Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

tempest

  • 21 nimbus

    nimbus, i ( gen. plur. nimbūm, Pac. ap. Trag. Rel. 412 Rib.), m. [Sanscr. nabhas, cloud, vapor; Gr. nephos, nephelê; cf.: nubes, nebula], a violent or pouring rain, a rain-storm.
    I.
    Lit.: terra abit in nimbos imbremque, Lucil. ap. Varr. L. L. 5, § 24 Müll.:

    nec nubila nimbis aspergunt,

    Lucr. 3, 19:

    terrere animos fulminibus, tempestatibus, nimbis, nivibus, grandinibus,

    Cic. N. D. 2, 5, 14:

    denso regem operuit nimbo,

    Liv. 1, 16:

    cum multo stillaret paenula nimbo,

    Juv. 5, 79.—
    B.
    Transf.
    1.
    A black rain-cloud, a thunder-cloud: noctisque et nimbūm occaecat nigror, Pac. ap. Cic. Div. 1, 14, 24, and de Or. 3, 39, 157:

    involvere diem nimbi,

    Verg. A. 3, 198; so id. ib. 3, 587; Stat. Th. 1, 97.—
    b.
    A cloud in general. So the bright cloud or cloudshaped splendor which enveloped the gods when they appeared on earth:

    proprie nimbus est, qui deorum vel imperantium capita quasi clara nebula ambire fingitur,

    Serv. Verg. A. 3, 585:

    nimbo succincta,

    Verg. A. 10, 634:

    nimbo effulgens,

    id. ib. 2, 616:

    nube candentes umeros amictus Augur Apollo,

    Hor. C. 1, 2, 31.—Hence, in eccl. Lat., of a saint's aureole, Isid. 19, 31, 2.—
    (β).
    A cloud of smoke, dust, etc.:

    respiciunt atram in nimbo volitare favillam,

    Verg. A. 5, 666:

    fulvae nimbus harenae,

    id. G. 3, 110:

    pulveris,

    Claud. in Rufin. 2, 176.—
    2.
    A head-band, frontlet, worn by females to make the forehead appear small, acc. to Isid. Orig. 19, 31 (in Arn. 2, 72, the correct reading is not nimbis, but limbis; v. limbus).—
    3.
    Like the Engl. cloud, of a multitude of things which spread out like a cloud:

    nimbus peditum,

    Verg. A. 7, 793:

    pilorum,

    Sil. 5, 215:

    telorum,

    Luc. 4, 776:

    velut nimbum glandis et sagittas ingerebant,

    Liv. 36, 18, 5:

    lapidum saxorumque,

    Flor. 3, 8, 4:

    Corycius,

    i. e. of saffron, Mart. 9, 39, 5:

    et Cilices nimbis hic maduere suis,

    id. Spect. 3, 8:

    lucerna nimbis ebria Nicerotianis,

    full of perfumed unguents, id. ib. 10, 38, 8: purpureus, a great quantity of flowers, Claud. Nupt. Honor. et Mar. 298.—
    4.
    A vessel with many holes in it, used at public shows and at entertainments for sprinkling liquid perfumes:

    nimbus vitreus,

    Mart. 14, 112 in lemm.
    * II.
    Trop., a storm, tempest, i. e. sudden misfortune:

    hunc quidem nimbum cito transisse laetor,

    Cic. Att. 15, 9, 2.

    Lewis & Short latin dictionary > nimbus

  • 22 nocte

    nox, noctis (collat. form of the abl. noctu; v. in the foll.: nox, adverb. for nocte; v. fin.), f. (once masc. in Cato; v. infra, I.) [Sanscr. nak, naktis, night; Gr. nux; Germ. Nacht; Engl. night; from root naç; cf. neco, nekus], night.
    I.
    Lit.: hinc nox processit stellis ardentibus apta, Enn. ap. Macr. S. 6, 1 (Ann. v. 343 Vahl.):

    ipsa umbra terrae soli officiens noctem efficit,

    Cic. N. D. 2, 19, 49:

    negat ullum esse cibum tam gravem, quin is die et nocte concoquatur,

    in a day and a night, in twenty-four hours, id. ib. 2, 9, 24 (v. dies, I. B. 2.):

    quod serenā nocte subito candens et plena luna defecisset,

    id. Rep. 1, 15, 23:

    dinumerationibus noctium ac dierum,

    id. ib. 3, 2, 3:

    Milo mediā nocte in campum venit,

    id. Att. 4, 3, 4:

    omni nocte dieque,

    Juv. 3, 105:

    de nocte,

    by night, Cic. Mur. 33, 69:

    multā de nocte profectus est,

    late at night, id. Att. 7, 4, 2; and:

    vigilare de nocte,

    id. Mur. 9, 22 (v. de, I. B. 2.):

    multā nocte veni ad Pompeium,

    id. Q. Fr. 2, 9, 2:

    qui ad multam noctem vigilāssem,

    id. Rep. 6, 10, 10:

    ad multam noctem pugnatum est,

    Caes. B. G. 1, 26:

    sub noctem naves solvit,

    id. B. C. 1, 28:

    noctes et dies urgeri,

    night and day, Cic. de Or. 1, 61, 260; cf.:

    qui (scrupulus) se dies noctesque stimulat,

    id. Rosc. Am. 2, 6 et saep. (v. dies, I. B. 2.):

    concubiā nocte visum esse in somnis ei, etc.,

    id. Div. 1, 27, 57 (v. concubius).—
    (β).
    Abl. noctu: hac noctu filo pendebit Etruria tota, Enn. ap. Macr. S. 1, 4 (Ann. v. 153 Vahl.); so,

    hac noctu,

    Plaut. Am. 1, 1. 116:

    noctu hac,

    id. Mil. 2, 4, 28: noctu concubiā, Enn. ap. Macr. S. 1, 4 (Ann. v. 169 Vahl.):

    senatus de noctu convenire, noctu multā domum dimitti, Quadrig. ib.: ergo noctu futura, cum media esse coeperit, auspicium Saturnaliorum erit,

    Macr. S. 1, 4 fin. —Once masc. (as in cum primo lucu;

    v. lux): in sereno noctu,

    Cato, R. R. 156, 3.—
    2.
    In partic., personified: Nox, the goddess of Night, the sister of Erebus, and by him the mother of Æther and Hemera, Cic. N. D. 2, 17, 44; Hyg. Fab. prooem.; Verg. A. 5, 721; Serv. Verg. A. 6, 250; Tib. 2, 1, 87; 3, 4 17; Ov. F. 1, 455; Val. Fl. 3, 211; Stat. Th. 2, 59 et saep.—
    B.
    Transf.
    1.
    That which takes place or is done at night, nightdoings, night-work ( poet. and in post-class. prose):

    omnis et insanā semita nocte sonat,

    nocturnal noise, a revelling by night, Prop. 5, 8, 60; Val. Fl. 2, 219.—Hence, Noctes Atticae, the title of a work of Gellius, which he wrote at Athens by night, Gell. praef.—
    2.
    Sleep, a dream ( poet.): pectore noctem Accipit, [p. 1221] Verg. A. 4, 530:

    talia vociferans noctem exturbabat,

    Stat. Th. 10, 219:

    abrupere oculi noctem,

    id. ib. 9, 599; Sil. 3, 216.—
    3.
    In mal. part., Plaut. Trin. 2, 1, 21; id. As. 1, 3, 42; Cic. Att. 1, 16, 5; Hor. Epod. 15, 13; Stat. Th. 1, 69; Just. 12, 3 et saep.; cf.:

    nox vidua,

    Cat. 6, 7; Ov. H. 19, 69.—
    4.
    Death ( poet.):

    omnes una manet nox,

    Hor. C. 1, 28, 15:

