Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

tŭmultus

  • 1 tumultus

    tŭmultus, ūs ( gen. tumulti, Enn., Att., Afran., Turp., and Pompon. ap. Non. 489, 29 sq.; Plaut. Cas. 3, 5, 22; id. Poen. 1, 1, 79; Ter. And. 2, 2, 28; id. Hec. 3, 2, 21; Sall. C. 59, 5), m. [Sanscr. tumalas, tumulas, disturbing; cf. tumeo], an uproar, bustle, violent commotion, disturbance, tumult (freq. and class.; cf.: turba, perturbatio).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.: quid hoc hic clamoris, quid hoc hic tumulti est? Enn. ap. Non. 489, 29 (Trag. v. 204 Vahl.):

    quis sonitu ac tumultu tanto nomine nominat me atque pulsat aedes?

    Plaut. Bacch. 5, 2, 1:

    magno cum strepitu ac tumultu castris egressi,

    Caes. B. G. 2, 11;

    so with strepitus,

    id. ib. 6, 7; Liv. 25, 23, 17:

    cum omnia terrore ac tumultu streperent,

    id. 25, 25, 9:

    arx inter tumultum capta est,

    id. 28, 19, 18:

    numquae trepidatio? numqui tumultus?

    Cic. Dejot. 7, 20;

    so with trepidatio,

    Liv. 25, 13, 10:

    urbi, sine vestro motu ac sine ullo tumultu, satis esset praesidii,

    Cic. Cat. 2, 12, 26:

    turbae ac tumultūs concitatores,

    Liv. 25, 4, 10:

    repentino tumultu perterriti,

    Caes. B. G. 7, 47:

    tumultu armorum et cantuum truces,

    Tac. A. 4, 47:

    verborum,

    id. H. 1, 85:

    Acheron rapitur tumultu ingenti,

    Sen. Herc. Fur. 714:

    urbis,

    Tib. 2, 3, 43.— Plur.:

    inque repentinos convivia versa tumultus,

    Ov. M. 5, 5:

    ille caecos instare tumultus Saepe monet,

    Verg. G. 1, 464:

    canunt ignes subitosque tumultus,

    Manil. 1, 894:

    novos moveat F ortuna tumultus,

    Hor. S. 2, 2, 126.—
    2.
    Of thunder, storm, etc.:

    tremendo Juppiter ipse ruens tumultu,

    i. e. the roar of thunder, Hor. C. 1, 16, 12; cf. Ov. M. 3, 308:

    vides, quanto trepidet tumultu Pronus Orion,

    storm, tempest, Hor. C. 3, 27, 17:

    (me) per Aegaeos tumultus Aura feret,

    id. ib. 3, 29, 63:

    pelagi caelique,

    Luc. 5, 592:

    maris,

    Sen. Herc. Fur. 1091.—
    3.
    Of the body: stomacho tumultum Lenta feret pituita, i. e. a rumbling of the bowels, Hor. S. 2, 2, 75; Sen. Thyest. 999.—
    B.
    In partic.
    1.
    In milit. lang., a sudden or impending war, civil war, insurrection, tumult, sedition, rebellion: potest enim esse bellum ut tumultus non sit, tumultus esse sine bello non potest. Quid est enim aliud tumultus nisi perturbatio tanta, ut major timor oriatur? unde etiam nomen ductum est tumultus. Itaque majores nostri tumultum Italicum, quod erat domesticus;

    tumultum Gallicum, quod erat Italiae finitimus, praeterea nullum nominabant. Gravius autem tumultum esse quam bellum hinc intellegi licet, quod bello vacationes valent, tumultu non valent,

    Cic. Phil. 8, 1, 2 sq.:

    censeo tumultum decerni,

    that a state of civil war be proclaimed, id. ib. 5, 12, 31:

    Bojorum gentem ad rebellionem spectare: ob eas res tumultum esse decrevit senatus,

    Liv. 34, 56, 11; and:

    tumultūs Gallici causā,

    id. 7, 9, 6:

    factum nuper in Italiā, servili tumultu,

    Caes. B. G. 1, 40:

    sedato tandem Istrico tumultu,

    Liv. 41, 6, 1:

    in Sardiniā magnum tumultum esse cognitum est,

    id. 41, 6, 5:

    hostilis,

    Tac. A. 4, 29:

    remedium tumultūs fuit alius tumultus,

    id. H. 2, 68:

    repentino tumultu excitae,

    Just. 2, 4, 22; Flor. 3, 19, 2:

    tumultus magis quam proelium fuit,

    Curt. 6, 5, 12.—
    2.
    Excitement, anxiety:

    supremo die exquirens, an jam de se tumultus foris esset,

    Suet. Aug. 99:

    alteri apud alteros formidinem simul et tumultum facere,

    Sall. J. 53, 7; cf.:

    cui lapis externus curae est, urbisque tumultus,

    Tib. 2, 3, 43.—
    II.
    Trop. ( poet. and in post-Aug. prose).
    A.
    Disturbance, disquietude, agitation, tumult of the mind or feelings:

    tumultus Mentis,

    Hor. C. 2, 16, 10; Luc. 7, 183:

    pulsata tumultu pectora, Petr. poët. 123: sceleris tumultus,

    Hor. S. 2, 3, 208.—
    B.
    Of speech, confusion, disorder:

    sermonis,

    Plin. 7, 12, 10, § 55:

    criminum,

    Quint. Decl. 1, 4.

