-
1 sim
sīm 1 л. sg. praes. conjct. к sum -
2 an
an, Coni. (vgl. griech. ἄν), auch mit ne verstärkt in anne, leitet das »zweite« Glied eines disjunktiven Satzes ein, in dem einer sein eigenes unentschiedenes Urteil »zweifelnd« oder »fragend« so ausspricht, daß er von einem andern die Entscheidung erwartet od. erbittet, wie unser oder, oder ob, I) in disjunktiven Zweifelsätzen, nach allen Verben, die Zweifel, Ungewißheit u. dgl. ausdrücken, wie dubito, dubium od. incertum est, nescio etc., refert, interest, auch video, scio, doceo, disco usw., u. zwar: 1) bei vollständiger Disjunktion: a) einem mit utrum, utrumne, auch ne, od. absol. vorangestellten Gliede als Gegensatz folgend, desinite dubitare, utrum... an, Cic.: utrum... an..., incertus sum, Ter.: incertum est, ne (enklit.)... an... anne, Verg.: ut nescias, utrum... an..., Cic.: quid refert, utrum... an..., Varr. – honestumne factu sit an turpe, dubitant, Cic.: refert etiam qui audiant, senatus an populus an iudices, Cic. – dah. b) in zusammengezogener Rede, ohne ein Verbum des Zweifels u. dgl., gleichs. fragend, oder vielleicht, oder etwa auch, ohne Partikel beim ersten Glied u. auch ohne Einfluß auf das Verbum (s. Piderit Cic. Brut. 89. Heräus Tac. hist. 1, 7, 9), Cn. Octavius est, an Cn. Cornelius quidam, Cic.: non plus duobus an tribus mensibus, Cic.: u. so ter an quater, Apul. apol. 43: septem an octo, Plin. ep. 6, 13, 5. – u. so c) wie sive, mit diesem sogar wechselnd, wo man, seiner Sache nicht gewiß, auch nicht zu entscheiden wagt, wenigstens es für gleichgültig hält, oder, quod sit, an non, nihil analogiam commovet, Varr. LL.: sive fatali vecordiā, an... ratus, Tac.: iure an iniuriā, Liv. 2, 54, 7.
Häufig 2) elliptisch, so daß durch den auf das zweite Glied gelegten Nachdruck das erste, leicht zu ergänzende gleichsam übersehen u. ausgelassen ist, ob nicht; so zunächst a) in der Redensart dubito an (durch alle Personen u. Tempora), u. die Formel haud scio an od. nescio an, als höflicher, bescheidener Ausdruck der subjektiven Überzeugung, wie unser: ich bezweifle, ich weiß nicht recht, ob nicht, d.i. ich glaube fast, ich vermute, daß usw., od. mit noch größerer Zurückhaltung dubitem od. dubitaverim an, haud sciam an, ich möchte bezweifeln, wüßte nicht, ob nicht, d.i. ich möchte fast glauben, annehmen, vermuten, daß usw. (vgl. Klotz Cic. Tusc. 3, 55 u. 4, 50); dah. oft = vielleicht, vermutlich, wahrscheinlich, doch wohl, meines Erachtens u. dgl., dubito an hunc primum omnium ponam, Nep. – tamenne dubitemus, an ei nos etiam cum periculo venditemus, Cic. – haud scio an satis sit, eum, qui lacessiverit, iniuriae suae paenitēre, Cic.: vir sapientissimus atque haud scio an omnium praestantissimus, Cic.: id quod haud sciam an tu primus ostenderis, Cic.: haud scio anne uxorem ducat, Ter.: haud sciam anne super omnes homines impenso labore eam quaesissem, Apul.: extremum illud est, quod nescio an tu primum putes, Cic.: nescio an modum excesserint, Liv. – / Von selbst ergibt sich, daß die Verneinung des von dubito an u. haud scio an od. nescio an abhängigen Satzes durch non u. (nach den beiden letztern) durch ne... quidem, nullus, nemo, nihil, numquam, minus etc. ausgedrückt werden muß, dubitet an turpe non sit, Cic.: quod haud scio an non possis, Cic.: haud scio an ne opus quidem sit, Cic.: meā sententiā haud scio an nulla beatior esse possit, Cic.: haud scio an minus hoc vobis probaturus sim, Cic. – ebenso b) übh. bei Verben des Zweifelns, Nichtwissens u. dgl., moriendum enim certe est, et id incertum, an eo ipso die, ob nicht an usw., Cic.: dubium an quaesitā, morte, zweifelhaft, ob nicht, d.i. vielleicht freiwilligen Todes, Tac.
3) ohne Rücksicht auf den disjunktiven Sinn auch (aber nie bei Cicero, sehr häufig in nachaug. Prosa) übh. zweifelnd, wie num, ob, u. mit Hinneigung zur Verneinung, dubito an idem tibi quod tunc mihi suadeam, Plin. ep.: quis scit an adiciant hodiernae crastina summae tempora di superi? Hor.: u. wiederholt, ob... ob, hunc tu ignorantem an sedeat putas scire, an vivat, an videat, an otiosus sit, Sen. – bes. nescio an im Munde des Zweifelnden mehr das Unwahrscheinliche andeutend, ich weiß nicht, ob, d.h. ich glaube nicht wohl, daß usw.; vielleicht nicht, schwerlich, nescio an tibi gratius opportuniusque acciderit, Caecin. in Cic. ep.: an profecturus sim, nescio, Sen.
II) in disjunktiven Fragesätzen: 1) bei vollständiger Doppelfrage, zunächst a) bei wirklicher Unentschiedenheit des Fragenden für das eine od. das andere, einem mit utrum, utrumne, ne od. absol. vorangestellten Satze folgend, α) in direkter Frage, oder, utrum ea vestra an nostra culpa est? Cic.: utrum praedicemne an taceam? Ter.: Romamne veniam, an hic maneam, an Arpinum fugiam? Cic.: domum paternamne anne ad Peliae filias? Enn. fr.: dicam huic, an non dicam? Ter.: roger, anne rogem? Ov. – β) in indirekter Frage, oder ob, oder, id utrum Romano more locutus sit, an quo modo Stoici dicunt, postea videro, Cic.: quid mihi quaeram, sanus sim anne insaniam! Ter.: quaerendum, utrum una species et longitudo sit earum, anne plures, Cic. (u. so öfter bei Cicero mit anne, s. Matthiä Cic. de imp. Pomp. 57). – b) bei vorgefaßter Entscheidung für das eine od. das andere, u. zwar: α) für Bejahung des ersten mit non od. ne vorangestellten Gliedes, non manum abstines, an tibi iam mavis cerebrum dispergam hic? Ter.: quid hoc intellextin, an nondum etiam ne hoc quidem? Ter.: me certiorem facias, P. Crassus vivone patre suo mortuus sit, ut ego meminisse videor, an post? ob nicht... oder, Cic. – β) für Bejahung des zweiten Gliedes, wo dann die mindere Wahrscheinlichkeit des ersten durch num, auch ne angedeutet wird, num Homerum, num Hesiodum etc.... coëgit in suis studiis obmutescere senectus? an in omnibus his studiorum agitatio vitae aequalis fuit? Cic.: unum illud nescio, gratulerne tibi, an timeam? Cic. – c) an non od. annon, oder nicht, wie mit Wiederholung, so auch mit Auslassung des Verbums vom ersten Glied, wo wahre Disjunktion oder gar Hinneigung zur Bejahung des zweiten Gliedes stattfindet, in direkter Frage, parebis legibus, annon? Varr. fr.: pater eius rediit, annon? Ter.: num tabulas habet, annon? Cic. – u. in indirekter, utrum sit an non voltis? Plaut.: utrum saluber locus esset, annon? Varr. 2) elliptisch, so daß bloß die Gegenfrage mit an ausgesprochen, das erste, sich leicht aus dem Zusammenhange ergänzende Glied aber ausgelassen wird (nie bei einfacher direkter Frage), u. zwar: a) wenn man im Sinne des andern, also mit einer Art Ironie od. mit Staunen fragt u. deshalb Verneinung erwartet, oder, oder vielmehr, oder wohl gar, oder etwa? (wo man im eigenen Sinne mit num od. ne fragen würde), an id ioco dixisti? oder hast du etwa im Scherz gesprochen? Plaut.: an abiit iam a milite? Ter.: an etiam id dubium est? Cic.: an putas? Cic.: anne est intus Pamphilus? Ter.: anne oportuit? Plaut. – dah. an non ( nicht annon) mit bejahender Kraft (wie wenn man im eigenen Sinne mit nonne fragen würde), quo fretus sim? an non dixi esse hoc futurum? oder habe ich nicht gesagt? Ter.: an haec ab eo non dicuntur? Cic. – bes. b) wenn man das Gegenteil wünscht oder voraussetzt u. sich wundern würde, wenn es bejaht werden sollte, doch nicht gar? denn? (dah. auch neben den Ausrufen eho, amabo, obsecro), an abiit? er ging doch nicht gar? Plaut.: an scis? verstehst denn du es? Plaut.: an censes, nihil inter nos convenire? Cic.: anne exlex solus vives? Varr. fr. – c) wenn man zur Widerlegung fremder oder Begründung eigener Ansicht einen anerkannt wahren allgemeinen Satz fragend hinstellt, od. auch einen bestrittenen Fall durch einen ähnlichen unbestreitbaren ( argumentum a minore ad maius) erweisen will (nicht selten verstärkt durch vero, s. Wunder Cic. Planc. 17, 41), oder aber, oder (vgl. die Auslgg. zu Cic. Cat. 1, 1, 3), quae tandem id ars non habet? earum dico artium, quae coniecturā continentur et sunt opinabiles. An medicina ars non putanda est? Cic.: an Scythes Anacharsis potuit pro nihilo pecuniam ducere? nostrates philosophi facere non potuerunt? Cic.: quid enim refert utrum propter oves an propter aves fructus capias? Anne dulcior est fructus ex bubulo pecore... quam ex apibus? Varr. – d) übh. wenn man die entgegengesetzte Meinung abweisen od. die eigene als unbestreitbar darstellen will, wo wir gern die Frage mit aber... denn eröffnen, istoc es melior. An quid est olim homini salute melius? Plaut.: an potest quis dubitare, quin etc.? oder aber kann jemand zweifeln, daß usw.? Cic.: o pater, anne aliquas ad caelum hinc ire putandumst sublimis animas iterumque ad tarda reverti corpora? Verg. – e) oft nach einer andern Frage, der man etwas als seine Vermutung entgegenstellt, oder, oder etwa, quid dixisti pessuma? an mentita es? Ter.: sed quid Curio? an illam orationem non legit? Cic.: quomodo...? an... anne... an...? Cic. Balb. 54. – dah. auch f) im bejahenden Sinne, den man im eigenen Namen u. ohne Rücksicht auf fremde Meinung durch nonne andeuten würde, oder... nicht? denn nicht? nicht etwa? bes. im Ggstz. zu einer vorangegangenen Frage, an, qui perperam insanire me aiunt, ipsi insaniunt? Plaut.: quidnam beneficio provocati facere debemus? an imitari fertiles agros etc., Cic.
Endlich 3) nachaug. (um übh. bl. Ungewißheit auszudrücken) auch in einfacher indirekter Frage = num, ob, ut exspectaret, an ibi iam Pompeius esset, Liv. epit.: in obscuro est, an didiceris, Plin. ep.: tria sine dubio spectanda sunt: an sit, quid sit, quale sit, Quint.: consuluit, an etc., Curt.
-
3 an
an, Coni. (vgl. griech. ἄν), auch mit ne verstärkt in anne, leitet das »zweite« Glied eines disjunktiven Satzes ein, in dem einer sein eigenes unentschiedenes Urteil »zweifelnd« oder »fragend« so ausspricht, daß er von einem andern die Entscheidung erwartet od. erbittet, wie unser oder, oder ob, I) in disjunktiven Zweifelsätzen, nach allen Verben, die Zweifel, Ungewißheit u. dgl. ausdrücken, wie dubito, dubium od. incertum est, nescio etc., refert, interest, auch video, scio, doceo, disco usw., u. zwar: 1) bei vollständiger Disjunktion: a) einem mit utrum, utrumne, auch ne, od. absol. vorangestellten Gliede als Gegensatz folgend, desinite dubitare, utrum... an, Cic.: utrum... an..., incertus sum, Ter.: incertum est, ne (enklit.)... an... anne, Verg.: ut nescias, utrum... an..., Cic.: quid refert, utrum... an..., Varr. – honestumne factu sit an turpe, dubitant, Cic.: refert etiam qui audiant, senatus an populus an iudices, Cic. – dah. b) in zusammengezogener Rede, ohne ein Verbum des Zweifels u. dgl., gleichs. fragend, oder vielleicht, oder etwa auch, ohne Partikel beim ersten Glied u. auch ohne Einfluß auf das Verbum (s. Piderit Cic. Brut. 89. Heräus Tac. hist. 1, 7, 9), Cn. Octavius est, an Cn. Cornelius quidam, Cic.: non plus duobus an tribus mensibus, Cic.: u. so ter an quater, Apul. apol. 43: septem an octo, Plin. ep. 6, 13, 5. – u.————so c) wie sive, mit diesem sogar wechselnd, wo man, seiner Sache nicht gewiß, auch nicht zu entscheiden wagt, wenigstens es für gleichgültig hält, oder, quod sit, an non, nihil analogiam commovet, Varr. LL.: sive fatali vecordiā, an... ratus, Tac.: iure an iniuriā, Liv. 2, 54, 7.Häufig 2) elliptisch, so daß durch den auf das zweite Glied gelegten Nachdruck das erste, leicht zu ergänzende gleichsam übersehen u. ausgelassen ist, ob nicht; so zunächst a) in der Redensart dubito an (durch alle Personen u. Tempora), u. die Formel haud scio an od. nescio an, als höflicher, bescheidener Ausdruck der subjektiven Überzeugung, wie unser: ich bezweifle, ich weiß nicht recht, ob nicht, d.i. ich glaube fast, ich vermute, daß usw., od. mit noch größerer Zurückhaltung dubitem od. dubitaverim an, haud sciam an, ich möchte bezweifeln, wüßte nicht, ob nicht, d.i. ich möchte fast glauben, annehmen, vermuten, daß usw. (vgl. Klotz Cic. Tusc. 3, 55 u. 4, 50); dah. oft = vielleicht, vermutlich, wahrscheinlich, doch wohl, meines Erachtens u. dgl., dubito an hunc primum omnium ponam, Nep. – tamenne dubitemus, an ei nos etiam cum periculo venditemus, Cic. – haud scio an satis sit, eum, qui lacessiverit, iniuriae suae paenitēre, Cic.: vir sapientissimus atque haud scio an omnium praestantissimus, Cic.: id quod haud sciam an tu primus ostenderis,————Cic.: haud scio anne uxorem ducat, Ter.: haud sciam anne super omnes homines impenso labore eam quaesissem, Apul.: extremum illud est, quod nescio an tu primum putes, Cic.: nescio an modum excesserint, Liv. – ⇒ Von selbst ergibt sich, daß die Verneinung des von dubito an u. haud scio an od. nescio an abhängigen Satzes durch non u. (nach den beiden letztern) durch ne... quidem, nullus, nemo, nihil, numquam, minus etc. ausgedrückt werden muß, dubitet an turpe non sit, Cic.: quod haud scio an non possis, Cic.: haud scio an ne opus quidem sit, Cic.: meā sententiā haud scio an nulla beatior esse possit, Cic.: haud scio an minus hoc vobis probaturus sim, Cic. – ebenso b) übh. bei Verben des Zweifelns, Nichtwissens u. dgl., moriendum enim certe est, et id incertum, an eo ipso die, ob nicht an usw., Cic.: dubium an quaesitā, morte, zweifelhaft, ob nicht, d.i. vielleicht freiwilligen Todes, Tac.3) ohne Rücksicht auf den disjunktiven Sinn auch (aber nie bei Cicero, sehr häufig in nachaug. Prosa) übh. zweifelnd, wie num, ob, u. mit Hinneigung zur Verneinung, dubito an idem tibi quod tunc mihi suadeam, Plin. ep.: quis scit an adiciant hodiernae crastina summae tempora di superi? Hor.: u. wiederholt, ob... ob, hunc tu ignorantem an sedeat putas scire, an vivat, an videat, an otiosus sit, Sen. – bes. nescio an im Munde des Zweifelnden mehr das Un-————wahrscheinliche andeutend, ich weiß nicht, ob, d.h. ich glaube nicht wohl, daß usw.; vielleicht nicht, schwerlich, nescio an tibi gratius opportuniusque acciderit, Caecin. in Cic. ep.: an profecturus sim, nescio, Sen.II) in disjunktiven Fragesätzen: 1) bei vollständiger Doppelfrage, zunächst a) bei wirklicher Unentschiedenheit des Fragenden für das eine od. das andere, einem mit utrum, utrumne, ne od. absol. vorangestellten Satze folgend, α) in direkter Frage, oder, utrum ea vestra an nostra culpa est? Cic.: utrum praedicemne an taceam? Ter.: Romamne veniam, an hic maneam, an Arpinum fugiam? Cic.: domum paternamne anne ad Peliae filias? Enn. fr.: dicam huic, an non dicam? Ter.: roger, anne rogem? Ov. – β) in indirekter Frage, oder ob, oder, id utrum Romano more locutus sit, an quo modo Stoici dicunt, postea videro, Cic.: quid mihi quaeram, sanus sim anne insaniam! Ter.: quaerendum, utrum una species et longitudo sit earum, anne plures, Cic. (u. so öfter bei Cicero mit anne, s. Matthiä Cic. de imp. Pomp. 57). – b) bei vorgefaßter Entscheidung für das eine od. das andere, u. zwar: α) für Bejahung des ersten mit non od. ne vorangestellten Gliedes, non manum abstines, an tibi iam mavis cerebrum dispergam hic? Ter.: quid hoc intellextin, an nondum etiam ne hoc quidem? Ter.: me certiorem facias, P. Crassus vivone patre suo————mortuus sit, ut ego meminisse videor, an post? ob nicht... oder, Cic. – β) für Bejahung des zweiten Gliedes, wo dann die mindere Wahrscheinlichkeit des ersten durch num, auch ne angedeutet wird, num Homerum, num Hesiodum etc.... coëgit in suis studiis obmutescere senectus? an in omnibus his studiorum agitatio vitae aequalis fuit? Cic.: unum illud nescio, gratulerne tibi, an timeam? Cic. – c) an non od. annon, oder nicht, wie mit Wiederholung, so auch mit Auslassung des Verbums vom ersten Glied, wo wahre Disjunktion oder gar Hinneigung zur Bejahung des zweiten Gliedes stattfindet, in direkter Frage, parebis legibus, annon? Varr. fr.: pater eius rediit, annon? Ter.: num tabulas habet, annon? Cic. – u. in indirekter, utrum sit an non voltis? Plaut.: utrum saluber locus esset, annon? Varr. 2) elliptisch, so daß bloß die Gegenfrage mit an ausgesprochen, das erste, sich leicht aus dem Zusammenhange ergänzende Glied aber ausgelassen wird (nie bei einfacher direkter Frage), u. zwar: a) wenn man im Sinne des andern, also mit einer Art Ironie od. mit Staunen fragt u. deshalb Verneinung erwartet, oder, oder vielmehr, oder wohl gar, oder etwa? (wo man im eigenen Sinne mit num od. ne fragen würde), an id ioco dixisti? oder hast du etwa im Scherz gesprochen? Plaut.: an abiit iam a milite? Ter.: an etiam id dubium est? Cic.: an putas? Cic.: anne est intus Pam-————philus? Ter.: anne oportuit? Plaut. – dah. an non ( nicht annon) mit bejahender Kraft (wie wenn man im eigenen Sinne mit nonne fragen würde), quo fretus sim? an non dixi esse hoc futurum? oder habe ich nicht gesagt? Ter.: an haec ab eo non dicuntur? Cic. – bes. b) wenn man das Gegenteil wünscht oder voraussetzt u. sich wundern würde, wenn es bejaht werden sollte, doch nicht gar? denn? (dah. auch neben den Ausrufen eho, amabo, obsecro), an abiit? er ging doch nicht gar? Plaut.: an scis? verstehst denn du es? Plaut.: an censes, nihil inter nos convenire? Cic.: anne exlex solus vives? Varr. fr. – c) wenn man zur Widerlegung fremder oder Begründung eigener Ansicht einen anerkannt wahren allgemeinen Satz fragend hinstellt, od. auch einen bestrittenen Fall durch einen ähnlichen unbestreitbaren ( argumentum a minore ad maius) erweisen will (nicht selten verstärkt durch vero, s. Wunder Cic. Planc. 17, 41), oder aber, oder (vgl. die Auslgg. zu Cic. Cat. 1, 1, 3), quae tandem id ars non habet? earum dico artium, quae coniecturā continentur et sunt opinabiles. An medicina ars non putanda est? Cic.: an Scythes Anacharsis potuit pro nihilo pecuniam ducere? nostrates philosophi facere non potuerunt? Cic.: quid enim refert utrum propter oves an propter aves fructus capias? Anne dulcior est fructus ex bubulo pecore... quam ex apibus? Varr. – d) übh. wenn man die ent-————gegengesetzte Meinung abweisen od. die eigene als unbestreitbar darstellen will, wo wir gern die Frage mit aber... denn eröffnen, istoc es melior. An quid est olim homini salute melius? Plaut.: an potest quis dubitare, quin etc.? oder aber kann jemand zweifeln, daß usw.? Cic.: o pater, anne aliquas ad caelum hinc ire putandumst sublimis animas iterumque ad tarda reverti corpora? Verg. – e) oft nach einer andern Frage, der man etwas als seine Vermutung entgegenstellt, oder, oder etwa, quid dixisti pessuma? an mentita es? Ter.: sed quid Curio? an illam orationem non legit? Cic.: quomodo...? an... anne... an...? Cic. Balb. 54. – dah. auch f) im bejahenden Sinne, den man im eigenen Namen u. ohne Rücksicht auf fremde Meinung durch nonne andeuten würde, oder... nicht? denn nicht? nicht etwa? bes. im Ggstz. zu einer vorangegangenen Frage, an, qui perperam insanire me aiunt, ipsi insaniunt? Plaut.: quidnam beneficio provocati facere debemus? an imitari fertiles agros etc., Cic.Endlich 3) nachaug. (um übh. bl. Ungewißheit auszudrücken) auch in einfacher indirekter Frage = num, ob, ut exspectaret, an ibi iam Pompeius esset, Liv. epit.: in obscuro est, an didiceris, Plin. ep.: tria sine dubio spectanda sunt: an sit, quid sit, quale sit, Quint.: consuluit, an etc., Curt. -
4 contra
contrā, adv. and prep. [stem con, i. e. cum, through a comparative form conter; cf.: alter, uter, inter, praeter, etc.; in abl. fem. form like the locative adverbs ea, qua, etc.; cf.: ultra, intra, extra, citra], orig., in comparison with; hence, over against, fronting, in front, opposite, in opposition to, against, contrary to, opposed to, etc.I.Adv. (referring to an opposed object often with the force of a preposition with ellipsis of a pronoun, = against it, against him, etc.).A.Local.1.Lit., of position in front of a person, place, or thing.a.With verb of being or position expressed or understood.(α).Referring to living beings, opposite, in face of, face to face, facing, in front of, fronting, confronting (not in Cic., Caes., or Sall.):(β).feminam scelestam te, adstans contra, contuor,
Plaut. Pers. 2, 2, 26:ut confidenter mihi contra adstitit,
id. Capt. 3, 5, 6; Lucr. 4, 223; 6, 929:signum contra, quoad longissume oculi ferebant, animo finivit,
Liv. 1, 18, 8:stat contra starique jubet,
Juv. 3, 290:stat contra dicitque tibi tua pagina Fures!
Mart. 1, 55, 12:ulmus erat contra,
in front of her, Ov. M. 14, 661:templa vides contra,
in front (of us), id. ib. 7, 587.—Of position in front of the enemy:contra conserta manu,
Plaut. Mil. 1, 1, 3: contra consistere, to make front against them, Caes. B. G. 2, 17.—Referring to things and places, over against (it), opposite (to it), on the opposite side (mostly post-Aug.):b.contra jacet Cancer patulam distentus in alvum,
Manil. 2, 253:posita contra Hispania,
Tac. Agr. 11:promuntorium quod contra procedit,
Plin. 4, 2, 3, § 6: relinquendae autem contra erunt vacuae tabellae, on the opposite side, i. e. of the leaf, Quint. 10, 3, 32: illo quaerente cur non decidant contra siti, the antipodes (cf. Cic. Ac. 2, 39, 123; v. II. A. 1. c. a), Plin. 2, 65, 65, § 161.—With the governing verb understood:arguam hanc vidisse apud te contra conservum meum,
face to face, Plaut. Mil. 2, 2, 91:jam omnia contra circaque hostium plena erant, Liv 5, 37, 8: eadem verba contra (i. e. ponuntur),
side by side, Quint. 9, 3, 36; Verg. A. 6, 23.—With verbs of motion, so as to be opposite to an object or face to face with a person, variously rendered.(α).Referring to persons:(β).accede ad me atque adi contra,
come right up to me, Plaut. Rud. 1, 4, 23; id. Bacch. 3, 6, 6: hostes crebri cadunt; nostri contra ingruunt, advance to their front (in Plaut. hostility is not implied in contra), id. Am. 1, 1, 84: quis nos pater aut cognatu' volet contra tueri, face to face, eye to eye, Enn. ap. Varr. L. L. 7, § 12 Mull. (Trag. Rel. v. 444 Rib.); Att. ap. Macr. S. 6, 1, 55 (Trag. Rel. v. 538 ib.):adspicedum contra me = contra adspice me,
Plaut. Most. 5, 1, 56 Lorenz ad lec.:contra adspicere,
id. Mil. 2, 1, 45:contra intueri,
Liv. 1, 16, 6; 9, 6, 8; Sen. Q. N. 1, 3, 6:cum veniret contra Marcianus,
Quint. 6, 3, 95; Plin. 9, 46, 70, § 152.—Of things:2.hic ubi sol radiis... Adversa fulsit nimborum aspergine contra,
Lucr. 6, 525; Cels. 8, 8, 1:quam (turrim) promoti contra validi asseres... perfregere,
Tac. H. 4, 30.—Reciprocally: oscula non pervenientia contra, not coming through (the wall) so as to meet, Ov. M. 4, 80.—Transf. to equivalents of weight, value, and price; so,(α).In Plaut. only in the colloq. phrases auro contra, aurichalco contra, and contra auro (sc. posito); lit., for gold placed against; cf.:(β).aes contrarium, s. v. contrarius: (servus) non carus'st auro contra,
at his weight in gold, Plaut. Ep. 3, 3, 30: jam auro contra constat filius, id. Truc. 2, 6, 57 (Speng. aurichalco): auro contra cedo modestum amatorem! A me aurum accipe. Pa. Cedo mihi contra aurichalco quoi ego sano serviam, id. Curc. 1, 3, 45 sq.; id. Mil. 3, 1, 63; 4, 2, 85; id. Ps. 2, 3, 23.—In post-Aug. prose (very rare):3.at si aquae et ejus rei quam contra pensabis par pondus erit, nec pessum ibit, nec exstabit, etc.,
Sen. Q. N. 3, 25, 5.—Of reciprocal actions, = vicissim, in turn, in return, back, on my, his, etc., part, likewise, counter-.(α).In gen.:(β).te ut deludam contra, lusorem meum,
Plaut. Am. 2, 2, 71:quae me amat, quam ego contra amo,
id. Merc. 5. 2, 77; id. Cist. 1, 1, 96; id. Trin. 4, 2, 55; id. As. 2, 2, 110:qui arguat se, eum contra vincat jurejurando suo,
make a victorious counter-charge, id. Mil. 2, 2, 37:si laudabit haec Illius formam, tu hujus contra (i. e. lauda),
Ter. Eun. 3, 1, 54:audi nunc contra jam,
listen in turn, id. Phorm. 4, 4, 18; id. Ad. 5, 4, 23:at tu mihi contra nunc videre fortunatus, Phaedria, Cui, etc.,
you likewise seem fortunate to me, id. Phorm. 1, 3, 21:Mettius Tullo gratulatur, contra Tullus Mettium benigne alloquitur,
Liv. 1, 28, 1:contra ut me diligat illa,
Cat. 76. 23; Hor. S. 1, 3, 27 Orell. ad loc.—Hence, with ellipsis of inquit, = respondit:cui latrans contra senex,
Phaedr. 5, 10, 7:scietis, inquam, etc., contra Nigrinus: ad quem missi sunt? ego, etc.,
Plin. Ep. 7, 6, 4.—Rarely with inquit, etc., expressed: at ille contra, renidens, Audi, inquit, discipule, etc.,
Gell. 15, 9, 9; cf.:contra talia reddit,
Claud. B. Gild. 379.—With dat. pers.:(γ).consulo quem dolum doloso contra conservo parem,
Plaut. Mil. 2, 2, 45:facere contra huic aegre,
Ter. Eun. 4, 1, 10:hiscine contra insidiabere?
id. Hec. 1. 1, 13:tibi contra gratiam Referre,
id. ib. 4, 2, 7.—With item:(δ).item a me contra factum est,
Plaut. Aul. prol. 20:puellam senex Amat et item contra filius,
id. Cas. prol. 49; id. Pers. 5, 2, 36; id. Am. 1, 1, 67; Ter. Ad. 1, 1, 25.—Combining a reciprocal with a local relation (A. 1. a. a, and b. a): contra carinantes verba, exchanging abusive words ( face to face), Enn. ap. Serv. ad Verg. A. 8, 361 (Ann. v. 181 Vahl.): tubae utrimque contra canunt;(ε).Consonat terra,
Plaut. Am. 1, 1, 73; 1, 1, 86:confer gradum Contra pariter,
id. Ps. 2, 4, 18; id. Truc. 1, 2, 28:video amicam... Ubi contra adspexit me, etc.,
id. Mil. 2, 1, 45; Verg. E. 7, 8; cf. Lucr. 4, 243:vesper adest, juvenes consurgite!... Cernitis, innuptae, juvenes? consurgite contra!
Cat. 62, 6.—Implying also opposition: Pe. Conpellabo. Ph. Orationis aciem contra conferam, Plaut. Ep. 4, 1, 20:B.si scias quod donum huic dono contra comparet,
what counter gift, Ter. Eun. 2, 3, 63: quod Scipio postulavit... ut, etc. Et quod contra collega postulavit ne, etc., Annal. Trib. Pleb. ap. Gell. 7 (6), 19, 5:si vobis aequa et honesta postulatio videtur, ego contra brevem postulationem adfero,
Cic. Rosc. Am. 2, 7; Nep. Epam. 6, 1;Auct. B. Alex. 24: illo licente contra liceri audeat nemo,
to bid in opposition, Caes. B. G. 1, 18; Liv. 4, 53, 6:agedum pauca accipe contra,
Hor. S. 1, 4, 38.—So in battle:Numidae... Romanorum ordines conturbare... neque contra feriundi copia erat,
Sall. J. 50, 4; and in law: et ab eo is qui adoptat vindicat... et illo contra non vindicante, etc., Gai Inst. 1, 134; 2, 24.—Esp. in replies:oratio contra a Demosthene pro Ctesiphonte edita,
Cic. de Or. 3, 56, 213:dicit accusator haec: primum, etc.... quid contra reus?
id. Clu. 30, 81; id. Fin. 5, 22, 63; Curt. 4, 1, 10; 7, 9, 1.Of opposition, strife, etc., against; constr. absol., with dat., and ne, quominus or quin.1.Of physical exertion.(α).Lit.:(β).concurrunt... aetheriae nubes contra pugnantibu' ventis,
struggling against each other, Lucr. 6. 98:nec nos obniti contra... Sufficimus,
bear up, battle against, Verg. A. 5, 21; Ov. M. 9, 50; 2, 434:at ille contra nititur,
resists, Plin. 2, 38, 38, § 103; 7, 20, 19, § 82:pars remigum, tamquam imperitia... officia nautarum impediebant. Mox contra tendere,
rowed in an opposite direction, Tac. H. 4, 16.—Trop.:2.te rogo ne contrahas ac demittas animum, neque te obrui tamquam fluctu... sinas, contraque erigas ac resistas,
Cic. Q. Fr. 1, 1, 1, § 4:et torrens judicem vel nitentem contra feret, cogatque ire qua rapiet,
Quint. 12, 10, 61.— With ne: vi contra niti, ne advorsus eum fiat, Cato ap. Gell. 7 (6), 3, 16.—With quominus, Lucr. 1, 780.—Of mental exertion:3.si tibi vera videntur, Dede manus, aut, si falsum est, accingere contra,
arm yourself against them, Lucr. 2, 1043; 2, 280. —With dat.:siti contra... pugnandum,
Cels. 4, 2 fin. —Of hostile opposition in gen.(α).Lit.:(β).quod animadversum est in eo qui contra omni ratione pugnarunt, non debeo reprehendere,
who made opposition in every way, Cic. Rosc. Am. 47, 137; id. Verr. 2, 2, 43, § 107:contra etiam aliquid abs te profectum ex multis audivi,
something inimical, id. Fam. 5, 5, 2.—Trop.:4.aut alio quovis (sc. colore) qui contra pugnet et obstet,
Lucr. 2, 794; 2, 868.—Of warfare.(α).Lit.:(β).ut eos adversarios existimemus qui arma contra ferant,
Cic. Off. 1, 25, 87; 1, 12, 37; Vell. 2, 28, 4; cf.:quid quod exercitum contra duxit?
