Перевод: со всех языков на все языки

со всех языков на все языки

templum

  • 41

    I)
    n.
    1) mansion, house; byggja vé goða, to dwell in the homes of the gods;
    2) temple, sanctuary (vega víg í véum).
    n. pl. standard (poet.).
    * * *
    n. [a form vés would answer to Ulf. weihs or wehs, n. = κώμη, ἀγρός; Hel. uuih = templum; the identity of this word with the Lat. vicus and Gr. οικος is indubitable, the abbreviation being analogous to and pecu; whereas Goth. weihs = holy is prop. a different root word, see vígja; for the double sense of Lat. aedes and templum does not depend on the etymology, but is analogous to what has taken place in the word hof, q. v.]
    A. A mansion, house, Lat. aedes, this is the original sense, then a sanctuary, temple, cp. hof; til vés heilags, to the holy mansion, Hdl. 1; alda vé, the home of men, i. e. the earth, Hm. 107; Út-vé, Üt-garðr, the outer-mansion, of the outskirt of the earth, where the giants live, Þd.; ginnunga vé, the mansion of the gods, the heavens, Haustl. 15; byggja vé goða, to dwell in the homes of the gods, Vþm. 51; hapta vé, the places of gods = holy places, Vellekla; vé mána, the moon’s mansion, i. e. the heavens, Edda i. 330 (in a verse); valda véum, to rule house, dwell, reside, Gm. 13; svá mikils virðu goðin vé sín ok griða-staði, at eigi vildu þau saurga þá með blóði úlfsins, Edda 20; öll Vandils-vé, the land of V., Hkv. 2. 33: allit., vé ok vangr, frá mínum véum ok vöngum skolu þér æ jafnan köld ráð koma (sec vangr), Ls. 51.
    II. a temple; öll vé banda, all the temples of the gods, and hapta vé, id., Vellekla; granda véum, to violate the temples, Hkr. i. (in a verse); vés valdr, the lord of the vé, i. e. lord of the county, or = temple-lord (?), an epithet applied to the Earl Sigurd, Kormak.
    2. the law phrase, vega víg í véum, to slay a man in a sanctuary (a temple, an assembly, or the like); hann vá víg í véum ok varð útlægr, Landn. 80; Özurr vá víg í véum á Upplöndum, þá er hann váf í brúðför með Sigurði hrisa, fyrir þat varð hann landflótti til Íslands, 304; Erpr lútandi vá víg í véum ok var ætlaðr til dráps, Skáldatal 252; vargr í véum (see vargr), Fms. xi. 40; Eyvindr hafði vegit í véum ok var hann vargr orðinn, Eg. 259: also in the obscure passage, Grág., Þ.Þ. ch. 24, ‘um vés úti,’ perh. ‘um vés útan,’ = outside the court, absent from court, of a judge prevented through sickness from being in his place in court, Grág. (Kb.) i. 76, l. 3.
    B. Vé, in local names, Vé-björg = Vi-borg in Denmark, Fms.; Vis-torf, Thork. Dipl.: Véar, f. pl. (like Torgar, Nesjar), Munch’s Norg. Beskriv.: Vé-ey, an island in Romsdal in Norway, Edda ii. 492; Óðins-vé = Odense in Funen in Denmark, Fms. xi. (never in Icel. local names): freq. in mod. Dan. and Swed. local names, Vi-um, Vi-bæí, Vi-lund, Vis-by.
    II. in names of persons, either from vé = aedes or from vé = Goth. weihs = holy, thus, e. g. Vé-laug may be = Heim-laug, which name also occurs: Vé-geirr (hann var kallaðr Végeirr því at hann var blótmaðr mikill), Landn. 149: Vé-gestr, Vé-dís, Vé-mundr (all these names in the same family), Landn.; as also, Vé-garðr, Vé-kell, Vé-brandr, Vé-freyðr, Vé-laug, Vé-leifr, Vé-ný, id.: or as in Véþ-ormr, Véþ-orn; cp. Widu-ric, Widu-kind, Wodu-rid, and other similar old Teut. pr. names.

    Íslensk-ensk orðabók >

  • 42 aedes

    aedēs and aedis (the form aedes is found in Liv. 2, 21, 7; 2, 8, 14; 2, 9, 43 al., and now and then in other writers, but aedis is more common, as in Cic. Verr. 4, 55, § 121; id. Par. 4, 2, 31; Vitr. 4, 7, 1; Varr. 5, 32, 156 al.; Liv. 1, 33, 9 al.; Plin. 36, 6, 8, § 50), is, f., a building for habitation. [Aedis domicilium in edito positum simplex atque unius aditus. Sive ideo aedis dicitur, quod in ea aevum degatur, quod Graece aiôn vocatur, Fest. p. 13 Müll. Curtius refers this word to aithô, aestus, as meaning originally, fire-place, hearth; others, with probability, compare hedos, hedra, and sēdes.]
    I.
    Sing., a dwelling of the gods, a sanctuary, a temple (prop., a simple edifice, without division into smaller apartments, while templum is a large and splendid structure, consecrated by the augurs, and belonging to one or more deities; cf. Manut. ad Cic. Fam. 4, 7; but after the Aug. period aedes was used for templum; cf. Suet. Caes. 78 with id. ib. 84): haec aedis, Varr. ap. Non. 494, 7:

    senatum in aedem Jovis Statoris vocavi,

    Cic. Cat. 2, 6: aedis Martis, Nep. Fragm. ap. Prisc. p. 792 P.:

    aedes Mercurii dedicata est,

    Liv. 2, 21:

    hic aedem ex marmore molitus est,

    Vell. 1, 11, 5:

    inter altare et aedem,

    Vulg. Luc. 11, 51:

    aedem Concordiae,

    Plin. 33, 1, 6, § 19:

    aedes Veneris genitricis,

    Suet. Caes. 78; v. above; id. ib. 10:

    aedem Baal,

    Vulg. 4 Reg. 10, 27; ib. Act. 19, 24 al.: haec ego ludo, quae nec in aede sonent, i. e. in the temple of the Muses, or of the Palatine Apollo, where poems were publicly recited, Hor. S. 1, 10, 38; cf.:

    quanto molimine circumspectemus vacuam Romanis vatibus aedem,

    id. Ep. 2, 2, 94.— Plur. in this sense generally in connection with sacrae, divinae, deorum, and only when several temples are spoken of:

    aedes sacrae,

    Cic. Dom. 49; cf. Suet. Aug. 30, 100:

    Capitolii fastigium et ceterarum aedium,

    Cic. de Or. 3, 46; cf. Liv. 38, 41:

    Deorum aedes,

    Suet. Cat. 21; cf. id. Ner. 38; id. Claud. 21 al.—
    II.
    A dwelling for men, a house, habitation, [p. 52] obode (syn. domus; usu. only in the plur., as a collection of several apartments; but in the earliest period the sing. also may have had this signif., though but few certain examples of it have been preserved in the written language; cf. Plaut. As. 1, 3, 67:

    hic noster quaestus aucupii simillimust... aedis nobis areast, auceps sum ego): aedes probae et pulchre aedificatae,

    Plaut. Merc. 5, 2, 60; id. Most. 1, 2, 18:

    ultimae,

    Ter. Heaut. 5, 1, 29:

    apud istum in aedibus,

    Cic. Verr. 2, 1, 19, § 50, and soon after: in mediis aedibus; cf. Verg. A. 2, 512:

    liberae,

    a house that is rent-free, Liv. 30, 17:

    privatae,

    Suet. Ner. 44 al. —Hence sometimes used for a part of the domus, a room, an apartment, chamber:

    insectatur omnes domi per aedīs,

    Plaut. Cas. 3, 5, 31; Verg. G. 2, 462; cf. id. A. 2, 487 (v. also Gell. 4, 14; Curt. 8, 6; Hor. C. 1, 30, 4).—In Plaut., by comic license, aedes for familia: credo hercle has sustollat aedīs totas atque hunc in crucem, Mil. 2, 3, 39: ut ego suffringam his talos totis aedibus, to break the legs of this whole house (i. e. family), Truc. 2, 8, 7: ab aedibus, denoting office (cf. ab), a castellan:

    CVM AB AEDIBVS ESSEM,

    Inscr. Grut. 697, 1.—
    * B.
    Met., the cells (or hive) of bees:

    clausis cunctantur in aedibus,

    Verg. G. 4, 258.—
    * C.
    Trop.:

    fac, sis, vacivas aedīs aurium, mea ut migrare dicta possint,

    the chambers of your ears, Plaut. Ps. 1, 5, 54.—
    * D.

    Lewis & Short latin dictionary > aedes

  • 43 lacuo

    1.
    lăquĕo, āvi, ātum, 1, v. a. [laqueus], to noose, ensnare, entangle ( poet. and in post-Aug. prose).
    I.
    Lit.:

    extentis laqueare profundum Retibus,

    Manil. 5, 659:

    cassem Per senos circum usque sinus laqueabis,

    i. e. to plait, Grat. Cyn. 40:

    corpus laqueatum et distentum,

    Col. 6, 19, 3:

    laqueatis resistentium membris,

    Amm. 31, 2, 9:

    laqueatis cruribus (elephantorum),

    entangled, Sol. 20, 11.—
    II.
    Trop., to ensnare, etc.:

    si te forte oculi dextri laqueaverit error,

    Juvenc. 1, 537.
    2.
    lăquĕo (or lăcŭo), āvi, ātum, 1, v. a. [laquear], to adorn with a panelled or fretted ceiling (perh. only in the part.): tectis caelatis lacuatis, panelled, fretted, Enn. ap. Cic. Tusc. 1, 35, 85 (Trag. v. 121 Vahl.); Serv. Verg. A. 1, 726:

    tecta,

    Hor. C. 2, 16, 11:

    Jovis Capitolini templum, non laqueatum auro tantum, sed parietibus totis lammina inauratum,

    Liv. 41, 20, 9; cf.:

    considerat templum, videt undique tectum pulcherrime laqueatum,

    Cic. Verr. 2, 1, 51, § 133:

    laqueata tecta,

    id. Leg. 2, 1, 2:

    cenationes laqueatae,

    panelled dining - rooms, Suet. Ner. 31.

    Lewis & Short latin dictionary > lacuo

  • 44 laqueo

    1.
    lăquĕo, āvi, ātum, 1, v. a. [laqueus], to noose, ensnare, entangle ( poet. and in post-Aug. prose).
    I.
    Lit.:

    extentis laqueare profundum Retibus,

    Manil. 5, 659:

    cassem Per senos circum usque sinus laqueabis,

    i. e. to plait, Grat. Cyn. 40:

    corpus laqueatum et distentum,

    Col. 6, 19, 3:

    laqueatis resistentium membris,

    Amm. 31, 2, 9:

    laqueatis cruribus (elephantorum),

    entangled, Sol. 20, 11.—
    II.
    Trop., to ensnare, etc.:

    si te forte oculi dextri laqueaverit error,

    Juvenc. 1, 537.
    2.
    lăquĕo (or lăcŭo), āvi, ātum, 1, v. a. [laquear], to adorn with a panelled or fretted ceiling (perh. only in the part.): tectis caelatis lacuatis, panelled, fretted, Enn. ap. Cic. Tusc. 1, 35, 85 (Trag. v. 121 Vahl.); Serv. Verg. A. 1, 726:

    tecta,

    Hor. C. 2, 16, 11:

    Jovis Capitolini templum, non laqueatum auro tantum, sed parietibus totis lammina inauratum,

    Liv. 41, 20, 9; cf.:

    considerat templum, videt undique tectum pulcherrime laqueatum,

    Cic. Verr. 2, 1, 51, § 133:

    laqueata tecta,

    id. Leg. 2, 1, 2:

    cenationes laqueatae,

    panelled dining - rooms, Suet. Ner. 31.

    Lewis & Short latin dictionary > laqueo

  • 45 religiosus

    rĕlĭgĭōsus (in the poets also rellig-), a, um, adj. [religio], reverencing or fearing God ( the gods), pious, devout, religious:

    qui omnia quae ad cultum deorum pertinerent, diligenter retractarent et tamquam relegerent, sunt dicti religiosi ex relegendo, etc.,

    Cic. N. D. 2, 28, 72 (cf. religio init.):

    religiosi dicuntur, qui faciendarum praetermittendarumque rerum divinarum secundum morem civitatis delectum habent, nec se superstitionibus implicant,

    Fest. p. 289, 15 Müll.:

    naturā sancti et religiosi,

    Cic. Rosc. Com. 15, 44:

    asotos ita non religiosos ut edant de patellā,

    id. Fin. 2, 7, 22:

    si magis religiosa fuerit,

    Plaut. As. 4, 1, 37:

    nostri majores, religiosissimi mortales,

    Sall. C. 12, 3:

    mortuis religiosa jura tribuere,

    religious rites, Cic. Lael. 4, 13:

    mores justi, integri, religiosi,

    id. de Or. 2, 43, 184: amicitiae religiosā quādam necessitudine imbutae, quint. 1, 2, 20: hominem occidere religiosissimum erat, was a thing exceedingly pious or pleasing to the gods, Plin. 30, 1, 4, § 13; cf.:

    aliqui nomine quoque consalutare religiosius putant, etc.,

    id. 28, 2, 5, § 23:

    Judaei, viri religiosi,

    Vulg. Act. 2, 5.—
    b.
    Eccl. Lat., of or belonging to the clergy, clerical (opp. saecularis), Salv. Avar. 3, 5.—
    II.
    Transf. (acc. to religio, II.).
    A.
    Subject., religiously considerate, careful, anxious, scrupulous:

    civitas religiosa, in principiis maxime novorum bellorum... ne quid praetermitteretur, quod aliquando factum esset. ludos Jovi donumque vovere consulem jussit,

    Liv. 31, 9:

    per hos quoque dies abstinent terrenis operibus religiosiores agricolae,

    Col. 11, 2, 98; 11, 3, 62:

    quem campi fructum quia religiosum erat consumere,

    was a matter of religious scruple, Liv. 2, 5; 3, 22; 5, 52; 6, 27; cf.:

    religiosum est, quod jurati legibus judicarunt,

    Cic. Inv. 1, 30, 48.—
    b.
    Overscrupulous, over-anxious, superstitious (rare and only ante-class.): religentem esse oportet, religiosum nefas, Poët. ap. Gell. 4, 9, 1:

    ecquis incultior, religiosior, desertior? Cato ap. Fest. s. v. repulsior, p. 236: ut stultae et miserae sumus Religiosae,

    Ter. Heaut. 4, 1, 37.—
    2.
    In gen., scrupulous, strict, precise, accurate, conscientious:

    religiosus est non modo deorum sanctitatem magni aestimans, sed etiam officiosus adversus homines,

    Fest. p. 278 Müll.:

    quod et in re misericordem se praebuerit et in testimoniis religiosum,

    Cic. Caecin. 10, 26:

    testis religiosissimus,

    id. Vatin. 1, 1:

    natio minime in testimoniis dicendis religiosa,

    id. Fl. 10, 23:

    judex,

    Quint. 4, 1, 9:

    quem rerum Romanarum auctorem laudare possum religiosissimum,

    Cic. Brut. 11, 44:

    ad Atticorum aures teretes et religiosas qui se accommodant,

    id. Or. 9, 27:

    ephorus vero non est religiosissimae fidei,

    Sen. Q. N. 7, 16, 2:

    religiosissimis verbis jurare,

    Petr. 21. —
    B.
    Of the objects of religious veneration (temples, statues, utensils, etc.), holy, sacred:

    templum sane sanctum et religiosum,

    Cic. Verr. 2, 4, 43, § 94; cf. id. Imp. Pomp. 22, 65:

    signum sacrum ac religiosum,

    id. Verr. 2, 4, 57, § 127;

    and so with sacer,

    id. Leg. 3, 13, 31:

    dies,

    Suet. Tib. 61:

    ex Aesculapi religiosissimo fano,

    Cic. Verr. 2, 4, 43, § 93:

    Ceres antiquissima, religiosissima,

    id. ib. 2, 4, 49, § 109; cf.:

    religiosissimum simulacrum Jovis Imperatoris,

    id. ib. 2, 4, 57, §

    128: altaria,

    id. Planc. 35, 68:

    deorum limina,

    Verg. A. 2, 365:

    loca,

    Cic. Rab. Perd. 2, 7:

    sacra religiosissima,

    Vell. 2, 45, 1; Suet. Aug. 7:

    vestes,

    id. Tib. 36; id. Oth. 12:

    simulacra,

    Sedul. 1, 227:

    divini juris sunt veluti res sacrae et religiosae... (sunt res) religiosae quae diis manibus relictae sunt,

    Gai. Inst. 2, 3 sq. —
    2.
    Esp.: dies religiosus, a day upon which it was unlucky to undertake any thing important, a day of evil omen, e. g. the dies Alliensis, the dies atri, etc., Cic. Att. 9, 5, 2; Lucil. ap. Non. 379, 19; Liv. 6, 1; 26, 17; 37, 33; Suet. Tib. 61; id. Claud. 14 al.; cf. Gell. 4, 9, 4; and Fest. s. h. v. p. 231.—
    3.
    Solum religiosum, land consecrated by the burial of the dead, Gai. Inst. 2, 6 sq.—Hence, adv.: rē̆lĭgĭōsē.
    1.
    Piously, religiously:

    religiosius deos colere,

    Liv. 10, 7; cf.:

    templum religiosissime colere,

    Cic. Inv. 2, 1, 1:

    natalem religiosius celebrare,

    Plin. Ep. 3, 7, 8.—
    2.
    Considerately, scrupulously, punctually, exactly, conscientiously:

    testimonium dicere,

    Cic. Cael. 22, 55; cf. Plin. Pan. 65, 2:

    commendare,

    Cic. Fam. 13, 17 fin.:

    nihil religiose administrabat,

    Col. 3, 10, 7; cf. id. 8, 5, 11:

    quicquid rogabatur, religiose promittebat,

    considerately, cautiously, Nep. Att. 15:

    religiosius rem rusticam colere,

    Col. 11, 2, 95:

    poëticen religiosissime veneror,

    Plin. Ep. 3, 15, 2.

    Lewis & Short latin dictionary > religiosus

  • 46 relligiosus

    rĕlĭgĭōsus (in the poets also rellig-), a, um, adj. [religio], reverencing or fearing God ( the gods), pious, devout, religious:

    qui omnia quae ad cultum deorum pertinerent, diligenter retractarent et tamquam relegerent, sunt dicti religiosi ex relegendo, etc.,

    Cic. N. D. 2, 28, 72 (cf. religio init.):

    religiosi dicuntur, qui faciendarum praetermittendarumque rerum divinarum secundum morem civitatis delectum habent, nec se superstitionibus implicant,

    Fest. p. 289, 15 Müll.:

    naturā sancti et religiosi,

    Cic. Rosc. Com. 15, 44:

    asotos ita non religiosos ut edant de patellā,

    id. Fin. 2, 7, 22:

    si magis religiosa fuerit,

    Plaut. As. 4, 1, 37:

    nostri majores, religiosissimi mortales,

    Sall. C. 12, 3:

    mortuis religiosa jura tribuere,

    religious rites, Cic. Lael. 4, 13:

    mores justi, integri, religiosi,

    id. de Or. 2, 43, 184: amicitiae religiosā quādam necessitudine imbutae, quint. 1, 2, 20: hominem occidere religiosissimum erat, was a thing exceedingly pious or pleasing to the gods, Plin. 30, 1, 4, § 13; cf.:

    aliqui nomine quoque consalutare religiosius putant, etc.,

    id. 28, 2, 5, § 23:

    Judaei, viri religiosi,

    Vulg. Act. 2, 5.—
    b.
    Eccl. Lat., of or belonging to the clergy, clerical (opp. saecularis), Salv. Avar. 3, 5.—
    II.
    Transf. (acc. to religio, II.).
    A.
    Subject., religiously considerate, careful, anxious, scrupulous:

    civitas religiosa, in principiis maxime novorum bellorum... ne quid praetermitteretur, quod aliquando factum esset. ludos Jovi donumque vovere consulem jussit,

    Liv. 31, 9:

    per hos quoque dies abstinent terrenis operibus religiosiores agricolae,

    Col. 11, 2, 98; 11, 3, 62:

    quem campi fructum quia religiosum erat consumere,

    was a matter of religious scruple, Liv. 2, 5; 3, 22; 5, 52; 6, 27; cf.:

    religiosum est, quod jurati legibus judicarunt,

    Cic. Inv. 1, 30, 48.—
    b.
    Overscrupulous, over-anxious, superstitious (rare and only ante-class.): religentem esse oportet, religiosum nefas, Poët. ap. Gell. 4, 9, 1:

    ecquis incultior, religiosior, desertior? Cato ap. Fest. s. v. repulsior, p. 236: ut stultae et miserae sumus Religiosae,

    Ter. Heaut. 4, 1, 37.—
    2.
    In gen., scrupulous, strict, precise, accurate, conscientious:

    religiosus est non modo deorum sanctitatem magni aestimans, sed etiam officiosus adversus homines,

    Fest. p. 278 Müll.:

    quod et in re misericordem se praebuerit et in testimoniis religiosum,

    Cic. Caecin. 10, 26:

    testis religiosissimus,

    id. Vatin. 1, 1:

    natio minime in testimoniis dicendis religiosa,

    id. Fl. 10, 23:

    judex,

    Quint. 4, 1, 9:

    quem rerum Romanarum auctorem laudare possum religiosissimum,

    Cic. Brut. 11, 44:

    ad Atticorum aures teretes et religiosas qui se accommodant,

    id. Or. 9, 27:

    ephorus vero non est religiosissimae fidei,

    Sen. Q. N. 7, 16, 2:

    religiosissimis verbis jurare,

    Petr. 21. —
    B.
    Of the objects of religious veneration (temples, statues, utensils, etc.), holy, sacred:

    templum sane sanctum et religiosum,

    Cic. Verr. 2, 4, 43, § 94; cf. id. Imp. Pomp. 22, 65:

    signum sacrum ac religiosum,

    id. Verr. 2, 4, 57, § 127;

    and so with sacer,

    id. Leg. 3, 13, 31:

    dies,

    Suet. Tib. 61:

    ex Aesculapi religiosissimo fano,

    Cic. Verr. 2, 4, 43, § 93:

    Ceres antiquissima, religiosissima,

    id. ib. 2, 4, 49, § 109; cf.:

    religiosissimum simulacrum Jovis Imperatoris,

    id. ib. 2, 4, 57, §

    128: altaria,

    id. Planc. 35, 68:

    deorum limina,

    Verg. A. 2, 365:

    loca,

    Cic. Rab. Perd. 2, 7:

    sacra religiosissima,

    Vell. 2, 45, 1; Suet. Aug. 7:

    vestes,

    id. Tib. 36; id. Oth. 12:

    simulacra,

    Sedul. 1, 227:

    divini juris sunt veluti res sacrae et religiosae... (sunt res) religiosae quae diis manibus relictae sunt,

    Gai. Inst. 2, 3 sq. —
    2.
    Esp.: dies religiosus, a day upon which it was unlucky to undertake any thing important, a day of evil omen, e. g. the dies Alliensis, the dies atri, etc., Cic. Att. 9, 5, 2; Lucil. ap. Non. 379, 19; Liv. 6, 1; 26, 17; 37, 33; Suet. Tib. 61; id. Claud. 14 al.; cf. Gell. 4, 9, 4; and Fest. s. h. v. p. 231.—
    3.
    Solum religiosum, land consecrated by the burial of the dead, Gai. Inst. 2, 6 sq.—Hence, adv.: rē̆lĭgĭōsē.
    1.
    Piously, religiously:

    religiosius deos colere,

    Liv. 10, 7; cf.:

    templum religiosissime colere,

    Cic. Inv. 2, 1, 1:

    natalem religiosius celebrare,

    Plin. Ep. 3, 7, 8.—
    2.
    Considerately, scrupulously, punctually, exactly, conscientiously:

    testimonium dicere,

    Cic. Cael. 22, 55; cf. Plin. Pan. 65, 2:

    commendare,

    Cic. Fam. 13, 17 fin.:

    nihil religiose administrabat,

    Col. 3, 10, 7; cf. id. 8, 5, 11:

    quicquid rogabatur, religiose promittebat,

    considerately, cautiously, Nep. Att. 15:

    religiosius rem rusticam colere,

    Col. 11, 2, 95:

    poëticen religiosissime veneror,

    Plin. Ep. 3, 15, 2.

    Lewis & Short latin dictionary > relligiosus

  • 47 sacro

    sā̆cro, āvi, ātum, 1, v. a. [sacer], to declare or set apart as sacred; to consecrate, dedicate, or devote to a divinity (class.; cf. consecro).
    I.
    Lit.:

    ne quis agrum consecrato. Auri, argenti, eboris sacrandi modus esto,

    Cic. Leg. 2, 9, 22:

    eum praedam Veientanam publicando sacrandoque ad nihilum redegisse, ferociter increpant,

    Liv. 5, 25:

    (agrum) Cypriae,

    Ov. M. 10, 644:

    Capitolino Jovi donum ex auro,

    Suet. Tib. 53 fin.:

    (laurum) Phoebo,

    Verg. A. 7, 62:

    aras,

    id. ib. 5, 48:

    vigilem ignem,

    id. ib. 4, 200:

    votum immortale,

    id. ib. 8, 715:

    inter haec auream aquilam pinnis extendenti similem sacraverant,

    Curt. 3, 3, 16:

    templum, in quo Helena sacravit calicem ex electro,

    Plin. 33, 4, 23, § 81.—In part. perf.:

    duabus aris ibi Jovi et Soli sacratis cum immolasset,

    Liv. 40, 22:

    arae,

    Suet. Tib. 14:

    sacratas fide manus,

    Liv. 23, 9:

    sacrata Crotonis Ossa tegebat humus,

    Ov. M. 15, 55:

    rite pecudes,

    Verg. A. 12, 213:

    templum,

    id. ib. 2, 165 al. —
    2.
    With a bad accessory signif. (cf. sacer, II.), to devote or doom to destruction, to declare accursed, to condemn:

    de sacrando cum bonis capite ejus, qui regni occupandi consilia inisset, gratae in vulgus leges fuere,

    Liv. 2, 8; cf.:

    caput Jovi,

    id. 10, 38.—
    B.
    Transf., in gen., to set apart, consecrate, devote, give, dedicate a thing to any one ( poet. and rare):

    quod patriae vocis studiis nobisque sacrasti, Cic. poët. Div. 1, 13, 22: hunc illi honorem Juppiter sacravit,

    Verg. A. 12, 141:

    tibi sacratum opus,

    Ov. Tr. 2, 552.—In a bad sense:

    injecere manum Parcae, telisque sacrarunt Evandri (Halaesum),

    Verg. A. 10, 419.—
    II.
    Meton.
    1.
    To render sacred or inviolable by consecration; to hallow, consecrale:

    hoc nemus aeterno cinerum sacravit honore Faenius,

    Mart. 1, 117, 1:

    foedus, quod in Capitolio sacratum fuisset, irritum per illos esse,

    that had been decreed inviolable, Liv. 38, 33; cf.:

    sanctiones sacrandae sunt genere ipso aut obtestatione legis, aut, etc.,

    Cic. Balb. 14, 33:

    sacrata lex,

    a law whose violation was punished by devoting the offender to the infernal gods, id. Sest. 7, 16; id. Dom. 17, 43; Liv. 2, 33; 3, 17; 7, 41; 9, 39; 36, 38; cf.:

    sacratae leges sunt, quibus sanctum est, qui quid adversus eas fecerit, sacer alicui deorum sit cum familia pecuniaque,

    Fest. p. 318 Müll.—
    2.
    Of a deity, to hold sacred, to worship or honor as sacred:

    haud frustra te patrem deum hominumque hac sede sacravimus,

    Liv. 8, 6:

    Vesta sacrata,

    Ov. M. 15, 864.—
    B.
    Transf., in gen., to render imperishable, to immortalize (rare):

    aliquem Lesbio plectro,

    Hor. C. 1, 26, 11; cf.:

    miratur nihil, nisi quod Libitina sacravit,

    id. Ep. 2, 1, 49:

    vivit vigetque eloquentia ejus (Catonis), sacrata scriptis omnis generis,

    Liv. 39, 40:

    avum Sacrārunt carmina tuum,

    Ov. P. 4, 8, 64.—Hence, sā̆crātus, a, um, P. a., hallowed, consecrated, holy, sacred:

    sacrata jura parentum,

    Ov. M. 10, 321:

    jura Graiorum,

    Verg. A. 2, 157:

    vittae Sacrati capitis,

    id. ib. 3, 371:

    dux,

    i. e. Augustus, Ov. F. 2, 60; cf.:

    manus (Tiberii),

    id. ib. 1, 640:

    dies sacratior,

    Mart. 4, 1, 1:

    numen gentibus sacratissimum,

    Plin. 33, 4, 24, § 82:

    homines,

    devoted to the gods, Macr. S. 3, 7;

    Aug. Civ. Dei, 2, 26.—At a later per., Sacratissimus,

    an epithet of the emperors, Most Worshipful, Dig. 38, 17, 9; Mamert. Pan. ad Maxim. 1 et saep.— Adv.: sā̆crātē, in eccl. Lat.,
    1.
    Holily, piously:

    vivere,

    Aug. Ep. 22 fin.
    2.
    Mysteriously, mystically, Aug. Doctr. Chr. 2, 16.

    Lewis & Short latin dictionary > sacro

  • 48 Salomon

    Sălŏmon ( Sŏlŏmon), ōnis, m., = Salômôn, Salomôn, Solomôn [ ], Solomon, son of David, Prud. Hamart. 581; Juvenc. 2, 717; Alcim. 6, 387; Lact. 4, 16. —Hence,
    A.
    Sălŏmōnĭus ( Sŏlŏm-), a, um, adj., of or belonging to Solomon, Solomon ' s:

    templum,

    Lact. 4, 13 fin.;

    also called saxa,

    Prud. Apoth. 512.—
    B.
    Să-lŏmōnĭăcus, a, um, adj. ( poet.), of Solomon, Solomon ' s: templum, Sid. poët. Ep. 4, 18; Ven. Carm. 1, 11, 1.

    Lewis & Short latin dictionary > Salomon

  • 49 Salomoniacus

    Sălŏmon ( Sŏlŏmon), ōnis, m., = Salômôn, Salomôn, Solomôn [ ], Solomon, son of David, Prud. Hamart. 581; Juvenc. 2, 717; Alcim. 6, 387; Lact. 4, 16. —Hence,
    A.
    Sălŏmōnĭus ( Sŏlŏm-), a, um, adj., of or belonging to Solomon, Solomon ' s:

    templum,

    Lact. 4, 13 fin.;

    also called saxa,

    Prud. Apoth. 512.—
    B.
    Să-lŏmōnĭăcus, a, um, adj. ( poet.), of Solomon, Solomon ' s: templum, Sid. poët. Ep. 4, 18; Ven. Carm. 1, 11, 1.