    Lewis & Short latin dictionary > tumultus

  • 2 tumultus

        tumultus ūs (gen. tumultī, T., S.), m    [1 TV-], an uproar, bustle, commotion, disturbance, disorder, tumult, panic: magno cum tumultu castris egressi, Cs.: sine tumultu evadere, L.: arx inter tumultum capta est, L.: num qui tumultus?: turbae ac tumultūs concitatores, L.: alteri apud alteros formidinem simul et tumultum facere, S.: tumultus magis quam proelium fuit, Cu.: novos moveat fortuna tumultūs, H.—Of the forces of nature, an uproar, disturbance, storm, tempest: tremendo Iuppiter ipse ruens tumultu, H.: corpus tumultūs Non tulit aetherios, O.: (me) per Aegaeos tumultūs Aura feret, H.—In the body, a rumbling: stomacho tumultum Lenta feret pituita, H.— A national peril, social disturbance, general alarm, civil war, insurrection, rebellion: censeo tumultum decerni, a state of civil war: tumultūs Gallici causā, L.: factum nuper in Italiā, servili tumultu, Cs.: Hic rem Romanam, magno turbante tumultu, Sistet, V.—Fig., of the mind, agitation, disquietude, tumult: Mentis, H.
    * * *
    commotion, confusion, uproar; rebellion, uprising, disturbance

    Latin-English dictionary > tumultus

  • 3 tumultus

    tumultus, ūs, m. (v. tumeo), jeder Lärm, die lärmende Unruhe, das Getöse, Getümmel, der Aufruhr, Tumult, I) eig.: 1) im allg.: Cinnanus, Nep.: pugnae, Liv.: tantum tumultum inicere civitati, den St. in so große Unruhe versetzen, Cic.: tumultum praebere, Liv.: tumultum movere, Hor., od. edere, Liv., od. facere, Sall.: conflare gladiatorum ac fugitivorum tumultum, Cic.: omnia tumultu Romae implere, Liv.: ad triarios tumultum miscere, Lärm u. dadurch Unordnung verursachen, Liv.: suis quoque tumultum angere, Liv.: tumultum comprimere, sedare, Liv.: conticiscit tumultus, Liv.: tumultus e castris in urbem penetrat, Liv.: cum omnia terrore ac tumultu streperent, Liv.: pati Numidas sine tumultu (ohne daß sie durch Angriffe gestört wurden) regis proelium visere, Sall.: tumultu verborum (durch lärmenden Wortschwall) sibi ipsi obstrepentes, Tac. – Plur., nata in vanos tumultus gens, Liv.: in repentinos convivia versa tumultus, Ov.: ille caecos instare tumultus saepe monet, Verg. – 2) insbes.: a) der Waffenlärm, Kriegslärm, der plötzliche Krieg (s. Heräus Tac. hist. 4, 13, 10), Italicus, Cic.: Gallicus, Cic. u. Liv.: Latinus, Val. Max.: Germanicus, Tac.: tumultum decernere, durch eine Verordnung bekannt machen, daß plötzlich Krieg sei u. folglich jeder zu den Waffen greifen solle, ein Aufgebot in Masse ergehen lassen, Cic.: tumultum bellicum movere, Vell.: tumultum Gallicum opprimere, Liv.: Canninefatem tumultum comprimere, Tac. – b) in der Luft, das Getöse, Krachen, der Donner, Sturm, Iuppiter ruens tumultu, Hor.: aetherii tumultus, Donnersturm, Ov. – c) Tosen des Meeres, der Sturm, maris, Sen. poët.: pelagi, Lucan. – d) der Lärm im Leibe, in den Gedärmen, das Poltern, Hor. sat. 2, 2, 75. – e) die Unruhe, der Schrecken, cui lapis (= marmor) curae est urbisque tumultus, der Schrecken, es möchten die Häuser einfallen, Tibull. 2, 3, 43. – II) übtr.: 1) die Verwirrung, Vermischung, sermonis, das Stottern beim Reden, Plin.: criminum, Zusammenhäufung, Ps. Quint. decl. – 2) die geistige leidenschaftliche Unruhe, mentis, Hor. u. Lucan.: pectora pulsata tumultu, Petron.: species veri scelerisque tumultu permixtae, die in dem Auf ruhr sträflicher Begierden sich verwirren, Hor. – / Heteroklit. altlat. Genet. tumulti, Plaut. Cas. 648 u. Poen. 207. Enn. fr. scen. 156. Acc. tr. 485. Acc. Aen. 1. Turpil. com. 154. Afran. com. 394. Pompon. com. 121: Abl. tumulto, Corp. inscr. Lat. 9, 2438, 19.