Auct. Her. 4, 16, 23:ut si qua ex parte obviam contra veniretur, acie instructa depugnarent,
if they should be attacked by an open charge, Caes. B. G. 7, 28:issentque confestim ad urbem ni venire contra exercitum... audissent,
Liv. 7, 39, 17:cum Romanae legiones contra direxerint,
would oppose their march, Tac. H. 4, 58; id. A. 6, 44.—With dat.:et huic contra itum ad amnem Erinden,
Tac. A. 11, 10.—Trop.:5.quod ubi viderunt corvi, contra auxiliantur, velut adversus communem hostem,
Plin. 10, 74, 95, § 205.—Of legal contests.(α).With verbs of saying; v. 9. a.—(β).Venire contra, of any legal act with the intention to hurt the adversary:(γ).quid? si omnium mortalium Sthenio nemo inimicior quam hic C. Claudius... fuit? si de litteris corruptis contra venit, etc.?
if he made a charge of forgery against him? Cic. Verr. 2, 2, 43, § 107; cf. II. B. c. b.—On the part of the adversary:(δ).inveniendum contra est, quo distet haec causa a ceteris,
Quint. 5, 10, 114; 9, 2, 35; 12, 8, 10.—Of judgments against the parties or against opinions:6.ne spoliaret fama probatum hominem si contra judicasset,
given an adverse decision, Cic. Off. 3, 19, 77; cf. Val. Max. 7, 2, 4; Cic. Caecin. 24, 69.—Of literary opposition.(α).Mostly with verbs of saying; v. 9. a. g.—(β).With other verbs:7.astrologorum artem contra convincere tendit,
Lucr. 5, 728:contra nunc illud pone, etc.,
Sen. Ben. 7, 14, 6:habeat (liber meus) etiam quosdam qui contra sentiant et adversentur,
some dissentients and opponents, Quint. 3, 1, 5; 2, 17, 40; 3, 8, 69.—Of public and political opposition.(α).With verbs of saying; v. 9. a. d.—(β).With petere, to be a candidate for office in opposition to another:8.nihil enim supererat de quo certarent, nihil quod contra peterent,
no office was left for which to canvass against each other, Cic. Agr. 2, 33, 91:honores contra petere,
Quint. 6, 1, 17.—With ire, with dat., of an opposing vote in the senate (cf.:pedibus ire): sententia Cassii ut nemo unus contra ire ausus est, ita dissonae voces respondebant,
Tac. A. 14, 45.—Of violation of law, contracts, etc.: contra facere, or contra committere, to violate, transgress a law, etc.: leges esse non ex ejus qui contra commiserit utilitate, spectari oportere, not in the interest of the transgressor, Cic. Inv. 2, 48, 153:9.si quis sub hoc pacto vendiderit ancillam ne prostitueretur, et si contra factum esset,
and if the contract was violated, Dig. 18, 1, 56.—With verbs of saying, etc., contra dicere; less freq. disputare, disserere, pugnare, in the sense of dicere, and contra scribere (often contradico, in one word, in post-Aug. writers; esp. with dat.).a.Absol.(α).Contra dicere, to speak as counsel of the adversary, to plead his cause, in legal proceedings:(β).cum contra dicturus Hortensius esset,
would speak on the other side, Cic. Quint. 24, 77:hoc... contra dicente Cotta judicatum est,
id. Caecin. 33, 97:dixisse ut contra nemo videretur,
id. Brut. 53, 198: ut contra Crassus... exorsus est, began on the other side, id. ib. § 197.—Hence: qui contra dicit, the adversary or counsel of the adversary:contra autem qui dicet, similitudinem infirmare debebit,
Cic. Inv. 2, 50, 151; id. Part. Or. 21, 108.—In the same sense: agens contra: si nos... impares agentium contra ingeniis dixerimus, that we are unequal to the talents of our adversary's counsel, [p. 453] Quint. 4, 1, 8.—To make charges against (rare):(γ).si qui contra vellet dicere, usurum esse eum suo testimonio,
Cic. Clu. 48, 134:qua ratione nemo neque tum item fecerit, neque nunc contra dicat,
id. Quint. 29, 88; so,contra disputare, of objections to or against a witness: nihil contra disputabo priusquam dixerit,
id. Fl. 21, 51.—In gen., to speak on the other side of a question:(δ).fiebat autem ita, ut cum is qui audire vellet dixisset quid sibi videretur, tum ego contra dicerem,
Cic. Tusc. 1, 4, 8; id. Fin. 2, 1, 2; so,contra disputare and contra scribere,
id. Or. 1, 19, 85; Vitr. 3, 1, 6; Quint. 2, 17, 13; Dig. 9, 2, 21, § 1.—Hence: qui contra dicunt or disputant, the opponents:nec qui contra dicunt causam difficilem repellunt,
Cic. Fin. 3, 1, 2:ad coarguendos qui contra disputant,
to refule his opponents, Quint. 2, 15, 26.—To oppose or object to a proposition, motion, or petition:(ε). (ζ).quam palam principes dixerunt contra!
protested against it, Cic. Verr. 2, 5, 16, § 41; Caes. B. C. 1, 32; Cic. Clu. 47, 130.—With pugnare:cum decerneretur frequenti senatu, contra pugnante Pisone, etc.,
Cic. Att. 1, 14, 5:filius ejus incolumitatem optat: contradicit pater,
the father objects, Quint. 9, 2, 85; 9, 2, 83; Plin. ap. Gell. 9, 16, 5; Cic. Dom. 33, 87:contradicente nullo,
Suet. Caes. 20; Dig. 3, 3, 15.—Abl. absol. impers.:b.explorandum videtur an etiam contradicto aliquando judicio consuetudo firmata sit,
whether the custom has been confirmed by judgment upon a judicial contest, Dig. 1, 3, 34.—With acc. neutr. pron., to object, to make or raise an objection, to reply; esp. in legal proceedings:c.ego enim, te disputante, quid contra dicerem meditabar,
Cic. N. D. 3, 1, 1:ut contra si quid dicere velit non audiatur,
id. Fin. 5, 10, 27:aiebat illum primo sane diu multa contra (i. e. dixisse), ad extremum autem, etc.,
id. Att. 2, 22, 2.— Hence: quod contra dicitur, or quae contra dicuntur, the objections:ut et id quod intenderemus confirmare, et id quod contra diceretur refellere (possemus),
refute the objections, Cic. de Or. 1, 20, 90:quia neque reprehendi quae contra dicuntur possunt, etc.,
id. ib. 2, 81, 331; id. Inv. 2, 44, 127; Quint. 1, 2, 17.—In the same sense, as subst.: contrā dicta, orum, n. plur.:seu proposita confirmamus, sive contra dicta dissolvimus,
or refute the objections, Quint. 4, prooem. 6.—With acc. and inf.:dicitur contra, nullum esse testamentum,
the objection is made that there is no testament, Cic. Agr. 2, 6, 42.—With dat., written in one word (post-Aug.).(α).To oppose a person by speaking against his views:(β).solitum se etiam Thraseae contradicere,
to oppose even Thrasea, Tac. H. 2, 91:tibi,
Suet. Aug. 54:Curioni...,
id. Rhet. 1. —Hence of answers and replies in law: quid si filium testatoris heres ejus prohibuit? Huic contradici potest: ergo pietatis, etc., he may be answered by this plea, etc., Dig. 11, 7, 14, § 13.—And of advisory answers opposed to one's legal views:volenti mihi ream adulterii postulare eam, etc., contradictum est,
my views were disapproved, rejected, Dig. 48, 5, 11, § 10.—To oppose an opinion, with dat. of the thing:(γ).cum plures tantum sententiis aliorum contradicerent,
opposed the opinions, Tac. H. 1, 39.—To object to a motion or petition, with dat. of the petitioner:(δ).patrem qui damnavit optat ne is torqueatur: pater ei contradicit,
the father objects, Quint. 9, 2, 81:cum ambienti ut legibus solveretur multi contradicerent,
Suet. Caes. 18; Dig. 40, 5, 14; 40, 12, 33.—With dat. of the petition:(ε).preces erant, sed quibus contradici non posset,
which could not be denied, Tac. H. 4, 46 fin.; Dig. 3, 1, 1, § 2.—To contest the validity of a law (rare):(ζ).quibus (legibus) contradici potest,
Quint. 7, 7, 4.—To contradict an assertion (very rare):d.pro certis autem habemus... cuicunque adversarius non contradicit,
Quint. 5, 10, 13.—With quin, to object:C.praetor Samnitibus respondit... nec contra dici quin amicitia de integro reconcilietur,
there was no objection to a reconciliation, Liv. 8, 2, 2.To one's disadvantage; mostly predic. with esse, unfavorable, adverse, damaging (post-Aug.;D.but cf. II. B. 2.): ut eum qui responsurus est vel tacere, vel etiam invitum id quod sit contra cogat fateri,
Quint. 7, 3, 14:cum verba (legis) contra sint,
id. 7, 1, 49:sed experimentum contra fuit,
unsuccessful, Tac. H. 2, 97 fin.:ubi fortuna contra fuit,
id. ib. 3, 18:si fortuna contra daret,
should be unfavorable, id. ib. 1, 65 fin.; id. A. 15, 13.Of logical opposition, with negative force.1.Of a direct contrast.a.Predicatively, with esse, fieri, etc., the contrary, the opposite:b.quod fieri totum contra manifesta docet res,
but experience teaches that just the contrary is true, Lucr. 3, 686; 4, 1088:in stultitia contra est,
with fools the reverse is true, Cic. Clu. 31, 84:in hac quidem re vereor ne etiam contra (i. e. sit),
id. Att. 12, 46; id. Off. 1, 15, 49:quod contra est,
Sall. J. 85, 21:quis non credat, etc.? Contra autem est,
Sen. Q. N. 3, 25, 12; id. Ep. 7, 3; Dig. 37, 4, 4:contra fore si, etc.,
ib. 34, 2, 39, § 2:immo forsitan et contra (i. e. erit),
ib. 41, 3, 49:ego contra puto (i. e. esse),
Plin. Ep. 1, 20, 7; Lampr. Alex. Sev. 25.—With evenire, accidere, sentire, scribere, habere, etc.:c.utrumque contra accidit: istic enim bellum est exortum, hic pax consecuta,
of both the contrary has happened, Cic. Fam. 12, 18, 2; so Dig. 38, 2, 51:id ego contra puto (sc.: faciendum esse),
id. Att. 10, 8, 2:contra evenit in iis morbis,
Sen. Ep. 52, 7; Plin. 2, 65, 65, § 163:ego contra sentio,
Sen. Clem. 1, 15, 5; Sedig. ap. Gell. 15, 24, 4; Dig. 40, 2, 25:Proculus contra (sc. sentit),
ib. 35, 2, 1, § 14; 33, 7, 25:licet Celsus contra scribat,
ib. 9, 2, 21, § 1: contra probatur, Gai Inst. 2, 78; Dig. 33, 7, 12, § 34.—Very rarely referring to a term in the same clause:cujus disparem mitioremque naturam contra interpretabatur,
interpreted in an opposite sense, misinterpreted, misunderstood, Tac. H. 4, 86 fin. —Referring to a word or phrase in the same predicate.(α).To an adverb, in an opposite manner, otherwise, differently, not, etc.:(β).nam ad summam totius rei pertinet, caute an contra demonstrata res sit,
Cic. de Or. 2, 81, 330: quod viriliter animoque fit, id, etc.;quod contra, id turpe,
id. Off. 1, 27, 94:sit sapienter usus aut contra,
Quint. 2, 5, 15:lactuca locis apricis optume autumno ponitur, mediterraneis aut frigidis contra ( = pessime),
Col. 11, 3, 25.—To a predicative adjective, not, the opposite, the reverse, etc.:(γ).ut aliae (res) probabiles videantur aliae contra,
improbable, Cic. Ac. 2, 32, 103; id. Off. 2, 2, 7:quid est quod me impediat ea quae probabilia mihi videantur sequi, quae contra, improbare,
id. ib. 2, 2, 8; id. Or. 2, 31, 135; Quint. 4, 2, 52.—To a verbal predicate:(δ).an frater fratri exsistat heres, an contra ( = annon),
Dig. 34, 5, 19.—To a subject infinitive:(ε).laudare testem vel contra pertinet ad momentum judiciorum,
praising or censuring a witness, Quint. 3, 7, 2.—To a clause, translated by not or by a repetition of the clause with a negative:(ζ).quae secundum naturam essent, ea sumenda et quadam aestimatione dignanda docebat, contraque contraria,
those that were not, not, Cic. Ac. 1, 10, 36: quod cuidam aut sapiens videor quod una non jerim, aut felix fuisse;mihi contra,
id. Att. 9, 12, 4: an credibile est, incestum cum filia commissum? Et contra, veneficum in noverca, adulterum in luxurioso? and incredible, etc., Quint. 5, 10, 19; so Dig. 9, 1, 2, § 1.—To an attributive genitive:2.Marius cognoscere quid boni utrisque or contra esset (i. e. mali),
Sall. J. 88, 2:verum de origine laudis contraque perspiciemus suo tempore (i. e. vituperationis),
Quint. 2, 4, 21:alii a propositione accusatoris contraque loci oriuntur,
the accuser and the accused, id. 7, 2, 31;so in several titles of the Digests, as Depositi vel contra, = actio depositi, vel contraria actio depositarii,
Dig. 16, 3 tit.; so ib. 16, 17, 1; 16, 13, 6; 16, 13, 7.—Reversing the relation of terms in the preceding sentence, the reverse, conversely, vice versa, etc.a.With its own predicate: saepe... corpus aegret, Cum tamen ex alia laetamur parte latenti;b.Et retro fit uti contra sit saepe vicissim, Cum miser ex animo laetatur corpore toto,
Lucr. 3, 108: illa altera argumentatio, quasi retro et contra, prius sumit, etc., ( proceeding), so to speak, backward and in inverted order, Cic. Part. Or. 13, 46: neque illud ignoro, etc.; sed non idem accidit contra, but the converse is not true, Quint. 8, 6, 3; Gell. 4, 2, 5: ut vocabula verbis, verba rursus adverbiis, nomina appositis et pronominibus essent priora. Nam fit contra quoque frequenter non indecore. for often, not inelegantly, the order is reversed, Quint. 9, 4, 24:quae etiam contra valent,
i. e. if the terms are reversed, id. 3, 7, 25; 9, 2, 49; 8, 6, 25; 9, 4, 72.—Belonging to the same predicate:E.ut quidque erit dicendum ita dicet, nec satura jejune, nec grandia minute, nec item contra,
Cic. Or. 36, 123:cum emtor venditori, vel contra, heres exstitit,
Dig. 35, 2, 48:in quibus patrium pro possessivo dicitur, vel contra,
Quint. 1, 5, 45; 5, 10, 71:junguntur autem aut ex nostro et peregrino, ut biclinium, aut contra, ut epitogium et Anticato,
id. 1, 5, 68:ut capras in montosis potius locis quam in herbidis (pascar), equas contra,
but with mares the reverse is the case, Varr. R. R. 2, 1, 16:itaque ille dicere melius quam praecipere, nos contra fortasse possumus,
Cic. Or. 42, 143:qua collegi solent ex his quae faciunt ea quae faciuntur, aut contra,
or vice versa, Quint. 5, 10, 80; Dig. 14, 1, 1, § 12; 48, 5, 23, § 4.In logical antithesis of clauses with a merely rhet. force, on the contrary, on the other hand, vice versa; sometimes almost = sed or autem (freq.).1.In independent clauses.a.Opposing persons or parties: fortunam insanam esse... perhibent philosophi... Sunt autem alii philosophi qui contra Fortunam negant ullam exstare, Pac. ap. Auct. Her. 2, 23, 36 (Trag. Rel. v. 372 Rib.); Caecil. ap. Cic. Tusc. 4, 32, 68; Varr. R. R. 1, 8, 1:b.ego etiam quae tu sine Verre commisisti Verri crimini daturus sum... Tu, contra, ne quae ille quidem fecit, obicies,
Cic. Div. in Caecil. 11, 35:ego contra ostendo, non modo nihil fecisse Sex. Roscium, sed, etc.,
id. Rosc. Am. 29, 79; id. Phil. 8, 3, 8; id. Off. 1, 30, 108; id. Fin. 5, 22, 62:in Italia bellum gerimus, in sede ac solo nostro... Hannibal contra in aliena, in hostili est terra,
Liv. 22, 39, 13; 21, 50, 2; 3, 15, 2; 6, 7, 4; 9, 35, 4 et saep.; Nep. Alcib. 8, 1; Vell. 2, 31, 4; Sen. Ep. 9, 14; id. Ira, 2, 33, 6; Plin. 35, 10, 37, § 113; Tac. H. 3, 84; 3, 57; Suet. Tib. 2; id. Vit. 2; Just. 2, 1, 10; 8, 4, 11:contra mercator, navim jactantibus austris Militia est potior?
Hor. S. 1, 1, 6; 1, 2, 30; 1, 3, 27; Prop. 2, 1, 45; 2, 23, 13 (3, 17, 3); Sen. Hippol. 214;so with versa vice: barbarae gentes (Alexandrum) non ut hostem, sed ut parentem luxerunt... Contra Macedones versa vice non ut civem, sed ut hostem amissum gaudebant,
Just. 13, 1, 7.—Introducing a secondary or parallel opposition of thought: in loco umidiore far potius serunt quam triticum;2.contra in aridiore hordeum potius quam far,
Varr. R. R. 1, 9, 4; 1, 1, 47: si nihil esset quod inane vocaret, Omne foret solidum;nisi contra corpora certe Essent, etc., Omne quod est spatium vacuum constaret inane,
Lucr. 1, 521; 4, 348; cf.:justa omnia decora sunt, injusta contra, ut turpia, sic indecora,
Cic. Off. 1, 27, 94; id. N. D. 2, 15, 41; id. de Or. 3, 33, 136; id. Quint. 30, 93: id. Off. 3, 21, 84; id. Leg. 2, 1, 2: facilem esse rem... si modo unum omnes sentiant; contra in dissensione nullam se salutem perspicere, Caes. B. G, 5, 31; Liv. 25, 30, 3; Sen. Ben. 1, 5, 2; Plin. 12, 19, 42, § 92; 11, 14, 14, § 35; Suet. Caes. 73; Gell. 1, 4, 5:si male rem gerere insani est, contra bene, sani,
Hor. S. 2, 3, 74.—In opposition to a dependent clause:3.ut hi miseri, sic contra illi beati quos, etc.,
Cic. Tusc. 5, 6, 16; so id. de Or. 1, 45, 198; Quint. 9, 3, 39:cui ego rei tantum abest ut impedimento sim, ut contra te M. Manli adhorter, etc.,
Liv. 6, 15, 5; 6, 31, 4:cum virtus adeo neminem spe ac pollicitatione corrumpat, ut contra in se inpendere jubeat, ac, etc.,
Sen. Ben. 4, 1, 2: aut igitur negemus quidquam ratione confici, cum contra nihil sine ratione recte fieri possit, aut, etc., whereas on the contrary, etc., Cic. Tusc. 4, 38, 84; cf.:at contra,
Lucr. 2, 392.—With co-ordinate conjunctions.a.Copulative, et contra or contraque (never with ac or atque); also nec contra (rare), and on the other hand.(α).With reference to a reason or conclusion, after nam, enim, cum, or itaque: nam et ratione uti... omnique in re quid sit veri videre et tueri decet, contraque falli [p. 454]... tam dedecet quam, etc., Cic. Off. 1, 27, 94:(β).malus est enim custos... metus, contraque benevolentia fidelis,
id. ib. 2, 7, 23:cum reficiat animos varietas ipsa, contraque sit aliquanto difficilius in labore uno perseverare,
Quint. 1, 12, 4; 3, 8, 32; 8, 6, 20:itaque in probris maxime in promptu est, si quid tale dici potest, etc. Contraque in laudibus, etc.,
Cic. Off. 1, 18, 61; cf. Suet. Calig. 51; so with nec:nam nec comoedia cothurnis assurgit, nec contra tragoedia socculo ingreditur,
Quint. 10, 2, 22.—With contrasted examples or illustrations, often after ut or sic:(γ).audivi ex majoribus natu, hoc idem fuisse in P. Scipione Nasica, contraque patrem ejus... nullam comitatem habuisse sermonis,
Cic. Off. 1, 30, 109:ut suspitionibus credi oportere, et contra suspitionibus credi non oportere,
id. Inv. 2, 15, 48; Quint. 8, 4, 1; 5, 10, 48; 9, 3, 7; 9, 4, 52; 11, 1, 14; Sen. Ep. 82, 14; Dig. 17, 1, 22, § 4.—With contrasted actions, assumptions, etc.:(δ).atque utinam qui ubique sunt propugnatores hujus imperii possent in hanc civitatem venire, et contra oppugnatores rei publicae de civitate exterminari!
Cic. Balb. 22, 51:domo pignori data, et area ejus tenebitur... et contra jus soli sequitur aedificium,
Dig. 13, 7, 21:equo et asina genitos mares, hinnos antiqui vocabant: contraque mulos quos asini et equae generassent,
Plin. 8, 44, 69, § 17: ceterum potest ex lege quidem esse judicium, sed legitimum non esse, et contra ex lege non esse, sed legitimum esse, Gai Inst. 4, 109; Plin. 2, 65, 65, § 161; 35, 15, 5, § 183.—After a negative clause, affirming the opposite idea, et contra or contraque, but on the contrary:b.in quo (consulatu) ego imperavi nihil, et contra patribus conscriptis et bonis omnibus parui,
Cic. Sull. 7, 21:nunc vero cum ne pulsus quidem ita sim ut superare non possim, contraque a populo Romano semper sim defensus, etc.,
id. Dom. 33, 88; id. Fin. 2, 17, 55; id. Marcell. 6, 20; so,et contra,
Suet. Tit. 7.—With adversative conjunctions, at contra, sed contra, contra autem, contra vero (not verum contra, nor contra tamen).(α).At contra (freq.), merely a strengthened contra (v. 1. supra): huc accedit uti mellis lactisque liquores Jucundo sensu linguae tractentur in ore;(β).At contra taetri absinthi natura... foedo pertorqueat ora sapore,
Lucr. 2, 400:cogunt,
id. 2, 74; 1, 366; 2, 235 et saep.: nos qui domi sumus, tibi beati videmur;at contra nobis tu quidem... prae nobis beatus,
Cic. Fam. 4, 4, 2; id. Tusc. 1, 3, 5; id. Rosc. Am. 45, 131; id. Verr. 2, 5, 26, § 66; Sall. J. 36, 2; 4, 7; 15, 3; id. C. 12, 5:ideo siccas aiunt Aethiopiae solitudines... At contra constat Germaniam abundare rivis,
Sen. Q. N. 3, 6, 2; 1, 3, 1; id. Ep. 100, 7; Plin. 7, 53, 54, § 186; Suet. Galb. 15; Tac. A. 4, 28.—Sed contra, after a negative sentence (class.):(γ).non quo acui ingenia adulescentium nollem, sed contra ingenia obtundi nolui,
Cic. de Or. 3, 24, 93; id. Att. 9, 15, 3; id. Ac. 1, 10, 35; id. Fl. 11, 26:arma populi Romani non liberis servitutem, sed contra servientibus libertatem adferre,
Liv. 45, 18, 1:tu ne cede malis, sed contra audentior ito,
Verg. A. 6, 95; Plin. Ep. 1, 10, 12.—PostAug. also without a preceding negation:obiisse nostro Laium scelere autumant superi inferique: sed animus contra innocens... negat,
Sen. Oedip. 765; Symm. Ep. 6, 81.—Contra autem (rare;(δ).in Cic. only where different subjects have contrasted predicates in dependent clauses): quia pacis est insigne toga, contra autem arma tumultus atque belli,
Cic. Pis. 30, 73.—In later writers = contra alone:sub septemtrione aedificia... conversa ad calidas partes oportere fieri videntur. Contra autem sub impetu solis meridiani regionibus conversa ad septemtrionem... sunt facienda,
Vitr. 6, 1, 2; Gell. 14, 2, 19; Dig. 7, 1, 25, § 3; 34, 3, 25.—Contra vero (very rare;(ε).not in Cic.), used for contra: contra vero quercus infinitam habet aeternitatem,
Vitr. 2, 9, 8; 6, 1, 3; Cels. 3, 6 fin. —Atqui contra, App. Mag. p. 287, 24.—c.With disjunctive conjunctions, aut contra, vel contra, seu contra, or on the contrary, or conversely (always without change of subject).(α).Aut contra:(β).num aut scriptum neget, aut contra factum infitietur?
Cic. Part. Or. 38, 133: quae (mens) aut languescit... aut contra tumescit, etc., Quint. 1, 2, 18:si imbres defuere, aut contra abundavere,
Plin. 17, 24, 37, § 228.—Vel contra:(γ).hinc enim quaestiones oriuntur: Injuriam fecisti, sed quia magistratus, majestatis actio est? Vel contra: Licuit... quia magistratus?
Quint. 5, 10, 40; 9, 4, 96; Suet. Galb. 3; Dig. 35, 2, 56, § 4; 8, 4, 6.—Seu contra:d.seu tristis veniam, seu contra laetus amicis,
Prop. 1, 11, 25.—With causal conjunctions, nam contra (very rare;4.never contra enim): falso queritur de natura sua genus humanum quod, etc. Nam contra, reputando, neque majus aliud, neque praestabilius invenies,
Sall. J. 1, 1; Quint. 1, 1, 1; 9, 2, 23. —In late Lat., e contra (also one word, ēcontrā) = contra,(α).In the meaning, the contrary (D. 1.):(β).aliis vero econtra videtur,
Hier. Ep. 12.—Et econtra = et contra (E. 3. a.):5.honestiorum provectu et econtra suppliciis,
Aur. Vict. Caes. 39, 45.—For quod contra, v. II. E. 1. c.—With emphatic particles.a.Quin contra, nay on the contrary, opposing an affirmative sentence to a preceding negative statement (quin etiam amplifies without opposition; sed contra opposes without amplification; quin contra both opposes and amplifies);b.not before Livy: num qui enim socordius rempublicam administrari post Calvi tribunatum... quam? etc. Quin contra patricios aliquot damnatos... neminem plebeium,
Liv. 6, 37, 8; 31, 31, 9; 35, 26, 10; 37, 15, 3.—Immo contra (post-Aug.).(α).= no, on the contrary, refuting opinions, after questions and in the form of a dialogue:(β).existimas nunc me detrahere tibi multas voluptates?... Immo contra, nolo tibi umquam deesse laetitiam,
Sen. Ep. 23, 3; Dig. 33, 7, 5; 33, 7, 29.—= sed contra, but on the contrary:c.proinde ne submiseris te, immo contra fige stabilem gradum,
Sen. Cons. Marc. 5, 6; id. Cons. Polyb. 15, 2; cf. prep.:immo contra ea,
Liv. 41, 24, 8; cf. II. E. 1. b. infra.—Item contra = an emphatic et contra (very rare):F.quoniam... beate vivere alii in alio, vos in voluptate ponitis, item contra miseriam in dolore, etc.,
Cic. Fin. 2, 27, 86; cf. I. A. 3. g supra.With a comparative clause introduced by ac, atque, or quam, representing a logical or moral opposition (contra atque debuit = non ita ut debuit; cf. Cic. Or. 3, 19, 70); cf. prep., II. C. 3. g, and II. E. 2. infra.1.Of logical opposition, contrary to, different from, otherwise than; in the best prose only with atque or ac.(α).With atque:(β).item, contra atque apud nos, fieri ad Elephantinem ut neque ficus neque vites amittant folia,
Varr. R. R. 1, 7, 6:simulacrum Jovis, contra atque ante fuerat, ad orientem convertere,
Cic. Cat. 3, 8, 20; id. Sull. 24, 69:judicium suscepturos contra atque omnis Italia populusque Romanus judicavisset,
Caes. B. C. 3, 12; id. B. G. 4, 13; Plin. 12, 19, 43, § 95.—With ac:(γ).itaque contra est ac dicitis,
Cic. Fin. 4, 15, 41:vides, omnia fere contra ac dicta sint evenisse,
id. Div. 2, 24, 53; so id. Verr. 2, 4, 6, § 11; id. Or. 40, 137:cum contra ac Deiotarus sensit victoria belli judicaret,
id. Phil. 11, 13, 34:Petreius ubi videt, Catilinam, contra ac ratus erat, magna vi tendere, etc.,
Sall. C. 60, 5.—With ac and atque:(δ).si denique aliquid non contra ac liceret factum diceretur, sed contra atque oporteret,
Cic. Balb. 3, 7.—With quam (post-Aug.):2.cui contra quam proposuerat aliqua cesserunt,
Sen. Ira, 3, 6, 5; Plin. 10, 53, 74, § 149; 11, 21, 24, § 72; Gell. 6 (7), 8, 6:contra quam licet,
id. 1, 3, 19; Sil. 15, 107.—Of moral opposition of acts contrary to rules and principles (cf. II. 3. g infra); so always with quam:II.mater Aviti, generi sui, contra quam fas erat, amore capta,
contrary to the divine law, Cic. Clu. 5, 12:ut senatus, contra quam ipse censuisset, ad vestitum rediret,
contrary to its own resolution, id. Pis. 8, 18:contra quam ista causa postulasset,
id. Caecin. 24, 67:contra quam sanctum legibus est,
Liv. 30, 19, 9; Cic. Leg. 2, 5, 11; id. Q. Fr. 1, 1, 1, § 2; id. Dom. 46, 122:contraque faciunt quam polliceri videntur,
Auct. Her. 4, 3, 6; Cic. de Or. 2, 20, 86.Prep. with acc., before, against, facing, towards, opposite to, contrary to (acc. to many scholars not ante-class.; cf. Hand, Turs. II. p. 108; but found Plaut. Ps. 1, 2, 24 Fleck., a line omitted by Lorenz as a gloss; id. Pers. 1, 1, 13 Ritschl; Att. ap. Non. p. 469, 15, or Trag. Rel. v. 476 Rib.; cf. also Plaut. Poen. 5, 6, 18; Cato, R. R. 18, 1, and v. I. A. 1. a. b, and I. A. 1. b. a supra).A.Local uses.1.Opposite, over against, facing.a.Of countries and places (mostly of those separated by water;b.adversus and e regione mostly of places opposite by land): insulae natura triquetra, cujus unum latus est contra Galliam,
Caes. B. G. 5, 13; 3, 9; 4, 20:ad insulam quae est contra Massiliam,
id. B. C. 1, 56; 3, 23:Rhodios, pacatis contra insulam suam terris, etc.,
Liv. 37, 15, 7; 3, 26, 8:Carthago Italiam contra,
Verg. A. 1, 13; 5, 124; Ov. M. 14, 17:insulae quae contra Tauri promuntorium inopportune navigantibus objacent, Chelidoniae nominantur,
Mel. 2, 7; Plin. 3, 26, 30, § 151; 6, 28, 32, § 152; 5, 7, 7, § 41; Tac. A. 3, 1; id. H. 2, 17.—Of the heavenly bodies:c.donique (luna) eum (sc. solem) contra pleno bene lumine fulsit,
Lucr. 5, 708:contra Volucris rostrum posita est Lyra,
Vitr. 9, 4, 5; Sen. Q. N. 1, 5, 9; 1, 8, 3; Plin. 2, 31, 31, § 99; 5, 10, 10, § 56.—So, tertium (latus Britanniae) est contra septem triones, opposite ( facing); hence, contra meridiem and contra ortus (instead of ad or adversus meridiem, etc.), facing the south and east, Plin. 6, 24, 24, § 85; 17, 2, 2, § 22. —So of a person standing in the sunlight:cum minima umbra (i. e. a sole) contra medium fiet hominem,
Plin. 18, 33, 76, § 327; cf.:contra mediam faciem meridies erit,
id. 18, 33, 76, § 326.—Of opposite ends of a line.(α).Of the diameter of the earth: esse e regione nobis e contraria parte terrae qui adversis vestigiis stent contra nostra vestigia, quos antipodas vocatis, Cic. Ac. 2, 39, 123.—(β).Of a line drawn:d.contra autem E littera I erit ubi secat circinationem linea,
opposite the point E will be the letter I, Vitr. 9, 7, 4.—Of buildings, etc.:e.contra hoc aviarium est aliud minus in quo quae mortuae sunt aves curator servare solet,
Varr. R. R. 3, 5, 5; Vitr. 5, 6, 3; 3, 5, 15:(statuam) quae fuerit contra Jovis Statoris aedem in vestibulo Superbi domus,
Plin. 34, 6, 13, § 29:contra medium fere porticum diaeta paulum recedit,
Plin. Ep. 5, 6, 20; 2, 17, 5; Suet. Aug. 44.—Of places on the human body:2.id quod contra stomachum est,
Cels. 4, 5 (4, 12 med.); 7, 7;4, 20 (13).—Of the direction of the intestines, etc.: ea... contra medium alvum orsa,
Cels. 4, 1 fin. —Of actions, opposite, towards, against, facing (syn.:a.adversus, ad, e regione,
Caes. B. G. 7, 61).In gen.:b.quamvis subito... quamque Rem contra speculum ponas, apparet imago,
Lucr. 4, 156: Democritus... clipeum constituit contra exortum Hyperionis, Laber. ap. Gell. 10, 17, 4:et contra magnum potes hos (i.e. oculos) attollere solem, Nec tremis...?
Prop. 1, 15, 37; Col. 7, 3, 8:rex constiterat contra pedites,
Curt. 10, 9, 13; 9, 5, 1:ne contra septentrionem paveris,
Plin. 18, 33, 76, § 330; 28, 6, 19, § 69:contra solem varie refulgens,
placed in the sun, id. 37, 10, 63, § 173; 10, 54, 75, § 151; 37, 6, 22, § 83;37, 7, 25, § 95: cum terrestres volucres contra aquam clangores dabunt,
id. 18, 35, 87, § 363; 19, 8, 39, § 131.—Dependent on verbs of motion (very rare without the idea of hostility):c.(Dinocrates) incessit contra tribunal regis jus dicentis,
towards, Vitr. 2, praef. 1.—So trop., of actions done for a purpose:lege Cornelia de sicariis tenetur qui, cum in magistratu esset, eorum quid fecerit contra hominis necem quod legibus permissum non sit,
Dig. 48, 8, 4.—Appositively, with the predicate: (elephanti) tanta narratur clementia contra minus validos, ut, etc., if fronting weaker animals, if brought in contact with them (not to be connected with clementia), Plin. 8, 7, 7, § 23.—Similarly: dum... fidens non est contra feram, if fronting the animal (not dependent on fidens), Plin. 8, 16, 21, § 57.—d.Against an opposing action, etc.:e.contra vim atque impetum fluminis conversa,
Caes. B. G. 4, 17, 5:cum plateae contra directos ventos erunt conformatae,
Vitr. 1, 6, 8:ut contra ventum gregem pascamus,
Col. 7, 3, 12; Sen. Q. N. 2, 31, 2; Plin. 29, 3, 12, § 52; 17, 2, 2, § 21; 8, 16, 21, § 54:contra fluminum impetus aggeribus,
id. 35, 14, 48, § 169:capite in sole contra pilum peruncto,
id. 27, 4, 5, § 17; 18, 35, 88, § 364; Varr. ap. Plin. 7, 20, 19, § 83; Sil. 14, 352; Dig. 9, 2, 29, § 4. [p. 455] — Trop.:contra fortunam tenendus est cursus,
Sen. Prov. 5, 9.—Prov.:contra stimulum calces,
kick against the pricks, Isid. Orig. 1, 36, 28 (al. calcitres); cf. Amm. 18, 5, 1.—Of local actions with hostile intent.(α).Lit.:(β).quae vis Coclitem contra omnes hostium copias tenuit?
Cic. Par. 1, 2, 12:Pompeium Cartejae receptum scribis: jam igitur contra hunc exercitum (sc. constitit),
id. Att. 15, 20, 3:pertimescam, credo, ne mihi non liceat contra vos in contione consistere,
to face you, id. Agr. 1, 8, 25; Lepidus ap. Cic. Fam. 10, 34, 1; Caes. B. C. 1, 26:a fronte contra hostem pedum quindecim fossam fieri jussit,
id. ib. 1, 41; 1, 42; id. B. G. 7, 62:Tullus adversus Veientem hostem derigit suos: Albanos contra legionem Fidenatium collocat,
Liv. 1, 27, 5; 24, 41, 5; 38, 4, 5; Verg. A. 12, 279; Front. Strat. 2, 2, 13; 2, 3, 17.—Appositively, with a local verb understood:terribilis haec contra fugientes belua est, fugax contra insequentes,
i. e. if fronting, if placed opposite, Plin. 8, 25, 38, § 92.—Trop.:f.castra sunt in Italia contra populum Romanum in Etruriae faucibus collocata,
Cic. Cat. 1, 2, 5; id. Mil. 1, 2; Quint. 7, 7, 5:tum contra hanc Romam illa altera Roma quaeretur,
will be as a rival against this Rome, Cic. Agr. 2, 22, 86:cui rationi contra homines barbaros atque imperitos locus fuisset, hac ne ipsum quidem sperare, etc.,
Caes. B. G. 1, 40:(Cicero) plerumque contra inimicos atque obtrectatores plus vindicat sibi,
when fronting adversaries, Quint. 11, 1, 23.—In partic.(α).Stare contra aliquem (opp. stare ab aliquo); usu. implying hostility; mostly trop., to stand against, to be arrayed against, to face, oppose:(β).quod contra hoc exemplum nulla staret eorum ratio,
Auct. Her. 4, 5, 7:contra populi studium,
Cic. Brut. 34, 126:contra civium perditorum... dementiam a senatu et a bonorum causa,
id. ib. 79, 273; so,a mendacio contra veritatem,
id. Inv. 1, 3, 4:contra cives in acie,
id. Att. 16, 11, 2:et adversi contra stetit ora juvenci,
opposite, Verg. A. 5, 477; 5, 414:haec enim (ratio) sola... stat contra fortunam,
Sen. Ep. 14, 4, 2: contra leonem etiam stetit, fronted, i. e. hunted, Spart. Carac. 5 fin. —Contra aliquem ire:3.aut saevos Libyae contra ire leones,
Stat. Th. 9, 16.— Trop.:uti contra injurias armati eatis,
Sall. J. 31, 6:interritus (sapiens) et contra illa (mala) ibit et inter illa,
Sen. Ep. 59, 8; cf.: contra venire, II. B. 1. c. b infra, and v. also II. B. 2. b. and II. B. 1. b. infra.—Transf.,a.To persons placed together for comparison:b.C. vero Caesar, si foro tantum vacasset, non alius ex nostris contra Ciceronem nominaretur,
Quint. 10, 1, 114:CORONATO CONTRA OMNES SCAENICOS,
Inscr. Grut. p. 331, n. 4.—To things compared, as if weighed against each other as to their value, strength, etc.(α).Lit. (very rare):(β).quamcunque vis rem expende, et contra aquam statue... Si gravior est, leviorem rem... feret, etc.,
Sen. Q. N. 3, 25, 5.—Prop.:c.cujus (i. e. generis humani) causa videtur cuncta alia genuisse natura, magna saeva mercede contra tanta sua munera,
Plin. 7, 1, 1, § 1:qui amicus esse coepit quia expedit, placebit ei aliquod pretium contra amicitiam,
Sen. Ep. 9, 9:numquam ulli fortiores cives fuerunt quam qui ausi sunt eum contra tantas opes ejus... condemnare,
Cic. Fam. 7, 2, 3:tantum studium bonorum in me exstitisse, contra incredibilem contentionem clarissimi et potentissimi viri,
id. ib. 7, 2, 2; Planc. ap. Cic. Fam. 10, 9, 3:nomen prorogans nostrum et memoriam extendens contra brevitatem aevi,
as a compensation for, Plin. 2, 63, 63, § 154.—So esp., valere contra, to weigh against, counterbalance, avail or prevail against: non vereor ne meae vitae modestia parum valitura sit contra falsos rumores, Matius ap. Cic. Fam. 11, 28, 8:(illa facta) pro periculo potius quam contra salutem valere debere,
Cic. Part. Or. 35, 120; id. Off. 3, 29, 104:contrane lucrum nil valere Pauperis ingenium?
Hor. Epod. 11, 11; Sen. Ben. 4, 15, 1; id. Cons. Helv. 5, 5; so,robur habere contra: si contra unamquamlibet partem fortunae satis tibi roboris est,
id. ib. 13, 2;so of counterchecks: in Creta decem qui cosmoe vocantur, ut contra consulare imperium tribuni plebis, sic illi contra vim regiam constituti,
Cic. Rep. 2, 33, 58.—Of antidotes: cimicum natura contra serpentium morsus valere dicitur, item contra venena omnia, Plin. 29, 4, 17, § 61.—Hence,Colloq., aliquid contra aurum est, something is worth gold, is superb, both predicatively and attributively (cf.: auro contra, I. A. 2. supra): hujusce pomaria in summa Sacra Via ubi poma veneunt, contra aurum imago, a spectacle for gold, i. e. a magnificent sight, Varr. R. R. 1, 2, 10 MSS. (al. aliter):d.numcubi hic vides citrum... num quod emblema aut lithostratum? quae illic omnia contra aurum,
superb, id. ib. 3, 2, 4 MSS. (Schneid. omits aurum, ex conj.):oneravi vinum, et tunc erat contra aurum,
Petr. 7, 6.—Transf., of replies, with aiebat, inquit, etc.; both in friendly and inimical sense; esp., contra ea, contra haec, = the adv. contra:B.contra ea Titurius sero facturos clamitabat, etc.,
Caes. B. G. 5, 29:contra ea Verginius unum Ap. Claudium et legum expertem et, etc., aiebat,
Liv. 3, 57, 1; 24, 45, 4:quae contra breviter fata est vates,
Verg. A. 6, 398:contra quod disertus Tu impie fecisti inquit, etc.,
Quint. 7, 1, 53 (cf.: contra ea, II. E. 1. infra).Denoting hostility or disadvantage.1.With verbs of hostile action.a.Of physical exertion:b.pugnavere et tertio consulatu ejus viginti (elephanti) contra pedites quingentos,
Plin. 8, 7, 7, § 22:proelium Afri contra Aegyptios primi fecere fustibus,
id. 7, 56, 57, § 200; 8, 40, 61, § 142. —Referring to warfare (usu. adversus), bellum gerere (rarely for cum or adversus; but contra patriam, contra aras, etc., not cum patria, etc.; cf.c.bellum, II. A. 1. e.): a quo prohibitos esse vos contra Caesarem gerere bellum (opp. pro),
Cic. Lig. 8, 25; id. Phil. 5, 10, 27; Liv. Ep. 129.—With bellum suscipere:contra Antonium,
Cic. Phil. 8, 2, 5; so,contra patriam,
id. Sull. 20, 58:pugnare contra patriam,
id. ib. 25, 70:contra conjuges et liberos,
Sen. Ben. 5, 15, 5:armatum esse contra populum Romanum,
Cic. Prov. Cons. 13, 32.—With arma ferre (freq.), Cic. Phil. 2, 29, 72; 13, 21, 47; Liv. 28, 28, 15; Nep. Att. 4, 2; Tib. 1, 6, 30; Ov. M. 4, 609; 13, 269; id. P. 1, 1, 26.—With arma sumere or capere, Cic. Rab. Perd. 6, 19; id. Phil. 4, 1, 2; 4, 3, 7:armis contendere contra,
Caes. B. G. 2, 13:arma alicui dare (trop.),
Cic. Phil. 2, 21, 53:aciem instruere (trop.),
Liv. 25, 4, 4:exercitum comparare,
Cic. Phil. 3, 6, 14; 4, 1, 2:exercitum instruere,
id. Cat. 2, 11, 24:exercitum ducere and adducere,
id. Phil. 4, 2, 5; 3, 4, 11:exercitum contra Philippum mittere,
id. Inv. 1, 12, 17:naves ducere contra,
Hor. Epod. 4, 19:ducere contra hostes,
Liv. 1, 27, 4:florem Italiae educere contra,
Cic. Cat. 2, 11, 24:proficisci contra,
to march against, Liv. 1, 11, 3; 8, 2, 5:auxilium ferre Rutulis contra Latinos,
Plin. 14, 12, 14, § 88:juvare aliquem contra,
Caes. B. C. 1, 35:consilium inire contra Sequanos,
to take hostile measures against, id. B. G. 6, 12.—Of legal contention (more freq. adversus, except with verbs of saying).(α).In gen., with agere or causam agere, to act as counsel against a party or his attorney:(β).cum agerem contra hominem disertissimum nostrae civitatis,
Cic. Caecin. 33, 97; id. Brut. 63, 226; Sen. Ben. 4, 15, 3; Quint. 11, 1, 59.—Causam recipere or suscipere contra, to accept a retainer against:(causam) quam receperam contra pueros Octavios,
Cic. Att. 13, 49, 1; Quint. 6, 1, 12; Plin. Ep. 4, 17, 1.—Adesse alicui contra, to appear, act as one's counsel against:rogavit me Caecilius ut adessem contra Satrium,
Cic. Att. 1, 1, 3; Plin. Ep. 1, 7, 5 al.; cf.:esse contra,
id. ib. 1, 18, 3.— Trop.: conquesturus venit;at contra se adfuit et satisfacienti satisfecit,
Sen. Fragm. Amic. 14, 1, 89:causam defendere contra,
against the accuser, Cic. de Or. 1, 39, 178:statuere contra aliquem (sc. causam),
to establish a case against an adversary, id. Or. 10, 34:actio competit contra,
Dig. 49, 14, 41:querelam instituere contra,
ib. 5, 2, 21, § 1:bonorum possessionem petere contra,
ib. 5, 2, 23:jus obtinere contra,
Cic. Quint. 9, 34:pugnare contra,
to struggle against the accuser, id. Sull. 17, 49; id. Verr. 1, 11, 33:id quod mihi contra illos datum est,
i. e. a local advantage over, id. Tull. 14, 33:judicare contra aliquem,
id. Fl. 20, 48; Dig. 21, 2, 55; 5, 2, 14; Just. Inst. 4, 17, 2:pronuntiare contra,
Paul. Sent. 5, 34, 2: dare sententiam contra, Dig. 21, 2, 56, § 1:decernere contra,
Cic. Fl. 31, 76:appellare contra aliquem,
Dig. 49, 1, 3; 49, 5, 6; cf.:contra sententiam,
Cod. Just. 7, 62, 32, § 2.—Sentire contra aliquem, to have an opinion unfavorable to:cur vos (cum) aliquid contra me sentire dicatis, etc.,
Cic. Caecin. 27, 79.—Venire contra aliquem, to appear as counsel for one's adversary:(γ).quid tu, Saturi, qui contra hunc venis, existimas aliter?
