Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

terrore

  • 1 terror

    terror, ōris, m. (terreo), der (das) Schrecken, der Schreck, der erschreckende, einschüchternde Eindruck, I) eig. (oft verb. terror pavorque, terror ac pavor, pavor terrorque, Liv., metus et terror, Tac.; vgl. Fabri Liv. 24, 40, 12), m. subj. Genet., exercitus, Caes.: ceterorum, Tac. – m. obj. Genet. (vor, wegen, über), belli, Cic.: equorum, Caes.: praesentis exercitus, Caes.: caesi regis (über die Ermordung des K.), Liv.: iudiciorum, Liv.: mortis, Cic.: nominis nostri, Liv., nominis Alexandrini, Iustin.: populationum, Liv. – m. Adii., terror amens, Claud.: anceps (doppelter), Liv.: u. so duplex, Liv.: equester, Liv.: arcanus, geh. Schauer, Tac.: barbarus atque immanis terror verborum, barbarische und wilde Schreckensworte, Cic.: terror externus, Schr. von außen (= wegen auswärtiger Feinde), Liv.: ebenso peregrinus, Liv.: repentinus, Cic. u. Liv.: servilis, vor den Sklaven, Liv.: vanus, Liv.: meus, suus, von mir, von ihm veranlaßter, vor mir, vor ihm, Plaut. – expers terroris Achilles, Catull.: terrore coactus, Cic.: attonitus terrore, Lucan.: exanimatus terrore, Cael. or. fr. bei Quint.: pallens terrore, Ov.: pavens terrore, Ov.: inani percussus terrore, Lucan. – ubi vanus terror abiit, Liv.: populationibus agri terror est oppidanis admotus, Liv.: eo plus nuntii terroris attulere, Liv.: cuius ingressio laetitiam attulit sociis, terrorem autem hostibus, Cic.: cuius rei subita trepidatio magnum terrorem attulit nostris, Auct. b. Alex.: elephantos agere ante signa terroris causā, Liv.: augere hostibus terrorem, Sall.: eorum minis et terrore commoveri, Cic.: conicere Romanos in terrorem ac tumultum, Liv.: conicere omnium animos in terrorem, Auct. b. Afr.: terrore latius dato (verbreitet), Flor.: demere terrorem Romanis (v. einer Pers.), Liv., terrorem omnem Rhodiis (v. einem Umstande), Liv.: passim eos pavor terrorque distulerant, Liv.: terror hominibus mentem consiliumque eripit, Auct. b. Alex.: erat in oppido terror ex superioribus proeliis magnus, Caes.: tantus fuit post discessum hostium terror, ut etc., Caes.: in oppido ingens terror erat, ne etc., Sall.: fr.: alci terrori esse, jmdm. Schr. einflößen, einjagen, Caes. u. Sall.: ebenso alci maximo terrori esse, Sall.: in magno terrore esse propter adventum alcis, Liv.: prosperam navigationem sine terrore ac tumultu fuisse, Liv.: facere (einjagen) ibi terrorem et militibus et ipsi Appio, Liv.: u. so Aequi tantum terrorem Romae fecere, ut etc., Liv.: haud paulo ibi plus, quam quod secum ipsi attulerant, terroris fecerunt, Liv.: circumferendo passim bello tantum terrorem sui facere, ut etc., Liv.: non minus terroris a classe Romana et periculo maritumae orae habere, Liv.: si M. Antonio patuisset Gallia, quantus rei publicae terror impenderet, Cic.: implere omnia terrore, omnia terrore ac tumultu, Liv.: terror hostibus ex fiducia sui incessit, Sall. fr.: tantus terror incĭdit eius exercitui, ut etc., Caes.: incutere alci terrorem, Auct. b. Afr., terrorem ingentem, Liv. (u. so cum subito novus et pristino maior terror incutitur, Curt.): inferre terrorem alci, Cic., alci quam maximum terrorem, Caes., alci non minimum terrorem, Hirt. b.G.: duplex inde terror illatus Romanis, hinc... hinc, Liv.: inicere alci magnum terrorem, Caes.: inicere terrorem mortis, Cic.: ingens terror patres invasit, Liv.: terror nominis eius invaserat orbem, Iustin.: offerre terrorem, Caes.: omnium rerum terror oculis auribusque est offusus, Liv.: ad urbem quoque terrorem perferre, Liv.: aliquantum quoque apertā pugnā praebuerunt terroris, Liv.: repellere alqm terrore periculoque mortis, Cic.: ut in terrore solet (sc. fieri), Sall. fr.: teneri terrore aliquo, Liv.: eiusdem vim dicendi terroremque timuerunt, die erschütternde Kraft der Rede, Cic.: nec ultra Samnis tolerare terrorem equitum peditumque vim potuit, Liv.: repente vertere terrorem in Romanos, Liv. – Plur., feri lugubresque terrores, Amm. 16, 12, 61. – II) meton.: a) der schreckende Gegenstand, das Schrecknis, terra repleta est trepido terrore, Lucr. 5, 41: ingens hostium terror (v. Eichelwagen), Curt. 4, 9 (35), 4: praeciquus terror (v. Elefanten), Curt. 9, 2 (7), 4: terror Macedonum (v. Elefanten), Curt. 5, 2 (8), 10: unicus quondam Graeciae terror (v. einer Örtl.), Curt. 5, 7 (23), 8: is terror (v. einer Schlange), Plin. 35, 121: Xerxes, terror ante gentium, Iustin. 3, 1, 1: Dionysius gentium quondam terror, Amm. 14, 11, 30: Plur., huius urbis terrores, von Karthago u. Numantia, Cic. de rep. 1, 71: von dens. terrores rei publicae, Vell. 2, 4, 5: terrores Romani nominis, v. Barbarenvölkern, Treb. Poll. Claud. 11, 4. – b) Schreckensnachricht, alius praesens terror affertur, Scythas adventare, Curt. 7, 4 (19), 32. – u. Plur. terrores, Schrecken, Schrecknisse = Schrecken erregende-, beängstigende Nachrichten, Romam tanti terrores erant allati, ut patres vigilias in urbe habendas censerent, Liv. 3, 42, 6: miros terrores ad alqm afferre Caesarianos (in betreff Cäsars), Cic. ad Att. 6, 8, 2: fictis mentitisque terroribus vera pericula augere, Plin. ep. 6, 20, 15. – od. = Schrecken erregende, drohende Äußerungen, non mediocres terrores iacĕre atque denuntiare, Cic. ad Att. 2, 23, 3. – od. = Schrecken erregende Vorfälle, ceteri omnes caelestes maritimique terrores, Liv. 29, 27, 14. – III) personif., Terror, der Schrecken, Ov. met. 4, 485.

    lateinisch-deutsches > terror

  • 2 terror

    terror, ōris, m. (terreo), der (das) Schrecken, der Schreck, der erschreckende, einschüchternde Eindruck, I) eig. (oft verb. terror pavorque, terror ac pavor, pavor terrorque, Liv., metus et terror, Tac.; vgl. Fabri Liv. 24, 40, 12), m. subj. Genet., exercitus, Caes.: ceterorum, Tac. – m. obj. Genet. (vor, wegen, über), belli, Cic.: equorum, Caes.: praesentis exercitus, Caes.: caesi regis (über die Ermordung des K.), Liv.: iudiciorum, Liv.: mortis, Cic.: nominis nostri, Liv., nominis Alexandrini, Iustin.: populationum, Liv. – m. Adii., terror amens, Claud.: anceps (doppelter), Liv.: u. so duplex, Liv.: equester, Liv.: arcanus, geh. Schauer, Tac.: barbarus atque immanis terror verborum, barbarische und wilde Schreckensworte, Cic.: terror externus, Schr. von außen (= wegen auswärtiger Feinde), Liv.: ebenso peregrinus, Liv.: repentinus, Cic. u. Liv.: servilis, vor den Sklaven, Liv.: vanus, Liv.: meus, suus, von mir, von ihm veranlaßter, vor mir, vor ihm, Plaut. – expers terroris Achilles, Catull.: terrore coactus, Cic.: attonitus terrore, Lucan.: exanimatus terrore, Cael. or. fr. bei Quint.: pallens terrore, Ov.: pavens terrore, Ov.: inani percussus terrore, Lucan. – ubi vanus terror abiit, Liv.: populationibus agri terror est oppidanis admotus, Liv.: eo plus nuntii terroris attulere, Liv.: cuius ingressio laetitiam attulit sociis, terrorem autem hostibus, Cic.:
    ————
    cuius rei subita trepidatio magnum terrorem attulit nostris, Auct. b. Alex.: elephantos agere ante signa terroris causā, Liv.: augere hostibus terrorem, Sall.: eorum minis et terrore commoveri, Cic.: conicere Romanos in terrorem ac tumultum, Liv.: conicere omnium animos in terrorem, Auct. b. Afr.: terrore latius dato (verbreitet), Flor.: demere terrorem Romanis (v. einer Pers.), Liv., terrorem omnem Rhodiis (v. einem Umstande), Liv.: passim eos pavor terrorque distulerant, Liv.: terror hominibus mentem consiliumque eripit, Auct. b. Alex.: erat in oppido terror ex superioribus proeliis magnus, Caes.: tantus fuit post discessum hostium terror, ut etc., Caes.: in oppido ingens terror erat, ne etc., Sall.: fr.: alci terrori esse, jmdm. Schr. einflößen, einjagen, Caes. u. Sall.: ebenso alci maximo terrori esse, Sall.: in magno terrore esse propter adventum alcis, Liv.: prosperam navigationem sine terrore ac tumultu fuisse, Liv.: facere (einjagen) ibi terrorem et militibus et ipsi Appio, Liv.: u. so Aequi tantum terrorem Romae fecere, ut etc., Liv.: haud paulo ibi plus, quam quod secum ipsi attulerant, terroris fecerunt, Liv.: circumferendo passim bello tantum terrorem sui facere, ut etc., Liv.: non minus terroris a classe Romana et periculo maritumae orae habere, Liv.: si M. Antonio patuisset Gallia, quantus rei publicae terror impenderet, Cic.: implere omnia terrore, omnia terrore ac tumultu, Liv.: terror hostibus ex
    ————
    fiducia sui incessit, Sall. fr.: tantus terror incĭdit eius exercitui, ut etc., Caes.: incutere alci terrorem, Auct. b. Afr., terrorem ingentem, Liv. (u. so cum subito novus et pristino maior terror incutitur, Curt.): inferre terrorem alci, Cic., alci quam maximum terrorem, Caes., alci non minimum terrorem, Hirt. b.G.: duplex inde terror illatus Romanis, hinc... hinc, Liv.: inicere alci magnum terrorem, Caes.: inicere terrorem mortis, Cic.: ingens terror patres invasit, Liv.: terror nominis eius invaserat orbem, Iustin.: offerre terrorem, Caes.: omnium rerum terror oculis auribusque est offusus, Liv.: ad urbem quoque terrorem perferre, Liv.: aliquantum quoque apertā pugnā praebuerunt terroris, Liv.: repellere alqm terrore periculoque mortis, Cic.: ut in terrore solet (sc. fieri), Sall. fr.: teneri terrore aliquo, Liv.: eiusdem vim dicendi terroremque timuerunt, die erschütternde Kraft der Rede, Cic.: nec ultra Samnis tolerare terrorem equitum peditumque vim potuit, Liv.: repente vertere terrorem in Romanos, Liv. – Plur., feri lugubresque terrores, Amm. 16, 12, 61. – II) meton.: a) der schreckende Gegenstand, das Schrecknis, terra repleta est trepido terrore, Lucr. 5, 41: ingens hostium terror (v. Eichelwagen), Curt. 4, 9 (35), 4: praeciquus terror (v. Elefanten), Curt. 9, 2 (7), 4: terror Macedonum (v. Elefanten), Curt. 5, 2 (8), 10: unicus quondam Graeciae terror (v. einer Örtl.), Curt. 5, 7 (23), 8: is terror (v. einer Schlange),
    ————
    Plin. 35, 121: Xerxes, terror ante gentium, Iustin. 3, 1, 1: Dionysius gentium quondam terror, Amm. 14, 11, 30: Plur., huius urbis terrores, von Karthago u. Numantia, Cic. de rep. 1, 71: von dens. terrores rei publicae, Vell. 2, 4, 5: terrores Romani nominis, v. Barbarenvölkern, Treb. Poll. Claud. 11, 4. – b) Schreckensnachricht, alius praesens terror affertur, Scythas adventare, Curt. 7, 4 (19), 32. – u. Plur. terrores, Schrecken, Schrecknisse = Schrecken erregende-, beängstigende Nachrichten, Romam tanti terrores erant allati, ut patres vigilias in urbe habendas censerent, Liv. 3, 42, 6: miros terrores ad alqm afferre Caesarianos (in betreff Cäsars), Cic. ad Att. 6, 8, 2: fictis mentitisque terroribus vera pericula augere, Plin. ep. 6, 20, 15. – od. = Schrecken erregende, drohende Äußerungen, non mediocres terrores iacĕre atque denuntiare, Cic. ad Att. 2, 23, 3. – od. = Schrecken erregende Vorfälle, ceteri omnes caelestes maritimique terrores, Liv. 29, 27, 14. – III) personif., Terror, der Schrecken, Ov. met. 4, 485.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > terror

