Перевод: с исландского на английский

с английского на исландский

stu

  • 1 stuðla

    að, [stuðill], to prop, help; in the metaph. phrase, s. til e-s.

    Íslensk-ensk orðabók > stuðla

  • 2 STUÐILL

    (pl. stuðlar), m.
    1) stud, prop, stay;
    3) either of the two alliterative letters in the odd lines of a verse.
    * * *
    m. [styðja], anything that ‘steadies,’ a stud, prop, stay; styrkir stuðlar, Barl. 5; þá skulu styrkir stuðlar styðja þik alla vegu, 41; tjöld ok tveir stuðlar, Stj. 308 (= columna of the Vulgate); þeir settu þar í stuðla, ok festu þar við víggyrðlana, Fms. viii. 216; öruggir stuðlar bæði brjósti ok herðum, Anecd. 4.
    2. spec. usages, an upright on board ship, Edda (Gl.): the four posts of a box are called stuðlar (meis-stuðull, opp. to rim, q. v.): pentagonal basalt columns are also called stuðlar, and stuðla-berg, n. is a basaltic dyke.
    II. metaph. and as a metrical term, the supporter, second repeated letter in an alliterative verse; thus in ‘sól varp sunnan sinni mána,’ the s in ‘sunnan’ and ‘sinni’ is stuðill, supporting the head-stave in ‘sól’ (see höfuðstafr, p. 308, col. 2), Edda i. 596, 612, ii. 150.

    Íslensk-ensk orðabók > STUÐILL

  • 3 stuðning

    * * *
    f. (mod. stuðningr, m., Bs. i. 836, 874), a steadying, support; með stuðningi, Fas. ii. 68; ganga með stuðningi manna, Bs. i. 837, 874; styrkr ok stuðning, Stj. 51; allar stuðningar, Róm. 266:—a gramm. term, Edda i. 604. stuðningar-laust, adj. without support, Fas. iii. 370, Bs. i. 614.

    Íslensk-ensk orðabók > stuðning

  • 4 stuðningarlaust

    adv. without support (ganga stuðningarlaust).

    Íslensk-ensk orðabók > stuðningarlaust

  • 5 stuðningr

    m. = stuðning.

    Íslensk-ensk orðabók > stuðningr

  • 6 at-stuðning

    f. and -ingr, m. [styðja at], support, Fas. i. 24.

    Íslensk-ensk orðabók > at-stuðning

  • 7 til-stuðning

    f. assistance, backing, Norske Saml. v. 551.

    Íslensk-ensk orðabók > til-stuðning

  • 8 tjald-stuðill

    m. a tent-pole, Fms. viii. 388.

    Íslensk-ensk orðabók > tjald-stuðill

  • 9 ætt-stuðill

    m. a ‘family prop,’ = áttstafr, Lex. Poët.