Cic. Rosc. Com. 6, 18; id. Mur. 4, 9; id. Phil. 8, 6, 18.—Venire contra rem alicujus, to give advice damaging one's interests:contra rem suam me venisse questus est,
Cic. Phil. 2, 2, 3.—With dicere and other verbs of saying. (aa) Of a lawyer pleading against a lawyer:d.ipse ille Mucius, quid in illa causa cum contra te diceret, attulit quod? etc.,
Cic. de Or. 1, 57, 244:cum ille contra me pro Sex. Naevio diceret,
id. Brut. 60, 2, 7; id. de Or. 2, 7, 30; id. Rosc. Am. 15, 45; id. Div. in Caecil. 14, 44; id. Planc. 2, 5; id. Brut. 26, 102; so,causam dicere,
id. Or. 2, 23, 98:causam perorare,
id. Quint. 24, 77.—(bb) Of a lawyer's pleading against the parties: dic mihi, M. Pinari, num si contra te dixero mihi male dicturus es? Servil. ap. Cic. de Or. 2, 65, 261; 3, 34, 138; 1, 14, 60; id. Or. 35, 123; Quint. 11, 1, 57; cf. with ellipsis of acc.:quorum alter pro Aufldia, contra dixit alter,
id. 10, 1, 22.—(ng) Of a party against a lawyer:si Gaditani contra me dicerent,
if the Gaditani were my adversaries, Cic. Balb. 17, 38.—(dd) Of witnesses and experts, and the pleadings against them:si decressent legationem quae contra istum diceret,
Cic. Verr. 2, 2, 4, § 12: contra testes dicere (opp. a testibus or pro testibus). Auct. Her. 2, 6, 9; Cic. de Or. 2, 27, 118 (cf.:testimonium in aliquem dicere,
id. Sull. 17, 48; Quint. 7, 4, 36):contra juris consultos dicere,
against their legal opinions, Cic. Caecin. 24, 69.—So of witnesses in scientific questions:contra testes dicendum est,
Sen. Q. N. 7, 16, 1.—(ee) Dicere or contendere aliquid contra aliquem, to maintain a point against:cum interrogamus adversarios... quid contra nos dici possit,
Auct. Her. 4, 23, 33:tamenne vereris ut possis hoc contra Hortensium contendere?
Cic. Quint. 25, 78. —Of literary adversaries, mostly with verbs of saying and writing:e.cum scriberem contra Epicurios,
Cic. Att. 13, 38, 1:contra Epicurum satis superque dictum est,
id. N. D. 2, 1, 2:contra Brutum,
id. Tusc. 5, 8, 21:contra Academiam,
id. Ac. 2, 19, 63; id. Fin. 1, 1, 2; 5, 8, 22; id. Tusc. 5, 11, 32; 5, 30, 84; id. Ac. 2, 4, 17:contra autem omnia disputatur a nostris,
id. Off. 2, 2, 8.—Of public and political adversaries (syn. adversus and in).(α).In gen.:(β).sentire contra,
Cic. Mil. 2, 5:pugnare contra bonos,
id. Sull. 25, 71:contra eos summa ope nitebatur nobilitas,
Sall. C. 38, 2; Cic. Sest. 19, 42; 52, 112:(tribuni) qui aut contra consulem, aut pro studio ejus pugnabant,
Liv. 39, 32, 12.—Of political speaking:f.cum (Cato) eo ipso anno contra Serv. Galbam ad populum summa contentione dixisset,
Cic. Brut. 20, 80; so id. Imp. Pomp. 17, 53; Cael. ap. Cic. Fam. 8, 9, 1.—Of hostile or criminal acts in gen. (syn.:2.adversus, in): inire consilia contra,
Cic. Rosc. Am. 38, 110; id. Cat. 1, 7, 18:manum comparare contra aliquem,
id. Sull. 24, 68:conjurationem facere,
id. ib. 4, 12:congredi,
id. Lig. 3, 9; Sall. J. 64, 4:aliquid contra imperatorem moliri,
Just. Inst. 4, 18, 3:nec dolor armasset contra sua viscera matrem,
against her own offspring Ov. R. Am. 59.—Facere contra (more freq. with abstr. objects; cf. II. C. 1. f. b infra): nunc te contra Caesarem facere summae stultitiae est, to take parts against, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 16, 2:eae (res) contra nos ambae faciunt,
operate against us, id. Quint. 1, 1.—With verbs of saying, etc.:homo disertus non intellegit, eum quem contra dicit laudari a se?
Cic. Phil. 2, 8, 18; 2, 1, 2; 2, 21, 51; Sen. Ep. 15, 3, 70:epigramma quod contra quamdam Gelliam scripsit,
Lampr. Alex. Sev. 38:disputare contra deos, in two signif.: contra deum licet disputare liberius,
to accuse, reproach a god, Cic. N. D. 3, 31, 76; but: mala et impia consuetudo est contra deos disputandi, to reason against the gods, i. e. against their existence, id. ib. 2, 67, 168.—Predicatively, with esse (videri, etc.), against, injurious to, unfavorable, prejudicial, to one's disadvantage: ut [p. 456] ex senatusconsulto neque cujus intersit, neque contra quem sit intellegi possit, Cic. Mur. 32, 68; id. de Or. 3, 20, 75; 2, 74, 299; 2, 81, 330; id. Sull. 13, 39; Sen. Ben. 6, 31, 6:3.licentiam malis dare certe contra bonos est,
injurious to, Quint. 4, 2, 75:res contra nos est, of unfavorable chances in a lawsuit,
id. 4, 66, 1; 4, 2, 75; 5, 13, 32.—Often, contra aliquem = quod est contra aliquem, referring to indef. pronouns or adjectives:nihil contra me fecit odio mei = nihil quod esset contra me,
Cic. Har. Resp. 3, 5; id. Off. 3, 31, 112:quibus (temporibus) aliquid contra Caesarem Pompeio suaserim,
id. Phil. 2, 10, 24.—Added adverb. to the predicate, mostly referring to purpose, with hostile intent, for the purpose of some hostile act, in order to oppose, in opposition:4.Caesarine eam (provinciam) tradituri fuistis, an contra Caesarem retenturi?
or keep it against Caesar, Cic. Lig. 7, 23:sero enim resistimus ei quem per annos decem aluimus contra nos,
id. Att. 7, 5, 5:judicium illud pecunia esse temptatum non pro Cluentio, sed contra Cluentium,
id. Clu. 4, 9; id. Imp. Pomp. 17, 52; id. Ac. 2, 28, 92:cum quae facitis ejusmodi sint ut ea contra vosmet ipsos facere videamini,
id. Rosc. Am. 36, 104; Sen. Ep. 3, 7, 3: Curio se contra eum totum parat, i. e. to speak against him, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 8, 10; Caes. B. C. 1, 85 ter; Sen. Q. N. 1, 7, 1; Plin. 16, 39, 74, § 192; Plin. Pan. 41.—So with the force of a temporal clause:fidem meam quam essent contra Massam Baebium experti,
in the suit against, Plin. Ep. 3, 4, 4.—Dependent on adjectives (rare):5.contra se ipse misericors,
to his own injury, Phaedr. 4, 18, 3:severissimus judex contra fures,
Lampr. Alex. Sev. 28.—With nouns.a.Acc. to 1. b.:b.ut quam maximae contra Hannibalem copiae sint,
Cic. Inv. 1, 12, 17; cf. Vell. 2, 76, 3.—Acc. to 1. c. and 1. e.; so esp., oratio contra (cf.: oratio in).(α).Oratio contra (never in), of an address against the counsel of a party or against the prosecutor:(β).quid in omni oratione Crassus vel apud centumviros contra Scaevolam, vel contra accusatorem Brutum, cum pro Cn. Plancio diceret?
Cic. de Or. 2, 54, 220; cf.:Cato pro se contra Cassium = in oratione contra,
Gell. 10, 15, 3; so,haec perpetua defensio contra Scaevolam,
Cic. de Or. 2, 54, 221:orationem illam egregiam quam (Aeschines) in Ctesiphontem contra Demosthenem dixerat,
id. ib. 3, 56, 213.—Of an address against the party, either in judicial or political affairs:c.unam orationem contra Gracchum reliquit,
Cic. Brut. 26, 99:(Demosthenis) oratio contra Leptinem... contra Aeschinem falsae legationis,
id. Or. 31, 111; Gell. 10, 24, 10; 10, 18, 91; Cic. Brut. 46, 169; Quint. 12, 10, 61; Cic. de Or. 2, 11, 45; id. Brut. 44, 164; Gell. 13, 25 (24), 15; cf. Quint. 4, 3, 13; 11, 2, 25.—Acc. to 1. f.:C.contra patres concitatio et seditio,
Cic. Brut. 14, 56.—Of animals:contra volpium genus communibus inimicitiis,
Plin. 10, 76, 96, § 207.With inanimate and abstract objects.1.Directly dependent on verbs (cf. B. 1.).a.Of physical or moral exertion:b.cum fulmina contra Tot paribus streperet clipeis,
Verg. A. 10, 567:pugnandum tamquam contra morbum, sic contra senectutem,
Cic. Sen. 11, 35:contra verum niti,
Sall. J. 35, 8:contra fortunam luctari,
Sen. Ben. 7, 15, 2; id. Brev. Vit. 10, 1; id. Ep. 78, 15; 99, 32; cf. Cic. Off. 1, 31, 110.—Of warfare (lit. and trop.):c.bellum contra aras, focos, vitam fortunasque gerere,
Cic. Phil. 3, 1, 1:bellum gerimus... contra arma verbis,
id. Fam. 12, 22, 1.—So of logical contradictions:artificis autem est invenire in actione adversarii quae semet ipsa pugnent,
Quint. 5, 13, 30.—Of legal contention.(α).Of the actions of the counsel or prosecutor: dicere, or perorare, agere contra aliquid, to plead against, contest something:(β).contra argumenta, rumores, tabulas, quaestiones (opp. ab argumentis, etc.),
Auct. Her. 2, 6, 9 sqq.; Cic. de Or. 2, 27, 118:contra ratiocinationem,
id. Inv. 2, 50, 153: contra scriptum dicere, to contest, controvert a written law or a document, id. ib. 2, 47, 138; 2, 48, 143; id. Brut. 39, 145; Quint. 7, 7, 1:contra caput dicere,
to plead against life, Cic. Quint. 13, 44 (cf.:servum in caput domini interrogare,
Paul. Sent. 1, 1, 34; 5, 16, 5 and 8; 5, 46, 3): contra libertatem agere, Dig. 40, 12, 26.—Pregn.:contra rerum naturam, contraque consuetudinem hominum dicere (opp. contra nos dicere),
Cic. Rosc. Am. 15, 45.—Of judicial decisions contradicting documents, etc.:(γ).contra tabulas judicare,
Cic. de Or. 2, 70, 281:contra testamentum,
Dig. 2, 17, § 1:contra sententiam dicere,
ib. 49, 8, 1, § 2.—Admittere aliquem contra bona, to admit a petition for bonorum possessio (cf.:d.inmittere in bona),
Dig. 38, 2, 3, § 6.—Of antagonism in literary and ethical questions.(α).To contend that something is false:(β).dicere, disputare, disserere contra opinionem or sententiam,
Cic. Tusc. 1, 4, 8; 5, 19, 55; id. de Or. 3, 18, 67; id. Fin. 5, 4, 10; id. Ac. 2, 18, 60; Sen. Ira, 1, 3, 3; id. Ep. 87, 5; 102, 5 (cf.:in sententiam dicere,
in support of an opinion, Caes. B. G. 1, 45):contra sensus dicere,
Cic. Ac. 2, 31, 101:contra rhetoricen dicere,
Quint. 2, 17, 40.—Of criticism, hostility to principles, etc.:(γ).contra Iliadem et Odysseam scribere,
Vitr. 7, praef. 8:contra quorum disciplinam ingenium ejus exarserat,
Cic. Tusc. 5, 29, 83.—Ethically:e.contra voluptatem dicere,
that pleasure is a moral evil, Cic. Fin. 5, 8, 21:contra mortem loqui,
that death is no evil, Sen. Ep. 82, 7;in both senses: contra vitia, pericula, fortunam, ambitionem,
id. ib. 100, 10:contra fortunam gloriari,
that fortune has no power over him, Cic. Tusc. 5, 9, 26; Sen. Ep. 26, 5.—Of public and political acts and speeches:f.contra potentiam accusatorum dicere,
Cic. Brut. 44, 164:contra legem dicere or verba facere,
id. Imp. Pomp. 15, 53; Liv. 34, 8, 1:rogationem ferre contra coloniam ( = contra legem de colonia deducenda),
Cic. Clu. 51, 140; Auct. Her. 1, 17, 21; Plin. 8, 17, 24, § 64.—Of hostility, injury, wrongs, etc.(α).In gen.:(β).senatusconsulto quod contra dignitatem tuam fieret,
directed against, Cic. Fam. 12, 29, 2:contra rem publicam se commovere,
id. Cat. 1, 26; 1, 3, 7:incitari,
id. Sest. 47, 100:consilia inire,
id. Agr. 2, 3, 8:conjurationem facere,
Sall. C. 30, 6:contra salutem urbis incitari,
Cic. Cat. 3, 8, 20:cogitare aliquid contra salutem,
id. ib. 3, 9, 21: contra voluntatem or studium dicere, to oppose one's will in a speech:esse aliquem in civitate qui contra ejus (Chrysogoni) voluntatem dicere auderet,
id. Rosc. Am. 22, 60; id. Phil. 1, 11, 28; id. de Or. 3, 34, 138; id. Mur. 4, 10; Tac. H. 2, 91:ne quid contra aequitatem contendas, ne quid pro injuria,
do not array yourself against equity, Cic. Off. 2, 20, 71.— Trop.:quis non contra Marii arma, contra Suliae proscriptionem irascitur? ( = Mario propter arma, Sullae propter proscriptionem),
Sen. Ira, 2, 2, 3.—In partic.: facere contra aliquid (syn. adversus), to commit an offence against, to transgress, etc.:2.si quis ad Antonium profectus esset... senatus existimaturum eum contra rem publicam fecisse,
Cic. Phil. 8, 11, 33; id. Mil. 5, 13; 6, 14; id. Off. 3, 10, 43; 3, 25, 95; S. C. ap. Cael. ap. Cic. Fam. 8, 8, 6; Liv. 25, 4, 7; so,contra salutem rei publicae facere,
Cic. Dom. 38, 102:contra majestatem,
against the emperor, Dig. 48, 4, 5:contra leges,
Cic. Dom. 18, 48; id. Vatin. 7, 18; id. Fin. 2, 17, 55; id. Mur. 32, 67; id. de Or. 3, 19, 70; cf. id. Clu. 34, 92; id. Mur. 32, 68; id. Dom. 14, 38; id. Phil. 10, 6, 13; Gai Inst. 4, 121:contra edictum (praetoris),
Cic. Verr 2, 3, 10, § 25; Dig. 39, 1, 20, § 1:contra foedus,
Cic. Balb. 6, 16:contra jusjurandum ac fidem,
id. Off. 3, 10, 43; id. Lael. 3, 30, 74; id. Verr. 2, 3, 3, § 7; Prop. 3, 30, 44 (2, 32, 44).—And ironically:tune contra Caesaris nutum (sc. facies)?
Cic. Att. 14, 10, 1.—Rarely contra ea facere = contra facere, adverb. (cf. I. B. 8. and II. E. 1. b.):corpus in civitatem inferri non licet... et qui contra ea fecerit, extra ordinem punitur,
Paul. Sent. 1, 21, 2; 1, 21, 12.—Predicatively with esse (usu. impers.), in violation of, in conflict with, contrary to (cf. 3. g).(α).With esse expressed as the predicate:(β).hominem hominis incommodo suum augere commodum magis est contra naturam quam mors,
Cic. Off. 3, 5, 21; id. Fin. 3, 9, 31; id. N. D. 3, 13, 33; Sen. Ep. 5, 4; Plin. 7, 8, 6, § 45:contra leges or legem est,
Cic. Pis. 13, 30; id. Mur. 32, 67:contra officium est,
id. Off. 3, 10, 43; 1, 10, 32; 1, 6, 19; cf. id. Lael. 11, 39; id. Off. 3, 15, 63; Liv. 6, 40, 5; Sen. Q. N. 2, 37, 2; Gai Inst. 3, 157; Dig. 30, 1, 112, § 3; 16, 3, 1, § 7.—With ellipsis of object (naturam), Cic. Fin. 5, 29, 89; cf.:adeo res ista non habet ullam moram quae contra causas ignium sit,
unfavorable to the formation of fire, Sen. Q. N. 2, 26, 7.—With verbal predicate, referring to an indef. pron. or adj., with esse understood:(γ).scis hunc... nihil umquam contra rem tuam cogitasse ( = nihil quod contra rem tuam esset),
Cic. Rosc. Am. 50, 147; id. Mil. 5, 13:aliquid contra animum audiendi,
something against our liking, Sen. Const. 19, 2.—So mostly with facere:si quid Socrates aut Aristippus contra morem consuetudinemque fecerint,
Cic. Off. 1, 41, 148; id. Att. 3, 23, 2; 2, 22, 2; id. Off. 3, 15, 63; Sall. C. 15, 1; Dig. 8, 2, 11; 8, 2, 17; 35, 1, 79, § 2. —Contra officium, substantively, = id quod contra officium est:3.Sic inter recte factum atque peccatum, officium et contra officium, media locabat quaedam,
Cic. Ac. 1, 10, 37.—Adverbially with the predicate.(α).In order to oppose, in opposition to, with hostile intent (cf. B. 3.):(β).eidem illam proscriptionem capitis mei contra salutem rei publicae rogatam esse dicebant,
that the proposal of the law was an attack on the republic, Cic. Prov. Cons. 19, 45; id. Rab. Perd. 12, 35; id. Phil. 10, 10, 22:imperator contra postulata Bocchi nuntios mittit,
to reply to the demands, Sall. J. 83, 3; 25, 6; so,advocare contra,
Sen. Cons. Polyb. 12, 4; id. Ep. 15, 2, 52:si contra mortem te praeparaveris,
to meet death, id. ib. 11, 3, 8.—With the force of a clause of manner, injuriously to, etc.:(γ).quibus contra valetudinis commodum laborandum est,
Cic. Mur. 23, 47; Suet. Aug. 78:contra hominis salutem,
with danger to a man's life, Cod. Just. 7, 62, 29.—In gen., of conflict with some rule or principle, contrary to, in violation of, without regard to ( = ita ut contra sit; cf. 2. supra; very freq. from the class. period;4.syn. adversus): ceperitne pecunias contra leges P. Decius,
Cic. de Or. 2, 31, 136; id. Verr. 2, 1, 4, § 10; id. Fl. 34, 86:pecuniam contra leges auferre,
id. Verr. 1, 18, 56; 2, 1, 10, § 27; 2, 5, 18, § 46; id. Har. Resp. 26, 56:contra legem,
id. Rab. Perd. 3, 8; id. Dom. 16, 41:contra jus fasque,
id. Har. Resp. 16, 34; id. Quint. 6, 28:contra jus,
Liv. 5, 4, 14; id. Dom. 13, 55; id. Verr. 2, 5, 13, § 34:contra jus gentium,
Liv. 4, 32, 5; 9, 10, 10; 21, 25, 7; 5, 36, 6;6, 1, 6: contra juris rigorem,
Dig. 40, 5, 24, § 10 et saep.:contra testimonium aliquid judicare,
without regard to, Cic. Brut. 31, 117:aliquid contra verecundiam disputare,
contrary to the rules of decency, id. Off. 1, 35, 128:aliquid contra fidem constituere,
Quint. 5, 13, 34:quae majores nostri contra lubidinem animi sui recte atque ordine fecere,
contrary to the dictates of passion, Sall. C. 51, 4; id. J. 33, 1; cf. of logical opposition, II. E. 2. infra.—Dependent on substt.a.Of physical strife:b.scit ille imparem sibi luctatum contra nexus (draconis),
Plin. 8, 12, 12, § 33. —Of warfare:c.imperatorum copia contra tuum furorem,
Cic. Mur. 39, 83:Parthorum gloria contra nomen Romanum,
Liv. 9, 18, 6: in castris perditorum contra patriam, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 23, 6.—Of legal contention:d.causa contra scriptum,
Cic. Inv. 2, 46, 135.—Of political speaking:e.divina M. Tullii eloquentia contra leges agrarias,
Quint. 2, 16, 7; 9, 3, 50; Gell. 18, 7, 7.—Of literary opposition:f.Caesaris vituperatio contra laudationem meam,
Cic. Att. 12, 40, 1.—Of hostility, etc.:g.cujus factum, inceptum, conatumve contra patriam,
Cic. Cat. 2, 12, 27:ullum factum dictumve nostrum contra utilitatem vestram,
Liv. 6, 40, 5.—Of injury:h.vitae cupiditas contra rem publicam,
Cic. Planc. 37, 90: contra serpentes venenum, fatal to serpents, or as a defence against serpents, Plin. 7, 2, 2, § 15.—Of violation, disregard, etc. (cf. 3. g):5.iter contra senatus auctoritatem,
Cic. Phil. 2, 19, 48:contra consuetudinem somnium,
Plin. 10, 77, 98, § 211:bonorum possessio contra tabulas,
Dig. 37, 4, 3, § 13; Gai Inst. 3, 41.—Dependent on adjectives (very rare; cf.D.II. D. 2. c. infra): contraque patris impii regnum impotens, avum resolvam,
Sen. Herc. Fur. 966.Of defence, protection, and resistance (syn.: adversus, ab).1.Against persons.a.Dependent on verbs:b.cum populus Romanus suam auctoritatem vel contra omnes qui dissentiunt possit defendere,
Cic. Imp. Pomp. 22, 63: si ego consul rem publicam [p. 457] contra te et gregales tuos defendissem, id. Sest. 52, 111; 22, 49; 8, 20; id. Fam. 11, 27, 7; id. Phil. 2, 18, 45:contra quem multum omnes boni providerunt,
provided a great defence, id. Mur. 38, 81: formula qua utitur patronus contra libertum qui eum in jus vocat, as a defence against, Gai Inst. 4, 46. —And of protection of plants against injurious animals:contra haec animalia proderit, si, etc.,
Pall. 10, 3, 2.—Dependent on adjectives, mostly participial:2.paratus contra,
Cic. Mil. 21, 56:nihil satis firmum contra Metellum,
Sall. J. 80, 1:contra potentes nemo est munitus satis,
Phaedr. 2, 6, 1.—Against inanimate and abstract things.a.Dependent on verbs:b.contra avium morsus munitur vallo aristarum,
Cic. Sen. 15, 51:propugnaculum, quo contra omnes meos impetus usurum se putat,
id. Verr. 2, 3, 16, § 40; 2, 5, 39, § 102:publicam causam contra vim armatam suscipere,
id. Dom. 34, 91; id. Quint. 30, 94; id. Leg. 3, 3, 9:contra tantas difficultates providere,
Sall. J. 90, 1; 76, 4; so,contra ea,
id. ib. 57, 5:patricii vi contra vim resistunt,
Liv. 3, 13, 4; Plin. 14, 2, 4, § 28; Tac. Agr. 45; Sen. Prov. 4, 12; id. Const. 5, 4.—Dependent on substt.:c.suffragia contra oppugnationem vestrae majestatis,
Cic. Rab. Perd. 12, 35:defensio contra vim,
id. Mil. 5, 14:patronus justitiae fuit contra orationem Phili,
id. Lael. 7, 25; Plin. 29, 2, 9, § 30; 14, 3, 4, § 40:contra labores patientia,
id. 23, 1, 22, § 37.—Dependent on adjectives (in Cic. freq. with P. a. predicatively used; otherwise very rare;3.in later prose freq.): nec est quidquam Cilicia contra Syriam munitius,
against an attack from the side of Syria, Cic. Fam. 14, 4, 4:ut nullius res tuta, nullius domus clausa, nullius vita saepta, nullius pudicitia munita contra tuam cupiditatem posset esse,
id. Verr. 2, 5, 15, § 39; id. Fin. 1, 16, 51; id. Mil. 25, 67; id. Tusc. 5, 8, 19; 5, 27, 76:vir contra audaciam firmissimus,
id. Rosc. Am. 30, 85; Sall. J. 33, 2; 28, 5:fortis contra dolorem,
Sen. Ep. 98, 18; Quint. 12, 1, 10:callosus,
Plin. 11, 37, 54, § 147; 14, 2, 4, § 23:far contra hiemes firmissimum,
id. 18, 8, 19, § 83:equus tenax contra vincula,
Ov. Am. 3, 4, 13:contraque minantia fata pervigil,
Claud. I. Cons. Stil. 1, 284.—Of remedies against sickness and its causes, poison, etc.; so only in Plin.; in Pall. only of preventives and of protection against hurtful animals, and against mental perturbations in gen.; cf. infra (syn. ad in Cat., Cic., Cels., Col.; adversus only in Celsus, who also has in with abl.).(α).Dependent on verbs:(β).cujus et vinum et uva contra serpentium ictus medetur,
Plin. 14, 18, 22, § 117; 7, 2, 2, § 13:prodest et contra suspiria et tussim,
id. 20, 13, 50, § 128:valet potum contra venena,
id. 28, 7, 21, § 74; 29, 4, 22, § 71; 29, 4, 26, § 81; 28, 8, 27, § 98; 16, 37, 71, § 180; 35, 6, 14, § 34; 28, 6, 18, §§ 65-67.—Dependent on substt.:(γ).remedium contra morsus,
Plin. 8, 32, 50, § 118; 10, 59, 79, § 163:contra venena esse omnia remedio,
id. 16, 44, 95, § 251; 17, 24, 37, § 240; 7, 1, 1, § 4.—Dependent on adjectives:(δ).vinum quod salutare contra pestilentiam sit,
Pall. 11, 14, 17.—Appositively, as a remedy:E.cujus lacteum succum miris laudibus celebrat... contra serpentes et venena,
Plin. 5, 1, 1, § 16; 29, 4, 26, § 83. —So of remedies against affections:Tiberium tonante caelo coronari ea (lauro) solitum ferunt contra fulminum metus,
Plin. 15, 30, 40, § 135; cf. Sen. Ira, 2, 21, 1; id. Tranq. 5. 1.Of logical opposition.1.With a neuter demonstrative (contra ea, contra haec, contra quae, quod contra = contra, adv.).a.The contrary, the reverse (very rare; cf.b.I. D. 1.): sed mihi contra ea videtur,
but to me the contrary seems true, Sall. J. 85, 1:omnia quae contra haec sunt, omnia quae contra sunt,
and vice versa, Quint. 5, 10, 90. —Contra ea, on the contrary, in logical antithesis (not in Cic. and Sall.; once in Caes. and Quint.; several times in Liv. and Nep.; cf.: contra ea, in other uses, II. A. 2. e. a, II. D. 2. a., II. A. 3. d., II. C. 1. f.):c.omnes arderent cupiditate pugnandi... contra ea Caesar... spatiumque interponendum... putabat ( = at contra),
but Caesar on the contrary, Caes. B. C. 3, 74: superbe ab Samnitibus... legati prohibiti commercio sunt;contra ea benigne ab Siculorum tyrannis adjuti,
Liv. 4, 52, 6; 2, 60, 1; 21, 20, 6;44, 43, 5: pater... Thracem me genuit, contra ea mater Atheniensem,
Nep. Iphicr. 3, 4; id. praef. 6; id. Alcib. 8, 1.—And after a question, with immo (cf. I. E. 5. b.):an infirmissimi omnium... (sumus)? Immo contra ea vel viribus nostris, vel, etc., tuti (sumus),
Liv. 41, 24, 8.—Quod contra, by anastrophe (v. F. 1.), contrary to which, whereas, while on the contrary (only once in Lucr. and three times in Cic.):2.illud in his rebus vereor ne forte rearis, Inpia te rationis inire elementa viamque indugredi sceleris: quod contra saepius illa Religio peperit scelerosa atque impia facta,
whereas on the contrary, Lucr. 1, 81:cujus a me corpus crematum est, quod contra decuit ab illo meum (sc. cremari),
Cic. Sen. 23, 84:quod contra oportebat delicto dolere, correctione gaudere,
id. Lael. 24, 90 (B. and K. place a comma after oportebat; cf.Nauck ad loc.): reliquum est ut eum nemo judicio defenderit: quod contra copiosissime defensum esse contendi,
id. Quint. 28, 87 (many consider contra in all these passages as an adverb; cf. Hand, Turs. II. p. 121 sq.; some explain quod as an ancient ablative, = qua re;v. Ritschl,
Plaut. Exc. p. 57, Munro ad Lucr. 1, 82).—With an abstract noun, with the force of the adverb contra with ac or atque (I. F. 1.), contrary to, contrary to what, etc. (esp. in Sall., not in Cic.; cf. praeter): celeriter contraque omnium opinionem confecto itinere, contrary to the opinion ( = contra ac rati erant), Caes. B. G. 6, 30:F.contra opinionem Jugurthae ad Thalam perveniunt,
Sall. J. 75, 9; Hirt. B. G. 8, 40.—Contra spem either contrary to the opinion, or against the hope:Metellus contra spem suam laetissume excipitur ( = contra ac ratus, veritus est),
Sall. J. 88, 1; so,cetera contra spem salva invenit,
Liv. 9, 23, 17:contra spem omnium L. Furium optavit,
id. 6, 25, 5; Curt. 8, 4, 45;but: at Jugurtha contra spem nuntio accepto ( = contra ac speraverat),
Sall. J. 28, 1; Liv. 24, 45, 3:postquam... Jugurtha contra timorem animi praemia sceleris adeptum sese videt,
Sall. J. 20, 1:ipse in Numidiam procedit, ubi contra belli faciem tuguria plena hominumque... erant ( = contra ac in bello evenire solet),
id. ib. 46, 5:contra famam,
Plin. 13, 22, 43, § 126; 7, 53, 54, § 180:segniterque et contra industriam absconditae formicae,
slowly, and in a manner different from their usual activity, id. 18, 35, 88, § 364.—Of persons:frigidam potionem esse debere, contra priores auctores, Asclepiades confirmavit,
contrary to the opinion of the former physicians, Cels. 4, 26 (19).Sometimes by anastrophe after its noun.1.In prose, after relatives, esp. in Cic.:2.quos contra disputant,
Cic. Ac. 2, 15, 47:quem contra dicit,
id. Phil. 2, 8, 18 (v. II. B. 1. f.):quem contra veneris,
id. Mur. 4, 9:quas contra, praeter te, etc.,
id. Vatin. 7, 18:eos ipsos quos contra statuas,
id. Or. 10, 34:quos contra me senatus armavit,
id. Att. 10, 8, 8:quam contra multa locutus est,
Sen. Ep. 82, 7, Plin. Ep. 1, 23, 3; Claud. in Rufin. 1, 332; v. also E. 1. c. supra.—After other words ( poet. and in post-Aug. prose):hunc igitur contra mittam contendere causam,
Lucr. 4, 471:dicere eos contra,
id. 4, 484:donique eum contra,
id. 5, 708:agmina contra,
Verg. A. 12, 279:magnum Alciden contra,
id. ib. 5, 414:Paridem contra,
id. ib. 5, 370:Italiam contra,
id. ib. 1, 13:deos contra,
Ov. P. 1, 1, 26:Messania moenia contra,
id. M. 14, 17:litora Calabriae contra,
Tac. A. 3, 1. -
5 contra dicta
contrā, adv. and prep. [stem con, i. e. cum, through a comparative form conter; cf.: alter, uter, inter, praeter, etc.; in abl. fem. form like the locative adverbs ea, qua, etc.; cf.: ultra, intra, extra, citra], orig., in comparison with; hence, over against, fronting, in front, opposite, in opposition to, against, contrary to, opposed to, etc.I.Adv. (referring to an opposed object often with the force of a preposition with ellipsis of a pronoun, = against it, against him, etc.).A.Local.1.Lit., of position in front of a person, place, or thing.a.With verb of being or position expressed or understood.(α).Referring to living beings, opposite, in face of, face to face, facing, in front of, fronting, confronting (not in Cic., Caes., or Sall.):(β).feminam scelestam te, adstans contra, contuor,
Plaut. Pers. 2, 2, 26:ut confidenter mihi contra adstitit,
id. Capt. 3, 5, 6; Lucr. 4, 223; 6, 929:signum contra, quoad longissume oculi ferebant, animo finivit,
Liv. 1, 18, 8:stat contra starique jubet,
Juv. 3, 290:stat contra dicitque tibi tua pagina Fures!
Mart. 1, 55, 12:ulmus erat contra,
in front of her, Ov. M. 14, 661:templa vides contra,
in front (of us), id. ib. 7, 587.—Of position in front of the enemy:contra conserta manu,
Plaut. Mil. 1, 1, 3: contra consistere, to make front against them, Caes. B. G. 2, 17.—Referring to things and places, over against (it), opposite (to it), on the opposite side (mostly post-Aug.):b.contra jacet Cancer patulam distentus in alvum,
Manil. 2, 253:posita contra Hispania,
Tac. Agr. 11:promuntorium quod contra procedit,
Plin. 4, 2, 3, § 6: relinquendae autem contra erunt vacuae tabellae, on the opposite side, i. e. of the leaf, Quint. 10, 3, 32: illo quaerente cur non decidant contra siti, the antipodes (cf. Cic. Ac. 2, 39, 123; v. II. A. 1. c. a), Plin. 2, 65, 65, § 161.—With the governing verb understood:arguam hanc vidisse apud te contra conservum meum,
face to face, Plaut. Mil. 2, 2, 91:jam omnia contra circaque hostium plena erant, Liv 5, 37, 8: eadem verba contra (i. e. ponuntur),
side by side, Quint. 9, 3, 36; Verg. A. 6, 23.—With verbs of motion, so as to be opposite to an object or face to face with a person, variously rendered.(α).Referring to persons:(β).accede ad me atque adi contra,
come right up to me, Plaut. Rud. 1, 4, 23; id. Bacch. 3, 6, 6: hostes crebri cadunt; nostri contra ingruunt, advance to their front (in Plaut. hostility is not implied in contra), id. Am. 1, 1, 84: quis nos pater aut cognatu' volet contra tueri, face to face, eye to eye, Enn. ap. Varr. L. L. 7, § 12 Mull. (Trag. Rel. v. 444 Rib.); Att. ap. Macr. S. 6, 1, 55 (Trag. Rel. v. 538 ib.):adspicedum contra me = contra adspice me,
Plaut. Most. 5, 1, 56 Lorenz ad lec.:contra adspicere,
id. Mil. 2, 1, 45:contra intueri,
Liv. 1, 16, 6; 9, 6, 8; Sen. Q. N. 1, 3, 6:cum veniret contra Marcianus,
Quint. 6, 3, 95; Plin. 9, 46, 70, § 152.—Of things:2.hic ubi sol radiis... Adversa fulsit nimborum aspergine contra,
Lucr. 6, 525; Cels. 8, 8, 1:quam (turrim) promoti contra validi asseres... perfregere,
Tac. H. 4, 30.—Reciprocally: oscula non pervenientia contra, not coming through (the wall) so as to meet, Ov. M. 4, 80.—Transf. to equivalents of weight, value, and price; so,(α).In Plaut. only in the colloq. phrases auro contra, aurichalco contra, and contra auro (sc. posito); lit., for gold placed against; cf.:(β).aes contrarium, s. v. contrarius: (servus) non carus'st auro contra,
at his weight in gold, Plaut. Ep. 3, 3, 30: jam auro contra constat filius, id. Truc. 2, 6, 57 (Speng. aurichalco): auro contra cedo modestum amatorem! A me aurum accipe. Pa. Cedo mihi contra aurichalco quoi ego sano serviam, id. Curc. 1, 3, 45 sq.; id. Mil. 3, 1, 63; 4, 2, 85; id. Ps. 2, 3, 23.—In post-Aug. prose (very rare):3.at si aquae et ejus rei quam contra pensabis par pondus erit, nec pessum ibit, nec exstabit, etc.,
Sen. Q. N. 3, 25, 5.—Of reciprocal actions, = vicissim, in turn, in return, back, on my, his, etc., part, likewise, counter-.(α).In gen.:(β).te ut deludam contra, lusorem meum,
Plaut. Am. 2, 2, 71:quae me amat, quam ego contra amo,
id. Merc. 5. 2, 77; id. Cist. 1, 1, 96; id. Trin. 4, 2, 55; id. As. 2, 2, 110:qui arguat se, eum contra vincat jurejurando suo,
make a victorious counter-charge, id. Mil. 2, 2, 37:si laudabit haec Illius formam, tu hujus contra (i. e. lauda),
Ter. Eun. 3, 1, 54:audi nunc contra jam,
listen in turn, id. Phorm. 4, 4, 18; id. Ad. 5, 4, 23:at tu mihi contra nunc videre fortunatus, Phaedria, Cui, etc.,
you likewise seem fortunate to me, id. Phorm. 1, 3, 21:Mettius Tullo gratulatur, contra Tullus Mettium benigne alloquitur,
Liv. 1, 28, 1:contra ut me diligat illa,
Cat. 76. 23; Hor. S. 1, 3, 27 Orell. ad loc.—Hence, with ellipsis of inquit, = respondit:cui latrans contra senex,
Phaedr. 5, 10, 7:scietis, inquam, etc., contra Nigrinus: ad quem missi sunt? ego, etc.,
Plin. Ep. 7, 6, 4.—Rarely with inquit, etc., expressed: at ille contra, renidens, Audi, inquit, discipule, etc.,
Gell. 15, 9, 9; cf.:contra talia reddit,
Claud. B. Gild. 379.—With dat. pers.:(γ).consulo quem dolum doloso contra conservo parem,
Plaut. Mil. 2, 2, 45:facere contra huic aegre,
Ter. Eun. 4, 1, 10:hiscine contra insidiabere?
id. Hec. 1. 1, 13:tibi contra gratiam Referre,
id. ib. 4, 2, 7.—With item:(δ).item a me contra factum est,
Plaut. Aul. prol. 20:puellam senex Amat et item contra filius,
id. Cas. prol. 49; id. Pers. 5, 2, 36; id. Am. 1, 1, 67; Ter. Ad. 1, 1, 25.—Combining a reciprocal with a local relation (A. 1. a. a, and b. a): contra carinantes verba, exchanging abusive words ( face to face), Enn. ap. Serv. ad Verg. A. 8, 361 (Ann. v. 181 Vahl.): tubae utrimque contra canunt;(ε).Consonat terra,
Plaut. Am. 1, 1, 73; 1, 1, 86:confer gradum Contra pariter,
id. Ps. 2, 4, 18; id. Truc. 1, 2, 28:video amicam... Ubi contra adspexit me, etc.,
id. Mil. 2, 1, 45; Verg. E. 7, 8; cf. Lucr. 4, 243:vesper adest, juvenes consurgite!... Cernitis, innuptae, juvenes? consurgite contra!