    Lewis & Short latin dictionary > Salomoniacus

  • 50 Salomonius

    Sălŏmon ( Sŏlŏmon), ōnis, m., = Salômôn, Salomôn, Solomôn [ ], Solomon, son of David, Prud. Hamart. 581; Juvenc. 2, 717; Alcim. 6, 387; Lact. 4, 16. —Hence,
    A.
    Sălŏmōnĭus ( Sŏlŏm-), a, um, adj., of or belonging to Solomon, Solomon ' s:

    templum,

    Lact. 4, 13 fin.;

    also called saxa,

    Prud. Apoth. 512.—
    B.
    Să-lŏmōnĭăcus, a, um, adj. ( poet.), of Solomon, Solomon ' s: templum, Sid. poët. Ep. 4, 18; Ven. Carm. 1, 11, 1.

    Lewis & Short latin dictionary > Salomonius

  • 51 sisto

    sisto, stĭti (Charis. p. 220, and Diom. p. 369, give steti for both sisto and sto, confining stiti to the compounds of both. But steti, as perfect of sisto, is late jurid. Lat., and perh. dub.;

    for steterant,

    Verg. A. 3, 110;

    steterint,

    id. ib. 3, 403; Liv. 8, 32, 12, belong to stare; cf. also Gell. 2, 14, 1 sqq.; and v. Neue, Formenl. 2, 461 sq.), stătum [root stă, strengthened by reduplication; cf. histêmi], used in two general senses, I. To cause to stand, place, = colloco, pono; II. To stand, be placed, = sto.
    I.
    Sistere, in gen., = collocare (in class. prose only in the partic. uses, v. A. 4. C. and D., infra).
    A.
    Causative, with acc.
    1.
    To place = facere ut stet; constr. with in and abl., with abl. alone, and with ad, super, etc., and acc.:

    O qui me gelidis in vallibus Haemi Sistat,

    Verg. G. 2, 489:

    tertia lux classem Cretaeis sistet in oris,

    id. A. 3, 117 (classis stat;

    v. sto): inque tuo celerem litore siste gradum,

    Ov. H. 13, 102 (cf. infra, III. 2. A.):

    jaculum clamanti (al. clamantis) sistit in ore,

    plants the dart in his face, Verg. A. 10, 323:

    disponit quas in fronte manus, medio quas robore sistat,

    Stat. Th. 7, 393:

    (equum ligneum) sacratā sistimus arā,

    Verg. A. 2, 245:

    aeternis potius me pruinis siste,

    Stat. Th. 4, 395: ut stata (est) lux pelago, as soon as light was set ( shone) on the sea, id. ib. 5, 476:

    victima Sistitur ante aras,

    Ov. M. 15, 132:

    quam (suem) Aeneas ubi... sistit ad aram,

    Verg. A. 8, 85:

    post haec Sistitur crater,

    Ov. M. 8, 669: vestigia in altero (monte) sisti (non posse), that no footprints can be placed ( made) on the other mountain, Plin. 2, 96, 98, § 211:

    cohortes expeditas super caput hostium sistit,

    Tac. H. 3, 77; cf. id. A. 12, 13; Stat. Th. 4, 445; Sil. 4, 612. —
    2.
    To place, as the result of guidance or conveyance; hence, to convey, to send, lead, take, conduct to, = facere ut veniat; constr. with in and abl., with abl. alone, and with advv. of place: officio meo ripā sistetur in illā Haec, will be carried by me to, etc., Ov. M. 9, 109:

    terrā sistēre petitā,

    id. ib. 3, 635:

    (vos) facili jam tramite sistam,

    Verg. A. 6, 676:

    ut eum in Syriā aut Aegypto sisterent orabat,

    to convey him to, Tac. H. 2, 9.—So with hic (= in with abl.) or huc (= in with acc.):

    hic siste patrem,

    Sen. Phoen. 121:

    Annam huc siste sororem,

    Verg. A. 4, 634.—
    3.
    To place an army in order of battle, draw up, = instruere:

    aciem in litore sistit,

    Verg. A. 10, 309; cf.:

    sistere tertiam decimam legionem in ipso aggere jubet,

    Tac. H. 3, 21.—
    4.
    Se sistere = to betake one's self, to present one's self, to come (so twice in Cicero's letters):

    des operam, id quod mihi affirmasti, ut te ante Kal. Jan., ubicumque erimus, sistas,

    Cic. Att. 3, 25:

    te vegetum nobis in Graeciā sistas,

    id. ib. 10, 16, 6 (cf. infra, E.):

    hic dea se primum rapido pulcherrima nisu Sistit,

    Verg. A. 11, 853.—
    5.
    With two acc. (cf.: praesto, reddo) = to cause to be in a certain condition, to place, etc.; often with dat. of interest (ante- and post-class., and poet.; cf.

    supra, 4.): ego vos salvos sistam,

    I will place you in safety, see you to a safe place, Plaut. Rud. 4, 4, 5:

    omnia salva sistentur tibi,

    all will be returned to you in good order, id. ib. 5, 3, 3; so,

    suam rem sibi salvam sistam,

    id. Poen. 5, 2, 123; cf.:

    rectius tacitas tibi res sistam, quam quod dictum est mutae mulieri,

    will keep your secrets, id. ib. 4, 2, 54:

    neque (dotem) incolumem sistere illi, et detraxe autument,

    that you deliver it entire to her, id. Trin. 3, 3, 15:

    cum te reducem aetas prospera sistet,

    Cat. 64, 238: tu modo servitio vacuum me siste (= praesta) superbo, set me free from, Prop. 4, 16 (3, 17), 42:

    tutum patrio te limine sistam,

    will see you safe home, Verg. A. 2, 620:

    praedā onustos triumphantesque mecum domos reduces sistatis,

    Liv. 29, 27, 3 Weissenb. ad loc.:

    Pelasgis siste levem campum,

    Stat. Th. 8, 328:

    modo se isdem in terris victorem sisterent,

    Tac. A. 2, 14:

    operā tuā sistas hunc nobis sanum atque validum,

    give him back to us, safe and sound, Gell. 18, 10, 7: ita mihi salvam ac sospitem rempublicam sistere in suā sede liceat, Aug. ap. Suet. Aug. 28.—
    b.
    Neutr, with double nom., = exsistere, to be, to become: judex extremae sistet vitaeque necisque, he will become a judge, etc., Manil. 4, 548 (dub.):

    tempora quod sistant propriis parentia signis,

    id. 3, 529 (dub.; al. sic stant; cf. infra, II.).—
    B.
    As neuter verb, to stand, rest, be placed, lie ( poet.);

    constr. like sto: ne quis mihi obstiterit obviam, nam qui obstiterit, ore sistet,

    will lie on his face, Plaut. Capt. 4, 2, 13 Brix ad loc.: (nemo sit) tantā gloriā... quin cadat, quin capite sistat, will be placed or stand on his head, id. Curc. 2, 3, 8:

    ibi crebro, credo, capite sistebant cadi,

    id. Mil. 3, 2, 36 Lorenz (Brix, hoc illi crebro capite):

    ipsum si quicquam posse in se sistere credis,

    to rest upon itself, Lucr. 1, 1057:

    neque posse in terrā sistere terram,

    nor can the earth rest upon itself, id. 2, 603:

    at conlectus aquae... qui lapides inter sistit per strata viarum,

    id. 4, 415:

    incerti quo fata ferant, ubi sistere detur,

    to rest, to stay, Verg. A. 3, 7; cf.:

    quaesitisque diu terris, ubi sistere detur,

    Ov. M. 1, 307. —
    C.
    As jurid. term.
    1.
    In both a causative and neuter sense = to produce in court, or to appear in court after being bound over by the judge or by promise to the adversary (vadimonium); constr. either absol. or with the dat. of the adversary to whom the promise is made (alicui sisti), to appear upon somebody's demand; also, in judicio sisti. The present active is either used reflexively (se sistere = to appear), or with a transitive object (sistere aliquem = to produce in court one in whose behalf the promise has been made). The present passive, sisti, sistendus, sistitur, = to appear or to be produced. The perfect act., stiti, stitisse, rarely the perfect passive, status sum, = to have appeared, I appeared. So in all periods of the language:

    cum autem in jus vocatus fuerit adversarius, ni eo die finitum fuerit negotium, vadimonium ei faciendum est, id est ut promittat se certo die sisti,

    Gai. 4, 184:

    fit ut Alfenus promittat, Naevio sisti Quinctium,

    that Quinctius would be forthcoming upon Naevius's complaint, Cic. Quint. 21, 67; cf. id. ib. 8, 30 (v. infra, B.):

    testificatur, P. Quinctium non stitisse, et se stitisse,

    id. ib. 6, 25:

    quin puellam sistendam promittat (= fore ut puella sistatur in judicio),

    Liv. 3, 45, 3:

    interrogavit quisquam, in quem diem locumque vadimonium promitti juberet, et Scipio manum ad ipsam oppidi, quod obsidebatur, arcem protendens: Perendie sese sistant illo in loco,

    Gell. 7, 1, 10:

    si quis quendam in judicio sisti promiserit, in eādem causā eum debet sistere,

    Dig. 2, 11, 11:

    si servum in eādem causā sistere promiserit, et liber factus sistatur,... non recte sistitur,

    ib. 2, 9, 5:

    sed si statu liberum sisti promissum sit, in eādem causā sisti videtur, quamvis liber sistatur,

    ib. 2, 9, 6:

    cum quis in judicio sisti promiserit, neque adjecerit poenam si status non esset,

    ib. 2, 6, 4:

    si quis in judicio secundum suam promissionem non stitit,

    ib. 2, 11, 2, § 1; cf. ib. 2, 5, 1; 2, 8, 2; 2, 11, 2, § 3.—
    2.
    Vadimonium sistere, to present one's self in court, thus keeping the solemn engagement (vadimonium) made to that effect; lit., to make the vadimonium stand, i. e. effective, opp. deserere vadimonium = not to appear, to forfeit the vadimonium. The phrase does not occur in the jurists of the Pandects, the institution of the vadimonium being abolished by Marcus Aurelius. It is found in the following three places only: quid si vadimonium capite obvoluto stitisses? Cat. ap. Gell. 2, 14, 1: ut Quinctium sisti Alfenus promitteret. Venit Romam Quinctius;

    vadimonium sistit,

    Cic. Quint. 8, 30:

    ut nullum illa stiterit vadimonium sine Attico,

    Nep. Att. 9; Gai. 4, 185; cf. diem sistere under status, P. a. infra.—
    D.
    Transf., out of judicial usage, in gen., = to appear or present one's self, quasi ex vadimonio; constr. absol. or with dat. of the person entitled to demand the appearance:

    ubi tu es qui me vadatus's Veneriis vadimoniis? Sisto ego tibi me, et mihi contra itidem ted ut sistas suadeo (of a lover's appointment),

    Plaut. Curc. 1, 3, 5; so,

    tibi amatorem illum alacrem vadimonio sistam,

    produce, App. M. 9, p. 227, 14:

    nam promisimus carnufici aut talentum magnum, aut hunc hodie sistere,

    Plaut. Rud. 3, 4, 73:

    vas factus est alter ejus sistendi, ut si ille non revertisset, moriendum esset sibi,

    Cic. Off. 3, 10, 45. —
    E.
    Fana sistere, acc. to Festus anciently used, either = to place ( secure and fix places for) temples in founding a city, or to place the couches in the lectisternia:

    sistere fana, cum in urbe condendā dicitur, significat loca in oppido futurorum fanorum constituere: quamquam Antistius Labeo, in commentario XV. juris pontificii ait fana sistere esse lectisternia certis locis et diebus habere,

    Fest. p. 267 Lind. To this usage Plaut. perh. alludes:

    apud illas aedis sistendae mihi sunt sycophantiae,

    the place about that house I must make the scene of my tricks, Plaut. Trin. 4, 2, 25.—
    F.
    Sistere monumenta, etc., or sistere alone, to erect statues, etc. (= statuere; post-class. and rare;

    mostly in Tac.): ut apud Palatium effigies eorum sisteret,

    Tac. A. 15, 72:

    cum Augustus sibi templum sisti non prohibuisset,

    id. ib. 4 37:

    at Romae tropaea de Parthis arcusque sistebantur,

    id. ib. 15, 18:

    monuere ut... templum iisdem vestigiis sisteretur,

    id. H. 4, 53:

    sistere monumenta,

    Aus. Ep. 24, 55: Ast ego te... Carthaginis arce Marmoreis sistam templis (cf. histanai tina), Sil. 8, 231; v. statuo.
    II.
    Sistere = to cause what is tottering or loose to stand firm, to support or fasten; and neutr., to stand firm.
    A.
    Causative (rare;

    perh. not in class. prose) = stabilire: sucus... mobilis (dentes) sistit,

    Plin. 20, 3, 8, § 15; and trop.: hic (Marcellus) rem Romanam magno turbante tumultu Sistet (cf.: respublica stat;

    v. sto),

    Verg. A. 6, 858; cf.:

    non ita civitatem aegram esse, ut consuetis remediis sisti posset,

    Liv. 3, 20, 8 (where sisti may be impers.; v. infra, III. C.).—
    B.
    Neutr., to stand firm, to last, = stare:

    nec mortale genus, nec divum corpora sancta Exiguom possent horai sistere tempus,

    Lucr. 1, 1016: qui rem publicam sistere negat posse, nisi ad equestrem ordinem judicia referantur, Cotta ap. Cic. Verr. 2, 3, 96, § 223.—
    2.
    Neutr., to stand firm, to resist:

    nec quicquam Teucros Sustentare valet telis, aut sistere contra,

    Verg. A. 11, 873; so with dat. = resistere:

    donec Galba, inruenti turbae neque aetate neque corpore sistens, sella levaretur,

    Tac. H. 1, 35; cf. sisti = resistere, III. B. 1. f. infra.
    III.
    Sistere = to stand still, and to cause to stand still.
    A.
    Neutr. = stare (rare; in Varr., Tac., and the poets).
    a.
    To stand still:

    solstitium dictum est quod sol eo die sistere videatur,

    Varr. L. L. 5, p. 53 (Bip.):

    sistunt amnes,

    Verg. G. 1, 479:

    incurrit, errat, sistit,

    Sen. Herc. Oet. 248.—
    b.
    To remain, stop:

    Siste! Quo praeceps ruis?