    lateinisch-deutsches > tumultus

  • 4 tumultus

    tumultus, ūs, m. (v. tumeo), jeder Lärm, die lärmende Unruhe, das Getöse, Getümmel, der Aufruhr, Tumult, I) eig.: 1) im allg.: Cinnanus, Nep.: pugnae, Liv.: tantum tumultum inicere civitati, den St. in so große Unruhe versetzen, Cic.: tumultum praebere, Liv.: tumultum movere, Hor., od. edere, Liv., od. facere, Sall.: conflare gladiatorum ac fugitivorum tumultum, Cic.: omnia tumultu Romae implere, Liv.: ad triarios tumultum miscere, Lärm u. dadurch Unordnung verursachen, Liv.: suis quoque tumultum angere, Liv.: tumultum comprimere, sedare, Liv.: conticiscit tumultus, Liv.: tumultus e castris in urbem penetrat, Liv.: cum omnia terrore ac tumultu streperent, Liv.: pati Numidas sine tumultu (ohne daß sie durch Angriffe gestört wurden) regis proelium visere, Sall.: tumultu verborum (durch lärmenden Wortschwall) sibi ipsi obstrepentes, Tac. – Plur., nata in vanos tumultus gens, Liv.: in repentinos convivia versa tumultus, Ov.: ille caecos instare tumultus saepe monet, Verg. – 2) insbes.: a) der Waffenlärm, Kriegslärm, der plötzliche Krieg (s. Heräus Tac. hist. 4, 13, 10), Italicus, Cic.: Gallicus, Cic. u. Liv.: Latinus, Val. Max.: Germanicus, Tac.: tumultum decernere, durch eine Verordnung bekannt machen, daß plötzlich Krieg sei u. folglich jeder zu den Waffen greifen solle, ein Aufgebot in Masse ergehen las-
    ————
    sen, Cic.: tumultum bellicum movere, Vell.: tumultum Gallicum opprimere, Liv.: Canninefatem tumultum comprimere, Tac. – b) in der Luft, das Getöse, Krachen, der Donner, Sturm, Iuppiter ruens tumultu, Hor.: aetherii tumultus, Donnersturm, Ov. – c) Tosen des Meeres, der Sturm, maris, Sen. poët.: pelagi, Lucan. – d) der Lärm im Leibe, in den Gedärmen, das Poltern, Hor. sat. 2, 2, 75. – e) die Unruhe, der Schrecken, cui lapis (= marmor) curae est urbisque tumultus, der Schrecken, es möchten die Häuser einfallen, Tibull. 2, 3, 43. – II) übtr.: 1) die Verwirrung, Vermischung, sermonis, das Stottern beim Reden, Plin.: criminum, Zusammenhäufung, Ps. Quint. decl. – 2) die geistige leidenschaftliche Unruhe, mentis, Hor. u. Lucan.: pectora pulsata tumultu, Petron.: species veri scelerisque tumultu permixtae, die in dem Auf ruhr sträflicher Begierden sich verwirren, Hor. – Heteroklit. altlat. Genet. tumulti, Plaut. Cas. 648 u. Poen. 207. Enn. fr. scen. 156. Acc. tr. 485. Acc. Aen. 1. Turpil. com. 154. Afran. com. 394. Pompon. com. 121: Abl. tumulto, Corp. inscr. Lat. 9, 2438, 19.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > tumultus

  • 5 tumultus

    tumultŭs, ūs, m. [st2]1 [-] agitation (avec vacarme et désordre), tumulte, trouble, fracas, vacarme, désordre, perturbation. [st2]2 [-] trouble des éléments, grand bruit, fracas, tempête, orage. [st2]3 [-] trouble moral, inquiétude, agitation, confusion. [st2]4 [-] trouble (dans les affaires publiques), mouvements, révolte, sédition, soulèvement; guerre soudaine, attaque soudaine.
    * * *
    tumultŭs, ūs, m. [st2]1 [-] agitation (avec vacarme et désordre), tumulte, trouble, fracas, vacarme, désordre, perturbation. [st2]2 [-] trouble des éléments, grand bruit, fracas, tempête, orage. [st2]3 [-] trouble moral, inquiétude, agitation, confusion. [st2]4 [-] trouble (dans les affaires publiques), mouvements, révolte, sédition, soulèvement; guerre soudaine, attaque soudaine.
    * * *
        Tumultus, huius tumultus, m. ge. Cic. Esmeute, Mutinerie, Tumulte.
    \
        Tumultus. Plaut. Bruit, Trouble, Tintamarre.
    \
        Caeci tumultus. Virgil. Conjurations et mutineries secrettes.
    \
        Miseri tumultus mentis. Horat. Troubles, Perturbations d'esprit.
    \
        Comprimere tumultum. Tacit. Appaiser et assopir.

    Dictionarium latinogallicum > tumultus

  • 6 tumultus

    tumultus tumultus, us m смута, смятение

    Латинско-русский словарь > tumultus

  • 7 tumultus

    tumultus tumultus, us m суматоха

    Латинско-русский словарь > tumultus

  • 8 tumultus

    tumultus tumultus, us m мятеж

    Латинско-русский словарь > tumultus

  • 9 tumultus

    ūs (арх. ī) m. [ tumeo ]
    1) смятение, беспорядок, суматоха, замешательство ( cum strepĭtu ac tumultu Cs)
    2) шум, гам ( cantuum et armorum T)
    t. tremendus H — раскат грома, грохот
    4) мятеж, бунт, возмущение, волнение
    tumultum decernere C, L — объявить, что вспыхнула война, т. е. объявить военное положение и мобилизацию
    5) нарушение, расстройство ( stomacho tumultum ferre H)

    Латинско-русский словарь > tumultus

  • 10 tumultus

    1) восстание, бунт (1. 1 § 1. 1. 8 D. 16, 3). 2) = strepitus (1. 1 C. Th. 9, 6).

    Латинско-русский словарь к источникам римского права > tumultus

  • 11 tumultus

    uprising, disturbance, riot, tumult.

    Latin-English dictionary of medieval > tumultus

  • 12 tumultus

    , us m
      тревога, шум; мятеж

    Dictionary Latin-Russian new > tumultus

  • 13 Áetas príma canát Venerés, extréma tumúltus

    Ранний возраст пусть поет любовь, поздний - боевое смятение.
    А. С. Пушкин, эпиграф к сборнику стихотворений (Спб., 1826).