    Íslensk-ensk orðabók > ætt-stuðill

  • 10 HÁR

    * * *
    I)
    (há, hátt), a.
    1) high; á háfum fjöllum, in high mountains; hæri en, higher than;
    2) tall (hár maðr vexti);
    3) superl. at the highest pitch; meðan hæst væri vetrar, sumars, in the depth of winter, in the height of summer;
    4) high, glorious; hæstu hátíðir, the highest feasts;
    5) loud (hár brestr); mæla hátt, to speak loud; hón verðr há við, she becomes clamorous or excited.
    (gen. hás, pl. háir), m. thole.
    n. hair (jarpr á hár).
    * * *
    1.
    adj., fem. há, neut. hátt, vide Gramm. p. xix; compar. hæri or hærri, superl. hæstr; hæðstr and hærstr, which are found in old printed books, are bad forms; for the inflexions, (which vary much, sometimes inserting f or v, sometimes not,) see the references below; in mod. usage the v is usually dropped, but the cases are bisyllabic, e. g. háir, háar, háa, háum, instead of the old hávir, hávar, háva, háfum or hám; the definite form in old writers is hávi or háfi, in mod. hái: [Ulf. hauhs = ὑψηλός; A. S. heah; Engl. high; O. H. G. hoh; Hel. hoh; Germ. hoch; old Frank, hag or hach; Swed. hög; Dan. höj; all of them with a final guttural, which in mod. Dan. has been changed into j; the final labial f or v, which in olden times was so freq. before a vowel, may be compared to laugh, rough, etc. in mod. Engl.; the g remains in the cognate word haugr]:—high; stiga sex álna háfan, Vm. 129; í hám fjalla-tindum, Edda 144 (pref.); á háfum fjöllum, Skálda 181; há fjöll, Getsp.; á hám gálga, Fsm. 45; á bekk hám, Akv. 2; hár bylgjur, Edda (Ht.); á borg inni há, Am. 18; á há fjalli, Gm. 17, Bs. i. 26 (in a verse); enar hæstu fjalla hæðir, Stj. 59; hár turn, Hkr. iii. 63; skaptið var eigi hæra, en …, Eg. 285 (of a spear); hátt hlaup, a high leap, i. e. from a high place, Fms. i. 166; hæri en grön er vex á hæsta fjalli, Hom. 152; hávar bárur, Gh. 13: hávar unnir, Skv. 2. 16; háfan garð, Fms. vi. (in a verse); hávu grasi, Hm. 120; but há grasi. Gm. 17; upp-háfa skúa, high boots, Fms. vii. 321: phrases, bera hæra skjöld, hlut, to carry the highest shield, lot, Fas. i. 383, Ld. 322.
    2. tall; hárr maðr vexti ( tall of stature), manna hæstr, very tall, Fms. i. 155; hárr maðr ok harðvaxinn, vii. 321.
    3. a metrical term; syllables in rhyme having the same consonants and quantity of vowels are jafn-háfar, in the same strain; kvattú svá? ‘gröm skömm’ eigi eru þær hendingar jafn háfar; ‘hrömm skömm’ þat væri jafnhátt, Fms. vi. 386.
    II. metaph. high, sublime, glorious; hærri tign, Fms. i. 214; enir hæstu Guðs postular, 625. 82; í hærra haldi, Fms. vii. 112; margar ræður þvílíkar eða enn hæri, or still sublimer, Sks. 635; hljóta háfan sigr, a glorious victory, Merl. 2. 69; háfan ávöxt, Mar. kv. 17; hæstu daga, hæstu hátíðir, the highest days or feasts (hátíð), Fms. x. 22.
    2. at the highest pitch; meðan hæstir eru stormar um vetrinn, Sks. 46; at hann væri kyrr meðan hæst væri vetrar, in the depth of winter, Fms. ix. 480; meðan hæst væri sumars, in the height of summer, Lv. 43; hátt vetrar megin, Sks.; cp. há-degi, há-vetr, há-sumar (below).
    3. loud; blása hátt (a trumpet), Vsp. 47; brestr hár, Fms. xi. 10, Glúm. 375; mæla hátt, to speak loud, Nj. 33; ok söng í hátt, it gave a loud sound, 83; kveða við hátt ok öskurliga, Fms. v. 164; þó þetta væri eigi hátt talat í fyrstu, ix. 250; æpa hátt, Sks. 653; hafa hátt, to make a noise; cp. gráta hástöfum (below), há-vaði (below); hón verðr há við, she became clamorous, excited, Ísl. ii. 350; hlæja hátt, to laugh loud, Skv. 2. 15.
    III. a mythol. pr. name, both Hár and Hávi, Edda; Hávi and Hár are names of Odin the High, whence Háva-mál, n. pl. the name of a poem, the Sayings of the High.
    2. prefixed in the pr. names Há-kon, Há-leygr, Há-rekr, Há-mundr, Há-steinn, Há-varðr, Há-varr; and in local names, Háfa-fell, etc.
    IV. neut. as adverb; geisa hátt, Edda 146 (pref.); skín hann nú því hærra, Fms. v. 241; unna e-m hærra en öðrum, to love one higher (more) than another, Sturl. i. 198; taka e-n hátt, to make much of one, Bs. i. 727; stökkva hátt, to make a high leap, look high, Fær. 57; sitja skör hærra en aðrir, a step higher, Fms. i. 7.
    B. COMPDS: háaltari, hábakki, hábakkaflæðr, hábeinn, hábjarg, hábogaðr, háborð, hábrók, hábrókan, hábrókask, hádegi, hádegisskeið, háeyrr, háfeti, háfjall, háflæðr, háfæta, háfættr, háhestr, hákirkja, háleggr, háleikr, háleitliga, háleitligr, háleitr, háliga, háligr, hálimar, hámessa, hámessumál, hámælgi, hámæli, hámæltr, hánefjaðr, hánefr, hápallr, háreysti, háreystr, hásalir, hásegl, háseymdr, háskeptr, háskóli, hástaðr, hástafir, hásteint, hástigi, hásumar, hásumartími, hásæti, hásætisborð, hásætiskista, hásætismaðr, hásætisstóll, hátalaðr, hátimbra, hátíð, hátíðaraptan, hátíðardagr, hátíðarhald, hátíðisdagr, hátíðiskveld, hátíðliga, hátíðligr, hávaði, hávaðamaðr, hávaðamikill, hávaðasamr, hávarr, háværr, háværð, hávegir, hávella, hávetr, hávetri.
    2.
    mod. háfr, m. [Germ. hai], a dog-fish, squalus acanthius, Skálda 162. In compds há- marks fish of the shark kind, as há-karl (q. v.), a shark, carcharias, Ann.: há-kerling, f. = hákarl: há-meri, f. squalus glaucus: há-mús, f. chimaera monstrosa, Linn.; also called geirnyt, Eggert Itin. 360: há-skerðingr, m. = hákarl, Edda (Gl.), Grág. ii. 337, 359, Pm. 69: háskerðinga-lýsi, n. shark’s oil, H. E. i. 395: háfs-roð, n. shark’s skin, shagreen.
    3.
    m., acc. há, pl. háir, a thole, Am. 35, Grett. 125, Fas. i. 215, Þiðr. 313; whence há-benda, u, f. = hamla, q. v.; há-borur, f. pl., q. v.; há-reiðar, f. pl. rowlocks, prop. ‘thole-gear,’ synonymous with hamla; inn féll (sjór) um söxin ok háreiðarnar, Sturl. iii. 66, (Cd. Brit. Mus., Cd. Arna-Magn. háborurnar); leggja árar í háreiðar, to lay the oars in the rowlocks, Fms. xi. 70 (v. 1. to hömlur), 101, x. 285; lágu þar árar í háreiðum, Eg. 360 (v. l. to hömlu-böndum), Lex. Poët.: há-seti, a, m. a ‘ thole-sitter,’ oarsman, opp. to the captain or helmsman, Grág. i. 90, N. G. L. i. 98, Landn. 44, Fbr. 62 new Ed., Fms. vi. 239, 246: há-stokkar, m. pl. the gunwale, Bs. i. 385, 390.
    β. in poetry a ship is called há-dýr, n., há-sleipnir, m. the horse of rowlocks.
    4.
    n. [A. S. hær; Engl. hair; Germ. har; Dan.-Swed. hår; Lat. caesaries]:— hair, including both Lat. crines and capilli, Skálda 162, Nj. 2, Sks. 288; fara ór hárum, to change the hair, of beasts, passim; eitt hár hvítt eðr svart, Matth. v. 36; höfuð-hár, the hair of the head; lík-hár, the hair on the body, breast, or hands of men, opp. to the head; úlfalda-hár, iii. 4; hross-hár, horse-hair; hunds-hár, kattar-hár.
    COMPDS: háralag, hárslitr.
    ☞ For the hair of women, see Nj. ch. 1, 78, 117, Landn. 2, ch. 30, Edda 21, passim; of men, Nj. ch. 121, Ld. ch. 63, and passim.