Cat. 62, 6.—Implying also opposition: Pe. Conpellabo. Ph. Orationis aciem contra conferam, Plaut. Ep. 4, 1, 20:B.si scias quod donum huic dono contra comparet,
what counter gift, Ter. Eun. 2, 3, 63: quod Scipio postulavit... ut, etc. Et quod contra collega postulavit ne, etc., Annal. Trib. Pleb. ap. Gell. 7 (6), 19, 5:si vobis aequa et honesta postulatio videtur, ego contra brevem postulationem adfero,
Cic. Rosc. Am. 2, 7; Nep. Epam. 6, 1;Auct. B. Alex. 24: illo licente contra liceri audeat nemo,
to bid in opposition, Caes. B. G. 1, 18; Liv. 4, 53, 6:agedum pauca accipe contra,
Hor. S. 1, 4, 38.—So in battle:Numidae... Romanorum ordines conturbare... neque contra feriundi copia erat,
Sall. J. 50, 4; and in law: et ab eo is qui adoptat vindicat... et illo contra non vindicante, etc., Gai Inst. 1, 134; 2, 24.—Esp. in replies:oratio contra a Demosthene pro Ctesiphonte edita,
Cic. de Or. 3, 56, 213:dicit accusator haec: primum, etc.... quid contra reus?
id. Clu. 30, 81; id. Fin. 5, 22, 63; Curt. 4, 1, 10; 7, 9, 1.Of opposition, strife, etc., against; constr. absol., with dat., and ne, quominus or quin.1.Of physical exertion.(α).Lit.:(β).concurrunt... aetheriae nubes contra pugnantibu' ventis,
struggling against each other, Lucr. 6. 98:nec nos obniti contra... Sufficimus,
bear up, battle against, Verg. A. 5, 21; Ov. M. 9, 50; 2, 434:at ille contra nititur,
resists, Plin. 2, 38, 38, § 103; 7, 20, 19, § 82:pars remigum, tamquam imperitia... officia nautarum impediebant. Mox contra tendere,
rowed in an opposite direction, Tac. H. 4, 16.—Trop.:2.te rogo ne contrahas ac demittas animum, neque te obrui tamquam fluctu... sinas, contraque erigas ac resistas,
Cic. Q. Fr. 1, 1, 1, § 4:et torrens judicem vel nitentem contra feret, cogatque ire qua rapiet,
Quint. 12, 10, 61.— With ne: vi contra niti, ne advorsus eum fiat, Cato ap. Gell. 7 (6), 3, 16.—With quominus, Lucr. 1, 780.—Of mental exertion:3.si tibi vera videntur, Dede manus, aut, si falsum est, accingere contra,
arm yourself against them, Lucr. 2, 1043; 2, 280. —With dat.:siti contra... pugnandum,
Cels. 4, 2 fin. —Of hostile opposition in gen.(α).Lit.:(β).quod animadversum est in eo qui contra omni ratione pugnarunt, non debeo reprehendere,
who made opposition in every way, Cic. Rosc. Am. 47, 137; id. Verr. 2, 2, 43, § 107:contra etiam aliquid abs te profectum ex multis audivi,
something inimical, id. Fam. 5, 5, 2.—Trop.:4.aut alio quovis (sc. colore) qui contra pugnet et obstet,
Lucr. 2, 794; 2, 868.—Of warfare.(α).Lit.:(β).ut eos adversarios existimemus qui arma contra ferant,
Cic. Off. 1, 25, 87; 1, 12, 37; Vell. 2, 28, 4; cf.:quid quod exercitum contra duxit?
Auct. Her. 4, 16, 23:ut si qua ex parte obviam contra veniretur, acie instructa depugnarent,
if they should be attacked by an open charge, Caes. B. G. 7, 28:issentque confestim ad urbem ni venire contra exercitum... audissent,
Liv. 7, 39, 17:cum Romanae legiones contra direxerint,
would oppose their march, Tac. H. 4, 58; id. A. 6, 44.—With dat.:et huic contra itum ad amnem Erinden,
Tac. A. 11, 10.—Trop.:5.quod ubi viderunt corvi, contra auxiliantur, velut adversus communem hostem,
Plin. 10, 74, 95, § 205.—Of legal contests.(α).With verbs of saying; v. 9. a.—(β).Venire contra, of any legal act with the intention to hurt the adversary:(γ).quid? si omnium mortalium Sthenio nemo inimicior quam hic C. Claudius... fuit? si de litteris corruptis contra venit, etc.?
if he made a charge of forgery against him? Cic. Verr. 2, 2, 43, § 107; cf. II. B. c. b.—On the part of the adversary:(δ).inveniendum contra est, quo distet haec causa a ceteris,
Quint. 5, 10, 114; 9, 2, 35; 12, 8, 10.—Of judgments against the parties or against opinions:6.ne spoliaret fama probatum hominem si contra judicasset,
given an adverse decision, Cic. Off. 3, 19, 77; cf. Val. Max. 7, 2, 4; Cic. Caecin. 24, 69.—Of literary opposition.(α).Mostly with verbs of saying; v. 9. a. g.—(β).With other verbs:7.astrologorum artem contra convincere tendit,
Lucr. 5, 728:contra nunc illud pone, etc.,
Sen. Ben. 7, 14, 6:habeat (liber meus) etiam quosdam qui contra sentiant et adversentur,
some dissentients and opponents, Quint. 3, 1, 5; 2, 17, 40; 3, 8, 69.—Of public and political opposition.(α).With verbs of saying; v. 9. a. d.—(β).With petere, to be a candidate for office in opposition to another:8.nihil enim supererat de quo certarent, nihil quod contra peterent,
no office was left for which to canvass against each other, Cic. Agr. 2, 33, 91:honores contra petere,
Quint. 6, 1, 17.—With ire, with dat., of an opposing vote in the senate (cf.:pedibus ire): sententia Cassii ut nemo unus contra ire ausus est, ita dissonae voces respondebant,
Tac. A. 14, 45.—Of violation of law, contracts, etc.: contra facere, or contra committere, to violate, transgress a law, etc.: leges esse non ex ejus qui contra commiserit utilitate, spectari oportere, not in the interest of the transgressor, Cic. Inv. 2, 48, 153:9.si quis sub hoc pacto vendiderit ancillam ne prostitueretur, et si contra factum esset,
and if the contract was violated, Dig. 18, 1, 56.—With verbs of saying, etc., contra dicere; less freq. disputare, disserere, pugnare, in the sense of dicere, and contra scribere (often contradico, in one word, in post-Aug. writers; esp. with dat.).a.Absol.(α).Contra dicere, to speak as counsel of the adversary, to plead his cause, in legal proceedings:(β).cum contra dicturus Hortensius esset,
would speak on the other side, Cic. Quint. 24, 77:hoc... contra dicente Cotta judicatum est,
id. Caecin. 33, 97:dixisse ut contra nemo videretur,
id. Brut. 53, 198: ut contra Crassus... exorsus est, began on the other side, id. ib. § 197.—Hence: qui contra dicit, the adversary or counsel of the adversary:contra autem qui dicet, similitudinem infirmare debebit,
Cic. Inv. 2, 50, 151; id. Part. Or. 21, 108.—In the same sense: agens contra: si nos... impares agentium contra ingeniis dixerimus, that we are unequal to the talents of our adversary's counsel, [p. 453] Quint. 4, 1, 8.—To make charges against (rare):(γ).si qui contra vellet dicere, usurum esse eum suo testimonio,
Cic. Clu. 48, 134:qua ratione nemo neque tum item fecerit, neque nunc contra dicat,
id. Quint. 29, 88; so,contra disputare, of objections to or against a witness: nihil contra disputabo priusquam dixerit,
id. Fl. 21, 51.—In gen., to speak on the other side of a question:(δ).fiebat autem ita, ut cum is qui audire vellet dixisset quid sibi videretur, tum ego contra dicerem,
Cic. Tusc. 1, 4, 8; id. Fin. 2, 1, 2; so,contra disputare and contra scribere,
id. Or. 1, 19, 85; Vitr. 3, 1, 6; Quint. 2, 17, 13; Dig. 9, 2, 21, § 1.—Hence: qui contra dicunt or disputant, the opponents:nec qui contra dicunt causam difficilem repellunt,
Cic. Fin. 3, 1, 2:ad coarguendos qui contra disputant,
to refule his opponents, Quint. 2, 15, 26.—To oppose or object to a proposition, motion, or petition:(ε). (ζ).quam palam principes dixerunt contra!
protested against it, Cic. Verr. 2, 5, 16, § 41; Caes. B. C. 1, 32; Cic. Clu. 47, 130.—With pugnare:cum decerneretur frequenti senatu, contra pugnante Pisone, etc.,
Cic. Att. 1, 14, 5:filius ejus incolumitatem optat: contradicit pater,
the father objects, Quint. 9, 2, 85; 9, 2, 83; Plin. ap. Gell. 9, 16, 5; Cic. Dom. 33, 87:contradicente nullo,
Suet. Caes. 20; Dig. 3, 3, 15.—Abl. absol. impers.:b.explorandum videtur an etiam contradicto aliquando judicio consuetudo firmata sit,
whether the custom has been confirmed by judgment upon a judicial contest, Dig. 1, 3, 34.—With acc. neutr. pron., to object, to make or raise an objection, to reply; esp. in legal proceedings:c.ego enim, te disputante, quid contra dicerem meditabar,
Cic. N. D. 3, 1, 1:ut contra si quid dicere velit non audiatur,
id. Fin. 5, 10, 27:aiebat illum primo sane diu multa contra (i. e. dixisse), ad extremum autem, etc.,
id. Att. 2, 22, 2.— Hence: quod contra dicitur, or quae contra dicuntur, the objections:ut et id quod intenderemus confirmare, et id quod contra diceretur refellere (possemus),
refute the objections, Cic. de Or. 1, 20, 90:quia neque reprehendi quae contra dicuntur possunt, etc.,
id. ib. 2, 81, 331; id. Inv. 2, 44, 127; Quint. 1, 2, 17.—In the same sense, as subst.: contrā dicta, orum, n. plur.:seu proposita confirmamus, sive contra dicta dissolvimus,
or refute the objections, Quint. 4, prooem. 6.—With acc. and inf.:dicitur contra, nullum esse testamentum,
the objection is made that there is no testament, Cic. Agr. 2, 6, 42.—With dat., written in one word (post-Aug.).(α).To oppose a person by speaking against his views:(β).solitum se etiam Thraseae contradicere,
to oppose even Thrasea, Tac. H. 2, 91:tibi,
Suet. Aug. 54:Curioni...,
id. Rhet. 1. —Hence of answers and replies in law: quid si filium testatoris heres ejus prohibuit? Huic contradici potest: ergo pietatis, etc., he may be answered by this plea, etc., Dig. 11, 7, 14, § 13.—And of advisory answers opposed to one's legal views:volenti mihi ream adulterii postulare eam, etc., contradictum est,
my views were disapproved, rejected, Dig. 48, 5, 11, § 10.—To oppose an opinion, with dat. of the thing:(γ).cum plures tantum sententiis aliorum contradicerent,
opposed the opinions, Tac. H. 1, 39.—To object to a motion or petition, with dat. of the petitioner:(δ).patrem qui damnavit optat ne is torqueatur: pater ei contradicit,
the father objects, Quint. 9, 2, 81:cum ambienti ut legibus solveretur multi contradicerent,
Suet. Caes. 18; Dig. 40, 5, 14; 40, 12, 33.—With dat. of the petition:(ε).preces erant, sed quibus contradici non posset,
which could not be denied, Tac. H. 4, 46 fin.; Dig. 3, 1, 1, § 2.—To contest the validity of a law (rare):(ζ).quibus (legibus) contradici potest,
Quint. 7, 7, 4.—To contradict an assertion (very rare):d.pro certis autem habemus... cuicunque adversarius non contradicit,
Quint. 5, 10, 13.—With quin, to object:C.praetor Samnitibus respondit... nec contra dici quin amicitia de integro reconcilietur,
there was no objection to a reconciliation, Liv. 8, 2, 2.To one's disadvantage; mostly predic. with esse, unfavorable, adverse, damaging (post-Aug.;D.but cf. II. B. 2.): ut eum qui responsurus est vel tacere, vel etiam invitum id quod sit contra cogat fateri,
Quint. 7, 3, 14:cum verba (legis) contra sint,
id. 7, 1, 49:sed experimentum contra fuit,
unsuccessful, Tac. H. 2, 97 fin.:ubi fortuna contra fuit,
id. ib. 3, 18:si fortuna contra daret,
should be unfavorable, id. ib. 1, 65 fin.; id. A. 15, 13.Of logical opposition, with negative force.1.Of a direct contrast.a.Predicatively, with esse, fieri, etc., the contrary, the opposite:b.quod fieri totum contra manifesta docet res,
but experience teaches that just the contrary is true, Lucr. 3, 686; 4, 1088:in stultitia contra est,
with fools the reverse is true, Cic. Clu. 31, 84:in hac quidem re vereor ne etiam contra (i. e. sit),
id. Att. 12, 46; id. Off. 1, 15, 49:quod contra est,
Sall. J. 85, 21:quis non credat, etc.? Contra autem est,
Sen. Q. N. 3, 25, 12; id. Ep. 7, 3; Dig. 37, 4, 4:contra fore si, etc.,
ib. 34, 2, 39, § 2:immo forsitan et contra (i. e. erit),
ib. 41, 3, 49:ego contra puto (i. e. esse),
Plin. Ep. 1, 20, 7; Lampr. Alex. Sev. 25.—With evenire, accidere, sentire, scribere, habere, etc.:c.utrumque contra accidit: istic enim bellum est exortum, hic pax consecuta,
of both the contrary has happened, Cic. Fam. 12, 18, 2; so Dig. 38, 2, 51:id ego contra puto (sc.: faciendum esse),
id. Att. 10, 8, 2:contra evenit in iis morbis,
Sen. Ep. 52, 7; Plin. 2, 65, 65, § 163:ego contra sentio,
Sen. Clem. 1, 15, 5; Sedig. ap. Gell. 15, 24, 4; Dig. 40, 2, 25:Proculus contra (sc. sentit),
ib. 35, 2, 1, § 14; 33, 7, 25:licet Celsus contra scribat,
ib. 9, 2, 21, § 1: contra probatur, Gai Inst. 2, 78; Dig. 33, 7, 12, § 34.—Very rarely referring to a term in the same clause:cujus disparem mitioremque naturam contra interpretabatur,
interpreted in an opposite sense, misinterpreted, misunderstood, Tac. H. 4, 86 fin. —Referring to a word or phrase in the same predicate.(α).To an adverb, in an opposite manner, otherwise, differently, not, etc.:(β).nam ad summam totius rei pertinet, caute an contra demonstrata res sit,
Cic. de Or. 2, 81, 330: quod viriliter animoque fit, id, etc.;quod contra, id turpe,
id. Off. 1, 27, 94:sit sapienter usus aut contra,
Quint. 2, 5, 15:lactuca locis apricis optume autumno ponitur, mediterraneis aut frigidis contra ( = pessime),
Col. 11, 3, 25.—To a predicative adjective, not, the opposite, the reverse, etc.:(γ).ut aliae (res) probabiles videantur aliae contra,
improbable, Cic. Ac. 2, 32, 103; id. Off. 2, 2, 7:quid est quod me impediat ea quae probabilia mihi videantur sequi, quae contra, improbare,
id. ib. 2, 2, 8; id. Or. 2, 31, 135; Quint. 4, 2, 52.—To a verbal predicate:(δ).an frater fratri exsistat heres, an contra ( = annon),
Dig. 34, 5, 19.—To a subject infinitive:(ε).laudare testem vel contra pertinet ad momentum judiciorum,
praising or censuring a witness, Quint. 3, 7, 2.—To a clause, translated by not or by a repetition of the clause with a negative:(ζ).quae secundum naturam essent, ea sumenda et quadam aestimatione dignanda docebat, contraque contraria,
those that were not, not, Cic. Ac. 1, 10, 36: quod cuidam aut sapiens videor quod una non jerim, aut felix fuisse;mihi contra,
id. Att. 9, 12, 4: an credibile est, incestum cum filia commissum? Et contra, veneficum in noverca, adulterum in luxurioso? and incredible, etc., Quint. 5, 10, 19; so Dig. 9, 1, 2, § 1.—To an attributive genitive:2.Marius cognoscere quid boni utrisque or contra esset (i. e. mali),
Sall. J. 88, 2:verum de origine laudis contraque perspiciemus suo tempore (i. e. vituperationis),
Quint. 2, 4, 21:alii a propositione accusatoris contraque loci oriuntur,
the accuser and the accused, id. 7, 2, 31;so in several titles of the Digests, as Depositi vel contra, = actio depositi, vel contraria actio depositarii,
Dig. 16, 3 tit.; so ib. 16, 17, 1; 16, 13, 6; 16, 13, 7.—Reversing the relation of terms in the preceding sentence, the reverse, conversely, vice versa, etc.a.With its own predicate: saepe... corpus aegret, Cum tamen ex alia laetamur parte latenti;b.Et retro fit uti contra sit saepe vicissim, Cum miser ex animo laetatur corpore toto,
Lucr. 3, 108: illa altera argumentatio, quasi retro et contra, prius sumit, etc., ( proceeding), so to speak, backward and in inverted order, Cic. Part. Or. 13, 46: neque illud ignoro, etc.; sed non idem accidit contra, but the converse is not true, Quint. 8, 6, 3; Gell. 4, 2, 5: ut vocabula verbis, verba rursus adverbiis, nomina appositis et pronominibus essent priora. Nam fit contra quoque frequenter non indecore. for often, not inelegantly, the order is reversed, Quint. 9, 4, 24:quae etiam contra valent,
i. e. if the terms are reversed, id. 3, 7, 25; 9, 2, 49; 8, 6, 25; 9, 4, 72.—Belonging to the same predicate:E.ut quidque erit dicendum ita dicet, nec satura jejune, nec grandia minute, nec item contra,
Cic. Or. 36, 123:cum emtor venditori, vel contra, heres exstitit,
Dig. 35, 2, 48:in quibus patrium pro possessivo dicitur, vel contra,
Quint. 1, 5, 45; 5, 10, 71:junguntur autem aut ex nostro et peregrino, ut biclinium, aut contra, ut epitogium et Anticato,
id. 1, 5, 68:ut capras in montosis potius locis quam in herbidis (pascar), equas contra,
but with mares the reverse is the case, Varr. R. R. 2, 1, 16:itaque ille dicere melius quam praecipere, nos contra fortasse possumus,
Cic. Or. 42, 143:qua collegi solent ex his quae faciunt ea quae faciuntur, aut contra,
or vice versa, Quint. 5, 10, 80; Dig. 14, 1, 1, § 12; 48, 5, 23, § 4.In logical antithesis of clauses with a merely rhet. force, on the contrary, on the other hand, vice versa; sometimes almost = sed or autem (freq.).1.In independent clauses.a.Opposing persons or parties: fortunam insanam esse... perhibent philosophi... Sunt autem alii philosophi qui contra Fortunam negant ullam exstare, Pac. ap. Auct. Her. 2, 23, 36 (Trag. Rel. v. 372 Rib.); Caecil. ap. Cic. Tusc. 4, 32, 68; Varr. R. R. 1, 8, 1:b.ego etiam quae tu sine Verre commisisti Verri crimini daturus sum... Tu, contra, ne quae ille quidem fecit, obicies,
Cic. Div. in Caecil. 11, 35:ego contra ostendo, non modo nihil fecisse Sex. Roscium, sed, etc.,
id. Rosc. Am. 29, 79; id. Phil. 8, 3, 8; id. Off. 1, 30, 108; id. Fin. 5, 22, 62:in Italia bellum gerimus, in sede ac solo nostro... Hannibal contra in aliena, in hostili est terra,
Liv. 22, 39, 13; 21, 50, 2; 3, 15, 2; 6, 7, 4; 9, 35, 4 et saep.; Nep. Alcib. 8, 1; Vell. 2, 31, 4; Sen. Ep. 9, 14; id. Ira, 2, 33, 6; Plin. 35, 10, 37, § 113; Tac. H. 3, 84; 3, 57; Suet. Tib. 2; id. Vit. 2; Just. 2, 1, 10; 8, 4, 11:contra mercator, navim jactantibus austris Militia est potior?
Hor. S. 1, 1, 6; 1, 2, 30; 1, 3, 27; Prop. 2, 1, 45; 2, 23, 13 (3, 17, 3); Sen. Hippol. 214;so with versa vice: barbarae gentes (Alexandrum) non ut hostem, sed ut parentem luxerunt... Contra Macedones versa vice non ut civem, sed ut hostem amissum gaudebant,
Just. 13, 1, 7.—Introducing a secondary or parallel opposition of thought: in loco umidiore far potius serunt quam triticum;2.contra in aridiore hordeum potius quam far,
Varr. R. R. 1, 9, 4; 1, 1, 47: si nihil esset quod inane vocaret, Omne foret solidum;nisi contra corpora certe Essent, etc., Omne quod est spatium vacuum constaret inane,
Lucr. 1, 521; 4, 348; cf.:justa omnia decora sunt, injusta contra, ut turpia, sic indecora,
Cic. Off. 1, 27, 94; id. N. D. 2, 15, 41; id. de Or. 3, 33, 136; id. Quint. 30, 93: id. Off. 3, 21, 84; id. Leg. 2, 1, 2: facilem esse rem... si modo unum omnes sentiant; contra in dissensione nullam se salutem perspicere, Caes. B. G, 5, 31; Liv. 25, 30, 3; Sen. Ben. 1, 5, 2; Plin. 12, 19, 42, § 92; 11, 14, 14, § 35; Suet. Caes. 73; Gell. 1, 4, 5:si male rem gerere insani est, contra bene, sani,
Hor. S. 2, 3, 74.—In opposition to a dependent clause:3.ut hi miseri, sic contra illi beati quos, etc.,
Cic. Tusc. 5, 6, 16; so id. de Or. 1, 45, 198; Quint. 9, 3, 39:cui ego rei tantum abest ut impedimento sim, ut contra te M. Manli adhorter, etc.,
Liv. 6, 15, 5; 6, 31, 4:cum virtus adeo neminem spe ac pollicitatione corrumpat, ut contra in se inpendere jubeat, ac, etc.,
Sen. Ben. 4, 1, 2: aut igitur negemus quidquam ratione confici, cum contra nihil sine ratione recte fieri possit, aut, etc., whereas on the contrary, etc., Cic. Tusc. 4, 38, 84; cf.:at contra,
Lucr. 2, 392.—With co-ordinate conjunctions.a.Copulative, et contra or contraque (never with ac or atque); also nec contra (rare), and on the other hand.(α).With reference to a reason or conclusion, after nam, enim, cum, or itaque: nam et ratione uti... omnique in re quid sit veri videre et tueri decet, contraque falli [p. 454]... tam dedecet quam, etc., Cic. Off. 1, 27, 94:(β).malus est enim custos... metus, contraque benevolentia fidelis,
id. ib. 2, 7, 23:cum reficiat animos varietas ipsa, contraque sit aliquanto difficilius in labore uno perseverare,
Quint. 1, 12, 4; 3, 8, 32; 8, 6, 20:itaque in probris maxime in promptu est, si quid tale dici potest, etc. Contraque in laudibus, etc.,
Cic. Off. 1, 18, 61; cf. Suet. Calig. 51; so with nec:nam nec comoedia cothurnis assurgit, nec contra tragoedia socculo ingreditur,
Quint. 10, 2, 22.—With contrasted examples or illustrations, often after ut or sic:(γ).audivi ex majoribus natu, hoc idem fuisse in P. Scipione Nasica, contraque patrem ejus... nullam comitatem habuisse sermonis,
Cic. Off. 1, 30, 109:ut suspitionibus credi oportere, et contra suspitionibus credi non oportere,
id. Inv. 2, 15, 48; Quint. 8, 4, 1; 5, 10, 48; 9, 3, 7; 9, 4, 52; 11, 1, 14; Sen. Ep. 82, 14; Dig. 17, 1, 22, § 4.—With contrasted actions, assumptions, etc.:(δ).atque utinam qui ubique sunt propugnatores hujus imperii possent in hanc civitatem venire, et contra oppugnatores rei publicae de civitate exterminari!
Cic. Balb. 22, 51:domo pignori data, et area ejus tenebitur... et contra jus soli sequitur aedificium,
Dig. 13, 7, 21:equo et asina genitos mares, hinnos antiqui vocabant: contraque mulos quos asini et equae generassent,
Plin. 8, 44, 69, § 17: ceterum potest ex lege quidem esse judicium, sed legitimum non esse, et contra ex lege non esse, sed legitimum esse, Gai Inst. 4, 109; Plin. 2, 65, 65, § 161; 35, 15, 5, § 183.—After a negative clause, affirming the opposite idea, et contra or contraque, but on the contrary:b.in quo (consulatu) ego imperavi nihil, et contra patribus conscriptis et bonis omnibus parui,
Cic. Sull. 7, 21:nunc vero cum ne pulsus quidem ita sim ut superare non possim, contraque a populo Romano semper sim defensus, etc.,
id. Dom. 33, 88; id. Fin. 2, 17, 55; id. Marcell. 6, 20; so,et contra,
Suet. Tit. 7.—With adversative conjunctions, at contra, sed contra, contra autem, contra vero (not verum contra, nor contra tamen).(α).At contra (freq.), merely a strengthened contra (v. 1. supra): huc accedit uti mellis lactisque liquores Jucundo sensu linguae tractentur in ore;(β).At contra taetri absinthi natura... foedo pertorqueat ora sapore,
Lucr. 2, 400:cogunt,
id. 2, 74; 1, 366; 2, 235 et saep.: nos qui domi sumus, tibi beati videmur;at contra nobis tu quidem... prae nobis beatus,
Cic. Fam. 4, 4, 2; id. Tusc. 1, 3, 5; id. Rosc. Am. 45, 131; id. Verr. 2, 5, 26, § 66; Sall. J. 36, 2; 4, 7; 15, 3; id. C. 12, 5:ideo siccas aiunt Aethiopiae solitudines... At contra constat Germaniam abundare rivis,
Sen. Q. N. 3, 6, 2; 1, 3, 1; id. Ep. 100, 7; Plin. 7, 53, 54, § 186; Suet. Galb. 15; Tac. A. 4, 28.—Sed contra, after a negative sentence (class.):(γ).non quo acui ingenia adulescentium nollem, sed contra ingenia obtundi nolui,
Cic. de Or. 3, 24, 93; id. Att. 9, 15, 3; id. Ac. 1, 10, 35; id. Fl. 11, 26:arma populi Romani non liberis servitutem, sed contra servientibus libertatem adferre,
Liv. 45, 18, 1:tu ne cede malis, sed contra audentior ito,
Verg. A. 6, 95; Plin. Ep. 1, 10, 12.—PostAug. also without a preceding negation:obiisse nostro Laium scelere autumant superi inferique: sed animus contra innocens... negat,
Sen. Oedip. 765; Symm. Ep. 6, 81.—Contra autem (rare;(δ).in Cic. only where different subjects have contrasted predicates in dependent clauses): quia pacis est insigne toga, contra autem arma tumultus atque belli,
Cic. Pis. 30, 73.—In later writers = contra alone:sub septemtrione aedificia... conversa ad calidas partes oportere fieri videntur. Contra autem sub impetu solis meridiani regionibus conversa ad septemtrionem... sunt facienda,
Vitr. 6, 1, 2; Gell. 14, 2, 19; Dig. 7, 1, 25, § 3; 34, 3, 25.—Contra vero (very rare;(ε).not in Cic.), used for contra: contra vero quercus infinitam habet aeternitatem,
Vitr. 2, 9, 8; 6, 1, 3; Cels. 3, 6 fin. —Atqui contra, App. Mag. p. 287, 24.—c.With disjunctive conjunctions, aut contra, vel contra, seu contra, or on the contrary, or conversely (always without change of subject).(α).Aut contra:(β).num aut scriptum neget, aut contra factum infitietur?
Cic. Part. Or. 38, 133: quae (mens) aut languescit... aut contra tumescit, etc., Quint. 1, 2, 18:si imbres defuere, aut contra abundavere,
Plin. 17, 24, 37, § 228.—Vel contra:(γ).hinc enim quaestiones oriuntur: Injuriam fecisti, sed quia magistratus, majestatis actio est? Vel contra: Licuit... quia magistratus?
Quint. 5, 10, 40; 9, 4, 96; Suet. Galb. 3; Dig. 35, 2, 56, § 4; 8, 4, 6.—Seu contra:d.seu tristis veniam, seu contra laetus amicis,
Prop. 1, 11, 25.—With causal conjunctions, nam contra (very rare;4.never contra enim): falso queritur de natura sua genus humanum quod, etc. Nam contra, reputando, neque majus aliud, neque praestabilius invenies,
Sall. J. 1, 1; Quint. 1, 1, 1; 9, 2, 23. —In late Lat., e contra (also one word, ēcontrā) = contra,(α).In the meaning, the contrary (D. 1.):(β).aliis vero econtra videtur,
Hier. Ep. 12.—Et econtra = et contra (E. 3. a.):5.honestiorum provectu et econtra suppliciis,
Aur. Vict. Caes. 39, 45.—For quod contra, v. II. E. 1. c.—With emphatic particles.a.Quin contra, nay on the contrary, opposing an affirmative sentence to a preceding negative statement (quin etiam amplifies without opposition; sed contra opposes without amplification; quin contra both opposes and amplifies);b.not before Livy: num qui enim socordius rempublicam administrari post Calvi tribunatum... quam? etc. Quin contra patricios aliquot damnatos... neminem plebeium,
Liv. 6, 37, 8; 31, 31, 9; 35, 26, 10; 37, 15, 3.—Immo contra (post-Aug.).(α).= no, on the contrary, refuting opinions, after questions and in the form of a dialogue:(β).existimas nunc me detrahere tibi multas voluptates?... Immo contra, nolo tibi umquam deesse laetitiam,
Sen. Ep. 23, 3; Dig. 33, 7, 5; 33, 7, 29.—= sed contra, but on the contrary:c.proinde ne submiseris te, immo contra fige stabilem gradum,
Sen. Cons. Marc. 5, 6; id. Cons. Polyb. 15, 2; cf. prep.:immo contra ea,
Liv. 41, 24, 8; cf. II. E. 1. b. infra.—Item contra = an emphatic et contra (very rare):F.quoniam... beate vivere alii in alio, vos in voluptate ponitis, item contra miseriam in dolore, etc.,
Cic. Fin. 2, 27, 86; cf. I. A. 3. g supra.With a comparative clause introduced by ac, atque, or quam, representing a logical or moral opposition (contra atque debuit = non ita ut debuit; cf. Cic. Or. 3, 19, 70); cf. prep., II. C. 3. g, and II. E. 2. infra.1.Of logical opposition, contrary to, different from, otherwise than; in the best prose only with atque or ac.(α).With atque:(β).item, contra atque apud nos, fieri ad Elephantinem ut neque ficus neque vites amittant folia,
Varr. R. R. 1, 7, 6:simulacrum Jovis, contra atque ante fuerat, ad orientem convertere,
Cic. Cat. 3, 8, 20; id. Sull. 24, 69:judicium suscepturos contra atque omnis Italia populusque Romanus judicavisset,
Caes. B. C. 3, 12; id. B. G. 4, 13; Plin. 12, 19, 43, § 95.—With ac:(γ).itaque contra est ac dicitis,
Cic. Fin. 4, 15, 41:vides, omnia fere contra ac dicta sint evenisse,
id. Div. 2, 24, 53; so id. Verr. 2, 4, 6, § 11; id. Or. 40, 137:cum contra ac Deiotarus sensit victoria belli judicaret,
id. Phil. 11, 13, 34:Petreius ubi videt, Catilinam, contra ac ratus erat, magna vi tendere, etc.,
Sall. C. 60, 5.—With ac and atque:(δ).si denique aliquid non contra ac liceret factum diceretur, sed contra atque oporteret,
Cic. Balb. 3, 7.—With quam (post-Aug.):2.cui contra quam proposuerat aliqua cesserunt,
Sen. Ira, 3, 6, 5; Plin. 10, 53, 74, § 149; 11, 21, 24, § 72; Gell. 6 (7), 8, 6:contra quam licet,
id. 1, 3, 19; Sil. 15, 107.—Of moral opposition of acts contrary to rules and principles (cf. II. 3. g infra); so always with quam:II.mater Aviti, generi sui, contra quam fas erat, amore capta,
contrary to the divine law, Cic. Clu. 5, 12:ut senatus, contra quam ipse censuisset, ad vestitum rediret,
contrary to its own resolution, id. Pis. 8, 18:contra quam ista causa postulasset,
id. Caecin. 24, 67:contra quam sanctum legibus est,
Liv. 30, 19, 9; Cic. Leg. 2, 5, 11; id. Q. Fr. 1, 1, 1, § 2; id. Dom. 46, 122:contraque faciunt quam polliceri videntur,
Auct. Her. 4, 3, 6; Cic. de Or. 2, 20, 86.Prep. with acc., before, against, facing, towards, opposite to, contrary to (acc. to many scholars not ante-class.; cf. Hand, Turs. II. p. 108; but found Plaut. Ps. 1, 2, 24 Fleck., a line omitted by Lorenz as a gloss; id. Pers. 1, 1, 13 Ritschl; Att. ap. Non. p. 469, 15, or Trag. Rel. v. 476 Rib.; cf. also Plaut. Poen. 5, 6, 18; Cato, R. R. 18, 1, and v. I. A. 1. a. b, and I. A. 1. b. a supra).A.Local uses.1.Opposite, over against, facing.a.Of countries and places (mostly of those separated by water;b.adversus and e regione mostly of places opposite by land): insulae natura triquetra, cujus unum latus est contra Galliam,
Caes. B. G. 5, 13; 3, 9; 4, 20:ad insulam quae est contra Massiliam,
id. B. C. 1, 56; 3, 23:Rhodios, pacatis contra insulam suam terris, etc.,
Liv. 37, 15, 7; 3, 26, 8:Carthago Italiam contra,
Verg. A. 1, 13; 5, 124; Ov. M. 14, 17:insulae quae contra Tauri promuntorium inopportune navigantibus objacent, Chelidoniae nominantur,
Mel. 2, 7; Plin. 3, 26, 30, § 151; 6, 28, 32, § 152; 5, 7, 7, § 41; Tac. A. 3, 1; id. H. 2, 17.—Of the heavenly bodies:c.donique (luna) eum (sc. solem) contra pleno bene lumine fulsit,
Lucr. 5, 708:contra Volucris rostrum posita est Lyra,
Vitr. 9, 4, 5; Sen. Q. N. 1, 5, 9; 1, 8, 3; Plin. 2, 31, 31, § 99; 5, 10, 10, § 56.—So, tertium (latus Britanniae) est contra septem triones, opposite ( facing); hence, contra meridiem and contra ortus (instead of ad or adversus meridiem, etc.), facing the south and east, Plin. 6, 24, 24, § 85; 17, 2, 2, § 22. —So of a person standing in the sunlight:cum minima umbra (i. e. a sole) contra medium fiet hominem,
Plin. 18, 33, 76, § 327; cf.:contra mediam faciem meridies erit,
id. 18, 33, 76, § 326.—Of opposite ends of a line.(α).Of the diameter of the earth: esse e regione nobis e contraria parte terrae qui adversis vestigiis stent contra nostra vestigia, quos antipodas vocatis, Cic. Ac. 2, 39, 123.—(β).Of a line drawn:d.contra autem E littera I erit ubi secat circinationem linea,
opposite the point E will be the letter I, Vitr. 9, 7, 4.—Of buildings, etc.:e.contra hoc aviarium est aliud minus in quo quae mortuae sunt aves curator servare solet,
Varr. R. R. 3, 5, 5; Vitr. 5, 6, 3; 3, 5, 15:(statuam) quae fuerit contra Jovis Statoris aedem in vestibulo Superbi domus,
Plin. 34, 6, 13, § 29:contra medium fere porticum diaeta paulum recedit,
Plin. Ep. 5, 6, 20; 2, 17, 5; Suet. Aug. 44.—Of places on the human body:2.id quod contra stomachum est,
Cels. 4, 5 (4, 12 med.); 7, 7;4, 20 (13).—Of the direction of the intestines, etc.: ea... contra medium alvum orsa,
Cels. 4, 1 fin. —Of actions, opposite, towards, against, facing (syn.:a.adversus, ad, e regione,
Caes. B. G. 7, 61).In gen.:b.quamvis subito... quamque Rem contra speculum ponas, apparet imago,
Lucr. 4, 156: Democritus... clipeum constituit contra exortum Hyperionis, Laber. ap. Gell. 10, 17, 4:et contra magnum potes hos (i.e. oculos) attollere solem, Nec tremis...?
