.

agere, Auct. B. Afr. 84: proelium inire,

Suet. Vesp. 4; id. Tib. 19:

constanter et sedate ferre dolorem,

Cic. Tusc. 2, 20, 46:

constanter et libere se gerere,

id. Att. 4, 16, 9:

constanter prudenterque fit,

id. Tusc. 4, 6, 12:

constanter delata beneficia (with judicio, considerate, and opp. repentino quodam impetu),

id. Off. 1, 15, 49.— Comp.:

cetera exsequi,

Suet. Aug. 10:

acrius quam constantius proelium inire,

Curt. 4, 6, 14.— Sup.:

amicitias retinere,

Suet. Aug. 66; id. Tib. 45 al.

con-tŭbernĭum, ii, n. [taberna].

Abstr.

In milit. lang. (cf. contubernalis, I.).

Tent-companionship, a dwelling together in a tent:

legionum,

with the legions, Tac. A. 1, 41; id. H. 2, 80.—

Concr., a body of soldiers occupying a tent together, a mess, squad:

erant decani decem militibus propositi, qui nunc caput contubernii vocantur,

Veg. Mil. 2, 8; 2, 13.—

The intercourse of a young man and the general accompanied by him in war, attendance, Cic. Planc. 11, 27; Sall. J. 64, 4; Liv. 42, 11, 7; Tac. Agr. 5 al.—

Transf. from the sphere of milit. operations.

The accompanying, attendance (of teachers, friends, etc.), Suet. Aug. 89; id. Tib. 14; 56; Tac. Or. 5 al.—

In partic.,

The marriage of slaves, Col. 12, 1, 2; Curt. 5, 5, 20; Dig. 40, 4, 59.—

Ironically, in distinction from conubium:

contubernium muliebris militiae,

concubinage, Cic. Verr. 2, 5, 40, § 104; Petr. 92, 4; Suet. Caes. 49 al. —

Of animals, a dwelling together, Phaedr. 2, 4, 4; cf.:

si hominis contubernium passa est (bestia immanis),

Sen. Ira, 3, 8, 2.—

Trop.:

felicitatis et moderationis dividuum contubernium est,

dwell not, exist not together, Val. Max. 9, 5 fin. —

Concr. (acc. to I. A. and B.).

A common wartent, Caes. B. C. 3, 76; Tac. A. 1, 17; 1, 41 al.—

Transf., the dwelling of different persons, Suet. Calig. 10; 22; id. Ner. 34.—

The dwelling of a couple who are slaves, a slave dwelling, Tac. H. 1, 43; 3, 74.—

Of bees, Plin. 11, 11, 10, § 26.

ex-sisto or existo, stĭti, stĭtum, 3, v. n. ( act. August. Civ. D. 14, 13), to step out or forth, to come forth, emerge, appear (very freq. and class.).

Prop.

In gen.:

e latebris,

Liv. 25, 21, 3:

ab inferis,

Cic. Verr. 2, 1, 37, § 94; Liv. 39, 37, 3:

anguem ab ara exstitisse,

Cic. Div. 2, 80 fin.; cf.: vocem ab aede Junonis ex arce exstitisse (shortly before: voces ex occulto missae; and:

exaudita vox est a luco Vestae),

id. ib. 1, 45, 101:

est bos cervi figura, cujus a media fronte inter aures unum cornu exsistit excelsius,

Caes. B. G. 6, 26, 1:

submersus equus voraginibus non exstitit,

Cic. Div. 1, 33, 73; cf. id. Verr. 2, 4, 48, § 107:

nympha gurgite medio,

Ov. M. 5, 413:

hoc vero occultum, intestinum ac domesticum malum, non modo non exsistit, verum, etc.,

does not come to light, Cic. Verr. 2, 1, 15, § 39.—

In partic., with the accessory notion of originating, to spring, proceed, arise, become:

vermes de stercore,

Lucr. 2, 871:

quae a bruma sata sunt, quadragesimo die vix exsistunt,

Varr. R. R. 1, 34, 1:

ut si qui dentes et pubertatem natura dicat exsistere, ipsum autem hominem, cui ea exsistant, non constare natura, non intelligat, etc.,

Cic. N. D. 2, 33 fin.:

ex hac nimia licentia ait ille, ut ex stirpe quadam, exsistere et quasi nasci tyrannum,

id. Rep. 1, 44; id. Off. 2, 23, 80; cf.:

ex luxuria exsistat avaritia necesse est,

id. Rosc. Am. 27, 75;

ut exsistat ex rege dominus, ex optimatibus factio, ex populo turba et confusio,

id. Rep. 1, 45:

ut plerumque in calamitate ex amicis inimici exsistunt,

Caes. B. C. 3, 104, 1;

for which: videtisne igitur, ut de rege dominus exstiterit? etc.,

Cic. Rep. 2, 26:

ex quo exsistit id civitatis genus,

id. ib. 3, 14:

hujus ex uberrimis sermonibus exstiterunt doctissimi viri,

id. Brut. 8, 31; cf. id. Or. 3, 12:

ex qua (disserendi ratione) summa utilitas exsistit,

id. Tusc. 5, 25, 72:

sermo admirantium, unde hoc philosophandi nobis subito studium exstitisset,

id. N. D. 1, 3, 6:

exsistit hoc loco quaestio subdifficilis,

id. Lael. 19, 67:

magna inter eos exsistit controversia,

Caes. B. G. 5, 28, 2:

poëtam bonum neminem sine inflammatione animorum exsistere posse,

Cic. de Or. 2, 46 fin.: exsistit illud, ut, etc., it ensues, follows, that, etc., id. Fin. 5, 23, 67; cf.:

ex quo exsistet, ut de nihilo quippiam fiat,

id. Fat. 9, 18.

Transf., to be visible or manifest in any manner, to exist, to be:

ut in corporibus magnae dissimilitudines sunt, sic in animis exsistunt majores etiam varietates,

Cic. Off. 1, 30, 107:

idque in maximis ingeniis exstitit maxime et apparet facillime,

id. Tusc. 1, 15, 33:

si exstitisset in rege fides,

id. Rab. Post. 1, 1:

cujus magnae exstiterunt res bellicae,

id. Rep. 2, 17:

illa pars animi, in qua irarum exsistit ardor,

id. Div. 1, 29, 61:

si quando aliquod officium exstitit amici in periculis adeundis,

id. Lael. 7, 24 et saep.:

neque ullum ingenium tantum exstitisse dicebat, ut, etc.,

Cic. Rep. 2, 1; cf.:

talem vero exsistere eloquentiam, qualis fuit in Crasso, etc.,

id. de Or. 2, 2, 6;

nisi Ilias illa exstitisset,

id. Arch. 10, 24:

cujus ego dignitatis ab adolescentia fautor, in praetura autem et in consulatu adjutor etiam exstitissem,

id. Fam. 1, 9, 11; cf.:

his de causis ego huic causae patronus exstiti,

id. Rosc. Am. 2, 5:

timeo, ne in eum exsistam crudelior,

id. Att. 10, 11, 3:

sic insulsi exstiterunt, ut, etc.,

id. de Or. 2, 54, 217.

ex-sto ( ext-), āre, v. n. ( part. fut. exstaturus, Plin. 17, 22, 35, § 7; Pand. 47, 2, 78 al.), to stand out or forth, to project, to stand above.

Prop.:

(milites) cum capite solo ex aqua exstarent,

Caes. B. G. 5, 18, 5;

for which: super aequora celso collo,

Ov. M. 11, 358:

aquis (navis),

id. Tr. 5, 11, 14; cf. absol., Caes. B. C. 1, 62, 2:

ferrum de pectore,

Ov. M. 9 128:

de arbore (surculus),

Col. 5, 11, 5:

ossa sub incurvis lumbis,

Ov. M. 8, 807:

aedificia modice ab humo exstantia,

Plin. 6, 22, 24, § 89:

paulum supra terram,

Gell. 19, 13, 3.— Poet. with acc.:

aliquem,

to overtop, Stat. S. 1, 2, 116.—

Trop. (syn.: emineo, eniteo), to be prominent, stand forth, be conspicuous:

quo magis id, quod erit illuminatum. exstare atque eminere videatur,

Cic. de Or. 3, 26, 101:

haec enitere et exstare aliquatenus,

Quint. 8, 5, 29:

arma tubaeque sonent, vox et tua noctibus exstet,

predominate, be heard above, Val. Fl. 5, 252.—

Meton. (causa pro effectu), to be visible, show itself, appear; [p. 705] to be extant, to exist, to be (most freq., esp. of inanim. and abstr. subjects):

hominum nemo exstat, qui, etc.,

Plaut. Trin. 2, 4, 142:

auctor doctrinae ejus non exstat,

Liv. 1, 18, 2. pecunia, cujus auctor non exstat, Quint. 7, 2, 57:

Sarmenti domina exstat,

still lives, Hor. S. 1, 5, 55:

exstant hujus fortitudinis impressa vestigia,

Cic. Balb. 5, 13:

exstant epistolae Philippi ad Alexandrum,

id. Off. 2, 14, 48:

litterae,

id. Inv. 1, 39, 70:

leges,

id. Rep. 5, 2 fin.:

orationes,

Quint. 10, 7, 30: clarorum virorum non minus otii quam negotii rationem exstare oportere, Cato ap. Cic. Planc. 27, 66:

sine oculis non potest exstare officium et munus oculorum,

Cic. Div. 1, 32, 71; 2, 52, 107:

video hoc in numero neminem, cujus non exstet in me suum meritum,

id. Planc. 1, 2:

studium nostrum,

id. Fam. 1, 8, 7.—

Impers., with a subject or rel.-clause (very rare):

quem vero exstet et de quo sit memoriae proditum eloquentem fuisse, etc.,

Cic. Brut. 15, 57:

apparet atque exstat, utrum simus earum (artium) rudes an didicerimus,

id. de Or. 1, 16, 72 —Hence, ex-stans, ntis, P. a., projecting, prominent; comp. partes exstantiores, Cael. Aur. Tard. 5, 1, 3.

ex-sto ( ext-), āre, v. n. ( part. fut. exstaturus, Plin. 17, 22, 35, § 7; Pand. 47, 2, 78 al.), to stand out or forth, to project, to stand above.

Prop.:

(milites) cum capite solo ex aqua exstarent,

Caes. B. G. 5, 18, 5;

for which: super aequora celso collo,

Ov. M. 11, 358:

aquis (navis),

id. Tr. 5, 11, 14; cf. absol., Caes. B. C. 1, 62, 2:

ferrum de pectore,

Ov. M. 9 128:

de arbore (surculus),

Col. 5, 11, 5:

ossa sub incurvis lumbis,

Ov. M. 8, 807:

aedificia modice ab humo exstantia,

Plin. 6, 22, 24, § 89:

paulum supra terram,

Gell. 19, 13, 3.— Poet. with acc.:

aliquem,

to overtop, Stat. S. 1, 2, 116.—

Trop. (syn.: emineo, eniteo), to be prominent, stand forth, be conspicuous:

quo magis id, quod erit illuminatum. exstare atque eminere videatur,

Cic. de Or. 3, 26, 101:

haec enitere et exstare aliquatenus,

Quint. 8, 5, 29:

arma tubaeque sonent, vox et tua noctibus exstet,

predominate, be heard above, Val. Fl. 5, 252.—

Meton. (causa pro effectu), to be visible, show itself, appear; [p. 705] to be extant, to exist, to be (most freq., esp. of inanim. and abstr. subjects):

hominum nemo exstat, qui, etc.,

Plaut. Trin. 2, 4, 142:

auctor doctrinae ejus non exstat,

Liv. 1, 18, 2. pecunia, cujus auctor non exstat, Quint. 7, 2, 57:

Sarmenti domina exstat,

still lives, Hor. S. 1, 5, 55:

exstant hujus fortitudinis impressa vestigia,

Cic. Balb. 5, 13:

exstant epistolae Philippi ad Alexandrum,

id. Off. 2, 14, 48:

litterae,

id. Inv. 1, 39, 70:

leges,

id. Rep. 5, 2 fin.:

orationes,

Quint. 10, 7, 30: clarorum virorum non minus otii quam negotii rationem exstare oportere, Cato ap. Cic. Planc. 27, 66:

sine oculis non potest exstare officium et munus oculorum,

Cic. Div. 1, 32, 71; 2, 52, 107:

video hoc in numero neminem, cujus non exstet in me suum meritum,

id. Planc. 1, 2:

studium nostrum,

id. Fam. 1, 8, 7.—

Impers., with a subject or rel.-clause (very rare):

quem vero exstet et de quo sit memoriae proditum eloquentem fuisse, etc.,

Cic. Brut. 15, 57:

apparet atque exstat, utrum simus earum (artium) rudes an didicerimus,

id. de Or. 1, 16, 72 —Hence, ex-stans, ntis, P. a., projecting, prominent; comp. partes exstantiores, Cael. Aur. Tard. 5, 1, 3.

inter-cēdo, cessi, cessum, 3, v. n., to go or come between, to intervene, to be between (syn. intervenio).

Lit.

In gen.:

si quis intercedat tertius,

Plaut. Most. 5, 1, 56:

intercedente lunā,

Plin. 2, 11, 8, § 49:

palus intercedebat,

Caes. B. G. 7, 26:

sylvae paludesque intercedebant,

id. ib. 5, 52:

inter singulas legiones impedimentorum magnum numerum intercedere,

id. ib. 2, 17, 2.—

In partic.

To occur, happen, come to pass:

saepe in bello parvis momentis magni casus intercedunt,

Caes. B. C. 1, 21:

inter bellorum curas res parva intercessit,

Liv. 34, 1:

nullum dictum intercessit,

Cic. Fam. 1, 9.—

Trop.

Of time, to intervene, pass:

vix annus intercesserat, cum, etc.,

Cic. de Or. 2, 21:

intercessere pauci dies,

Liv. 2, 64:

nox nulla intercessit,

Cic. Cat. 1, 2:

una nox intercesserat,

id. Verr. 2, 2, 36; id. Clu. 20.—

To be, exist, or come between persons.

In order or rank:

etsi nemo intercedebat, etc.,

Cic. Brut. 47, 173.—

In feelings or conduct:

ira inter eas intercessit,

Ter. Hec. 3, 1, 25:

tacebit dum intercedat familiaritas,

as long as our friendship lasts, id. Phorm. 4, 1, 17:

inter nosmetipsos vetus usus intercedit,

Cic. Fam. 13, 23, 1:

ut ei cum genere humano quasi civile jus intercederet,

id. Fin. 3, 20:

nisi intercederent mihi inimicitiae cum istius mulieris viro,

id. Cael. 13:

inter nos officia paria intercedunt,

id. Fam. 13, 65, 1; Nep. Att. 20:

huic cum reliquis... bella intercesserant,

Caes. B. G. 5, 11.—

To interpose one ' s credit, become surety for a person:

promisit, intercessit, dedit,

Cic. Att. 1, 16:

pro aliquo,

id. Phil. 2, [p. 978] 18, 45:

pro aliquo magnam pecuniam,

to procure for a person by becoming surety for him, id. Att. 6, 1, 5:

in omni genere negotiorum et obligationum... intercedere mulieres prohibentur,

Paul. Sent. 2, 11, 1. —

To oppose, withstand, protest against; of the tribunes of the people, who interposed their veto against a decree of the senate:

cum intercedere vellent rogationi,

Cic. Or. 2, 47:

nisi mihi levissimus tribunus plebis intercessisset,

id. Leg. 3, 8:

ea lege, qua intercedi de provinciis non licebit,

id. Prov. Cons. 8:

ea quae de reductione regis scripta est auctoritas, cui scis intercessum esse,

id. Fam. 1, 7:

praetori,

Liv. 38, 60:

tribuni plebis intercedentes pro se (Caesare),

Suet. Caes. 30; cf. At. Cap. ap. Gell. 4, 14, 6. This right of protest was also possessed by other magistrates; v. Varr. ap. Gell. 14, 7; Ascon. ap. Pis. 26; Liv. 5, 9.—So fig.:

si status condictus cum hoste intercedit dies, tamen est eundum,

Plaut. Curc. 1, 1, 7.—

In gen., to interpose, interfere.

For or in behalf of a person, to intercede, interpose:

cum enim vestra auctoritas intercessisset, ut ego regem tuerer,

Cic. Fam. 15, 2, 4; Suet. Dom. 11.—

To obstruct, hinder, interrupt:

si nulla aegritudo huic gaudio intercesserit,

Ter. And. 5, 5, 5:

intercessit et, quominus in acta sua juraretur, ut ne mensis September Tiberius vocaretur,

Suet. Tib. 26:

de cognomine intercessit Augustus,

id. ib. 17:

non quia intercedendum putem imaginibus,

Tac. Agr. 46:

consilio,

id. H. 1, 19:

parens noster privatas gratiarum actiones cohibet, intercessurus etiam publicis,

Plin. Pan. 4:

intercedere casibus, occursare fortunae,

id. ib. 25 fin.:

iniquitatibus magistratuum,

id. ib. 80, 4; Plin. 32, 1, 1, § 4.

nusquam, adv. [ne-usquam], nowhere, in no place.