    Íslensk-ensk orðabók > HÁR

  • 11 ÆÐRI

    i. e. œðri, compar. higher, superl. œztr, highest (spelt eozt, Rb. 1812. 51; the mod. spelling is æðstr); it has no positive: [this word is the same as the Goth. auhuma, auhumists, h and þ being interchanged; the usages in the Icel. N. T., when compared with the Goth., shew the identity of the words beyond doubt, e. g. æðstu prestar, Matth. xxvi. 59; sá æðsti prestr, 63; þeim æðstu prestum, xxvii. 3; þeir æðstu prestar, 6, 20: with which cp. ahumists gudja in Ulf.: þess árs æðsti prestr, John xviii. 15 (where Ulf. ‘ahumists’ weiha)]:—higher, highest:
    I. in a local sense; uppi ok niðri leitaða ek æðra vegar up and down I sought for the higher road, Sól. 52; á bekk annan þann er æðri var, Ld. 294,—in the old halls the two sets of benches were technically called the æðri, the higher, and the ú-æðri, th e lower; as also æðra öndvegi and ú-æðra öndvegi, the upper and lower high-seat, passim: þeir náðu uppgöngu ok urðu æðri, higher, Fms. x. 412; ef leysings leysingr verðr veginn, ok á inn æðri (the former, Germ. jener) þar sök ok bætr, Grág. ii. 71; in all other places used,
    2. metaph. higher in rank or dignity; heilagir englar, aðrir eru öðrum œðri, ok öfundar engi annan, Greg. 37; œðri tign, Eluc. 12; œðri kraptr, Sks. 25; tólf hofgoðar vóru œztir, Hkr. i. 6; askr Ygdrasils hann er œztr viða, Gm. 44; biskupa allra er páfi œztr, 415. 5; þeim sveini er œztr væri, Heiðrekr segir, Haralds son vera œztan, Fas. i. 526; œztr ok mest virðr, Fms. i. 247; fyrstr eðr êdzstr (sic), Sti, 278, v. l.; hit œzta hof í Gautlandi, Fms. x. 252; inni æztu Guðs þjónustu, K. Á. 36; þar er œzt kirkja Benedikti, Symb. 25: the word is still in freq. use both in speech and in writing, see the references above from the Icel. N. T.

    Íslensk-ensk orðabók > ÆÐRI

  • 12 ÆSTA

    (æsta, æstr), v. to ask, demand, request (æsta e-n e-s); æsta sór griða, to ask for a truce.
    * * *
    t, [ást], to ask or ask for, demand, request; æ. e-n e-s, æsta e-n taks, Gþl. 122, N. G. L. i. 47, passim; æsta rannsaks, Gþl. 540 (see tak); æsta e-n vistar, to ask for harbour, Sighvat; æstanda þykkir e-m þess er vant er, a saying, one who asks for what he wants, Sól. (cp. kveðr hverr sinnar þurftar); æstu sér griða, to ask for a truce, safe-conduct, Js. 39; svá sem Norðlendingar æstu hann til, as they asked him to do, at their request, Íb. 16; þeir æstu Goð gjafar við sik, Clem. 149; sem þeir höfðu æst, Íb. 11; svá sem pávinn æsti, Hom. (St.)