  • 3 terror

    terror, ōris, m. [terreo], great fear, affright, dread, alarm, terror (syn.: pavor, trepidatio, metus).
    I.
    Lit.:

    definiunt terrorem metum concutientem: ex quo fit, ut pudorem rubor, terrorem pallor et tremor et dentium crepitus consequatur,

    Cic. Tusc. 4, 8, 19:

    eadem nos formido timidas terrore impulit,

    Plaut. Am. 5, 1, 27; cf.:

    terrorem alicui inicere,

    Cic. Prov. Cons. 18, 43:

    ferae, injecto terrore mortis horrescunt,

    id. Fin. 5, 11, 31:

    aliquem terrore periculoque mortis repellere,

    id. Caecin. 12, 33:

    si Antonio patuisset Gallia... quantus rei publicae terror impenderet,

    id. Phil. 5, 13, 37:

    alicui terrorem inferre,

    id. Fam. 15, 15, 2; id. Mil. 26, 71; Caes. B. G. 7, 8:

    reddit inlatum antea terrorem,

    Liv. 3, 60, 5:

    teneri terrore,

    Cic. Rep. 3, 29, 41:

    esse terrori alicui,

    Caes. B. G. 7, 66:

    qui modo terrori fuerant,

    Liv. 34, 28, 5:

    tantus terror incidit exercitui, ut, etc.,

    Caes. B. C. 3, 13:

    tantus repente terror invasit, ut, etc.,

    id. ib. 1, 14:

    Romanos auxiliares tyranni in terrorem ac tumultum conjecerunt,

    Liv. 34, 28, 3:

    sic terrore oblato a ducibus,

    Caes. B. C. 1, 76:

    tantum Romae terrorem fecere, ut, etc.,

    Liv. 10, 2, 8:

    tantumque terrorem incussere patribus, ut, etc.,

    id. 3, 4, 9:

    si tantus habet mentes et pectora terror,

    Verg. A. 11, 357:

    volgi pectora terror habet,

    Ov. F. 3, 288:

    terrore pavens,

    id. ib. 4, 271:

    in oppido festinatio et ingens terror erat, ne, etc.,

    Sall. H. 3, 27 Dietsch:

    ingentem Galli terrorem memoriā pristinae cladis attulerant,

    Liv. 6, 42, 7:

    terror nominis Alexandri invaserat orbem,

    Just. 12, 13, 2:

    arcanus terror,

    secret dread, secret awe, Tac. G. 40 fin.:

    exsurgite, inquit, qui terrore meo occidistis prae metu,

    from dread of me, Plaut. Am. 5, 1, 14; cf.: de terrore suo, Auct. B. Afr. 32, 1: saepe totius anni fructus uno rumore periculi atque uno belli terrore amittitur, dread or apprehension of war, Cic. Imp. Pomp. 6, 15:

    nullum terrorem externum esse,

    i. e. dread of foreign enemies, Liv. 3, 10, 14; cf.:

    peregrinus terror,

    id. 3, 16, 4:

    terror servilis, ne suus cuique domi hostis esset,

    dread of the slaves, id. 3, 16, 3:

    in omnem terrorem vultum componens,

    into frightful expressions, Suet. Calig. 50: (Periclis) vis dicendi terrorque, terrible power, deinhotês, Cic. Brut. 11, 44. — Plur.:

    feri lugubresque terrores,

    Amm. 16, 12, 61. —
    II.
    Transf., concr., an object of fear or dread, a terror (usu. in plur.):

    duobus hujus urbis terroribus depulsis,

    Cic. Rep. 1, 47, 71; cf.:

    terrores reipublicae (sc. Carthago ac Numantia),

    Vell. 2, 4, 5: terrores Romani nominis, Treb. Poll. Claud. 11, 4; Plin. Ep. 6, 20, 15:

    non mediocres terrores jacit atque denuntiat,

    Cic. Att. 2, 23, 3; cf.:

    Battonius miros terrores ad me attulit Caesarianos,

    id. ib. 6, 8, 2.— Sing.:

    Xerxes, terror ante gentium,

    Just. 3, 1, 1:

    Dionysius gentium quondam terror,

    Amm. 14, 11, 30.

    Lewis & Short latin dictionary > terror

  • 4 terror

        terror ōris, m    [2 TER-], great fear, affright, dread, alarm, terror, panic: iniecto terrore mortis: homines terrore repellere: hostibus terrorem inferre, Cs.: reddit inlatum antea terrorem, L.: qui modo terrori fuerant, L.: tantus repente terror invasit, ut, etc., Cs.: sic terrore oblato a ducibus, Cs.: tantumque terrorem incussere patribus, ut, etc., L.: si tantus habet mentīs et pectora terror, V.: ingentem Galli terrorem memoriā pristinae cladis attulerant, L.: arcanus, secret dread, Ta.: totius anni fructus uno belli terrore amittitur, apprehension of war: externus, i. e. dread of foreign enemies, L.: servilis, dread of the slaves, L. — An object of fear, cause of alarm, terror, dread: duobus huius urbis terroribus depulsis: caelestes maritimique terrores, frightful occurrences, L.: ingens hostium (i. e. chariots armed with scythes), Cu.— Frightful reports, terrible news: non mediocres terrores iacit: miros terrores ad me attulit, bugbears: Romam tanti terrores erant adlati, ut, etc., L.—Of eloquence, tremendous power: (Periclis) vis dicendi terrorque.
    * * *
    terror, panic, alarm, fear

    Latin-English dictionary > terror

  • 5 succingo

    succingo (subcingo), ĕre, cinxi, cinctum - tr. - [st2]1 [-] relever par une seconde ceinture, relever en serrant (un vêtement), retrousser. [st2]2 [-] ceindre, entourer. [st2]3 [-] entourer de, munir, armer.    - illa feris canibus succingitur alvum, Ov. M. 13, 732: elle porte une ceinture de chiens sauvages.    - succingere se terrore, Plin. Pan. 49, 3: se faire un rempart de la terreur.    - Leonem Anguis intortus succingit, Vitr.: le Serpent enserre le Lion de ses replis.    - succingi in Cassium, Flo.: s'armer contre Cassius.    - voir succinctus
    * * *
    succingo (subcingo), ĕre, cinxi, cinctum - tr. - [st2]1 [-] relever par une seconde ceinture, relever en serrant (un vêtement), retrousser. [st2]2 [-] ceindre, entourer. [st2]3 [-] entourer de, munir, armer.    - illa feris canibus succingitur alvum, Ov. M. 13, 732: elle porte une ceinture de chiens sauvages.    - succingere se terrore, Plin. Pan. 49, 3: se faire un rempart de la terreur.    - Leonem Anguis intortus succingit, Vitr.: le Serpent enserre le Lion de ses replis.    - succingi in Cassium, Flo.: s'armer contre Cassius.    - voir succinctus
    * * *
        Succingo, succingis, succinxi, succinctum, succingere. Virgil. Trousser par dessoubs et ceindre.
    \
        Succingere se canibus, armis, etc. Cic. Liuius. S'environner et garnir.
    \
        Succinctus cultro, ferro, pugione. Liu. Cic. Qui ha son cousteau ceinct à son costé, son espee, etc.
    \
        Vrbs succincta portubus. Cic. Environnee de toutes parts.
    \
        Terrore se succingere. Plin. iunior. S'accompaigner de gents de guerre, en sorte qu'on intimide tout le monde.