Lit.:

nusquam invenio Naucratem,

Plaut. Am. 4, 1, 6:

fratrem nusquam invenio gentium,

Ter. Ad. 4, 2, 1; Plaut. Am. 2, 1, 73:

sive est illa scripta uspiam, sive nusquam,

Cic. Leg. 1, 15, 42; Liv. 1, 38; Verg. A. 4, 373:

nolite arbitrari me, cum a vobis discessero, nusquam aut nullum fore,

Cic. Sen. 22, 79 et saep.:

nusquam non,

everywhere, Plin. 24, 1, 1, § 1: nusquam alibi, nowhere else, Cic. Ac. prooem. 2, 32, 103; Liv. 39, 38, 1; 43, 9, 4:

nusquam quidquam,

nothing whatever, Plaut. As. 3, 3, 41.—

Transf.

On no occasion, nowhere, in nothing:

nusquam equidem quicquam deliqui,

Plaut. Men. 5, 2, 30:

praestabo sumptum nusquam melius poni posse,

Cic. Q. Fr. 3, 1, 2.—

With verbs of motion, no whither, to no place, Plaut. Mil. 2, 5, 43; Ter. Eun. 2, 2, 50:

nusquam abeo,

id. Ad. 2, 2, 38; Auct. Her. 2, 2, 3.—

To or for nothing:

ut ad id omnia referri oporteat, ipsum autem nusquam,

Cic. Fin. 1, 9, 29:

plebem nusquam alio natam, quam ad serviendum,

Liv. 7, 18; so,

nusquam alio,

id. 4, 54, 7.—

Nusquam esse, not to exist, not to be (mostly poet. and in postclass. prose), Plaut. Mil. 4, 4, 62:

ergo nunc Dama sodalis Nusquam est,

Hor. S. 2, 5, 101; Dig. 47, 2, 38; Cic. Tusc. 1, 6, 11.

sum, fui, esse (2d pers. es, but usu. es in Plaut and Ter; old forms, indic. pres. esum for sum, acc. to Varr. L. L. 9, § 100 Mull.: essis for es, Att. ap. Non. 200, 30, or Trag. Rel. p. 283 Rib.: simus for sumus, used by Augustus, acc. to Suet. Aug. 87; fut. escit for erit, XII. Tab. ap. Gell. 20, 1, 25:

esit, XII. Tab. ap. Fest. s. v. nec, p. 162 Mull.: escunt for erunt,

Cic. Leg. 2, 24, 60, 3, 3, 9; Lucr. 1, 619; perf. fuvimus for fuimus, Enn. ap. Cic. de Or. 3, 42, 168:

FVVEIT, C. I. L. 1, 1051: fuit,

Plaut. Capt. 3, 4, 23; id. Mil. 3, 1, 159:

fuerim,

id. ib. 4, 8, 54:

fuerit,

id. As. 4, 1, 37; subj. pres. siem, sies, siet, etc., very freq., esp. in Plaut.; e. g. siem, Am. prol. 57; Ter. And. 3, 4, 7:

sies,

Plaut. Am. 3, 2, 43; Ter. And. 2, 5, 13:

siet,

Plaut. Am. prol. 58; Ter. And. 1, 4, 7; Lucr. 3, 101:

sient,

Plaut. Am. 1, 1, 54; Ter. And. 2, 3, 16; cf. Cic. Or. 47, 157; also,

fuam, fuas, etc., regarded by G. Curtius, de Aorist. Lat. Rel. in Studien zur Gr. u. Lat. Gram. 1, 431 sqq., as an aorist: fuam,

Plaut. Bacch. 1, 2, 48; id. Mil. 2, 6, 112: fuas, Liv. Andron. ap. Non 111, 13; Plaut. Capt. 2, 3, 71; 2, 3, 83; id. Pers. 1, 1, 52; id. Trin. 2, 1, 32: fuat, Pac. ap. Non. 111, 8; Carm. ap. Liv. 25, 12; Plaut. Am. 3, 4, 2; id. Aul. 2, 2, 56; id. Capt. 2, 2, 10 et saep.; Ter. Hec. 4, 3, 4; Lucr. 4, 639; Verg. A. 10, 108:

fuant,

Plaut. Bacch. 4, 9, 110; id. Ep. 5, 1, 13; id. Ps. 4, 3, 12: fuvisset, Enn. ap. Gell. 12, 4, 4; part. pres. ens, used by Caesar, acc. to Prisc. p. 1140 P.; and by Sergius Flavius, acc. to Quint. 8, 3, 33; fut. inf. fore for futurum esse, very freq., and so always with partt.; cf. Madv. Gram. § 108; whence, subj. imperf. forem fores, etc., for essem; esp. in conditional sentences and in the histt., but very rare in Cic.; v. Neue, Formenl. 2, 597 sqq.), v. n. [root es; Sanscr. as-mi, and the Greek es-mi, whence eimi; perf. fui; root in Sanscr. bhu, to become; bhavas, condition; Gr. phuô, to beget; cf.: fetus, futuo, etc.], to be, as a verb substantive or a copula.

As a verb substantive, to be.

In gen.

Asserting existence, to be, exist, live:

definitionum duo sunt genera prima: unum earum rerum quae sunt: alterum earum quae intelleguntur. Esse ea dico, quae cerni tangive possunt, ut fundum, aedes, parietem, cetera. Non esse rursus ea dico, quae tangi demonstrarive non possunt, cerni tamen animo atque intellegi possunt, ut si usucapionem, si tutelam, etc.... definias,

Cic. Top. 5, 26 sq.:

si abest, nullus est,

Plaut. Bacch. 2, 2, 16:

nunc illut est, quom me fuisse quam esse nimio mavelim,

id. Capt. 3, 3, 1:

ita paene nulla sibi fuit Phronesium ( = paene mortuus est),

id. Truc. 1, 2, 95:

omne quod eloquimur sic, ut id aut esse dicamus aut non esse,

Cic. de Or. 2, 38, 157:

non statim, quod esse manifestum est, etiam quid sit apparet,

Quint. 3, 6, 81: est locus, Hesperiam quam mortales perhibebant, Enn. ap. Macr. S. 6, 1 (Ann. v. 23 Vahl.):

flumen est Arar, quod, etc.,

Caes. B. G. 1, 12:

homo nequissimus omnium qui sunt, qui fuerunt, qui futuri sunt!

Cic. Fam. 11, 21, 1; cf. id. Q. Fr. 1, 1, 15, § 43:

si quos inter societas aut est aut fuit aut futura est,

id. Lael. 22, 83:

nec enim, dum ero, angar ulla re, cum omni vacem culpa: et, si non ero, sensu omnino carebo,

id. Fam. 6, 3, 4:

si modo futuri sumus, erit mihi res opportuna,

id. Att. 11, 4, 1:

si quando erit civitas, erit profecto nobis locus: sin autem non erit, etc.,

id. Fam. 2, 16, 6:

nolite arbitrari, me cum a vobis discessero, nusquam aut nullum fore,

id. Sen. 22, 79:

si erit ulla res publica... sin autem nulla erit,

id. Fam. 2, 16, 5:

fuimus Troes, fuit Ilium,

Verg. A. 2, 325:

sive erimus seu nos fata fuisse volunt,

Tib. 3, 5, 32: per quinquennia decem fuimus, Prud. Cath. praef. 2.—

Of events, to be, happen, occur, befall, take place:

illa (solis defectio) quae fuit regnante Romulo,

Cic. Rep. 1, 16, 25:

neque enim est periculum, ne, etc.,

id. ib. 1, 23, 37:

amabo, quid tibi est?

Ter. Heaut. 2, 4, 24:

quid se futurum esset,

Liv. 33, 27. —

Of location, to be present, to be at a place.

With adv., or other expressions of place:

cum non liceret quemquam Romae esse, qui, etc.,

Cic. Verr. 2, 2, 41, § 100:

cum Athenis decem ipsos dies fuissem,

id. Fam. 2, 8, 3; id. de Or. 2, 7, 27:

cum Africanus constituisset in hortis esse,

id. Rep. 1, 9, 14:

cum essemus in castris,

id. ib. 1, 15:

nonne mavis sine periculo tuae domi esse quam cum periculo alienae?

id. Fam. 4, 7, 4:

vos istic commodissime sperem esse,

id. ib. 14, 7, 2: te hic tutissime puto fore, Pompon. ap. Cic. Att. 8, 11, A.—

Of passages in a book or writing, with in and abl., to be, stand, be written, etc.:

deinceps in lege est, ut, etc.,

Cic. Leg. 2, 16, 40:

quid enim in illis (litteris) fuit praeter querelam temporum,

id. Fam. 2, 16, 1.—

Of personal relations, with ad or apud and acc., or cum and abl. of person:

cum esset (Sulpicius Gallus) casu apud M. Marcellum,

Cic. Rep. 1, 14, 21:

eram cum Stoico Diodoto: qui cum habitavisset apud me mecumque vixisset, etc.,

id. Brut. 90, 309:

erat nemo, quicum essem libentius quam tecum et pauci, quibuscum essem aeque libenter,

id. Fam. 5, 21, 1:

qui me admodum diligunt multumque mecum sunt,

id. ib. 4, 13, 6; cf. with simul:

Smyrnae cum simul essemus complures dies,

id. Rep. 1, 8, 13.—Hence, esp.: esse cum aliquo (aliqua), to be with, i. e. live with, associate with, as husband or wife:

cujus soror est cum P. Quintio,

Cic. Quint. 24, 77:

ea nocte mecum illa hospitis jussu fuit,

Plaut. Merc. 1, 1, 101; Ov. A. A. 3, 664:

cum hac (meretrice) si qui adulescens forte fuerit,

Cic. Cael. 20, 49; Ov. Am. 2, 8, 27: tum ad me fuerunt, qui, etc., Varr. ap. Non. 133, 28:

Curio fuit ad me sane diu,

Cic. Att. 10, 4, 8:

cum ad me bene mane Dionysius fuit,

id. ib. 10, 16, 1; cf.:

esse sub uno tecto atque ad eosdem Penates,

Liv. 28, 18.—

Of relations analogous to place, of dress, condition, position, office, etc., to be, live, be found, etc., with in and abl.:

cum est in sagis civitas,

Cic. Phil. 8, 11, 32:

in laxa toga,

Tib. 2, 3, 78: sive erit in Tyriis, Tyrios laudabis amictus;

Sive erit in Cois, Coa decere puta,

Ov. A. A. 2, 297: hominem non modo in aere alieno nullo, sed in suis nummis multis esse et semper fuisse, Cic. Verr [p. 1798] 2, 4, 6, §

11: in servitute,

id. Clu. 7, 21:

in illa opinione populari,

id. ib. 51, 142:

in magno nomine et gloria,

id. Div. 1, 17, 31:

in spe,

id. Fam. 14, 3, 2:

in tanta moestitia,

id. Phil. 2, 15, 37:

in odio,

id. Att. 2, 22, 1:

in probris, in laudibus,

id. Off. 1, 18, 61:

in officio,

id. ib. 1, 15, 49:

in injustitia,

id. ib. 1, 14, 42:

in vitio,

id. ib. 1, 19, 62; id. Tusc. 3, 9, 19:

ne in mora quom opus sit, sies,

Ter. And. 2, 5, 13:

ne in mora illi sis,

id. ib. 3, 1, 9:

hic in noxia'st,

id. Phorm. 2, 1, 36:

quae (civitas) una in amore atque in deliciis fuit,

Cic. Verr. 2, 4, 1, § 3:

in ingenti periculo,

Liv. 5, 47:

in pace,

id. 31, 29.—So with abl. without in, when qualified by an adj.:

(statua) est et fuit tota Graecia summo propter ingenium honore et nomine,

Cic. Verr. 2, 2, 35, § 87:

si quis asperitate ea est et inmanitate naturae,

id. Lael. 23, 87:

ne quo periculo proprio existimares esse,

id. Fam. 4, 15, 2 (B. and K. ex conj.:

in periculo): ego sum spe bona,

id. ib. 12, 28, 3:

res nunc difficili loco mihi videtur esse,

id. ib. 12, 28, 3:

incredibili sum sollicitudine de tua valetudine,

id. ib. 16, 15, 1; esp. in phrase periculo alicujus esse, to be at the risk of any one:

rem illam suo periculo esse,

id. Att. 6, 1, 6:

ut quae in naves inposuissent, ab hostium tempestatisque vi publico periculo essent,

Liv. 23, 49, 2 Weissenb. ad loc.:

dare nummos meo periculo,

Dig. 46, 1, 24:

communi periculo,

ib. 13, 6, 21, § 1 (cf. II. B. 1. b. infra).—

To depend upon, rest with, with in and abl.:

res erat non in opinione dubia,

Cic. Dom. 5, 11:

sed totum est in eo, si, etc.,

id. Att. 2, 22, 5:

omnem reliquam spem in impetu esse equitum,

Liv. 10, 14, 12:

quoniam totum in eo sit, ne contrectentur pocula,

Col. 12, 4, 3. —

In partic.

Esse (est, sunt, etc.) often stands without a subject expressed, or with an indef. subj., as antecedent of a rel.-clause, whose verb may be in the indic. or subj.; the former only when the subject is conceived as particular or limited, and actually existing; the latter always when it is conceived as indefinite; cf. Zumpt, Gram. § 562 sq.; Roby, Gram. § 1686 sq.; Madv. Gram. § 365; but the distinctions usually drawn by grammarians are not always observed by the best writers; and the subjunctive is always admissible, being the prevailing construction after sunt qui in class. prose, and nearly universal in postAug. writers: sunt, qui (quae), there are those ( people or things) who ( that), or simply some.

With indic.

Without subject expressed:

mulier mane: sunt Qui volunt te conventam,

Plaut. Cist. 4, 2, 37:

sunt hic quos credo inter se dicere,

id. Cas. prol. 67:

sunt quae te volumus percontari,

id. Ps. 1, 5, 47:

quid est, quod tu gestas tabellas?

id. ib. 1, 1, 10:

quid est, quod tu me nunc optuere?

id. Most. 1, 1, 69; cf.:

quid hoc est, quod foris concrepuit?

id. ib. 5, 1, 15:

tun' is es, Qui in me aerumnam obsevisti?

id. Ep. 4, 1, 34:

quid est, quod tuo animo aegre est?

id. Cas. 2, 2, 9; id. Cist. 4, 1, 3:

at ego est quod volo loqui,

id. As. 1, 3, 79:

est quod te volo secreto,

id. Bacch. 5, 2, 30:

sunt quos scio amicos esse, sunt quos suspicor,

id. Trin. 1, 2, 54:

ita subitum'st, quod eum conventum volo,

id. ib. 5, 2, 51:

sunt quae ego ex te scitari volo,

id. Capt. 2, 2, 13:

sed est quod suscenset tibi,

Ter. And. 2, 6, 17:

est quod me transire oportet,

id. Hec. 2, 2, 31:

quid sit quapropter te jussi, etc.,

id. ib. 5, 1, 7:

sunt item quae appellantur alces,

Caes. B. G. 6, 27 init.:

(nationes) ex quibus sunt qui ovis vivere existimantur,

id. ib. 4, 10 fin.:

sunt qui putant posse te non decedere,

Cic. Fam. 1, 9, 25:

sunt autem, qui putant non numquam complexione oportere supersederi,

id. Inv. 1, 40, 72:

quamquam sunt, qui propter utilitatem modo petendas putant amicitias,

id. ib. 2, 55, 167:

sunt autem quae praeterii,

id. Att. 10, 4, 11:

sunt, qui abducunt a malis ad bona, ut Epicurus. Sunt, qui satis putant ostendere, nihil inopinati accidisse... Sunt etiam qui haec omnia genera consolandi colligunt,

id. Tusc. 3, 31, 76 Kuhn. N. cr.:

sunt, qui, quod sentiunt, non audent dicere,

id. Off. 1, 24, 84:

Argiletum sunt qui scripserunt ab Argola, etc.,

Varr. L. L. 5, § 157 Mull.:

sunt qui ita dicunt,

Sall. C. 19, 4:

sunt qui spiritum non recipiunt sed resorbent,

Quint. 11, 3, 55:

sunt, quos curriculo pulverem Olympicum Collegisse juvat,

Hor. C. 1, 1, 3; cf. id. S. 1, 4, 24: sunt quibus unum opus est, etc., id. C. 1, 7, 5:

sunt quibus in satira videor nimis acer,

id. S. 2, 1, 1:

sunt quorum ingenium nova tantum crustula promit,

id. ib. 2, 4, 47.—

With a subject expressed by an indefinite word or clause:

sunt alii qui te volturium vocant,

Plaut. Trin. 1, 2, 64:

est genus hominum qui se primos omnium esse volunt,

Ter. Eun. 2, 2, 17:

multae sunt causae, quam ob rem cupio abducere,

id. ib. 1, 2, 65 Fleck. (Ussing, cupiam):

erat quidam eunuchus, quem mercatus fuerat,

id. ib. 3, 5, 21:

multaeque res sunt in quibus de suis commodis viri boni multa detrahunt,

Cic. Lael. 16, 57:

sunt ejus aliquot orationes, ex quibus lenitas ejus perspici potest,

id. Brut. 48, 177:

fuerunt alia genera philosophorum, qui se omnes Socraticos esse dicebant,

id. de Or. 3, 17, 62:

nonnulli sunt, qui aluerunt, etc.,

id. Cat. 1, 12, 301:

sunt quidam, qui molestas amicitias faciunt, cum ipsi se contemni putant,

id. Lael. 20, 72:

sunt vestrum, judices, aliquam multi, qui L. Pisonem cognoverunt,

id. Verr. 2, 4, 25, § 56:

multae et pecudes et stirpes sunt, quae sine procuratione hominum salvae esse non possunt,

