-
1 ascisco
a-scīsco (ad-scīsco), ascīvī, ascītum, ere (2. ascio), jmd. zu od. als etw. beiziehen, an- od. aufnehmen, I) eig.: collectis undique perditis hominibus, exsulibus omnium civitatum ascitis, receptis latronibus etc., Hirt. b. G.: plurimos cuiusque generis homines ascivisse sibi dicitur, mulieres etiam aliquot, quae etc., Sall.: asciverunt sibi illud oppidum piratae, primo commercio, deinde etiam societate, Cic. – m. ad u. Akk., alqm ad hoc sceleris foedus, Cic.: voluntarios undique ad spem praedae, Liv. – m. in u. Akk. (s. Heräus Tac. hist. 3, 52, 11), alqm in numerum civium, Cic., in civitatem, Liv.: alqm in senatum, Tac.: virginem in matrimonium, Iustin.: alqm in nomen familiae suae, Suet.: alqm in adoptionem, Spart.: alqm in societatem sceleris, Curt.: in conscientiam facinoris pauci asciti, Tac. – m. inter u. Akk., inter patricios, Tac. Agr. 9. – m. Dat., superis ascitus Caesar, unter die G., Ov. ex Pont. 4, 9, 127. – m. Acc. des Prädikats als was, alqm patronum, Cic.: alqm civem aut civitate donare, Cic.: alqm successorem, Suet. – absol. u. refl., ascivere comites, es schlossen sich an als G., Gratt. cyn. 16. – II) übtr.: A) übh. herbeiziehen, an-, aufnehmen, sich aneignen, neglegere patrios ritus, peregrinos asciscere, Liv.: u. so sacra a Graecis ascita et accepta, Cic.: amicitiam propter utilitates, Cic.: hanc consuetudinem libenter asc., Cic.: quod natura ipsa asciscat (begehrt) et probet, Cic. – B) insbes.: 1) etw. billigend annehmen = billigen, gutheißen, anerkennen, zulassen, sich gefallen lassen, quas (leges) Latini voluerunt, asciverunt, Cic.: tu vero ista ne asciveris neve fueris commenticiis rebus assensus, Cic.: ne labar ad opinionem et aliquid asciscam et comprobem incognitum, Cic.: illud et melius et verius, omnia, quae natura aspernetur, in malis esse, quae asciscat, in bonis, Cic.: cum iussisset populus Romanus aliquid, si id ascivissent socii populi ac Latini, Cic. – 2) asc. sibi alqd, etw. für sich in Anspruch nehmen, etw. sich beilegen, sich anmaßen, sibi sapientiam, Cic.: sibi eloquentiae laudem, Tac. – ohne sibi: plebem parto auxilio imperium quoque ascituram, Liv. – Dav. ascītus, a, um, hergeholt, fremd, genitos esse vos mihi, non ascitos milites credite, Curt.: lepos ascitus, angebildeter (Ggstz. lepos nativus), Nep. – / Synk. Perf. adscisti, Fronto ad Ver. 2, 1. p. 121, 8 N.