    Íslensk-ensk orðabók > ÆSTA

  • 13 öldungr

    (-s, -ar), m.
    1) elder, alder-man; senator;
    2) hero, champion (mikinn öldung höfum vér hér at velli lagt);
    * * *
    m. [Dan. olding; old Dan. aldung; cp. A. S. ealdorman]:—an elder, alderman, cp. Lat. senator, Gr. γέρων; Narses öldungr, Ver. 52; öldungar í Rómaborg, 623. 13; at hjáveröndum öldungum, id.; ödungar Rómverja, Ver. 41; meistarar ok öldungar lýðsins, Stj. 323; Moses mælti við öldunga fólksins, 305; spurði hvat héti höfðingjar borgarinnar, sveinninn skrifaði sjau öldunga nöfn ins átta tigar, 396; ‘senatus’ þat má kallask öldunga-sveit á Norrænu, Al. 8, Róm. 258; skript-lærðum og öldungum, Matth. xxvii. 41; þeir æðstu prestar og öldungar, 20; þeim æðstu prestum og öldungum, öldungar lýðsins, 1, 3; þeir æðstu prestar, öldungar og allt ráðið, xxvi. 59, and passim, cp. Pass. 15. 1, 50. 1; cp. sem þá var konungum títt at hafa gamla spekinga til þtss at vita forn dæmi ok siðu forellra sinna, Fagrsk. 150.
    II. an old bull (cp. sumrungr, vetrungr, tíðungr), Edda (Gl.); tvá aura fyrir kú ok svá fyrir uxa þriðjung, en hálfan þriðja eyri fyrir öldung, N. G. L. ii. 44: gölt einn svá mikinn sem inn stærsti öldungr, Fas. i. 463; öldungs húð, the hide of an old bull, Grág. i. 505, Sd. 179.
    2. metaph. a hero, champion (cp. Iliad ii. 480 sqq.); mikinn öldung höfum vér hér at velli lagt, ok hefir oss erfitt veitt, Nj. 117; hvat bar nú til, er öldungrinn vísaði þér nú frá sér? Grett. 125.

    Íslensk-ensk orðabók > öldungr

  • 14 höfuð-stafr

    m., gramm. a ‘head-stave,’ head letter, capital, initial, used freq. in this sense by Thorodd: but grammarians use it specially of the letters h, q, v, þ, which can stand only at the beginnings of syllables, (see Gramm. p. xv, col. 1 at the bottom; Skálda 165–171):—in prosody, the third of the alliterative letters (ljóðstafir) standing ‘ahead’ of the second verse line, the preceding two being called stuðlar; thus in ‘þá var grund groin | grænum lauki,’ the g in ‘grænum’ is a höfuðstafr, but in ‘grund’ and ‘gróin’ a stuðill, Edda 120: in mod. usage höfuðstafir in pl. is used of all the alliterative letters, skáldskapr þinn er skothent klúðr | skakk-settum höfuðstöfum með, Jón Þorl.