    Латинско-русский словарь крылатых слов и выражений > Áetas príma canát Venerés, extréma tumúltus

  • 14 increpo

    incrĕpo, āre, incrĕpŭi (incrĕpāvi), incrĕpĭtum (incrĕpātum)    - formes rares increpavi Plaut. Most. 750 ; Suet. Tib. 52; Vulg. Psa. 9, 6 ; increpatus Just. 11, 4, 5; Prud. 7, 195; Liv. 24, 17, 7. - intr. - [st1]1 [-] faire du bruit, faire un cliquetis, claquer, craquer, etc.    - discus increpuit, Cic. de Or. 2, 21: le disque a résonné.    - [acc. objet intér.] increpui hibernum, Plaut. Rud. 69: j'ai fait entendre les grondements de la tempête.    - cf. sonitum tuba increpuit, Virg. En. 9, 504: la trompette fit entendre ses sons. [st1]2 [-] se faire entendre, éclater, se répandre.    - quicquid increpuerit, Catilinam timeri, Cic. Cat. 1, 18: au moindre bruit, craindre Catilina.    - simul atque increpuit suspicio tumultus, Cic. Mur. 22: dès qu'un soupçon de guerre a éclaté, s'est ébruité. - tr. - [st1]3 [-] faire rendre un son en heurtant; faire entendre un bruit en heurtant.    - increpare lyram, Ov. H. 3, 118: faire résonner la lyre.    - cum Juppiter increpuit nubes, Ov. M. 12, 52: quand Jupiter a fait retentir les nuées [de sa foudre].    - increpuit quantis viribus unda latus ! Ov. Tr. 1, 4, 24: avec quelle violence l'onde fait gémir les flancs du navire ! [st1]4 [-] heurter, frapper d'un bruit.    - ita me increpuit Juppiter, Plaut. Amp. 1077: tellement Jupiter m'a étourdi de son fracas ! [st1]5 [-] apostropher.    - increpare aliquem: apostropher qqn. --- Virg. En. 10, 830 ; Liv. 45, 23, 19, etc.    - increpare aliquem maledictis, Sall. C. 21, 4: se répandre en invectives contre qqn. --- cf. Liv. 23, 45, 5.    - desertorem proditoremque increpant, Tac. H. 2, 44: on lui crie qu'il est un déserteur, un traître.    - Fulvi similitudinem nominis increpans, Liv. 27, 1, 9: invoquant (mettant en cause) la ressemblance de nom de Fulvius. [st1]6 [-] gourmander, faire des reproches à, blâmer; dire en invectivant.    - increpare aliquem, Cic. Sest. 132: blâmer qqn.    - increpare perfidiam alicujus, Cic. Q. 2, 3, 3: blâmer la perfidie de qqn.    - increpare aliquem avaritiae, Suet. Cal. 39: reprocher à qqn son avarice. --- cf. Suet. Galb. 15.    - poét. stimulo tardos boves increpare, Tib. 1, 1, 30: gourmander avec l'aiguillon la lenteur des boeufs. --- cf. Virg. G. 4, 71.    - alii alios increpantes timidos vocant, Sall. C. 53: ils se réprimandent en se traitant les uns les autres de poltrons.    - haec in regem increpans, Liv. 1, 51, 1: en adressant au roi ces invectives.    - increpare quod, Liv. 4, 32, 2: blâmer de ce que.    - increpare + prop. inf.: invectiver, faire des reproches en disant que. --- Liv. 3, 3, 6.    - increpare + sub. inter. ind.: demander en gourmandant. --- Liv. 3, 60, 11.    - increpare ne...: donner l'avertissement de ne pas. --- Hor. O. 4, 15, 2.
    * * *
    incrĕpo, āre, incrĕpŭi (incrĕpāvi), incrĕpĭtum (incrĕpātum)    - formes rares increpavi Plaut. Most. 750 ; Suet. Tib. 52; Vulg. Psa. 9, 6 ; increpatus Just. 11, 4, 5; Prud. 7, 195; Liv. 24, 17, 7. - intr. - [st1]1 [-] faire du bruit, faire un cliquetis, claquer, craquer, etc.    - discus increpuit, Cic. de Or. 2, 21: le disque a résonné.    - [acc. objet intér.] increpui hibernum, Plaut. Rud. 69: j'ai fait entendre les grondements de la tempête.    - cf. sonitum tuba increpuit, Virg. En. 9, 504: la trompette fit entendre ses sons. [st1]2 [-] se faire entendre, éclater, se répandre.    - quicquid increpuerit, Catilinam timeri, Cic. Cat. 1, 18: au moindre bruit, craindre Catilina.    - simul atque increpuit suspicio tumultus, Cic. Mur. 22: dès qu'un soupçon de guerre a éclaté, s'est ébruité. - tr. - [st1]3 [-] faire rendre un son en heurtant; faire entendre un bruit en heurtant.    - increpare lyram, Ov. H. 3, 118: faire résonner la lyre.    - cum Juppiter increpuit nubes, Ov. M. 12, 52: quand Jupiter a fait retentir les nuées [de sa foudre].    - increpuit quantis viribus unda latus ! Ov. Tr. 1, 4, 24: avec quelle violence l'onde fait gémir les flancs du navire ! [st1]4 [-] heurter, frapper d'un bruit.    - ita me increpuit Juppiter, Plaut. Amp. 1077: tellement Jupiter m'a étourdi de son fracas ! [st1]5 [-] apostropher.    - increpare aliquem: apostropher qqn. --- Virg. En. 10, 830 ; Liv. 45, 23, 19, etc.    - increpare aliquem maledictis, Sall. C. 21, 4: se répandre en invectives contre qqn. --- cf. Liv. 23, 45, 5.    - desertorem proditoremque increpant, Tac. H. 2, 44: on lui crie qu'il est un déserteur, un traître.    - Fulvi similitudinem nominis increpans, Liv. 27, 1, 9: invoquant (mettant en cause) la ressemblance de nom de Fulvius. [st1]6 [-] gourmander, faire des reproches à, blâmer; dire en invectivant.    - increpare aliquem, Cic. Sest. 132: blâmer qqn.    - increpare perfidiam alicujus, Cic. Q. 2, 3, 3: blâmer la perfidie de qqn.    - increpare aliquem avaritiae, Suet. Cal. 39: reprocher à qqn son avarice. --- cf. Suet. Galb. 15.    - poét. stimulo tardos boves increpare, Tib. 1, 1, 30: gourmander avec l'aiguillon la lenteur des boeufs. --- cf. Virg. G. 4, 71.    - alii alios increpantes timidos vocant, Sall. C. 53: ils se réprimandent en se traitant les uns les autres de poltrons.    - haec in regem increpans, Liv. 1, 51, 1: en adressant au roi ces invectives.    - increpare quod, Liv. 4, 32, 2: blâmer de ce que.    - increpare + prop. inf.: invectiver, faire des reproches en disant que. --- Liv. 3, 3, 6.    - increpare + sub. inter. ind.: demander en gourmandant. --- Liv. 3, 60, 11.    - increpare ne...: donner l'avertissement de ne pas. --- Hor. O. 4, 15, 2.
    * * *
        Increpo, increpas, pen. corr. increpui, increpitum, penul. cor. increpare. Virg. Faire son, Mener bruit.
    \
        Stimulo tardos increpuisse boues. Tibull. Picquer les beufs de l'aguillon.
    \
        Vnda increpuit latus carinae. Ouid. A frappé avec grand bruit, A faict sonner.
    \
        Lyram increpuisse digitis. Ouid. Faire sonner la harpe avec les doigts.
    \
        Simulatque increpuit suspicio tumultus, artes ilico nostrae conticescunt. Cic. Incontinent qu'il est tant soit peu de bruit, de souspecon de, etc.
    \
        Increpare, Reprehendere, sed veluti cum crepitu, hoc est, verborum pedumve strepitu: Et tunc increpui et increpaui facit. Plautus. Tanser, Reprendre aucun asprement, Blasmer, Increper.
    \
        Increpabantur haec in eum. Sallust. On luy reprochoit ses choses.
    \
        Increpare probris. Liuius. Tanser et reprendre aigrement avec injures.
    \
        Increpare. Cic. Blasmer, Accuser.