    Dictionarium latinogallicum > succingo

  • 6 compleo

    com-pleo, plēvī, plētum, ēre (vgl. plenus, πίμπλημι), I) eig., voll machen, voll füllen, anfüllen, zufüllen, ausfüllen, a) übh.: α) alqd, zB. fossas, Caes.: u. scrobem ad medium, usque ad summum, Col.: paginam, voll schreiben, Cic. – u. v. dem, was die Fülle gibt, selbst, non bene urnam (v. d. Totenasche), Ov.: naves longas (v. der Flut), Caes.: os oculosque (v. Blute), Cic.: vestibulum (v. Bewaffneten), Curt.: aedes (v. Liebhabern), Prop. – metu, ne complerentur navigia, angefüllt (überfüllt) würden, Liv.: cum bene domus completa est matutino tempore, sich gehörig gefüllt hat (mit Aufwartenden), Cic.: ea (aula = olla) saepe deciens complebatur (füllte sich) in dies, Plaut. – β) alqd alqā re, zB. amphoras plumbo, Nep.: cupas sebo, pice, Hirt. b. G.: statuas aeneas pecuniā, Nep.: fossas sarmentis et virgultis, Caes.: fossam aquā ex flumine derivatā, Caes.: naves serpentibus, Nep.: se conchis, sich voll fressen, Cic.: Dianam (als Bildsäule) coronis et floribus, überschütten, Cic.: caede incendioque cuncta, Liv.: quae res omnium rerum copiā complevit exercitum, versah das H. im Überfluß mit allen Dingen, Caes.: omnia fugā et terrore complet, Liv.: alveus Tiberis completus olim ruderibus, Suet.: multo cibo et potione completi, Cic.: completae onerariae naves taedā et pice et stuppā reliquisque rebus, quae sunt ad incendia, Caes. – totum prope caelum nonne humano genere completum est? Cic.: armis, cadaveribus, cruore atque luctu omnia compleri, Sall.: cuncta fugā complentur, Liv. – γ) alqd alcis rei, zB. ararum urbes, Lucr.: cum completus iam mercatorum carcer esset, Cic.: convivium vicinorum cotidie compleo, ich sehe täglich eine vollzählige Gesellschaft von Gutsnachbarn bei mir, Cic. – b) schwängern, alqam, Lucr. 4, 1241 (1249) u. 1267 (1275); vgl. propter alqm corpus suum stupri, von jmd. sich schwängern lassen, Plaut. Amph. 1016: de semine Iovis compleri, Arnob. 5, 21. – c) als milit. t. t.: α) anfüllend eine Örtl., einen Raum dicht besetzen, ein Schiff bemannen, naves bis denas seu plures, Verg.: turrim militibus, Caes.: scaphas longarum navium militibus, Caes.: naves colonis pastoribusque, Caes.: classem sociis navalibus od. milite armato, Liv. u. Sen. – v. den Besetzenden selbst, ripam equi virique compleverant, Curt.: milites murum celeriter compleverunt, Caes.: totum montem hominibus compleri iussit, Caes. – β) eine Mannschaft vollzählig machen, ergänzen, legiones duas, Caes.: legiones in itinere, Caes.: cohortes pro numero militum, Sall.: horum adventu decem milia armatorum completa sunt, wurde die Zahl von 10 000 B. voll, Nep. – d) einen Raum usw. mit Licht, Geruch, Hauch, Tönen usw. erfüllen, d.i. überall Licht usw. verbreiten, sol cuncta suā luce lustrat et complet, Cic.: sol mundum omnem suā luce complet, Cic.: omnia primo motu ac spiritu suo, vini, unguenti, corporis odore complesset (v. einer Pers.), Cic.: nondum spissa nimis c. sedilia flatu (v. d. Tibia), Hor.: tinnitibus aëra pulsi aeris et inflati murmure buxi (v. Pers.), Ov.: plangore et lamentatione forum (v. Pers.), Cic.: nemus querelis assiduis (v. einem Tiere), Lucr.: ululatu atria (v. Pers.), Ov.: magnis clamoribus omnia (v. Pers.), Lucr.: totam urbem luctu ac maerore (v. Pers.), Curt.: cuncta pavore, omnia terrore (v. Pers.), Curt. u. Liv.: is vaniloquus maria terrasque inani sonitu verborum complevit, Liv. – v. dem erfüllenden Hauch, Tone usw. selbst, speluncas venti tempestate coortā complent, Lucr.: vox horrenda Troum Rutulorumque agmina complet, Verg.: quis est, qui complet aures meas tantus et tam dulcis sonus? Cic.: u. im Passiv, arteriae acri clamore complentur, Cornif. rhet.: clamore et fletu omnia complentur, Caes.: completi sunt animi auresque vestrae me... commodis vestris obsistere, Cic.

    II) übtr.: a) jmd. mit einem Affekt, einer Gesinnung usw. gleichs. anfüllen, d.i. erfüllen, durchdringen, α) alqm alqā re: alqm in posterum bonā spe (v. Pers.), Caes.: civitatem summā spe et voluntate (v. jmds. Ankunft), Caes.: alqm taedio (v. einem Umstande), Quint.: quonam gaudio compleretur, cum etc., Cic.: humanissimā completur animus voluptate, Cic. – β) alqm alcis rei: alqm erroris, dementiae, Plaut.: alqm flagitii et formidinis, Plaut.; vgl. Brix Plaut. Men. 901. – b) etw. voll, d.i. vollzählig, vollständig machen, α) eine Zeit, αα) v. leb. Wesen, eine Zeit erfüllen, ausleben, ausharren, quinque saecula vitae, Ov.: fata sua, Ov.: tempora Parcae debita, Verg.: u. (v. der Leibesfrucht) tempora materna, tempora sua, Ov. – in klass. Prosa nur m. Akk. annos u. einer Kardinalzahl = volle... Jahre leben, centum et septem annos complesse, Cic.: septem et septuaginta annos complesse, Nep. – bei Spät. m. dem Akk. annum u. einer Ordinalzahl, centesimum annum complevisse, Val. Max.: centesimum aetatis complevisse annum, Lact. – ββ) v. Alter, eine Zeit vollenden, nondum bis denos aetas compleverat annos, Inscr. bei Bormann Ungedr. Inschr. S. 9. – u. v. Ereignissen in der Zeit, eine Zeit ausfüllen = volle... wegnehmen, semel quadrigis, semel desultore misso vix unius horae tempus utrumque curriculum conplebat, Liv. 44, 9, 4. – β) eine Summe, ein Zahlenganzes vollmachen, vollzählig machen, sowohl in der Rechnung, ut hāc ratione summam mei promissi compleam, die Summe meiner versprochenen Angabe voll (vollzählig) mache, Liv.: sunt auctores ipso complente decimum mensem die (gerade am letzten Tage des Monats) parĕre (boves feminas), Plin. – als in der Wirklichkeit vollständig liefern, neque est adhuc tamen ea summa (imperati sumptus) completa, Cic.: bina in Latino iugera, ita ut dodrantem ex Privernati complerent, data, volle 3/4 aus dem Pr. noch hinzufügten, Liv. – γ) einen Umlauf vollständig ausführen, völlig vollenden, sol duabus unius orbis ultimis partibus definiens motum cursus annuos conficit. Huius hanc lustrationem eiusdem incensa radiis menstruo spatio luna complet, Cic.: annuus exactis completur mensibus orbis, Verg. – completus et perfectus verborum ambitus, Cic. – δ) einen Zustand vollständig machen, vollenden, erfüllen, illi enim corporis commodis compleri vitam beatam putant, Cic.: complent ea (bona corporis) quidem beatissimam vitam, sed ita, ut etc., Cic.: rerum humanarum sorte completā, Curt.: completur in me (an mir) tritum vulgi sermone proverbium ›oleum perdit et impensas‹, Hier. ep. 57, 12. – ε) ein Vorhaben vollenden, nocturnum erat sacrum, ita ut ante mediam noctem compleretur, Liv. 23, 35, 15: his rebus completis, Caes. b. c. 3, 46, 3 (wo jetzt nach Konjektur confectis od. comparatis): imperatis sine mora completis (vollzogen), Amm. 18, 7, 4. – / Zsgzg. Perf.-Formen complerunt, complerint, complerat, complerant, complesse, Cic. u.a.; vgl. Neue-Wagener Formenl.3 3, 481 u. 482 u. Georges, Lexik. d. lat. Wortf. S. 155. – parag. Infin. Präs. complerier, Anthol. Lat. 21, 129 R.

    lateinisch-deutsches > compleo

  • 7 impleo

    im-pleo, plēvī, plētum, ēre (in u. *pleo), vollmachen, anfüllen, I) eig. u. übtr.: A) im allg., anfüllen, vollfüllen, vollgießen, a) eig.: fossas, Liv.: amphoram ad summum, Plaut.: m. Abl., mero pateram, Verg.: os aquā, W. in den M. nehmen, Sen.: gremium frustis, Cic.: uterum generoso semine, Ov.: impletae cibis vinoque venae, Liv.: m. Genet. (wie εμπίμπλημι), omnes angulos furum, Plaut.: ollam denariorum, Cic.: multos codices earum rerum, quibus etc., Cic.: mit de u. Abl., volumina de istis rebus, Cic. – b) übtr., anfüllen, erfüllen, m. Abl., alqm fustibus, vollhauen, Plaut.: urbem lamentis, Liv.: caput calido oleo, begießen, benetzen, Cels.: mit Genet., fusti fissorum caput, Plaut. – vites od. uvae se implent, werden voll, strotzen von Beeren, Col. – ducentis navibus omnem oram Italiae Siciliae Sardiniaeque, an der g. Küste von J. usw. Landungen vornehmen, Liv.: maria terrasque foedā fugā, bedecken, Liv.: urbs deinde impletur, wird heimgesucht von ansteckenden Krankheiten, Liv.: impl. aures alcis, jmdm. in den O. liegen, Liv. 45, 31, 6. Curt. 10, 1 (4), 28 (vgl. no. II, B, 5).

    B) insbes.: 1) erfüllen, sättigen, zur Genüge zu essen geben, mit Speise und Trank anfüllen, implentur Bacchi carnisque, sie sättigen sich mit usw., Verg.: si quis interdiu se implevit, Cels. – 2) schwanger od. trächtig machen, a) v. Menschen, alqam, Ov.: uterum, schwanger werden, Iustin.: mit Abl. der Leibesfrucht, ingenti illam implet Achille, Ov. – b) v. Tieren, Colum. – c) uterus tamquam implens (sc. se), gleichs. schwanger, d.i. stark, dick, fleischig, Colum. – 3) zunehmen machen, corpora (vom zunehmenden Monde), Ggstz. corpora inanire, Plin. – dah. a) aufschwellen, alqm (v. der Wassersucht), Cels.: flatus vela implet, Plin. – b) voll-, fleischig-, fett machen, implet corpus modica exercitatio, Cels.: tenuis homo implere se debet, plenus extenuare, Cels. – 4) eine bestimmte Zahl vollzählig machen, ergänzen (wie ἀναπληροῦν), a) eig.: triginta legionum instar impleverat, Vell.: ut quidquid gregi deperierit, ex fetibus impleatur, Paul. sent.: implentur validae tirone cohortes, Lucan.: implere equestres facultates, was am Ritterzensus fehlt, zuschießen, Plin. ep. – b) übtr., eine Zahl, ein Maß, eine Größe vollkommen ausfüllen, -erreichen, impleta ut essent sex milia armatorum, Liv.: in quibus eques triginta milia implebat, Curt.: modius grani sexdecim libras implet, wiegt volle 16 Pf., Plin. – arboris crassitudo quattuor hominum ulnas complectentium implet, Plin. – v. Monde, luna quater iunctis implerat cornibus orbem, Ov.: cum orbem sidus implevit (Ggstz. sidus se curvare coepit in cornua), Curt.: cum aut inchoatur luna aut impletur, Tac.

    II) bildl.: A) im allg.: erfüllen, totam Italiam nominis sui, Liv.: florem iuventutis spei animorumque, mit H. u. Mut erfüllen, -beseelen, Liv.: omnia potestatis suae, Liv.: omnia terrore, omnia tumultu ac terrore, Liv. – portentum anxiis pectus implevit curis, Liv.: alqm spe, Iustin.: populares laudibus Scipionis, unter seinen L. verbreiten, Liv. – Turnum nuntius implet, Verg. – ceterorum rudes animos, dem unerfahrenen Sinne der übrigen einreden, Tac.