-
2 ascisco
a-scīsco (ad-scīsco), ascīvī, ascītum, ere (2. ascio), jmd. zu od. als etw. beiziehen, an- od. aufnehmen, I) eig.: collectis undique perditis hominibus, exsulibus omnium civitatum ascitis, receptis latronibus etc., Hirt. b. G.: plurimos cuiusque generis homines ascivisse sibi dicitur, mulieres etiam aliquot, quae etc., Sall.: asciverunt sibi illud oppidum piratae, primo commercio, deinde etiam societate, Cic. – m. ad u. Akk., alqm ad hoc sceleris foedus, Cic.: voluntarios undique ad spem praedae, Liv. – m. in u. Akk. (s. Heräus Tac. hist. 3, 52, 11), alqm in numerum civium, Cic., in civitatem, Liv.: alqm in senatum, Tac.: virginem in matrimonium, Iustin.: alqm in nomen familiae suae, Suet.: alqm in adoptionem, Spart.: alqm in societatem sceleris, Curt.: in conscientiam facinoris pauci asciti, Tac. – m. inter u. Akk., inter patricios, Tac. Agr. 9. – m. Dat., superis ascitus Caesar, unter die G., Ov. ex Pont. 4, 9, 127. – m. Acc. des Prädikats als was, alqm patronum, Cic.: alqm civem aut civitate donare, Cic.: alqm successorem, Suet. – absol. u. refl., ascivere comites, es schlossen sich an als G., Gratt. cyn. 16. – II) übtr.: A) übh. herbeiziehen, an-, aufnehmen, sich aneignen, neglegere patrios ritus, peregrinos asciscere, Liv.: u. so sacra a Graecis ascita et accepta, Cic.: amicitiam propter utilitates, Cic.: hanc consuetudinem libenter asc., Cic.: quod natura————ipsa asciscat (begehrt) et probet, Cic. – B) insbes.: 1) etw. billigend annehmen = billigen, gutheißen, anerkennen, zulassen, sich gefallen lassen, quas (leges) Latini voluerunt, asciverunt, Cic.: tu vero ista ne asciveris neve fueris commenticiis rebus assensus, Cic.: ne labar ad opinionem et aliquid asciscam et comprobem incognitum, Cic.: illud et melius et verius, omnia, quae natura aspernetur, in malis esse, quae asciscat, in bonis, Cic.: cum iussisset populus Romanus aliquid, si id ascivissent socii populi ac Latini, Cic. – 2) asc. sibi alqd, etw. für sich in Anspruch nehmen, etw. sich beilegen, sich anmaßen, sibi sapientiam, Cic.: sibi eloquentiae laudem, Tac. – ohne sibi: plebem parto auxilio imperium quoque ascituram, Liv. – Dav. ascītus, a, um, hergeholt, fremd, genitos esse vos mihi, non ascitos milites credite, Curt.: lepos ascitus, angebildeter (Ggstz. lepos nativus), Nep. – ⇒ Synk. Perf. adscisti, Fronto ad Ver. 2, 1. p. 121, 8 N. -
3 ascisco
a-scīsco (adscīsco), īvī, ītum, ere [ ascio II \]1) принимать, привлекать (aliquem in numerum civium C; in civitatem L; inter patricios T)Vejentes voluntarios undīque ad spem praedae asciverunt L — надеждами на добычу вейенты отовсюду привлекли добровольцевa. in bona et nomen Su — назначать наследником (своего) имущества и имениascitus superis O (тж. caelo Sen) — причисленный к сонму богов2) перенимать, заимствовать ( ritus peregrinos L); усваивать ( consuetudinem C)nativus lepor, non ascitus Nep — изящество врождённое, а не заимствованное4) претендовать, иметь притязания, приписывать ( sibi eloquentiae laudem T) -
4 laus