    jam te premet nox fabulaeque Manes,

    id. ib. 1, 4, 16:

    in aeternam clauduntur lumina noctem,

    Verg. A. 10, 746.—
    5.
    Darkness, obscurity, the gloom of tempest:

    quae lucem eriperet et quasi noctem quandam rebus offunderet,

    Cic. N. D. 1, 3, 6:

    carcer infernus et perpetuā nocte oppressa regio,

    Sen. Ep. 82, 16:

    taetrā nimborum nocte coörtā,

    Lucr. 4, 172:

    imber Noctem hiememque ferens,

    Verg. A. 3, 194:

    venturam melius praesagit navita noctem,

    Prop. 4, 10, 5 (mortem, Müll.).—Hence, poet., of clouds of missiles, Luc. 7, 520; Val. Fl. 7, 598:

    veteris sub nocte cupressi,

    the shadow, id. 1, 774.—
    6.
    Blindness:

    perpetuāque trahens inopem sub nocte senectam Phineus,

    Ov. M. 7, 2: ego vero non video, nox oboritur, Sen. ap. Quint. 9, 2, 43: vultus perpetuā nocte coöpertus, Ps.-Quint. Decl. 1, 6. —
    7.
    The shades below, the infernal regions:

    descendere nocti,

    Sil. 13, 708:

    noctis arbiter,

    i. e. Pluto, Claud. Rapt. Pros. 1, 55.—
    II.
    Trop.
    A.
    Darkness, confusion, gloomy condition:

    doleo me in hanc rei publicae noctem incidisse,

    Cic. Brut. 96, 330; cf.:

    rei publicae offusa sempiterna nox esset,

    id. Rosc. Am. 32, 91:

    nox ingens scelerum,

    Luc. 7, 571.—
    B.
    Mental darkness, ignorance ( poet.):

    quantum mortalia pectora caecae Noctis habent,

    Ov. M. 6, 472.—
    2.
    Obscurity, unintelligibility:

    mei versus aliquantum noctis habebunt,

    Ov. Ib. 63.— Hence, adv.: nocte, noctū (cf. diu), and nox, in the night, at night, by night.
    (α).
    Form nocte (rare but class.):

    luce noctem, nocte lucem exspectatis,

    Auct. Her. 4, 36, 48:

    in campum nocte venire,

    Cic. Att. 4, 3, 4 (shortly after:

    in Comitium Milo de nocte venit): nec discernatur, interdiu nocte pugnent,

    Liv. 8, 34 fin.; so id. 21, 32, 10; cf.:

    nec nocte nec interdiu,

    id. 1, 47; Juv. 3, 127, 198:

    velut nocte in ignotis locis errans,

    Quint. 7 prol. 3.—
    (β).
    Form noctu (so most freq.): ob Romam noctu legiones ducere coepit, Enn. ap. Paul. ex Fest. p. 179 Müll. (Ann. v. 295 Vahl.):

    noctuque et diu,

    Plaut. Cas. 4, 4, 5; so, noctu diuque, Titin. and Sall. Hist. Fragm. ap. Charis. p. 185 P.; cf.: nec noctu nec diu, Plaut. Fragm. ap. Non. 98, 27:

    continuum diu noctuque iter properabant,

    Tac. A. 15, 12 fin.:

    quā horā, noctu an interdiu,

    Auct. Her. 2, 4, 7; cf.:

    nonnumquam interdiu, saepius noctu,

    Caes. B. G. 1, 8 fin.:

    noctu ambulabat in publico Themistocles,

    Cic. Tusc. 4, 19, 44:

    noctu ad oppidum respicientes,

    id. Div. 1, 32, 69; id. Fam. 14, 7, 1:

    noctu Jugurthae milites introducit,

    Sall. J. 12, 4:

    noctu profugere,

    id. ib. 106, 2:

    dum noctu stertit,

    Hor. Ep. 2, 2, 27:

    noctu litigare,

    Juv. 6, 35; 605; 14, 306.—
    (γ).
    Form nox (cf. pernox, and the Gr. nuktos, only ante-class.): SI NOX FVRTVM FACTVM SIT, Fragm. XII. Tab. ap. Macr. S. 1, 4 med.:

    hinc media remis Palinurum pervenio nox,

    Lucil. Sat. 3, 22: quin tu hic manes? Arg. Nox si voles manebo, Plaut. As. 3, 3, 7 Ussing (al. mox); cf. id. Trin. 4, 2, 22 Brix, Krit. Anh. and Ritschl, ed. 2: si luci, si nox, si mox, si jam data sit frux, Enn. ap. Prisc. p. 724 P. (Ann. v. 412 Vahl.); cf. Gell. 12, 1.

    Lewis & Short latin dictionary > nocte

  • 23 Nox

    nox, noctis (collat. form of the abl. noctu; v. in the foll.: nox, adverb. for nocte; v. fin.), f. (once masc. in Cato; v. infra, I.) [Sanscr. nak, naktis, night; Gr. nux; Germ. Nacht; Engl. night; from root naç; cf. neco, nekus], night.
    I.
    Lit.: hinc nox processit stellis ardentibus apta, Enn. ap. Macr. S. 6, 1 (Ann. v. 343 Vahl.):

    ipsa umbra terrae soli officiens noctem efficit,

    Cic. N. D. 2, 19, 49:

    negat ullum esse cibum tam gravem, quin is die et nocte concoquatur,

    in a day and a night, in twenty-four hours, id. ib. 2, 9, 24 (v. dies, I. B. 2.):

    quod serenā nocte subito candens et plena luna defecisset,

    id. Rep. 1, 15, 23:

    dinumerationibus noctium ac dierum,

    id. ib. 3, 2, 3:

    Milo mediā nocte in campum venit,

    id. Att. 4, 3, 4:

    omni nocte dieque,

    Juv. 3, 105:

    de nocte,

    by night, Cic. Mur. 33, 69:

    multā de nocte profectus est,

    late at night, id. Att. 7, 4, 2; and:

    vigilare de nocte,

    id. Mur. 9, 22 (v. de, I. B. 2.):

    multā nocte veni ad Pompeium,

    id. Q. Fr. 2, 9, 2:

    qui ad multam noctem vigilāssem,

    id. Rep. 6, 10, 10:

    ad multam noctem pugnatum est,

    Caes. B. G. 1, 26:

    sub noctem naves solvit,

    id. B. C. 1, 28:

    noctes et dies urgeri,

    night and day, Cic. de Or. 1, 61, 260; cf.:

    qui (scrupulus) se dies noctesque stimulat,

    id. Rosc. Am. 2, 6 et saep. (v. dies, I. B. 2.):

    concubiā nocte visum esse in somnis ei, etc.,

    id. Div. 1, 27, 57 (v. concubius).—
    (β).
    Abl. noctu: hac noctu filo pendebit Etruria tota, Enn. ap. Macr. S. 1, 4 (Ann. v. 153 Vahl.); so,

    hac noctu,

    Plaut. Am. 1, 1. 116:

    noctu hac,

    id. Mil. 2, 4, 28: noctu concubiā, Enn. ap. Macr. S. 1, 4 (Ann. v. 169 Vahl.):

    senatus de noctu convenire, noctu multā domum dimitti, Quadrig. ib.: ergo noctu futura, cum media esse coeperit, auspicium Saturnaliorum erit,