id. N. D. 2, 52, 130:

sunt bestiae quaedam, in quibus inest aliquid simile virtutis, etc.,

id. Fin. 5, 14, 38:

permulta sunt, quae dici possunt, quare intellegatur, etc.,

id. Rosc. Am. 33, 94; cf. id. Div. in Caecil. 7, 22; id. Off. 1, 14, 43; 1, 20, 69; id. Div. 1, 54, 123:

fuere complures, qui ad Catilinam initio profecti sunt,

Sall. C. 39, 5: haec sunt, quae clamores et admirationes in bonis oratoribus efficiunt. Cic. de Or. 1, 33, 152:

alia fuere, quae illos magnos fecere,

Sall. C. 52, 21.—

With. subj.: sunt, qui discessum animi a corpore putent esse mortem;

sunt qui nullum censeant fieri discessum,

Cic. Tusc. 1, 9, 18:

sunt qui in rebus contrariis parum sibi constent,

id. Off. 1, 21, 71:

de impudentia singulari sunt qui mirentur,

id. Verr. 2, 1, 2, § 6:

est eisdem de rebus quod dici potest subtilius,

id. Tusc. 3, 15, 32:

praesto est qui neget rem ullam percipi esse sensibus,

id. Ac. 2, 32, 101:

quicquid est quod deceat, id, etc.,

id. Off. 1, 27, 94:

sunt qui nolint tetigisse nisi illas, etc.,

Hor. S. 1, 2, 28:

sunt qui Crustis et pomis viduas venentur avaras,

id. Ep. 1, 1, 78:

vestes Gaetulo murice tinctas Sunt qui non habeant, est qui non curet habere,

id. ib. 2, 2, 182 et saep.—

With a more or less indefinite expression of the subject:

sunt quidam e nostris, qui haec subtilius velint tradere et negent satis esse, etc.,

Cic. Fam. 1, 9, 31:

rarum est quoddam genus eorum, qui se a corpore avocent,

id. Div. 1, 49, 111:

quotus igitur est quisque qui somniis pareat?

id. ib. 2, 60, 125; id. de Or. 2, 50, 196:

solus est hic, qui numquam rationes ad aerarium referat,

id. Verr. 2, 1, 38, § 98:

quae quibusdam admirabilia videntur, permulti sunt, qui pro nihilo putent,

id. Lael. 23, 86:

erat nemo in quem ea suspicio conveniret,

id. Rosc. Am. 23, 65, cf.:

quis enim miles fuit, qui Brundisii illam non viderit? quis, qui nescierit, etc.,

id. Phil. 2, 25, 61:

sit aliquis, qui nihil mali habeat,

id. Tusc. 1, 35, 85:

sunt nonnullae disciplinae, quae officium omne pervertant,

id. Off. 1, 2, 5:

est quaedam animi sanitas quae in insipientem quoque cadat,

id. Tusc. 4, 13, 30:

Syracusis lex est de religione, quae jubeat,

id. Verr. 2, 2, 51, § 126:

unus est qui curet constantia magis quam consilio,

id. Att. 1, 18, 7:

si est una ex omnibus quae sese moveat,

id. Rep. 6, 26, 28:

multi sunt, qui non acerbum judicent vivere, sed supervacuum,

Sen. Ep. 24, 26:

erant sententiae quae castra Vari oppugnanda censerent,

Caes. B. C. 2, 30:

fuere cives qui seque remque publicam obstinatis animis perditum irent,

Sall. C. 36, 4:

sunt verba et voces, quibus hunc lenire dolorem Possis,

Hor. Ep. 1, 1, 34:

sunt delicta tamen, quibus ignovisse velimus,

id. A. P. 347.—

Poet.: est, quibus (acc. to the Gr. estin hois):

est quibus Eleae concurrit palma quadrigae: est quibus in celeres gloria nata pedes,

Prop. 3, 9 (4, 8), 17.—

With dat., to belong or pertain to; or, rendering the dative as the subject of the verb, to have ( possess, = the Fr. etre a used of property, and of permanent conditions or characteristics, not of temporary states, feelings, etc.; cf. Krebs, Antibarb. p. 417 sq.): aliquid reperiret, fingeret fallacias, Unde esset adulescenti, amicae quod daret, Ter. Heaut. 3, 2, 23:

nomen Mercurio'st mihi, Plaut Am. prol. 19: nisi jam tum esset honos elo quentiae,

Cic. Brut. 10, 40:

est igitur homini cum deo similitudo,

id. Leg. 1, 8, 25:

familiaritas, quae mihi cum eo est,

id. Att. 8. 3, 2:

privatus illis census erat brevis,

Hor. C. 2, 15, 13; cf.:

Trojae et huic loco nomen est,

Liv. 1, 1, 5:

Hecyra est huic nomen fabulae,

Ter. Hec. prol. 1:

cui saltationi Titius nomen esset,

Cic. Brut. 62, 225:

cui (fonti) nomen Arethusa est,

id. Verr. 2, 4, 53, § 118:

Scipio, cui post Africano fuit cognomen,

Liv. 25, 2, 6.—With ellips. of dat. ( poet.):

nec rubor est emisse palam (sc. ei),

nor is she ashamed, Ov. A. A. 3, 167:

neque testimonii dictio est (sc. servo),

has no right to be a witness, Ter. Phorm. 2, 1, 63.—

Esse alicui cum aliquo, to have to do with, to be connected with a person:

tecum nihil rei nobis, Demipho, est,

Ter. Phorm. 2, 3, 74:

sibi cum illa mima posthac nihil futurum,

Cic. Phil. 2, 31, 77:

jussit bona proscribi ejus, quicum familiaritas fuerat, societas erat,

id. Quint. 6, 25:

si mihi tecum minus esset, quam est cum tuis omnibus,

id. Fam. 15, 10, 2.—

Esse with certain prepp. and their cases (cf. also I. A. 2. 3. 4. supra).

Esse ab aliquo, to be of a person, to be the servant, disciple, adherent, partisan, etc., of:

es ne tu an non es ab illo milite e Macedonia?

do you belong to? Plaut. Ps. 2, 2, 21:

ab Andria est ancilla haec,

Ter. And. 3, 1, 3; 4, 4, 17:

erat enim ab isto Aristotele,

Cic. de Or. 2, 38, 160:

sed vide ne hoc, Scaevola, totum sit a me,

makes for me, id. de Or 1, 13, 55 (cf. ab, I. B. 3., II. B. 2. o.). —

Esse pro aliquo, to be in favor of, make for:

(judicia) partim nihil contra Habitum valere, partim etiam pro hoc esse,

Cic. Clu. 32, 88.—

Esse ex aliqua re, to consist of, be made up of:

(creticus) qui est ex longa et brevi et longa,

Cic. de Or. 3, 47, 183; cf.:

duo extremi chorei sunt, id est, e singulis longis et brevibus,

id. Or. 63, 212:

etsi temeritas ex tribus brevibus et longa est,

id. ib. 63, 214; 64, 215 (v. also 6. infra). —

Euphem., in perf. tempp., of one who has died or a thing that has perished, to be no more, to be gone, departed, dead ( poet.):

horresco misera, mentio quoties fit partionis: Ita paene tibi fuit Phronesium,

i. e. had almost died, Plaut. Truc. 1, 2, 92:

nunc illud est, cum me fuisse quam esse nimio mavelim,

id. Capt. 3, 3, 1:

sive erimus, seu nos fata fuisse velint,

Tib. 3, 5, 32:

fuimus Troes, fuit Ilium et ingens Gloria Teucrorum,

Verg. A. 2, 325:

certus in hospitibus non est amor: errat ut ipsi, Cumque nihil speres firmius esse, fuit,

Ov. H. 16, (17), 192.—

Pregn., to be real or a fact, to be the case; so esp.: est, esto, it is even so, be it so, such is or let such be the case, granted, well, etc.:

quid tibi vis dicam, nisi quod est?

Plaut. Ep. 1, 1, 17:

sunt ista, Laeli,

Cic. Lael. 2, 6:

ista esse credere,

id. Tusc. 1, 6, 10: est vero, inquit, Africane, id. Fragm. ap. Lact. 1, 18:

est ut dicis, inquam,

id. Fin. 3, 5, 19:

sit quidem ut sex milia seminum intereant,

Col. 3, 3, 13:

esto: ipse nihil est, nihil potest,

Cic. Div. in Caecil. 15, 47; cf.:

verum esto,

id. Fin. 2, 23, 75:

esto,

Verg. A. 7, 313; 10, 67; Hor. Ep. 1, 1, 81; 1, 17, 37 al.—Hence,

The connections est ut, ubi, cum, quod, or with a subject-clause, it happens or chances that, it is the case that, there is cause or reason why, there is a time when, it is allowed or permissible that, one may, etc.