[st1]1 [-] laus, laudis, f.: - gén. plur. laudum ; qqf laudium Cic. Phil. 2, 28 (ms V) ; Sid. Carm. 23, 31. a - louange, éloge (surtout au plur.) - laudem adipisci, vituperationem vitare Cic. Prov. 44: obtenir des éloges, éviter le blâme. - summam laudem tribuere, Cic. Fam. 5, 2, 10: accorder les plus grands éloges. - aliquem laudibus ferre, Cic. Rep. 1, 67: louer qqn. - aliquem summis laudibus ad caelum efferre, Cic. Fam. 9, 14, 1: louer qqn en le portant aux nues. - funebres laudes, Liv. 8, 40, 4: éloges funèbres. - singularum rerum laudes vituperationesque conscribere, Cic. Br. 47: rédiger sur chaque objet le pour et le contre, la thèse favorable et la thèse contraire. b - gloire, considération, honneur, estime, renom. - maximam laudem sibi parere, Cic. Off. 2, 47: s'attirer la plus grande considération. - cum laude, Cic. Off. 2, 47: honorablement. - in laude vivere, Cic. Fam. 15, 6, 1: vivre estimé. - magnam eloquentiae laudem consequi, Cic. Br. 279: atteindre une grande réputation d'éloquence. - sapientiae laude perfrui, Cic. Br. 9: jouir sans interruption de l'estime accordée à la sagesse. - populi Romani laus est urbem Cyzicenorum esse servatam, Cic. Arch. 21: au peuple romain revient l'honneur de ce que Cyzique fut sauvée. - ab ista laude absum, Cic.: on ne peut me refuser cet honneur. - in summa laude esse, Plin.: être en grand renom. c - mérite, action glorieuse, action d'éclat, titre de gloire. - maxima laus est + prop. inf.: **la plus belle action glorieuse est que...** = le plus beau titre de gloire est de. - quarum laudum gloriam adamaris, Cic. Fam. 2, 4, 2: les mérites dont la gloire t'a séduit. - brevitas laus est... Cic. Br. 50: la brièveté est un mérite... - ut esset perfecta illa bene loquendi laus, Cic. Br. 252: que cette qualité de bien parler fût portée à sa perfection. - quod quartum numerat in orationis laudibus, Cic. Or. 79: ce qui vient en quatrième lieu, selon lui, parmi les qualités du style. - virtutis laus in actione consistit, Cic. Off. 1, 19: le mérite de la vertu consiste dans l'action. - quae sunt ex media laude justitiae, Cic. Off. 1, 63: choses qui sont en plein dans ce qui constitue le mérite de la justice. - sed tamen est laus aliqua humanitatis, Cic. Mur. 65: mais pourtant il y a qq mérite à être humain. - quae forsitan laus sit, Cic. Br. 33: ce qui est peut-être un mérite. - ut et in laude et in vitio nomen hoc sit, Cic. Tusc. 4, 17: en sorte que ce mot est pris à la fois en bonne et en mauvaise part. - si cothurni laus illa esset, Cic. Fin. 3, 46: si le mérite d'un cothurne était.... - legere laudes patrum, Virg.: lire les hauts faits des ancêtres. d - entreprise louable, valeur. - laus alicujus rei: la valeur de qqch. - laus dicendi, Cic.: talents oratoires. - signi vitia.., laudes, Plin. Ep. 3, 6, 2: défauts..., qualités d'une statue. [st1]2 [-] Laus, Laudis, f.: Laus (ville de la Gaule Cisalpine). [st1]3 [-] Laus Pompeia: ville de la Gaule Transpadane (auj. Lodi).* * *[st1]1 [-] laus, laudis, f.: - gén. plur. laudum ; qqf laudium Cic. Phil. 2, 28 (ms V) ; Sid. Carm. 23, 31. a - louange, éloge (surtout au plur.) - laudem adipisci, vituperationem vitare Cic. Prov. 44: obtenir des éloges, éviter le blâme. - summam laudem tribuere, Cic. Fam. 5, 2, 10: accorder les plus grands éloges. - aliquem laudibus ferre, Cic. Rep. 1, 67: louer qqn. - aliquem summis laudibus ad caelum efferre, Cic. Fam. 9, 14, 1: louer qqn en le portant aux nues. - funebres laudes, Liv. 8, 40, 4: éloges funèbres. - singularum rerum laudes vituperationesque conscribere, Cic. Br. 47: rédiger sur chaque objet le pour et le contre, la thèse favorable et la thèse contraire. b - gloire, considération, honneur, estime, renom. - maximam laudem sibi parere, Cic. Off. 2, 47: s'attirer la plus grande considération. - cum laude, Cic. Off. 2, 47: honorablement. - in laude vivere, Cic. Fam. 15, 6, 1: vivre estimé. - magnam eloquentiae laudem consequi, Cic. Br. 279: atteindre une grande réputation d'éloquence. - sapientiae laude perfrui, Cic. Br. 9: jouir sans interruption de l'estime accordée à la sagesse. - populi Romani laus est urbem Cyzicenorum esse servatam, Cic. Arch. 21: au peuple romain revient l'honneur de ce que Cyzique fut sauvée. - ab ista laude absum, Cic.: on ne peut me refuser cet honneur. - in summa laude esse, Plin.: être en grand renom. c - mérite, action glorieuse, action d'éclat, titre de gloire. - maxima laus est + prop. inf.: **la plus belle action glorieuse est que...** = le plus beau titre de gloire est de. - quarum laudum gloriam adamaris, Cic. Fam. 2, 4, 2: les mérites dont la gloire t'a séduit. - brevitas laus est... Cic. Br. 50: la brièveté est un mérite... - ut esset perfecta illa bene loquendi laus, Cic. Br. 252: que cette qualité de bien parler fût portée à sa perfection. - quod quartum numerat in orationis laudibus, Cic. Or. 79: ce qui vient en quatrième lieu, selon lui, parmi les qualités du style. - virtutis laus in actione consistit, Cic. Off. 1, 19: le mérite de la vertu consiste dans l'action. - quae sunt ex media laude justitiae, Cic. Off. 1, 63: choses qui sont en plein dans ce qui constitue le mérite de la justice. - sed tamen est laus aliqua humanitatis, Cic. Mur. 65: mais pourtant il y a qq mérite à être humain. - quae forsitan laus sit, Cic. Br. 33: ce qui est peut-être un mérite. - ut et in laude et in vitio nomen hoc sit, Cic. Tusc. 4, 17: en sorte que ce mot est pris à la fois en bonne et en mauvaise part. - si cothurni laus illa esset, Cic. Fin. 3, 46: si le mérite d'un cothurne était.... - legere laudes patrum, Virg.: lire les hauts faits des ancêtres. d - entreprise louable, valeur. - laus alicujus rei: la valeur de qqch. - laus dicendi, Cic.: talents oratoires. - signi vitia.., laudes, Plin. Ep. 3, 6, 2: défauts..., qualités d'une statue. [st1]2 [-] Laus, Laudis, f.: Laus (ville de la Gaule Cisalpine). [st1]3 [-] Laus Pompeia: ville de la Gaule Transpadane (auj. Lodi).* * *Laus, laudis, foem. gene. Terent. Louange, Recommandation, Los.\Laus caseo Romae, ex prouinciis Nemausensi, etc. Plin. On loue à Rome les fourmages qui viennent de, etc.\In laude olei nominatur id quoque. Plin. Entre les louanges de l'huile, cela y est aussi nommé.\Armatae laudes. Claudianus. Louanges des prouesses et vaillances faictes en guerre.\Laude afficere. Cic. Louer.\Concedere laudem alicui. Cic. Le louer.\Cumulatus orator omni laude. Cic. Parfaict en toute louange, Comblé en toute louange.\Id Metello laudi datum est. Cic. On loua Metellus de cela.\Quod omnes laudes habet, id est optimum. Cic. Qui est loué en tout et par tout.\Habere laudes de aliquo. Cic. Louer aucun.\Laudem non habet breuitas in eloquentia. Cic. N'est point louee ny estimee.\Latine loqui est in magna laude ponendum. Cic. C'est une chose fort à louer et estimer que de bien parler Latin.\Si dignum se maioribus suis praebuerit, tua laus ex aliqua parte fuerit. Cic. Tu en seras loué en partie. -
5 adscisco
a-scisco ( adsc-, Lachm., Baiter, Dietsch, Weissenb., K. and H., Halm in Tac.; asc-, Merk., Kayser, Rib., Halm in Nep.), īvi (in ante-class. and class. Lat. never ii), ītum, 3, v. a.I.A.. Lit., to take or receive a thing with knowledge (and approbation), to approve, receive as true:B.cum jussisset populus Romanus aliquid, si id ascivissent socii populi ac Latini, etc.,