    Macr. S. 1, 4 fin. —Once masc. (as in cum primo lucu;

    v. lux): in sereno noctu,

    Cato, R. R. 156, 3.—
    2.
    In partic., personified: Nox, the goddess of Night, the sister of Erebus, and by him the mother of Æther and Hemera, Cic. N. D. 2, 17, 44; Hyg. Fab. prooem.; Verg. A. 5, 721; Serv. Verg. A. 6, 250; Tib. 2, 1, 87; 3, 4 17; Ov. F. 1, 455; Val. Fl. 3, 211; Stat. Th. 2, 59 et saep.—
    B.
    Transf.
    1.
    That which takes place or is done at night, nightdoings, night-work ( poet. and in post-class. prose):

    omnis et insanā semita nocte sonat,

    nocturnal noise, a revelling by night, Prop. 5, 8, 60; Val. Fl. 2, 219.—Hence, Noctes Atticae, the title of a work of Gellius, which he wrote at Athens by night, Gell. praef.—
    2.
    Sleep, a dream ( poet.): pectore noctem Accipit, [p. 1221] Verg. A. 4, 530:

    talia vociferans noctem exturbabat,

    Stat. Th. 10, 219:

    abrupere oculi noctem,

    id. ib. 9, 599; Sil. 3, 216.—
    3.
    In mal. part., Plaut. Trin. 2, 1, 21; id. As. 1, 3, 42; Cic. Att. 1, 16, 5; Hor. Epod. 15, 13; Stat. Th. 1, 69; Just. 12, 3 et saep.; cf.:

    nox vidua,

    Cat. 6, 7; Ov. H. 19, 69.—
    4.
    Death ( poet.):

    omnes una manet nox,

    Hor. C. 1, 28, 15:

    jam te premet nox fabulaeque Manes,

    id. ib. 1, 4, 16:

    in aeternam clauduntur lumina noctem,

    Verg. A. 10, 746.—
    5.
    Darkness, obscurity, the gloom of tempest:

    quae lucem eriperet et quasi noctem quandam rebus offunderet,

    Cic. N. D. 1, 3, 6:

    carcer infernus et perpetuā nocte oppressa regio,

    Sen. Ep. 82, 16:

    taetrā nimborum nocte coörtā,

    Lucr. 4, 172:

    imber Noctem hiememque ferens,

    Verg. A. 3, 194:

    venturam melius praesagit navita noctem,

    Prop. 4, 10, 5 (mortem, Müll.).—Hence, poet., of clouds of missiles, Luc. 7, 520; Val. Fl. 7, 598:

    veteris sub nocte cupressi,

    the shadow, id. 1, 774.—
    6.
    Blindness:

    perpetuāque trahens inopem sub nocte senectam Phineus,

    Ov. M. 7, 2: ego vero non video, nox oboritur, Sen. ap. Quint. 9, 2, 43: vultus perpetuā nocte coöpertus, Ps.-Quint. Decl. 1, 6. —
    7.
    The shades below, the infernal regions:

    descendere nocti,

    Sil. 13, 708:

    noctis arbiter,

    i. e. Pluto, Claud. Rapt. Pros. 1, 55.—
    II.
    Trop.
    A.
    Darkness, confusion, gloomy condition:

    doleo me in hanc rei publicae noctem incidisse,

    Cic. Brut. 96, 330; cf.:

    rei publicae offusa sempiterna nox esset,

    id. Rosc. Am. 32, 91:

    nox ingens scelerum,

    Luc. 7, 571.—
    B.
    Mental darkness, ignorance ( poet.):

    quantum mortalia pectora caecae Noctis habent,

    Ov. M. 6, 472.—
    2.
    Obscurity, unintelligibility:

    mei versus aliquantum noctis habebunt,

    Ov. Ib. 63.— Hence, adv.: nocte, noctū (cf. diu), and nox, in the night, at night, by night.
    (α).
    Form nocte (rare but class.):

    luce noctem, nocte lucem exspectatis,

    Auct. Her. 4, 36, 48:

    in campum nocte venire,

    Cic. Att. 4, 3, 4 (shortly after:

    in Comitium Milo de nocte venit): nec discernatur, interdiu nocte pugnent,

    Liv. 8, 34 fin.; so id. 21, 32, 10; cf.:

    nec nocte nec interdiu,

    id. 1, 47; Juv. 3, 127, 198:

    velut nocte in ignotis locis errans,

    Quint. 7 prol. 3.—
    (β).
    Form noctu (so most freq.): ob Romam noctu legiones ducere coepit, Enn. ap. Paul. ex Fest. p. 179 Müll. (Ann. v. 295 Vahl.):

    noctuque et diu,

    Plaut. Cas. 4, 4, 5; so, noctu diuque, Titin. and Sall. Hist. Fragm. ap. Charis. p. 185 P.; cf.: nec noctu nec diu, Plaut. Fragm. ap. Non. 98, 27:

    continuum diu noctuque iter properabant,

    Tac. A. 15, 12 fin.:

    quā horā, noctu an interdiu,

    Auct. Her. 2, 4, 7; cf.:

    nonnumquam interdiu, saepius noctu,

    Caes. B. G. 1, 8 fin.:

    noctu ambulabat in publico Themistocles,

    Cic. Tusc. 4, 19, 44:

    noctu ad oppidum respicientes,

    id. Div. 1, 32, 69; id. Fam. 14, 7, 1:

    noctu Jugurthae milites introducit,

    Sall. J. 12, 4:

    noctu profugere,

    id. ib. 106, 2:

    dum noctu stertit,

    Hor. Ep. 2, 2, 27:

    noctu litigare,

    Juv. 6, 35; 605; 14, 306.—
    (γ).
    Form nox (cf. pernox, and the Gr. nuktos, only ante-class.): SI NOX FVRTVM FACTVM SIT, Fragm. XII. Tab. ap. Macr. S. 1, 4 med.:

    hinc media remis Palinurum pervenio nox,

    Lucil. Sat. 3, 22: quin tu hic manes? Arg. Nox si voles manebo, Plaut. As. 3, 3, 7 Ussing (al. mox); cf. id. Trin. 4, 2, 22 Brix, Krit. Anh. and Ritschl, ed. 2: si luci, si nox, si mox, si jam data sit frux, Enn. ap. Prisc. p. 724 P. (Ann. v. 412 Vahl.); cf. Gell. 12, 1.

    Lewis & Short latin dictionary > Nox

  • 24 nox

    nox, noctis (collat. form of the abl. noctu; v. in the foll.: nox, adverb. for nocte; v. fin.), f. (once masc. in Cato; v. infra, I.) [Sanscr. nak, naktis, night; Gr. nux; Germ. Nacht; Engl. night; from root naç; cf. neco, nekus], night.
    I.
    Lit.: hinc nox processit stellis ardentibus apta, Enn. ap. Macr. S. 6, 1 (Ann. v. 343 Vahl.):

    ipsa umbra terrae soli officiens noctem efficit,

    Cic. N. D. 2, 19, 49:

    negat ullum esse cibum tam gravem, quin is die et nocte concoquatur,

    in a day and a night, in twenty-four hours, id. ib. 2, 9, 24 (v. dies, I. B. 2.):

    quod serenā nocte subito candens et plena luna defecisset,

    id. Rep. 1, 15, 23:

    dinumerationibus noctium ac dierum,

    id. ib. 3, 2, 3:

    Milo mediā nocte in campum venit,

    id. Att. 4, 3, 4:

    omni nocte dieque,

    Juv. 3, 105:

    de nocte,

    by night, Cic. Mur. 33, 69:

    multā de nocte profectus est,

    late at night, id. Att. 7, 4, 2; and:

    vigilare de nocte,

    id. Mur. 9, 22 (v. de, I. B. 2.):

    multā nocte veni ad Pompeium,

    id. Q. Fr. 2, 9, 2:

    qui ad multam noctem vigilāssem,

    id. Rep. 6, 10, 10:

    ad multam noctem pugnatum est,

    Caes. B. G. 1, 26:

    sub noctem naves solvit,

    id. B. C. 1, 28:

    noctes et dies urgeri,

    night and day, Cic. de Or. 1, 61, 260; cf.:

    qui (scrupulus) se dies noctesque stimulat,

    id. Rosc. Am. 2, 6 et saep. (v. dies, I. B. 2.):

    concubiā nocte visum esse in somnis ei, etc.,

    id. Div. 1, 27, 57 (v. concubius).—
    (β).
    Abl. noctu: hac noctu filo pendebit Etruria tota, Enn. ap. Macr. S. 1, 4 (Ann. v. 153 Vahl.); so,

    hac noctu,

    Plaut. Am. 1, 1. 116:

    noctu hac,

    id. Mil. 2, 4, 28: noctu concubiā, Enn. ap. Macr. S. 1, 4 (Ann. v. 169 Vahl.):

    senatus de noctu convenire, noctu multā domum dimitti, Quadrig. ib.: ergo noctu futura, cum media esse coeperit, auspicium Saturnaliorum erit,