    B) insbes.: 1) mit etw. sättigen, befriedigen, stillen, sese regum sanguine, Cic.: se caedibus, Sil. – cum osculis, cum lacrimis dolorem meum implevero, Tac.: comitum visu fruitur miseranda suarum, impleri nequit, sich nicht satt genug sehen, Val. Flacc. – 2) eine Lebenszeit vollenden, vitae cursum, Plin.: finem vitae sponte an fato, des Lebens Ende finden, Tac. – dah. implevisse mit einer Jahreszahl = so u. so viel Jahre od. das so u. so vielte Jahr verlebt haben = so u. so alt sein, quater undenos decembres, Hor.: annum septimum et sexagesimum, Plin. ep.: nondum annos quattuordecim, Plin. ep. – 3) etw. in der Rede, durch die Darstellung hervorheben, als wichtig darstellen, oft b. Quint.; s. Spalding Quint. 5, 13, 56. – 4) jmds. Stelle ausfüllen, jmd. im Amte usw. vertreten, vicem alcis, Plin. ep.: locum principem, Tac.: censorem, Vell. 2, 95. – 5) erfüllen, Genüge tun, befriedigen, ausfüllen, aures alcis (jmds. Ohr = Geschmack), Cic. or. 104. Tac. hist. 1, 90 (vgl. oben no. I, A, b): oculos insolito spectaculo, seine Augen weiden an dem ungew. Sch., Plin. pan.: promissum, das Versprechen erfüllen, Plin. ep. (so auch non polliceri, quod non possim implere, Cic.): impletum est omne consilium (Absicht), Tac.: munia sua, Tac.: officium, Eccl.: officium publicum, Plin. ep.: so auch officii partes od. bl. partes, Plin. ep. u. Ov.: spem, Plin. ep.: leges alcis, Ov.: legem, Vulg.: fata, dem Willen des Fatums entsprechen, die Verheißungen des F. ins Werk setzen, Liv.: laetitiam illius diei, zur Genüge darstellen, Vell.: vera bona, quae in virtutibus posita sunt, in vollem Maße besitzen, Tac.: non advocati fidem, sed inimici amaritudinem implesse, nicht den unbefangenen Sachwalter, sondern den ganz erbitterten Feind gemacht haben, Plin. ep. – / Über die synk. Formen implesti, implestis, implerunt, implessem, implesse s. Georges Lexik. d. lat. Wortf. S. 340 u. 341.