    Dictionarium latinogallicum > increpo

  • 15 equester

    equester, stris, stre, Genet. stris, Abl. stri (equus), zum Pferde od. Reiter gehörig, I) im allg.: a) zum Pferde gehörig, der Pferde, fremitus, der Pferde (Ggstz. currulis strepitus), Fronto de fer. Als. 3. – b) zum Reiter-, zur Reiterei gehörig, Reiter- (Ggstz. pedester), equi, Reitpferde, Vulg. 3. regg. 4, 26: statua, Cic.: copiae, Cic.: proelium, Caes.: tumultus, Liv.: auxilium, Liv.: poet., equestri fracta tellus pede, d.i. von der Reiterei, Sen. Phoen. fr. 34 (396). – Neptunus, s. Cōnsus. – Fortuna, Liv. 40, 40, 10. – II) insbes., zum Ritter gehörig, Ritter-, ordo, Ritterstand, Cic.: locus, Stand, Würde eines Ritters, zB. equestri loco ortus, dem Ritterstande angehörend, Cic.: census, Cic.: dignitas, Ritterwürde. Nep.: aes, das Ausrüstungsgeld für das Ritterpferd, Gaius: militia, ritterlicher Kriegsdienst (als Offizier bei der Reiterei), Suet. – subst., a) equester, stris, m. = eques, ein Ritter, Iulius Densus equester, Tac. ann. 13, 10: apud equestres, ibid. 12, 60. – b) equestria, ium, n. (sc. loca), die Sitze der Ritter in den Schauspielen, Sen. de ben. 7, 12, 5. Petron. 126, 10. Suet. Cal. 26, 4: iussit ire sessum in equestria, Sen. contr. 7 (3), 18, 9. – / equestris als Nbf. für das masc., wie tumultus equestris, Liv. 27, 1. § 11: Neptunus equ., Tert. de spect. 9 u. Serv. Verg. Aen. 8, 636: numerus equ., Amm. 25, 1, 7: mos equ., Serv. Verg. Aen. 11, 703.

    lateinisch-deutsches > equester

  • 16 Lepidus [2]

    2. Lepidus, ī, m., Beiname der ämilischen gens, worunter am bekanntesten M. Aemilius Lepidus, im Jahre 79 v. Chr. Konsul mit Q. Katulus dem Sohne, erbitterter Feind Sullas, der nach Sullas Tode dessen acta kassieren wollte u. dadurch Veranlassung zu bürgerlichen Unruhen (tumultus) gab, Cic. Cat. 3, 24: als Prätor in Sizilien Bedrücker der Sizilianer, Cic. Verr. 3, 212. – M. Aemilius Lepidus, im J. 44 v. Chr. mit Antonius u. Oktavianus Triumvir, Cic. Mil. 13; Phil. 5, 38 sqq.; ep. 10, 6 u. 10 20 sq. (zwei Briefe desselben, Cic. ep. 10, 34 sq.). – Dav. (vom zuerst gen. Lepidus) a) Lepidānus, a, um, lepidanisch, des Lepidus, bellum, Sall. hist. fr. 3, 63 (3, 85). – b) Lepidiānus, a, um, lepidianisch, tumultus, Macr. sat. 1, 13, 17.