    Macr. S. 1, 4 fin. —Once masc. (as in cum primo lucu;

    v. lux): in sereno noctu,

    Cato, R. R. 156, 3.—
    2.
    In partic., personified: Nox, the goddess of Night, the sister of Erebus, and by him the mother of Æther and Hemera, Cic. N. D. 2, 17, 44; Hyg. Fab. prooem.; Verg. A. 5, 721; Serv. Verg. A. 6, 250; Tib. 2, 1, 87; 3, 4 17; Ov. F. 1, 455; Val. Fl. 3, 211; Stat. Th. 2, 59 et saep.—
    B.
    Transf.
    1.
    That which takes place or is done at night, nightdoings, night-work ( poet. and in post-class. prose):

    omnis et insanā semita nocte sonat,

    nocturnal noise, a revelling by night, Prop. 5, 8, 60; Val. Fl. 2, 219.—Hence, Noctes Atticae, the title of a work of Gellius, which he wrote at Athens by night, Gell. praef.—
    2.
    Sleep, a dream ( poet.): pectore noctem Accipit, [p. 1221] Verg. A. 4, 530:

    talia vociferans noctem exturbabat,

    Stat. Th. 10, 219:

    abrupere oculi noctem,

    id. ib. 9, 599; Sil. 3, 216.—
    3.
    In mal. part., Plaut. Trin. 2, 1, 21; id. As. 1, 3, 42; Cic. Att. 1, 16, 5; Hor. Epod. 15, 13; Stat. Th. 1, 69; Just. 12, 3 et saep.; cf.:

    nox vidua,

    Cat. 6, 7; Ov. H. 19, 69.—
    4.
    Death ( poet.):

    omnes una manet nox,

    Hor. C. 1, 28, 15:

    jam te premet nox fabulaeque Manes,

    id. ib. 1, 4, 16:

    in aeternam clauduntur lumina noctem,

    Verg. A. 10, 746.—
    5.
    Darkness, obscurity, the gloom of tempest:

    quae lucem eriperet et quasi noctem quandam rebus offunderet,

    Cic. N. D. 1, 3, 6:

    carcer infernus et perpetuā nocte oppressa regio,

    Sen. Ep. 82, 16:

    taetrā nimborum nocte coörtā,

    Lucr. 4, 172:

    imber Noctem hiememque ferens,

    Verg. A. 3, 194:

    venturam melius praesagit navita noctem,

    Prop. 4, 10, 5 (mortem, Müll.).—Hence, poet., of clouds of missiles, Luc. 7, 520; Val. Fl. 7, 598:

    veteris sub nocte cupressi,

    the shadow, id. 1, 774.—
    6.
    Blindness:

    perpetuāque trahens inopem sub nocte senectam Phineus,

    Ov. M. 7, 2: ego vero non video, nox oboritur, Sen. ap. Quint. 9, 2, 43: vultus perpetuā nocte coöpertus, Ps.-Quint. Decl. 1, 6. —
    7.
    The shades below, the infernal regions:

    descendere nocti,

    Sil. 13, 708:

    noctis arbiter,

    i. e. Pluto, Claud. Rapt. Pros. 1, 55.—
    II.
    Trop.
    A.
    Darkness, confusion, gloomy condition:

    doleo me in hanc rei publicae noctem incidisse,

    Cic. Brut. 96, 330; cf.:

    rei publicae offusa sempiterna nox esset,

    id. Rosc. Am. 32, 91:

    nox ingens scelerum,

    Luc. 7, 571.—
    B.
    Mental darkness, ignorance ( poet.):

    quantum mortalia pectora caecae Noctis habent,

    Ov. M. 6, 472.—
    2.
    Obscurity, unintelligibility:

    mei versus aliquantum noctis habebunt,

    Ov. Ib. 63.— Hence, adv.: nocte, noctū (cf. diu), and nox, in the night, at night, by night.
    (α).
    Form nocte (rare but class.):

    luce noctem, nocte lucem exspectatis,

    Auct. Her. 4, 36, 48:

    in campum nocte venire,

    Cic. Att. 4, 3, 4 (shortly after:

    in Comitium Milo de nocte venit): nec discernatur, interdiu nocte pugnent,

    Liv. 8, 34 fin.; so id. 21, 32, 10; cf.:

    nec nocte nec interdiu,

    id. 1, 47; Juv. 3, 127, 198:

    velut nocte in ignotis locis errans,

    Quint. 7 prol. 3.—
    (β).
    Form noctu (so most freq.): ob Romam noctu legiones ducere coepit, Enn. ap. Paul. ex Fest. p. 179 Müll. (Ann. v. 295 Vahl.):

    noctuque et diu,

    Plaut. Cas. 4, 4, 5; so, noctu diuque, Titin. and Sall. Hist. Fragm. ap. Charis. p. 185 P.; cf.: nec noctu nec diu, Plaut. Fragm. ap. Non. 98, 27:

    continuum diu noctuque iter properabant,

    Tac. A. 15, 12 fin.:

    quā horā, noctu an interdiu,

    Auct. Her. 2, 4, 7; cf.:

    nonnumquam interdiu, saepius noctu,

    Caes. B. G. 1, 8 fin.:

    noctu ambulabat in publico Themistocles,

    Cic. Tusc. 4, 19, 44:

    noctu ad oppidum respicientes,

    id. Div. 1, 32, 69; id. Fam. 14, 7, 1:

    noctu Jugurthae milites introducit,

    Sall. J. 12, 4:

    noctu profugere,

    id. ib. 106, 2:

    dum noctu stertit,

    Hor. Ep. 2, 2, 27:

    noctu litigare,

    Juv. 6, 35; 605; 14, 306.—
    (γ).
    Form nox (cf. pernox, and the Gr. nuktos, only ante-class.): SI NOX FVRTVM FACTVM SIT, Fragm. XII. Tab. ap. Macr. S. 1, 4 med.:

    hinc media remis Palinurum pervenio nox,

    Lucil. Sat. 3, 22: quin tu hic manes? Arg. Nox si voles manebo, Plaut. As. 3, 3, 7 Ussing (al. mox); cf. id. Trin. 4, 2, 22 Brix, Krit. Anh. and Ritschl, ed. 2: si luci, si nox, si mox, si jam data sit frux, Enn. ap. Prisc. p. 724 P. (Ann. v. 412 Vahl.); cf. Gell. 12, 1.