    lateinisch-deutsches > impleo

  • 8 recipio

    rĕcĭpĭo, ĕre, cēpi, ceptum [re + capio] - tr. -    - voir receptus. [st1]1 [-] reprendre, recouvrer, retrouver, prendre possession de, occuper.    - anhelitum (spiritum, animam) recipere: reprendre son souffle, sa respiration, reprendre haleine.    - libertatem recipere, Cic.: recouvrer la liberté.    - animum (mentem) recipere: reprendre courage.    - Calenus Delphos, Thebas et Orchomenum voluntate ipsarum civitatium recepit, Caes.: Calénus prit possession de Delphes, de Thèbes et d'Orchomène avec l'assentiment des cités elles-mêmes.    - a tanto pavore recipere animos, Liv. 21, 5, 16: se remettre d'une si grande frayeur.    - recipere vires corporis: retrouver ses forces. [st1]2 [-] prendre de son côté, prendre par représaille, s'emparer de; tirer de, retirer de.    - ad recipiendas Asiae civitates, Just.: pour s'emparer des villes d'Asie.    - recipere quaestus, Cic.: s'enrichir.    - recipere pecuniam ex melle, Varr.: retirer un revenu de son miel.    - poenas ab aliquo recipere, Virg.: tirer vengeance de qqn, se venger de qqn. [st1]3 [-] retirer, tirer à soi, reprendre, ramener, faire revenir.    - recipere sagittam, Cels.: extraire une flèche.    - recipere ensem, Virg.: retirer l'épée (du corps).    - (ensem) multa morte recepit (= retraxit), Virg.: il retira (l'épée) quand il fut bien mort.    - recipere aliquem ex hoste, Virg.: soustraire qqn à l'ennemi. [st1]4 [-] recevoir (qqn), accueillir; accepter, admettre, approuver; recevoir, subir (qqch); recevoir (dans le corps), enfoncer.    - recipere domum ad se hospitio, Caes. B. C. 2, 20: recevoir chez soi à titre d'hôte.    - recepto sospite filio, victoriae tantae gaudium consul sensit, Liv. 45: après avoir reçu son fils sain et sauf, le consul ressentit la joie d'une si grande victoire.    - aliquem ad epulas recipere: recevoir qqn à table.    - aliquem mensā recipere, Cic.: admettre qqn à sa table.    - recipere in custodiam, Plaut.: prendre sous sa protection.    - recipere aliquam in matrimonium: épouser une femme.    - recipere in deditionem: recevoir la capitulation.    - recipere in civitatem: recevoir parmi les citoyens.    - in societatem eum recepit: il le reçut comme allié.    - non Caesaris quemquam alium dorso recipiebat equus, Caes.: le cheval de César ne se laissait monter par personne d'autre (que lui).    - recipe ferrum, Cic.: reçois le fer, laisse-toi égorger (en parl. d'un gladiateur vaincu dans l'arène).    - recipere fabulas, Cic.: admettre des fables, ajouter foi à des fables.    - dolia quae recipiant oleas, Col.: des tonneaux pour recevoir les olives (pour contenir les olives).    - timor misericordiam non recipit, Caes. B. G. 7, 26: la crainte n'admet pas la pitié.    - potio quae recipit... Col.: [breuvage qui reçoit...] = breuvage composé de...    - recipit haec... Scrib.: voici ce que contient (le médicament), voici la recette (du médicament).    - recipere assentationem, Cic.: admettre la flatterie, être accessible à la flatterie.    - recipere emendationem, Quint.: admettre la correction, être susceptible de correction.    - nec deprecor jam, si nefaria scripta Sesti recepso (= recepero), quin gravedinem et tussim non mihi, sed ipsi Sestio ferat frigus, Cat.: et je consens désormais, si j'accueille les écrits néfastes de Sestius, que leur froideur donne le rhume et la toux, non pas à moi, mais à Sestius en personne. [st1]5 [-] se recipere.    - se recipere: - [abcl]a - rentrer, revenir, se retirer, battre en retraite, se replier. - [abcl]b - avec ex + abl. - se remettre de, se ressaisir, se reprendre.    - se recipere ex eo loco, Plaut. Aul. 4, 8, 10: se retirer de cet endroit, se sauver de cet endroit.    - Caesar persequendum sibi Pompeium existimavit, quascumque in partes se ex fuga recepisset, Caes. BC. 3, 102: César jugea bon de devoir poursuivre Pompée quelque fût l'endroit où il se serait retiré après sa fuite.    - hostes proelio superati, simul atque se ex fuga receperunt, statim ad Caesarem legatos de pace miserunt, Caes. BG. 4, 27: les ennemis vaincus, dès qu'ils se furent ressaisis après leur fuite, envoyèrent aussitôt des légats pour négocier la paix auprès de César.    - se recipere e Siciliâ, Cic. Brut. 92, 318: revenir de Sicile.    - se recipere ad suos, Caes. BG. 1, 46: revenir auprès des siens.    - se recipere ad oppidum llerdam, Caes. BC. 1, 45: se replier vers la place forte d'Ilerda.    - sui recipiendi facultas, Caes. BG. 3, 4: la possibilité de battre en retraite.    - se recipere ad signa, Caes. BG. 5, 34: se rallier autour des enseignes.    - se recipere ad aliquem: se réfugier près de qqn, chercher asile près de qqn.    - se recipere ab undis, Virg.: se sauver du naufrage.    - priusquam se hostes ex terrore ac fuga reciperent, Caes. BG. 2: avant de voir les ennemis se remettre de leur terreur et de leur fuite.    - ut me recepi, Cic.: dès que j'eus repris mes esprits.    - qqf. recipere = se recipere.    - rursum in portum recipimus, Plaut. Bacch. 2, 3, 60: nous rentrons dans le port.    - signo recipiendi dato consistere, Caes.: s'arrêter au signal de la retraite.    - neque sepulcrum, quo recipiat, habeat portum corporis, Enn. ap. Cic. Tusc. 1, 44, 107: qu'il n'ait pas de tombeau, abri du corps, où il puisse se remettre de ses malheurs. [st1]6 [-] garder, retenir, réserver pour soi (dans un contrat, une vente).    - posticulum hoc recepit, quom aedis vendidit, Plaut. Trin. 1, 2, 157: il s'est gardé cette petite pièce de derrière quand il a vendu la maison.    - recipere rem in venditionibus, Cic.: se réserver une chose dans une vente.    - aqua domini usioni recipitur, Cato.: le maître se réserve l'eau pour son usage.    - bubus binis domino pascere recipitur, Cato.: le maître garde le droit de pacage pour une paire de boeufs. [st1]7 [-] prendre sur soi, entreprendre, admettre, se charger de, s'engager à, répondre (d'une chose), garantir, promettre.    - ad me recipio, faciet, Ter.: j'en réponds, il le fera.    - recipere nomen: recevoir le nom d'une personne (en parl. du préteur), recevoir une accusation, déclarer une accusation recevable. [] deferre nomen: rejeter une accusation.    - recipere aliquem reum (aliquem inter reos): recevoir une accusation contre qqn.    - recipere nomen absentis, Cic.: déclarer recevable une plainte contre un absent.    - recipere causam, Cic.: se charger d'une cause.    - recipere domum custodiendam, Liv.: se charger de la garde d'une maison.    - recipere alicui + prop. inf.: promettre à qqn de, promettre à qqn que.
    * * *
    rĕcĭpĭo, ĕre, cēpi, ceptum [re + capio] - tr. -    - voir receptus. [st1]1 [-] reprendre, recouvrer, retrouver, prendre possession de, occuper.    - anhelitum (spiritum, animam) recipere: reprendre son souffle, sa respiration, reprendre haleine.    - libertatem recipere, Cic.: recouvrer la liberté.    - animum (mentem) recipere: reprendre courage.    - Calenus Delphos, Thebas et Orchomenum voluntate ipsarum civitatium recepit, Caes.: Calénus prit possession de Delphes, de Thèbes et d'Orchomène avec l'assentiment des cités elles-mêmes.    - a tanto pavore recipere animos, Liv. 21, 5, 16: se remettre d'une si grande frayeur.    - recipere vires corporis: retrouver ses forces. [st1]2 [-] prendre de son côté, prendre par représaille, s'emparer de; tirer de, retirer de.    - ad recipiendas Asiae civitates, Just.: pour s'emparer des villes d'Asie.    - recipere quaestus, Cic.: s'enrichir.    - recipere pecuniam ex melle, Varr.: retirer un revenu de son miel.    - poenas ab aliquo recipere, Virg.: tirer vengeance de qqn, se venger de qqn. [st1]3 [-] retirer, tirer à soi, reprendre, ramener, faire revenir.    - recipere sagittam, Cels.: extraire une flèche.    - recipere ensem, Virg.: retirer l'épée (du corps).    - (ensem) multa morte recepit (= retraxit), Virg.: il retira (l'épée) quand il fut bien mort.    - recipere aliquem ex hoste, Virg.: soustraire qqn à l'ennemi. [st1]4 [-] recevoir (qqn), accueillir; accepter, admettre, approuver; recevoir, subir (qqch); recevoir (dans le corps), enfoncer.    - recipere domum ad se hospitio, Caes. B. C. 2, 20: recevoir chez soi à titre d'hôte.    - recepto sospite filio, victoriae tantae gaudium consul sensit, Liv. 45: après avoir reçu son fils sain et sauf, le consul ressentit la joie d'une si grande victoire.    - aliquem ad epulas recipere: recevoir qqn à table.    - aliquem mensā recipere, Cic.: admettre qqn à sa table.    - recipere in custodiam, Plaut.: prendre sous sa protection.    - recipere aliquam in matrimonium: épouser une femme.    - recipere in deditionem: recevoir la capitulation.    - recipere in civitatem: recevoir parmi les citoyens.    - in societatem eum recepit: il le reçut comme allié.    - non Caesaris quemquam alium dorso recipiebat equus, Caes.: le cheval de César ne se laissait monter par personne d'autre (que lui).    - recipe ferrum, Cic.: reçois le fer, laisse-toi égorger (en parl. d'un gladiateur vaincu dans l'arène).    - recipere fabulas, Cic.: admettre des fables, ajouter foi à des fables.    - dolia quae recipiant oleas, Col.: des tonneaux pour recevoir les olives (pour contenir les olives).    - timor misericordiam non recipit, Caes. B. G. 7, 26: la crainte n'admet pas la pitié.    - potio quae recipit... Col.: [breuvage qui reçoit...] = breuvage composé de...    - recipit haec... Scrib.: voici ce que contient (le médicament), voici la recette (du médicament).    - recipere assentationem, Cic.: admettre la flatterie, être accessible à la flatterie.    - recipere emendationem, Quint.: admettre la correction, être susceptible de correction.    - nec deprecor jam, si nefaria scripta Sesti recepso (= recepero), quin gravedinem et tussim non mihi, sed ipsi Sestio ferat frigus, Cat.: et je consens désormais, si j'accueille les écrits néfastes de Sestius, que leur froideur donne le rhume et la toux, non pas à moi, mais à Sestius en personne. [st1]5 [-] se recipere.    - se recipere: - [abcl]a - rentrer, revenir, se retirer, battre en retraite, se replier. - [abcl]b - avec ex + abl. - se remettre de, se ressaisir, se reprendre.    - se recipere ex eo loco, Plaut. Aul. 4, 8, 10: se retirer de cet endroit, se sauver de cet endroit.    - Caesar persequendum sibi Pompeium existimavit, quascumque in partes se ex fuga recepisset, Caes. BC. 3, 102: César jugea bon de devoir poursuivre Pompée quelque fût l'endroit où il se serait retiré après sa fuite.    - hostes proelio superati, simul atque se ex fuga receperunt, statim ad Caesarem legatos de pace miserunt, Caes. BG. 4, 27: les ennemis vaincus, dès qu'ils se furent ressaisis après leur fuite, envoyèrent aussitôt des légats pour négocier la paix auprès de César.    - se recipere e Siciliâ, Cic. Brut. 92, 318: revenir de Sicile.    - se recipere ad suos, Caes. BG. 1, 46: revenir auprès des siens.    - se recipere ad oppidum llerdam, Caes. BC. 1, 45: se replier vers la place forte d'Ilerda.    - sui recipiendi facultas, Caes. BG. 3, 4: la possibilité de battre en retraite.    - se recipere ad signa, Caes. BG. 5, 34: se rallier autour des enseignes.    - se recipere ad aliquem: se réfugier près de qqn, chercher asile près de qqn.    - se recipere ab undis, Virg.: se sauver du naufrage.    - priusquam se hostes ex terrore ac fuga reciperent, Caes. BG. 2: avant de voir les ennemis se remettre de leur terreur et de leur fuite.    - ut me recepi, Cic.: dès que j'eus repris mes esprits.    - qqf. recipere = se recipere.    - rursum in portum recipimus, Plaut. Bacch. 2, 3, 60: nous rentrons dans le port.    - signo recipiendi dato consistere, Caes.: s'arrêter au signal de la retraite.    - neque sepulcrum, quo recipiat, habeat portum corporis, Enn. ap. Cic. Tusc. 1, 44, 107: qu'il n'ait pas de tombeau, abri du corps, où il puisse se remettre de ses malheurs. [st1]6 [-] garder, retenir, réserver pour soi (dans un contrat, une vente).    - posticulum hoc recepit, quom aedis vendidit, Plaut. Trin. 1, 2, 157: il s'est gardé cette petite pièce de derrière quand il a vendu la maison.    - recipere rem in venditionibus, Cic.: se réserver une chose dans une vente.    - aqua domini usioni recipitur, Cato.: le maître se réserve l'eau pour son usage.    - bubus binis domino pascere recipitur, Cato.: le maître garde le droit de pacage pour une paire de boeufs. [st1]7 [-] prendre sur soi, entreprendre, admettre, se charger de, s'engager à, répondre (d'une chose), garantir, promettre.    - ad me recipio, faciet, Ter.: j'en réponds, il le fera.    - recipere nomen: recevoir le nom d'une personne (en parl. du préteur), recevoir une accusation, déclarer une accusation recevable. [] deferre nomen: rejeter une accusation.    - recipere aliquem reum (aliquem inter reos): recevoir une accusation contre qqn.    - recipere nomen absentis, Cic.: déclarer recevable une plainte contre un absent.    - recipere causam, Cic.: se charger d'une cause.    - recipere domum custodiendam, Liv.: se charger de la garde d'une maison.    - recipere alicui + prop. inf.: promettre à qqn de, promettre à qqn que.
    * * *
        Recipio, recipis, pen. corr. recepi, pen. prod. receptum, recipere, Ex re et capio. Plin. iunior. Reprendre.
    \
        Fraenum recepit equus. Horat. A receu le mords, et s'est laissé brider.
    \
        Animam recipere. Quintil. Reprendre son haleine.
    \
        Recipere animum vel animos a vel ex pauore. Liu. Reprendre courage.
    \
        Ossa receperunt frigus. Ouid. Ont receu.
    \
        Recipere vrbem aliquam. Cic. La recouvrer.
    \
        Poenas ab aliquo recipere. Virgil. Se venger d'aucun, Punir aucun.
    \
        Recipere se in aliquem locum. Cic. S'y retirer.
    \
        Percunctatum ibo ad portum quoad se recipiat. Terent. Quand c'est qu'il retournera, ou reviendra.
    \
        Recipere se ad aliquem fuga. Caes. S'enfuir vers aucun.
    \
        Recipe te ad me. Plaut. Viens vers moy.
    \
        Recipere se ad coenam ad aliquem. Plautus. Aller soupper chez luy.
    \
        Ad diem se recipere. Cic. Retourner au jour dict.
    \
        Recipe te ad dominum domum. Plaut. Retourne t'en, ou retire toy vers, etc.
    \
        Domum se recipere. Terent. S'en retourner, ou Se retirer en la maison.
    \
        Recipio tempore me domo. Cic. Je sors de la maison.
    \
        Gressum recipere ad limina. Virg. Retourner à la maison.
    \
        Ex loco aliquo se recipere. Cic. S'en aller d'un lieu.
    \
        Ex opere se recipere. Plaut. Retourner de la besongne.
    \
        In portum se recipere. Cicero. Se sauver au port, et se mettre en seureté.
    \
        Ad frugem se recipere. Cic. Devenir homme de bien.
    \
        Ad ingenium suum se recipere. Plaut. Retourner à sa maniere de vivre, ou à sa nature, à son naturel.
    \
        Recipere. Cic. Reprendre courage, Revenir à soy.
    \
        Recipere se in principem. Plin. iunior. Reprendre son authorité de prince.
    \
        Recipere in tutelam. Plin. iunior. Prendre en sa sauvegarde.
    \
        Recipere sinu. Cic. Mettre en son sein.
    \
        Recipere in aures. Plaut. Ouyr.
    \
        Austeritatem recipere dicuntur vina annis. Plin. Devenir aspres par succession de temps.
    \
        Non recipit cunctationem haec res. Liuius. Il ne fault point delayer ne tarder de faire ceci, Ceci ne recoit point de delay.
    \
        Detrimentum recipere. Caesar. Recevoir dommage.
    \
        Incrementum recipere. Colum. Croistre.
    \
        Sonum recipiunt aures. Cic. Recoyvent.
    \
        Recipere aliquem. Cic. Recevoir en sa maison.
    \
        Recipere aliquem mensa, lare, tecto, etc. Liu. Cic. Luy bailler à manger, et le loger, Le recevoir en son logis, et à sa table.
    \
        Recipere ciuitate. Cic. Faire bourgeois.
    \
        Recipere in sedem, et Recipere dorso dicitur equus hominem. Plin. Quand un cheval se laisse chevaucher.
    \
        In amicitiam recipere. Cic. Prendre amitié avec aucun, L'aimer, Recevoir aucun en son amitié.
    \
        In deditionem recipere. Caes. Prendre à merci.
    \
        Recipi ad deos. Liu. Estre receu par les dieux en leur nombre.
    \
        Aliquem in familiaritatem recipere. Cic. Prendre accoinctance avec aucun.
    \
        Ciuitatem in fidem recipere. Cic. Recevoir en sa sauvegarde.
    \
        In gratiam recipere. Cic. Aimer aucun, et le recevoir en sa bonne grace, Le prendre en grace.
    \
        Recipere seruum. Vlpian. Receler et recueillir.
    \
        Recipere. Plaut. Excepter et se reserver quelque chose, quand on vend quelque heritage, ou maison.
    \
        Medio ex hoste recepi. Virgil. Je l'ay sauvé et delivré du milieu des ennemis, Je l'ay rescoux des mains de ses ennemis.
    \
        In tutum recipi. Liu. Estre mis en sauveté.
    \
        Aliquem in periculo recipere. Vatinius Ciceroni. Le retirer à soy.
    \
        Nomen absentis recipere. Cic. Recevoir un accusateur à deferer et poursuyvre aucun absent et hors du pays.
    \
        Recipere corpore telum. Virgil. Tirer hors du temps.
    \
        Recipere. Cic. Promettre de faire quelque chose, S'en charger et prendre sur soy.
    \
        Recipere ad se. Plaut. Prendre sur soy quelque affaire.
    \
        - ad me recipio, Faciet. Terent. Il le fera, je le prens sur moy, Je vous promets qu'il le fera, Je le prens à ma charge.
    \
        Recipere causam capitis. Cic. Prendre à defendre quelque cas criminel, Plaider pour aucun, et le defendre en matiere criminelle.
    \
        Recipere mandatum. Cic. Se charger des affaires d'autruy à son mandement.
    \
        Receptum officium persoluere. Cic. S'aquicter de la charge qu'on a prinse.
    \
        Recipere onus aliquod. Cic. Prendre quelque charge.
    \
        Saluum fore recipio. Vlpian. Je le prens à mes perils et fortunes, Je le prens à ma charge.
    \
        Si reciperes te correcturum. Cecinna. Si tu promettois de la corriger.
    \
        Vt mihi coram recepisti. Cic. Comme tu m'as promis en ma presence.
    \
        Recipere et Respuere, contraria. Quintil. Prendre en gré, Accepter, Avoir pour aggreable.
    \
        Vsus recepit. Quintil. L'usage l'a receu et approuvé.
    \
        Cognoscere et recipere. Cic. Recevoir et approuver.
    \
        Recipi in cibum, vel in mensas, dicitur herba, vel auis, quum recipitur pro cibo. Plin. Quand on en mange.
    \
        Recipere in mores. Quintil. Recevoir une maniere de faire.
    \
        Receptum est, Impersonale. Quintil. C'est une chose approuvee et receue.