    Íslensk-ensk orðabók > höfuð-stafr

  • 15 FÁR

    * * *
    n.
    1) a means off passage, ship; bjarga fari á floti, to save a vessel qflaat; in compds., a trading vessel (Íslands-far, Englands-far);
    2) passage; taka (fá, ráða) sér fari or far, to take a passage in a ship; beiðast fars, to ask for a passage; synja e-m fars, to deny one a passage; banna e-m f., to forbid one to sail (cf. farbann);
    3) trace, print, track (Sveinki rak lömb sín til fjöru í förin); villast hundarnir farsins, the hounds lose the track; of et sama f., on the same subject;
    4) life, conduct, behaviour; í fari konungsins in the king’s character;
    5) state, condition (gefa þeir eigi gaum um hennar far) f. veðranna, the course of the winds; at fornu fari, of yore, of old.
    * * *
    1.
    f. [Dan. faar], a sheep, D. N. ii. 312, Boldt 165; vide fær.
    2.
    n. [A. S. fær; Hel. fâr = dolus; Germ. fahr = treason, gefahr = danger; Engl. fear = terror; cp. also Germ. furcht:—but in the old Scandin. languages the word does not rightly mean either fear or danger; the mod. Dan. fare and Swed. fara are borrowed from Germ.]
    1. evil passion, bale, harm, mischief; fár ok fjandskapr, Gísl. 125; eigi standa orð þín af litlu fári, baleful words, Fas. i. 195; lesa fár um e-n, to speak foul calumnies of one, Hm. 23; af fári, from evil passion, Og. 12. Hm. 151; er þú felldir mér fár af höndum, that thou brakest my spell, Og. 10; flytjandi fárs, bringing mischief, Am. 4; ef ek vissa þat fár fyrir, if I could foresee that bale, Skv. 2. 7; halda kvið til fárs e-m, to withhold the verdict to the injury of the other party, Grág. i. 58; verða e-m at fári, to be one’s bale, Korm. 12 (in a verse); full skal signa ok við fári sjá, i. e. make a sign over the cup to prevent harm in it, Sdm. 8; þat er fár mikit (‘tis a bad omen), ef þú fæti drepr, Skv. 2. 24; þá er hann réttlauss ef hann þiggr fár á sér, if he receives bodily harm, N. G. L. i. 255.
    2. plague, esp. of animals; hunda-fár, sickness among dogs; kúa-fár, nauta-fár, cattle plague, cp. heljar-fár, morð-fár, murderous pestilence; urðar-fár, a weird plague, Sturl. ii. 213 (in a verse); feikna-fár, deadly pain, Pass. 2. 11; vera í fári, to be in an extremity; í dauðans fári, in the death-agony, etc.
    β. of men, a dangerous illness; lá hann í þessu fári nær viku, Bs. i. 761; cp. fár-veikr, dangerously ill; fár er nokkurs-konar nauð, Edda 110, cp. far B.
    γ. wrath; fár er reiði, Edda 110; vera í íllu fári (vide far B), to be bent on doing mischief.
    3. as a law term, fraud, such as selling sand or dirt instead of flour or butter, defined N. G. L. i. 24; kaupa fals, flærð eða fár, 324.
    COMPDS: fárhugr, fárleikr, fárliga, fárligr, fárramr, fárreiðr, fárskapr, fársótt, fársumar, fárveikr, fárverkr, fárviðri, fáryrði, fárskona, fársmaðr, fárssótt.
    3.
    fem. fá, neut. fátt; dat. fám; acc. fá ( paucos and paucam); fán (paucum); fár ( paucae and paucas), but in mod. usage dissyllabic, fáum, fáa, fáan, fáar: gen. pl. fára, mod. fárra:—compar. færi, mod. færri with a double r; superl. fæstr, in books of last century sometimes spelt færstr,—a form warranted neither by etymology nor pronunciation: færst, however, occurs in the old MSS. Arna-Magn. 132. Ld. 210: [Lat. paucus; Ulf. faus; A. S. feá Engl. few; Hel. fáh; O. H. G. foh; lost in mod. Germ.; Dan. and Swed. få or faa]
    I. few; Margr við Mývatn, en Fár í Fiskilækjar-hverfi (a pun), Rd. 311, Glúm. 361; með fá liði, with few men, Eg. 51; færa sauðfé, fewer sheep, Grág. (Kb.) 159; færi sauði, i. 423; í fám orðum, in few words, Stj. 29; við fá menn, Fms. i. 35; við fára manna vitni, Ld. 260; færi öfundarmenn, 204; fleiri … færi, Grág. i. 38; fáir einir, only a few; fá eina menn, Sturl. iii. 3; hjón fá ein, Eg. 573, vide einn.
    2. used as noun, few, in the sense of few or none, none at all; fáir hafa af því sigrask, Nj. 103; þeir kváðu fá fúnað hafa fyrir honum, 263.
    β. esp. in old sayings; e. g. fár er fagr ef grætr, Fb. i. 566; fár veit hverju fagna skal, Kvöldv. i. 47; fár bregðr hinu betra ef hann veit hit verra, Nj. 227: fár er hvatr er hrörask tekr ef í bernsku er blauðr, Fm. 6; fár er full-rýninn, Am. 11; fár hyggr þegjanda þörf, Sl. 28; fás er fróðum vant, Hm. 107; fátt er of vandlega hugat. Kvöldv. ii. 198; fátt veit sá er sefr, Mork. 36; fátt er svo fyrir öllu íllt að ekki boði nokkuð gott; fátt segir af einum, Volks. 62; fátt er ramara en forneskjan, Grett. 144; fátt er sköpum ríkra, Fs. 23; fár gengr of sköp norna, Km. 24; fátt er betr látið en efni eru til, Band. 2; fár er vamma vanr, Mirm. 68; fátt veit fyrr en reynt er, Fms. vi. 155; fátt gat ek þegjandi þar, Hm. 104. Many of these sayings are household words, and this use of the word is typical of the dry northern humour.
    II. metaph. dismal, cold, reserved; Sigurðr konungr hafði verit nokkut fár (dismal, in low spirits) öndverðan vetr, en nú var hann glaðr ok spurall, Fms. iv. 82; varð hann fyrst fár ok úkátr, 192; vóru menn allir fáir við þá, v. 307; Vigdis varð fá um, Vigdis became silent about it, i. e. disliked it much, Sturl. iii. 180; var þá Gunnarr við hana lengi fár, for a long time G. was cold to her, Nj. 59.
    2. neut. fátt, coldness, coolness; fátt var með þeim Rúti um samfarar, there was coolness between R. and his wife, Nj. 11; var fátt um með þeim bræðrum, 2, Eg. 199; var et fæsta með þeim, Ld. 234; verið hefir fátt með okkr, Gísl. 100: fátt kom á með þeim Gretti, Grett. 99.
    III. neut., konungr svarar fá (dat.), Ó. H. 94; Guðrún talaði hér fæst um, Ld. 210; var eigi boðit færa en hundraði, not fewer than a hundred, Nj. 17; fátt af þeirra mönnum, only a few of their men, Fms. v. 290; fátt eina, only a few, Ld. 328: with gen., fátt manna, few men, Nj. 130; fátt góðs, but little good, Hom. 38; fátt einna hverra hluta, few of things, i. e. few things, Fms. iv. 175: þeir ugðu fátt at sér, they heeded them but little, Fms. vii. 201; hlutask til fás, Hrafn. 17.
    β. as adv., in the phrases, sofa fátt, to sleep but little, be wakeful; leika fátt, to play but little, i. e. be in a dismal humour; tala fátt, to speak but little; syrgja fátt, to sorrow but little, i. e. to be gay, cp. Lex. Poët.
    γ. with numerals, less than, short of, minus, save; vetri fátt í fjóra tigu, i. e. forty years save one, i. e. thirty-nine, Fms. x. 2, v. l.; tveimr ertogum fátt í átta merkr, eight marks less two ortogs, B. K. 84; lítið fátt í fimm tigi vetra, little short of fifty years, Fms. iii. 60; hálfum eyri fátt á átta merkr, eight marks less half an ounce; þremr mörkum fátt á laup, a bushel less three marks, B. K. 84, 11: at fæstu, the fewest, least, the minimum; tveir et fæsta, two at least, Grág. i. 9; sex menn et fæsta, 378; cp. the neut. afl-fátt, svefn-fátt, dag-fátt, q. v.