    Sen. Thyest. 77; id. Oedip. 1050:

    vis tu quidem istum intra locum sistere?

    will you remain in that position? Tac. A. 4, 40.—
    c.
    Trop., to stop, not to go any farther:

    depunge, ubi sistam,

    Pers. 6, 79:

    nec in Hectore tracto sistere,

    to stop at the dragging of Hector, Stat. Achill. 1, 7.—
    d.
    To cease (dub.):

    hactenus sistat nefas' pius est,

    if his crime ceases here, he will be pious, Sen. Thyest. 744 (perh. act., to stop, end).—
    B.
    Causative (not ante-Aug.; freq. in Tac., Plin., and the poets).
    1.
    To arrest, stop, check an advancing motion.
    a.
    With gradum:

    plano sistit uterque gradum,

    arrest their steps, Prop. 5 (4), 10, 36; Verg. A. 6, 465:

    siste properantem gradum,

    Sen. Herc. Fur. 772:

    repente sistunt gradum,

    Curt. 4, 6, 14. —With pedem, Ov. R. Am. 80.—
    b.
    With fugam, to stop, stay, check, stem, arrest the flight:

    fugam foedam siste,

    Liv. 1, 12, 5:

    si periculo suo fugam sistere posset,

    id. 30, 12, 1; so Curt. 8, 14, 37; 4, 16, 2; 8, 3, 2; Tac. A. 12, 39.—
    c.
    Of vehicles, horses, etc.:

    esseda siste,

    Prop. 2, 1, 76:

    equos,

    Verg. A. 12, 355:

    quadrijugos,

    Stat. Achill. 2, 429; so id. Th. 5, 364.—
    d.
    With iter, to arrest the advance of an army, to halt:

    exercitus iter sistit,

    Tac. H. 3, 50.—
    e.
    With bellum, to halt (cf. infra, D.):

    Aquilejae sisti bellum expectarique Mucianum jubebat,

    Tac. H. 3, [p. 1712] 8.—
    f.
    Of living objects, in gen.
    (α).
    To arrest their course, make them halt:

    aegre coercitam legionem Bedriaci sistit,

    Tac. H. 2, 23:

    festinantia sistens Fata,

    staying the hurrying Fates, Stat. S. 3, 4, 24.—So, se sistere with ab, to desist from:

    non prius se ab effuso cursu sistunt,

    Liv. 6, 29, 3; hence, to arrest by wounding, i. e. to wound or kill:

    aliquem cuspide,

    Sil. 1, 382; 1, 163; so,

    cervum vulnere sistere,

    id. 2, 78.—
    (β).
    To stop a hostile attack of persons, to resist them, ward them off:

    ut non sisterent modo Sabinas legiones, sed in fugam averterent,

    Liv. 1, 37, 3:

    ibi integrae vires sistunt invehentem se jam Samnitem,

    id. 10, 14, 18:

    nec sisti vis hostium poterat,

    Curt. 5, 3, 11:

    nec sisti poterant scandentes,

    Tac. H. 3, 71; 5, 21. —
    g.
    Trop., to stop the advance of prices:

    pretia augeri in dies, nec mediocribus remediis sisti posse,

    Tac. A. 3, 52.—
    2. a.
    Of water:

    sistere aquam fluviis,

    Verg. A. 4, 489:

    amnis, siste parumper aquas,

    Ov. Am. 3, 6, 2:

    quae concita flumina sistunt,

    id. M. 7, 154:

    sistito infestum mare,

    calm, Sen. Agam. 523; cf. Ov. M. 7, 200; id. H. 6, 87; Plin. 28, 8, 29, § 118.—
    b.
    Of blood and secretions:

    (ea) quibus sistitur sanguis parari jubet,

    Tac. A. 15, 54:

    sanguinem,

    Plin. 20, 7, 25, § 59; 28, 18, 73, § 239; 27, 4, 5, § 18:

    haemorrhoidum abundantiam,

    id. 27, 4, 5, § 19:

    fluctiones,

    id. 20, 8, 27, § 71, 34, 10, 23, § 105; 35, 17, 57, § 195:

    nomas,

    id. 30, 13, 39, § 116; 24, 16, 94, § 151:

    mensis,

    id. 23, 6, 60, § 112:

    vomitiones,

    id. 20, 20, 81, § 213:

    alvum bubus,

    id. 18, 16, 42, § 143:

    alvum,

    stop the bowels, id. 23, 6, 60, § 113; 22, 25, 59, § 126; 20, 5, 18, § 37:

    ventrem,

    id. 20, 23, 96, § 256; Mart. 13, 116.—
    3.
    To arrest the motion of life, make rigid:

    ille oculos sistit,

    Stat. Th. 2, 539.—
    4.
    To end, put an end to (= finem facere alicui rei); pass., to cease:

    querelas,

    Ov. M. 7, 711:

    fletus,

    id. ib. 14, 835:

    lacrimas,

    id. F. 1, 367; 480; 6, 154:

    minas,

    id. Tr. 1, 2, 60:

    opus,

    id. H. 16 (17), 266; id. M. 3, 153:

    labores,

    id. ib. 5, 490:

    furorem,

    Stat. Th. 5, 663:

    furialem impetum,

    Sen. Med. 157; id. Agam. 203:

    pace tamen sisti bellum placet,

    Ov. M. 14, 803:

    antequam summa dies spectacula sistat,

    id. F. 4, 387:

    sitim sistere,

    to allay, id. P. 3, 1, 18:

    nec primo in limine sistit conatus scelerum,

    suppresses, Stat. S. 5, 2, 86:

    ruinas,

    to stop destruction, Plin. Pan. 50, 4:

    ventum,

    to ward off, turn the wind, id. Ep. 2, 17, 17;

    (motus terrae) non ante quadraginta dies sistuntur, = desinunt,

    Plin. 2, 82, 84, § 198.—
    5.
    Sistere with intra = to confine, keep within:

    transgresso jam Alpes Caecina, quem sisti intra Gallias posse speraverant,

    Tac. H. 2, 11:

    dum populatio lucem intra sisteretur,

    provided the raids were confined to day-time, id. A. 4, 48. —
    C.
    Impers. and trop., to arrest or avoid an impending misfortune, or to stand, i. e. to endure; generally in the form sisti non potest (more rarely: sisti potest) = it cannot be endured, a disaster cannot be avoided or met (once in Plaut.; freq. in Liv.; sometimes in Tac.; cf., in gen., Brix ad Plaut. Trin. 720; Drak. ad Liv. 3, 16, 4; Weissenb. ad Liv. 2, 29, 8; Gronov. ad Liv. 4, 12, 6; Beneke ad Just. 11, 1, 6).
    1.
    Without a subject, res or a noun of general import being understood:

    quid ego nunc agam, nisi ut clipeum ad dorsum accommodem, etc.? Non sisti potest,

    it is intolerable, Plaut. Trin. 3, 2, 94:

    totam plebem aere alieno demersam esse, nec sisti posse nisi omnibus consulatur,

    Liv. 2, 29, 8:

    si domestica seditio adiciatur, sisti non posse,

    the situation will be desperate, id. 45, 19, 3:

    si quem similem priore anno dedissent, non potuisse sisti,

    id. 3, 9, 8:

    vixque concordiā sisti videbatur,

    that the crisis could scarcely be met, even by harmonious action, id. 3, 16, 4:

    qualicunque urbis statu, manente disciplinā militari sisti potuisse,

    these evils were endurable, id. 2, 44, 10: exercitum gravi morbo affectari, nec sisti potuisse ni, etc., it would have ended in disaster, if not, etc., id. 29, 10, 1:

    qui omnes populi si pariter deficiant, sisti nullo modo posse,

    Just. 11, 1, 6 Gronov. ad loc.; cf. Liv. 3, 20, 8 supra, II. A. 1.— Rarely with a subject-clause understood: nec jam sisti poterat, and it was no longer tolerable, i. e. that Nero should disgrace himself, etc., Tac. A. 14, 14.—
    2.
    Rarely with quin, to prevent etc. (pregn., implying also the stopping of something; cf.

    supra, III. B. 1.): neque sisti potuit quin et palatium et domus et cuncta circum haurirentur (igni),

    Tac. A. 15, 39.—Hence, stătus, a, um, P. a., as attribute of nouns, occurs in several conventional phrases, as relics of archaic usage.
    A.
    Status (condictusve) dies cum hoste, in the XII. Tables, = a day of trial fixed by the judge or agreed upon with the adversary;

    esp., a peregrinus (= hostis),

    Cic. Off. 1, 12, 37. It presupposes a phrase, diem sistere, prob.=vadimonium sistere (v. supra, I. C. 2.). Such an appointment was an excuse from the most important public duties, even for soldiers from joining the army, Cinc. ap. Gell. 16, 4, 4.—

    Hence, transf.: si status condictus cum hoste intercedit dies, tamen est eundum quo imperant,

    i. e. under all circumstances we must go, Plaut. Curc. 1, 1, 5.—
    B.
    In certain phrases, appointed, fixed, regular (cf. statutus, with which it is often confounded in MSS.):

    status dies: tres in anno statos dies habere quibus, etc.,

    Liv. 39, 13, 8:

    stato loco statisque diebus,

    id. 42, 32, 2; so id. 5, 52, 2; 27, 23 fin.:

    stato lustri die,

    Sen. Troad. 781:

    status sacrificii dies,

    Flor. 1, 3, 16:

    statum tempus, statā vice, etc.: lunae defectio statis temporibus fit,

    Liv. 44, 37 init.; so id. 28, 6, 10:

    stato tempore,

    Tac. A. 12, 13; id. H. 4, 81; Plin. 11, 37, 65, § 173:

    stata tempora (partus),

    Stat. Achill. 2, 673:

    adeo in illā plagā mundus statas vices temporum mutat,

    Curt. 8, 19, 13; so id. 9, 9, 9; 5, 1, 23; so, feriae, etc.: feriae statae appellabantur quod certo statutoque die observarentur, Paul. ex Fest. p. 69 Lind.:

    stata quinquennia,

    Stat. S. 5, 3, 113:

    stata sacra or sacrificia: stata sacrificia sunt quae certis diebus fieri debent,

    Fest. p. 264 Lind.:

    proficiscuntur Aeniam ad statum sacrificium,

    Liv. 40, 4, 9; 23, 35, 3; 5, 46, 2; 39, 13, 8; Cic. Mil. 17, 45:

    solemne et statum sacrificium (al. statutum),

    id. Tusc. 1, 47, 113; so Liv. 23, 35, 3:

    stata sacra,

    Ov. F. 2, 528; Stat. Th. 1, 666:

    stata foedera,

    id. ib. 11, 380:

    status flatus,

    Sen. Ben. 4, 28:

    stati cursus siderum,

    Plin. 18, 29, 69, § 291 (different: statae stellae = fixed stars, Censor. D. N. 8, belonging to II. 2. supra): statae febres, intermittent fevers, returning regularly, Plin. 28, 27, 28, § 107.—
    C.
    Moderate, average, normal:

    inter enim pulcherrimam feminam et deformissimam media forma quaedam est, quae et a nimio pulcritudinis periculo et a summo deformitatis odio vacat, qualis a Q. Ennio perquam eleganti vocabulo stata dicitur...Ennius autem eas fere feminas ait incolumi pudicitia esse quae statā formā forent,

    Gell. 5, 11, 12 -14 (v. Enn. Trag. p. 133 Vahl.).

    Lewis & Short latin dictionary > sisto

  • 52 sol

    sōl, sōlis, m. [Sanscr. svar, shine; cf. Gr. Seirios, seir, selas, Helenê; and Lat. serenus].
    I.
    Sing., the sun, as a heavenly body.
    A.
    In gen.:

    tempora duorum generum sunt, unum annale, quod sol circuitu suo finit,

    Varr. R. R. 1, 27:

    solis cursus lunaeque meatus,

    Lucr. 5, 77:

    annum ad cursum solis accommodavit,

    Suet. Caes. 40:

    liquidi fons luminis aetherius sol,

    Lucr. 5, 282:

    quid potest esse sole majus?

    Cic. Ac. 2, 26, 82:

    illud dubium esse nulli potest quin arcus imago solis sit,

    Sen. Q. N. 1, 3, 11.—
    B.
    Esp.
    1.
    Sol oriens or solis ortus, the east, as a quarter of the heavens:

    spectant in septemtrionem et orientem solem,

    Caes. B. G. 1, 1; 5, 13; 7, 69; cf.:

    a sole exoriente supra Maeotis paludes, Cic. poët. Tusc. 5, 17, 49: si illud signum solis ortum conspiceret,

    id. Cat. 3, 8, 20:

    facem stellae ab ortu solis ad occidentem porrigi visam,

    Liv. 29, 14, 3:

    ab ortu solis flare venti,

    id. 25, 27, 6.—
    2.
    Sol occidens or solis occasus, the west:

    alterum (litus) vergit ad solem occidentem,

    Caes. B. G. 5, 13:

    laborant ut spectent sua triclinaria ad solem occidentem,

    Varr. R. R. 1, 13 fin.:

    spectat inter occasum solis et septemtriones,

    north-west, Caes. B. G. 1, 1:

    quae (pars insulae) est propius solis occasum,

    id. ib. 4, 28.—Cf. poet.:

    sub sole cadente,

    Manil. 4, 791.—In phrases, sol is often omitted by ellipsis: unde sol oritur oriens nuncupatur aut ortus;

    quo demergitur occidens vel occasus,

    Mel. 1, 1 init.; v. orior, ortus, occĭdo.—
    3.
    Sol oriens or sol (solis) ortus= sunrise; sol occidens or solis (sol) occasus = sunset:

    qui solem nec occidentem umquam viderint, nec orientem,

    Cic. Fin. 2, 8, 23:

    sole orto Gracchus copias educit,

    Liv. 24, 15, 1:

    prius orto Sole,

    Hor. Ep. 2, 1, 113:

    certi solis lunaeque et ortus et occasus sunt,

    Liv. 44, 37, 7:

    numquam ab orto sole ad occidentem... a curiā abscessit,

    id. 27, 50, 4:

    ut, equis insidentes, solis ortu cursum in quemdam locum dirigerent,

    Val. Max. 7, 3, 2 ext.:

    solis occasu,

    Caes. B. G. 1, 50; Liv. 24, 17, 7:

    ad (sub) solis occasum,

    towards sunset, Caes. B. G. 5, 8; 2, 11:

    in occasum declivi sole,

    Plin. 8, 50, 76, § 203.— Poet.:

    surgente a sole,

    Hor. S. 1, 4, 29.—For sol occasus, v. occidere, and Plaut. Men. 2, 3, 87 (ante solem occasum); id. ib. 5, 7, 35 (ad solem occasum); cf.:

    ab exortu ad occasum perstare contuentis solem,

    Plin. 7, 2, 2, § 22.—
    4.
    To designate a clime, country, etc., as eastern or southern (post-Aug.):

    ille Liberi currus triumphantem usque ad Thebas a solis ortu vehat,

    Sen. Vit. Beat. 25, 4:

    terminos civitatis nostrae cum sole metimur,

    id. Ot. Sap. 4 (31), 1. it tamen ultra oceanum solemque, id. Ep. 94, 63:

    sub alio sole,

    in another clime, Manil. 4, 171; cf.:

    ut sua orientis occidentisque terminis finiat (sc. solis),

    Sen. Ep. 92, 32.—
    5.
    Trop., of a great good or a great man:

    sol excidisse mihi e mundo videtur,

    Cic. Att. 9, 10, 3:

    solem e mundo tollere videntur qui, etc.,

    id. Lael. 13, 47:

    P. Africanus, sol alter (with sole geminato),

    id. N. D. 2, 5, 14; cf. Hor. S. 1, 7, 24:

    neque mundum posse duobus solibus regi, neque orbem, etc.,

    Just. 11, 12.—
    6.
    Prov.:

    et sceleratis sol oritur,

    Sen. Ben. 4, 26, 1; cf.:

    qui solem suum oriri facit super bonos et malos,

    Vulg. Matt. 5, 45: nondum omnium dierum sol occidit (Germ. Es ist noch nicht aller Tage Abend) = there are more days yet to come, sc. when the tables may be turned, Liv. 39, 26, 9.—
    C.
    The poets reckon time in many ways by the movement, etc., of the sun:

    bis me sol adiit gelidae post frigora brumae,

    two years, Ov. Tr. 4, 7, 1:

    donec sol annuus omnes conficeret metas,

    within a year, Stat. Achill. 1, 455; cf. Nemes. Cyn. 122:

    octavo lumine solis,

    on the eighth day, Lucr. 6, 1195:

    sol septimus,

    Juv. 15, 44:

    cum sol Herculei terga leonis adit,

    in midsummer, Ov. A. A. 1, 68: O sol Pulcher, O laudande (= dies;

    sc. Augusti reditus),

    Hor. C. 4, 2, 46; cf. id. S. 1, 9, 72:

    supremo sole,

    at noon, id. Ep. 1, 5, 3:

    sub medium solem,

    Manil. 4, 651; cf. id. 4, 593:

    sol abit,

    it is growing late, Plaut. Merc. 5, 2, 32; cf.:

    a primo ad ultimum solem,

    all day long, Amm. 14, 6, 10.—
    D.
    Transf., the sun, sunlight, sunshine, heat of the sun:

    ager soli ostentus,

    exposed to the sun, Cato, R. R. 6:

    sarmenta imponito quae frigus defendant et solem,

    id. ib. 48 (49):

    uvas ponite in sole biduum,

    id. ib. 112 (113):

    sol semper hic est a mani ad vesperum,

    Plaut. Most. 3, 2, 80:

    quin exta inspicere in sole etiam vivo licet,

    id. Aul. 3, 6, 29:

    nec res posse in sole videri, ni, etc.,

    Lucr. 5, 292:

    nunc quidem paululum a sole,

    out of the sun, Cic. Tusc. 5, 32, 92:

    cum in sole ambulem,

    id. de Or. 2, 14, 60:

    apricatio in illo Lucretino tuo sole,

    id. Att. 7, 11, 1; cf. id. ib. 12, 6, 1:

    iter in calescente sole factum erat,

    Liv. 44, 36 init.:

    torrente meridiano sole,

    id. 44, 38:

    ex vehementi sole,

    id. 28, 15, 11:

    urente assiduo sole,

    id. 44, 33 fin.:

    ut veniens dextrum latus aspiciat sol,

    light of the morning sun, Hor. Ep. 1, 16, 6:

    reformidant insuetum lumina solem,

    Ov. P. 3, 4, 49; cf.:

    nam et solem lumina aegra formidant,

    Sen. Vit. Beat. 20, 6:

    adversi solis ab ictu,

    sunstroke, Ov. M. 3, 183:

    altera (spelunca) solem non recipit,

    Sen. Ep. 55, 6:

    sole correptis,

    Plin. 29, 6, 38, § 119:

    pisces, quos sole torreant,

    id. 7, 2, 2, § 30:

    siccatur in sole,

    id. 19, 1, 3, § 16:

    in agmine (Caesar) anteibat capite detecto, seu sol seu imber esset,

    Suet. Caes. 57:

    patiens pulveris atque solis,

    Hor. C. 1, 8, 4.— And trop.: in solem ac pulverem procedere, or producere, into heat and dust, i. e. into practical life (opp. umbra eruditorum), Cic. Brut. 9, 37; id. Leg. 3, 6, 14.—In a similar sense:

    cedat stilus gladio, umbra soli,

    Cic. Mur. 14, 30.—Prov.:

    clarior quam solis radii,

    Plaut. Mil. 1, 1, 2:

    sole ipso est clarius,

    Arn. 1, n. 47; cf.

    the class. luce clarius, and: cum id solis luce videatur clarius,

    Cic. Div. 1, 3, 6.
    II.
    Plur.
    A.
    Suns, images of the sun (class.):

    neque pauci neque leves sunt qui se duo soles vidisse dicant,

    Cic. Rep. 1, 10, 15:

    Albae duos soles visos ferebant,

    Liv. 28, 11, 3:

    et rursus plures soles simul cernuntur,

    Plin. 2, 31, 31, § 99:

    quid eas vocem? imagines solis? Historici soles vocant, et binos ternosque adparuisse memoriae tradunt,

    Sen. Q. N. 1, 11, 2.—
    B.
    Poet. = days (v. I. C.):

    nec tamen illis solibus ulla comparebat avis,

    Lucr. 6, 1219:

    saepe ego longos Cantando puerum memini me condere soles,

    to spend the long summer days in singing, Verg. E. 9, 52:

    tres soles... Erramus,

    id. A. 3, 203; cf. Sil. 3, 554:

    Bajani soles,

    the sunny days of Bajœ, Mart. 6, 43, 5:

    O soles!

    id. 10, 51, 6: soles fulsere quondam tibi candidi, Cat. 8, 3, 8:

    soles occidere et redire possunt,

    id. 5, 4:

    longis solibus,

    Stat. Th. 5, 460:

    solibus arctis,

    short winter days, id. S. 1, 3, 88.—So, to describe certain seasons:

    solibus hibernis... gratior,

    than the sun in winter, Ov. M. 13, 793:

    si numeres anno soles et nubila toto,

    the sunny and cloudy days, id. Tr. 5, 8, 31.—
    C.
    Light or heat of the sun ( poet. and in postAug. prose; cf.

    D. supra): pars terrai perusta solibus assiduis,

    Lucr. 5, 253; cf. Ov. H. 5, 112:

    pluviis et solibus icta,

    Lucr. 6, 1101:

    quae carent ventis et solibus,

    i. e. are buried, Hor. Epod. 16, 13; 2, 41:

    et soles melius nitent,

    id. C. 4, 5, 8; cf. id. Ep. 1, 10, 17:

    ex imbri soles Prospicere... poteris,

    Verg. G. 1, 393:

    inque novos soles audent se gramina tuto Credere,

    id. ib. 2, 332;

    similarly,

    Ov. F. 4, 404; Stat. Th. 1, 363; 4, 421; 4, 831:

    tum blandi soles,

    Ov. F. 1, 157:

    frigore soles juvant,

    id. R. Am. 405; so Mart. 10, 42:

    Romulus et frater... Solibus et campo corpora nuda dabant,

    Ov. F. 2, 366:

    aequora semper solibus orba tument,

    id. P. 1, 3, 54:

    solibus rupta glacies,

    Juv. 4, 43:

    geminā pereunt caligine soles,

    Stat. Th. 5, 154:

    aestivos quo decipis aere soles?

    id. S. 4, 4, 19:

    tacent exhausti solibus amnes,

    id. Th. 3, 2, 59; 4, 56; Mart. 10, 12, 7; 8, 14, 4; 14, 28; Ov. M. 1, 435:

    cura soles assiduo quaerendi,

    Plin. 26, 3, 8, § 16:

    perpeti soles,

    id. 36, 22, 45, § 162:

    evitatis solibus,

    id. 28, 12, 50, § 186:

    (sal) siccatur aestivis solibus,

    id. 31, 7, 39, § 73:

    merguntur in aquam solibus tepefactam,

    id. 19, 1, 3, § 17:

    nec campi minus soles accipiunt,

    id. 17, 4, 3, § 29:

    sarculatio novos soles admittit,

    id. 18, 21, 50, § 184; cf. id. 12, 5, 11, § 23; 12, 7, 14, § 26:

    aurea pellebant tepidos umbracula soles,

    Ov. F. 2, 311:

    dum patula defendimus arbore soles,

    Stat. S. 3, 1, 70.—Very rarely of the sun's revolution, without reference to light or heat:

    quae via soles praecipitet,

    Stat. Th. 6, 362.—In class. prose sometimes solis ardores, with the force of the poet. soles:

    et nimios solis defendit ardores,

    Cic. Sen. 15, 53; cf.:

    propter nimios solis ardores,

    Sen. Ep. 90, 17.
    III.
    Sol, the Sun-god.
    A.
    Lit.
    a.
    The ancient Italian deity Sol, represented as driving the four-horse sun-chariot from east to west; later identified with the Greek Helios, and hence often called Titan or Phœbus by the poets:

    signi dic quid est? Cum quadrigis Sol exoriens,

    Plaut. Am. 1, 1, 269:

    Sol... aeternam suscepit lampada mundi,

    Lucr. 5, 402:

    rapax vis Solis equorum,

    id. 5, 402:

    quod magni filia Solis eram,

    Ov. R. Am. 276; id. M. 14, 346:

    Solis currus,

    id. P. 4, 6, 48:

    secundum (invocabis) Solem et Lunam,

    Varr. R. R. 1, 1 med.:

    grates tibi ago, summe Sol,

    Cic. Rep. 6, 9, 9:

    Sol Phaëthonti filio facturum se esse dixit quidquid optasset,

    id. Off. 3, 25, 94:

    Quid? illum filium Solis nonne patris ipsius luce indignum putas?

    id. Tusc. 3, 12, 26:

    qui Solem aurigando aequiperare existimaretur,

    Suet. Ner. 53:

    Solis colossus Rhodi,

    Plin. 34, 7, 18, § 41; 34, 8, 19, § 63.—Comic.:

    credo edepol equidem dormire Solem atque adpotum probe,

    Plaut. Am. 1, 1, 129.—
    b.
    The Phœnician sun-god Heliogabalus (Elagabal), whose worship was introduced by the later emperors (Aurelianus, Heliogabalus):

    ad templum Heliogabali tetendit... et Romae Soli templum posuit,

    Vop. Aur. 25; cf. id. ib. 4; 14; 35; 39; Lampr. Heliog. 1; 3; afterwards called Sol Invictus, whose birthday, acc. to the Calendar. Const., was celebrated December 25th; cf. Julian. Or. 4, p. 156.—
    c.
    Of the sun-worship of other nations:

    (Germani) deorum numero ducunt Solem et Vulcanum et Lunam,

    Caes. B. G. 6, 21; cf.:

    rex regum, frater Solis et Lunae,

    of the king of Persia, Amm. 17, 5, 3.—
    B.
    The sun-god as emblem of omniscience:

    non potuit reperire, si ipsi Soli quaerundas dares, lepidiores ad hanc rem quam ego dabo,

    Plaut. Mil. 3, 1, 206:

    meliorem neque tu reperis, neque Sol videt,

    id. Stich. 1, 2, 53:

    at vigiles mundi... Sol et Luna,

    Lucr. 5, 1435:

    si hoc uno quicquam Sol vidisset iniquius,

    Cic. Off. 2, 8, 28:

    O Solem ipsum beatissimum, qui antequam se abderet fugientem vidit Antonium,

    id. Phil. 14, 10, 27:

    Solem consule, qui late facta diurna videt,

    Ov. F. 4, 582:

    quis Solem fallere possit?

    id. A. A. 2, 573; cf. Plaut. Bacch. 2, 3, 21; Sen. Herc. Fur. 595.—Hence represented as betrayer of conspiracies: propiusque honos [p. 1718] Boli, qui occulta conjurationis retexisset, Tac. A. 15, 74;

    to him was commended the detection of murderers, in inscriptions over the slain: SOL, TIBI COMMENDO QVI MANVS INTVLIT EI,

    Inscr. Orell. 4791:

    SOL, TV INDICES EIVS MORTEM,

    ib. 4792.—
    C.
    Poet., to describe the times of the day: solverat flagrantes Sol pronus equos, = it was night, Stat. Th. 3, 408: Sol operum medius summo librabat Olympo Lucentes, ceu staret, equos, = it was mid-day, id. ib. 5, 85.
    IV.
    In gen., solis as an appellation.
    A.
    DIES SOLIS, Sunday (late Lat.), Inscr. Orell. 508.—
    B.
    Solis gemma, a precious stone, Plin. 37, 10, 67, § 181.—
    C.
    Solis insula, off the coast of Gedrosia, Plin. 6, 22, 24, § 86; 6, 23, 26, § 97.—
    D.
    Solis fons, in Marmorica, Curt. 4, 7, 22; Mela, 1, 8, 1; Plin. 5, 5, 5, § 31.—
    E.
    Solis promunturium, in Africa, Plin. 5, 1, 1, § 9.—
    F.
    Solis oppidum, a town in Ægina, Plin. 5, 9, 11, § 61.

    Lewis & Short latin dictionary > sol

  • 53 Solomon

    Sălŏmon ( Sŏlŏmon), ōnis, m., = Salômôn, Salomôn, Solomôn [ ], Solomon, son of David, Prud. Hamart. 581; Juvenc. 2, 717; Alcim. 6, 387; Lact. 4, 16. —Hence,
    A.
    Sălŏmōnĭus ( Sŏlŏm-), a, um, adj., of or belonging to Solomon, Solomon ' s:

    templum,

    Lact. 4, 13 fin.;

    also called saxa,

    Prud. Apoth. 512.—
    B.
    Să-lŏmōnĭăcus, a, um, adj. ( poet.), of Solomon, Solomon ' s: templum, Sid. poët. Ep. 4, 18; Ven. Carm. 1, 11, 1.

    Lewis & Short latin dictionary > Solomon

  • 54 Solomonius

    Sălŏmon ( Sŏlŏmon), ōnis, m., = Salômôn, Salomôn, Solomôn [ ], Solomon, son of David, Prud. Hamart. 581; Juvenc. 2, 717; Alcim. 6, 387; Lact. 4, 16. —Hence,
    A.
    Sălŏmōnĭus ( Sŏlŏm-), a, um, adj., of or belonging to Solomon, Solomon ' s:

    templum,

    Lact. 4, 13 fin.;

    also called saxa,

    Prud. Apoth. 512.—
    B.
    Să-lŏmōnĭăcus, a, um, adj. ( poet.), of Solomon, Solomon ' s: templum, Sid. poët. Ep. 4, 18; Ven. Carm. 1, 11, 1.

    Lewis & Short latin dictionary > Solomonius

  • 55 statuo

    stătŭo, ui, utum, 3, v. a. [statum, sup. of sto], to cause to stand (cf.: colloco, pono).
    I.
    Corporeally.
    A.
    To cause to stand, set up, set, station, fix in an upright position.
    1.
    To set up, set in the ground, erect:

    ibi arbores pedicino in lapide statuito,

    Cato, R. R. 18:

    inter parietes arbores ubi statues,

    id. ib.:

    stipites statuito,

    id. ib.:

    palis statutis crebris,

    Varr. R. R. 1, 14 init.:

    pedamenta jacentia statuenda,

    are to be raised, Col. 4, 26:

    pedamentum inter duas vitis,

    Plin. 17, 22, 21, § 194:

    hic statui volo primum aquilam,

    the standard of the troops, Plaut. Pers. 5, 1, 7:

    signifer, statue signum,

    plant the ensign, Liv. 5, 55, 1; Val. Max. 1, 5, 1.—
    2.
    To plant (rare):

    eodem modo vineam statuito, alligato, flexatoque uti fuerit,

    Plin. 17, 22, 35, § 198:

    agro qui statuit meo Te, triste lignum (i. e. arborem),

    Hor. C. 2, 13, 10.—
    3.
    In gen., to place, set or fix, set up, set forth things or persons.
    a.
    Without specifying the place:

    ollam statuito cum aqua,

    let a jar stand with water, Cato, R. R. 156 (157):

    crateras magnos statuunt, i. e. on the table,

    Verg. A. 1, 724; so,

    crateras laeti statuunt,

    id. ib. 7, 147: haec carina satis probe fundata et bene statuta est, well placed, i. e. so that the hull stands perpendicularly (cf.:

    bene lineatam carinam collocavit, v. 42),

    Plaut. Mil. 3, 3, 44:

    nec quidquam explicare, nec statuere potuerant, nec quod statutum esset, manebat, omnia perscindente vento,

    Liv. 21, 58, 7:

    eo die tabernacula statui passus non est,

    to pitch, Caes. B. C. 1, 81; so, aciem statuere, to draw up an army:

    aciem quam arte statuerat, latius porrigit,

    Sall. J. 52, 6.—
    b.
    With designation of the place by in and abl.; by adv. of place; by ante, apud, ad, circa, super, and acc.; by pro and abl.; by abl. alone (very rare), or by in and acc. (very rare): signa domi pro supellectile statuere, Cato ap. Prisc. 7, 19, 95 (p. 782 P.):

    statuite hic lectulos,

    Plaut. Pers. 5, 1, 7:

    etiamsi in caelo Capitolium statueretur,

    Cic. Or. 3, 46, 180:

    statuitur Sollius in illo gladiatorum convivio... atuitur, ut dico, eques Romanus in Apronii convivio,

    is taken to the banquet, id. Verr. 2, 3, 25, § 61 sq.:

    tabernacula in foro statuere,

    Liv. 39, 46, 3:

    in principiis statuit tabernaculum,

    Nep. Eum. 7, 1:

    in nostris castris tibi tabernaculum statue,

    Curt. 5, 11, 6; 8, 13, 20:

    statui in medium undique conspicuum tabernaculum jussit,

    id. 9, 6, 1:

    (sagittae) longae, nisi prius in terra statuerent arcum, haud satis apte imponuntur,

    id. 8, 14, 19:

    sedes curules sacerdotum Augustalium locis, superque eas querceae coronae statuerentur,

    Tac. A. 2, 83:

    donum deae apud Antium statuitur,

    id. ib. 3, 71:

    pro rigidis calamos columnis,

    Ov. F. 3, 529:

    jamque ratem Scythicis auster statuisset in oris,

    Val. Fl. 3, 653:

    statuere vas in loco frigido,

    Pall. Oct. 22.—Of living beings:

    capite in terram statuerem, Ut cerebro dispergat viam,

    Ter. Ad. 3, 2, 18:

    qui capite ipse sua in statuit vestigia sese (= qui sese ipse capite in sua vestigia statuit),

    i. e. stands on his head, Lucr. 4, 472:

    patrem ejus a mortuis excitasses, statuisses ante oculos,

    Cic. Or. 1, 57, 245:

    captivos vinctos in medio statuit,

    Liv. 21, 42, 1:

    ubi primum equus Curtium in vado statuit,

    id. 1, 13, 5:

    quattuor cohortes in fronte statuit,

    id. 28, 33, 12:

    ante se statuit funditores,

    id. 42, 58, 10:

    puerum ad canendum ante tibicinem cum statuisset,

    id. 7, 2, 9:

    procul in conspectu eum (Philopoemenem) statuerunt,

    id. 39, 49, 11:

    media porta robora legionum, duabus circa portis milites levemque armaturam statuit,

    id. 23, 16, 8:

    bovem ad fanum Dianae et ante aram statuit,

    id. 1, 45, 6:

    cum Calchanta circa aram statuisset,

    Val. Max. 8, 11, ext. 6:

    marium si qui eo loci statuisset,

    id. 3, 1, 2 fin.:

    adulescentes ante Caesarem statuunt,

    Tac. A. 4, 8:

    in fronte statuerat ferratos, in cornibus cohortes,

    id. ib. 3, 45:

    puer quis Ad cyathum statuetur?