Cic. Balb. 8, 20:quas (leges) Latini voluerunt, asciverunt,
id. ib. 8, 20, §21: quibus (scitis) adscitis susceptisque,
id. Leg. 2, 5:tu vero ista ne adsciveris neve fueris commenticiis rebus assensus,
id. Ac. 2, 40, 125:ne labar ad opinionem, et aliquid adsciscam et comprobem incognitum,
id. ib. 2, 45, 138.—Of persons, to receive or admit one in some capacity ( as citizen, ally, son, etc.):II.dominos acrīs adsciscunt,
Lucr. 5, 87; 6, 63:perficiam ut hunc A. Licinium non modo non segregandum, cum sit civis, a numero civium, verum etiam, si non esset, putetis asciscendum fuisse,
Cic. Arch. 2 fin.; cf. id. Balb. 13:[aliā (civitate) ascitā],
Nep. Att. 3, 1 Halm:Numam Pompilium... regem alienigenam sibi ipse populus adscivit eumque ad regnandum Romam Curibus adscivit,
Cic. Rep. 2, 13:aliquem patronum,
id. Pis. 11, 25:socios sibi ad id bellum Osismios, etc., adsciscunt,
Caes. B. G. 3, 9, 10; so id. ib. 1, 5, 4:socius adscitus,
Sall. C. 47, 1:aliquem ducem, Auct. B. Alex. 59, 2: qui non asciverit ultro Dardanium Aenean generumque acceperit urbi,
Verg. A. 11, 471:gener inde provecto annis adscitus,
Liv. 21, 2; so Tac. H. 1, 59:ascivit te filium non vitricus, sed princeps,
Plin. Pan. 7, 4:tribuni centurionesque adsciscebantur,
Tac. H. 2, 5 fin.:aliquem successorem,
Suet. Tib. 23 fin. al.—In the histt. also with in (in civitatem, societatem, senatum, nomen, etc.):adsciti simul in civitatem et patres,
Liv. 6, 40, 4:simul in civitatem Romanam et in familias patriciorum adscitus,
Tac. A. 11, 24:aliquem in numerum patriciorum,
id. ib. 11, 25:inter patricios,
id. Agr. 9:Chauci in commilitium adsciti sunt,
id. A. 1, 60:aliquem in penates suos,
id. H. 1, 15:aliquem in nomen,
id. A. 3, 30; Suet. Claud. 39:aliquem in bona et nomen,
id. Galb. 17.—Transf., in gen., to take or receive a person to one's self; of things, to appropriate to one's self, adopt (diff. from adjungere and assumere, by the accessory idea of exertion and mediation, or of personal reflection; cf. Herz. ad Caes. B. G. 3, 9, 10; Sall. C. 24, 3).1.Of persons:2.nemo oppressus aere alieno fuit, quem non ad hoc incredibile sceleris foedus asciverit,
Cic. Cat. 2, 4 fin.:exsulibus omnium civitatium ascitis, receptis latronibus, etc.,
Hirt. B. G. 8, 30:eā tempestate plurimos cujusque generis homines adscivisse dicitur,
Sall. C. 24, 3:Veientes re secundā elati voluntarios undique ad spem praedae adsciverunt,
Liv. 4, 31, 3; Tac. H. 2, 8:in conscientiam facinoris pauci adsciti,
id. ib. 1, 25.— Poet.: asciscere for asciscere se or ascisci, to join or unite one's self to one (cf.. Accingunt omnes operi, Verg. A. 2, 235):ascivere tuo comites sub numine divae centum omnes nemorum,
Grat. Cyn. 16.—Of things: Quae neque terra sibi adscivit nec maxumus aether, which neither the earth appropriates to itself nor etc., Lucr. 5, 473: Jovisque numen Mulciberi adscivit manus, Att. ap. Cic. Tusc. 2, 10, 23:3.sibi oppidum asciscere,
Cic. Verr. 2, 4, 10:Ceres et Libera... quarum sacra populus Romanus a Graecis ascita et accepta tantā religione tuetur, etc.,
id. ib. 2, 5, 72; so id. Har Resp. 13, 27; Ov. M. 15, 625 Heins., where Merk. reads acciverit (cf. Web. ad Luc. 8, 831):peregrinos ritus,
Liv. 1, 20:Spem si quam ascitis Aetolum habuistis in armis,
Verg. A. 11, 308:opimum quoddam et tamquam adipatae dictionis genus,