    lateinisch-deutsches > Lepidus [2]

  • 17 assuetus

    assuetus (adsuetus), a, um part. passé de assuesco. [st1]1 [-] accoutumé à, habitué à, qui a l'habitude de.    - assuetus aliqua re: habitué à qqch.    - cf. Cic. de Or. 3, 58; Virg. En. 7, 746; Sen. Contr. 1, 2, 8 ; Curt. 6, 3, 8, etc.    - assuetus labore, Cic.: rompu au travail.    - assuetus duce, Liv.: habitué à un général.    - assuetus aliqua re ou assuetus alicui rei: habitué à qqch.    - cf. Cic. Rep. 2, 67 ; Plane. 22; Liv. 6, 9, 6; 24, 24, 8, etc.    - assuetus alicui rei: habitué à qqch.    - cf. Ov. Tr. 1, 11, 31; Liv. 5, 48, 3; 10, 17, 10; 21, 16, 5; 27, 47, 5, etc.    - assuetus ad rem: habitué à qqch.    - cf. Sall. H. 3, 17; Sen. Tro. 152.    - assuetus in rem: habitué à qqch.    - cf. Liv. 24, 5, 9.    - assuetus alicujus rei, Liv.: habitué à qqch.    - Gallici tumultūs adsueti, Liv. 38, 17: habitués au tumulte des Gaulois.    - adsueli inter se hostes, Liv. 10, 19, 16: ennemis habitués à se combattre mutuellement.    - avec inf. assueti muros defendere, Virg. En. 9, 511: habitués à défendre les remparts.    - Veientes, vinci ab Romano milite adsueti, Liv. 2: les Véiens, habitués à être vaincus par les Romains. [st1]2 [-] adj. habituel, ordinaire, usité.    - ut adsuetam fortius praestes vicem, Phaedr. 3: pour remplir avec plus d'énergie tes fonctions habituelles.    - adsueta arma, Ov. M. 2, 603: armes accoutumées.    - adsueta portula, Liv. 25, 9, 9: la petite porte accoutumée.    - cum adsueto praesidïo, Liv. 36, 18, 4: avec le détachement habituel.    - longius adsueto videre, Ov. H. 6, 72: voir plus loin que d'habitude.    - propior adsueto, Stat. Th. 12, 306: plus près que d’ordinaire.    - au compar. adsuetior Liv. 22, 18, 3.
    * * *
    assuetus (adsuetus), a, um part. passé de assuesco. [st1]1 [-] accoutumé à, habitué à, qui a l'habitude de.    - assuetus aliqua re: habitué à qqch.    - cf. Cic. de Or. 3, 58; Virg. En. 7, 746; Sen. Contr. 1, 2, 8 ; Curt. 6, 3, 8, etc.    - assuetus labore, Cic.: rompu au travail.    - assuetus duce, Liv.: habitué à un général.    - assuetus aliqua re ou assuetus alicui rei: habitué à qqch.    - cf. Cic. Rep. 2, 67 ; Plane. 22; Liv. 6, 9, 6; 24, 24, 8, etc.    - assuetus alicui rei: habitué à qqch.    - cf. Ov. Tr. 1, 11, 31; Liv. 5, 48, 3; 10, 17, 10; 21, 16, 5; 27, 47, 5, etc.    - assuetus ad rem: habitué à qqch.    - cf. Sall. H. 3, 17; Sen. Tro. 152.    - assuetus in rem: habitué à qqch.    - cf. Liv. 24, 5, 9.    - assuetus alicujus rei, Liv.: habitué à qqch.    - Gallici tumultūs adsueti, Liv. 38, 17: habitués au tumulte des Gaulois.    - adsueli inter se hostes, Liv. 10, 19, 16: ennemis habitués à se combattre mutuellement.    - avec inf. assueti muros defendere, Virg. En. 9, 511: habitués à défendre les remparts.    - Veientes, vinci ab Romano milite adsueti, Liv. 2: les Véiens, habitués à être vaincus par les Romains. [st1]2 [-] adj. habituel, ordinaire, usité.    - ut adsuetam fortius praestes vicem, Phaedr. 3: pour remplir avec plus d'énergie tes fonctions habituelles.    - adsueta arma, Ov. M. 2, 603: armes accoutumées.    - adsueta portula, Liv. 25, 9, 9: la petite porte accoutumée.    - cum adsueto praesidïo, Liv. 36, 18, 4: avec le détachement habituel.    - longius adsueto videre, Ov. H. 6, 72: voir plus loin que d'habitude.    - propior adsueto, Stat. Th. 12, 306: plus près que d’ordinaire.    - au compar. adsuetior Liv. 22, 18, 3.
    * * *
        Assuetus, pen. prod. Participium ab Assuescor. Plin. Accoustumé, Duict, Habitué.
    \
        Assuetus in iura familiaria. Liu. Accoustumé.
    \
        De more assueto belli. Sil. Ainsi qu'on ha de coustume faire à la guerre.
    \
        Longius assueto. Ouid. Plus loing que de coustume.