Prop. 1, 15, 37; Col. 7, 3, 8:rex constiterat contra pedites,
Curt. 10, 9, 13; 9, 5, 1:ne contra septentrionem paveris,
Plin. 18, 33, 76, § 330; 28, 6, 19, § 69:contra solem varie refulgens,
placed in the sun, id. 37, 10, 63, § 173; 10, 54, 75, § 151; 37, 6, 22, § 83;37, 7, 25, § 95: cum terrestres volucres contra aquam clangores dabunt,
id. 18, 35, 87, § 363; 19, 8, 39, § 131.—Dependent on verbs of motion (very rare without the idea of hostility):c.(Dinocrates) incessit contra tribunal regis jus dicentis,
towards, Vitr. 2, praef. 1.—So trop., of actions done for a purpose:lege Cornelia de sicariis tenetur qui, cum in magistratu esset, eorum quid fecerit contra hominis necem quod legibus permissum non sit,
Dig. 48, 8, 4.—Appositively, with the predicate: (elephanti) tanta narratur clementia contra minus validos, ut, etc., if fronting weaker animals, if brought in contact with them (not to be connected with clementia), Plin. 8, 7, 7, § 23.—Similarly: dum... fidens non est contra feram, if fronting the animal (not dependent on fidens), Plin. 8, 16, 21, § 57.—d.Against an opposing action, etc.:e.contra vim atque impetum fluminis conversa,
Caes. B. G. 4, 17, 5:cum plateae contra directos ventos erunt conformatae,
Vitr. 1, 6, 8:ut contra ventum gregem pascamus,
Col. 7, 3, 12; Sen. Q. N. 2, 31, 2; Plin. 29, 3, 12, § 52; 17, 2, 2, § 21; 8, 16, 21, § 54:contra fluminum impetus aggeribus,
id. 35, 14, 48, § 169:capite in sole contra pilum peruncto,
id. 27, 4, 5, § 17; 18, 35, 88, § 364; Varr. ap. Plin. 7, 20, 19, § 83; Sil. 14, 352; Dig. 9, 2, 29, § 4. [p. 455] — Trop.:contra fortunam tenendus est cursus,
Sen. Prov. 5, 9.—Prov.:contra stimulum calces,
kick against the pricks, Isid. Orig. 1, 36, 28 (al. calcitres); cf. Amm. 18, 5, 1.—Of local actions with hostile intent.(α).Lit.:(β).quae vis Coclitem contra omnes hostium copias tenuit?
Cic. Par. 1, 2, 12:Pompeium Cartejae receptum scribis: jam igitur contra hunc exercitum (sc. constitit),
id. Att. 15, 20, 3:pertimescam, credo, ne mihi non liceat contra vos in contione consistere,
to face you, id. Agr. 1, 8, 25; Lepidus ap. Cic. Fam. 10, 34, 1; Caes. B. C. 1, 26:a fronte contra hostem pedum quindecim fossam fieri jussit,
id. ib. 1, 41; 1, 42; id. B. G. 7, 62:Tullus adversus Veientem hostem derigit suos: Albanos contra legionem Fidenatium collocat,
Liv. 1, 27, 5; 24, 41, 5; 38, 4, 5; Verg. A. 12, 279; Front. Strat. 2, 2, 13; 2, 3, 17.—Appositively, with a local verb understood:terribilis haec contra fugientes belua est, fugax contra insequentes,
i. e. if fronting, if placed opposite, Plin. 8, 25, 38, § 92.—Trop.:f.castra sunt in Italia contra populum Romanum in Etruriae faucibus collocata,
Cic. Cat. 1, 2, 5; id. Mil. 1, 2; Quint. 7, 7, 5:tum contra hanc Romam illa altera Roma quaeretur,
will be as a rival against this Rome, Cic. Agr. 2, 22, 86:cui rationi contra homines barbaros atque imperitos locus fuisset, hac ne ipsum quidem sperare, etc.,
Caes. B. G. 1, 40:(Cicero) plerumque contra inimicos atque obtrectatores plus vindicat sibi,
when fronting adversaries, Quint. 11, 1, 23.—In partic.(α).Stare contra aliquem (opp. stare ab aliquo); usu. implying hostility; mostly trop., to stand against, to be arrayed against, to face, oppose:(β).quod contra hoc exemplum nulla staret eorum ratio,
Auct. Her. 4, 5, 7:contra populi studium,
Cic. Brut. 34, 126:contra civium perditorum... dementiam a senatu et a bonorum causa,
id. ib. 79, 273; so,a mendacio contra veritatem,
id. Inv. 1, 3, 4:contra cives in acie,
id. Att. 16, 11, 2:et adversi contra stetit ora juvenci,
opposite, Verg. A. 5, 477; 5, 414:haec enim (ratio) sola... stat contra fortunam,
Sen. Ep. 14, 4, 2: contra leonem etiam stetit, fronted, i. e. hunted, Spart. Carac. 5 fin. —Contra aliquem ire:3.aut saevos Libyae contra ire leones,
Stat. Th. 9, 16.— Trop.:uti contra injurias armati eatis,
Sall. J. 31, 6:interritus (sapiens) et contra illa (mala) ibit et inter illa,
Sen. Ep. 59, 8; cf.: contra venire, II. B. 1. c. b infra, and v. also II. B. 2. b. and II. B. 1. b. infra.—Transf.,a.To persons placed together for comparison:b.C. vero Caesar, si foro tantum vacasset, non alius ex nostris contra Ciceronem nominaretur,
Quint. 10, 1, 114:CORONATO CONTRA OMNES SCAENICOS,
Inscr. Grut. p. 331, n. 4.—To things compared, as if weighed against each other as to their value, strength, etc.(α).Lit. (very rare):(β).quamcunque vis rem expende, et contra aquam statue... Si gravior est, leviorem rem... feret, etc.,
Sen. Q. N. 3, 25, 5.—Prop.:c.cujus (i. e. generis humani) causa videtur cuncta alia genuisse natura, magna saeva mercede contra tanta sua munera,
Plin. 7, 1, 1, § 1:qui amicus esse coepit quia expedit, placebit ei aliquod pretium contra amicitiam,
Sen. Ep. 9, 9:numquam ulli fortiores cives fuerunt quam qui ausi sunt eum contra tantas opes ejus... condemnare,
Cic. Fam. 7, 2, 3:tantum studium bonorum in me exstitisse, contra incredibilem contentionem clarissimi et potentissimi viri,
id. ib. 7, 2, 2; Planc. ap. Cic. Fam. 10, 9, 3:nomen prorogans nostrum et memoriam extendens contra brevitatem aevi,
as a compensation for, Plin. 2, 63, 63, § 154.—So esp., valere contra, to weigh against, counterbalance, avail or prevail against: non vereor ne meae vitae modestia parum valitura sit contra falsos rumores, Matius ap. Cic. Fam. 11, 28, 8:(illa facta) pro periculo potius quam contra salutem valere debere,
Cic. Part. Or. 35, 120; id. Off. 3, 29, 104:contrane lucrum nil valere Pauperis ingenium?
Hor. Epod. 11, 11; Sen. Ben. 4, 15, 1; id. Cons. Helv. 5, 5; so,robur habere contra: si contra unamquamlibet partem fortunae satis tibi roboris est,
id. ib. 13, 2;so of counterchecks: in Creta decem qui cosmoe vocantur, ut contra consulare imperium tribuni plebis, sic illi contra vim regiam constituti,
Cic. Rep. 2, 33, 58.—Of antidotes: cimicum natura contra serpentium morsus valere dicitur, item contra venena omnia, Plin. 29, 4, 17, § 61.—Hence,Colloq., aliquid contra aurum est, something is worth gold, is superb, both predicatively and attributively (cf.: auro contra, I. A. 2. supra): hujusce pomaria in summa Sacra Via ubi poma veneunt, contra aurum imago, a spectacle for gold, i. e. a magnificent sight, Varr. R. R. 1, 2, 10 MSS. (al. aliter):d.numcubi hic vides citrum... num quod emblema aut lithostratum? quae illic omnia contra aurum,
superb, id. ib. 3, 2, 4 MSS. (Schneid. omits aurum, ex conj.):oneravi vinum, et tunc erat contra aurum,
Petr. 7, 6.—Transf., of replies, with aiebat, inquit, etc.; both in friendly and inimical sense; esp., contra ea, contra haec, = the adv. contra:B.contra ea Titurius sero facturos clamitabat, etc.,
Caes. B. G. 5, 29:contra ea Verginius unum Ap. Claudium et legum expertem et, etc., aiebat,
Liv. 3, 57, 1; 24, 45, 4:quae contra breviter fata est vates,
Verg. A. 6, 398:contra quod disertus Tu impie fecisti inquit, etc.,
Quint. 7, 1, 53 (cf.: contra ea, II. E. 1. infra).Denoting hostility or disadvantage.1.With verbs of hostile action.a.Of physical exertion:b.pugnavere et tertio consulatu ejus viginti (elephanti) contra pedites quingentos,
Plin. 8, 7, 7, § 22:proelium Afri contra Aegyptios primi fecere fustibus,
id. 7, 56, 57, § 200; 8, 40, 61, § 142. —Referring to warfare (usu. adversus), bellum gerere (rarely for cum or adversus; but contra patriam, contra aras, etc., not cum patria, etc.; cf.c.bellum, II. A. 1. e.): a quo prohibitos esse vos contra Caesarem gerere bellum (opp. pro),
Cic. Lig. 8, 25; id. Phil. 5, 10, 27; Liv. Ep. 129.—With bellum suscipere:contra Antonium,
Cic. Phil. 8, 2, 5; so,contra patriam,
id. Sull. 20, 58:pugnare contra patriam,
id. ib. 25, 70:contra conjuges et liberos,
Sen. Ben. 5, 15, 5:armatum esse contra populum Romanum,
Cic. Prov. Cons. 13, 32.—With arma ferre (freq.), Cic. Phil. 2, 29, 72; 13, 21, 47; Liv. 28, 28, 15; Nep. Att. 4, 2; Tib. 1, 6, 30; Ov. M. 4, 609; 13, 269; id. P. 1, 1, 26.—With arma sumere or capere, Cic. Rab. Perd. 6, 19; id. Phil. 4, 1, 2; 4, 3, 7:armis contendere contra,
Caes. B. G. 2, 13:arma alicui dare (trop.),
Cic. Phil. 2, 21, 53:aciem instruere (trop.),
Liv. 25, 4, 4:exercitum comparare,
Cic. Phil. 3, 6, 14; 4, 1, 2:exercitum instruere,
id. Cat. 2, 11, 24:exercitum ducere and adducere,
id. Phil. 4, 2, 5; 3, 4, 11:exercitum contra Philippum mittere,
id. Inv. 1, 12, 17:naves ducere contra,
Hor. Epod. 4, 19:ducere contra hostes,
Liv. 1, 27, 4:florem Italiae educere contra,
Cic. Cat. 2, 11, 24:proficisci contra,
to march against, Liv. 1, 11, 3; 8, 2, 5:auxilium ferre Rutulis contra Latinos,
Plin. 14, 12, 14, § 88:juvare aliquem contra,
Caes. B. C. 1, 35:consilium inire contra Sequanos,
to take hostile measures against, id. B. G. 6, 12.—Of legal contention (more freq. adversus, except with verbs of saying).(α).In gen., with agere or causam agere, to act as counsel against a party or his attorney:(β).cum agerem contra hominem disertissimum nostrae civitatis,
Cic. Caecin. 33, 97; id. Brut. 63, 226; Sen. Ben. 4, 15, 3; Quint. 11, 1, 59.—Causam recipere or suscipere contra, to accept a retainer against:(causam) quam receperam contra pueros Octavios,
Cic. Att. 13, 49, 1; Quint. 6, 1, 12; Plin. Ep. 4, 17, 1.—Adesse alicui contra, to appear, act as one's counsel against:rogavit me Caecilius ut adessem contra Satrium,
Cic. Att. 1, 1, 3; Plin. Ep. 1, 7, 5 al.; cf.:esse contra,
id. ib. 1, 18, 3.— Trop.: conquesturus venit;at contra se adfuit et satisfacienti satisfecit,
Sen. Fragm. Amic. 14, 1, 89:causam defendere contra,
against the accuser, Cic. de Or. 1, 39, 178:statuere contra aliquem (sc. causam),
to establish a case against an adversary, id. Or. 10, 34:actio competit contra,
Dig. 49, 14, 41:querelam instituere contra,
ib. 5, 2, 21, § 1:bonorum possessionem petere contra,
ib. 5, 2, 23:jus obtinere contra,
Cic. Quint. 9, 34:pugnare contra,
to struggle against the accuser, id. Sull. 17, 49; id. Verr. 1, 11, 33:id quod mihi contra illos datum est,
i. e. a local advantage over, id. Tull. 14, 33:judicare contra aliquem,
id. Fl. 20, 48; Dig. 21, 2, 55; 5, 2, 14; Just. Inst. 4, 17, 2:pronuntiare contra,
Paul. Sent. 5, 34, 2: dare sententiam contra, Dig. 21, 2, 56, § 1:decernere contra,
Cic. Fl. 31, 76:appellare contra aliquem,
Dig. 49, 1, 3; 49, 5, 6; cf.:contra sententiam,
Cod. Just. 7, 62, 32, § 2.—Sentire contra aliquem, to have an opinion unfavorable to:cur vos (cum) aliquid contra me sentire dicatis, etc.,
Cic. Caecin. 27, 79.—Venire contra aliquem, to appear as counsel for one's adversary:(γ).quid tu, Saturi, qui contra hunc venis, existimas aliter?
Cic. Rosc. Com. 6, 18; id. Mur. 4, 9; id. Phil. 8, 6, 18.—Venire contra rem alicujus, to give advice damaging one's interests:contra rem suam me venisse questus est,
Cic. Phil. 2, 2, 3.—With dicere and other verbs of saying. (aa) Of a lawyer pleading against a lawyer:d.ipse ille Mucius, quid in illa causa cum contra te diceret, attulit quod? etc.,
Cic. de Or. 1, 57, 244:cum ille contra me pro Sex. Naevio diceret,
id. Brut. 60, 2, 7; id. de Or. 2, 7, 30; id. Rosc. Am. 15, 45; id. Div. in Caecil. 14, 44; id. Planc. 2, 5; id. Brut. 26, 102; so,causam dicere,
id. Or. 2, 23, 98:causam perorare,
id. Quint. 24, 77.—(bb) Of a lawyer's pleading against the parties: dic mihi, M. Pinari, num si contra te dixero mihi male dicturus es? Servil. ap. Cic. de Or. 2, 65, 261; 3, 34, 138; 1, 14, 60; id. Or. 35, 123; Quint. 11, 1, 57; cf. with ellipsis of acc.:quorum alter pro Aufldia, contra dixit alter,
id. 10, 1, 22.—(ng) Of a party against a lawyer:si Gaditani contra me dicerent,
if the Gaditani were my adversaries, Cic. Balb. 17, 38.—(dd) Of witnesses and experts, and the pleadings against them:si decressent legationem quae contra istum diceret,
Cic. Verr. 2, 2, 4, § 12: contra testes dicere (opp. a testibus or pro testibus). Auct. Her. 2, 6, 9; Cic. de Or. 2, 27, 118 (cf.:testimonium in aliquem dicere,
id. Sull. 17, 48; Quint. 7, 4, 36):contra juris consultos dicere,
against their legal opinions, Cic. Caecin. 24, 69.—So of witnesses in scientific questions:contra testes dicendum est,
Sen. Q. N. 7, 16, 1.—(ee) Dicere or contendere aliquid contra aliquem, to maintain a point against:cum interrogamus adversarios... quid contra nos dici possit,
Auct. Her. 4, 23, 33:tamenne vereris ut possis hoc contra Hortensium contendere?
Cic. Quint. 25, 78. —Of literary adversaries, mostly with verbs of saying and writing:e.cum scriberem contra Epicurios,
Cic. Att. 13, 38, 1:contra Epicurum satis superque dictum est,
id. N. D. 2, 1, 2:contra Brutum,
id. Tusc. 5, 8, 21:contra Academiam,
id. Ac. 2, 19, 63; id. Fin. 1, 1, 2; 5, 8, 22; id. Tusc. 5, 11, 32; 5, 30, 84; id. Ac. 2, 4, 17:contra autem omnia disputatur a nostris,
id. Off. 2, 2, 8.—Of public and political adversaries (syn. adversus and in).(α).In gen.:(β).sentire contra,
Cic. Mil. 2, 5:pugnare contra bonos,
id. Sull. 25, 71:contra eos summa ope nitebatur nobilitas,
Sall. C. 38, 2; Cic. Sest. 19, 42; 52, 112:(tribuni) qui aut contra consulem, aut pro studio ejus pugnabant,
Liv. 39, 32, 12.—Of political speaking:f.cum (Cato) eo ipso anno contra Serv. Galbam ad populum summa contentione dixisset,
Cic. Brut. 20, 80; so id. Imp. Pomp. 17, 53; Cael. ap. Cic. Fam. 8, 9, 1.—Of hostile or criminal acts in gen. (syn.:2.adversus, in): inire consilia contra,
Cic. Rosc. Am. 38, 110; id. Cat. 1, 7, 18:manum comparare contra aliquem,
id. Sull. 24, 68:conjurationem facere,
id. ib. 4, 12:congredi,
id. Lig. 3, 9; Sall. J. 64, 4:aliquid contra imperatorem moliri,
Just. Inst. 4, 18, 3:nec dolor armasset contra sua viscera matrem,
against her own offspring Ov. R. Am. 59.—Facere contra (more freq. with abstr. objects; cf. II. C. 1. f. b infra): nunc te contra Caesarem facere summae stultitiae est, to take parts against, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 16, 2:eae (res) contra nos ambae faciunt,
operate against us, id. Quint. 1, 1.—With verbs of saying, etc.:homo disertus non intellegit, eum quem contra dicit laudari a se?
Cic. Phil. 2, 8, 18; 2, 1, 2; 2, 21, 51; Sen. Ep. 15, 3, 70:epigramma quod contra quamdam Gelliam scripsit,
Lampr. Alex. Sev. 38:disputare contra deos, in two signif.: contra deum licet disputare liberius,
to accuse, reproach a god, Cic. N. D. 3, 31, 76; but: mala et impia consuetudo est contra deos disputandi, to reason against the gods, i. e. against their existence, id. ib. 2, 67, 168.—Predicatively, with esse (videri, etc.), against, injurious to, unfavorable, prejudicial, to one's disadvantage: ut [p. 456] ex senatusconsulto neque cujus intersit, neque contra quem sit intellegi possit, Cic. Mur. 32, 68; id. de Or. 3, 20, 75; 2, 74, 299; 2, 81, 330; id. Sull. 13, 39; Sen. Ben. 6, 31, 6:3.licentiam malis dare certe contra bonos est,
injurious to, Quint. 4, 2, 75:res contra nos est, of unfavorable chances in a lawsuit,
id. 4, 66, 1; 4, 2, 75; 5, 13, 32.—Often, contra aliquem = quod est contra aliquem, referring to indef. pronouns or adjectives:nihil contra me fecit odio mei = nihil quod esset contra me,
Cic. Har. Resp. 3, 5; id. Off. 3, 31, 112:quibus (temporibus) aliquid contra Caesarem Pompeio suaserim,
id. Phil. 2, 10, 24.—Added adverb. to the predicate, mostly referring to purpose, with hostile intent, for the purpose of some hostile act, in order to oppose, in opposition:4.Caesarine eam (provinciam) tradituri fuistis, an contra Caesarem retenturi?
or keep it against Caesar, Cic. Lig. 7, 23:sero enim resistimus ei quem per annos decem aluimus contra nos,
id. Att. 7, 5, 5:judicium illud pecunia esse temptatum non pro Cluentio, sed contra Cluentium,
id. Clu. 4, 9; id. Imp. Pomp. 17, 52; id. Ac. 2, 28, 92:cum quae facitis ejusmodi sint ut ea contra vosmet ipsos facere videamini,
id. Rosc. Am. 36, 104; Sen. Ep. 3, 7, 3: Curio se contra eum totum parat, i. e. to speak against him, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 8, 10; Caes. B. C. 1, 85 ter; Sen. Q. N. 1, 7, 1; Plin. 16, 39, 74, § 192; Plin. Pan. 41.—So with the force of a temporal clause:fidem meam quam essent contra Massam Baebium experti,
in the suit against, Plin. Ep. 3, 4, 4.—Dependent on adjectives (rare):5.contra se ipse misericors,
to his own injury, Phaedr. 4, 18, 3:severissimus judex contra fures,
Lampr. Alex. Sev. 28.—With nouns.a.Acc. to 1. b.:b.ut quam maximae contra Hannibalem copiae sint,
Cic. Inv. 1, 12, 17; cf. Vell. 2, 76, 3.—Acc. to 1. c. and 1. e.; so esp., oratio contra (cf.: oratio in).(α).Oratio contra (never in), of an address against the counsel of a party or against the prosecutor:(β).quid in omni oratione Crassus vel apud centumviros contra Scaevolam, vel contra accusatorem Brutum, cum pro Cn. Plancio diceret?
Cic. de Or. 2, 54, 220; cf.:Cato pro se contra Cassium = in oratione contra,
Gell. 10, 15, 3; so,haec perpetua defensio contra Scaevolam,
Cic. de Or. 2, 54, 221:orationem illam egregiam quam (Aeschines) in Ctesiphontem contra Demosthenem dixerat,
id. ib. 3, 56, 213.—Of an address against the party, either in judicial or political affairs:c.unam orationem contra Gracchum reliquit,
Cic. Brut. 26, 99:(Demosthenis) oratio contra Leptinem... contra Aeschinem falsae legationis,
id. Or. 31, 111; Gell. 10, 24, 10; 10, 18, 91; Cic. Brut. 46, 169; Quint. 12, 10, 61; Cic. de Or. 2, 11, 45; id. Brut. 44, 164; Gell. 13, 25 (24), 15; cf. Quint. 4, 3, 13; 11, 2, 25.—Acc. to 1. f.:C.contra patres concitatio et seditio,
Cic. Brut. 14, 56.—Of animals:contra volpium genus communibus inimicitiis,
Plin. 10, 76, 96, § 207.With inanimate and abstract objects.1.Directly dependent on verbs (cf. B. 1.).a.Of physical or moral exertion:b.cum fulmina contra Tot paribus streperet clipeis,
Verg. A. 10, 567:pugnandum tamquam contra morbum, sic contra senectutem,
Cic. Sen. 11, 35:contra verum niti,
Sall. J. 35, 8:contra fortunam luctari,
Sen. Ben. 7, 15, 2; id. Brev. Vit. 10, 1; id. Ep. 78, 15; 99, 32; cf. Cic. Off. 1, 31, 110.—Of warfare (lit. and trop.):c.bellum contra aras, focos, vitam fortunasque gerere,
Cic. Phil. 3, 1, 1:bellum gerimus... contra arma verbis,
id. Fam. 12, 22, 1.—So of logical contradictions:artificis autem est invenire in actione adversarii quae semet ipsa pugnent,
Quint. 5, 13, 30.—Of legal contention.(α).Of the actions of the counsel or prosecutor: dicere, or perorare, agere contra aliquid, to plead against, contest something:(β).contra argumenta, rumores, tabulas, quaestiones (opp. ab argumentis, etc.),
Auct. Her. 2, 6, 9 sqq.; Cic. de Or. 2, 27, 118:contra ratiocinationem,
id. Inv. 2, 50, 153: contra scriptum dicere, to contest, controvert a written law or a document, id. ib. 2, 47, 138; 2, 48, 143; id. Brut. 39, 145; Quint. 7, 7, 1:contra caput dicere,
to plead against life, Cic. Quint. 13, 44 (cf.:servum in caput domini interrogare,
Paul. Sent. 1, 1, 34; 5, 16, 5 and 8; 5, 46, 3): contra libertatem agere, Dig. 40, 12, 26.—Pregn.:contra rerum naturam, contraque consuetudinem hominum dicere (opp. contra nos dicere),
Cic. Rosc. Am. 15, 45.—Of judicial decisions contradicting documents, etc.:(γ).contra tabulas judicare,
Cic. de Or. 2, 70, 281:contra testamentum,
Dig. 2, 17, § 1:contra sententiam dicere,
ib. 49, 8, 1, § 2.—Admittere aliquem contra bona, to admit a petition for bonorum possessio (cf.:d.inmittere in bona),
Dig. 38, 2, 3, § 6.—Of antagonism in literary and ethical questions.(α).To contend that something is false:(β).dicere, disputare, disserere contra opinionem or sententiam,
Cic. Tusc. 1, 4, 8; 5, 19, 55; id. de Or. 3, 18, 67; id. Fin. 5, 4, 10; id. Ac. 2, 18, 60; Sen. Ira, 1, 3, 3; id. Ep. 87, 5; 102, 5 (cf.:in sententiam dicere,
in support of an opinion, Caes. B. G. 1, 45):contra sensus dicere,
Cic. Ac. 2, 31, 101:contra rhetoricen dicere,
Quint. 2, 17, 40.—Of criticism, hostility to principles, etc.:(γ).contra Iliadem et Odysseam scribere,
Vitr. 7, praef. 8:contra quorum disciplinam ingenium ejus exarserat,
Cic. Tusc. 5, 29, 83.—Ethically:e.contra voluptatem dicere,
that pleasure is a moral evil, Cic. Fin. 5, 8, 21:contra mortem loqui,
that death is no evil, Sen. Ep. 82, 7;in both senses: contra vitia, pericula, fortunam, ambitionem,
id. ib. 100, 10:contra fortunam gloriari,
that fortune has no power over him, Cic. Tusc. 5, 9, 26; Sen. Ep. 26, 5.—Of public and political acts and speeches:f.contra potentiam accusatorum dicere,
Cic. Brut. 44, 164:contra legem dicere or verba facere,
id. Imp. Pomp. 15, 53; Liv. 34, 8, 1:rogationem ferre contra coloniam ( = contra legem de colonia deducenda),
Cic. Clu. 51, 140; Auct. Her. 1, 17, 21; Plin. 8, 17, 24, § 64.—Of hostility, injury, wrongs, etc.(α).In gen.:(β).senatusconsulto quod contra dignitatem tuam fieret,
directed against, Cic. Fam. 12, 29, 2:contra rem publicam se commovere,
id. Cat. 1, 26; 1, 3, 7:incitari,
id. Sest. 47, 100:consilia inire,
id. Agr. 2, 3, 8:conjurationem facere,
Sall. C. 30, 6:contra salutem urbis incitari,
Cic. Cat. 3, 8, 20:cogitare aliquid contra salutem,
id. ib. 3, 9, 21: contra voluntatem or studium dicere, to oppose one's will in a speech:esse aliquem in civitate qui contra ejus (Chrysogoni) voluntatem dicere auderet,
id. Rosc. Am. 22, 60; id. Phil. 1, 11, 28; id. de Or. 3, 34, 138; id. Mur. 4, 10; Tac. H. 2, 91:ne quid contra aequitatem contendas, ne quid pro injuria,
do not array yourself against equity, Cic. Off. 2, 20, 71.— Trop.:quis non contra Marii arma, contra Suliae proscriptionem irascitur? ( = Mario propter arma, Sullae propter proscriptionem),
Sen. Ira, 2, 2, 3.—In partic.: facere contra aliquid (syn. adversus), to commit an offence against, to transgress, etc.:2.si quis ad Antonium profectus esset... senatus existimaturum eum contra rem publicam fecisse,
Cic. Phil. 8, 11, 33; id. Mil. 5, 13; 6, 14; id. Off. 3, 10, 43; 3, 25, 95; S. C. ap. Cael. ap. Cic. Fam. 8, 8, 6; Liv. 25, 4, 7; so,contra salutem rei publicae facere,
Cic. Dom. 38, 102:contra majestatem,
against the emperor, Dig. 48, 4, 5:contra leges,
Cic. Dom. 18, 48; id. Vatin. 7, 18; id. Fin. 2, 17, 55; id. Mur. 32, 67; id. de Or. 3, 19, 70; cf. id. Clu. 34, 92; id. Mur. 32, 68; id. Dom. 14, 38; id. Phil. 10, 6, 13; Gai Inst. 4, 121:contra edictum (praetoris),
Cic. Verr 2, 3, 10, § 25; Dig. 39, 1, 20, § 1:contra foedus,
Cic. Balb. 6, 16:contra jusjurandum ac fidem,
id. Off. 3, 10, 43; id. Lael. 3, 30, 74; id. Verr. 2, 3, 3, § 7; Prop. 3, 30, 44 (2, 32, 44).—And ironically:tune contra Caesaris nutum (sc. facies)?
Cic. Att. 14, 10, 1.—Rarely contra ea facere = contra facere, adverb. (cf. I. B. 8. and II. E. 1. b.):corpus in civitatem inferri non licet... et qui contra ea fecerit, extra ordinem punitur,
Paul. Sent. 1, 21, 2; 1, 21, 12.—Predicatively with esse (usu. impers.), in violation of, in conflict with, contrary to (cf. 3. g).(α).With esse expressed as the predicate:(β).hominem hominis incommodo suum augere commodum magis est contra naturam quam mors,
Cic. Off. 3, 5, 21; id. Fin. 3, 9, 31; id. N. D. 3, 13, 33; Sen. Ep. 5, 4; Plin. 7, 8, 6, § 45:contra leges or legem est,
Cic. Pis. 13, 30; id. Mur. 32, 67:contra officium est,
id. Off. 3, 10, 43; 1, 10, 32; 1, 6, 19; cf. id. Lael. 11, 39; id. Off. 3, 15, 63; Liv. 6, 40, 5; Sen. Q. N. 2, 37, 2; Gai Inst. 3, 157; Dig. 30, 1, 112, § 3; 16, 3, 1, § 7.—With ellipsis of object (naturam), Cic. Fin. 5, 29, 89; cf.:adeo res ista non habet ullam moram quae contra causas ignium sit,
unfavorable to the formation of fire, Sen. Q. N. 2, 26, 7.—With verbal predicate, referring to an indef. pron. or adj., with esse understood:(γ).scis hunc... nihil umquam contra rem tuam cogitasse ( = nihil quod contra rem tuam esset),
Cic. Rosc. Am. 50, 147; id. Mil. 5, 13:aliquid contra animum audiendi,
something against our liking, Sen. Const. 19, 2.—So mostly with facere:si quid Socrates aut Aristippus contra morem consuetudinemque fecerint,
Cic. Off. 1, 41, 148; id. Att. 3, 23, 2; 2, 22, 2; id. Off. 3, 15, 63; Sall. C. 15, 1; Dig. 8, 2, 11; 8, 2, 17; 35, 1, 79, § 2. —Contra officium, substantively, = id quod contra officium est:3.Sic inter recte factum atque peccatum, officium et contra officium, media locabat quaedam,
Cic. Ac. 1, 10, 37.—Adverbially with the predicate.(α).In order to oppose, in opposition to, with hostile intent (cf. B. 3.):(β).eidem illam proscriptionem capitis mei contra salutem rei publicae rogatam esse dicebant,
that the proposal of the law was an attack on the republic, Cic. Prov. Cons. 19, 45; id. Rab. Perd. 12, 35; id. Phil. 10, 10, 22:imperator contra postulata Bocchi nuntios mittit,
to reply to the demands, Sall. J. 83, 3; 25, 6; so,advocare contra,
Sen. Cons. Polyb. 12, 4; id. Ep. 15, 2, 52:si contra mortem te praeparaveris,
to meet death, id. ib. 11, 3, 8.—With the force of a clause of manner, injuriously to, etc.:(γ).quibus contra valetudinis commodum laborandum est,
Cic. Mur. 23, 47; Suet. Aug. 78:contra hominis salutem,
with danger to a man's life, Cod. Just. 7, 62, 29.—In gen., of conflict with some rule or principle, contrary to, in violation of, without regard to ( = ita ut contra sit; cf. 2. supra; very freq. from the class. period;4.syn. adversus): ceperitne pecunias contra leges P. Decius,
Cic. de Or. 2, 31, 136; id. Verr. 2, 1, 4, § 10; id. Fl. 34, 86:pecuniam contra leges auferre,
id. Verr. 1, 18, 56; 2, 1, 10, § 27; 2, 5, 18, § 46; id. Har. Resp. 26, 56:contra legem,
id. Rab. Perd. 3, 8; id. Dom. 16, 41:contra jus fasque,
id. Har. Resp. 16, 34; id. Quint. 6, 28:contra jus,
Liv. 5, 4, 14; id. Dom. 13, 55; id. Verr. 2, 5, 13, § 34:contra jus gentium,
Liv. 4, 32, 5; 9, 10, 10; 21, 25, 7; 5, 36, 6;6, 1, 6: contra juris rigorem,
Dig. 40, 5, 24, § 10 et saep.:contra testimonium aliquid judicare,
without regard to, Cic. Brut. 31, 117:aliquid contra verecundiam disputare,
contrary to the rules of decency, id. Off. 1, 35, 128:aliquid contra fidem constituere,
Quint. 5, 13, 34:quae majores nostri contra lubidinem animi sui recte atque ordine fecere,
contrary to the dictates of passion, Sall. C. 51, 4; id. J. 33, 1; cf. of logical opposition, II. E. 2. infra.—Dependent on substt.a.Of physical strife:b.scit ille imparem sibi luctatum contra nexus (draconis),
Plin. 8, 12, 12, § 33. —Of warfare:c.imperatorum copia contra tuum furorem,
Cic. Mur. 39, 83:Parthorum gloria contra nomen Romanum,
Liv. 9, 18, 6: in castris perditorum contra patriam, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 23, 6.—Of legal contention:d.causa contra scriptum,
Cic. Inv. 2, 46, 135.—Of political speaking:e.divina M. Tullii eloquentia contra leges agrarias,
Quint. 2, 16, 7; 9, 3, 50; Gell. 18, 7, 7.—Of literary opposition:f.Caesaris vituperatio contra laudationem meam,
Cic. Att. 12, 40, 1.—Of hostility, etc.:g.cujus factum, inceptum, conatumve contra patriam,
Cic. Cat. 2, 12, 27:ullum factum dictumve nostrum contra utilitatem vestram,
Liv. 6, 40, 5.—Of injury:h.vitae cupiditas contra rem publicam,
Cic. Planc. 37, 90: contra serpentes venenum, fatal to serpents, or as a defence against serpents, Plin. 7, 2, 2, § 15.—Of violation, disregard, etc. (cf. 3. g):5.iter contra senatus auctoritatem,
Cic. Phil. 2, 19, 48:contra consuetudinem somnium,
Plin. 10, 77, 98, § 211:bonorum possessio contra tabulas,
Dig. 37, 4, 3, § 13; Gai Inst. 3, 41.—Dependent on adjectives (very rare; cf.D.II. D. 2. c. infra): contraque patris impii regnum impotens, avum resolvam,
Sen. Herc. Fur. 966.Of defence, protection, and resistance (syn.: adversus, ab).1.Against persons.a.Dependent on verbs:b.cum populus Romanus suam auctoritatem vel contra omnes qui dissentiunt possit defendere,
Cic. Imp. Pomp. 22, 63: si ego consul rem publicam [p. 457] contra te et gregales tuos defendissem, id. Sest. 52, 111; 22, 49; 8, 20; id. Fam. 11, 27, 7; id. Phil. 2, 18, 45:contra quem multum omnes boni providerunt,
provided a great defence, id. Mur. 38, 81: formula qua utitur patronus contra libertum qui eum in jus vocat, as a defence against, Gai Inst. 4, 46. —And of protection of plants against injurious animals:contra haec animalia proderit, si, etc.,
Pall. 10, 3, 2.—Dependent on adjectives, mostly participial:2.paratus contra,
Cic. Mil. 21, 56:nihil satis firmum contra Metellum,
Sall. J. 80, 1:contra potentes nemo est munitus satis,
Phaedr. 2, 6, 1.—Against inanimate and abstract things.a.Dependent on verbs:b.contra avium morsus munitur vallo aristarum,
Cic. Sen. 15, 51:propugnaculum, quo contra omnes meos impetus usurum se putat,
id. Verr. 2, 3, 16, § 40; 2, 5, 39, § 102:publicam causam contra vim armatam suscipere,
id. Dom. 34, 91; id. Quint. 30, 94; id. Leg. 3, 3, 9:contra tantas difficultates providere,
Sall. J. 90, 1; 76, 4; so,contra ea,
id. ib. 57, 5:patricii vi contra vim resistunt,
Liv. 3, 13, 4; Plin. 14, 2, 4, § 28; Tac. Agr. 45; Sen. Prov. 4, 12; id. Const. 5, 4.—Dependent on substt.:c.suffragia contra oppugnationem vestrae majestatis,
Cic. Rab. Perd. 12, 35:defensio contra vim,
id. Mil. 5, 14:patronus justitiae fuit contra orationem Phili,
id. Lael. 7, 25; Plin. 29, 2, 9, § 30; 14, 3, 4, § 40:contra labores patientia,
id. 23, 1, 22, § 37.—Dependent on adjectives (in Cic. freq. with P. a. predicatively used; otherwise very rare;3.in later prose freq.): nec est quidquam Cilicia contra Syriam munitius,
against an attack from the side of Syria, Cic. Fam. 14, 4, 4:ut nullius res tuta, nullius domus clausa, nullius vita saepta, nullius pudicitia munita contra tuam cupiditatem posset esse,
id. Verr. 2, 5, 15, § 39; id. Fin. 1, 16, 51; id. Mil. 25, 67; id. Tusc. 5, 8, 19; 5, 27, 76:vir contra audaciam firmissimus,
id. Rosc. Am. 30, 85; Sall. J. 33, 2; 28, 5:fortis contra dolorem,
Sen. Ep. 98, 18; Quint. 12, 1, 10:callosus,
Plin. 11, 37, 54, § 147; 14, 2, 4, § 23:far contra hiemes firmissimum,
id. 18, 8, 19, § 83:equus tenax contra vincula,
Ov. Am. 3, 4, 13:contraque minantia fata pervigil,
Claud. I. Cons. Stil. 1, 284.—Of remedies against sickness and its causes, poison, etc.; so only in Plin.; in Pall. only of preventives and of protection against hurtful animals, and against mental perturbations in gen.; cf. infra (syn. ad in Cat., Cic., Cels., Col.; adversus only in Celsus, who also has in with abl.).(α).Dependent on verbs:(β).cujus et vinum et uva contra serpentium ictus medetur,
Plin. 14, 18, 22, § 117; 7, 2, 2, § 13:prodest et contra suspiria et tussim,
id. 20, 13, 50, § 128:valet potum contra venena,
id. 28, 7, 21, § 74; 29, 4, 22, § 71; 29, 4, 26, § 81; 28, 8, 27, § 98; 16, 37, 71, § 180; 35, 6, 14, § 34; 28, 6, 18, §§ 65-67.—Dependent on substt.:(γ).remedium contra morsus,
Plin. 8, 32, 50, § 118; 10, 59, 79, § 163:contra venena esse omnia remedio,
id. 16, 44, 95, § 251; 17, 24, 37, § 240; 7, 1, 1, § 4.—Dependent on adjectives:(δ).vinum quod salutare contra pestilentiam sit,
Pall. 11, 14, 17.—Appositively, as a remedy:E.cujus lacteum succum miris laudibus celebrat... contra serpentes et venena,
Plin. 5, 1, 1, § 16; 29, 4, 26, § 83. —So of remedies against affections:Tiberium tonante caelo coronari ea (lauro) solitum ferunt contra fulminum metus,
Plin. 15, 30, 40, § 135; cf. Sen. Ira, 2, 21, 1; id. Tranq. 5. 1.Of logical opposition.1.With a neuter demonstrative (contra ea, contra haec, contra quae, quod contra = contra, adv.).a.The contrary, the reverse (very rare; cf.b.I. D. 1.): sed mihi contra ea videtur,
but to me the contrary seems true, Sall. J. 85, 1:omnia quae contra haec sunt, omnia quae contra sunt,
and vice versa, Quint. 5, 10, 90. —Contra ea, on the contrary, in logical antithesis (not in Cic. and Sall.; once in Caes. and Quint.; several times in Liv. and Nep.; cf.: contra ea, in other uses, II. A. 2. e. a, II. D. 2. a., II. A. 3. d., II. C. 1. f.):c.omnes arderent cupiditate pugnandi... contra ea Caesar... spatiumque interponendum... putabat ( = at contra),
but Caesar on the contrary, Caes. B. C. 3, 74: superbe ab Samnitibus... legati prohibiti commercio sunt;contra ea benigne ab Siculorum tyrannis adjuti,
Liv. 4, 52, 6; 2, 60, 1; 21, 20, 6;44, 43, 5: pater... Thracem me genuit, contra ea mater Atheniensem,
Nep. Iphicr. 3, 4; id. praef. 6; id. Alcib. 8, 1.—And after a question, with immo (cf. I. E. 5. b.):an infirmissimi omnium... (sumus)? Immo contra ea vel viribus nostris, vel, etc., tuti (sumus),
Liv. 41, 24, 8.—Quod contra, by anastrophe (v. F. 1.), contrary to which, whereas, while on the contrary (only once in Lucr. and three times in Cic.):2.illud in his rebus vereor ne forte rearis, Inpia te rationis inire elementa viamque indugredi sceleris: quod contra saepius illa Religio peperit scelerosa atque impia facta,
whereas on the contrary, Lucr. 1, 81:cujus a me corpus crematum est, quod contra decuit ab illo meum (sc. cremari),
Cic. Sen. 23, 84:quod contra oportebat delicto dolere, correctione gaudere,
id. Lael. 24, 90 (B. and K. place a comma after oportebat; cf.Nauck ad loc.): reliquum est ut eum nemo judicio defenderit: quod contra copiosissime defensum esse contendi,
id. Quint. 28, 87 (many consider contra in all these passages as an adverb; cf. Hand, Turs. II. p. 121 sq.; some explain quod as an ancient ablative, = qua re;v. Ritschl,
Plaut. Exc. p. 57, Munro ad Lucr. 1, 82).—With an abstract noun, with the force of the adverb contra with ac or atque (I. F. 1.), contrary to, contrary to what, etc. (esp. in Sall., not in Cic.; cf. praeter): celeriter contraque omnium opinionem confecto itinere, contrary to the opinion ( = contra ac rati erant), Caes. B. G. 6, 30:F.contra opinionem Jugurthae ad Thalam perveniunt,
Sall. J. 75, 9; Hirt. B. G. 8, 40.—Contra spem either contrary to the opinion, or against the hope:Metellus contra spem suam laetissume excipitur ( = contra ac ratus, veritus est),
Sall. J. 88, 1; so,cetera contra spem salva invenit,
Liv. 9, 23, 17:contra spem omnium L. Furium optavit,
id. 6, 25, 5; Curt. 8, 4, 45;but: at Jugurtha contra spem nuntio accepto ( = contra ac speraverat),
Sall. J. 28, 1; Liv. 24, 45, 3:postquam... Jugurtha contra timorem animi praemia sceleris adeptum sese videt,
Sall. J. 20, 1:ipse in Numidiam procedit, ubi contra belli faciem tuguria plena hominumque... erant ( = contra ac in bello evenire solet),
id. ib. 46, 5:contra famam,
Plin. 13, 22, 43, § 126; 7, 53, 54, § 180:segniterque et contra industriam absconditae formicae,
slowly, and in a manner different from their usual activity, id. 18, 35, 88, § 364.—Of persons:frigidam potionem esse debere, contra priores auctores, Asclepiades confirmavit,
contrary to the opinion of the former physicians, Cels. 4, 26 (19).Sometimes by anastrophe after its noun.1.In prose, after relatives, esp. in Cic.:2.quos contra disputant,
Cic. Ac. 2, 15, 47:quem contra dicit,
id. Phil. 2, 8, 18 (v. II. B. 1. f.):quem contra veneris,
id. Mur. 4, 9:quas contra, praeter te, etc.,
id. Vatin. 7, 18:eos ipsos quos contra statuas,
id. Or. 10, 34:quos contra me senatus armavit,
id. Att. 10, 8, 8:quam contra multa locutus est,
Sen. Ep. 82, 7, Plin. Ep. 1, 23, 3; Claud. in Rufin. 1, 332; v. also E. 1. c. supra.—After other words ( poet. and in post-Aug. prose):hunc igitur contra mittam contendere causam,
Lucr. 4, 471:dicere eos contra,
id. 4, 484:donique eum contra,
id. 5, 708:agmina contra,
Verg. A. 12, 279:magnum Alciden contra,
id. ib. 5, 414:Paridem contra,
id. ib. 5, 370:Italiam contra,
id. ib. 1, 13:deos contra,
Ov. P. 1, 1, 26:Messania moenia contra,
id. M. 14, 17:litora Calabriae contra,
Tac. A. 3, 1. -
6 sollicitus
sollĭcĭtus ( sōlĭcĭtus), a, um, adj. [sollus-cieo; cf. sollicito], thoroughly moved, agitated, disturbed.I.Of physical motion ( poet. and rare).1.As attrib. of motus, restless, unceasing:2.quae sollicito motu carerent, referring to the elements in constant motion, as air, water, etc.,
Lucr. 1, 343: sic igitur penitus qui in ferro'st abditus aër Sollicito motu semper jactatur, i. e. an unceasing air-current within the iron, to explain its attraction by the magnet, id. 6, 1038.—Of the sea agitated by storms:3.ut mare sollicitum stridet,
Verg. G. 4, 262. —Pregn., with the idea of distress (v. II. B.):4.utile sollicitae sidus utrumque rati,
to a ship in distress, Ov. F. 5, 720: sollicitae porro plenaeque sonoribus aures, agitated, vibrating ( by disease), Lucr. 6, 1185:corpus,
Sen. Herc. Fur. 1299.—Sollicitum habere (cf. II. A. and B. infra), = sollicitare:II.omnes sollicitos habui,
kept them busy, on the move, Ter. Heaut. 3, 1, 52 Donat. ad loc.Of mental affections, full of anxiety, excitement, distracted by cares, engaged, troubled, disturbed (opp. quietus).A.Of cares of business; esp. sollicitum habere, to keep busy, engaged (Plaut. and Ter.):B.(clientes) qui neque leges colunt, neque, etc., sollicitos patronos habent,
Plaut. Men. 4, 2, 12 Brix ad loc.;4, 2, 21: quorum negotiis nos absentum sollicitae noctes et dies sumus semper,
id. Stich. 1, 1, 6:hem, tot mea Solius solliciti sunt curā, of servants busy in attending their master,
Ter. Heaut. 1, 1, 77: numquid vis? Py. Ne magis sim pulcer quam sum:ita me mea forma habet sollicitum,
Plaut. Mil. 4, 2, 95; cf.:Hispaniae armis sollicitae,
Sall. H. 1, 48 Dietsch. —Of restlessness from fear, suspense, etc., full of anxiety, agitated, alarmed, solicitous, anxious (opp. securus; freq. and class.): sollicitum habere, to fill with apprehension and fear, keep in anxiety; constr.,1.Absol.:2.in quibus si non erunt insidiae... animus tamen erit sollicitus,
Cic. Phil. 12, 11, 36:diutius videtur velle eos habere sollicitos a quibus se putat diuturnioribus esse molestiis conflictatum,
id. Fam. 6, 13, 3:quae maxime angere atque sollicitam habere vestram aetatem videtur,
id. Sen. 19, 66:sollicitum te habebat cogitatio periculi mei,
id. Fam. 7, 3, 1; so id. Att. 2, 18, 1; id. Sest. 11, 25:initia rerum quae... sollicitam Italiam habebant,
Caes. B. C. 3, 22:cum satis per se ipsum Samnitium bellum et,... sollicitos haberet patres,
Liv. 8, 29, 1:solliciti et incerti rerum suarum Megaram referre signa jubent,
id. 24, 23, 5:sollicitae ac suspensae civitati,
id. 27, 50 med.:quid illis nos sollicitis ac pendentibus animi renuntiare jubetis,
id. 7, 30, 22:sollicitae mentes,
Ov. F 3, 362:pectus,
id. M. 2, 125:mens,
Curt. 4, 13, 2:animi,
Hor. Ep. 1, 5, 18:ego percussorem meum securum ambulare patiar, me sollicito?