Cic. Or 8, 25: nova (verba) adsciscere, * Hor. Ep. 2, 2, 119:quod ipsa natura adsciscat et reprobet,
Cic. Fin. 1, 7, 23 (B. and K., sciscat et probet):adsciscere aut probare amicitiam aut justitiam,
id. ib. 3, 21, 70; id. Leg. 1, 11:illa, quae prima sunt adscita naturā,
id. Fin. 3, 5, 17 (cf. Beier ad Cic. Off. 3, 3, 13, p. 203): hanc consuetudinem [p. 172] lubenter ascivimus, id. Brut. 57, 209. —Sibi, like arrogo, to assume or arrogate something to one's self (very rare):* B.eos illius expertes esse prudentiae, quam sibi asciscerent,
Cic. de Or. 1, 19, 87:eloquentiae laudem uni sibi,
Tac. A. 14, 52; cf. Cic. Dom. 36, 95.—To order, decree, or approve also or further, = etiam sciscere:alterum (genus sacerdotum) quod interpretetur fatidicorum et vatium ecfata incognita, quae eorum senatus populusque adsciverit,
Cic. Leg. 2, 8, ubi v. Moser.— ascītus, P. a. (opp. nativus, innatus, insitus), derived, assumed, foreign:in eo nativum quemdam leporem esse, non ascitum,
Nep. Att. 4, 1 Halm:proles,
Stat. S. 1, 1, 23;genitos esse vos mihi, non ascitos milites credite,
Curt. 10, 3, 6:nec petit ascitas dapes,
Ov. F. 6, 172. -
6 ascisco
a-scisco ( adsc-, Lachm., Baiter, Dietsch, Weissenb., K. and H., Halm in Tac.; asc-, Merk., Kayser, Rib., Halm in Nep.), īvi (in ante-class. and class. Lat. never ii), ītum, 3, v. a.I.A.. Lit., to take or receive a thing with knowledge (and approbation), to approve, receive as true:B.cum jussisset populus Romanus aliquid, si id ascivissent socii populi ac Latini, etc.,
Cic. Balb. 8, 20:quas (leges) Latini voluerunt, asciverunt,
id. ib. 8, 20, §21: quibus (scitis) adscitis susceptisque,
id. Leg. 2, 5:tu vero ista ne adsciveris neve fueris commenticiis rebus assensus,
id. Ac. 2, 40, 125:ne labar ad opinionem, et aliquid adsciscam et comprobem incognitum,
id. ib. 2, 45, 138.—Of persons, to receive or admit one in some capacity ( as citizen, ally, son, etc.):II.dominos acrīs adsciscunt,
Lucr. 5, 87; 6, 63:perficiam ut hunc A. Licinium non modo non segregandum, cum sit civis, a numero civium, verum etiam, si non esset, putetis asciscendum fuisse,
Cic. Arch. 2 fin.; cf. id. Balb. 13:[aliā (civitate) ascitā],
Nep. Att. 3, 1 Halm:Numam Pompilium... regem alienigenam sibi ipse populus adscivit eumque ad regnandum Romam Curibus adscivit,
Cic. Rep. 2, 13:aliquem patronum,
id. Pis. 11, 25:socios sibi ad id bellum Osismios, etc., adsciscunt,
Caes. B. G. 3, 9, 10; so id. ib. 1, 5, 4:socius adscitus,
Sall. C. 47, 1:aliquem ducem, Auct. B. Alex. 59, 2: qui non asciverit ultro Dardanium Aenean generumque acceperit urbi,
Verg. A. 11, 471:gener inde provecto annis adscitus,
Liv. 21, 2; so Tac. H. 1, 59:ascivit te filium non vitricus, sed princeps,
Plin. Pan. 7, 4:tribuni centurionesque adsciscebantur,
Tac. H. 2, 5 fin.:aliquem successorem,
Suet. Tib. 23 fin. al.—In the histt. also with in (in civitatem, societatem, senatum, nomen, etc.):adsciti simul in civitatem et patres,
Liv. 6, 40, 4:simul in civitatem Romanam et in familias patriciorum adscitus,
Tac. A. 11, 24:aliquem in numerum patriciorum,
id. ib. 11, 25:inter patricios,
id. Agr. 9:Chauci in commilitium adsciti sunt,
id. A. 1, 60:aliquem in penates suos,
id. H. 1, 15:aliquem in nomen,
id. A. 3, 30; Suet. Claud. 39:aliquem in bona et nomen,