Est ut, it is the case or fact, that, etc.:

sin est, ut velis Manere illam apud te, dos hic maneat,

Ter. Phorm. 5, 7 (8), 32:

si est, ut dicat velle se, Redde,

id. Hec. 4, 1, 43:

si est, culpam ut Antipho in se admiserit,

id. Phorm. 2, 1, 40:

est, ut id maxime deceat,

Cic. Or. 59, 199:

quando fuit, ut, quod licet, non liceret?

id. Cael. 20, 48:

non est igitur, ut mirandum sit, ea praesentiri, etc.,

id. Div 1, 56, 128:

non erat, ut fieri posset, mirarier umquam,

Lucr. 5, 979:

futurum esse ut omnes pellerentur,

Caes. B. G. 1, 31:

non est, ut copia major Ab Jove donari possit tibi,

Hor. Ep. 1, 12, 2:

est ut viro vir latius ordinet Arbusta sulcis,

id. C. 3, 1, 9; Dig. 38, 7, 2.—Cf. esse after a neg., with quin:

numquam est enim, quin aliquid memoriae tradere velimus,

Auct. Her. 3, 24, 40.—Also, est ut, there is reason, that, etc.:

magis est ut ipse moleste ferat errasse se, quam ut, etc.,

Cic. Cael. 6, 14 fin.: ille erat ut odisset primum defensorem salutis meae, he had good reason for hating [p. 1799] id. Mil. 13, 35; cf.:

quid erat cur Milo optaret,

id. ib. 13, 34:

neque est ut putemus ignorari ea ab animalibus,

Plin. 18, 1, 1, § 3. —

Est ubi, sometime or another, sometimes:

erit, ubi te ulciscar, si vivo,

Plaut. Ps. 5, 2, 26:

est, ubi id isto modo valeat,

Cic. Tusc. 5, 8, 23.—

Est cum, sometimes:

est cum non est satius, si, etc.,

Auct. Her. 4, 26, 36.—

Est quod, there is reason to, I have occasion:

est quod visam domum,

Plaut. Aul. 2, 2, 26:

etsi magis est, quod gratuler tibi quam quod te rogem,

I have more reason to, Cic. Att. 16, 5, 2:

est quod referam ad consilium: sin, etc.,

Liv. 30, 31, 9:

quod timeas non est,

Ov. H. 19, 159:

nil est illic quod moremur diutius,

Ter. Heaut. 4, 7, 6:

non est quod multa loquamur,

Hor. Ep. 2, 1, 30.—Cf. with cur:

non est cur eorum spes infragatur,

Cic. Or. 2, 6:

nihil est cur,

id. Fam. 6, 20, 1.—

Est, sit, etc., with infin. in Gr. constr., it is possible, is allowed, permitted, one may, etc. (mostly poet. and post-class.):

est quadam prodire tenus, si non datur ultra,

Hor. Ep. 1, 1, 32:

Cato, R. R. prooem. § 1: scire est liberum Ingenium atque animum,

Ter. Ad. 5, 3, 42:

nec non et Tityon terrae omniparentis alumnum Cernere erat,

Verg. A. 6, 596; 8, 676; Sil. 2, 413:

neque est te fallere quicquam,

Verg. G. 4, 447:

unde Plus haurire est,

Hor. S. 1, 2, 79:

est Gaudia prodentem vultum celare,

id. ib. 2, 5, 103:

quod versu dicere non est,

id. ib. 1, 5, 87:

quod tangere non est,

Ov. M. 3, 478:

quae verbo objecta, verbo negare sit,

Liv. 42, 41, 2 Weissenb. ad loc.:

ut conjectare erat intentione vultus,

Tac. A. 16, 34:

est videre argentea vasa,

id. G. 5; Val. Max. 2, 6, 8; v. Zumpt, Gram. § 227.— With dat.:

ne tibi sit frigida saxa adire,

Prop. 1, 20, 13; Tib. 1, 6, 24 (32):

tu procul a patria (nec sit mihi credere tantum!) Alpinas nives Me sine vides,

Verg. E. 10, 46:

fuerit mihi eguisse aliquando amicitiae tuae,

Sall. J. 110, 3; Dig. 46, 3, 72, § 4.—

In eo ease ut, etc., to be in a condition to reach the point that, to be possible, etc., to be about to, on the point of, etc. ( impers. or with res, etc., as subj.):

cum jam in eo esset, ut in muros evaderet miles,

Liv. 2, 17, 5:

si viderent in eo jam esse ut urbs caperetur,

id. 28, 22, 8:

jamque in eo rem fore, ut Romani aut hostes aut domini habendi sint,

id. 8, 27, 3:

cum res non in eo essent ut, etc.,

id. 33, 41, 9:

non in eo esse Carthaginiensium res, ut, etc.,

id. 30, 19, 3; 34, 41. —With person. subj. (late Lat.):

cum ab Ulixe adducta Iphigenia in eo esset, ut immolaretur,

Hyg. Fab. 261. —

Like the Engl. to be, for to come, fall, reach, to have arrived, etc. (hence also with in and acc.):

ecquid in mentem est tibi, Patrem tibi esse?

Plaut. Bacch. 1, 2, 54:

nam numero mi in mentem fuit,

id. Am. 1, 1, 26:

ex eo tempore res esse in vadimonium coepit,

Cic. Quint. 5, 22:

portus in praedonum fuisse potestatem sciatis,

id. Imp. Pomp. 12, 33:

ut certior fieret, quo die in Tusculanum essem futurus,

id. Att. 15, 4, 2:

qui neque in provinciam cum imperio fuerunt,

id. Fam. 8, 8, 8:

quae ne in potestatem quidem populi Romani esset,

Liv. 2, 14, 4:

nec prius militibus in conspectum fuisse,

Suet. Aug. 16:

esse in amicitiam populi Romani dicionemque,

Cic. Div. in Caecil. 20, 66; cf.:

in eorum potestatem portum futurum,

id. Verr. 2, 5, 38, § 98; v. Gell. 1, 7, 16 sq.; Zumpt, Gram. § 316.—

Of time, to pass, elapse (rare but class.):

diem scito nullum esse, quo, etc.,

Cic. Q. Fr. 3, 3, 1.

As a copula, to be any thing or in any manner.

In gen.

With an adj., subst., or pron.:

et praeclara res est et sumus otiosi,

Cic. Lael. 5, 17:

quod in homine multo est evidentius,

id. ib. 8, 27:

sperare videor Scipionis et Laelii amicitiam notam posteritati fore,

id. ib. 4, 15:

non sum ita hebes, ut istud dicam,

id. Tusc. 1, 6, 12:

cum, ignorante rege, uter esset Orestes, Pylades Orestem se esse diceret, Orestes autem ita ut erat, Orestem se esse perseveraret,

id. Lael. 7, 24:

consul autem esse qui potui? etc.,

id. Rep. 1, 6, 10:

nos numerus sumus et fruges consumere nati,

are a mere number, Hor. Ep. 1, 2, 27:

pars non minima triumphi est victimae praecedentes,

Liv. 45, 49:

nobile erit Romae pascua vestra forum,

Prop. 4 (5), 9, 20:

sanguis erant lacrimae,

Luc. 9, 811:

ego tu sum, tu es ego: unanimi sumus,

Plaut. Stich. 5, 4, 49:

tuos sum,

id. Bacch. 1, 1, 60: domus non ea est, quam parietes nostri cingunt, Cic. Rep. 1, 13, 19:

is enim fueram, cui, etc.,

id. ib. 1, 4, 7.—

Less freq. with adv. (esp. in colloq. language): Am. Satin' tu sanus es? Sos. Sic sum ut vides, Plaut. Am. 2, 1, 57:

sic, inquit, est,

Cic. Rep. 1, 38, 60:

est, inquit, ut dicis,

id. ib. 1, 40, 63:

quod ita cum sit,

id. ib. 1, 45, 69:

quia sunt haud procul ab hujus aetatis memoria,

id. ib. 1, 1, 1 B. and K.:

nec vero habere virtutem satis est,

id. ib. 1, 2, 2: frustra id inceptum Volscis fuit. Liv. 2, 25:

dato qui bene sit: ego, ubi bene sit, tibi locum lepidum dabo,

Plaut. Bacch. 1, 1, 51:

apud matrem recte est,

Cic. Att. 1, 7:

cum in convivio comiter et jucunde fuisses,

id. Deiot. 7, 19:

omnes hanc quaestionem haud remissius sperant futuram,

id. Rosc. Am. 5, 11:

dicta impune erant,

Tac. A. 1, 72.—Esp.: facile alicubi (in aliqua re) esse, with pleasure, glad to be:

quod in maritimis facillime sum,

Cic. Fam. 2, 16, 2:

locum habeo nullum ubi facilius esse possum,

id. Att. 13, 26, 2 (on esse with an adverb, v. Haase ap. Reisig, Vorles. p. 394; cf. also bene under bonus fin.).—

In partic.