Sen. Clem. 1, 9, 4:sollicitus est et incertus sui quem spes aliqua proritat,
id. Ep. 23, 2:ut sollicitus sim cum Saturnus et Mars ex contrario stabunt,
alarmed, id. ib. 88, 14:fertur sollicitas tenuisse deas,
kept them in anxious suspense, Stat. Achill. 2, 338:nunc sollicitam timor anxius angit,
Verg. A. 9, 89.—And opposed to securus and securitas:quid est turpius quam in ipso limine securitatis esse sollicitum?
Sen. Ep. 22, 5:securo nihil est te pejus, eodem Sollicito nihil est te melius,
Mart. 4, 83, 1; so id. 5, 31, 8; Sen. Ep. 124, 19; Quint. 11, 3, 151; Tac. H. 4, 58.—With abl.:3.sollicitam mihi civitatem suspitione, suspensam metu... tradidistis,
Cic. Agr. 1, 8, 23:Sophocles, ancipiti sententiarum eventu diu sollicitus,
Val. Max. 9, 12, 5 ext. —With de:4.sollicitus eram de rebus urbanis,
Cic. Fam. 2, 12, 1:de tuā valetudine,
id. ib. 16, 7, 1:sollicita civitas de Etruriae defectione fuit,
Liv. 27, 21 med.:sollicitum te esse scribis de judicii eventu,
Sen. Ep. 24, 1:desii jam de te esse sollicitus,
id. ib. 82, 1.—With pro:5.ne necesse sit unum sollicitum esse pro pluribus,
Cic. Lael. 13, 45.—With propter: sollicitus propter iniquitatem locorum, Liv. 38, 40, 9; 44, 3, 5 infra.—6.With adverb. acc. vicem, for the fate of:7.sollicito consuli et propter itineris difficultatem et eorum vicem,... nuntius occurrit,
Liv. 44, 3, 5:ut meam quoque, non solum reipublicae vicem videretur sollicitus,
id. 28, 43, 9:clamor undique ab sollicitis vicem imperatoris militibus sublatus,
id. 28, 19, 17.—With gen.:8.non sollicitus futuri, pendet (filius tuus mortuus),
Sen. Cons. Marc. 19, 6.—With dat. (late Lat.):9.ne solliciti sitis animae vestrae, neque corpori vestro,
Vulg. Matt. 6, 25.—With ex:10.ex hoc misera sollicita'st, diem Quia olim in hunc, etc.,
Ter. And. 1, 5, 33:haec turba sollicita ex temerariā regis fiduciā,
Curt. 3, 1, 17.—With ne, like verbs of fearing:11.(mater) sollicita est ne eundem conspiciat, etc.,
Cic. Mur. 41, 88:legati Romanorum circuire urbes, solliciti ne Aetoli partis alicujus animos ad Antiochum avertissent,
apprehensive, Liv. 35, 31, 1:sollicitis populis ne suas operiant terras,
Plin. 11, 29, 35, § 104:sollicitus Solon, ne tacendo parum reipublicae consuleret,
Just. 2, 7, 9; Front. Strat. 1, 1, 6.—With interrog.-clause:C.solliciti erant quo evasura esset res,
Liv. 30, 21 init.:quam sim sollicitus, quidnam futurum sit,
Cic. Att. 8, 6, 3.—In gen., troubled, disturbed, afflicted, grieved; constr. absol., with abl. alone, or with de:D.sollicitus mihi nescio quā re videtur,
Plaut. Merc. 2, 3, 30:neque est consentaneum ullam honestam rem, ne sollicitus sis... deponere,
lest you be troubled by cares, Cic. Lael. 13, 47:vehementer te esse sollicitum et praecipuo quodam dolore angi,
id. Fam. 4, 3, 1:vehementer populum sollicitum fuisse de P. Sullae morte,
id. ib. 9, 10, 3:num eum postea censes anxio animo aut sollicito fuisse,
afflicted by remorse, id. Fin. 2, 17, 55:hoc genus omne Maestum ac sollicitum est cantoris morte Tigelli,
Hor. S. 1, 2, 3.—Excited, passionate (rare):E.qui, ut sint pudici, solliciti tamen et anxii sunt,
Cic. Tusc. 4, 33, 70:atqui sollicitae nuntius hospitae, Suspirare Chloen.. Dicens, etc.,
Hor. C. 3, 7, 9; so, = avidus, with gen. or de ( poet. and post-class.):hominem cuppedinis sollicitum,
Lucr. 5, 46:de regno sollicitus ( = avidus regni potiundi),
Just. 1, 10, 6.—Very careful for, concerned in, punctilious, particular about (post-Aug.; freq.); constr. absol., with de, circa, in, or obj.-inf.:F.ne decet quidem, ubi maxima rerum monumenta versantur, de verbis esse sollicitum,
Quint. 8, 3, 13:de quorum sumus judicio solliciti,
for whose judgment we care, id. 10, 7, 24:dixit Cicero, non se de ingenii famā, sed de fide esse sollicitum,
id. 11, 1, 74:nec sum in hoc sollicitus, dum res ipsa appareat,
id. 8, 4, 15:eloquentia non in verba sollicita,
Sen. Ben. 7, 8, 2:si tamen contingere eloquentia non sollicito potest,
id. Ep. 75, 5:cur abis, non sollicitus prodesse bonis, nocere malis?
id. Hippol. 976; cf.in double sense,
Mart. 4, 83, 2 and 5.—= sollicitatus (v. sollicito; poet.):III.solliciti jaceant terrāque premantur iniquā qui, etc.,
without repose, Ov. Am. 2, 16, 15.Of abstr. and inanim. things.1.In gen., solicitous, mournful, full of or connected with cares and anxiety, anxious, disturbed (class.;2.often approaching the signif. II.): scio quam timida sit ambitio, et quam sollicita sit cupiditas consulatūs,
how full of cares is the desire for the consulship, Cic. Mil. 16, 42:id est proprium civitatis ut sit libera et non sollicita rei cujusque custodia,
i. e. that nobody be disturbed in the quiet possession of his property, id. Off. 2, 22, 78:est enim metus futurae aegritudinis sollicita exspectatio,
id. Tusc. 5, 18, 52:quam sit omnis amor sollicitus et anxius,
fraught with solicitude, id. Att. 2, 24, 1: assentior, sollicitam et periculosam justitiam non esse sapientis, id. Fragm. Rep. ap. Prisc. p. 801 P. (Rep. 3, 27, 39): sollicitam lucem rapuisti Ciceroni, the mournful light, i. e. life, Vell. 2, 66:in sollicito civitatis statu,
Quint. 6, 1, 16:Hermagoras, vir diligentiae nimium sollicitae,
evercareful, id. 3, 11, 22:sollicitum dicendi propositum,
anxiously accurate, id. 11, 1, 32:sollicita parentis diligentia,
earnest care, id. 6, prooem. 1; so id. 6, 12, 16:sollicitae actiones,
carefully elaborated, id. 4, 1, 57: causae sollicitae (opp. securae), [p. 1723] very doubtful cases, i. e. in which there is anxious suspense about the issue, id. 11, 3, 151: captarum (ferarum) sollicita possessio;saepe enim laniant dominos,
Sen. Vit. Beat. 14, 2:maxima quaeque bona sollicita sunt,
id. ib. 17, 4; id. Ep. 14, 18:noctes, id. Ira, 2, 20, 1: tutela,
id. Cons. Marc. 11, 3:sollicitos fecisti, Romule, ludos,
Ov. A. A. 1, 101:quisque, sibi quid sit Utile, sollicitis supputat articulis,
id. P. 2, 3, 18:sollicito carcere dignus eras,
a prison carefully guarded, id. Am. 1, 6, 64:Cressa... sollicito revocavit Thesea filo,
Stat. S. 2, 6, 26:pudor,
Mart. 11, 45, 7:amor,
Ov. H. 19 (18), 196:os,
id. P. 4, 9, 130:frons,
Hor. C. 3, 29, 16:manus,
Ov. Tr. 5, 2, 2:preces,
id. P. 3, 1, 148:prex,
Hor. C. 1, 35, 5:vita,
id. S. 2, 6, 62:lux,
Ov. Tr. 4, 10, 116:senecta,
id. M. 6, 500:libelli,
Mart. 9, 58, 5:saccus,
id. 12, 60 b, 3:fuga,
Ov. Tr. 4, 1, 50:sedes,
id. ib. 4, 1, 85:via,
id. ib. 1, 11, 2:terrae,
id. M. 15, 786.— Hence,= sollicitum habens, that causes distress, distressing, trying:IV.quid magis sollicitum dici potest,
what more distressing fact can be mentioned? Cic. Mil. 2, 5:in quā (tyrannorum) vitā nulla... potest esse fiducia, omnia semper suspecta atque sollicita,
causing alarm, id. Lael. 15, 52:sollicitumque aliquid laetis intervenit,
Ov. M. 7, 454:o mihi sollicitum decus ac suprema voluptas,
Stat. Th. 7, 363; so,opes,
Hor. S. 2, 6, 79:aurum,
Sen. Hippol. 519:pretia,
id. Herc. Fur. 461:timor or metus,
Ov. H. 1, 12; 8, 76; 13, 124; id. P. 3, 2, 12; id. Tr. 3, 11, 10:cura,
id. P. 1, 5, 61; Sen. Thyest. 922:dolor,
Ov. A. A. 3, 374:taedium,
Hor. C. 1, 14, 17:fatum,
Ov. P. 4, 10, 11.Of animals (rare): sollicitum animal (canis) ad nocturnos strepitus, very attentive to, i. e. watchful, Liv. 5, 47, 3; so Ov. M. 11, 599:V.solliciti terrentur equi,
id. F. 6, 741:lepus,
timid, id. ib. 5, 372.Comp.: sollicitior (mostly post-Aug.; for which Cic. has magis sollicitus; v. III. 2. supra) homo, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 18, 3:1.nos circa lites raras sollicitiores,
too particular about, Quint. 7, 1, 43:sollicitior rei familiaris diligentia,
id. 12, 1, 6:innocentiam sollicitiore habituri loco,
Sen. Ben. 3, 13, 1:(pauperes) sollicitiores divitibus,
id. Cons. Helv. 12, 1:quod est sollicitius,
id. Tranq. 1, 15:qui non sollicitior de capitis sui decore sit quam de salute,
id. Brev. Vit. 12, 3:pro vobis sollicitior,
Tac. H. 4, 58.— Sup. (post-Aug. and rare):illorum brevissima ac sollicitissima aetas est,
Sen. Brev. Vit. 16, 1.— Adv.: sollĭcĭtē (post-Aug.).Carefully, punctiliously, anxiously: vestis nec servata, nec sumenda sollicite, Ser. Samm. ap. Sen. Tranq. 1, 5:2.in conviviis lingua sollicite etiam ebriis custodienda est,
Sen. Clem. 1, 26, 2:recitare,
Plin. Ep. 6, 15, 4:exspectatus,
Front. Strat. 3, 12, 1; id. Aquaed. 103:sollicitius et intentius,
Plin. Ep. 1, 4, 2:custodiendus est honor,
id. ib. 1, 19, 4:cavere,
App. Mag. p. 274, 35.— Sup.:urbis curam sollicitissime agere,
Suet. Claud. 18.—With grief, solicitude (class.:sollicito animo): sollicite possidentur,
their possession is connected with solicitude, Sen. Ep. 76, 30:laetus,
Sil. 6, 572.— Sup., Sen. Ep. 93, 12. -
7 aperio
a-perio, peruī, pertum, īre ( aus *ap-verio, vgl. litauisch àt-veriu, ›öffne, mache auf‹, altind. apavrnōti, ›deckt auf, öffnet‹), zum Vorschein bringen, bloß-, offen machen (Ggstz. operire), I) Verdecktes, Verhülltes sichtbar machen, sehen lassen, aufdecken, entblößen, bloßlegen (Ggstz. operire, tegere, contegere), a) eig.: aperit ramum, qui veste latebat, Verg.: unda dehiscens aperit terram, läßt den Grund sehen, Verg. – Körperteile, durch Enthüllung, corporis partes quasdam, Cic.: caput (auch als Höflichkeitsbezeigung gegen höhere Magistrate), Cic. u.a.: u. caput alci (vor jmd.), Sall. fr.: u. capita aspectu magistratuum, Plin.: aperto pectore, Ov.: apertae pectora matres, die Brust entblößt, Ov. – durch Nebel, Nacht usw. Verhülltes, dispulsa sole nebula aperuit diem, Liv.: liquidior lux aperit hostem, Curt. – u. so refl. se aperire u. medial aperiri, sichtbar werden, sich sehen lassen, zum Vorschein kommen, v. Gestirnen, v. Örtl., die uns näher treten u. dgl. (Ggstz. delitescere, occultari), Cic. – b) übtr., gleichs. Verhülltes, Verborgenes, Unbekanntes an das Licht bringen, -ziehen, an den Tag geben, -bringen, offenbaren, enthüllen (dah. auch verraten), eröffnen, darlegen (Ggstz. occulere, occultare, tegere), α) m. Acc.: istaec tua flagitia, Plaut.: occulta quaedam et quasi involuta, Cic.: involutae rei notitiam definiendo, Cic.: sententiam suam, Cic.: dissidentes suos sensus, Nep.: frontes hominum (Ggstz. tegere mentes), Cic.: errorem, Liv.: causam consilii sui, Sall.: consilium suum, Sall.: coniurationem, Sall.: rem omnem, Sall.: omnia, Liv.: futura, Verg.: casus futuros, Ov.: utriusque naturam et mores, Sall.: socios sceleris, Sall.: lux deinde aperuit bellum ducemque belli, gab Aufschluß über usw., Liv.: quo pacto hoc occipiam (accipiam!), aperi, *Plaut. mil. 1025 Br. – refl. se aperire u. medial aperiri, v. Pers., sich (seine wahre Gesinnung) offenbaren u. sich (wer man ist) verraten, coacti necessario se aperiunt, zeigen sich in ihrem wahren Lichte, Ter.: tum sumus incauti studioque aperimur in ipso, Ov. – u. ap. alqm, jmd. aufspüren, nec uspiam ruris aperitur ille, Apul. met. 7, 26. – v. Lebl., exspectandum (putabant), dum se ipsa res aperiret, an den Tag käme, Nep. Paus. 3, 7. – β) m. de u. Abl.: deinceps de insinuatione aperiendum est, Cornif. rhet. 1, 9; vgl. ibid. 2, 50. – γ) m. folg. Acc. u. Infin.: se non fortunae, sed hominibus solere esse amicum, Nep. – v. Lebl., cum et concitatio remorum directaeque in se prorae hostes appropinquare aperuissent, Liv. – δ) m. folg. indirekt. Fragesatz: aperio, qui sim, Nep.; vgl. memet ipse aperio, quis sim, Liv.: aperio, quid sentiam, Nep.
II) Verschlossenes, Besetztes sichtbar u. offen u. dah. auch zugänglich machen, öffnen, eröffnen, er schließen, aufmachen, aufbrechen (Ggstz. operire, claudere), a) eig.: α) durch Wegziehen eines Vorhangs, einer Verhüllung, Decke, ostium, fores, Ter. u.a. (u. im Bilde quā commendatione quasi amicitiae fores aperiuntur, Cic.): ianuam, Ov. (vgl. unten no. δ, αα): portam, Caes.: domum, Catull.: tabernas, Liv.: fenestram, Cels. (u. im Bilde hanc fenestram, diesen Weg einschlagen, Suet.): aerarium, Caes. (u. im Bilde nec ita claudenda est res familiaris, ut eam benignitas aperire non possit, Cic.): carceres (in der Rennbahn), Varr.: eas arcas (Särge), Liv.: sepulcrum, Curt.: patinas, Plaut.: vas, Cato: florem, v. Gewächsen, Plin.: os (Mund), Scrib.: fauces, Quint.: oculos, pupulas, Cic.: u. (sprichw.) alci oculos aperire, ut volgo dicitur, M. Caes. b. Fronto ad M. Caes. ep. 3, 18. p. 56, 13 N.: apertas aures praebe ad nomen memoriamque filii tui, Sen. ad Marc. 5, 2. – refl., se aperire, sich öffnen, aufgehen, in templo Herculis valvae clausae repagulis subito se ipsae aperuerunt, Cic.: patris sepulchrum diruptis ianuis se aperuit, Vopisc.: flos numquam se aperit nisi vento spirante, Plin. – β) durch Abnahme eines Bandes, Siegels usw. öffnen, erbrechen, fasciculum litterarum, epistulam, litteras, Cic.: testamentum, Suet. – γ) durch Hauen, Schneiden, Graben, Stechen, Brennen usw. etw. öffnen, bloßlegen, αα) in etwas eine Öffnung machen, parietem, durchbrechen, ICt.: murum ab imo ad summum crebris cubitalibus fere cavis, Liv. – bes. als mediz. t. t., sowohl v. Arzte, cutem, Cels.: cutem latius, Cels.: vulnus latius, Cels.: pustulas acu, Cels.: locum candenti ferro, Cels. – als v. Heilmitteln, omnes vomicas celerius, Scrib.: strumas, Scrib. – u. Passiv aperiri medial = sich öffnen, aufgehen, v. Geschwüren usw., donec ea suppurent et per se aperiantur, Cels.: ubi vel per se vel per medicamenta vel etiam ferro aperta est suppuratio, Cels. – ββ) eine Örtlichkeit öffnen, eröffnen = zugänglich machen, saltum caedendo, Curt.: u. bl. saltum, Liv. – δ) prägn.: αα) eröffnen, = eine Öffnung, einen Durchgang, eine Mündung usw. bilden, sowohl durch Graben, aufgraben, graben, bloßlegen, locum, Cic.: fundamenta templi, Liv.: cavernas, Ov.: viam rectam in cuniculum, Liv.: ianuam in publico, nach der Straße zu durchbrechen, ICt.: puteum, graben, ICt. – als auch durch andere Mittel, iter ferro, mit dem Schwerte einen Weg durch die Reihen der Feinde, Sall. (u. im Bilde ap. viam potentiae, Vell.). – v. Lebl., ventus aperuit incendio viam, Liv.: mare quoque novum in Pamphyliam iter aperuerat, Curt.: aperit os aliud amnis, Curt. – ββ) eröffnen = einen Ausgang, Ausfluß verschaffen, fließen machen, fontium lacus, Varr. fr.: fontes maximos, penitus absconditos, Cornif. rhet. (u. im Bilde fontes philosophiae, eloquentiae, Cic. u. Quint.): novas venas (aquarum), ICt. – u. als mediz. t. t., cataplasmatibus efficere, ut per se pus aperiatur, Cels. – b) übtr.: α) gleichs. Verschlossenes, Unzugängliches eröffnen, erschließen, zugänglich machen, αα) bisher unzugängliche Länder, Völker usw. dem Zutritt, dem Verkehr, der Eroberung usw., Pontum, Cic.: Britanniam tam diu clausam Mela; vgl. quod pace omnis Italia erat aperta, dem freien Verkehr geöffnet war, Liv.: u. ver aperit navigantibus maria, Plin. – incognitum famae orbem terrarum armis, Liv.: reges et gentes, Tac.: Asiam regi, Curt.: mors alcis aperit Syriam, die sichere Rückkehr nach S., Tac. – ββ) bisher nicht erreichbare Zustände usw., toreuticen, anbahnen, Plin.: alci pristinae vitae consuetudinem interclusam, Cic.: alci reditum ad suos, Cic. – occasionem, Liv.: occasionem ad invadendum (v. einem Umstande), Liv.: insidiantibus casum, eine Gelegenheit, eine Blöße geben, Tac.: u. ebenso locum suspicioni aut crimini, Cic. – γγ) eine gleichs. bisher verschlossene Zeit eröffnen, ap. annum, das Jahreröffnen, erschließen, poet. v. Sternbilde Stier (weil beim Eintritt der Sonne in den Stier für den Landmann das neue Jahr begann), Verg. georg. 1, 217; u. zur Kaiserzeit von denen, die zur Benennung des Jahres das Konsulat für den ersten Januar übernahmen, Plin. pan. 58, 4. Stat. silv. 4, 1, 2. – alci vacuos honoris menses, jmdm. freie Monate der Ehre eröffnen, d.i. für jmd. M. offen machen, in denen er als Konsul eintreten kann, Tac. ann. 2, 72. – β) eine Anstalt eröffnen, d.i. allgemeiner Benutzung zugänglich machen, ludum (eine Schule), Cic.: u. so ludum dicendi, Suet.: scholam, Suet.: u. locum... asylum (einen Ort als As.), Liv. – γ) eine Geldsumme jmdm. eroffnen = jmdm. zur freien Verfügung stellen, quod DCCC (800000 Sesterze) aperuisti, Cic. ad Att. 5, 1, 2. – / Archaist. Imperf. aperibat, Ven. Fort. 5, 5, 100: Fut. aperibo, Plaut. truc. 763 ( aber Pompon. com. 173 liest Ribbeck nach Fleckeisens Vermutung a peribo).
-
8 contentus [2]
2. contentus, a, um, PAdi. m. Compar. (contineo), beschränkt, sich beschränkend auf etw., sich begnügend mit etw., u. nur in diesem Sinne = zufrieden mit etw., a) m. Abl., v. Pers., suo contentus, Enn. fr.: contentus minimo, Cic., paucis, Hor.: eā victoriā contentus, Cic.: contentus nomine modico tutoris, Liv.: c. modicis aedibus, Suet.: contenta uno matrimonio, Val. Max.: contentus dictaturae potestate, Suet.: v. Lebl., mercatura satiata quaestu vel contenta potius, Cic. de off. 1, 151. – contentum esse suis rebus, Cic.: c. esse suo, Plin. ep.: c. esse parvo, Cic.: c. esse parvulo, Ter.: uxor contenta est, quae bona est, uno viro, Plaut.: (animus tuus) satiatus est aut contentus pecuniā? Cic.: eo utrique quod statuit (Caesar) contenti fuerunt, Caes.: nec mihi concederet, ut imitarer Volcatium aut Senium, quibus tu es contentus, Cic.: nec hoc commentario contentus erat, Sen. rhet.: u. (mit Abl. Gerund.) ut contentus sim referendo paucarum morem regionum, Macr. sat. 1, 12, 2: nec iam possidendis agris publicis contentos esse, Liv. 6, 14, 11: illā (sorte) contentus vivat, Hor.: v. Lebl., quae tua nequitia est, non his contenta fuisset, Ov. her. 16 (17), 29. – m. Ang. wie lange? hoc fore contentam multos iurabit in annos, Ov. art. am. 1, 425. – m. Ang. von welcher Seite? quibus ego a tali viro (bei einem Manne von solchem Ansehen) contentus eram, Cic. ep. 3, 13, 1. – m. Ang. wozu? virtutem ad beate vivendum se ipsā contentam esse, Cic. Tusc. 5, 1. – b) m. Genet.: contentus victoriae, Tert. adv. Marc. 5, 11: haud contentus eorum, quae gesserat, Dict. 2, 17 in: ut contentus esset partis dimidiae dotis, Scaevol. dig. 32, 37. § 4 M. – c) mit folg. quod (weil, daß), zB. non fuit eo (damit) contentus, quod etc., Cic. de imp. Pomp. 25: contentus eo, quod etc., Vopisc. Firm. 1, 1: quasi ego non contentus sim, quod mihi quinque et XX iudices crediderunt, Cic. Clod. 6. § 2: rex contentus eo, quod per hostem moram pugnae fieri scirent, Liv. 44, 37, 4. – od. m. folg. ne u. Konj., ne intersimus armis, contentus ait se esse, Liv. 32, 21, 5. – m. vorhergeh. allgem. Pron. auch mit folg. ut u. Konj., contentus hoc erat, ut... manus iactaret, Suet. Aug. 82, 2. – contentus eo od. non contentus mit folg. si u. Konj., Cic. II. Verr. 1, 3. Liv. 28, 27, 14. – d) m. folg. Infin. u. zwar teils m. Infin. Praes. act., Ov. met. 1, 461. Sen. contr. 9 (4), 25. § 23. Vell. 2, 49, 4. Val. Max. 3, 2, 23 u. 4, 3, 11. Cels. 1. prooem. p. 8, 30 D. Sen. de otio 5, 6; apoc. 2, 4. Curt. 4, 10 (40), 13. Plin. 23. pr. § 1. Sil. 15, 91. Quint. 1, 5, 17; 2, 4, 23 u. ö. Iuven. 3, 277. Plin. ep. 8, 14, 20 u. 9, 13, 14. Suet. Caes. 28, 3. Flor. 2, 17, 15. Apul. met. 7, 15 u. flor. 18. p. 30, 7 Kr. Macr. somn. Scip. 1, 13, 2; 2, 14, 24; od. m. Infin. Praes. pass., Ov. her. 16 (17), 125. Sen. de ben. 1, 1, 5. Curt. 4, 12 (46), 15; teils m. Infin. Perf. act., Vell. 2, 103, 5; 2, 112, 6; 2, 120, 6. Cels. 7, 15 extr. Curt. 8, 1 (5), 38; 8, 11 (40), 18. Plin. 17, 112 u. 19, 115. Quint. 3, 1, 22 u. ö. Plin. ep. 6, 31, 5; pan. 15, 2 u. ö. Suet. Caes. 49, 3. Flor. 1, 13, 19 u. 2, 8, 8. Apul. met. 8, 22. Pacat. pan. 13, 1. Macr. sat. 1, 11, 29; 5, 13, 19; 7, 4, 4; 7, 12, 15. – e) m. folg. Acc. u. Infin., Quint. 5, 14, 24. Sen. ep. 58, 6. Iustin. 6, 1, 1. – f) im Zshg. absol., Cic. Brut. 134. Plin. ep. 1, 5, 8. Quint. 2, 3, 3. Vopisc. Car. 21, 3: u. im Compar., di deaeque contentiores (genügsamer) mage erunt atque avidi minus, Plaut. Poen. 460 sq.
-
9 investigo
in-vestīgo, āvī, ātum, āre, jmdm. od. einer Sache auf die Spur zu kommen suchen, jmd. od. etw. aufspüren, auskundschaften, aufsuchen, ausfindig machen, erforschen, 1) v. Hunden, canum tam incredibilis ad investigandum sagacitas narium, unglaublich scharfe Spürkraft der Nase, Cic. de nat. deor. 2, 158: immittebantur illi continuo Cibyratici canes (Spürhunde, bildl. v. Pers.). qui investigabant et perscrutabantur omnia, Cic. Verr. 4, 47. – II) v. Menschen: a) auf mater. Wege: alqm, Komik., Cic. u.a.: perquirere et inv. homines ex omni regione, Cic.: si qua potestur investigari via, Pacuv. fr.: inv. vidulum illum, Plaut.: tecta, Curt.: defessus sum urbem totam pervenarier; nihil investigo quicquam de illa muliere, Plaut. merc. 818 sq. – mit folg. Fragesatz, quare quod olet non tam facile esse videbis investigare, in qua sit regione locatum, Lucr. 4, 700: illud molestum, me adhuc investigare non posse, ubi P. Lentulus noster sit, ubi Domitius, Cic. ad Att. 9, 1, 2. – b) auf nicht mater. Wege, parentes incertos, Pacuv. fr.: illum, qui est pater eius, Ter.: hunc (oratorem perfectum), Cic.: omnes illorum conatus, Cic.: coniurationem, Cic.: verum (die Wahrheit), Cic.: quae (per notas scripta), si quis investigare et persequi velit, entziffern und hintereinander lesen, Suet.: nihil tam difficile est, quin quaerendo investigari possiet, Ter. – de Lentulo investigabo diligentius, wie es sich mit L. verhält, will ich noch sorgfältiger zu erforschen suchen (noch genauere Erkundigungen einziehen), Cic. ad Att. 9, 7, 6. – mit folg. Relativ- od. Fragesatz, diligentiā inimici investigatum est quod latebat, Cic. Lig. 1: is (Archimedes) propter nimiam cupiditatem investigandi quod requirebat nomen suum indicare non potuit, Val. Max. 8, 7. ext. 7: quo eam, aut ubi sim, aut qui sim, nequeo cnm animo certum investigare, kann ich im Geiste nicht sicher ergründen, Plaut. aul. 714 sq.: ut investiges ex consponsorum tabulis, sitne ita, Cic. ad Att. 12, 17.
-
10 obiurgo
ob-iūrgo (altlat. obiūrigo), āvī, ātum, āre, I) tadeln, schelten, Vorwürfe machen, A) im allg.: α) m. Acc. pers.: M. Caelium, Cic.: monere amicos et obi., Cic.: alqm molli brachio de Pompei familiaritate, Cic.: ne, in quo te obiurgem, id ipsum videar imitari, Cic.: mit in u. folg. quod (daß), in quo cum obiurgarer, quod nimio gaudio paene desiperem, Cic. ep. – m. Genet. (wegen), obi. alqm neglegentiae, Min. Fel. 4, 3. – β) m. Acc. rei: verecundiam alcis, Cic.: cotidie fatum, Sen.: naturam, Sen.: vitia, Gell.: leviter obiurganda est vana tristitia, Cels. – γ) absol.: sic obiurgant, quasi oderint, Quint.: nequiquam consule obiurgante atque hortante, Liv.: nec satis ad obiurgandum causae, Ter. – B) insbes.: a) im Tone des Vorwurfes auffordern, m. folg. ut u. Konj., quā (epistulā) me obiurgas, ut firmior sim, Cic. ad Att. 3, 15, 1. – b) abmahnen, obiurgans me a peccatis, Plaut. trin. 680. – II) übtr., übel mitspielen, strafen, a) körperl. = eins versetzen, hauen, schlagen, alqm verberibus, Sen., flagris, Suet.: alqm colaphis, Petron.: servum garrulum, Anthol. Lat.: sinum et latus interim, Quint. – b) um Geld, non committam, ut sestertio (wegen eines S.) centies obiurgandus sim, Sen. de ben. 4, 36, 1. – / Über die Form obiurigo s. Brix Plaut. trin. 68. Ritschl opusc. 2, 426 sqq. – Depon. Nbf. obiurgari, Serv. Verg. ecl. 6, 47.