    Lewis & Short latin dictionary > nox

  • 25 procella

    prŏcella, ae, f [pro and root kel; Gr. kelês, runner; cf.: celer, celox], a violent wind (by which things are prostrated), a storm, hurricane, tempest (class.).
    I.
    Lit.:

    procella distat latitudine a vortice et a turbine disjectā nube verius quam ruptā,

    Plin. 2, 49, 50, § 133:

    turbinis inmanem vim provomit atque procellae,

    Lucr. 6, 447:

    imbres, nimbi, procellae, turbines,

    Cic. N. D. 3, 20, 51; Plaut. Trin. 4, 1, 17:

    creber procellis Africus,

    Verg. A. 1, 85:

    stridens Aquilone procella,

    id. ib. 1, 102:

    si mugiat Africis Malus procellis,

    Hor. C. 3, 29, 58; 2, 9, 3:

    praecipites,

    Ov. Tr. 4, 6, 35:

    navis quassata procellā,

    id. ib. 5, 5, 17:

    raperent mea poma procellae, id. Nux, 163: procella nivem effuderat,

    Curt. 3, 13, 7:

    imbrem excusserant procellae,

    id. 4, 7, 14:

    Thalle, turbidā rapacior procellā,

    Cat. 25, 4.—With gen.:

    validi venti collecta procella,

    Lucr. 6, 124.—
    II.
    Transf.
    A.
    (Mostly in plur.) A storm, tumult, violence, commotion, vehemence:

    tempestates et procellas in illis fluctibus concionum,

    Cic. Mil. 2, 5 (also cited ap. Quint. 8, 6, 48, and particularly mentioned as a figure, id. 8, 6, 48, § 7):

    vita tranquilla et quieta remota a procellis invidiarum,

    Cic. Clu. 56, 153:

    ut procellam temporis devitaret,

    id. Verr. 1, 3, 8:

    patriae,

    id. Dom. 53, 137:

    agitari tribuniciis procellis,

    Liv. 2, 1; cf.:

    seditionum procellae,

    id. 28, 25:

    procellae civiles,

    civil commotions, Nep. Att. 10, 6; cf.:

    ferimur procellā,

    Verg. A. 7, 594; Ov. M. 13, 656.—
    B.
    In milit. lang.
    1.
    A charge, onset, sudden attack of cavalry:

    hac velut procellā ita consternavit equos, ut, etc.,

    Liv. 37, 41 fin.:

    equestrem procellam excitemus oportet,

    id. 30, 18:

    equestris,

    id. 29, 2; Tac. H. 3, 53.—
    2.
    In gen., of a fierce battle:

    hic secunda belli Punici procella desaevit,

    Flor. 2, 6, 12; Luc. 8, 203.—
    3.
    Of a storm of eloquence:

    priusquam illam eloquentiae procellam effunderet (Ulixes),

    Quint. 11, 3, 158:

    contionum,

    id. 8, 6, 7.

    Lewis & Short latin dictionary > procella

  • 26 sidus

    sīdus, ĕris, n. [cf. Sanscr. svid, to sweat, melt; Gr. sidêros (molten) iron; Lat. sudo].
    I.
    Stars united in a figure, a group of stars, a constellation (and hence mostly plur.;

    only so ap. Cic., Cæs., and Quint.): sunt stellae quidem singulares, ut erraticae quinque et ceterae, quae non admixtae aliis solae feruntur: sidera vero, quae in aliquod signum stellarum plurium compositione formantur, ut Aries, Taurus, Andromeda, Perseus, vel Corona et quaecumque variarum genera formarum in caelum recepta creduntur. Sic et apud Graecos aster et astron diversa significant et aster stella una est, astron signum stellis coactum, quod nos sidus vocamus,

    Macr. Somn. Scip. 1, 14 med.
    (α).
    Plur.:

    illi sempiterni ignes, quae sidera et stellas vocatis,

    Cic. Rep. 6, 15, 15:

    signis sideribusque caelestibus,

    id. N. D. 1, 13, 35:

    circuitus solis et lunae reliquorumque siderum,

    id. ib. 2, 62, 155; cf.:

    solem lunamque praecipua siderum,

    Quint. 2, 16, 6; and:

    in sole sidera ipsa desinunt cerni,

    id. 8, 5, 29:

    siderum regina bicornis Luna,

    Hor. C. S. 35:

    Arcturi sidera,

    Verg. G. 1, 204:

    solis, i. e. sol,

    Ov. M. 14, 172:

    sidera, quae vocantur errantia,

    Cic. Div. 2, 42, 89; so,

    errantia,

    Plin. 2, 8, 6, § 32:

    siderum motus,

    Cic. Rep. 3, 2, 3; id. Lael. 23, 88:

    sidera viderit innumerabilia,

    id. Tusc. 5, 24, 69; id. Fin. 2, 31, 102; id. N. D. 2, 15, 39 et saep.; * Caes. B. G. 6, 14 fin.; Quint. 1, 4, 4; 2, 17, 38; 12, 11, 10 al.; Lucr. 1, 231; 1, 788; 1, 1065:

    candida,

    id. 5, 1210:

    alta,

    Verg. A. 3, 619:

    surgentia,

    id. ib. 6, 850:

    radiantia,

    Ov. M. 7, 325:

    turbata,

    Stat. Th. 12, 406 al.:

    lucida,

    Hor. C. 1, 3, 2; 3, 1, 32; id. Epod. 3, 15; 5, 45; 17, 5.—
    (β).
    Sing., a heavenly body, a star; and collect., a group of stars, a constellation:

    clarum Tyndaridae sidus,

    Hor. C. 4, 8, 31:

    fervidum,

    Sirius, id. Epod. 1, 27;

    nivosum sidus Pleiadum,

    Stat. S. 1, 1, 95:

    insana Caprae sidera,

    Hor. C. 3, 7, 6:

    Baccho placuisse coronam, Ex Ariadnaeo sidere nosse potes,

    Ov. F. 5, 346;

    so of the constellation Arcturus,

    Plin. 18, 31, 74, § 311 (for which, in the plur.:

    Arcturi sidera,

    Verg. G. 1, 204); of Capella, Ov. M. 3, 594; of the Vergiliae, Liv. 21, 35, 6; Curt. 5, 6, 12; of Saturn, Plin. 2, 8, 6, § 32 sq.; Juv. 6, 569; of Venus, Plin. 2, 8, 6, § 36; Luc. 1, 661; of the Moon:

    sidus lunae,

    Plin. 2, 9, 6, § 41; of the Sun:

    calidi sideris aestu,

    Tib. 2, 1, 47:

    aetherium,

    Ov. M. 1, 424; Plin. 7, 60, 60, § 212:

    solstitiale,

    Just. 13, 7 fin.; cf.: sidus utrumque, for the rising and setting sun, Petr. poët. 119, 2; and also for the sun and moon, Plin. 2, 13, 10, §§ 56 and 57.— Poet., collect.:

    nec sidus fefellit,

    i. e. through ignorance, Verg. A. 7, 215.—
    II.
    Transf. (mostly poet. and in post-Aug. prose).
    A.
    The sky, the heavens, = caelum. (Juppiter) terram, mare, sidera movit, Ov. M. 1, 180: (Hercules) flammis ad sidera missus, Juv.11,63; cf.:

    abrupto sidere nimbus It,

    Verg. A. 12, 451:

    sidera observare,

    Curt. 7, 4, 28.—
    2.
    Like caelum, to denote a very great height:

    Pyramidum sumptus ad sidera ducti,

    Prop. 3, 2 (4, 1), 17:

    evertunt actas ad sidera pinus,

    Verg. A. 11, 136; cf. Juv. 11, 63:

    ad sidera Erigitur,

    Verg. A. 9, 239:

    aves, quas naturalis levitas ageret ad sidera,

    Curt. 4, 5, 3:

    domus quae vertice sidera pulsat,

    Mart. 8, 36, 11; 9, 62, 10; Verg. G. 2, 427; id. A. 3, 243; id. E. 5, 62 al.—
    b.
    Trop. (also like caelum), as the summit or height of fame, fortune, success, etc.:

    quodsi me lyricis vatibus inseris, Sublimi feriam sidera vertice,

    Hor. C. 1, 1, 36:

    vertice sidera tangere,

    Ov. M. 7, 61; cf.:

    tuum nomen... Cantantes sublime ferent ad sidera cygni,

    Verg. E. 9, 29:

    usque ad sidera notus,

    id. ib. 5, 43: contingere sidera plantis, to walk upon the stars (like the gods) (of one exceedingly fortunate), Prop. 1, 8, 43 (1, 8 b, 17); cf.:

    celerique fugā sub sidera lapsae,

    Verg. A. 3, 243.—
    B.
    For night:

    exactis sideribus,

    Prop. 1, 3, 38:

    sidera producere ludo,

    Stat. Th. 8, 219; cf.:

    sideribus dubiis,

    at dawn, Juv. 5, 22.—
    C.
    A star, as a comparison for any thing bright, brilliant, shining, beautiful, etc. (syn.:

    stella, astrum): oculi, geminae, sidera nostra, faces,

    Prop. 2, 3, 14;

    so of the eyes,

    Ov. Am. 2, 16, 44; 3, 3, 9; id. M. 1, 499:

    sidere pulchrior Ille,

    Hor. C. 3, 9, 21; cf. id. ib. 1, 12, 47;

    of form, beauty,

    Stat. S. 3, 4, 26; Val. Fl. 5, 468.—
    2.
    Concr., ornament, pride, glory:

    o sidus Fabiae, Maxime, gentis ades,

    Ov. P. 3, 3, 2; cf. id. ib. 4, 6, 9;

    Col. poët, 10, 96: puerum egregiae praeclarum sidere formae,

    Stat. S. 3, 4, 26:

    Macedoniae columen ac sidus,

    Curt. 9, 6, 8.—As a term of endearment, my star, Suet. Calig. 13 fin.; Hor. Epod. 17, 41.—
    D.
    Season of the year:

    quo sidere terram Vertere Conveniat,

    Verg. G. 1, 1; cf.:

    hiberno moliris sidere classem?

    id. A. 4, 309:

    sidere aequinoctii quo maxime tumescit Oceanus,

    Tac. A. 1, 70; cf.:

    brumale sidus,

    Ov. P. 2, 4, 25:

    sidere flagrante brumali,

    Amm. 27, 12, 12.—
    2.
    Climate, weather, etc.:

    ut patrios fontes patriumque sidus ferre consuevisti,

    Plin. Pan. 15, 3; so,

    sub nostro sidere,

    Juv. 12, 103:

    tot inhospita saxa Sideraque emensae,

    i.e. regions, Verg. A. 5, 628:

    grave sidus et imbrem vitare,

    tempest, storm, Ov. M. 5, 281:

    triste Minervae (raised by Minerva),

    Verg. A. 11, 260.—Colloquially, with confectus: intellegitur sidus confectum, i. e. that the weather ( occasioned by a constellation) is ended, Plin. 16, 23, 36, § 87; 18, 25, 57, § 207:

    fertur in abruptum casu, non sidere, puppis,

    Claud. in Eutr. 2, 424.—
    E.
    With allusion to the influence which the ancients believed the constellations to have upon the health or the destiny of men, star, destiny, etc.:

    pestifero sidere icti,

    Liv. 8, 9, 12: sidere afflari, to be blasted or palsied by a constellation, to be planet-struck or sunstruck, astroboleisthai, Plin. 2, 41, 41, § 108; Petr. 2, 7; cf.:

    sidere percussa lingua,

    Mart. 11, 85, 1:

    subito fias ut sidere mutus,

    id. 7, 92, 9;

    v. sideror and sideratio: sidera natalicia,

    Cic. Div. 2, 43, 91; cf.:

    o sidere dextro Edite,

    Stat. S. 3, 4, 63:

    adveniet fausto cum sidere conjux,

    Cat. 64, 330:

    vivere duro sidere,

    Prop. 1, 6, 36:

    grave sidus,

    Ov. Tr. 5, 10, 45 Jahn:

    per alias civitates ut sidus salutare susciperetur,

    as arbiter of their destiny, Amm. 21, 10, 2.

    Lewis & Short latin dictionary > sidus

  • 27 simpulum

    simpŭlum, i, n. [sim-; root sam-; cf.: simul, simplex, and pul-; cf. Gr. polus, plenus; v. Corss. Ausspr. 2, 74], a small ladle: simpulum vas parvulum non dissimile cyatho, quo vinum in sacrificiis libabatur;

    unde et mulieres rebus divinis deditae simpulatrices dicuntur,

    Fest. p. 337 Müll.; cf. Varr. L. L. 5, § 124 ib.; App. Mag. p. 285, and v. Becker, Gallus, 2, p. 280;

    3, p. 221 (2d edit.).—Prov.: excitare fluctus in simpulo,

    i. e. to make much ado about nothing, to raise a tempest in a teapot, Cic. Leg. 3, 16, 36.

    Lewis & Short latin dictionary > simpulum

  • 28 tumultus

    tŭmultus, ūs ( gen. tumulti, Enn., Att., Afran., Turp., and Pompon. ap. Non. 489, 29 sq.; Plaut. Cas. 3, 5, 22; id. Poen. 1, 1, 79; Ter. And. 2, 2, 28; id. Hec. 3, 2, 21; Sall. C. 59, 5), m. [Sanscr. tumalas, tumulas, disturbing; cf. tumeo], an uproar, bustle, violent commotion, disturbance, tumult (freq. and class.; cf.: turba, perturbatio).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.: quid hoc hic clamoris, quid hoc hic tumulti est? Enn. ap. Non. 489, 29 (Trag. v. 204 Vahl.):

    quis sonitu ac tumultu tanto nomine nominat me atque pulsat aedes?

    Plaut. Bacch. 5, 2, 1:

    magno cum strepitu ac tumultu castris egressi,

    Caes. B. G. 2, 11;

    so with strepitus,

    id. ib. 6, 7; Liv. 25, 23, 17:

    cum omnia terrore ac tumultu streperent,

    id. 25, 25, 9:

    arx inter tumultum capta est,

    id. 28, 19, 18:

    numquae trepidatio? numqui tumultus?

    Cic. Dejot. 7, 20;

    so with trepidatio,

    Liv. 25, 13, 10:

    urbi, sine vestro motu ac sine ullo tumultu, satis esset praesidii,

    Cic. Cat. 2, 12, 26:

    turbae ac tumultūs concitatores,

    Liv. 25, 4, 10:

    repentino tumultu perterriti,

    Caes. B. G. 7, 47:

    tumultu armorum et cantuum truces,

    Tac. A. 4, 47:

    verborum,

    id. H. 1, 85:

    Acheron rapitur tumultu ingenti,

    Sen. Herc. Fur. 714:

    urbis,

    Tib. 2, 3, 43.— Plur.:

    inque repentinos convivia versa tumultus,

    Ov. M. 5, 5:

    ille caecos instare tumultus Saepe monet,

    Verg. G. 1, 464:

    canunt ignes subitosque tumultus,

    Manil. 1, 894:

    novos moveat F ortuna tumultus,

    Hor. S. 2, 2, 126.—
    2.
    Of thunder, storm, etc.:

    tremendo Juppiter ipse ruens tumultu,

    i. e. the roar of thunder, Hor. C. 1, 16, 12; cf. Ov. M. 3, 308:

    vides, quanto trepidet tumultu Pronus Orion,

    storm, tempest, Hor. C. 3, 27, 17:

    (me) per Aegaeos tumultus Aura feret,

    id. ib. 3, 29, 63:

    pelagi caelique,

    Luc. 5, 592:

    maris,

    Sen. Herc. Fur. 1091.—
    3.
    Of the body: stomacho tumultum Lenta feret pituita, i. e. a rumbling of the bowels, Hor. S. 2, 2, 75; Sen. Thyest. 999.—
    B.
    In partic.
    1.
    In milit. lang., a sudden or impending war, civil war, insurrection, tumult, sedition, rebellion: potest enim esse bellum ut tumultus non sit, tumultus esse sine bello non potest. Quid est enim aliud tumultus nisi perturbatio tanta, ut major timor oriatur? unde etiam nomen ductum est tumultus. Itaque majores nostri tumultum Italicum, quod erat domesticus;

    tumultum Gallicum, quod erat Italiae finitimus, praeterea nullum nominabant. Gravius autem tumultum esse quam bellum hinc intellegi licet, quod bello vacationes valent, tumultu non valent,

    Cic. Phil. 8, 1, 2 sq.:

    censeo tumultum decerni,

    that a state of civil war be proclaimed, id. ib. 5, 12, 31:

    Bojorum gentem ad rebellionem spectare: ob eas res tumultum esse decrevit senatus,

    Liv. 34, 56, 11; and:

    tumultūs Gallici causā,

    id. 7, 9, 6:

    factum nuper in Italiā, servili tumultu,

    Caes. B. G. 1, 40:

    sedato tandem Istrico tumultu,

    Liv. 41, 6, 1:

    in Sardiniā magnum tumultum esse cognitum est,

    id. 41, 6, 5:

    hostilis,

    Tac. A. 4, 29:

    remedium tumultūs fuit alius tumultus,

    id. H. 2, 68:

    repentino tumultu excitae,

    Just. 2, 4, 22; Flor. 3, 19, 2:

    tumultus magis quam proelium fuit,

    Curt. 6, 5, 12.—
    2.
    Excitement, anxiety:

    supremo die exquirens, an jam de se tumultus foris esset,

    Suet. Aug. 99:

    alteri apud alteros formidinem simul et tumultum facere,

    Sall. J. 53, 7; cf.:

    cui lapis externus curae est, urbisque tumultus,

    Tib. 2, 3, 43.—
    II.
    Trop. ( poet. and in post-Aug. prose).
    A.
    Disturbance, disquietude, agitation, tumult of the mind or feelings:

    tumultus Mentis,

    Hor. C. 2, 16, 10; Luc. 7, 183:

    pulsata tumultu pectora, Petr. poët. 123: sceleris tumultus,

    Hor. S. 2, 3, 208.—
    B.
    Of speech, confusion, disorder:

    sermonis,

    Plin. 7, 12, 10, § 55:

    criminum,

    Quint. Decl. 1, 4.

    Lewis & Short latin dictionary > tumultus

  • 29 vis

    vīs, vis, f., plur. vīres, ĭum (class. only in nom., acc. and abl. sing. and in plur.; gen. sing. very rare; Tac. Or. 26; Dig. 4, 2, 1; Paul. Sent. 5, 30; dat. sing. vi, Auct. B. Afr. 69, 2; C. I. L. 5, 837; collat. form of the nom. and acc. plur. vis, Lucr. 3, 265; 2, 586; Sall. ap. Prisc. p. 707, or H. 3, 62 Dietsch; Messala ap. Macr. S. 1, 9, 14) [Gr. is, Wis, sinew, force; iphi, with might], strength, physical or mental; force, vigor, power, energy, virtue (cf. robur).
    I.
    Lit.
    1.
    In gen.
    (α).
    Sing.:

    celeritas et vis equorum,

    Cic. Div. 1, 70, 144:

    magna vis eorum (urorum) et magna velocitas,

    Caes. B. G. 6, 28:

    contra vim atque impetum fluminis,

    id. ib. 4, 17:

    tempestatis,

    id. B. C. 2, 14:

    venti,

    Lucr. 1, 271:

    solis,

    id. 4, 326 (301):

    horrida teli,

    id. 3, 170:

    acris vini,

    id. 3, 476:

    ferri aerisque,

    id. 5, 1286:

    veneni,

    Cic. Cael. 24, 58 et saep.—
    (β).
    Plur. (most freq. of physical strength):

    non viribus aut velocitatibus aut celeritate corporum res magnae geruntur,

    Cic. Sen. 6, 17:

    nec nunc vires desidero adulescentis, non plus quam adulescens tauri aut elephanti desiderabam,

    id. ib. 9, 27:

    hoc ali vires nervosque confirmari putant,

    Caes. B. G. 6, 21:

    me jam sanguis viresque deficiunt,

    id. ib. 7, 50 fin.:

    perpauci viribus confisi transnatare contenderunt,

    id. ib. 1, 53:

    nostri integris viribus fortiter repugnare,

    id. ib. 3, 4:

    lacertis et viribus pugnare,

    Cic. Fam. 4, 7, 2:

    omnibus viribus atque opibus repugnare,

    id. Tusc. 3, 11, 25:

    non animi solum vigore sed etiam corporis viribus excellens,

    Liv. 9, 16, 12:

    validis viribus hastam contorquere,

    Verg. A. 2, 50:

    quicquid agas, decet agere pro viribus,

    with all your might, Cic. Sen. 9, 27; so,

    supra vires,

    Hor. Ep. 1, 18, 22:

    et neglecta solent incendia sumere vires,

    id. ib. 1, 18, 85:

    seu virium vi seu exercitatione multā cibi vinique capacissimus,

    Liv. 9, 16, 13; cf.:

    in proelii concursu abit res a Consilio ad vires vimque pugnantium,

    Nep. Thras. 1, 4 dub. (Siebel. vires usumque).— Poet., with inf.:

    nec mihi sunt vires inimicos pellere tectis,

    Ov. H. 1, 109.—
    2.
    In partic.
    a.
    Energy, virtue, potency (of herbs, drugs, etc.):

    in radices vires oleae abibunt,

    Cato, R. R. 61, 1:

    vires habet herba?

    Ov. M. 13, 942:

    egregius fons Viribus occultis adjuvat,

    Juv. 12, 42. —
    b.
    Vis, personified, the same as Juno, Aus. Idyll. de Deis; cf. Verg. A. 7, 432 Serv. —
    c.
    Hostile strength, force, violence, = bia: EA POENA, QVAE EST DE VI, S. C. ap. Cic. Q. Fr. 2, 3, 5:

    cum vi vis illata defenditur,

    Cic. Mil. 4, 9; cf.:

    celeri rumore dilato Dioni vim allatam,

    Nep. Dion, 10, 1:

    ne vim facias ullam in illam,

    Ter. Eun. 4, 7, 37:

    sine vi facere,

    id. ib. 4, 7, 20:

    vim afferre alicui,

    Cic. Caecin. 21, 61; id. Verr. 2, 1, 24, § 62; 2, 4, 66, § 148:

    adhibere,

    id. Off. 3, 30, 110; id. Cat. 1, 8, 19:

    praesidio tam valido et armato vim adferre,

    Liv. 9, 16, 4:

    iter per vim tentare,

    by force, forcibly, Caes. B. G. 1, 14; so,

    per vim,

    id. B. C. 2, 13; Cic. Att. 7, 9, 4:

    ne id quidem satis est, nisi docet, ita se possedisse nec vi nec clam nec precario possederit,

    id. Caecin. 32, 92; so the jurid. formula in Lex Thoria ap. Grut. 202, 18; Dig. 41, 1, 22; Ter. Eun. 2, 3, 28:

    vis haec quidem hercle est, et trahi et trudi simul,

    Plaut. Capt. 3, 5, 92; Ter. Ad. 5, 8, 20:

    naves totae factae ex robore ad quamvis vim et contumeliam perferendam (shortly afterwards: tantas tempestates Oceani tantosque impetus ventorum sustineri),

    violence, shock, Caes. B. G. 3, 13:

    caeli,

    a storm, tempest, Plin. 18, 28, 69, § 278.—To avoid the gen. form (v. supra):

    de vi condemnati sunt,

    Cic. Phil. 2, 2, 4: de vi reus; id. Sest. 35, 75; id. Vatin. 17, 41:

    ei qui de vi itemque ei qui majestatis damnatus sit,

    id. Phil. 1, 9, 23; cf. id. ib. 1, 9, 21 sq. Halm ad loc.; Tac. A. 4, 13.—
    d.
    In mal. part., force, violence: pudicitiam cum eriperet militi tribunus militaris... interfectus ab eo est, cui vim adferebat, Cic. Mil. 4, 9:

    matribus familias vim attulisse,

    id. Verr. 2, 1, 24, § 62:

    vis allata sorori,

    Ov. A. A. 1, 679:

    victa nitore dei vim passa est,

    id. M. 4, 233:

    vim passa est Phoebe,

    id. A. A. 1, 679.—
    B.
    Transf., concr.
    1.
    Quantity, number, abundance (cf.: copia, multitudo); with gen.:

    quasi retruderet hominum me vis invitum,

    Plaut. Ep. 2, 2, 66:

    innumerabilis servorum,

    Cic. Har. Resp. 11, 22:

    in pompā cum magna vis auri argentique ferretur,

    Cic. Tusc. 5, 32, 91:

    vis magna pulveris,

    Caes. B. C. 2, 26:

    vis maxima ranunculorum,

    Cic. Fam. 7, 18, 3:

    argenti,

    id. Prov. Cons. 2, 4:

    vim lacrimarum profudi,

    id. Rep. 6, 14, 14:

    odora canum vis,

    Verg. A. 4, 132; cf. absol.:

    et nescio quomodo is, qui auctoritatem minimam habet, maximam vim, populus cum illis facit,

    Cic. Fin. 2, 14, 44.—
    2.
    Vires, military forces, troops:

    praeesse exercitui, ut praeter auctoritatem vires quoque ad coërcendum haberet,

    Caes. B. C. 3, 57:

    satis virium ad certamen,

    Liv. 3, 60, 4:

    undique contractis viribus signa cum Papirio conferre,

    id. 9, 13, 12:

    robur omne virium ejus regni,

    the flower, id. 33, 4, 4:

    concitet et vires Graecia magna suas,

    Ov. H. 15 (16), 340.—
    3.
    Vires, the virile forces or organs, Arn. 5, 158; 5, 163; Inscr. Orell. 2322; 2332:

    veluti castratis viribus,

    Plin. 11, 18, 19, § 60; cf.:

    vis (= vires) multas possidere in se,

    Lucr. 2, 586.—Rarely sing.:

    vis genitalis,

    Tac. A. 6, 18.—
    II.
    Trop.
    A.
    Mental strength, power, force, vigor:

    vis illa divina et virtus oratoris,

    Cic. de Or. 2, 27, 120:

    vis ac facultas oratoris,

    id. ib. 1, 31, 142:

    suavitatem Isocrates... sonitum Aeschines, vim Demosthenes habuit,

    id. ib. 3, 7, 28:

    summa ingenii,

    id. Phil. 5, 18, 49:

    magna vis est conscientiae in utramque partem,

    id. Mil. 23, 61:

    magna vis est in fortunā in utramque partem,

    id. Off. 2, 6, 19:

    patriae,

    id. de Or. 1, 44, 196:

    quod ostentum habuit hanc vim, ut, etc.,

    power, effect, id. Div. 1, 33, 73:

    qui indignitate suā vim ac jus magistratui quem gerebat dempsisset,

    Liv. 26, 12, 8:

    hujus conventionis,

    Dig. 43, 25, 12.— Plur. (post-Aug.):

    eloquentiae,

    Quint. 5, 1, 2:

    facilitatis,

    id. 12, 9, 20:

    ingenii,

    id. 1, 2, 23; 12, 1, 32:

    orationis,

    id. 8, 3, 87.—
    B.
    Transf., of abstr. things, force, notion, meaning, sense, import, nature, essence (cf. significatio):

    id, in quo est omnis vis amicitiae,

    Cic. Lael. 4, 15:

    eloquentiae vis et natura,

    id. Or. 31, 112:

    vis honesti (with natura),

    id. Off. 1, 6, 18; cf. id. Fin. 1, 16, 50:

    virtutis,

    id. Fam. 9, 16, 5:

    quae est alia vis legis?

    id. Dom. 20, 53:

    vis, natura, genera verborum et simplicium et copulatorum,

    i.e. the sense, signification, id. Or. 32, 115:

    vis verbi,

    id. Inv. 1, 13, 17; id. Balb. 8, 21:

    quae vis insit in his paucis verbis, si attendes, si attendes, intelleges,

    id. Fam. 6, 2, 3:

    quae vis subjecta sit vocibus,

    id. Fin. 2, 2, 6:

    nominis,

    id. Top. 8, 35: metônumia, cujus vis est, pro eo, quod dicitur, causam, propter quam dicitur, ponere, Quint. 8, 6, 23.

    Lewis & Short latin dictionary > vis

См. также в других словарях:

  • TEMPEST — is a codename referring to investigations and studies of compromising emanations (CE). Compromising emanations are defined as unintentional intelligence bearing signals which, if intercepted and analyzed, may disclose the information transmitted …   Wikipedia

  • TEMPEST — (сокращение от Transient Electromagnetic Pulse Emanation Standard) представляет собой стандарт на переходные электромагнитные импульсные излучения работающей радиоэлектронной аппаратуры. Аббревиатура TEMPEST появилась в конце 60 х начале 70 х… …   Википедия

  • TEMPEST — Saltar a navegación, búsqueda Para el personaje de historietas, ver Garth Para el videojuego de Atari, ver Tempest (videojuego) TEMPEST es un nombre en clave referido a diversos estudios e investigaciones acerca de emanaciones comprometedoras… …   Wikipedia Español

  • Tempest — steht für: ein Theaterstück von William Shakespeare, siehe Der Sturm (Shakespeare) Temporary Emanation and Spurious Transmission elektromagnetische Abstrahlung von – meistens zur Informationsübertragung genutzten – Geräten, siehe Van Eck… …   Deutsch Wikipedia

  • Tempest — Tem pest, n. [OF. tempeste, F. temp[^e]te, (assumed) LL. tempesta, fr. L. tempestas a portion of time, a season, weather, storm, akin to tempus time. See {Temporal} of time.] 1. An extensive current of wind, rushing with great velocity and… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • TEMPEST — TEMPEST[1] est l’acronyme officiel de Telecommunications Electronic Material Protected from Emanating Spurious Transmissions. Il désigne les techniques et les contre mesures de sécurité ainsi que les standards visant à protéger ou masquer les… …   Wikipédia en Français

  • Tempest — Tem pest, v. t. [Cf. OF. tempester, F. temp[^e]ter to rage.] To disturb as by a tempest. [Obs.] [1913 Webster] Part huge of bulk Wallowing unwieldy, enormous in their gait, Tempest the ocean. Milton. [1913 Webster] …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Tempest — (Темпест) англоязычное слово, обозначающее бурю. Также может означать: Tempest класс гоночных яхт международного класса конструктора Яна Проктора. Tempest английский истребитель фирмы Хоукер времён Второй мировой войны. Буря / Tempest (1997/1998) …   Википедия

  • tempest — [tem′pist] n. [ME < OFr tempeste < VL * tempesta, for L tempestas, portion of time, weather, a calamity, storm, tempest < tempus, time: see TEMPER] 1. a violent storm with high winds, esp. one accompanied by rain, hail, or snow 2. a… …   English World dictionary

  • Tempest — Tem pest, v. i. To storm. [Obs.] B. Jonson. [1913 Webster] …   The Collaborative International Dictionary of English

  • tempest — index bluster (commotion), commotion, furor, outburst, turmoil Burton s Legal Thesaurus. William C. Burton. 2006 …   Law dictionary

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»