With gen. part., to be of, belong to a class, party, etc.:

in republica ita est versatus, ut semper optimarum partium et esset et existimaretur,

Nep. Att. 6, 1:

qui ejusdem civitatis fuit,

id. Them. 9, 1:

qui Romanae partis erant, urbe excesserunt,

Liv. 35, 51, 7: ut aut amicorum aut inimicorum Campani simus;

si defenditis, vestri, si deseritis, Samnitium erimus,

id. 7, 30, 9 sq. —

With gen. or abl. denoting quality.

With gen.:

nimium me timidum, nullius animi, nullius consilii fuisse confiteor,

Cic. Sest. 16, 36:

disputatio non mediocris contentionis est,

id. de Or. 1, 60, 257:

magni judicii, summae etiam facultatis esse debebit,

id. Or. 21, 70:

(virtus) nec tantarum virium est, ut se ipsa tueatur,

id. Tusc. 5, 1, 2; id. Fin. 5, 12, 36:

Sulla gentis patriciae nobilis fuit,

Sall. J. 95, 3:

summi ut sint laboris,

Caes. B. G. 4, 2:

civitas magnae auctoritatis,

id. ib. 5, 54:

refer, Cujus fortunae (sit),

Hor. Ep. 1, 7, 54:

se nullius momenti apud exercitum futurum,

Nep. Alcib. 8, 4:

qui ejusdem aetatis fuit,

id. ib. 11, 1:

invicti ad laborem corporis erat,

Liv. 9, 16:

nec magni certaminis ea dimicatio fuit,

id. 21, 60:

somni brevissimi erat,

Suet. Claud. 33.—So of extent, number, etc.:

classis centum navium,

Nep. Them. 2, 2; 2, 5:

annus trecentarum sexaginta quinque dierum,

Suet. Caes. 40.—

With abl.:

bono animo es,

Ter. Eun. 1, 2, 4:

jam aetate ea sum, ut, etc.,

id. Hec. 5, 1, 11:

bellum varia victoria fuit,

Sall. J. 5, 1:

L. Catilina nobili genere natus fuit magna vi et animi et corporis, set ingenio malo,

id. C. 5, 1:

Sulla animo ingenti,

id. J. 95, 3:

esse magna gratia,

Caes. B. G. 1, 8:

tenuissima valetudine esse,

id. ib. 5, 40:

si fuerit is injustus, timidus, hebeti ingenio atque nullo,

Cic. Tusc. 5, 15, 45:

mira sum alacritate ad litigandum,

id. Att. 2, 7, 2:

bono animo sint et tui et mei familiares,

id. Fam. 6, 18, 1:

ut bono essent animo,

id. Rep. 1, 17, 29:

ut uxores eodem jure sint quo viri,

id. ib. 1, 43, 67:

qui capite et superciliis semper est rasis,

id. Rosc. Com. 7, 20:

abi, quaere, unde domo quis, Cujus fortunae, quo sit patre quove patrono,

Hor. Ep. 1, 7, 54 (cf. I. A. 4. supra). —

With gen. or abl. of price or value.

With gen.:

pluris est oculatus testis quam auriti decem,

Plaut. Truc. 2, 6, 8:

videtur esse quantivis pretii,

Ter. And. 5, 2, 15:

a me argentum, quanti (servus) est, sumito,

id. Ad. 5, 9, 20:

si ullo in loco frumentum tanti fuit, quanti iste aestimavit,

Cic. Verr. 2, 3, 84, § 194:

ager nunc multo pluris est, quam tunc fuit,

id. Rosc. Com. 12, 33:

ut quisque, quod plurimi sit, possideat, ita, etc.,

id. Par. 6, 2, 48:

magni erunt mihi tuae litterae,

id. Fam. 15, 15, 4:

parvi sunt foris arma, nisi, etc.,

id. Off. 1, 22, 76:

an emat denario quod sit mille denarium,

id. ib. 3, 23, 92:

parvi pretii est quod nihili est,

id. Q. Fr. 1, 2, 4:

mea mihi conscientia pluris est quam omnium sermo,

is worth more to me, weighs more with me, id. Att. 12, 28, 2:

neque pluris pretii cocum quam vilicum habeo,

Sall. J. 85, 39:

erat (agellus) centum milium nummum,

Plin. Ep. 6, 3, 1. —

With abl.: sextante sal et Romae et per totam I i aliam erat, was worth, stood at, Liv. 29, 37.—

With gen. of possession, etc., it belongs, pertains to; or it is the part, property, nature, mark, sign, custom, or duty of, etc.

In gen.:

audiant eos, quorum summa est auctoritas apud, etc.,

who possess, Cic. Rep. 1, 7, 12:

ea ut civitatis Rhodiorum essent,

Liv. 37, 55, 5:

teneamus eum cursum, qui semper fuit optimi cujusque,

Cic. Rep. 1, 2, 3:

quamobrem neque sapientis esse accipere habenas,

id. ib. 1, 5, 9; id. de Or. 2, 20, 86:

sapientis est consilium explicare suum, etc.,

id. ib. 2, 81, 333:

temeritas est florentis aetatis, prudentia senescentis,

id. Sen. 6, 20:

est adulescentis majores natu vereri,

id. Off. 1, 34, 122:

Aemilius, cujus tum fasces erant,

Liv. 8, 12, 13:

tota tribuniciae potestatis erat,

id. 3, 48:

alterius morientis prope totus exercitus fuit,

id. 22, 50:

jam me Pompeii totum esse scis,

Cic. Fam. 2, 13, 2:

hominum, non causarum, toti erant,

Liv. 3, 36:

plebs novarum, ut solet, rerum atque Hannibalis tota esse,

were devoted to, favored, id. 23, 14:

Dolopes numquam Aetolorum fuerant: Philippi erant,

id. 38, 3:

Ptolemaeus propter aetatem alieni arbitrii erat,

id. 42, 29:

est miserorum ut malevolentes sint,

Plaut. Capt. 3, 4, 51:

quod alterum divinitatis mihi cujusdam videtur,

Cic. de Or. 2, 20, 86:

negavit moris esse Graecorum, ut, etc.,

id. Verr. 2, 1, 26, § 66:

non est gravitatis ac sapientiae tuae, ferre immoderatius casum incommodorum tuorum,

id. Fam. 5, 16, 5:

est hoc Gallicae consuetudinis, uti, etc.,

Caes. B. G. 4, 5.—Rarely with pronom. posses.:

est tuum, Cato, videre quid agatur,

Cic. Mur. 38, 83:

fuit meum quidem jam pridem rem publicam lugere,

id. Att. 12, 28, 2.—

Esp., with gerundive, to denote tendency, effect, etc.:

quae res evertendae rei publicae solerent esse,

Cic. Verr. 2, 2, 53, § 132:

regium inperium, quod initio conservandae libertatis fuerat,

Sall. C. 6, 7:

qui utilia ferrent, quaeque aequandae libertatis essent,

Liv. 3, 31, 7:

ea prodendi imperii Romani, tradendae Hannibali victoriae esse,

id. 27, 9, 12:

nihil tam aequandae libertatis esse quam potentissimum quemque posse dicere causam,

id. 38, 51, 8:

frustrationem eam legis tollendae esse,

id. 3, 24, 1 Weissenb. ad loc.; 3, 39, 8; 5, 3, 5; 40, 29, 11.—

With dat. of the end, object, purpose, etc.:

vitam hanc rusticam tu probro et crimini putas esse oportere,

Cic. Rosc. Am. 17, 48:

etiam quae esui potuique non sunt, contineri legato,

Dig. 33, 9, 3; Gell. 4, 1, 20:

ut divites conferrent, qui essent oneri ferendo,

Liv. 2, 9:

magis vis morbi curae esset, maxime quod, etc.,

id. 4, 21, 5:

cum solvendo aere (i. e. aeri) alieno res publica non esset,

id. 31, 13:

iniciuntur ea, quae umori extrahendo sunt,

Cels. 4, 10 fin. — Esp. in phrase solvendo esse, to be solvent, able to pay:

tu nec solvendo eras,

Cic. Phil. 2, 2, 4:

cum solvendo civitates non essent,

id. Fam. 3, 8, 2 (v. solvo).—

With predicative dat. sing., denoting that which the subject is, becomes, appears to be, etc.