-
11 quin [1]
1. quīn, Coni. (aus quine, d.i. quî u. ne, dem Stamme der Negation non), I) in Hauptsätzen, A) zur Angabe einer Aufforderung, Aufmunterung, warum nicht, quin conscendimus equos, warum besteigen wir nicht sogleich die Pferde, Liv.: quin, quom opus est beneficium rursum ei experimur reddere? Ter.: quin age istud, na, dann tue dies sofort, Plaut.: quin ego maneo, na, dann bleibe ich, Plaut.: zuw. mit dem Ausdruck des Unwillens, der Ungeduld, quin uno verbo dic, ei, so sag' es kurz, Ter.: quin omitte me, ei, so laß mich gehen, Ter.: quin continetis vocem, ei, so haltet doch den Mund, Cic.: quin age, quin agite, auf! auf denn! Verg. – B) zur Angabe einer Bekrästigung und Steigerung, fürwahr, wirklich, sogar, vielmehr, ja vielmehr, neque id iniuria: quin mini molestum est, Ter.: hercle quin recte dicis: et tibi assentior ego, Plaut.: nihil ea res animum militaris viri imminuit; quin contra si in re navali, cuius esset ignarus, offendisset, eo plus in (für das) ea, quorum usu calleret, spei nactus, breve id tyranno gaudium se effecturum affirmabat, Liv.: verstärkt, quin etiam, quin immo, ja sogar, Cic. u.a.: so auch quin et, Hor. carm. 1, 10, 13 u.a. (aber Cic. de amic. 68 jetzt bl. quin ipso equo): quin potius, ja vielmehr, Liv. u.a. (s. Bünem. Lact. 3, 17, 33). – II) in abhängigen Nebensätzen, nach einem negativ ausgedrückten Hauptsatze m. Coniuctiv, A) in Konsekutivsätzen (entst. aus dem relat. quî u. ne = quo non), daß nicht, so daß nicht, ohne daß, nihil tam difficile est, quin quaerendo investigari possit, Ter.: triduo servire numquam te, quin liber sis, sinam, Plaut.: numquam tam male est Siculis, quin aliquid facete et commode dicant, Cic.: mit einem auf das Nomen im Hauptsatze hindeutenden is verbunden, Cleanthes negat ullum esse cibum tam gravem, quin is die et nocte concoquatur, Cic. – So quin bes. nach nemo est, nihil est, quis est, quid est u.a., nemo fuit, quin illud viderit, nemo, quin audierit, Cic.: nihil est, quin male narrando possit depravari, Cic.: quis est, quin cernat, quanta vis sit in sensibus, Cic. – auch non quin, nicht als ob nicht, non quin ipse dissentiam, nicht als wenn ich nicht anders dächte, Cic. – B) in Finalsätzen (entst. aus dem fragenden quî u. ne = quo non), eig. auf welche Weise nicht, wie nicht, meist durch zu mit dem Infinitiv oder durch daß ohne Negation zu übersetzen, a) nach den Verben »unterlassen, verhindern, verweigern, sich mäßigen, sich enthalten, zögern, entfernt sein«, nullum adhuc intermisi diem, quin aliquid ad te litterarum darem, Cic.: milites aegre sunt retenti, quin oppidum irrumperent, Caes.: teneri non potui, quin declararem, Cic.: nihil abest, quin sim miserrimus, Cic.: Dioni negare non potuit, quin Platonem arcesseret, Nep.: facere non possum, quin cotidie ad te mittam litteras, Cic.: non od. numquam faciam, quin etc., Plaut. (vgl. facio no. I, B, 6, c. Bd. 1. S. 2664). – b) nach den Verben und Ausdrücken »des Zweifelns und der Ungewißheit«, non dubitari debet, quin fuerint ante Homerum poëtae, Cic.: nemini dubium esse debet, quin eādem mente sim futurus, Nep.: non ambigitur, quin Brutus pessimo publico id facturus fuerit, Liv.: quis ignorat, quin tria Graecorum genera sint, Cic.: non abest suspicio, quin Orgetorix ipse sibi mortem consciverit, Caes.: auch quin non, wenn der abhängige Satz negativ ist, non dubito, quin offensionem neglegentiae vitare atque effugere non possim, Cic.
-
12 similiter
similiter, Adv. (similis), ähnlich, auf ähnliche Art, (fast) ebenso, auf gleiche Art, similiter atque uno modo dicere, Cic.: similius, Phaedr.: simillime, Cic. – m. Genet., veri sim., Apul., veri similius, Tert. u. Apul. – m. Dat., sim. his et scorpiones terrestres vermiculos ovorum specie pariunt, Plin. 11, 86. – mit folg. at que (ac), ut (als, wie), s. facis ac si etc., ebenso wie usw., Cic.: s. atque, Cic.: s. ut si etc., Cic.
-
13 similitudo
similitūdo, inis, f. (similis), die Ähnlichkeit, I) eig.: 1) im allg.: a) eig.: est inter ipsos s., Cic.: est homini cum deo similitudo, Cic.: habet honestatis similitudinem, Cic.: insignem alcis similitudinem prae se ferre, Liv.: est arduum similitudinem effingere ex vero, Plin. ep.: genus radicis ad similitudinem panis efficiebant, behandelten es wie Brot, buken Brot daraus, Caes.: veri sim. u. sim. veri, die Wahrscheinlichkeit, Cic.: ad nostri similitudinem, so wie ich, Apul. (s. Hildebr. Apul. met. 8, 6). – Plur. similitudines konkret = ähnliche (verwandte) Erscheinungen, Fälle, Cic. Brut. 143; de off. 1, 11. – b) meton., navigera similitudo alia, eine andere Art solcher schiffähnlicher Geschöpfe, Plin. 9, 94. – 2) insbes.: a) die Porträtähnlichkeit, Cic. u.a.: vollst. veri similitudo, Plin. 34, 38. – b) die Charakterähnlichkeit, Liv. 1, 46, 7. – c) das Gleichnis, Cic. u.a.: vulgatā similitudine usus, Liv.: ut similitudinem istam persequar, Sen. – II) übtr.: 1) die Anwendung auf ähnliche Fälle, similitudini relinquere, Cic. de or. 2, 71. – 2) die sich gleichbleibende Darstellung, die Einförmigkeit, Cic. de inv. 1, 76.
-
14 simulato
simulātō, Adv. (simulatus), zum Scheine, in mimicis adulteriis ea quae solent sim. fieri effici ad verum iussit, Lampr. Heliog. 25, 4: tum sim. ferunt persecutionem se debere criminibus, Ennod. apol. pro synod. p. 298, 17 Engelbr.
-
15 augur
augŭr, ŭris, m. [st2]1 [-] augure (prêtre qui annonçait l'avenir d'après le vol ou le chant des oiseaux). [st2]2 [-] m. f. celui ou celle qui devine, interprète, devin, prophète. - d'après P. Fest. 2, 1 augur = aviger, de avis et gero, d'où le vieux mot auger Prisc.1, 36. - sim augur cassa futuri! Stat.: puissé-je n'être qu'une vaine prophétesse! - Augur Apollo, Hor. 0. 1, 2, 32: Apollon, qui révèle l'avenir. - nocturnae imaginis augur Ov. Am. 3, 5, 31, l'interprète d'un songe. - au fém. aquae augur cornix, Hor. 0. 3, 17, 12: la corneille qui annonce la pluie. - au neutre oracula augura, Acc.: oracles prophétiques. - voir hors site augur.* * *augŭr, ŭris, m. [st2]1 [-] augure (prêtre qui annonçait l'avenir d'après le vol ou le chant des oiseaux). [st2]2 [-] m. f. celui ou celle qui devine, interprète, devin, prophète. - d'après P. Fest. 2, 1 augur = aviger, de avis et gero, d'où le vieux mot auger Prisc.1, 36. - sim augur cassa futuri! Stat.: puissé-je n'être qu'une vaine prophétesse! - Augur Apollo, Hor. 0. 1, 2, 32: Apollon, qui révèle l'avenir. - nocturnae imaginis augur Ov. Am. 3, 5, 31, l'interprète d'un songe. - au fém. aquae augur cornix, Hor. 0. 3, 17, 12: la corneille qui annonce la pluie. - au neutre oracula augura, Acc.: oracles prophétiques. - voir hors site augur.* * *Augur, auguris, pen. cor. com. g. Cic. Devin, ou Devine.\Aquae augur cornix. Horat. Qui sonne à cognoistre quand il doibt plouvoir, Qui devine la pluye. -
16 defigo
dēfīgo, ĕre, fixi, fixum - tr. - [st1]1 [-] planter, ficher, enfoncer, clouer. - crucem in foro, Cic. Verr. 5, 170: planter une croix sur le forum. - sub aqua defixae sudes, Caes. BG. 5, 18, 3: pieux enfoncés sous l'eau. - verutum in balteo defigitur, Caes. BG. 5, 44, 7: le javelot s'enfonce (se fixe) dans le baudrier. - defigere sicam in consulis corpore, Cic. Cat. 1.6: plonger un poignard dans le coeur du consul. - defigere aliquem in terram colaphis, Plaut. Pers.: clouer qqn à terre à coups de poing. [st1]2 [-] attacher, fixer. - oculos in terra defigere, Quint. 11, 3, 158: fixer les yeux sur le sol. - in possessiones alicujus oculos spe et mente defigere, Cic. Phil. 11: fixer les regards en espérance et en pensée sur les propriétés de qqn. - omnes suas curas in rei publicae salute defigere, Cic. Phil. 14, 13: consacrer tous ses soins au salut de l'état. - ut in oculis omnium sua furta atque flagitia defixurus sim, Cic. Verr. pr. 7: pour fixer dans les yeux de tous ses propres vols et ses propres infamies. - quousque humi defixa tua mens erit? Cic. Rep. 6: ton esprit sera-t-il donc toujours attaché à la terre? - Libyae defixit lumina regnis, Virg. En. 1: il fixa ses regards sur le royaume de Libye. - poét. defixus lumina, Virg. En. 6, 156: ayant les yeux fixés devant lui. [st1]3 [-] rendre immobile de douleur, d'étonnement, etc.; fixer, clouer, paralyser. - stupor omnes defixit, Liv. 3, 47, 6: la stupeur les tint tous immobiles. - tacita maestitia ita defixit animos ut... Liv. 1, 29, 3: une douleur muette paralysa les esprits au point que... - obtutu haeret defixus in uno, Virg. En. 1, 495: il reste immobile, absorbé dans la contemplation. - quasi ob metum defixus, Tac. An. 1, 68: comme figé de crainte. - silentio defixi, Liv. 8, 7, 21: figés dans le silence. [st1]4 [-] t. relig. déclarer irrévocablement. - quae augur vitiosa defixerit, Cic.: ce que l’augure aura déclaré vicieux. [st1]5 [-] t. de magie percer l'image de qqn avec une aiguille, charmer, enchanter, envoûter. - caput alicujus dira imprecatione defigere, Sen. Ben. 6, 35, 1: dévouer la tête de qqn par une sinistre imprécation. - saga poenicea defixit nomina cera? Ov. Am. 3, 7, 29: une magicienne a-t-elle écrit mon nom sur de la cire rouge? - cf. Plin. 28, 19.* * *dēfīgo, ĕre, fixi, fixum - tr. - [st1]1 [-] planter, ficher, enfoncer, clouer. - crucem in foro, Cic. Verr. 5, 170: planter une croix sur le forum. - sub aqua defixae sudes, Caes. BG. 5, 18, 3: pieux enfoncés sous l'eau. - verutum in balteo defigitur, Caes. BG. 5, 44, 7: le javelot s'enfonce (se fixe) dans le baudrier. - defigere sicam in consulis corpore, Cic. Cat. 1.6: plonger un poignard dans le coeur du consul. - defigere aliquem in terram colaphis, Plaut. Pers.: clouer qqn à terre à coups de poing. [st1]2 [-] attacher, fixer. - oculos in terra defigere, Quint. 11, 3, 158: fixer les yeux sur le sol. - in possessiones alicujus oculos spe et mente defigere, Cic. Phil. 11: fixer les regards en espérance et en pensée sur les propriétés de qqn. - omnes suas curas in rei publicae salute defigere, Cic. Phil. 14, 13: consacrer tous ses soins au salut de l'état. - ut in oculis omnium sua furta atque flagitia defixurus sim, Cic. Verr. pr. 7: pour fixer dans les yeux de tous ses propres vols et ses propres infamies. - quousque humi defixa tua mens erit? Cic. Rep. 6: ton esprit sera-t-il donc toujours attaché à la terre? - Libyae defixit lumina regnis, Virg. En. 1: il fixa ses regards sur le royaume de Libye. - poét. defixus lumina, Virg. En. 6, 156: ayant les yeux fixés devant lui. [st1]3 [-] rendre immobile de douleur, d'étonnement, etc.; fixer, clouer, paralyser. - stupor omnes defixit, Liv. 3, 47, 6: la stupeur les tint tous immobiles. - tacita maestitia ita defixit animos ut... Liv. 1, 29, 3: une douleur muette paralysa les esprits au point que... - obtutu haeret defixus in uno, Virg. En. 1, 495: il reste immobile, absorbé dans la contemplation. - quasi ob metum defixus, Tac. An. 1, 68: comme figé de crainte. - silentio defixi, Liv. 8, 7, 21: figés dans le silence. [st1]4 [-] t. relig. déclarer irrévocablement. - quae augur vitiosa defixerit, Cic.: ce que l’augure aura déclaré vicieux. [st1]5 [-] t. de magie percer l'image de qqn avec une aiguille, charmer, enchanter, envoûter. - caput alicujus dira imprecatione defigere, Sen. Ben. 6, 35, 1: dévouer la tête de qqn par une sinistre imprécation. - saga poenicea defixit nomina cera? Ov. Am. 3, 7, 29: une magicienne a-t-elle écrit mon nom sur de la cire rouge? - cf. Plin. 28, 19.* * *Defigo, defigis, pe. prod. defixi, defixum, defigere. Colum. Ficher, Attacher à cloux, ou autre chose.\Aciem defixere in his vestigiis, in quibus, etc. Cic. Ils ont planté leur armee, etc.\Tacita moestitia ita defixit omnium animos, vt, etc. Liu. Percea, ou arresta et estonna tellement le cueur de touts, que, etc.\Crucem defigere. Cic. Dresser, ou Planter un gibet.\Defigere cultrum in corde. Liu. Ficher, Planter dedens.\Defigi diris deprecationibus nemo non metuit. Plinius. Estre mauldict.\Defigere furta alicuius in oculis populi. Cic. Les mettre en evidence, en sorte que tout le monde les congnoisse, et quasi les attacher et ficher à cloux en lieu public.\In eo mentem, orationemque defigit. Cic. Il fiche sa fantasie, etc.\Defigere oculos spe et mente in rem aliquem. Cic. Ficher ses yeulx à quelque chose par pensee, et tascher à l'avoir.\Defixerat pauor cum admiratione Gallos. Liu. Ils estoyent demourez et arrestez tout plantez de crainte et esbahissement.\Defigere in animis aliquam sententiam iudicum. Cic. Quam populi sermo in animis vestris iam ante defixerat. Que le commun bruit avoit ja fiché et planté en voz cueurs. -
17 do
do, dăre, dĕdi, dătum - tr. - - Quelques formes archaïques: - danunt = dant - duim = dem - duis = des - duit = det - duint = dent - duas = des - dane = dasne. - voir datum. - voir datus. - voir dato. [st1]1 [-] donner, offrir, confier, remettre, admettre, accorder, permettre, concéder, présenter. - Ea causa illam (= ancillam) emi, dono quam darem matri meae - Ne duas (illam), neve te advexisse dixeris, Plaut. Merc.: Je l'ai achetée pour la donner à ma mère - Ne la lui donne pas et ne dis pas que tu l'as ramenée. - dare alicui aliquid in manus: donner qqch à qqn en mains propres. - dare alicui copiam: donner à qqn la possibilité. - manus dare: se rendre. - dare terga: tourner le dos, fuir. - dare ut: - [abcl]a - accorder de (que). - [abcl]b - admettre que. - id certe non dant ut... Cic.: ils n'admettent certainement pas que... - dabat et famae, ut... Tac.: il tenait aussi à faire croire que... - da femina ne sim, Ov. M. 12: accorde-moi de n'être pas femme. - dare iter alicui per provinciam: permettre à qqn de passer par la province. - dare + adj. verbal: donner à (l’adjectif verbal a le sens de l’infinitif de but.) - agros locupletium colendos dedit, Cic.: il donna les terres des riches à cultiver. - dare id alicui cogitendum, Cic.: soumettre cela aux réflexions de qqn. - dare operam alicui rei: se consacrer à qqch. - dare operam ut + subj.: faire en sorte que. - dare bibere: donner à boire. - da mihi castra sequi: permets-moi de suivre le camp. - dare inter sese: [donner entre eux]= échanger mutuellement. - dantur opes nulli nunc nisi divitibus, Mart. 5, 81, 2: on ne prête qu'aux riches. - dare nomen: donner son nom, s’enrôler (pour le service militaire). - impers. - datur: il est donné, il est permis, on permet, on peut. - interim recedere sensim datur, Quint. 11, 3, 127: on peut toutefois se reculer tout doucement. - nonne cernere datur...? Plin-jn.: ne nous est-il pas donné de voir...? - dari sibi diem postulabat, Plin. Ep. 9: il demanda qu'on lui accordât un délai. - locus se dat: l’occasion se présente. - ut res dant sese, Ter.: selon que les choses se présentent, selon les circonstances. [st1]2 [-] mettre, remettre, livrer, abandonner; jeter, placer; servir (à table). - data pridie Kal. Decembr.: (lettre) datée de la veille des calendes de décembre. - hostes in fugam dare: mettre les ennemis en fuite. - aliquem in custodiam dare: mettre qqn en prison. - ad terram aliquem dare: jeter qqn à terre. - dare se aegritudini: s'abandonner à la tristesse. - dare aliquem leto, Phaedr.: mettre à mort qqn. - dare diripiendam urbem, Cic.: livrer la ville au pillage. - dare praedae, Liv.: livrer au pillage. - dare funera in rogos, Ov.: jeter des cadavres sur les bûchers. - dare alicui turdum, Hor.: servir une grive à qqn. [st1]3 [-] attribuer, imputer; fixer (un jour); imposer. - avec double dat. - vitio alicui aliquid dare: reprocher qqch à qqn. - crimini dedit mihi meam fidem: il m’a reproché ma bonne foi. - dare aliquid alicui laudi: louer qqn pour qqch. - dare diem colloquio: fixer un jour pour un entretien. - dare diem alicui: assigner qqn en justice. - dare alicui negotium ut...: donner à qqn la mission de... - Fabio datum ut... Liv.: on chargea Fabius de... [st1]4 [-] causer, provoquer, produire. - alicui damnum dare: causer du dommage à qqn. - dare foras librum (= edere librum), Cic. Att. 13: publier un livre. - dabat omnia tellus, Ov.: la terre produisait tout. [st1]5 [-] dire, exposer, raconter. - iste deus qui sit, da nobis, Virg.: dis-nous quel est ce dieu. - quam ob rem has partes didicerim, paucis dabo, Ter. Heaut.: pourquoi ai-je appris ce rôle? Je vais le dire en peu de mots. - Thessalici da bella ducis, Val. Fl. 5: chante les combats du héros thessalien. [st1]6 [-] nommer, prononcer (un jugement); juger. - dare sententiam: prononcer une sentence. - absentibus secundum praesentes dabat, Suet.: il donnait gain de cause aux parties présentes contre les absents. - dare litem secundum aliquem: donner gain de cause à qqn. - si contra te lis data erit, Gell.: si c'est à toi qu'on donne tort. [st1]7 [-] faire jouer, jouer, représenter une pièce (de théâtre). - dare fabulam: jouer une pièce. [st1]8 [-] locutions diverses. - in pedes se dare: s’enfuir. - se dare alicui, alicui rei: se consacrer à qqn, à qqch. - dare operam alicui rei: s'adonner à qqch, s'appliquer à qqch. - dare operam valetudini: s'occuper de sa santé. - poenas dare: subir un châtiment, être puni. - sic datur, Plaut.: tel est ton destin! tu as ce que tu mérites: attrape! - dare tabellam de aliquo: **donner au juge un bulletin pour qu'il prononce la sentence de qqn** = faire prononcer une sentence.* * *do, dăre, dĕdi, dătum - tr. - - Quelques formes archaïques: - danunt = dant - duim = dem - duis = des - duit = det - duint = dent - duas = des - dane = dasne. - voir datum. - voir datus. - voir dato. [st1]1 [-] donner, offrir, confier, remettre, admettre, accorder, permettre, concéder, présenter. - Ea causa illam (= ancillam) emi, dono quam darem matri meae - Ne duas (illam), neve te advexisse dixeris, Plaut. Merc.: Je l'ai achetée pour la donner à ma mère - Ne la lui donne pas et ne dis pas que tu l'as ramenée. - dare alicui aliquid in manus: donner qqch à qqn en mains propres. - dare alicui copiam: donner à qqn la possibilité. - manus dare: se rendre. - dare terga: tourner le dos, fuir. - dare ut: - [abcl]a - accorder de (que). - [abcl]b - admettre que. - id certe non dant ut... Cic.: ils n'admettent certainement pas que... - dabat et famae, ut... Tac.: il tenait aussi à faire croire que... - da femina ne sim, Ov. M. 12: accorde-moi de n'être pas femme. - dare iter alicui per provinciam: permettre à qqn de passer par la province. - dare + adj. verbal: donner à (l’adjectif verbal a le sens de l’infinitif de but.) - agros locupletium colendos dedit, Cic.: il donna les terres des riches à cultiver. - dare id alicui cogitendum, Cic.: soumettre cela aux réflexions de qqn. - dare operam alicui rei: se consacrer à qqch. - dare operam ut + subj.: faire en sorte que. - dare bibere: donner à boire. - da mihi castra sequi: permets-moi de suivre le camp. - dare inter sese: [donner entre eux]= échanger mutuellement. - dantur opes nulli nunc nisi divitibus, Mart. 5, 81, 2: on ne prête qu'aux riches. - dare nomen: donner son nom, s’enrôler (pour le service militaire). - impers. - datur: il est donné, il est permis, on permet, on peut. - interim recedere sensim datur, Quint. 11, 3, 127: on peut toutefois se reculer tout doucement. - nonne cernere datur...? Plin-jn.: ne nous est-il pas donné de voir...? - dari sibi diem postulabat, Plin. Ep. 9: il demanda qu'on lui accordât un délai. - locus se dat: l’occasion se présente. - ut res dant sese, Ter.: selon que les choses se présentent, selon les circonstances. [st1]2 [-] mettre, remettre, livrer, abandonner; jeter, placer; servir (à table). - data pridie Kal. Decembr.: (lettre) datée de la veille des calendes de décembre. - hostes in fugam dare: mettre les ennemis en fuite. - aliquem in custodiam dare: mettre qqn en prison. - ad terram aliquem dare: jeter qqn à terre. - dare se aegritudini: s'abandonner à la tristesse. - dare aliquem leto, Phaedr.: mettre à mort qqn. - dare diripiendam urbem, Cic.: livrer la ville au pillage. - dare praedae, Liv.: livrer au pillage. - dare funera in rogos, Ov.: jeter des cadavres sur les bûchers. - dare alicui turdum, Hor.: servir une grive à qqn. [st1]3 [-] attribuer, imputer; fixer (un jour); imposer. - avec double dat. - vitio alicui aliquid dare: reprocher qqch à qqn. - crimini dedit mihi meam fidem: il m’a reproché ma bonne foi. - dare aliquid alicui laudi: louer qqn pour qqch. - dare diem colloquio: fixer un jour pour un entretien. - dare diem alicui: assigner qqn en justice. - dare alicui negotium ut...: donner à qqn la mission de... - Fabio datum ut... Liv.: on chargea Fabius de... [st1]4 [-] causer, provoquer, produire. - alicui damnum dare: causer du dommage à qqn. - dare foras librum (= edere librum), Cic. Att. 13: publier un livre. - dabat omnia tellus, Ov.: la terre produisait tout. [st1]5 [-] dire, exposer, raconter. - iste deus qui sit, da nobis, Virg.: dis-nous quel est ce dieu. - quam ob rem has partes didicerim, paucis dabo, Ter. Heaut.: pourquoi ai-je appris ce rôle? Je vais le dire en peu de mots. - Thessalici da bella ducis, Val. Fl. 5: chante les combats du héros thessalien. [st1]6 [-] nommer, prononcer (un jugement); juger. - dare sententiam: prononcer une sentence. - absentibus secundum praesentes dabat, Suet.: il donnait gain de cause aux parties présentes contre les absents. - dare litem secundum aliquem: donner gain de cause à qqn. - si contra te lis data erit, Gell.: si c'est à toi qu'on donne tort. [st1]7 [-] faire jouer, jouer, représenter une pièce (de théâtre). - dare fabulam: jouer une pièce. [st1]8 [-] locutions diverses. - in pedes se dare: s’enfuir. - se dare alicui, alicui rei: se consacrer à qqn, à qqch. - dare operam alicui rei: s'adonner à qqch, s'appliquer à qqch. - dare operam valetudini: s'occuper de sa santé. - poenas dare: subir un châtiment, être puni. - sic datur, Plaut.: tel est ton destin! tu as ce que tu mérites: attrape! - dare tabellam de aliquo: **donner au juge un bulletin pour qu'il prononce la sentence de qqn** = faire prononcer une sentence.* * *Do, das, dedi, datum, dare. Donner, et faire celuy à qui l'on donne, seigneur de la chose donnee.\Da te mihi. Terent. Fay ce que je te diray.\Alicui se dare. Cic. S'addonner à suyvre aucun et le hanter, et aucunement s'assubjectir à luy.\Si viuo, adeo exornatum dabo, vt dum viuat, meminerit semper mei. Terent. Je l'accoustreray en telle sorte.\Oculos natura nobis ad motus animorum declarandos dedit. Cic. Nous a donné pour, etc.\Quis enim tibi dederit aut Deum omnia posse, aut, etc. Qui est ce qui t'accordera que, etc.\Puero quoque hoc a me dabis. Cic. De par moy.\Sed do hoc vobis et concedo, esse multos, etc. Cic. Je vous donne, accorde, et concede cela que, etc.\Da hoc illi mortuae, da caeteris amicis Cic. Fay cela pour l'amour et en faveur de la trespassee et de tes autres amis.\Exinde me ilico protinam dedi. Plaut. Je suis saillie incontinent hors de là.\Dare, Dicere. Plaut. Declarer, Dire.\Paucis dabo. Terent. Je declareray en brief.\Dare, Facere. Terent. Pol haud paternum istud dedisti. Ton pere ne t'avoit pas monstré de faire ceci, Tu as faict ici un tour que tu n'as pas apprins de ton pere.\Dabo statuam faciendam. Plaut. Je bailleray à faire.\Datur haec sexaginta minis. Plaut. On te la laisse pour, etc.\Vt res dant sese. Terent. Selon que les choses s'addonnent, ou viennent à poinct.\Vt se initia dederint, perscribas. Cic. Comme s'est porté le commencement.\Quod datur, accipio. Cic. Je me contente de ce qu'on me baille.\Dare actionem dicitur iudex, quando actiorem ad intendendam actionem admittit. Dicitur et Dare iudicium. Vlp. Vide actionem dare in AGO. Presenter ou mettre en barbe.\Dare aditum. Colum. Donner ou faire entree, Donner accez.\Adiumentum. Plaut. Aider, Faire avance.\Adiutorem ad rem aliquam. Terent. Donner aucun pour aide.\In adoptionem filium. Quintil. Donner son fils pour estre adopté par un autre.\In aequor se dare. Virgil. Se jecter en la mer.\Amplexus dare. Virgil. Embrasser.\Animam sub fasce dare. Virgil. Mourir soubs le fardeau.\Animos dare. Virgil. Donner courage, Encourager.\Animum suum alicui. Plaut. Mettre son cueur et son affection en luy.\Dant animum ad loquendum libere. Liu. Me donnent cueur et hardiesse de parler librement.\Animum moerori. Cic. Se contrister.\Annos venatibus. Valer. Flac. User ou employer son aage à la chasse.\Ansam ad reprehendendum. Cic. Bailler occasion.\Dare aquam in aluum. Celsus. Jecter dedens le ventre, comme un clystere.\Aquam manibus. Plaut. Verser de l'eaue sur les mains, Bailler à laver.\Arbitros dare. Caesar. Prouvoir les parties d'arbitres.\Auribus alicuius dare. Trebonius Ciceroni. Flatter aucun.\Aures dare. Seneca. Escouter, Prester l'oreille.\Aures suas alicui. Cic. Prester l'oreille, Donner audience.\Rem authorem. Plaut. Vide AVTHOR. Monstrer par effect.\Auxilia dare. Liu. Donner ou envoyer secours.\Beneficium dare. Cic. Faire plaisir.\Dare bibere. Terent. Donner à boire.\Boni multum alicui dare. Plaut. Faire grand bien.\Brachia dare ad funes. Ouid. Tendre les bras pour empoigner les chordes.\Brachia collo. Virgil. Accoller.\Caliginem dare. Liu. Donner obscurité.\Campo se dare. Virgil. Se mettre en plain champ.\Cantus dare. Virgil. Chanter.\Ad carnuficem dare. Plaut. Mettre entre les mains du bourreau.\Dare se in casum. Liu. Se mettre à l'adventure, et au hazard, Se hazarder.\Rem in casum dare, praelioque experiri statuit. Tacit. Adventurer.\In caueam dabo te. Plaut. Je te mettray en une cage.\Causam recusandi dare. Cic. Donner occasion.\Cibum ouibus dare. Varro. Donner à manger.\Ciuitatem alicui dare. Cic. Octroyer le droict de citoyen et de bourgeois en une ville.\Clamorem ad astra dare. Sil. Crier hault à merveilles.\Claritatem alicui dare. Plin. Le mettre en reputation, et luy donner bruit.\Claritatem arti alicui. Plin. La mettre en bruit.\Coenam alicui. Plaut. Donner à soupper.\Cognitionem Consulibus dat lex. Cic. Leur donne povoir et authorité d'en congnoistre.\Lacertis colla dare. Stat. Se laisser accoller.\Retro colla dare. Ouid. Tourner le col derriere.\Colloquium alicui dare. Liu. Le laisser parlementer avec soy.\Se comitem alicui. Liu. L'accompaigner, Luy faire compagnie.\Commeatum militi dare. Liu. Vide COMMEATVS. Luy donner congé pour quelque temps.\Connubia gentibus. Ouid. Donner des femmes en mariage.\Consilium dare. Terent. Donner conseil.\In conspectum dare. Terent. Presenter aucun, Mettre devant les yeulx, Mettre en barbe.\Se in conspectum alicuius dare. Cic. Se monstrer.\Se in consuetudinem vel familiaritatem alterius. Cic. Le hanter ordinairement, Prendre familiarité avec luy, Estre grandement son familier.\Copiam dare. Terent. Donner permission, Permettre.\Crimini dare. Cic. Accuser aucun, Mettre sus quelque cas à quelqu'un.\Crucibus. Plaut. Crucifier.\Curam alicui dare. Cic. Luy bailler charge.\In custodiam vel custodias dare. Liu. Emprisonner, Mettre en prison.\Se in custodiam dare. Cic. S'emprisonner soymesme.\Damnum dare. Plaut. Nuire et faire dommage.\Auxilia decus id non dant. Plin. Ne font pas avoir cest honneur.\Vos illi fugati exercitus dedistis decus. Liu. Vous luy avez donné l'honneur d'avoir mis en fuite, etc.\Defensionem dare. Suet. Ouir quelqu'un en ses defenses.\Dare se in delicias. Seneca. S'addonner à delices.\Dare dexteras. Plaut. Toucher en la main d'un autre.\Dextris inter se datis. Liuius. Ayant touché en la main l'un de l'autre.\Dexteram dare misero. Virgil. Aider et secourir.\Dare dextras, fidemque, haud impune adultero fore. Liu. Promettez en touchant en la main l'un de l'autre.\Haec vbi dicta dedit, stringit gladium. Liu. Apres avoir dict ces parolles.\Dicta dulcia dare. Plaut. Parler doulcement.\Diem. Cic. Donner jour, Adjourner.\Dari sibi diem ad diluenda crimina postulant. Plin. iunior. Ils demandent delay.\In discrimen legiones dare. Tacit. Mettre en danger.\Dare in diuitias filiam. Plaut. Marier richement.\Quo documentum dedistis hostibus, non cum Scipionibus extinctum esse nomen Romanum. Liu. Vous leur avez donné à congnoistre.\Dolorem alicui dare. Cic. Contrister aucun, Luy donner et faire ennuy.\Dolores ingentes. Horat. Donner et faire grans ennuis.\Se dolori dare. Plin. iunior. Se contrister.\Dare dono. Virgil. Donner en pur don.\Dotem dare. Terent. Donner dot, Assigner.\Dubitationem alicui. Caesar. Mettre en doubte et en crainte.\Duras alicui dare. Sub. poenas. Terent. Luy bailler fort à faire.\Epulas oculis dare. Plaut. Repaistre ses yeulx.\Esui dare. Plin. Bailler à manger.\Exceptionem alicui dare. Cic. Bailler exception.\Excidio ac ruinis opus aliquod dare. Liu. Destruire et ruiner, Demolir.\Da me excruciatum. Plaut. Tormente moy.\Exercitum ducendum dare. Liu. Donner la charge de conduire l'armee. \ Exilium dare alicui. Tacit. Bannir.\Exitio dare. Tacit. Faire mourir.\Expectationem dare. Cic. Mettre les gens en esperance.\Experimentum insignis artificii. Sueton. Faire preuve, Faire chef d'oeuvre.\Exuuias ad hostes dare. Plaut. Estre despouillé des ennemis.\Fabulam dare. Cic. Jouer une farce, ou Bailler une farce pour estre jouee. \ Factum dare. Plaut. Rendre faict.\Dare facere. Cic. Donner ou faire.\- dare facultatem obsecro Huic pariundi. Terent. Donnez luy l'aisance d'enfanter, Donnez luy le moyen.\His ego duobus generibus facultatem ad se aere alieno liberandas aut leuandas dedi. Cic. Je leur donnay le moyen.\Data est mihi facultas, vt meo arbitratu facerem. Cic. On m'a donné permission.\Famae aliquid dare. Horat. Faire quelque chose pour acquerir bruit et renommee.\Famae dare. Tacit. Publier, Divulguer, Semer par tout.\Famam celeritatis dare. Plin. Donner bruit.\Fidem dare. Cic. Promettre, Asseurer, Jurer.\Dare fiduciam. Liu. Asseurer, Donner hardiesse.\Flammas. Ouid. Jecter flamme.\Fluctibus dare se. Valer. Flac. Aller sur la mer, Se mettre sur mer.\Foenore dare. Plaut. Prester à usure, ou à interest.\In foenus. Varro. Bailler à usure, ou à interest.\Foras se dare. Lucret. Sortir dehors.\Foras vestem dare. Plaut. Prester sa robbe à quelqu'un qui n'est point de nostre maison.\Dare fraenos impotenti naturae et indomito animali. Liu. Bailler un mors pour donter, Bailler une bride, Tenir en bride et subjection.\Fructum meliorem arbores dare dicuntur. Columel. Porter meilleur fruict.\Fugam, stragemque. Liu. Mettre en fuite et tuer beaucoup de gens.\Dare aliquem in fugam. Caesar. Le faire fuir, Le mettre en fuite, Luy donner la chasse.\Gemitum dare. Virgil. Gemir.\Se gemitui dare. Cic. Se prendre à escrier doloreusement, et Mener dueil.\Gemmas digitis dare. Ouidius. Mettre en ses doigts des anneaux garniz de pierreries.\Dare aliquid gratiae alicuius. Liu. Faire quelque chose pour l'amour d'aucun.\Gustum dare. Senec. Donner une preuve ou essay, Faire une monstre de quelque chose parquoy on puist juger du reste, Donner à gouster et taster.\Gyros. Virgil. Apprendre à voltiger un cheval.\Habenas laxas dare. Virgil. Lascher la bride.\Quin te hilarem das mihi? Plautus. Que ne te resjouis tu, et fais bonne chere avec moy?\Dare aliquid honori alicuius. Senec. Faire quelque chose pour l'honneur d'aucun.\Hospitium dare. Ouid. Loger quelqu'un.\Hostem. Tacit. Presenter en barbe.\Iacturam dare. Plaut. Porter dommage.\Immunitatem muneris alicuius. Cic. Donner exemption d'aucune charge, Exempter.\Impetum dare. Liu. Donner dedens les ennemis, Courir de grand force et randon dedens les ennemis.\Impressionem. Liu. Donner de grande puissance dedens les ennemis, Choquer.\Impunitatem dare. Cic. Remettre la peine, Donner grace et remission ou pardon.\Incommodum. Cic. Faire dommage.\Indicia. Cic. Donner signes ou enseignes.\Inducias. Liu. Donner treves.\Insidias alicui dare. Plaut. Guetter, Espier, Tromper.\Iter. Liu. Donner passage.\Dare se itineribus. Cic. Se mettre à cheminer, S'acheminer.\Iucunditati se dare. Cic. S'esjouir.\Iugulum. Cic. Presenter le gosier pour souffrir et endurer la mort.\Iumentum. Terent. Donner aide, Aider et secourir.\Quum ius mihi dederis referendi ad te de quibus dubito. Plin. iunior. Veu que tu m'as donné loy et permission.\Iusiurandum. Plaut. Promettre par son serment, Promettre avec jurement.\Labem dare. Lucret. Cheoir, Tomber.\Se labori dare. Cic. Se mettre à travailler.\Lachrymas dare. Virgil. Larmoyer, Pleurer.\Me haec deambulatio ad languorem dedit. Terent. M'a fort lassé. \ Se in laqueum dare. Plaut. Se pendre.\Dat nemo largius. Terent. Il n'y a homme qui donne plus liberalement que luy.\Laudem alicui rei dare. Plin. La louer et priser.\Laudi dare. Cic. Louer.\Laxamentum legi dare. Cic. Donner quelque relasche.\Do lego. Iabolenus. Je luy donne et laisse.\Letho dare. Virgil. Tuer, Mettre à mort.\Libellos de re aliqua dare. Quintil. Composer et publier.\Pueris licentiam ludendi. Cic. Donner congé.\Linamentum dare in plagam. Celsus. Mettre de la charpie dedens la playe, ou une tente.\Lintea ventis dare. Ouid. Mettre la voile au vent.\Literas alicui dare. Cic. Bailler.\Literas alicui per aliquem. Cic. Envoyer par aucun.\Literas alicui ad aliquem. Cic. Bailler à quelqu'un pour porter à un autre.\Ad tuas literas ego eo ipso die dederam. Cic. Ce mesme jour j'avoye faict response à tes lettres.\Se alicui generi literarum dare. Cic. S'addonner, etc.\Locum dare. Plaut. Donner lieu.\Dare locum, pro Cedere. Terent. Faire place.\Ad ludendum se dare. Cic. S'addonner à jouer.\Magistros rerum esse dedit. Virg. Il les a faict et establi maistres et gouverneurs.\Malum alicui dare. Plaut. Faire du mal.\Mammam. Terent. Allaicter.\Dare mancipio, vel mancupio. Plaut. Vendre avec promesse de garantir.\Mandata dare. Cic. Bailler charge et commission.\Aliquid in mandatis. Plaut. Donner charge de quelque chose specialement parmi d'autres.\De manu pabulum porcis dare, cui opponitur Foris. Columel. De celuy qu'on ha de provision en sa maison, quand ils ne trouvent dequoy paistre aux champs.\Manum alicui dare. Plaut. Toucher en la main d'aucun en signe d'accord.\Manus alicui. Cic. Luy bailler ses mains, confessant estre vaincu, Se rendre et consentir à aucun, Luy donner gaigné.\Do manus. Cic. J'ay tort, Je le quicte, Je le vous donne gaigné.\Manus intus dare. Celsus. Mettre dedens, Fourrer dedens.\In manu dare. Cic. Bailler entre les mains, ou manuellement.