    Íslensk-ensk orðabók > FÁR

  • 16 fnýsa

    (-ta, -t), v. to sneeze; fnýsa eitri, to blow out poison.
    * * *
    (and older form fnœsa, Fm. 18, Gkv. 1. 27; fnœstu, Þd. 5), t, [Swed. fnysa; Dan. fnyse]:—to sneeze, Lat. fremere: with dat., fnýsa eitri, to blow out poison, Fms. i. 160, Fm., Gkv., Þd. l. c.; fnýsa blóði, Hkr. i. 86 (in a verse).

    Íslensk-ensk orðabók > fnýsa

  • 17 FÓLK

    * * *
    n.
    1) folk, people;
    4) host;
    5) battle (poet.).
    * * *
    n., prop. folk with a short vowel, cp. fylki; [A. S. folc; Engl. folk; Germ. volk: Dan. and Swed. folk]:—folk, people: skjótt fjölgaðisk fólkit, Grett. 88:— people indefinitely, til at hræða fólk, to frighten folk, Bs. i. 764: curiously Icel. say, kvenn-fólk (as in Engl.). woman-folk; but karl-fólk never, only karl-menn.
    2. in Icel. chiefly the people of a household, community, or the like; kirkju-fólk, the church-folk, i. e. people assembled in church; boðs-fólk, the guests at a banquet; sóknar-fólk, the parish folk; heimilis-fólk, house-folk, the people of a household; allt fólkið á bænum, all the folk; vinnu-fólk, servant-folk; grasa-fólk, people gathering fell-moss; meðal annars fólksins, Nj. 66, v. l.; Njáll gékk inn ok mælti víð fólkit, 200; mik ok fólk mitt skortir aldri mat, Band. 13; hott, hott og hæt hér sé Guð í bæ, sælt fólkið allt, Stef. Ól.; fæddi varla búféit fólkit, Ísl. ii. 68; var eigi fólk upp staðit, Hrafn. 20; this sense is to the present day very common in Icel.; while the Germ. sense of people, nation (Dan. folket) is strange to Icel.; even lands-fólk is rare, better lands-menn.
    3. kinsfolk; hans fólk ok foreldismenn, his ‘folk’ and forefathers, Stj. 139; allt yðart f., Karl. 328: so Icel. say, vera af góðu fólki kominn, to come of good folk, be well born.
    II. a host = fylking, and hence battle, but only in old poets, cp. Edda 108; fjórtán fólk, fourteen divisions, troops, Hkv. 1. 49; ok í fólk um skaut, Vsp. 28; ef ek sék flein í fólki vaða, Hm. 151; þótt í fólk komi, 159; í fólk, in battle, Ýt. 10; fara með fólkum, to wage war, Gm. 48; öndvert fólk, the van of the host, Fas. i. 46 (in a verse); and in many compds: adj. a valiant man ii called fólk-bráðr, -djarfr, -eflandi, -glaðr, -harðr, -prúðr, -rakkr, -reifr, -skár, -snarr, -sterkr, -þorinn, etc.: weapons, folk-hamla, -naðra, -skíð, -svell, -vápn, -vöndr: armour, fólk-tjald, -veggr: a warrior, fólk-baldr, -mýgir, -nárungar, -rögnir, -stjóri, -stuðill, -stýrir, -valdr, -vörðr: the battle, fólk-roð, -víg, Vsp. 28: in prose rarely, and only in poët. phrases, fólk-bardagi, a, m. a great battle, battle of hosts; and fólk-orrusta, f. id., Flov. 40, Orkn. 94; fólk-land, n. = fylki, Hkr. i. 209, paraphrase from the Vellekla; fólk-vápn, n. pl. (vide above), weapons, N. G. L. i. 101: metaph., Fms. iii. 167.

    Íslensk-ensk orðabók > FÓLK

  • 18 GUFA

    * * *
    f. vapour, steam.
    * * *
    u, f. [ gov and gova, Ivar Aasen; Scot. gow], vapour, steam; þeir leggja eld í viðinn, en þeir vakna við gufuna er inni eru, Fas. i. 135; annarr reykr stóð í lopt upp við annan, ok svá mikil gufa varð af þeim ókyrrleik, að varla sá þá hæstu turna borgarinnar, Konr. 35: as a nickname, Landn.: in local names, Gufu-nes, Gufu-dalr, Gufu-skálar, prob. from the steam of hot wells; in mod. usage also, gufu-skip, -bátr, m. a steam-boat, -maskína, -vél, f. a steam-engine.
    2. metaph. a slow fellow, a gow, creeping about like a mist, hann er mesta gufa.