    Hor. C. 1, 29, 8:

    tu cum pro vitula statuis dulcem Aulide natam Ante aras,

    id. S. 2, 3, 199:

    et statuam ante aras aurata fronte juvencum,

    Verg. A. 9, 627:

    clara regione profundi Aetheros innumeri statuerunt agmina cygni,

    Stat. Th. 3, 525.—
    4. a.
    Of statues, temples, columns, altars, trophies, etc.; constr. with acc. alone, or acc. of the structure and dat. of the person for whom or in whose honor it is erected:

    siquidem mihi aram et statuam statuis,

    Plaut. As. 3, 3, 122:

    huic statuam statui decet ex auro,

    id. Bacch. 4, 4, 1:

    ne ego aurea pro statua vineam tibi statuam,

    id. Curc. 1, 2, 52:

    eique statuam equestrem in rostris statui placere,

    Cic. Phil. 5, 15, 41; so id. ib. 9, 5, 10; 9, 7, 16; id. Verr. 2, 2, 62, § 151; 2, 2, 20, § 48; so,

    simulacrum alicui statuere,

    Val. Max. 1, 1, 8:

    effigiem,

    Verg. A. 2, 184:

    Mancinus eo habitu sibi statuit quo, etc. (effigiem),

    Plin. 34, 5, 10, § 18:

    simulacrum in curia,

    Tac. A. 14, 12:

    quanam in civitate tempium statueretur,

    id. ib. 4, 55:

    se primos templum urbis Romae statuisse,

    id. ib. 4, 56; so id. ib. 4, 15:

    nec tibi de Pario statuam, Germanice, templum,

    Ov. P. 4, 8, 31:

    templa tibi statuam, tribuam tibi turis honorem,

    id. M. 14, 128:

    super terrae tumulum noluit quid statui nisi columellam,

    Cic. Leg. 2, 26, 66:

    victimas atque aras diis Manibus statuentes,

    Tac. A. 3, 2:

    statuitque aras e cespite,

    Ov. M. 7, 240:

    statuantur arae,

    Sen. Med. 579:

    aeneum statuerunt tropaeum,

    Cic. Inv. 2, 23, 69:

    monumentum,

    id. ib. § 70; so,

    in alio orbe tropaea statuere,

    Curt. 7, 7, 14;

    so,

    Plin. 3, 3, 4, § 18: ut illum di perdant qui primus statuit hic solarium, Plaut. Fragm. ap. Gell. 3, 3, 5:

    princeps Romanis solarium horologium statuisse L. Papirius Cursor proditur,

    Plin. 7, 60, 60, § 213:

    a miliario in capite Romani fori statuto,

    id. 3, 5, 9, § 66:

    carceres eo anno in Circo primum statuti,

    Liv. 8, 20, 1:

    quo molem hanc immanis equi statuere?

    Verg. A. 2, 150:

    multo altiorem statui crucem jussit,

    Suet. Galb. 9:

    obeliscam,

    Plin. 36, 9, 14, § 71:

    at nunc disturba quas statuisti machinas,

    Plaut. Ps. 1, 5, 137:

    incensis operibus quae statuerat,

    Nep. Milt. 7, 4:

    si vallum statuitur procul urbis illecebris,

    Tac. A. 4, 2:

    castra in quinto lapide a Carthagine statuit,

    Just. 22, 6, 9.—
    b.
    Poet. and in post-class. prose (rare):

    aliquem statuere = alicui statuam statuere: inter et Aegidas media statuaris in urbe,

    Ov. H. 2, 67:

    statuarque tumulo hilaris et coronatus,

    my statue will be erected, Tac. Dial. 13; so with two acc.: custodem medio statuit quam vilicus horto, whose statue he placed as protectress, etc., Mart. 3, 68, 9; cf.

    in double sense: nudam te statuet, i. e. nudam faciet (= nudabit fortunis), and statuam tibi nu dam faciet,

    Mart. 4, 28, 8.—
    5.
    Of cities, etc., to establish, found, build (in class. prose usu. condo):

    Agamemnon tres ibi urbes statuit,

    Vell. 1, 1, 2:

    urbem quam statuo vestra est,

    Verg. A. 1, 573:

    urbom praeclaram,

    id. ib. 4, 655:

    Persarum statuit Babylona Semiramis urbem,

    Prop. 3, 11 (4, 10), 21:

    ibi civitatem statuerunt,

    Just. 23, 1; so,

    licentia et impunitas asyla statuendi (= aperiendi),

    Tac. A. 3, 60.—Hence, transf.: carmen statuere = carmen condere, to compose, devise a song:

    nunc volucrum... inexpertum carmen, quod tacita statuere bruma,

    Stat. S. 4, 5, 12.—
    B.
    To cause to stand still, to stop (rare; cf.

    sisto, III. B.): navem extemplo statuimus,

    Plaut. Bacch. 2, 3, 57:

    et statuit fessos, fessus et ipse, boves,

    Prop. 4 (5), 9, 4:

    famuli hoc modo statuerunt aquas,

    Arn. 1, p. 30: sanguinem, Oct. Hor. 4.—
    C.
    To cause to stand firm, strengthen, support (rare; = stabilire), only transf.: qui rem publicam certo animo adjuverit, statuerit, Att. ap. Cic. Sest. 56, 120 (Trag. Rel. v. 357 Rib.).
    II.
    Trop.
    A.
    To establish, constitute (= constituo).
    1.
    Esp.: exemplum or documentum (v. edo fin., and cf. Sen. Phoen. 320), to set forth an example or precedent for warning or imitation:

    statuite exemplum impudenti, date pudori praemium,

    Plaut. Rud. 3, 2, 6:

    exemplum statuite in me ut adulescentuli Vobis placere studeant potius quam sibi,

    Ter. Heaut. prol. 51; Auct. Her. 4, 35, 47:

    ut illi intellegere possint, in quo homine statueris exemplum hujus modi,

    Cic. Verr. 2, 2, 45, § 111:

    in quos aliquid exempli populus Romanus statui putat oportere,

    id. ib. 2, 3, 90, §

    210: statuam in te exemplum, ne quis posthac infelicibus miseriis patriae illudat,

    Just. 8, 7, 14:

    documentum autem statui oportere, si quis resipiscat et antiquam societatem respiciat,

    Liv. 24, 45, 5: statueretur immo [p. 1753] documentum, quo uxorem imperator acciperet, a precedent, Tac. A. 12, 6.—
    2.
    Jus statuere, to establish a principle or relation of law:

    ut (majores nostri) omnia omnium rerum jura statuerint,

    Cic. Caecin. 12, 34: qui magistratum potestatemve habebit, si quid in aliquem novi juris statuerit, ipse quoque, adversario postulante, eodem jure uti debebit, if he has established any new principle of law, Edict. Praet. in Dig. 2, 2, 1, § 1:

    si quid injungere inferiori velis, id prius in te ac tuos si ipse juris statueris, facilius omnes oboedientes habeas,

    if you first admit it against yourself, Liv. 26, 36, 3:

    si dicemus in omnibus aequabile jus statui convenire,

    equal principles of law should be applied to all, Auct. Her. 3, 3, 4. —
    3.
    In gen., to establish by authority (of relations, institutions, rights, duties, etc.):

    (Numa) omnis partis religionis statuit sanctissime,

    Cic. Rep. 2, 14, 26:

    hoc judicium sic exspectatur ut non unae rei statui, sed omnibus constitui putetur,

    id. Tull. 15, 36:

    ad formandos animos statuendasque vitae leges, Quint. prooem. 14: sic hujus (virtutis) ut caelestium statuta magnitudo est,

    Sen. Ep. 79, 10:

    vectigal etiam novum ex salaria annona statuerunt,

    Liv. 29, 37, 2:

    novos statuere fines,

    id. 42, 24, 8:

    neque eos quos statuit terminos observat,

    id. 21, 44, 5:

    quibus rebus cum pax statuta esset,

    Just. 5, 10, 8; so id. 25, 1, 1:

    sedesque ibi statuentibus,

    id. 18, 5, 11.—
    4.
    With double acc., to constitute, appoint, create:

    Hirtius arbitrum me statuebat non modo hujus rei, sed totius consulatus sui,

    Cic. Att. 14, 1, a, 2:

    telluris erum natura nec illum, nec quemquam constituit,

    Hor. S. 2, 2, 130:

    de principatu (vinorum) se quisque judicem statuet,

    Plin. 14, 6, 8, § 59:

    praefectus his statuitur Andragoras,

    Just. 21, 4, 5.—
    B.
    To determine, fix, etc. (of temporal or local relations); constr. usually with acc. and dat. or acc. and gen.
    1.
    Modum statuere alicui or alicujus rei, to determine the manner, mode, or measure of, assign limits, restrictions or restraints to a thing or person, to impose restraints upon.
    (α).
    With dat.:

    diuturnitati imperii modum statuendum putavistis,

    that a limit should be assigned to the duration of his power, Cic. Imp. Pomp. 9, 26:

    statui mihi tum modum et orationi meae,

    imposed restraints upon myself and my words, id. Verr. 2, 5, 63, § 163:

    non statuendo felicitati modum, nec cohibendo fortunam,

    by not assigning any limits to his success, Liv. 30, 30, 23 (Pompeium) affirmabant, libertati publicae statuturum modum, Vell. 2, 40:

    cupidinibus statuat natura modum,

    Hor. S. 1, 2, 111:

    quem modum sibi ipsa statuit (crudelitas)?

    Val. Max. 9, 2 pr.:

    modum ipsae res statuunt (i. e. sibi),

    Plin. 28, 15, 61, § 216:

    modum nuptiarum sumptibus statuerunt,

    Just. 21, 4, 5:

    timori quem meo statuam modum?

    Sen. Thyest. 483;

    and with finem: jam statui aerumnis modum et finem cladi,

    id. Herc. Fur. 206. —
    (β).
    With gen.:

    honestius te inimicitiarum modum statuere potuisse quam me humanitatis,

    Cic. Sull. 17, 48:

    ipse modum statuam carminis,

    Ov. Tr. 1, 11, 44:

    errorisque sui sic statuisse modum,

    Prop. 3, 12 (4, 11), 36:

    modum statuunt fellis pondere denarii,

    they limit the quantity of the gall to the weight of a denarius, Plin. 28, 19, 77, § 254.—
    2.
    Condicionem or legem alicui, to impose a condition or law upon one, to dictate, assign a condition to:

    hanc tu condicionem statuis Gaditanis,

    Cic. Balb. 10, 25:

    providete ne duriorem vobis condicionem statuatis ordinique vestro quam ferre possit,

    id. Rab. Post. 6, 15:

    alter eam sibi legem statuerat ut, etc.,

    id. Phil. 10, 6, 12: pretio statuta lege ne modum excederet, etc., the law being assigned to the price that not, etc., i. e. the price being limited by the law, etc., Plin. 33, 7, 40, § 118:

    pacis legem universae Graeciae statuit,

    Just. 9, 5, 2.—So with ellipsis of dat., to agree upon, stipulate:

    statutis condicionibus,

    Just. 6, 1, 3:

    omnibus consentientibus Carthago conditur, statuto annuo vectigali pro solo urbis,

    id. 18, 5, 14. —
    3.
    Finem, to assign or put an end to, make an end of:

    haud opinor commode Finem statuisse orationi militem,

    Ter. Hec. 1, 2, 21:

    et finem statuit cuppedinis atque timoris,

    Lucr. 6, 25:

    cum Fulvius Flaccus finem poenae eorum statuere cogeretur,

    Val. Max. 3, 2, ext. 1: majores vestri omnium magnarum rerum et principia exorsi ab diis sunt, et finem statuerunt, finished, Liv. 45, 39, 10; so,

    terminum: nam templis numquam statuetur terminus aevi,

    Stat. S. 3, 1, 180:

    cum consilii tui bene fortiterque suscepti eum tibi finem statueris, quem ipsa fortuna terminum nostrarum contentionum esse voluisset,

    since you have assigned that end, Cic. Fam. 6, 22, 2.—
    4.
    Pretium alicui rei, to assign a price to something; fix, determine the price of something:

    quae probast mers, pretium ei statuit,

    Plaut. Mil. 3, 1, 132:

    numquam avare pretium statui arti meae,

    Ter. Heaut. prol. 48:

    statuit frumento pretium,

    Tac. A. 2, 87; so with dat. understood:

    ut eos (obsides) pretio quantum ipsi statuissent patres redimi paterentur,

    Liv. 45, 42, 7:

    pretium statuit (i. e. vecturae et sali),

    id. 45, 29, 13; so with in and acc.: ut in singulas amphoras (vini) centeni nummi statuantur, that the price may be set down at 100 sesterces for an amphora, Plin. 14, 4, 6, § 56.—
    5.
    Statuere diem, horam, tempus, locum alicui rei, or alicui, or with dat. gerund., to assign or appoint a day, time, place, etc. (for the more usual diem dicere):

    statutus est comitiis dies,

    Liv. 24, 27, 1:

    diem patrando facinori statuerat,

    id. 35, 35, 15:

    multitudini diem statuit ante quam sine fraude liceret ab armis discedere,

    Sall. C. 36, 2:

    dies insidiis statuitur,

    id. J. 70, 3:

    ad tempus locumque colloquio statuendum,

    Liv. 28, 35, 4:

    subverti leges quae sua spatia (= tempora) quaerendis aut potiundis honoribus statuerint,