    Dictionarium latinogallicum > recipio

  • 9 compleo

    com-pleo, plēvī, plētum, ēre (vgl. plenus, πίμπλημι), I) eig., voll machen, voll füllen, anfüllen, zufüllen, ausfüllen, a) übh.: α) alqd, zB. fossas, Caes.: u. scrobem ad medium, usque ad summum, Col.: paginam, voll schreiben, Cic. – u. v. dem, was die Fülle gibt, selbst, non bene urnam (v. d. Totenasche), Ov.: naves longas (v. der Flut), Caes.: os oculosque (v. Blute), Cic.: vestibulum (v. Bewaffneten), Curt.: aedes (v. Liebhabern), Prop. – metu, ne complerentur navigia, angefüllt (überfüllt) würden, Liv.: cum bene domus completa est matutino tempore, sich gehörig gefüllt hat (mit Aufwartenden), Cic.: ea (aula = olla) saepe deciens complebatur (füllte sich) in dies, Plaut. – β) alqd alqā re, zB. amphoras plumbo, Nep.: cupas sebo, pice, Hirt. b. G.: statuas aeneas pecuniā, Nep.: fossas sarmentis et virgultis, Caes.: fossam aquā ex flumine derivatā, Caes.: naves serpentibus, Nep.: se conchis, sich voll fressen, Cic.: Dianam (als Bildsäule) coronis et floribus, überschütten, Cic.: caede incendioque cuncta, Liv.: quae res omnium rerum copiā complevit exercitum, versah das H. im Überfluß mit allen Dingen, Caes.: omnia fugā et terrore complet, Liv.: alveus Tiberis completus olim ruderibus, Suet.: multo cibo et potione completi, Cic.: completae onerariae naves taedā et pice et stuppā reliquisque rebus, quae sunt ad incendia, Caes. – totum prope caelum nonne
    ————
    humano genere completum est? Cic.: armis, cadaveribus, cruore atque luctu omnia compleri, Sall.: cuncta fugā complentur, Liv. – γ) alqd alcis rei, zB. ararum urbes, Lucr.: cum completus iam mercatorum carcer esset, Cic.: convivium vicinorum cotidie compleo, ich sehe täglich eine vollzählige Gesellschaft von Gutsnachbarn bei mir, Cic. – b) schwängern, alqam, Lucr. 4, 1241 (1249) u. 1267 (1275); vgl. propter alqm corpus suum stupri, von jmd. sich schwängern lassen, Plaut. Amph. 1016: de semine Iovis compleri, Arnob. 5, 21. – c) als milit. t. t.: α) anfüllend eine Örtl., einen Raum dicht besetzen, ein Schiff bemannen, naves bis denas seu plures, Verg.: turrim militibus, Caes.: scaphas longarum navium militibus, Caes.: naves colonis pastoribusque, Caes.: classem sociis navalibus od. milite armato, Liv. u. Sen. – v. den Besetzenden selbst, ripam equi virique compleverant, Curt.: milites murum celeriter compleverunt, Caes.: totum montem hominibus compleri iussit, Caes. – β) eine Mannschaft vollzählig machen, ergänzen, legiones duas, Caes.: legiones in itinere, Caes.: cohortes pro numero militum, Sall.: horum adventu decem milia armatorum completa sunt, wurde die Zahl von 10 000 B. voll, Nep. – d) einen Raum usw. mit Licht, Geruch, Hauch, Tönen usw. erfüllen, d.i. überall Licht usw. verbreiten, sol cuncta suā luce lustrat et complet, Cic.: sol mundum omnem suā luce
    ————
    complet, Cic.: omnia primo motu ac spiritu suo, vini, unguenti, corporis odore complesset (v. einer Pers.), Cic.: nondum spissa nimis c. sedilia flatu (v. d. Tibia), Hor.: tinnitibus aëra pulsi aeris et inflati murmure buxi (v. Pers.), Ov.: plangore et lamentatione forum (v. Pers.), Cic.: nemus querelis assiduis (v. einem Tiere), Lucr.: ululatu atria (v. Pers.), Ov.: magnis clamoribus omnia (v. Pers.), Lucr.: totam urbem luctu ac maerore (v. Pers.), Curt.: cuncta pavore, omnia terrore (v. Pers.), Curt. u. Liv.: is vaniloquus maria terrasque inani sonitu verborum complevit, Liv. – v. dem erfüllenden Hauch, Tone usw. selbst, speluncas venti tempestate coortā complent, Lucr.: vox horrenda Troum Rutulorumque agmina complet, Verg.: quis est, qui complet aures meas tantus et tam dulcis sonus? Cic.: u. im Passiv, arteriae acri clamore complentur, Cornif. rhet.: clamore et fletu omnia complentur, Caes.: completi sunt animi auresque vestrae me... commodis vestris obsistere, Cic.
    II) übtr.: a) jmd. mit einem Affekt, einer Gesinnung usw. gleichs. anfüllen, d.i. erfüllen, durchdringen, α) alqm alqā re: alqm in posterum bonā spe (v. Pers.), Caes.: civitatem summā spe et voluntate (v. jmds. Ankunft), Caes.: alqm taedio (v. einem Umstande), Quint.: quonam gaudio compleretur, cum etc., Cic.: humanissimā completur animus voluptate, Cic. – β) alqm alcis rei: alqm erroris, dementiae,
    ————
    Plaut.: alqm flagitii et formidinis, Plaut.; vgl. Brix Plaut. Men. 901. – b) etw. voll, d.i. vollzählig, vollständig machen, α) eine Zeit, αα) v. leb. Wesen, eine Zeit erfüllen, ausleben, ausharren, quinque saecula vitae, Ov.: fata sua, Ov.: tempora Parcae debita, Verg.: u. (v. der Leibesfrucht) tempora materna, tempora sua, Ov. – in klass. Prosa nur m. Akk. annos u. einer Kardinalzahl = volle... Jahre leben, centum et septem annos complesse, Cic.: septem et septuaginta annos complesse, Nep. – bei Spät. m. dem Akk. annum u. einer Ordinalzahl, centesimum annum complevisse, Val. Max.: centesimum aetatis complevisse annum, Lact. – ββ) v. Alter, eine Zeit vollenden, nondum bis denos aetas compleverat annos, Inscr. bei Bormann Ungedr. Inschr. S. 9. – u. v. Ereignissen in der Zeit, eine Zeit ausfüllen = volle... wegnehmen, semel quadrigis, semel desultore misso vix unius horae tempus utrumque curriculum conplebat, Liv. 44, 9, 4. – β) eine Summe, ein Zahlenganzes vollmachen, vollzählig machen, sowohl in der Rechnung, ut hāc ratione summam mei promissi compleam, die Summe meiner versprochenen Angabe voll (vollzählig) mache, Liv.: sunt auctores ipso complente decimum mensem die (gerade am letzten Tage des Monats) parĕre (boves feminas), Plin. – als in der Wirklichkeit vollständig liefern, neque est adhuc tamen ea summa (imperati sumptus) completa,
    ————
    Cic.: bina in Latino iugera, ita ut dodrantem ex Privernati complerent, data, volle 3/4 aus dem Pr. noch hinzufügten, Liv. – γ) einen Umlauf vollständig ausführen, völlig vollenden, sol duabus unius orbis ultimis partibus definiens motum cursus annuos conficit. Huius hanc lustrationem eiusdem incensa radiis menstruo spatio luna complet, Cic.: annuus exactis completur mensibus orbis, Verg. – completus et perfectus verborum ambitus, Cic. – δ) einen Zustand vollständig machen, vollenden, erfüllen, illi enim corporis commodis compleri vitam beatam putant, Cic.: complent ea (bona corporis) quidem beatissimam vitam, sed ita, ut etc., Cic.: rerum humanarum sorte completā, Curt.: completur in me (an mir) tritum vulgi sermone proverbium ›oleum perdit et impensas‹, Hier. ep. 57, 12. – ε) ein Vorhaben vollenden, nocturnum erat sacrum, ita ut ante mediam noctem compleretur, Liv. 23, 35, 15: his rebus completis, Caes. b. c. 3, 46, 3 (wo jetzt nach Konjektur confectis od. comparatis): imperatis sine mora completis (vollzogen), Amm. 18, 7, 4. – Zsgzg. Perf.-Formen complerunt, complerint, complerat, complerant, complesse, Cic. u.a.; vgl. Neue-Wagener Formenl.3 3, 481 u. 482 u. Georges, Lexik. d. lat. Wortf. S. 155. – parag. Infin. Präs. complerier, Anthol. Lat. 21, 129 R.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > compleo