    Íslensk-ensk orðabók > GUFA

  • 19 HNÍGA

    (hníg; hné and hneig, hnigum; hniginn), v.
    1) to fall gently, sink down (hné Guðrún höll við bólstri); h. at armi e-m, to sink into one’s arms;
    2) to flow (hnigu heilög vötn af himinfjöllum);
    3) to sink down, fall dead (= h. at velli); h. at grasi, í gras, to bite the grass;
    4) to incline, turn; eigi mátti sjá hvernig h. mundi, which way the scale would turn (in a battle);
    5) h. til e-s, to turn towards (var jafnan þeirra hlutr betri, er til hans hnigu); h. til liðs, hjálpar við e-n, to side with one pp., hniginn, advanced (stricken) in years, = h. á aldr, h. at aldri; of a door, shut; var hurð hnigin, the door was down; hurð hnigin á hálfa gátt, á miðjan klofa, half shut, half down.
    * * *
    pres. hníg; pret. hné, hnétt, hné, pl. hnigu; sing. hneig is very rare in old vellum, e. g. Sks. 112, Fms. vi. 280, viii. 21, Mork. 60, Fb. i. 106, Ó. H. 89, else always hné, as also in mod. poets—Jesú blóð hér til jarða hné | jörðin aptur svo blessuð sé, Pass. 3. 10; part. hniginn: with neg. suff., pret. hnék-at, Og. 11; pres. hnígr-a, Hm. 159, Eg. (in a verse); [Ulf. hneivan = κλίνειν, Luke ix. 12; A. S. hnîgan, pret. hnâh; O. H. G. hnîgan; cp. hneig-ja]:—to bow down, sink, fall gently; of a stream, the sun, a felled tree, a dying man, etc., heilög vötn hnigu af fjöllum, Hkv. 1. 1; fóru þar til er vötn hnigu til vestr-ættar af fjöllum, Orkn. 4; tré tekr at hníga ef höggr tág undan, Am. 56: to sink, fall dead, h. at velli, Hkv. 2. 8; Baldr er hné við bana-þúfu, Hdl.; Hamðir hné at húsbaki, Hðm. 32; hnígra sá halr fyrir hjörum, Hm. 159, Skm. 25, Hkm., Nj. 191; hniginn fyrir oddum, Darr.; hniginn í hadd jarðar, Bm.; hné hans um dólgr til hluta tveggja, hendr ok höfuð hné á annan veg, Skv. 3. 23; ok kvað annan-hvárn verða at h. fyrir öðrum, Ísl. ii. 263; sinn veg hné hvárr þeirra af húsmæninum, 195; síðan hné hann aptr ok var þá dauðr, Ó. H. 223; þá hné (hneig Ed.) hann á bak aptr ok var þá andaðr, Lv. 70; Hjálmarr hnígr at (þúfunni) upp, Fas. ii. 216; þá hné hann aptr ok sprakk af harmi, i. 357 (Fb. i. 106); hné margr maðr fyrir honum ok lét sitt líf, Fb. i. 193: the phrase, hníga at velli, h. í gras, h. at grasi, to sink to the ground, bite the grass, Hkv. 2. 8; áðr en ek hníga í gras, Ísl. ii. 366; mann mun ek hafa fyrir mik áðr ek hníg at grasi, Njarð. 378; mannfólkit greipsk í bráða-sótt, svá at innan fárra nátta hnigu ( died) sjau menn, Bs. ii. 35; Einarr sat svá at hann hneig upp at dýnunum, ok var þá sofnaðr, Fms. vi. 280, (hneg, Mork. 60, l. c.); hann hné niðr höfði sínu, he drooped with his head, Karl. 489; þá hné Guðrún höll við bólstri, G. sank back in the bed, Gkv. 1. 15.
    2. poët.,
    α. of ships, to rise and fall, toss on the waves; skip hnigu um lög, Lex. Poët., Fms. vi. (in a verse).
    β. hníga at rúnum, Gkv. 3. 4; h. at armi e-m, to sink into his arms, Hkv. 2. 23.
    3. with prepp.; h. til e-s, to swerve towards; þeim er hníga vilja til hans vináttu, Fms. viii. 239; sá er yður þjónosta hneig til, whom you served, 21; var jafnan þeirra hlutr betri er til hans hnigu, 47, vi. 414; ok því á hann heldr til vár at hníga en yðar, Stj. 540; allir konungar þeirra landa hnigu undir hans vald, 560: to bow down, pay homage to another, allir menn er þar vóru hnigu þeim manni, Eb. 330; Emundr gekk fyrir hann ok hneig honum ok kvaddi hann, Ó. H. 85; hinir hæstu turnar hafa nú numit honum at hníga, Al. 90; hann hnígr ( yields) eigi fyrir blíðu né stríðu, 625. 95.
    II. metaph., h. til liðs, hjálpar við e-n, to side with one; þessir hnigu allir til liðs við Karl inn Rauða, Lv. 137; hnékat ek af því til hjálpar þér, Og. 11; hneig mikill fjölði engla til hans, Sks. 112 new Ed.: to incline, turn, of a scale in the balance, þá hnígr mannfallit í þeirra lið, of a battle, Al. 134; ok var þat lengi at eigi mátti sjá hvernig hníga myndi, which way the scale would turn (in a battle), Orkn. 70, 148; hnígr nú sýnt á Frankismenn, the day turns visibly against the F., Karl. 193.
    III. part. act., at hníganda degi, at the fall of day, Sks. 40; vera hnígandi, to be failing, on the decline, Karl. 162; með hníganda yfirbragði, with a falling, drooping face, 542.
    2. pass. hniginn, stricken in years; Þorsteinn var þá hniginn, Ld. 24; mjök h., well stricken in years, Fms. ix. 501; hann görðisk þá heldr hniginn at aldri, Eg. 187; hniginn á aldr, id., Orkn. 216, 346; h. í efra aldr, Fb. i. 346.
    β. of a door, shut; the word hnigin shews that in olden times the door was shut up and down, as windows at the present time, and not moved on hinges; var hurð hnigin, Rm. 23; hnigin á gátt, sunk in the groove, Gísl. 16; h. á hálfa gátt, half shut, half down the groove; hurð h. á miðjan klofa, id., Fms. iii. 74; h. eigi allt í klofa, 125; hnigin er helgrind, Fas. i. (in a verse).