Without second dat. of pers.:

auxilio is fuit,

Plaut. Am. prol. 94:

magis curae'st,

id. Bacch. 4, 10, 3; id. Curc. 4, 2, 15; id. As. 1, 3, 23; id. Capt. 5, 2, 13 sq.:

cui bono fuerit,

Cic. Phil. 2, 14, 35:

eo natus sum ut Jugurthae scelerum ostentui essem,

Sall. J. 24, 10: cupis me esse nequam;

tamen ero frugi bonae,

Plaut. Ps. 1, 5, 51:

magnoque esse argumento, homines scire pleraque antequam nati sint, quod, etc.,

Cic. Sen. 21, 78:

multi Indicioque sui facti persaepe fuere, Lucr 4, 1019: ejus rei ipsa verba formulae testimonio sunt,

Cic. Rosc. Com. 4, 11:

haec res ad levandam annonam impedimento fuit,

Liv. 4, 13:

cujus rei Demosthenes atque Aeschines possunt esse documento,

Quint. 7, 1, 2.—

With second dat. of pers.:

obsecro vos ego mi auxilio sitis,

Plaut. Aul. 4, 9, 5; id. Ep. 5, 2, 11; id. Most. 1, 2, 68:

ne quid Captioni mihi sit,

id. ib. 3, 3, 19:

mihi cordi est,

id. Cist. 1, 1, 110:

ubi eris damno molestiae et dedecori saepe fueris,

id. As. 3, 2, 25:

metuo illaec mihi res ne malo magno fuat,

id. Mil. 2, 6, 12:

nec Salus nobis saluti jam esse potest,

id. Most. 2, 1, 4:

bono usui estis nulli,

id. Curc. 4, 2, 15:

quae sint nobis morbo mortique,

Lucr. 6, 1095:

quo magis quae agis curae sunt mihi,

Ter. Ad. 4, 5, 46:

omitto innumerabiles viros, quorum singuli saluti huic civitati fuerunt,

Cic. Rep. 1, 1, 1: ut mihi magnae curae tuam vitam ac dignitatem esse scires, Anton. ap. Cic. Att. 10, 8, A fin.:

accusant ei, quibus occidi patrem Sex. Roscii bono fuit,

Cic. Rosc. Am. 5, 13: haec tam parva [p. 1800] civitas praedae tibi et quaestui fuit, id. Verr. 2, 3, 37, § 85:

ea dictitare, quae detrimento, maculae, invidiae, infamiae nobis omnibus esse possint,

id. ib. 2, 3, 62, §

144: minus ea bella curae patribus erant, quam, etc.,

Liv. 35, 23, 1:

sciant patribus aeque curae fuisse, ne, etc.,

id. 4, 7, 6:

si hoc perinde curae est tibi quam illud mihi,

Plin. Ep. 6, 8, 9:

quantaeque curae tibi fuit, ne quis, etc.,

id. Pan. 25, 3:

quantae sit mihi curae,

id. Ep. 6, 8, 2:

si judicibus ipsis aut gloriae damnatio rei aut deformitati futura absolutio,

Quint. 6, 1, 12.—Rarely with dat. gerund:

nec tamen impedimento id rebus gerundis fuit,

Liv. 26, 24 (for a full account of this dative, v. Roby, Gram. 2, praef. pp. xxv.-lvi., and § 1158 sq.).—

Esse ad aliquid, to be of use for, to serve for:

vinum murteum est ad alvum crudam,

Cato, R. R. 125:

completae naves taeda et pice reliquisque rebus quae sunt ad incendia,

Caes. B. C. 3, 101:

valvae, quae olim ad ornandum templum erant maxime,

Cic. Verr. 2, 4, 56, § 124.—

Id est or hoc est, with predic.-clause by way of explanatory addition, that is, that is to say; sometimes also with a climax in the sense, which is as much as to say, or which is the same thing:

sed domum redeamus, id est ad nostros revertamur,

Cic. Brut. 46, 172:

quodsi in scena, id est in contione verum valet, etc.,

id. Lael. 26, 97:

meos amicos, in quibus est studium, in Graeciam mitto, id est ad Graecos ire jubeo,

id. Ac. 1, 2, 8:

si Epicurum, id est si Democritum probarem,

id. ib. 1, 2, 6:

ut (sapiens) aegritudine opprimatur, id est miseria,

id. Tusc. 3, 13, 27: a parte negotiali, hoc est pragmatikêi, Quint. 3, 7, 1:

cum in bona tua invasero, hoc est, cum te docuero,

id. 8, 3, 89.—

Poet., with Greek inf. pleonastically:

esse dederat monumentum,

Verg. A. 5, 572 (cf.: dôke xeinêion einai, Hom. Il. 10, 269).

sum = eum, Enn. ap. Fest., v. is.

sum- in composition, for sub before m; v. sub fin.

sŭper-sum, fui, esse (old collat. form of the pres. superescit, Enn. and Att. ap. Fest. p. 302 Müll.;

per tmesin: jamque adeo super unus eram,

Verg. A. 2, 567:

nihil erat super,

Nep. Alcib. 8, 1), v. n.

To be over and above, either as a remainder or as a superfluity (class. and very freq.; cf. supero, B. 3.).

As a remainder, to be left, to remain, to exist still.

In gen.: dum quidem unus homo Romanus toga superescit, Enn. ap. Fest. p. 302 Müll. (Ann. v. 486 Vahl.): inde sibi memorat, unum superesse laborem, id. ap. Gell. 1, 22, 16 (Ann. v. 159 ib.):

duae partes, quae mihi supersunt illustrandae orationis, etc.,

Cic. de Or. 3, 24, 91:

ut nulli supersint de inimicis,

id. Marcell. 7, 21: omnes qui supersint de Hirtii exercitu, Pollio ap. Cic. Fam. 10, 33, 5:

quid superest de corporibus,

Juv. 3, 259; 1, 35:

ex eo proelio circiter milia hominum CXXX. superfuerunt,

Caes. B. G. 1, 26:

perexigua pars illius exercitūs superest,

id. B. C. 3, 87:

quod Morini Menapiique supererant,

id. B. G. 3, 28:

cum hostes vestri tantum civium superfuturum putassent, quantum, etc.,

Cic. Cat. 3, 10, 25:

quantum satietati superfuit,

id. Verr. 1, 4, 13; cf.:

quantum ipsi superesse potest,

id. Rep. 1, 4, 8:

biduum supererat,

Caes. B. G. 1, 23:

non multum ad solis occasum temporis supererat,

id. B. C. 3, 51:

non multum aestatis superesset,

id. B. G. 5, 22:

fessis tantum superesse maris,

Verg. A. 5, 616:

spatia si plura supersint,

id. ib. 5, 325:

deos Ambraciensibus non superesse,

Liv. 38, 43:

nemo superesse quemquam praeter eos credebat,

id. 5, 39:

quod superest, scribe quaeso quam accuratissime, quid placeat,

as for the rest, as to what remains, Cic. Att. 9, 19, 3; Verg. A. 5, 691:

quod superfuit,

Phaedr. 2, epil. 6:

nunc mihi cur cantent, superest Dicere,

it still remains to tell, Ov. F. 3, 675:

superest tercentum messes videre,

id. M. 14, 145; Lact. 1, 6, 6.—With ut and subj., Plin. Ep. 1, 1, 2; Lact. 1, 23, 1.—

In partic., to live after, outlive, to be still alive, to survive (rare):

sicut tuum vis unicum gnatum tuae Superesse vitae sospitem et superstitem,

Plaut. As. 1, 1, 2: neque deesse neque superesse rei publicae volo, Pollio ap. Cic. Fam. 10, 33, 5:

Lucumo superfuit patri,

Liv. 1, 34:

fugae,

id. 28, 28:

ne superesset tanto exercitui suum nomen secuto,

id. 27, 49:

dolori,

Ov. M. 11, 703:

cum superessent adhuc qui spectaverant, etc.,

Suet. Claud. 21.—

To be in abundance, to abound (syn. abundo):

cui tanta erat res et supererat,

Ter. Phorm. 1, 2, 19:

tibi, quia superest, dolet,

id. ib. 1, 3, 10:

vereor ne jam superesse mihi verba putes, quae dixeram defutura,

Cic. Fam. 13, 63, 2:

adeo supererunt animi ad sustinendam invidiam,

Liv. 2, 27, 12:

tantum illi ingenii superfuit,

Suet. Tit. 1.— Poet.: modo vita supersit, if life be long enough, suffice, Verg. G. 3, 10:

ne blando nequeant superesse labori,

i. e. to be sufficient for, equal to, id. ib. 3, 127; so,

Veneri,

Col. 4, 27, 8.—

In a bad sense, to be in excess, to be superabundant or superfluous:

ut vis ejus rei, quam definias, sic exprimatur, ut neque absit quicquam neque supersit,

Cic. de Or. 2, 25, 108; cf. Varr. ap. Gell. 1, 22, 5 and 6.—

For adesse, to be present, to serve by being present, to assist: si superesset (opp. sin deesset), Aug. ap. Suet. Aug. 56.—Esp., to serve as an advocate:

falsa atque aliena verbi significatio, quod dicitur, hic illi superest, cum dicendum est, advocatum esse, etc.,

Gell. 1, 22, 1.—

To be over or beyond, to be prominent, project, Val. Fl. 6, 760.