  • 10 impleo

    im-pleo, plēvī, plētum, ēre (in u. *pleo), vollmachen, anfüllen, I) eig. u. übtr.: A) im allg., anfüllen, vollfüllen, vollgießen, a) eig.: fossas, Liv.: amphoram ad summum, Plaut.: m. Abl., mero pateram, Verg.: os aquā, W. in den M. nehmen, Sen.: gremium frustis, Cic.: uterum generoso semine, Ov.: impletae cibis vinoque venae, Liv.: m. Genet. (wie εμπίμπλημι), omnes angulos furum, Plaut.: ollam denariorum, Cic.: multos codices earum rerum, quibus etc., Cic.: mit de u. Abl., volumina de istis rebus, Cic. – b) übtr., anfüllen, erfüllen, m. Abl., alqm fustibus, vollhauen, Plaut.: urbem lamentis, Liv.: caput calido oleo, begießen, benetzen, Cels.: mit Genet., fusti fissorum caput, Plaut. – vites od. uvae se implent, werden voll, strotzen von Beeren, Col. – ducentis navibus omnem oram Italiae Siciliae Sardiniaeque, an der g. Küste von J. usw. Landungen vornehmen, Liv.: maria terrasque foedā fugā, bedecken, Liv.: urbs deinde impletur, wird heimgesucht von ansteckenden Krankheiten, Liv.: impl. aures alcis, jmdm. in den O. liegen, Liv. 45, 31, 6. Curt. 10, 1 (4), 28 (vgl. no. II, B, 5).
    B) insbes.: 1) erfüllen, sättigen, zur Genüge zu essen geben, mit Speise und Trank anfüllen, implentur Bacchi carnisque, sie sättigen sich mit usw., Verg.: si quis interdiu se implevit, Cels. – 2) schwanger od. trächtig machen, a) v. Menschen, alqam,
    ————
    Ov.: uterum, schwanger werden, Iustin.: mit Abl. der Leibesfrucht, ingenti illam implet Achille, Ov. – b) v. Tieren, Colum. – c) uterus tamquam implens (sc. se), gleichs. schwanger, d.i. stark, dick, fleischig, Colum. – 3) zunehmen machen, corpora (vom zunehmenden Monde), Ggstz. corpora inanire, Plin. – dah. a) aufschwellen, alqm (v. der Wassersucht), Cels.: flatus vela implet, Plin. – b) voll-, fleischig-, fett machen, implet corpus modica exercitatio, Cels.: tenuis homo implere se debet, plenus extenuare, Cels. – 4) eine bestimmte Zahl vollzählig machen, ergänzen (wie ἀναπληροῦν), a) eig.: triginta legionum instar impleverat, Vell.: ut quidquid gregi deperierit, ex fetibus impleatur, Paul. sent.: implentur validae tirone cohortes, Lucan.: implere equestres facultates, was am Ritterzensus fehlt, zuschießen, Plin. ep. – b) übtr., eine Zahl, ein Maß, eine Größe vollkommen ausfüllen, -erreichen, impleta ut essent sex milia armatorum, Liv.: in quibus eques triginta milia implebat, Curt.: modius grani sexdecim libras implet, wiegt volle 16 Pf., Plin. – arboris crassitudo quattuor hominum ulnas complectentium implet, Plin. – v. Monde, luna quater iunctis implerat cornibus orbem, Ov.: cum orbem sidus implevit (Ggstz. sidus se curvare coepit in cornua), Curt.: cum aut inchoatur luna aut impletur, Tac.
    II) bildl.: A) im allg.: erfüllen, totam Italiam no-
    ————
    minis sui, Liv.: florem iuventutis spei animorumque, mit H. u. Mut erfüllen, -beseelen, Liv.: omnia potestatis suae, Liv.: omnia terrore, omnia tumultu ac terrore, Liv. – portentum anxiis pectus implevit curis, Liv.: alqm spe, Iustin.: populares laudibus Scipionis, unter seinen L. verbreiten, Liv. – Turnum nuntius implet, Verg. – ceterorum rudes animos, dem unerfahrenen Sinne der übrigen einreden, Tac.
    B) insbes.: 1) mit etw. sättigen, befriedigen, stillen, sese regum sanguine, Cic.: se caedibus, Sil. – cum osculis, cum lacrimis dolorem meum implevero, Tac.: comitum visu fruitur miseranda suarum, impleri nequit, sich nicht satt genug sehen, Val. Flacc. – 2) eine Lebenszeit vollenden, vitae cursum, Plin.: finem vitae sponte an fato, des Lebens Ende finden, Tac. – dah. implevisse mit einer Jahreszahl = so u. so viel Jahre od. das so u. so vielte Jahr verlebt haben = so u. so alt sein, quater undenos decembres, Hor.: annum septimum et sexagesimum, Plin. ep.: nondum annos quattuordecim, Plin. ep. – 3) etw. in der Rede, durch die Darstellung hervorheben, als wichtig darstellen, oft b. Quint.; s. Spalding Quint. 5, 13, 56. – 4) jmds. Stelle ausfüllen, jmd. im Amte usw. vertreten, vicem alcis, Plin. ep.: locum principem, Tac.: censorem, Vell. 2, 95. – 5) erfüllen, Genüge tun, befriedigen, ausfüllen, aures alcis (jmds. Ohr = Geschmack), Cic. or. 104. Tac. hist. 1, 90 (vgl. oben
    ————
    no. I, A, b): oculos insolito spectaculo, seine Augen weiden an dem ungew. Sch., Plin. pan.: promissum, das Versprechen erfüllen, Plin. ep. (so auch non polliceri, quod non possim implere, Cic.): impletum est omne consilium (Absicht), Tac.: munia sua, Tac.: officium, Eccl.: officium publicum, Plin. ep.: so auch officii partes od. bl. partes, Plin. ep. u. Ov.: spem, Plin. ep.: leges alcis, Ov.: legem, Vulg.: fata, dem Willen des Fatums entsprechen, die Verheißungen des F. ins Werk setzen, Liv.: laetitiam illius diei, zur Genüge darstellen, Vell.: vera bona, quae in virtutibus posita sunt, in vollem Maße besitzen, Tac.: non advocati fidem, sed inimici amaritudinem implesse, nicht den unbefangenen Sachwalter, sondern den ganz erbitterten Feind gemacht haben, Plin. ep. – Über die synk. Formen implesti, implestis, implerunt, implessem, implesse s. Georges Lexik. d. lat. Wortf. S. 340 u. 341.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > impleo

  • 11 vindico

    vindĭco (on account of a supposed derivation from venum - dico, also written vendĭco), āvi, ātum, 1 (collat. form, acc. to the 3d conj., VINDICIT, XII. Tab. ap. Gell. 20, 1 fin.), v. a. [vim - dico, prop. to assert authority, viz. in a case where legal possession of a thing claimed is refused; hence, transf.], to lay legal claim to a thing, whether as one's own property or for its restoration to a free condition.
    I.
    Lit.: IN. IVS. DVCITO. NI IVDICATVM FACIT AVT QVIS ENDO EOM IVRE VINDICIT, i. e. eum in jure vindicat, XII. Tab. ap. Gell. 20, 1, 45; cf., on the form of laying claim to disputed personal property, Gai Inst. 4, 16:

    vindicare sponsam in libertatem,

    Liv. 3, 45, 11; cf. id. 3, 48, 5; 3, 46, 7:

    puellam,

    id. 3, 46, 3:

    ita vindicatur Virginia spondentibus propinquis,

    id. 3, 46, 8.—
    II.
    Transf., in gen. (freq. and class.; cf. assero).
    A.
    To lay claim to as one's own, to make a claim upon, to demand, claim, arrogate, assume, appropriate a thing:

    omnia non Quiritium sed sapientium jure pro suis vindicare,

    Cic. Rep. 1, 17, 27:

    videor id meo jure quodam modo vindicare,

    id. Off. 1, 1, 2:

    Homerum... Chii suum vindicant,

    id. Arch. 8, 19:

    ortūs nostri partem patria vindicat,

    id. Off. 1, 7, 22:

    maximam partem quasi suo jure Fortuna sibi vindicat,

    id. Marcell. 2, 6:

    ceterarum rerum quae sunt in oratore, partem aliquam sibi quisque vindicat,

    id. Or. 19, 69:

    quod neque summi imperatores... sibi umquam vindicare sunt ausi,

    Quint. 1, prooem. §

    14: partem oneris tui mihi vindico,

    Plin. Ep. 6, 32, 2:

    majestatem sibi,

    id. Pan. 42, 1:

    partis sibi aequas potentiae,

    Suet. Tib. 50; id. Tit. 5; Sen. Ira, 3, 30, 3; id. Cons. Helv. 3, 9; id. Q. N. 1, 1, 10; Val. Max. 4, 3, 1; 5, 3, ext. 2; cf. Plin. Pan. 8, 2; Val. Max. 4, 5, 3: iniquissima haec bellorum condicio est; prospera omnes sibi vindicant, adversa uni imputantur, Tac. Agr. 27:

    victoriae majore parte ad se vindicatā,

    Liv. 44, 14, 8:

    decus belli ad se,

    id. 9, 43, 14:

    tanta tamen universae Galliae consensio fuit libertatis vindicandae, ut, etc.,

    should be maintained, vindicated, Caes. B. G. 7, 76:

    Trasimenum pro Tarsimeno multi auctores... vindicaverunt,

    have adopted, Quint. 1, 5, 13; so id. 1, 5, 26:

    vindicet antiquam faciem, vultusque ferinos Detrahat,

    reassume, Ov. M. 2, 523.— Poet., with inf.:

    vindicat hoc Pharius dextrā gestare satelles,

    Luc. 8, 675.—
    B.
    To place a thing in a free condition.
    1.
    In libertatem vindicare, to set free, to free, emancipate:

    in libertatem rem populi,

    Cic. Rep. 1, 32, 48:

    ex dominatu Ti. Gracchi in libertatem rem publicam,

    id. Brut. 58, 212:

    rem publicam afflictam et oppressam in veterem dignitatem ac libertatem,

    i. e. to restore, id. Fam. 2, 5, 2:

    Galliam in libertatem,

    Caes. B. G. 7, 1:

    se et populum Romanum in libertatem,

    id. B. C. 1, 22.—
    2.
    To deliver, liberate, protect, defend:

    te ab eo vindico et libero,

    Cic. Q. Fr. 3, 1, 3, § 9:

    nos a verberibus, ab unco, a crucis terrore neque res gestae neque acta aetas neque vestri honores vindicabunt?

    id. Rab. Perd. 5, 16:

    sapientia sola nos a libidinum impetu et formidinum terrore vindicat,

    id. Fin. 1, 14, 46:

    quin ab hoc ignotissimo Phryge nobilissimum civem vindicetis?

    id. Fl. 17, 40:

    aliquem a miseriis morte,

    id. Brut. 96, 329:

    a molestiā,

    id. Q. Fr. 1, 4, 2:

    a labore,

    id. Sull. 9, 26:

    domum suam a solitudine,

    id. de Or. 1, 45, 199:

    laudem summorum oratorum ab oblivione hominum atque a silentio,

    rescue, id. ib. 2, 2, 7:

    sed ab hac necessitate egregie vos fortuna vindicat,

    Liv. 37, 54, 10:

    corpora a putrescendo (sal),

    Plin. 31, 9, 45, § 98:

    ebur a carie (vetus oleum),

    id. 15, 7, 7, § 32:

    capillum a canitie,

    id. 28, 11, 46, § 164:

    se non modo ex suspitione tanti sceleris, verum etiam ex omni hominum sermone,

    Cic. Sull. 20, 59:

    perpetienda illa fuerunt, ut se aliquando ad suos vindicaret,

    might restore, id. Rab. Post. 9, 25:

    quam dura ad saxa revinctam Vindicat Alcides,

    sets free, Ov. M. 11, 213:

    tandem absolutus vindicatusque est (reus),

    Plin. Ep. 4, 9, 1.—
    C.
    With respect to some wrong perpetrated (cf. ulciscor), to avenge, revenge, punish; to take vengeance on any one; make compensation for:

    omnia quae vindicaris in altero, sibi ipsi vehementer fugienda sunt,

    Cic. Verr. 2, 3, 2, § 4:

    maleficium in aliis vindicare,

    id. Sull. 6, 19:

    facinus in nullo etiam,

    id. Verr. 2, 3, 84, § 194:

    dolum malum et legibus,

    id. Off. 3, 15, 61. acerrime maleficia, id. Rosc. Am. 5, 12:

    consensionem improborum supplicio omni,

    id. Lael. 12, 43:

    eam rem quam vehementer,

    id. Quint. 7, 28:

    Ti. Gracchi conatus perditos,

    id. Off. 1, 30, 109:

    necem Crassi,

    Ov. F. 6, 468:

    offensas ense,

    id. Tr. 3, 8, 40:

    fortuita non civium tantummodo sed urbium damna principis munificentia vindicat,

    Vell. 2, 126, 4.— Impers. pass.:

    fateor non modo in socios, sed etiam in cives militesque nostros persaepe esse severe ac vehementer vindicatum,

    Cic. Verr. 2, 5, 50, § 133:

    vindicandum in eos,

    Sall. J. 31, 18:

    vindicatum in eos, qui, etc.,

    id. C. 9, 4; cf.:

    in quos (Venetos) eo gravius Caesar vindicandum statuit, quo diligentius, etc.,

    Caes. B. G. 3, 16.—
    2.
    Transf. (after the analogy of ulcisci): vindicare se ab (de) aliquo, to revenge one's self upon one:

    se ab illo,

    Sen. Ben. 6, 5, 3:

    se de fortunā praefationibus,

    Plin. Ep. 4, 11, 14.— Pass.:

    quantā saevitiā opus erat, ut Sulla de Mario vindicaretur,

    Flor. 3, 21, 19.