    Íslensk-ensk orðabók > HNÍGA

  • 20 hnjótr

    m. a knob in turf or a field, það sér ekki á hæstu hnjóta, when the ground is covered all over with snow.

    Íslensk-ensk orðabók > hnjótr

Страницы

См. также в других словарях:

  • Stu — ist ein männlicher Vorname. Herkunft und Bedeutung Der Name kann eine Kurzform des Vornamens Stuart sein. Bekannte Namensträger Stu Barnes (* 1970), kanadischer Eishockeyspieler Stu Block, kanadischer Sänger Stu Clancy (1906–1965), US… …   Deutsch Wikipedia

  • stuþō — *stuþō germ., stark. Femininum (ō): nhd. Unterstützung; ne. support (Neutrum); Rekontruktionsbasis: an., ae., mhd.; Etymologie: s. ing. *stā , * …   Germanisches Wörterbuch

  • štȕka — štȕka1 ž 〈D L i, G mn štȗkā〉 zool. 1. {{001f}}slatkovodna riba grabljivica (Esox lucius) 2. {{001f}}〈mn〉 porodica riba (Esocidae) iz reda mekoperki (Isospondyli) ⃞ {{001f}}∼ u ribnjaku pren. osoba koja dobro dolazi jer će unijeti zdrav nemir… …   Veliki rječnik hrvatskoga jezika

  • stuþu- — *stuþu , *stuþuz germ.?, stark. Femininum (u): nhd. Stütze, Unterstützung; ne. support (Neutrum); Etymologie: s. ing. *stā , *stə , *steh₂ , *stah₂ , *stāu , *stū̆ …   Germanisches Wörterbuch

  • stu- — *stu germ.?, Verb: nhd. stehen; ne. stand (Verb), stay (Verb); Etymologie: s. ing. *stā , *stə , *steh₂ , *stah₂ , *stāu , *stū̆ …   Germanisches Wörterbuch

  • Stu|be — or Stu|be «SHTOO buh, STOO », noun, plural bes, ben « buhn». = bierstube. (Cf. ↑bierstube) ╂[< German Stube (literally) room] …   Useful english dictionary

  • stu|be — or Stu|be «SHTOO buh, STOO », noun, plural bes, ben « buhn». = bierstube. (Cf. ↑bierstube) ╂[< German Stube (literally) room] …   Useful english dictionary

  • Stu|ka — «STOO kuh», noun. a powerful German dive bomber used in World War II. ╂[< German Stuka < Stu(rz)ka(mpfflieger) < Sturz a plunge + Kampf battle + Flieger flyer] …   Useful english dictionary

  • stȕba — stȕb|a ž 〈G mn stȗbā〉 1. {{001f}}vodoravno položena ploča kao dio konstrukcije ili građevne kombinacije za svladavanje prostora u visinu hodanjem; stepenica 2. {{001f}}pren. faza u obavljanju kakva posla, savladavanju teškoća i sl. ∆… …   Veliki rječnik hrvatskoga jezika

  • stȕpa — ž 〈G mn stȗpā〉 1. {{001f}}mužar, avan 2. {{001f}}posuda u kojoj se nabija lan i kudjelja 3. {{001f}}reg., {{c=1}}v. {{ref}}preša{{/ref}}, {{ref}}tijesak{{/ref}} …   Veliki rječnik hrvatskoga jezika

  • štȕla — ž 〈G mn štȗlā〉 reg. 1. {{001f}}drveni nastavak za jednu nogu do koljena 2. {{001f}}〈mn〉 a. {{001f}}dva duga štapa, s prečkama za stopala, koji služe da se pomoću njih hoda na stanovitoj visini nad tlom (ob. u cirkusu i sl.); hodulja b.… …   Veliki rječnik hrvatskoga jezika

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
… Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»