    Dictionarium latinogallicum > assuetus

  • 18 biforis

    biforis, e qui a deux ouvertures.    - bifores valvae, Ov. M. 2, 4: portes à deux battants.    - narium biforis via, Apul.: le double conduit des narines.    - biforis tumultus, Stat.: les accents bruyants de la flûte à deux trous.
    * * *
    biforis, e qui a deux ouvertures.    - bifores valvae, Ov. M. 2, 4: portes à deux battants.    - narium biforis via, Apul.: le double conduit des narines.    - biforis tumultus, Stat.: les accents bruyants de la flûte à deux trous.
    * * *
        Biforis, et hoc bifore, pe. corr. Qu'on ouvre à deux huis, ca et là.
    \
        Biforis cantus. Virgil. Chant de fleute à deux trous.

    Dictionarium latinogallicum > biforis

  • 19 fax

    fax, făcis, f. [st2]1 [-] torche, brandon, tison. [st2]2 [-] flambeau nuptial, hymen. [st2]3 [-] flambeau, lumière, lumière des astres, astre, éclat. [st2]4 [-] instigation, aiguillon, encouragement. [st2]5 [-] feu de la passion, passion, ardeur, flamme, violence. [st2]6 [-] fureur, furie. [st2]7 [-] fléau.    - faces de muro jacere, Caes.: jeter des brandons du haut des murs.    - facem praeferre, Cic.: porter une torche allumée.    - fax prima, Gell.: le commencement de la nuit (le moment où l'on allume).    - facem praeferre alicui, Cic.: montrer à qqn le chemin, éclairer qqn.    - face nuptiali digna, Hor.: digne du flambeau nuptial.    - inter utramque facem, Prop.: entre le mariage et les funérailles.    - faces caelestes, Cic.: météores.    - fax Phoebi, Cic.: le soleil.    - fax fulminea, V.-Fl.: la foudre.    - faces (oculorum), Stat.: les yeux qui brillent comme des éclairs.    - fax irai (= irae), Lucr.: le feu de la colère.    - fax corporis, Cic.: l'aiguillon de la chair.    - facem addere animis, Tac.: enflammer les coeurs.    - faces dicendi, Cic.: l'éloquence enflammée.    - faces doloris, Cic.: douleur poignante.    - subjicere facem bello civili, Vell.: attiser le feu de la guerre civile.    - faces generis humani, Plin.: les fléaux du genre humain.    - fax tumultûs, Plin.-jn.: le boute-feu du désordre.
    * * *
    fax, făcis, f. [st2]1 [-] torche, brandon, tison. [st2]2 [-] flambeau nuptial, hymen. [st2]3 [-] flambeau, lumière, lumière des astres, astre, éclat. [st2]4 [-] instigation, aiguillon, encouragement. [st2]5 [-] feu de la passion, passion, ardeur, flamme, violence. [st2]6 [-] fureur, furie. [st2]7 [-] fléau.    - faces de muro jacere, Caes.: jeter des brandons du haut des murs.    - facem praeferre, Cic.: porter une torche allumée.    - fax prima, Gell.: le commencement de la nuit (le moment où l'on allume).    - facem praeferre alicui, Cic.: montrer à qqn le chemin, éclairer qqn.    - face nuptiali digna, Hor.: digne du flambeau nuptial.    - inter utramque facem, Prop.: entre le mariage et les funérailles.    - faces caelestes, Cic.: météores.    - fax Phoebi, Cic.: le soleil.    - fax fulminea, V.-Fl.: la foudre.    - faces (oculorum), Stat.: les yeux qui brillent comme des éclairs.    - fax irai (= irae), Lucr.: le feu de la colère.    - fax corporis, Cic.: l'aiguillon de la chair.    - facem addere animis, Tac.: enflammer les coeurs.    - faces dicendi, Cic.: l'éloquence enflammée.    - faces doloris, Cic.: douleur poignante.    - subjicere facem bello civili, Vell.: attiser le feu de la guerre civile.    - faces generis humani, Plin.: les fléaux du genre humain.    - fax tumultûs, Plin.-jn.: le boute-feu du désordre.
    * * *
        Fax, facis, foem. gen. Varro. Un flambeau ou torche, Un falot, Un brandon de feu.
    \
        Per translationem in varias significationes traducitur: vt Fax accusationis. Plin. iunior. Qui esmeut l'accusation, Le boutefeu.
    \
        Fax corporis. Cic. Une ardente convoitise.
    \
        Dicendi faces. Cic. Ardeur, Vehemence.
    \
        Incendiorum Antonii fax Clodius. Cice. Incitateur, Esmouveur, Allumeur.
    \
        Seditionis faces. Cic. Qui esmeuvent sedition.
    \
        Flammifera. Ouid. Torche allumee, Flambeau ardent.
    \
        Flebilis. Senec. Triste mariage et malheureux.
    \
        Iugales faces. Valer. Flac. Mariage.
    \
        Legitimae faces. Senec. Mariage legitime.
    \
        Luciferas faces crinita nox. Valer. Flac. Nuict en laquelle apparoissent plusieurs comettes.
    \
        Noctiuagae faces caeli. Lucret. Les estoilles qui luisent de nuict.
    \
        Nuptiales faces. Ci. Qu'on portoit devant l'espousee le jour des nopces.
    \
        Phoebea fax. Senec. La lumiere du soleil.
    \
        Sepulchralis fax. Oui. Qu'on porte à l'enterrement d'un trespassé.
    \
        Addere faces alicui. Tacit. L'inciter et esmouvoir, ou allumer à faire quelque chose.
    \
        Trisulca face ardescit mundus. Senec. De fouldre.
    \
        Faces ferre in Capitulium. Cic. Brusler, Bouter le feu.
    \
        Ferre faces in tecta. Ouid. Mettre le feu.
    \
        Serui cum facibus in tecta nostra immissi. Cic. Envoyez pour bouter le feu.
    \
        Praeferre facem adolescentulo ad libidinem. Cic. Luy monstrer le chemin.
    \
        Subdere faces ad studia dicendi. Quint. Inciter, Enflamber.
    \
        Caelestes faces visae. Cic. Flammerolles, Flambars, Ardens, Fuirolles.