\Aliquid in manum. Terent. Donner à aucun quelque chose secrettement, et sans tesmoing: comme à un juge qu'on veult corrompre, Mettre dedens la main.\Aliquid in manus hominum. Plin. iunior. Publier et mettre entre les mains des hommes quelque chose qu'on a faict.\Dare virginem alicui in manum. Terent. Quand un pere ou les tuteurs donnoyent une fille à aucun en mariage pour estre sa mere de famille et en puissance du mari, ce que toutes femmes n'estoyent pas.\Manu plena dare. Senec. Donner largement et beaucoup.\Dare manibus alterius. Liu. Faire quelque chose pour l'amour d'un trespassé. \ Materiam inuidiae. Cic. Donner occasion.\Ei filiam suam in matrimonium dat. Caesar. Il luy baille sa fille en mariage.\Super medicamentum glutinans dandum. Cels. Il fault mettre le medicament ou emplastre dessus.\Memoriae dare. Gell. Mettre par memoire et escrire.\Merita. Cic. Faire plaisir.\Modum alicui. Horat. Donner mesure.\Ad mortem dare. Plaut. Faire mourir, Mettre à mort.\Mores suos alteri dare. Plin. Luy apprendre sa facon de faire.\Motus dare. Virgil. Danser.\Muneri dare aliquid. Quintil. Donner en don.\Murmura dare. Ouid. Murmurer.\Mutuum. Terent. Cic. Prester.\Natalia dare. Cic. Faire banquet le jour de sa nativité.\Animal neci dare. Virgil. Tuer.\Dare negotium. Terent. Bailler charge.\Corpus in neruum ac supplicia dare. Liu. Pour estre mis au sep, et estre tormenté.\Nomen militiae et ad militiam dare. Liu. Se faire enrouler.\Nomen dare suo authori dicitur libellus. Ouid. Donner bruit et renommee.\Nomen alicui rei. Plin. Luy bailler nom, ou imposer.\Nouitatem vetustis dare. Plin. Faire une vieille chose neufve.\In nuptias dare. Terent. Bailler en mariage.\Nuptum dare filiam. Plaut. Bailler sa fille en mariage.\Obliuioni dare. Liu. Oublier.\Obsides dare. Caesar. Bailler ostage.\Obsidio datus alicui. Tacit. Baillé en ostage.\Obuiam dari. Terent. Estre rencontré.\Nihil est quod malim, quam illam totam familiam dari mihi obuiam. Terent. Rencontrer.\Operam. Terent. Mettre peine.\Operam alicui dare. Plaut. Luy aider.\Da mihi paulum operae. Terent. Aide moy un petit.\Ei rei operam dabant. Plaut. Ils ne taschoyent qu'à cela.\Ne te abduceret, operam dedi. Plaut. J'ay mis peine, J'ay donné ordre que, etc.\Benigne vt operam detis ad nostrum gregem. Plaut. Que vous nous oyez paisiblement.\Operam amori et desidiae. Plaut. Estre amoureux et s'addonner à paresse.\Operam aurium alicui dare. Plaut. L'escouter.\Operam auscultando. Plaut. Escouter.\Dare operam fabulae. Plaut. Escouter une fable.\Operam dare Platoni, et caeteris, pro Discipulum ei esse. Cic. L'ouir et estudier soubs luy, Estre son disciple.\Operam veteri domino. Plaut. Servir.\Id operam do vt, etc. Terent. Je mets peine à cela que, etc.\Operam liberis. Cic. Engendrer enfants.\Operam malam alicui dare. Plaut. Nuire.\Operam mutuam. Gell. Aider pour la pareille, A la charge d'en faire autant pour eulx, Prester une corvee.\Operam promissam. Plaut. Aider comme on a promis.\Operam rei. Terent. Mettre peine à acquerir des biens.\Operam sermoni reliquo. Cic. Parachever le reste de quelque propos.\Operam sermoni alicuius. Plaut. Escouter ce qu'il dit.\Operam somno. Plaut. Liu. Dormir.\Dare operam iuris ciuilis studio Q. Scaeuolae. Cic. Apprendre le droict civil soubs Scevola.\Operam tonsoribus. Suet. Faire accoustrer sa barbe et ses cheveuls et se faire peigner par le barbier.\Operam virtuti. Cic. Estudier à vertu.\- da mihi operam, vt Narrem quae volo. Plaut. Laisse moy raconter ce que je veulx.\Si des operam vt cum ratione insanias. Terent. Si tu mets peine, etc. \ Dabitur opera. Plaut. On y mettra peine.\Operas in portu dare. Cic. Avoir charge et entendre au faict du peage des ports et passages.\Operas in scriptura pro magistro. Cic. Entendre au faict de la ferme des forests et herbages pour le fermier.\Optionem dare. Liu. Donner le cheois.\Orationem alicui. Plaut. Donner audience, Laisser parler.\Oratorem. Plaut. Envoyer embassade.\Osculum dare, Osculari. Plaut. Baiser.\Se otio dare. Plaut. Se reposer.\Pacem dare. Plaut. Donner paix.\Danda palma docto oratori. Cic. Luy fault donner le pris.\Dare palmam alicui rei. Plin. La priser par dessus une autre.\Do palmam huic consilio. Terent. Ce conseil est le meilleur, Je luy donne le pris.\Partes alicui dare. Liu. Luy bailler charge.\Eloquentia, varietate, copia quam se cunque in partem dedisset, omnium fuit facile princeps. Cic. De quelque part qu'il se tournast.\Pausam conciliis. Lucret. Donner repos, Mettre fin.\Pectus dare ensibus. Seneca. Presenter et exposer sa poictrine aux espees.\In sumptum pecunias. Terent. Pour faire la despence.\Se in pedes dare. Terent. S'enfuir, Gaigner aux pieds.\Perniciem alicui dare. Cic. Donner malencontre.\Nae ego cum illo pignus haud ausim dare. Plaut. Je n'oseroye pas gager contre luy.\Da pignus, ni nunc peieres. Plaut. Fay gajure à moy que tu te parjures.\Pignori dare. Plaut. Bailler en gage, Engager.\Plagas dare. Plaut. Estre fouetté et batu.\Plausum. Cic. Heurter ou Frapper des pieds, Claquer des mains en signe de faveur.\Plausum pennis dare. Virgil. Battre des aelles.\Poculum alicui. Cic. Luy bailler quelque bruvage.\Poenas. Cic. Estre puni pour quelque meffaict, Comparoir quelque faulte.\Dedit poenas populo Romano. Cic. Le peuple romain a esté vengé de luy.\Potestatem. Plaut. Donner povoir et puissance.\In potestatem. Liu. Livrer entre les mains.\Potui dare. Celsus. Donner pour bruvages.\Potum arenti solo. Plin. Arrouser.\Praecipitem dare. Terent. Ruer du hault en bas, Precipiter.\In praeceps. Liu. Jecter du hault en bas. Et per translationem, Ruiner et destruire.\Praecepta dare. Virgil. Donner enseignements et doctrine.\Praeceptum. Liu. Faire commandement.\Ad eas res ab Epicuro praecepta dantur. Cic. Enseignements sont donnez.\In praemium. Liu. Pour remuneration et guerdon.\Quod praesens, tanquam in manu datur, iucundius est. Cic. Ce qu'on donne et qu'on livre quand et quand.\Dare praestare. Scaeuola. Bailler et delivrer.\Prandium. Plaut. Donner à disner.\Dare precibus alicuius. Plin. iunior. Octroyer la requeste à aucun, Faire quelque chose pour les prieres d'aucun.\Primas alicui rei dare. Cic. L'estimer la plus excellente de toutes les autres, Luy donner le premier lieu, La priser sur toutes les autres.\Principatum. Cic. Donner le premier lieu.\- quod dedit Principium adueniens? Terent. Quelle entree a il faicte?\Principium alicui rei dare. Lucret. Donner commencement.\Prolem dare. Virgil. Engendrer lignee.\Promissa. Catullus. Promettre.\Prouincias magistratibus, aut iis qui magistratu abierunt. Cic. Assigner et bailler à un d'iceulx le gouvernement de quelque province.\In publicum aliquid dare. Plin. iunior. Publier.\Pugnam. Plaut. Donner un assault, et faire quelque fascherie.\Ad purgationes cloacarum dare. Plin. iunior. Condemner à curer et nettoyer les esgousts de la ville.\In quaestionem dare seruos dicebatur dominus. Author ad Heren. Quand le maistre anciennement livroit ses serfs, et consentoit qu'on leur baillast la torture pour enquerir la verité de quelque faict concernant l'interest d'autruy.\Quietem membris dare. Virgil. Donner repos.\Quieti corpora. Liu. Reposer et dormir.\Se dare quieti ex labore. Caes. Se reposer apres avoir travaillé.\Rationem dare. Plaut. Donner le moyen de faire quelque chose.\Receptum facilem aut celerem. Caesar. Bailler aisee retraicte à gens de guerre.\Recessum. Caesar. Donner lieu pour reculer.\Reditum gloriosum alicui. Cic. Donner retour honorable.\Seruos ad remum dabamus. Liu. Nous fournissions chascun d'un nombre de serfs pour tirer à la rame.\Requiem nullam dare. Plin. iunior. Ne cesser.\Responsum dare. Cic. Faire response.\Risus alicui dare. Horat. Luy donner occasion de rire, le faire rire.\Oculis ruborem dare. Ouid. Faire rougir.\Dare in ruborem. Plaut. Faire devenir rouge.\Ruinam dare. Virgil. Tomber impetueusement.\Dare saltus. Ouid. Saulter.\Salutem alicui. Cic. Luy sauver la vie.\Salutem aduenienti. Plaut. Le saluer.\Quaenam vnquam ob mortem Myrtili poenis luendis dabitur satietas supplicii? Cic. Quand sera on saoul de, etc.\Dare se alicui. Terent. Se donner à aucun, et se mettre en sa sauvegarde. C'est aussi se laisser gouverner par aucun, et faire tout ce qu'il vouldra.\Alicui se dare ad docendum. Cic. Prendre la peine d'enseigner aucun.\Senatum legatis dare. Liu. Assembler le Senat pour donner audience aux embassadeurs.\Sententiam dare. Cic. Dire sa sentence.\Ad sepulturam dare. Cic. Enterrer.\Se sermonibus vulgi dare. Cic. Tascher à avoir la grace du peuple, et estre haultement loué de luy.\Se in sermonem aliorum dare familiariter. Cic. Se mesler parmi leur propos.\Seruandum dare. Terent. Donner en garde, Donner à garder.\Signum dare. Terent. Faire signe.\Signum oculis. Plautus, Oculis mihi signum dedit ne se appellarem. Il me feit signe des yeulx que je ne disse point son nom.\Signum tuba. Caes. Sonner la trompette.\Signum receptui. Liu. Sonner la retraicte.\Signi satis dedit, siquid esset quod posset dicere, se tacere non posse. Cic. Il a assez monstré et donné à congnoistre que, etc.\Silentium dare. Terent. Se taire, Faire silence, Ne faire point de bruit.\Solatia. Cic. Donner grand soulas et passetemps.\Se somno dare. Cic. Se mettre à dormir.\Membra sopori dare. Horat. Dormir.\Spatium conglobandi se, respirandi, aut docendi aliquem: et ad se colligendum et deliberandum. Liu. Caesar. Cic. Donner le temps et le loisir.\Speciem indolis clarum dare. Plin. iunior. Donner quelque grand signe et enseigne de bonté naturelle.\Specimen sui. Liu. Faire preuve de soy.\Spectandum dare. Plaut. Monstrer à quelqu'un, Bailler à regarder.\Spem dare. Plaut. Cic. Donner esperance.\Spiramentum. Plin. Bailler air.\In splendorem bullas forium dare. Plaut. Les brunir et faire reluire.\In stipendium pecuniam dare. Caesar. Pour la soulde des gensd'armes.\Stragem dare, pro Facere. Liu. Faire grande tuerie de gens.\Studii plurimum in literis dare. Quintil. Mettre grande estude aux lettres.\Suauium dare. Cic. Atticae meis verbis suauium des. Baise la à ma requeste.\Supplicium alicui de se dare. Plaut. Estre puni par aucun.\Suspicionem timoris dare. Caes. Faire semblant qu'on ha crainte, Mettre les gens en souspecon qu'on ha crainte d'eulx.\Symbolum dare. Terent. Contribuer à l'escot pour sa part avec les autres.\Da te hodie mihi. Terent. Je te prie fay aujourd'huy à ma fantasie, Fay ce que je vouldray.\Tempus, menses, diem alicui rei dare. Cic. Employer.\Tempus colloquio non dare. Caes. N'assigner point jour pour parlementer.\Nesciebas quam eiusmodi homini raro tempus se daret? Plaut. Combien peu souvent l'opportunite et occasion s'addonnoit.\Dum tempus datur. Terentius. Ce pendant que nous avons le temps.\Terga dare. Liu. Monstrer les talons, Tourner le dos et s'enfuir.\Ad terram dare. Suet. Jecter par terre.\Testes in aliquem dare. Cic. Produire tesmoings.\Testem Iouem dare. Plaut. Jurer par Jupiter.\Testimonium dare. Cic. Porter tesmoignage.\Testimonium quod ei apud me dederas. Cic. Le tesmoignage que tu m'avois porté de luy.\In timorem dare. Plaut. Faire peur à quelqu'un, Espovanter.\Se in tormenta dare. Cic. Aller franchement aux torments.\Transitum. Liu. Donner passage.\Tribunali reliquam partem diei dare. Plin. iunior. Employer certaines heures du jour à ouir les plaids, et dire droict, et rendre justice.\Turbas dare. Plaut. Faire troubles, Fascheries, Grandes crieries.\Vadem. Cic. Donner caution en matiere capitale de se representer au jour.\Vbera. Ouid. Allaicter, Donner la mammelle.\Vela. Ouid. Faire voile.\Vela in altum dare. liu. Desployer les voiles pour aller en haulte mer.\Vela dare, per translationem. Cic. Faire voile.\Ad id, vnde aliquis flatus ostenditur, vela do. Cic. Je fay voile à touts vents.\Vela indignationi dare. Plin. iunior. Parler de grande vehemence et cholere, et se laisser quasi emporter à son affection.\Veniam. Plaut. Pardonner.\Age, da veniam. Terent. Accorde luy sa requeste, Ne le tiens plus en si grand transe.\Da mihi hanc veniam. Cic. Fay moy ce bien de me laisser, etc. Octroye moy ceste requeste.\Veniam alicuius diei dare. Liu. Dispenser aucun de povoir faire en un jour, ce qui ne se povoit faire par les loix, Dispenser aucun contre la rigueur d'un jour qui est festé ou ferié.\Verbera Ponto dare. Ouid. Battre la mer.\Verba dare alicui. Valer. Flac. Le laisser parler.\In verba dare recuperatores. Cic. Quaerebant quae in verba recuperatores daret. Ils demandoyent la teneur de la commission addressant à ceulx qui devoyent congnoistre de la cause.\Verba alicui dare. Plaut. Paistre aucun de parolles et le tromper.\Viam. Plaut. Liu. Faire voye.\Dare viam, per translationem. Cic. Donner le moyen.\In viam se dare. Cic. Se mettre en chemin, S'acheminer.\Victum dare. Plaut. Donner à manger.\In vincula dare. Liu. Mettre en prison.\Vitio dare. Cic. Blasmer ou reprendre.\Voces dare. Ouid. Parler, Prononcer parolles.\Alicui voluptatem. Plaut. Resjouir aucun et bailler esbat.\Voluptatibus se dare. Cic. S'addonner à voluptez.\Vsum nominis dare. Ouid. Permettre qu'on use de quelque nom.\Vsuram horae gladiatori isti ad viuendum non dedissem. Cic. Je ne l'eusse pas laissé vivre une heure.\Vsuram lucis dare. Cic. Laisser vivre aucun, Ne le tuer point.\Vtendum aliquid dare. Plaut. Prester quelque chose.\Vxorem alicui dare. Terent. Luy bailler sa fille ou parente à femme.\Datum. Teren. Est istuc datum profecto, vt grata mihi sint quae facio omnia. C'est un don que Dieu m'a donné, etc.\Datum III Idus Iunii. Cic. Donné le, etc. ou Ces lettres furent donnees aux messagiers le, etc.\Siccine oportet ire amicos homini amanti operam datum? Plaut. L'aider en ceste maniere?\Quantum mihi cernere datur. Plin. iunior. Autant que je puis veoir, Selon que je puis veoir et juger.\Si dabitur. Quintil. Si je puis, S'il m'est permis. -
18 dubito
dubĭto, āre, āvi, ātum [duo + habeo] - tr. et intr. - [st2]1 [-] balancer entre deux choses, être incertain, hésiter, tarder, être hésitant, être indécis. [st2]2 [-] douter, mettre en doute, se demander, ne pas savoir. [st2]3 [-] rouler dans son esprit, réfléchir, délibérer, examiner. - dubitare de aliqua re (qqf. dubitare aliquid): douter de qqch. - de virtute tua dubitavi, Cic.: j'ai douté de ton courage. - de divina ratione dubitare, Cic.: mettre en doute la sagesse divine. - hoc quis dubitet, Ov.: qui pourrait en douter? - quid dubitas? Plaut.: qui t'arrête? - de indicando dubitare, Cic. Sull. 18, 52: hésiter à dénoncer. - in aliquo dubitare: hésiter à propos de qqn. - dubitare + inf.: hésiter à. - dubitat proficisci: il hésite à se mettre en route. - non dubitavit introire, Cic.: il n'hésita pas à entrer. - non dubitat verum dicere: il n’hésite pas à dire la vérité. - quorum princeps et auctoritate et antiquitate, Socraticus Aristippus, non dubitavit summum malum dolorem dicere, Cic. Tusc. 2, 15: parmi eux, le premier à la fois par l'autorité et par l'ancienneté, le Socratique Aristippe, n'hésita pas à dire que la douleur est le mal suprême. - dubitatur: on doute, on est incertain. - dubitare -ne, utrum, cur, quis...: se demander si, pourquoi, qui... - dubito quid agam: j'hésite sur ce que je dois faire. - dubito veneritne: je me demande s’il est venu. - non dubito quin (quominus) veniat: je ne doute pas qu’il vienne. - quid dubitas quin venias ? pourquoi hésites-tu à venir? - dubito an... + subj.: je ne sais pas si... ne... pas, je me demande si... ne... pas, je crois bien que. - dubito an dormiat: je crois bien qu'il dort (peut-être bien qu’il dort). - dubito an non dormiat: peut-être bien qu’il ne dort pas. - dubito an non venturus sit: je doute qu'il vienne; peut-être qu'il ne viendra pas. - dubito an valeat annon (necne): je me demande s'il se porte bien ou non. - dubitavi, hos homines emerem, an non emerem, Plaut. Capt. 2, 3, 95: je me suis demandé si je devais acheter ces deux hommes ou non. - an dea sim, dubitor, Ov. M. 6, 208: on doute de ma divinité. - dubitandum non est quin equis viris, Cic. Fam. 9, 7, 1: il ne faut pas hésiter [à employer les chevaux et les hommes] = à employer les grands moyens. - haec dum dubitas, menses abierunt decem, Ter. Ad. 4, 5, 57: pendant que tu fais ces réflexions, dix mois se sont écoulés. - percipe quid dubitem, Virg.: vois bien ce que je projette.* * *dubĭto, āre, āvi, ātum [duo + habeo] - tr. et intr. - [st2]1 [-] balancer entre deux choses, être incertain, hésiter, tarder, être hésitant, être indécis. [st2]2 [-] douter, mettre en doute, se demander, ne pas savoir. [st2]3 [-] rouler dans son esprit, réfléchir, délibérer, examiner. - dubitare de aliqua re (qqf. dubitare aliquid): douter de qqch. - de virtute tua dubitavi, Cic.: j'ai douté de ton courage. - de divina ratione dubitare, Cic.: mettre en doute la sagesse divine. - hoc quis dubitet, Ov.: qui pourrait en douter? - quid dubitas? Plaut.: qui t'arrête? - de indicando dubitare, Cic. Sull. 18, 52: hésiter à dénoncer. - in aliquo dubitare: hésiter à propos de qqn. - dubitare + inf.: hésiter à. - dubitat proficisci: il hésite à se mettre en route. - non dubitavit introire, Cic.: il n'hésita pas à entrer. - non dubitat verum dicere: il n’hésite pas à dire la vérité. - quorum princeps et auctoritate et antiquitate, Socraticus Aristippus, non dubitavit summum malum dolorem dicere, Cic. Tusc. 2, 15: parmi eux, le premier à la fois par l'autorité et par l'ancienneté, le Socratique Aristippe, n'hésita pas à dire que la douleur est le mal suprême. - dubitatur: on doute, on est incertain. - dubitare -ne, utrum, cur, quis...: se demander si, pourquoi, qui... - dubito quid agam: j'hésite sur ce que je dois faire. - dubito veneritne: je me demande s’il est venu. - non dubito quin (quominus) veniat: je ne doute pas qu’il vienne. - quid dubitas quin venias ? pourquoi hésites-tu à venir? - dubito an... + subj.: je ne sais pas si... ne... pas, je me demande si... ne... pas, je crois bien que. - dubito an dormiat: je crois bien qu'il dort (peut-être bien qu’il dort). - dubito an non dormiat: peut-être bien qu’il ne dort pas. - dubito an non venturus sit: je doute qu'il vienne; peut-être qu'il ne viendra pas. - dubito an valeat annon (necne): je me demande s'il se porte bien ou non. - dubitavi, hos homines emerem, an non emerem, Plaut. Capt. 2, 3, 95: je me suis demandé si je devais acheter ces deux hommes ou non. - an dea sim, dubitor, Ov. M. 6, 208: on doute de ma divinité. - dubitandum non est quin equis viris, Cic. Fam. 9, 7, 1: il ne faut pas hésiter [à employer les chevaux et les hommes] = à employer les grands moyens. - haec dum dubitas, menses abierunt decem, Ter. Ad. 4, 5, 57: pendant que tu fais ces réflexions, dix mois se sont écoulés. - percipe quid dubitem, Virg.: vois bien ce que je projette.* * *Dubito, dubitas, pen. corr. dubitare. Iuuenal. Doubter.\Dubitat dicere. Plaut. Il craind de le dire.\Quid dubitas dare? Plaut. Que crains tu de le donner?\Ne dubita. Virgil. Ne doubte point.\Hic nunc non dubitat quin te ducturum neges. Terent. Il ne doubte pas que, etc.\Haec dum dubitas, menses abierunt decem. Terent. Ce temps pendant que tu es sur ce doubte, si tu doibs faire cela ou non, dix moys, etc.\Dubitaui hos homines emerem, an non emerem, diu. Plaut. J'ay long temps doubté si, etc. -
19 en
[st1]1 [-] particule employé pour attirer l'attention: voici! voilà! + nom. ou acc. - en causam (causa) cur: voilà le motif pour lequel. - en aras, Virg.: voici les autels. - ellum (= en illum), Plaut.: le voici. - ellam (en illam), Plaut.: la voici. - consul en hic est: tiens! voilà le consul! - en, ego vester Ascanius! Virg. En. 5: c'est moi, votre Ascagne! - en ecce (pléonasme) = en. - en ecce, rapido saeua prosiluit gradu Jocasta vaecors, Sen.: voici, voici Jocaste qui s'avance à grands pas, furieuse. - voici que + verbe. - en cui tuos liberos committas! Cic. Verr. 2: voilà donc l’homme à qui tu confierais tes enfants! [st1]2 [-] particule pour exhorter: eh bien, allons! + impératif. - en age, segnes rumpe moras, Virg. G. 3: allons! plus de retard! - en accipe, Virg.: allons, prends. [st1]3 [-] particule pour renforcer une interrogation.: voyons, eh bien, allons. - en quid ago?: voyons! qu'est-ce que je fais? - en quo fretus sim? Ter.: eh bien, à qui me confier? - en umquam (en unquam)...?: est-ce qu'un jour? - en unquam creditis fando auditum esse, Numam Pompilium ex Sabino agro accitum, populi jussu, Romae regnasse, Liv.: croyez-vous que nous n'ayons jamais entendu dire que Numa Pompilius fut appelé du fond de la Sabine par l'ordre du peuple pour régner sur Rome? - en unquam videbo, Virg.: verrai-je jamais? - en haec promissa fides est? Virg. En. 6: est-ce donc ainsi qu'il a tenu ces promesses? - quaeso, en unquam + subj. Cic.: je demande si jamais...* * *[st1]1 [-] particule employé pour attirer l'attention: voici! voilà! + nom. ou acc. - en causam (causa) cur: voilà le motif pour lequel. - en aras, Virg.: voici les autels. - ellum (= en illum), Plaut.: le voici. - ellam (en illam), Plaut.: la voici. - consul en hic est: tiens! voilà le consul! - en, ego vester Ascanius! Virg. En. 5: c'est moi, votre Ascagne! - en ecce (pléonasme) = en. - en ecce, rapido saeua prosiluit gradu Jocasta vaecors, Sen.: voici, voici Jocaste qui s'avance à grands pas, furieuse. - voici que + verbe. - en cui tuos liberos committas! Cic. Verr. 2: voilà donc l’homme à qui tu confierais tes enfants! [st1]2 [-] particule pour exhorter: eh bien, allons! + impératif. - en age, segnes rumpe moras, Virg. G. 3: allons! plus de retard! - en accipe, Virg.: allons, prends. [st1]3 [-] particule pour renforcer une interrogation.: voyons, eh bien, allons. - en quid ago?: voyons! qu'est-ce que je fais? - en quo fretus sim? Ter.: eh bien, à qui me confier? - en umquam (en unquam)...?: est-ce qu'un jour? - en unquam creditis fando auditum esse, Numam Pompilium ex Sabino agro accitum, populi jussu, Romae regnasse, Liv.: croyez-vous que nous n'ayons jamais entendu dire que Numa Pompilius fut appelé du fond de la Sabine par l'ordre du peuple pour régner sur Rome? - en unquam videbo, Virg.: verrai-je jamais? - en haec promissa fides est? Virg. En. 6: est-ce donc ainsi qu'il a tenu ces promesses? - quaeso, en unquam + subj. Cic.: je demande si jamais...* * *En, Aduerbium demonstrantis. Terent. Voy le ci, Voy le là.\En cui tuos liberos committas. Cic. Voy là. -
20 fallo
fallo, ĕre, fĕfelli, falsum - tr. - - [gr]gr. σφάλλω: faire glisser; induire en erreur. - inf. arch. fallier, Pers. -- fefellitus sum, Petr. [st1]1 [-] faire glisser, faire trébucher. - glacies fallit pedes, Liv.: la glace fait glisser les pieds. - cum lubrica saxa vestigium fallerent, Curt. 4: quand des pierres glissantes se dérobaient sous leurs pieds. [st1]2 [-] tromper, duper, induire en erreur, abuser; faire oublier, donner le change à. - aliquem fallere: tromper qqn. - dominum sterilis saepe fefellit ager, Ov. A.A. 1: un champ stérile trompe souvent l'espoir de son maître. - id me non fefellit, Cic.: je ne m'y pas laissé prendre. - ne falleret bis relata eadem res, Liv. 29: de crainte de se tromper en racontant deux fois la même chose. - médio-passif - falli: se tromper. - nec falsus vates fuit, Liv. 4: et le devin ne se trompa pas. - falsus utinam vates sim, Liv. 21: si seulement j'étais mauvais prophète! - nisi fallor, Cic.: si je ne m'abuse. - dicere non fallar, Luc.: je pourrais dire sans me tromper. - impers. - nisi me fallit, Cic.: si je ne m'abuse. - curas fallere: tromper les soucis, faire oublier les soucis. - fallebat curas aegraque corda labor, Ov. Tr. 3: cette lutte donnait le change à mes inquiétudes, à mon désespoir. - interea medias fallunt sermonibus horas, Ov. M. 8: ils font oublier par leurs conversations les heures d'attente.
-jam vino quaerens, jam somno fallere curam, Hor. S. 2: cherchant à tromper ton ennui tantôt par le vin, tantôt par le sommeil. [st1]3 [-] être infidèle à, manquer à (sa promesse), ne pas accomplir. - fallere fidem: manquer à son serment. - fidem hosti datam fallere: trahir la parole donnée à l’ennemi. - fallere imperium, Plin.: ne pas exécuter les ordres. - mandata falle mariti, Ov. M. 9: désobéis à l'ordre de ton mari. - matris cineres fallere, Hor.: faire un faux serment sur les cendres de sa mère. [st1]4 [-] échapper à, tromper l'attention, passer inaperçu de, n’être pas vu de; être caché, être ignoré, être inconnu. - custodes fallere: tromper l’attention des gardes. - non me fallebat, Hannibal, adventus tui spe Carthaginienses praesentem indutiarum fidem turbasse, Liv. 30: il ne m'échappait pas, Hannibal, que c'est l'espoir de ton retour qui a poussé les Carthaginois à rompre la trêve actuelle. - neque Caesarem fefellit quin ab eis cohortibus, quae contra equitatum collocatae essent, initium victoriae oriretur, Caes. BC. 3: il n'échappa pas à César que c'est des cohortes placées contre la cavalerie que s'amorcerait le début de la victoire. - per biennium fefellerat, liv.: il était resté inconnu pendant deux ans. - nec vixit male, qui natus moriensque fefellit, Hor. Ep. 1: et il n'a pas mal vécu, celui qui naît et meurt ignoré. - sua nocturno fallere terga lupo, Prop.: se cacher la nuit sous la forme d'un loup. - retia fallere (casses fallere), Ov.: échapper aux filets, éviter les filets. - scelestas sorores falle, Hor.: fuis mes soeurs criminelles. - ne hostis falleret ad urbem incedens, Liv. 8: de peur que l'ennemi n'approchât de la ville sans être vu.* * *fallo, ĕre, fĕfelli, falsum - tr. - - [gr]gr. σφάλλω: faire glisser; induire en erreur. - inf. arch. fallier, Pers. -- fefellitus sum, Petr. [st1]1 [-] faire glisser, faire trébucher. - glacies fallit pedes, Liv.: la glace fait glisser les pieds. - cum lubrica saxa vestigium fallerent, Curt. 4: quand des pierres glissantes se dérobaient sous leurs pieds. [st1]2 [-] tromper, duper, induire en erreur, abuser; faire oublier, donner le change à. - aliquem fallere: tromper qqn. - dominum sterilis saepe fefellit ager, Ov. A.A. 1: un champ stérile trompe souvent l'espoir de son maître. - id me non fefellit, Cic.: je ne m'y pas laissé prendre. - ne falleret bis relata eadem res, Liv. 29: de crainte de se tromper en racontant deux fois la même chose. - médio-passif - falli: se tromper. - nec falsus vates fuit, Liv. 4: et le devin ne se trompa pas. - falsus utinam vates sim, Liv. 21: si seulement j'étais mauvais prophète! - nisi fallor, Cic.: si je ne m'abuse. - dicere non fallar, Luc.: je pourrais dire sans me tromper. - impers. - nisi me fallit, Cic.: si je ne m'abuse. - curas fallere: tromper les soucis, faire oublier les soucis. - fallebat curas aegraque corda labor, Ov. Tr. 3: cette lutte donnait le change à mes inquiétudes, à mon désespoir. - interea medias fallunt sermonibus horas, Ov. M. 8: ils font oublier par leurs conversations les heures d'attente.
-jam vino quaerens, jam somno fallere curam, Hor. S. 2: cherchant à tromper ton ennui tantôt par le vin, tantôt par le sommeil. [st1]3 [-] être infidèle à, manquer à (sa promesse), ne pas accomplir. - fallere fidem: manquer à son serment. - fidem hosti datam fallere: trahir la parole donnée à l’ennemi. - fallere imperium, Plin.: ne pas exécuter les ordres. - mandata falle mariti, Ov. M. 9: désobéis à l'ordre de ton mari. - matris cineres fallere, Hor.: faire un faux serment sur les cendres de sa mère. [st1]4 [-] échapper à, tromper l'attention, passer inaperçu de, n’être pas vu de; être caché, être ignoré, être inconnu. - custodes fallere: tromper l’attention des gardes. - non me fallebat, Hannibal, adventus tui spe Carthaginienses praesentem indutiarum fidem turbasse, Liv. 30: il ne m'échappait pas, Hannibal, que c'est l'espoir de ton retour qui a poussé les Carthaginois à rompre la trêve actuelle. - neque Caesarem fefellit quin ab eis cohortibus, quae contra equitatum collocatae essent, initium victoriae oriretur, Caes. BC. 3: il n'échappa pas à César que c'est des cohortes placées contre la cavalerie que s'amorcerait le début de la victoire. - per biennium fefellerat, liv.: il était resté inconnu pendant deux ans. - nec vixit male, qui natus moriensque fefellit, Hor. Ep. 1: et il n'a pas mal vécu, celui qui naît et meurt ignoré. - sua nocturno fallere terga lupo, Prop.: se cacher la nuit sous la forme d'un loup. - retia fallere (casses fallere), Ov.: échapper aux filets, éviter les filets. - scelestas sorores falle, Hor.: fuis mes soeurs criminelles. - ne hostis falleret ad urbem incedens, Liv. 8: de peur que l'ennemi n'approchât de la ville sans être vu.* * *Fallo, fallis, fefelli, falsum, fallere. Decevoir de parolles, Abuser, Tromper, Engigner.\Fallunt amaritudinem edentes absynthium in fico. Plin. Ne sentent point l'amertume.\Nec me animi fallit quam res noua, etc. Lucret. Je n'ignore point combien la chose semblera nouvelle et estrange.\Curam fallere somno. Horat. Oster le soulci par dormir, Passer sa melancholie et soulci à dormir.\Labor fallebat curas. Ouid. Faisoit oublier les soulciz.\Custodes fallere. Ouid. Sortir si secrettement, que les gardes n'en sentent rien.\Fallere depositum. Ouid. Faire quelque fraude en ce qu'on nous a baillé en garde.\Dextram alicuius fallere. Virgil. Faulser la foy qu'on a promise à aucun.\Faciem alicuius fallere. Virgil. Contrefaire.\Fallere fidem. Cic. Faulser sa foy.\Horas sermonibus fallere. Ouid. Quand on ne sent point escouler le temps en devisant.\Fallere hostem. Liu. Abuser.\Imperium. Plin. Faire autrement qu'il ne nous est commandé.\Iudicium alicuius. Hirtius. Faire autrement qu'il ne pensoit.\Iura tori. Ouid. Commettre adultere.\Fallere liberos parentibus. Plautus. Les emmener d'avec leurs parents.\Longe fallitur opinione. Cic. Il est bien deceu et abusé de ce qu'il pense.\Mandata alicuius fallere. Ouid. Faire le contraire de ce qu'il nous a donné en charge, Ne point faire ce qu'il nous a enchargé.\Falli memoria. Plin. Mettre en oubli, Oublier.\Moras arte fallere. Ouid. Faire quelque besongne ce pendant, à fin que la longue attente ne nous ennuye point.\Nec me adeo fallit. Virgil. Je n'ignore point, Je ne suis point tant ignorant, que je n'entende ou congnoisse et scache bien que, etc.\Nihil me fefellit, cognita est, quantum audio huius verba. Terent. Il ne m'a point abusé.\Irrides, nihil me fallis. Terent. Tu ne me scaurois abuser, Je te congnoy trop.\Nisi me animus fallit, hic profecto est annulus, quem ego suspicor. Terent. Si je ne m'abuse.\Nisi quid me fallit. Cic. Si je ne m'abuse.\Litera fallit oculos. Ouid. Quand on ne la peult voir ne lire, Quand on ne l'appercoit point.\Fallere aliquem omnia. Senec. Tromper aucun en toutes choses.\Opinionem tuam fefellit ea res. Cic. Ceste chose est advenue aultrement que tu n'esperois.\Fallere promissum, pro Non implere. Cur. Faillir de promesse.\Retia fallere. Ouid. Eviter les rets, et se garder d'estre prins.\Fefellit spes. Plin. iun. Je suis abusé et deceu de mon esperance.\Quae ne spes eum fallat, vehementer te rogo. Cic. Qu'il ne soit frustré et deceu de son esperance.\Tempus fallere. Ouid. S'amuser à faire quelque chose pour laisser escouler le temps sans qu'on s'ennuye.\Praerupta saxa vestigium fallentia. Curt. Qui font faire un faulx pas.\Vetustatem fallere. Plin. Estre de longue duree.\Tanta celeritate, vt visum fallant. Plin. Si soubdainement, qu'on ne les appercoit point.\Volucres viscata fallite virga. Ouid. Prenez les oyseaux aux gluons.\Nec vota fefellit euentus. Claud. Il est advenu ainsi que je le desiroye.\Qui per biennium fefellerat. Liu. Qui avoit demeuré là deux ans sans estre congneu.\Falsus sum. Plaut. Je suis deceu et abusé, Je suis engigné.\Haud mihi sum falsus. Plaut. Je n'ignore point, Je scay bien.\Falsus es. Terent. Tu t'abuses.
См. также в других словарях:
Sim — may refer to:Games and gaming*Sim (Pencil Game) *Sim (Maxis Sim games), a generic term for a humanoid character in the The Sims game franchise *Simming, the act of playing any of several online roleplaying games *Any simulation gameComputers and… … Wikipedia
SIM-IM — Basisdaten Entwickler: Denis Tereshkin, Nikolay Shaplov, Alexander Petrov, Tobias Franz Momentan nicht aktive Entwickler: Christian Ehrlicher, Igor Zubkov, Damir Shayhutdinov, Andrey Rahmatullin … Deutsch Wikipedia
SIM-IM — Тип Программа мгновенного обмена сообщениями Разработчик SIM IM ОС Кроссплатформен … Википедия
Sim-im — Тип Программа мгновенного обмена сообщениями Разработчик SIM IM ОС Кроссплатформен … Википедия
sim- — *sim germ., Adjektiv: nhd. immer, dauernd; ne. continous; Rekontruktionsbasis: ae., ahd.; Etymologie: idg. *sem (2), Num. Kard., Adverb, Präposition … Germanisches Wörterbuch
Sim — o SIM puede referirse a: la abreviatura botánica de Thomas Robertson Sim; el Servicio de Información Militar de España (1937–1939); el Servicio de Inteligencia Militar de República Dominicana; Sim, ciudad del óblast de Cheliábinsk, en Rusia; el… … Wikipedia Español
SIM — SIM: Siberian International Marathon (SIM) Сибирский международный марафон (проводится с 1990 г. в Омске) Simple Instant Messenger многопротокольный клиент обмена сообщениями. SIM карта идентификационный модуль абонента,… … Википедия
Sim — o SIM puede referirse a: ● Tarjeta SIM (Subscriber Identity Module) para telefonía GSM. ● Servicio de Información Militar de España. ● Elemento del juego The Sims. ● Un personaje de Star Trek … Enciclopedia Universal
sim — [sɪm] noun [countable] informal COMPUTING a computer or video game that makes you feel that you are really doing an activity such as managing a business or flying a plane: • A lot of business sims involve micromanagement of funds. * * *… … Financial and business terms
sim — v. sin . Trimis de LauraGellner, 06.08.2008. Sursa: DN sim, simi, s.m. (reg.) peşte asemănător cu şipul. Trimis de blaurb, 06.02.2008. Sursa: DAR SIM elem. sin1 . Trimis de raduborza, 15.09.2007. Sursa: MDN … Dicționar Român
sim — adv. 1. Exprime afirmação, consentimento, anuência. • s. m. 2. Ação de dizer sim; consentimento. 3. dar o sim: consentir, anuir; dizer que aceita … Dicionário da Língua Portuguesa