    Lewis & Short latin dictionary > vindico

  • 12 abrado

    ab-rādo, rāsī, rāsum, ere
    1) соскабливать, соскребать ( nomen Capit)
    2) брить ( labra Sen); сбривать ( barbam PM)
    3) обдирать, обжигать ( abrasae fauces Lcn)
    4) вырубать, выкорчёвывать ( radīces PM)
    5) выманивать, вымогать, вырывать ( aliquid ab aliquo terrore C)
    6) отнимать Ter, PJ

    Латинско-русский словарь > abrado

  • 13 attonitus

    1. a, um
    part. pf. к attono
    2. adj.
    1) поражённый ( post fulmen Pt); оглушённый (attonitis auribus stupens QC; strepitibus clamoribusque L); потрясённый (talibus visis V; tanto miserarum turbine rerum O); объятый, охваченный (pavore, terrore L); подавленный ( maestitiā et desperatione QC); изумлённый, растерявшийся, смущённый (vultus T; novitate ac miraculo L); обезумевший (effrenatus et a. Sen); замерший, остолбеневший ( admiratione Pt); испуганный ( alicujus rei Sil); обеспокоенный, встревоженный ( pro aliquā re J)
    2) томящийся, стремящийся (attonita ad proelia mens Lcn; ad rapinam Sen)
    3) воодушевлённый, одухотворённый, вдохновенный ( vates H); восторженный, экзальтированный ( persuasiones PM); одержимый ( attonitae Baccho matres V)

    Латинско-русский словарь > attonitus

  • 14 caeco

    āvī, ātum, āre [ caecus ]
    1) делать слепым, лишать зрения ( sol caecat Lcr)
    2) ослеплять, помрачать ( caecatus libidinibus C)
    3) парализовать, притуплять (mens caecata terrore L; pectora serie caecata laborum O)
    4) бот. повреждать ( oculum vitis Col)
    6) делать непонятным, затемнять
    oratio caecata celeritate C — речь, непонятная из-за своей быстроты

    Латинско-русский словарь > caeco

  • 15 coactus

    I 1. coāctus, a, um
    part. pf. к cogo
    2. adj.
    2) вынужденный, (под-)невольный ( scelus SenT)
    II coāctus, ūs (тк. в abl.) m. [ cogo ]
    понуждение, принуждение

    Латинско-русский словарь > coactus

  • 16 concutio

    con-cutio, cussī, cussum, ere [ quatio ]
    1) сильно качать, раскачивать, колебать, трясти, потрясать (quercum V; caput O; terra ingenti motu concussa L)
    c. manus Sen — рукоплескать, аплодировать
    se c. H — отряхиваться, ощупывать себя, перен. проверять себя
    2) потрясать, расшатывать, расстраивать (rem publicam C; opes Lacedaemoniorum Nep)
    concussa fides T, Lcn — пошатнувшееся доверие, подорванный кредит
    animum (acc. graec.) concussus aliquā re V — потрясённый (подавленный) чём-л.
    3) встревожить, перепугать, поражать ( aliquem terrore VP)
    4) поражать, ранить ( aliquem arcu Prp)
    5) поднимать, подстрекать к восстанию ( plebem Pt)
    6)
    а) расшевелить, побудить к действию, всколыхнуть (aliquem V etc.)
    7) вымогать с помощью запугивания, шантажировать ( aliquem Dig)

    Латинско-русский словарь > concutio

  • 17 exterreo

    ex-terreo, uī, itum, ēre
    а) (ис)пугать, всполошить (exterritus somno Enn и per somnum Su; aliquem aliquā re Cs, L)
    periculo matris exterritus T — напуганный опасностью, которой подвергалась мать
    б) привести в ужас, поразить страхом (aliquem repentino incursu Cs)

    Латинско-русский словарь > exterreo

  • 18 recipio

    cēpī, ceptum, ere [re + capio ]
    1)
    2) обращать назад ( gressum ad limĭna V); уводить ( milĭtes Cs); отводить, обратно стягивать (copias in oppidum L); отпускать, освобождать ( aliquem ex servitute L)
    3)
    а) возвр.
    se r. — возвращаться (е Siciliā C; incivitatem Ap — ср. 8.)
    signo recipiendi dato Cs — по сигналу, данному к отступлению
    б) вновь обращаться (ad bonam frugem C; a voluptatibus in otium PJ)
    4)
    se r. (реже r.) — отступать (se r. in silvas Cs)
    5) оставить за собой, выговорить себе, обусловить ( aliquid sibi C)
    7) вновь обретать ( rem amissam L); вновь овладевать (r. urbem L); завладевать, завоёвывать, захватывать ( rem publicam armis Sl)
    se r. или animum r. L — вновь прийти в себя, овладеть собой, воспрянуть духом
    se r. ex terrore Cs (ex и a pavōre L) — оправиться от страха
    8) принимать (aliquem in ordinem senatorium C; aliquem domum suam C; aliquem in amicitiam Sen); впускать ( aliquemfinibus или intra fines Cs); принимать внутрь (sc. medicamenta Scr etc.); получать ( pecunias ex vectigalibus C); допускать, терпеть ( res non recīpit cunctationem L)
    poenas ab aliquo r. V — наказывать кого-л. или мстить кому-л.
    sinu gremioque, тж. sinu complexuque r. Cпринять с распростёртыми объятиями
    r. aliquem sessum C — усадить кого-л. (рядом с собой)
    r. in parem juris libertatisque condicionem Csуравнять в правах
    r. aliquem civitate и in civitatem C — присвоить кому-л. права гражданства, но
    civitatem r. aliquos Cs — принять кого-л. в подданство (ср. тж. 3.)
    scriptores receptissimi Sol — наиболее общепризнанные писатели, т. е. классики
    cicatrīcem r. CC (о ране) — зарубцовываться, заживать
    nomen alicujus r. C — принять жалобу на кого-л.
    aliquem reum (или inter reos) r. T — посадить кого-л. на скамью подсудимых
    causam alicujus r. C — при пять на себя чьё-л. дело
    9) обещать, сулить, ручаться, гарантировать, обязываться ( alicui aliquid или de aliquā re C)
    aliquid pro aliquo r. C — поручиться в чём-л. за кого-л.
    fidem alicui r. C — дать кому-л. клятвенное заверение

    Латинско-русский словарь > recipio

  • 19 reficio

    re-ficio, fēcī, fectum, ere [ facio ]
    1) снова делать, заново изготовлять (arma, tela Sl)
    2) переизбирать, вновь назначать ( aliquem consulem Sen)
    3) восстанавливать (rex rursus refectus T); отстраивать, исправлять, ремонтировать, чинить (muros dirutos Nep; rates quas sas H; lacĕras puppes O); вновь раздувать ( flammam O); возобновлять (refectum est convivium Pt)
    4) восполнять, пополнять, комплектовать ( copias Cs)
    5) восстанавливать силы, давать отдых, освежать (r. aliquem ex labore Cs; ingenium studio fatigatum Sen); ободрять, давать оправиться (r. animos militum a terrore L); укреплять, подкреплять ( vires cibo L); ставить на ноги, излечивать ( saucios Sl)
    se r. или pass. refĭci — оправиться, прийти в себя, отдохнуть ( a jactatione maritĭmā L)
    6) извлекать, добывать, выручать ( pecuniam ex fundo C)
    7) возмещать, покрывать ( impensas belli Just)
    8) слагать, сочинять ( poēmata Ap)

    Латинско-русский словарь > reficio

  • 20 rigeo

    guī, —, ēre [одного корня с frigus ]
    1) быть застывшим, быть оцепеневшим, быть окоченелым (prata rigent H; r. frigore C, PJ); быть неподвижным или твёрдым ( terga boum plumbo insuto rigebant V)
    glacie r. Vоледенеть
    2) быть туго набитым, полным (auro V и ex auro Sil; semine O)
    3) торчать вверх, стоять дыбом ( comae rigebant terrore O); вздыматься, подниматься, возвышаться (late riget Tmolus O; sine frondibus arbor riget O)

    Латинско-русский словарь > rigeo

См. также в других словарях:

  • terrore — /te r:ore/ s.m. [dal lat. terror oris, der. di terrēre atterrire ]. 1. [sentimento e stato psichico di forte paura: suscitare, incutere t. ] ▶◀ orrore. ↓ paura, spavento, timore. ‖ angoscia, sgomento, [spec. se collettivo] panico. ▲ Locuz. prep …   Enciclopedia Italiana

  • terrore — ter·ró·re s.m. 1a. AU sentimento di forte e prolungato sgomento, di intensa paura: suscitare, incutere terrore; essere sopraffatto dal terrore, essere invaso dal terrore di soffrire; terrore del contagio, terrore della morte Sinonimi:… …   Dizionario italiano

  • terrore — {{hw}}{{terrore}}{{/hw}}s. m. 1 Grande paura, forte spavento, timore che sconvolge: mettere, incutere –t; SIN. Panico. 2 Chi (o Ciò che) incute terrore: l esame era il suo –t. 3 Il Terrore, periodo della Rivoluzione Francese dal maggio 1793 al… …   Enciclopedia di italiano

  • terrore — pl.m. terrori …   Dizionario dei sinonimi e contrari

  • terrore — s. m. spavento, sgomento, sbigottimento, raccapriccio, panico, psicosi, orrore, paura, fifa (pop.) □ forte timore. SFUMATURE ► paura …   Sinonimi e Contrari. Terza edizione

  • Camping del Terrore — Infobox Film name = Camping del Terrore caption = director = Ruggero Deodato producer = Alessandro Fracassi writer = Alessandro Capone (as Alex Capone) Dardano Sacchetti (as David Parker Jr.) Sheila Goldberg Luca D Alisera starring = Charles… …   Wikipedia

  • Le notti del terrore — Filmdaten Deutscher Titel: Die Rückkehr der Zombies Originaltitel: Le notti del terrore Produktionsland: Italien Erscheinungsjahr: 1980 Länge: 82 Minuten Originalsprache: Italienisch …   Deutsch Wikipedia

  • equilibrio del terrore — Così è designato l equilibrio di forze tra le due massime potenze, U.S.A. e U.R.S.S., venuto a crearsi con la parità dei rispettivi arsenali nucleari, capaci di tali immani distruzioni da dissuadere e l una e l altra parte dal farvi ricorso …   Dizionario dei Modi di Dire per ogni occasione

  • Il terrore dei mari —    Voir La Terreur des mers …   Dictionnaire mondial des Films

  • Liste De Films De Zombis — Liste de films de zombies Ceci est une liste non exhaustive des films de zombis. Les zombis sont des créatures imaginaires qui sont, la plupart du temps, des personnes qui meurent puis qui sont ramenées à la vie, c est à dire des morts vivants.… …   Wikipédia en Français

  • Liste de films de zombis — Liste de films de zombies Ceci est une liste non exhaustive des films de zombis. Les zombis sont des créatures imaginaires qui sont, la plupart du temps, des personnes qui meurent puis qui sont ramenées à la vie, c est à dire des morts vivants.… …   Wikipédia en Français

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»