    Dictionarium latinogallicum > fax

  • 20 equester

    equester, stris, stre, Genet. stris, Abl. stri (equus), zum Pferde od. Reiter gehörig, I) im allg.: a) zum Pferde gehörig, der Pferde, fremitus, der Pferde (Ggstz. currulis strepitus), Fronto de fer. Als. 3. – b) zum Reiter-, zur Reiterei gehörig, Reiter- (Ggstz. pedester), equi, Reitpferde, Vulg. 3. regg. 4, 26: statua, Cic.: copiae, Cic.: proelium, Caes.: tumultus, Liv.: auxilium, Liv.: poet., equestri fracta tellus pede, d.i. von der Reiterei, Sen. Phoen. fr. 34 (396). – Neptunus, s. Consus. – Fortuna, Liv. 40, 40, 10. – II) insbes., zum Ritter gehörig, Ritter-, ordo, Ritterstand, Cic.: locus, Stand, Würde eines Ritters, zB. equestri loco ortus, dem Ritterstande angehörend, Cic.: census, Cic.: dignitas, Ritterwürde. Nep.: aes, das Ausrüstungsgeld für das Ritterpferd, Gaius: militia, ritterlicher Kriegsdienst (als Offizier bei der Reiterei), Suet. – subst., a) equester, stris, m. = eques, ein Ritter, Iulius Densus equester, Tac. ann. 13, 10: apud equestres, ibid. 12, 60. – b) equestria, ium, n. (sc. loca), die Sitze der Ritter in den Schauspielen, Sen. de ben. 7, 12, 5. Petron. 126, 10. Suet. Cal. 26, 4: iussit ire sessum in equestria, Sen. contr. 7 (3), 18, 9. – equestris als Nbf. für das masc., wie tumultus equestris, Liv. 27, 1. § 11: Neptunus equ., Tert. de spect. 9 u. Serv. Verg. Aen. 8, 636: numerus equ., Amm. 25, 1, 7: mos equ., Serv. Verg. Aen. 11, 703.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > equester

См. также в других словарях:

  • tumultus — index affray, commotion, disturbance, revolt, riot Burton s Legal Thesaurus. William C. Burton. 2006 …   Law dictionary

  • TUMULTUS — Belli filius, apud Aristophanem Pace, de quo vide Casp. Barthium, Animadversion. ad Stat. Thebaid. l. 4. v. 369. Hinc Tumultuarit, Graecis recentioribus Μουλτάριοι, vide Balsamonem, praefat. ad Concil. Gangr. Can. quô nomine Constantinopoli olim… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • Tumultus Judaicus — Tumultus Iudaicus war die römische Sprachregelung, mit der in der Stadt Kyrene zu Beginn der Herrschaft Kaiser Hadrians auf Inschriften an wiederhergestellten öffentlichen Gebäuden und Straßen der Aufstand der Juden („Diaspora Aufstand“) von 115… …   Deutsch Wikipedia

  • tumultus — tu·mul·tus (too mulґtəs) [L.] excessive organic action or motility …   Medical dictionary

  • tumultus cordis — Palpitation and irregular action of the heart …   Medical dictionary

  • non est singulis concedendum, quod per magistratum publice possit fieri, ne occasio sit majoris tumultus faciendi — /non est singyalas konsadendam kwod par maejastreytam pablasiy posat fayaray, niy akeyzh(iy)ow sit majoras tamaltas faeshiyenday/ That is not to be conceded to private persons which can be publicly done by the magistrate, lest it be the occasion… …   Black's law dictionary

  • non est singulis concedendum, quod per magistratum publice possit fieri, ne occasio sit majoris tumultus faciendi — /non est singyalas konsadendam kwod par maejastreytam pablasiy posat fayaray, niy akeyzh(iy)ow sit majoras tamaltas faeshiyenday/ That is not to be conceded to private persons which can be publicly done by the magistrate, lest it be the occasion… …   Black's law dictionary

  • НАРОДНОЕ ВОССТАНИЕ —    • Tumultus (от tumeo),          то же самое, что seditio; первоначально так называлась внезапная военная опасность или необъявленная война (α̉κήρυκτος πόλεμος) в противоположность bellum. Набранные в такую войну солдаты назывались milites… …   Реальный словарь классических древностей

  • tumulte — [ tymylt ] n. m. • 1238; temulte XIIe; lat. tumultus « soulèvement », de tumere → tumeur ♦ Désordre bruyant; bruit confus que produisent des personnes assemblées. ⇒ brouhaha, chahut, tohu bohu, vacarme. « Tout à coup il entendit derrière lui un… …   Encyclopédie Universelle

  • Tumult — Unruhe; Ausschreitung; Aufruhr; Krawall; Aufstand; Terz (umgangssprachlich); Theater (umgangssprachlich); Aufstand (umgangssprachlich); Lärm …   Universal-Lexikon

  • tumult — TUMÚLT, tumulturi, s.n. 1. Zgomot mare, larmă, zarvă, vacarm. ♦ Învolburare, curs repede, tălăzuire a unor ape. 2. fig. Agitaţie, tulburare, zbucium sufletesc. – Din fr. tumulte, lat. tumultus. Trimis de ana zecheru, 13.09.2007. Sursa: DEX 98 … …   Dicționar Român

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»