    Tac. A. 2, 36.—With ellipsis of dat.:

    observans quem statuere diem,

    Mart. 4, 54, 6:

    noctem unam poscit: statuitur nox,

    Tac. A. 13, 44.—Esp. in the part. statutus, fixed, appointed (in MSS. and edd. often confounded with status; v. sisto fin.):

    institum ut quotannis... libri diebus statutis (statis) recitarentur,

    Suet. Claud. 42:

    ut die statuta omnes equos ante regiam producerent,

    Just. 1, 10, 1:

    quaedam (genera) statutum tempus anni habent,

    Plin. 17, 18, 30, § 135:

    fruges quoque maturitatem statuto tempore expectant,

    Curt. 6, 3, 7:

    sacrificium non esse redditum statuto tempore,

    id. 8, 2, 6:

    statuto tempore quo urbem Mithridati traderet,

    Just. 16, 4, 9:

    cum ad statutam horam omnes convenissent,

    id. 1, 10, 8:

    intra tempus statutum,

    fixed by the law, Dig. 4, 4, 19 and 20.—
    6.
    To recount, count up, state (very rare): statue sex et quinquaginta annos, quibus mox divus Augustus rempublicam rexit: adice Tiberii tres et viginti... centum et viginti anni colliguntur, count, fix the number at, Tac. Or. 17:

    Cinyphiae segetis citius numerabis aristas... quam tibi nostrorum statuatur summa laborum,

    Ov. P. 2, 7, 29.—
    C.
    To decide, determine, with reference to a result, to settle, fix, bring about, choose, make a decision.
    1.
    Of disputes, differences, questions, etc., between others.
    (α).
    With interrog.-clause:

    ut statuatis hoc judicio utrum posthac amicitias clarorum virorum calamitati hominibus an ornamento esse malitis,

    Cic. Balb. 28, 65:

    eam potestatem habetis ut statuatis utrum nos... semper miseri lugeamus, an, etc.,

    id. Mil. 2, 4:

    in hoc homine statuatis, possitne senatoribus judicantibus homo nocentissim us pecuniosissimusque damnari,

    id. Verr. 1, 16, 47:

    vos statuite, recuperatores, utra (sententia) utilior esse videatur,

    id. Caecin. 27, 77:

    decidis tu statuisque quid iis ad denarium solveretur,

    id. Quint. 4, 17:

    magni esse judicis statuere quid quemque cuique praestare oporteret,

    id. Off. 3, 17, 70:

    mihi vero Pompeius statuisse videtur quid vos in judicando spectare oporteret,

    id. Mil. 6, 15:

    semel (senatus) statuerent quid donatum Masinissae vellent,

    Liv. 42, 23:

    nec quid faciendum modo sit statuunt, sed, etc.,

    decide, dictate, id. 44, 22:

    nondum statuerat conservaret eum necne,

    Nep. Eum. 11, 2:

    statutumque (est) quantum curules, quantum plebei pignoris caperent,

    Tac. A. 13, 28: semel nobis esse statuendum quod consilium in illo sequamur, August. ap. Suet. Claud. 4. —
    (β).
    With de:

    ut consules de Caesaris actis cognoscerent, statuerent, judicarent,

    Cic. Att. 16, 16, B, 8:

    et collegas suos de religione statuisse, in senatu de lege statuturos,

    id. ib. 4, 2, 4:

    ut de absente eo C. Licinius statueret ac judicaret,

    Liv. 42, 22:

    si de summa rerum liberum senatui permittat rex statuendi jus,

    id. 42, 62: qui ab exercitu ab imperatore eove cui de ea re statuendi potestas fuerit, dimissus erit, Edict. Praet. in Dig. 3, 2, 1.—Often with reference to punishment:

    cum de P. Lentulo ceterisque statuetis, pro certo habetote, vos simul de exercitu Catilinae decernere,

    Sall. C. 52, 17:

    satis visum de Vestilia statuere,

    to pass sentence against, Tac. A. 2, 85:

    jus statuendi de procuratoribus,

    id. ib. 12, 54:

    facta patribus potestate statuendi de Caeciliano,

    id. ib. 6, 7; so id. ib. 13, 28; cf. id. ib. 15, 14; 2, 85; Suet. Tib. 61 fin. —In partic.: de se statuere, to decide on, or dispose of one's self, i. e. of one's life, = to commit suicide:

    eorum qui de se statuebant humabantur corpora,

    Tac. A. 6, 29.—
    (γ).
    With de and abl. and interrog.-clause:

    si quibusdam populis permittendum esse videatur ut statuant ipsi de suis rebus quo jure uti velint,

    Cic. Balb. 8, 22.—
    (δ).
    With contra:

    consequeris tamen ut eos ipsos quos contra statuas aequos placatosque dimittas,

    Cic. Or. 10, 34. —
    (ε).
    With indef. obj., usu. a neutr. pron.:

    utrum igitur hoc Graeci statuent... an nostri praetores?

    Cic. Fl. 12, 27:

    dixisti quippiam: fixum (i. e. id) et statutum est,

    id. Mur. 30, 62:

    eoque utrique quod statuit contenti sunt,

    Caes. B. C. 1, 87:

    senatus, ne quid absente rege statueret,

    Liv. 39, 24, 13:

    maturato opus est, quidquid statuere placet (senatui),

    id. 8, 13, 17:

    id ubi in P. Licinio ita statutum est,

    id. 41, 15, 10:

    interrogatus quid ipse victorem statuere debere censeret,

    Curt. 8, 14, 43:

    quid in futurum statuerim, aperiam,

    Tac. A. 4, 37:

    utque rata essent quae procuratores sui in judicando statuerent,

    Suet. Claud. 12;

    qul statuit aliquid parte inaudita altera, aequum licet statuerit, haud aequus fuit,

    Sen. Med. 2, 199:

    non ergo quod libet statuere arbiter potest,

    Dig. 4, 8, 32, § 15; cf.:

    earum rerum quas Caesar statuisset, decrevisset, egisset,

    Cic. Att. 16, 16, C, 11.—
    (ζ).
    With de or super and abl.:

    vos de crudelissimis parricidis quid statuatis cunctamini?

    Sall. C. 52, 31:

    nihil super ea re nisi ex voluntate filii statuere,

    Suet. Tib. 13:

    ne quid super tanta re absente principe statueretur,

    Tac. H. 4, 9.—
    (η).
    Absol., mostly pass. impers.:

    ita expediri posse consilium ut pro merito cujusque statueretur,

    Liv. 8, 14, 1:

    tunc ut quaeque causa erit statuetis,

    id. 3, 53, 10:

    non ex rumore statuendum,

    decisions should not be founded on rumors, Tac. A. 3, 69.—
    (θ).
    With cognoscere, to examine ( officially) and decide:

    petit ut vel ipse de eo causa cognita statuat, vel civitatem statuere jubeat,

    Caes. B. G. 1, 19:

    consuli ut cognosceret statueretque senatus permiserat,

    Liv. 39, 3, 2:

    missuros qui de eorum controversiis cognoscerent statuerentque,

    id. 40, 20, 1; 45, 13, 11:

    quod causa cognita erit statuendum,

    Dig. 2, 11, 2, § 8.—
    2.
    With reference to the mind of the subject, to decide, to make up one's mind, conclude, determine, be convinced, usu. with interrog.clause:

    numquam intellegis, statuendum tibi esse, utrum illi homicidae sint an vindices libertatis,

    Cic. Phil. 2, 12, 30:

    illud mirum videri solet, tot homines... statuere non potuisse, utrum judicem an arbitrum, rem an litem dici oporteret,

    id. Mur. 12, 27:

    neque tamen possum statuere, utrum magis mirer, etc.,

    id. de Or. 3, 22, 82:

    ipsi statuerent, quo tempore possent suo jure arma capere,

    id. Tull. 5, 12:

    ut statuerem quid esset faciendum,

    id. Att. 7, 26, 3:

    statuere enim qui sit sapiens, vel maxime videtur esse sapientis,

    id. Ac. 2, 3, 9:

    si habes jam statutum quid tibi agendum putes,

    id. Fam. 4, 2, 4:

    tu quantum tribuendum nobis putes statuas ipse, et, ut spero, statues ex nostra dignitate,

    id. ib. 5, 8, 4:

    vix statui posse utrum quae pro se, an quae contra fratrem petiturus esset ab senatu magis impetrabilia forent,

    Liv. 45, 19, 6:

    quam satis statuerat, utram foveret partem,

    id. 42, 29, 11:

    posse ipsam Liviam statuere, nubendum post Drusum, an, etc.,

    Tac. A. 4, 40:

    statue quem poenae extrahas,

    Sen. Troad. 661.—So with apud animum, to make up one's mind:

    vix statuere apud animum meum possum atrum pejor ipsa res an pejore exemplo agatur,

    Liv. 34, 2, 4:

    proinde ipsi primum statuerent apud animos quid vellent,

    id. 6, 39, 11.—Rarely with neutr, pron. as object:

    quidquid nos de communi sententia statuerimus,

    Cic. Fam. 4, 1, 2:

    sic statue, quidquid statuis, ut causam famamque tuam in arto stare scias,

    Sen. Herc. Fur. 1306.—
    D.
    To decree, order, prescribe.
    1.
    With ut or ne: statuunt ut decem milia hominum in oppidum submittantur, [p. 1754] Caes. B. G. 7, 21:

    eos (Siculos) statuisse ut hoc quod dico postularet,

    Cic. Verr. 2, 2, 42, § 103:

    statuunt illi atque decernunt ut eae litterae... removerentur,

    id. ib. 2, 2, 71, §

    173: statuit iste ut arator... vadimonium promitteret,

    id. ib. 2, 3, 15, §

    38: orare patres ut statuerent ne absentium nomina reciperentur,

    id. ib. 2, 2, 42, §

    103: statuitur ne post M. Brutum proconsulem sit Creta provincia,

    id. Phil. 2, 38, 97:

    (Tiberius) auxit patrum honorem statuendo ut qui ad senatum provocavissent, etc.,

    Tac. A. 14, 28:

    statuiturque (a senatu) ut... in servitute haberentur,

    id. ib. 12, 53.—So of a decree, determination, or agreement by several persons or parties to be carried out by each of them:

    statutum esse (inter plebem et Poenos) ut... impedimenta diriperent,

    Liv. 23, 16, 6:

    Athenienses cum statuerent, ut urbe relicta naves conscenderent,

    Cic. Off. 3, 11, 48:

    statuunt ut fallere custodes tentent,

    Ov. M. 4, 84.—
    2.
    With acc. (post-Aug.):

    remedium statuere,

    to prescribe a remedy against public abuses, Tac. A. 3, 28; 6, 4:

    Caesar ducentesimam (vectigalis) in posterum statuit,

    decreed that one half of one per cent. be the tax, id. ib. 2, 42.—So with sic (= hoc):

    sic, di, statuistis,

    Ov. M. 4, 661.—
    3.
    With dat. and acc. (not ante-Aug.):

    eis (Vestalibus) stipendium de publico statuit,

    decreed, allowed a salary, Liv. 1, 20, 3:

    Aurelio quoque annuam pecuniam statuit princeps,

    decreed, granted, Tac. A. 13, 34:

    biduum criminibus obiciendis statuitur,

    are allowed, id. ib. 3, 13:

    itaque et alimenta pueris statuta... et patribus praemia statuta,

    Just. 12, 4, 8:

    ceu Aeolus insanis statuat certamina ventis,

    Stat. Th. 6, 300:

    non hoc statui sub tempore rebus occasum Aeoniis,

    id. ib. 7, 219:

    statuere alicui munera,

    Val. Fl. 2, 566.—
    4.
    With dat. and interrog.-clause:

    cur his quoque statuisti quantum ex hoc genere frumenti darent,

    Cic. Verr. 2, 5, 21, § 53:

    ordo iis quo quisque die supplicarent, statutus,

    Liv. 7, 28, 8.—
    5.
    In partic., of punishment, etc., to decree, measure out, inflict.
    (α).
    With poenam, etc., with or without in and acc. pers. (mostly post-Aug.):

    considerando... in utra (lege) major poena statuatur,

    Cic. Inv. 2, 49, 145:

    poenam statui par fuisse,

    Tac. A. 14, 49:

    qui non judicium, sed poenam statui videbant,

    id. ib. 11, 6:

    eadem poena in Catum Firmium statuitur,

    id. ib. 6, 31:

    senatu universo in socios facinoris ultimam statuente poenam,

    Suet. Caes. 14;

    so with mercedem (= poenam): debuisse gravissimam temeritatis mercedem statui,

    Liv. 39, 55, 3; cf.

    also: Thrasea, non quidquid nocens reus pati mereretur, id egregio sub principe statuendum disseruit,

    Tac. A. 14, 48.— Absol.:

    non debere eripi patribus vim statuendi (sc. poenas),

    Tac. A. 3, 70.—
    (β).
    With indef. obj., generally with in and acc.: aliquid gravius in aliquem, to proceed severely against:

    obsecrare coepit, ne quid gravius in fratrem statueret,

    Caes. B. G. 1, 20:

    fac aliquid gravius in Hejum statuisse Mamertinos,

    Cic. Verr. 2, 4, 9, § 19:

    res monet cavere ab illis magis quam quid in illos statuamus consultare,

    Sall. C. 52, 3:

    qui cum triste aliquid statuit, fit tristis et ipse,

    Ov. P. 2, 2, 119:

    si quid ob eam rem de se crudelius statuerent,

    Just. 2, 15, 10.—
    (γ).
    With a word expressing the kind of punishment (post-Aug.):

    in Pompeiam Sabinam exilium statuitur,

    Tac. A. 6, 24 (18).—
    (δ).
    De capite, to pass sentence of death:

    legem illam praeclaram quae de capite civis Romani nisi comitiis centuriatis statui vetaret,

    Cic. Rep. 2, 36, 61.—
    E.
    Referring to one's own acts, to resolve, determine, purpose, to propose, with inf. (first in Cic.;

    freq. and class.): statuit ab initio et in eo perseveravit, jus publicano non dicere,

    Cic. Prov. Cons. 5, 10:

    P. Clodius cum statuisset omni scelere in praetura vexare rem publicam,

    id. Mil. 9, 24:

    statuerat excusare,

    to decline the office, id. Lig. 7, 21:

    cum statuissem scribere ad te aliquid,

    id. Off. 1, 2, 4:

    quod iste certe statuerat et deliberaverat non adesse,

    id. Verr. 2, 1, 1, § 1:

    se statuisse animum advertere in omnes nauarchos,

    id. ib. 2, 5, 40, §

    105: nam statueram in perpetuum tacere,

    id. Fam. 4, 4, 4:

    statueram... nihil de illo dicere,

    id. Fragm. Clod. 1, 1:

    statueram recta Appia Romam (i. e. venire),

    id. Att. 16, 10, 1:

    Pompeius statuerat bello decertare,

    Caes. B. C. 3, 86: si cedere hinc statuisset, Liv. 44, 39, 7:

    triumphare mense Januario statuerat,

    id. 39, 15:

    immemor sim propositi quo statui non ultra attingere externa nisi qua Romanis cohaererent rebus,

    id. 39, 48:

    rex quamquam dissimulare statuerat,

    id. 42, 21:

    opperiri ibi hostium adventum statuit,

    id. 42, 54, 9:

    ut statuisse non pugnare consules cognitum est,

    id. 2, 45, 9:

    exaugurare fana statuit,

    id. 1, 55, 2:

    Delphos mittere statuit,

    id. 1, 56, 5:

    eos deducere in agros statuerunt,

    id. 40, 38, 2:

    tradere se, ait, moenia statuisse,

    id. 8, 25, 10:

    Samnitium exercitus certamine ultimo fortunam experiri statuit,

    id. 7, 37, 4:

    statuit sic adfectos hosti non obicere,

    id. 44, 36, 2:

    sub idem tempus statuit senatus Carthaginem excidere,

    Vell. 1, 12, 2:

    statui pauca disserere,

    Tac. H. 4, 73:

    amoliri juvenem specie honoris statuit,

    id. A. 2, 42:

    statuerat urbem novam condere,

    Curt. 4, 8, 1:

    statuerat parcere urbi conditae a Cyro,

    id. 7, 6, 20:

    rex statuerat inde abire,

    id. 7, 11, 4:

    Alexander statuerat ex Syria petere Africam,

    id. 10, 1, 17; 10, 5, 24; 5, 27 (9), 13; so,

    statutum habere cum animo ac deliberatum,

    to have firmly and deliberately resolved, Cic. Verr. 2, 3, 41, § 95.—With sic:

    caedis initium fecisset a me, sic enim statuerat,

    id. Phil. 3, 7, 29.—
    F.
    To judge, declare as a judgment, be of opinion, hold (especially of legal opinions), think, consider (always implying the establishment of a principle, or a decided conviction; cf.: existimo, puto, etc.).
    1.
    With acc. and inf.
    a.
    In gen.:

    senatus consulta falsa delata ab eo judicavimus... leges statuimus per vim et contra auspicia latas,

    Cic. Phil. 12, 5, 12:

    statuit senatus hoc ne illi quidem esse licitum cui concesserat omnia,

    id. Verr. 2, 3, 35, § 81:

    quin is tamen (judex) statuat fieri non posse ut de isto non severissime judicetur,

    id. ib. 2, 3, 62, §

    144: hujusce rei vos (recuperatores) statuetis nullam esse actionem qui obstiterit armatis hominibus?

    id. Caecin. 13, 39, ut quisquam juris numeretur peritus, qui id statuit esse jus quod non oporteat judicari, who holds that to be the law, id. ib. 24, 68:

    is (Pompeius) se in publico statuit esse non posse,

    id. Pis. 13, 29:

    tu unquam tantam plagam tacitus accipere potuisses, nisi hoc ita statuisses, quidquid dixisses te deterius esse facturum?

    id. Verr. 2, 3, 58, § 133:

    si causa cum causa contenderet, nos nostram perfacile cuivis probaturos statuebamus,

    we were sure, id. Quint. 30, 92:

    non statuit sibi quidquam licere quod non patrem suum facere vidisset,

    id. Verr. 2, 3, 90, § 211:

    hi sibi nullam societatem communis utilitatis causa statuunt esse cum civibus,

    assume, id. Off. 3, 6, 28:

    cum igitur statuisset opus esse ad eam rem constituendam pecunia,

    had become convinced, id. ib. 2, 23, 82:

    quo cive neminem ego statuo in hac re publica esse fortiorem,

    id. Planc. 21, 51:

    quam quidem laudem sapientiae statuo esse maximam,

    id. Fam. 5, 13, 1:

    hoc anno statuit temporis esse satis,

    Ov. F. 1, 34:

    nolim statuas me mente maligna id facere,

    Cat. 67, 37.— So with sic:

    velim sic statuas tuas mihi litteras longissimas quasque gratissimas fore,

    Cic. Fam. 7, 33 fin.:

    ego sic statuo a me in hac causa pietatis potius quam defensionis partes esse susceptas,

    I hold, lay down as the principle of my defence, id. Sest. 2, 3:

    quod sic statuit omnino consularem legem nullam putare,

    id. ib. 64, 135:

    sic statuo et judico, neminem tot et tanta habuisse ornamenta dicendi,

    id. Or. 2, 28, 122. —Hence, statui, I have judged, i. e. I know, and statueram, I had judged, i. e. I knew:

    ut ego qui in te satis consilii statuerim esse, mallem Peducaeum tibi consilium dare quam me, ironically,

    Cic. Att. 1, 5, 4:

    qui saepe audissent, nihil esse pulchrius quam Syracusarum moenia, statuerant se, si ea Verre praetore non vidissent, numquam esse visuros,

    id. Verr. 2, 5, 36, § 95.—With neutr. pron.:

    si dicam non recte aliquid statuere eos qui consulantur,

    that they hold an erroneous opinion, Cic. Caecin. 24, 68; cf.:

    quis hoc statuit umquam, aut cui concedi potest, ut eum jure potuerit occidere a quo, etc.,

    id. Tull. 24, 56; Quint. 5, 13, 21.—
    b.
    Particularly of a conclusion drawn from circumstances, to judge, infer, conclude; declare (as an inference):

    cum tuto senatum haberi non posse judicavistis, tum statuiistis, etiam intra muros Antonii scelus versari,

    Cic. Phil. 3, 5, 13: quod si aliter statuetis, videte ne hoc vos statuatis, qui vivus decesserit, ei vim non esse factam, id. Caecin. 16, 46:

    quid? si tu ipse statuisti, bona P. Quinctii ex edicto possessa non esse?

    id. Quint. 24, 76:

    ergo ad fidem bonam statuit pertinere notum esse emptori vitium quod nosset venditor,

    id. Off. 3, 16, 67:

    Juppiter esse pium statuit quodcumque juvaret,

    Ov. H. 4, 133.—With neutr. pron.:

    hoc (i. e. litteris Gabinii credendum non esse) statuit senatus cum frequens supplicationem Gabinio denegavit,

    Cic. Prov. Cons. 6, 14:

    quod si tum statuit opus esse, quid cum ille decessisset, Flacco existimatis statuendum et faciendum fuisse?

    id. Fl. 12, 29; cf. id. Caecin. 16, 46, supra; so,

    hoc si ita statuetis,

    id. ib. 16, 47.—
    c.
    Esp. with gerund.-clause.
    (α).
    To hold, judge, think, consider, acknowledge, that something must be done, or should have been done:

    tu cum tuos amicos in provinciam quasi in praedam invitabas... non statuebas tibi de illorum factis rationem esse reddendam?

    did you not consider, did it not strike you? Cic. Verr. 2, 2, 11, § 29: statuit, si hoc crimen extenuari vellet, nauarchos omnes vita esse privandos, he thought it necessary to deprive, etc., id. ib. 2, 5, 40, §

    103: ut statuas mihi non modo non cedendum, sed etiam tuo auxilio utendum fuisse,

    id. Fam. 5, 2, 10:

    statuebam sic, boni nihil ab illis nugis expectandum,

    id. Sest. 10, 24:

    Antigonus statuit aliquid sibi consilii novi esse capiendum,

    Nep. Eum. 8, 4. —So with opus fuisse:

    ut hoc statuatis oratione longa nihil opus fuisse,

    acknowledge, Cic. Verr. 1, 18, 56: causam sibi dicendam esse statuerat jam ante quam hoc usu venit, knew (cf. a. supra), id. ib. 2, 5, 39, § 101. —
    (β).
    To think that one must do something, to resolve, propose, usu. with dat. pers.:

    manendum mihi statuebam quasi in vigilia quadam consulari ac senatoria,

    Cic. Phil. 1, 1, 1: quae vobis fit injuria si statuimus, vestro nobis judicio standum esse, if we conclude, purpose, to abide, etc., id. Fl. 27, 65:

    ut ea quae statuisses tibi in senatu dicenda, reticeres,

    id. Fam. 5, 2, 1:

    statuit tamen nihil sibi in tantis injuriis gravius faciendum,

    id. Clu. 6, 16:

    Caesar statuit exspectandam classem,

    Caes. B. G. 3, 14:

    non expectandum sibi statuit dum, etc.,

    id. ib. 1, 11:

    quod eo tempore statuerat non esse faciendum,

    id. B. C. 3, 44:

    statuit sibi nihil agitandum,

    Sall. J. 39, 5:

    Metellus statuit alio more bellum gerendum,

    id. ib. 54, 5:

    Laco statuit accuratius sibi agendum cum Pharnabazo,

    Nep. Alcib. 10, 2:

    sororis filios tollendos statuit,

    Just. 38, 1.—
    2.
    With ut:

    si, ut Manilius statuebat, sic est judicatum (= ut judicandum esse statuebat),

    Cic. Caecin. 24, 69:

    ut veteres statuerunt poetae (ut = quod ita esse),

    id. Arat. 267 (33): quae majora auribus accepta sunt quam oculis noscuntur, ut statuit, as he thought, i. e. that those things were greater, etc., Liv. 45, 27:

    cum esset, ut ego mihi statuo, talis qualem te esse video,

    Cic. Mur. 14, 32.—
    3.
    With two acc. (= duco, existimo):

    omnes qui libere de re publica sensimus, statuit ille quidem non inimicos, sed hostes,

    regarded not as adversaries, but as foes, Cic. Phil. 11, 1, 3:

    Anaximenes aera deum statuit,

    id. N. D. 10, 26:

    voluptatem summum bonum statuens,

    id. Off. 1, 2, 5:

    video Lentulum cujus ego parentem deum ac patronum statuo fortunae ac nominis mei,

    id. Sest. 69, 144:

    si rectum statuerimus concedere amicis quidquid velint,

    id. Lael. 11, 38:

    Hieronymus summum bonum statuit non dolere,

    id. Fin. 2, 6, 19:

    noster vero Plato Titanum e genere statuit eos qui... adversentur magistratibus,

    id. Leg. 3, 2, 5:

    decretum postulat, quo justae inter patruos fratrumque filias nuptiae statuerentur,

    Tac. A. 12, 7:

    optimum in praesentia statuit reponere odium,

    id. Agr. 39.— P. a.: stătūtus, a, um, i. e. baculo, propped, leaning on a stick (dub. v. I. C. supra):

    vidistis senem... statutum, ventriosum?

    Plaut. Rud. 2, 2, 11.—Hence, subst.: stătūtum, i, n., a law, decision, determination, statute (late Lat.):

    Dei,

    Lact. 2, 16, 14:

    Parcarum leges ac statuta,

    id. 1, 11, 14:

    statuta Dei et placita,

    id. 7, 25, 8.

    Lewis & Short latin dictionary > statuo

  • 56 adjaceo

    ad-jaceo, —, —, ēre
    лежать подле, прилегать, быть смежным (aliquid, alicui rei или ad aliquid)
    regio, quae Aduaticis (v. l. ad Aduaticos) adjacet Cs — область, прилегающая к владениям адуатиков

    Латинско-русский словарь > adjaceo

  • 57 Antiensis

    Antiēnsis, e [ Antium ]

    Латинско-русский словарь > Antiensis

  • 58 arx

    arcis f. [одного корня с arceo ]
    1) укреплённый замок, крепость, цитадель, акрополь, кремль ( munire arcem C)
    a. Romana Lримский кремль (вначале юго-зап. часть Капитолийского холма, впоследствии весь холм с крепостью и Капитолием)
    de arce capta Capitolioque occupato nuntii veniunt L — поступают сообщения о том, что крепость взята, а Капитолий занят
    arcem facere e cloacā погов. Cделать из клоаки цитадель (ср. «из мухи слона»)
    2) оплот, твердыня
    haec urbs, lux orbis terrarum atque a. omnium gentium C — этот город, светоч мира и оплот всех народов
    3) небесная твердь, заоблачные высоты, небо (a. siderea, arces aethereae O; arces igneae H; a. caeli VF)
    4) высота, вершина, тж. гора или холм ( Parnassi O)
    a. corporis SenTcaput
    5) убежище, прибежище, защита
    6) местопребывание, резиденция, центр, средоточие
    ubi Hannibal, ibi caput atque a. totius belli L — где Ганнибал, там руководство и центр всей войны
    7) высшая точка, верх, вершина ( eloquentiae T)

    Латинско-русский словарь > arx

  • 59 ast

    1) ( в условном периоде) тогда, к (э)том случае
    ast tibi templum voveo L — (если даруешь нам победу, Беллона,) тогда я воздвигну тебе храм
    2) (при дополнит. условии) и если
    si ego hic peribo, ast ille non redit... Pl — если я здесь погибну, а (= и если) он не вернётся...
    3) арх. H, V etc. = at

    Латинско-русский словарь > ast

  • 60 augustus

    I a, um [ augeo ]
    1) возвышенный, священный (Eleusis sancta et augusta C)
    2) высокий, величественный, почтенный (templum L; tribunal PJ; habitus viri Su)
    II Augustus, ī m.
    Август, cognomen Октавиана «высокий, священный, великий», перешедшее на всех последующих императоров H, O etc.
    III Augustus, a, um
    августов(ский) (pax O; Kalendae Col; Idus M; historia Vop)

    Латинско-русский словарь > augustus

См. также в других словарях:

  • Templum — (lat.), 1) abgesonderter Platz, s. Temenos; 2) der am Himmel von dem Augur mit dem Lituus bezeichnete Platz, innerhalb dessen die Zeichen beobachtet werden sollten, s.u. Augurium; 3) abgemessenes Stück Land, um es einem Gott zu weihen; 4) der… …   Pierer's Universal-Lexikon

  • Templum — Buddhistische Tempel und Klosterlage Samye in Tibet Tempel (von lateinisch templum) ist die deutsche Bezeichnung von Gebäuden, die seit dem Neolithikum in vielen Religionen als Heiligtum dienten. Zuvor wurden Naturhöhlen und Abris als …   Deutsch Wikipedia

  • TEMPLUM — I. TEMPLUM Ligurum pars, Tacitus, Agric. c. 7. Locus in Africa propria, Antonin. II. TEMPLUM Scaligero ex Graeco τέμενος, aliis a τέμνω, abscindo, locus est ab aliis separatus et quasi abscissus, religonis causâ. Imo locus omnis sacer et… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • Templum — Слово templum как сакральное понятие имеет тот же корень, что и греческое слово τέμιενος, и обозначает отрезанный участок . С точки зрения сакрального права понятие Т. было, однако, чисто римским и в авгурском учении имело два смысла. Во первых,… …   Энциклопедический словарь Ф.А. Брокгауза и И.А. Ефрона

  • Templum — Le mot templum est une transcription gréco latine qui désigne une pratique divinatoire (issue des Grecs) en usage dans la culture étrusque, destinée à délimiter un espace sacré (pour édifier un temple étrusque, les limites d une ville, celles d… …   Wikipédia en Français

  • TEMPLUM Hierosolymitanum — a Salomone Rege sapientissimo in monte Moriia exstructum, describitur 1. Reg. c. 6. etc Hoc cum dedicaret Salomon, nubes et gloria Domini implevit illud, ignisqueve e caelo mislus sacrificia in eo oblata devoravit, 1. Reg. c. 8. v. 10. 11.… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • TEMPLUM Veneris — Ptol. oppid. vulgo Cap. de Crux, vide Aphrodisium; quod ab Helena 4. a Narbone 25. a Pyrene 80. leucis. Templa urbis Romae ex P. Victore: Bellonae, apud circum Flaminum. Bonae Deae, ubi nunc aedes S. Mariae Aventinae. Bonae Fortunae erat apud… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • TEMPLUM Dranae Ephesiae — Strab. et aliis unum ex septem Orbis admirandis operibus, a Cresiphonte architecto designatum, 220. annis exaedificatum est, habens pedes in longitudine 425. in latitudine 220. columnis 127. a totidem Regibus factis, longitudine 60. pedum, e… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • TEMPLUM fortunae Praenestes — fuit alias celebertimum, et ipsô Syllâ vetustius, prope Praenestem urbem Latii. Sed et huius nostris temporibus pars aliqua spectanda simulque admiranda temanet in crypta quadam, quae ad inferiores cellas aedium Episcopi abscondita est. Illius… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • TEMPLUM Aesculapii — Liv. l. 45. c. 28 Esculapio, locus Peloponnesi, apud Epidanrum 5. mill. pass …   Hofmann J. Lexicon universale

  • TEMPLUM Musarum — Procoph. Cinquefrondi, teste Barriô, pagus Brutiorum mediterraneus in Calabria ulteriore, Polisthinae oppido propinquus, (ad 2. mill. pass. distans) et Morgetiae …   Hofmann J. Lexicon universale

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»