id. Galb. 17.—Transf., in gen., to take or receive a person to one's self; of things, to appropriate to one's self, adopt (diff. from adjungere and assumere, by the accessory idea of exertion and mediation, or of personal reflection; cf. Herz. ad Caes. B. G. 3, 9, 10; Sall. C. 24, 3).1.Of persons:2.nemo oppressus aere alieno fuit, quem non ad hoc incredibile sceleris foedus asciverit,
Cic. Cat. 2, 4 fin.:exsulibus omnium civitatium ascitis, receptis latronibus, etc.,
Hirt. B. G. 8, 30:eā tempestate plurimos cujusque generis homines adscivisse dicitur,
Sall. C. 24, 3:Veientes re secundā elati voluntarios undique ad spem praedae adsciverunt,
Liv. 4, 31, 3; Tac. H. 2, 8:in conscientiam facinoris pauci adsciti,
id. ib. 1, 25.— Poet.: asciscere for asciscere se or ascisci, to join or unite one's self to one (cf.. Accingunt omnes operi, Verg. A. 2, 235):ascivere tuo comites sub numine divae centum omnes nemorum,
Grat. Cyn. 16.—Of things: Quae neque terra sibi adscivit nec maxumus aether, which neither the earth appropriates to itself nor etc., Lucr. 5, 473: Jovisque numen Mulciberi adscivit manus, Att. ap. Cic. Tusc. 2, 10, 23:3.sibi oppidum asciscere,
Cic. Verr. 2, 4, 10:Ceres et Libera... quarum sacra populus Romanus a Graecis ascita et accepta tantā religione tuetur, etc.,
id. ib. 2, 5, 72; so id. Har Resp. 13, 27; Ov. M. 15, 625 Heins., where Merk. reads acciverit (cf. Web. ad Luc. 8, 831):peregrinos ritus,
Liv. 1, 20:Spem si quam ascitis Aetolum habuistis in armis,
Verg. A. 11, 308:opimum quoddam et tamquam adipatae dictionis genus,
Cic. Or 8, 25: nova (verba) adsciscere, * Hor. Ep. 2, 2, 119:quod ipsa natura adsciscat et reprobet,
Cic. Fin. 1, 7, 23 (B. and K., sciscat et probet):adsciscere aut probare amicitiam aut justitiam,
id. ib. 3, 21, 70; id. Leg. 1, 11:illa, quae prima sunt adscita naturā,
id. Fin. 3, 5, 17 (cf. Beier ad Cic. Off. 3, 3, 13, p. 203): hanc consuetudinem [p. 172] lubenter ascivimus, id. Brut. 57, 209. —Sibi, like arrogo, to assume or arrogate something to one's self (very rare):* B.eos illius expertes esse prudentiae, quam sibi asciscerent,
Cic. de Or. 1, 19, 87:eloquentiae laudem uni sibi,
Tac. A. 14, 52; cf. Cic. Dom. 36, 95.—To order, decree, or approve also or further, = etiam sciscere:alterum (genus sacerdotum) quod interpretetur fatidicorum et vatium ecfata incognita, quae eorum senatus populusque adsciverit,
Cic. Leg. 2, 8, ubi v. Moser.— ascītus, P. a. (opp. nativus, innatus, insitus), derived, assumed, foreign:in eo nativum quemdam leporem esse, non ascitum,
Nep. Att. 4, 1 Halm:proles,
Stat. S. 1, 1, 23;genitos esse vos mihi, non ascitos milites credite,
Curt. 10, 3, 6:nec petit ascitas dapes,
Ov. F. 6, 172. -
7 relinquo
re-linquo, līquī, lictum, ere, I) zurücklassen = nicht mitnehmen, A) im allg.: a) eig.: alterum avexit secum, illum reliquit alterum apud matrem domi, Plaut.: ipse abiit, me reliquit pro atriensi in sedibus, Plaut.: abeuntes ambo senes me filiis relinquunt quasi magistrum, Ter.: rel. alqm in Gallia, Caes.: equos, Caes.: copias praesidio castris, Caes.: prae metu obliti, quid relinquerent, quid secum ferrent, Liv. – sub sinistra Britanniam relictam conspexit, Caes.: u. im Passiv, naves ab aestu relictae, von der Ebbe überrascht, Caes.: relinqui paulatim solem cum posterioribus signis, zurückbleiben, Lucr. – b) übtr.: α) übh., zurücklassen, hinterlassen, excusationem, Cic.: aculeos in animo alcis, Cic. – β) im Range, zurücklassen, omnes in omni genere eloquentiae procul a se, Quint. – B) insbes.: 1) durch den Tob zurücklassen, hinterlassen, a) eig.: filiam, Ter.: uxorem gravidam, Liv.: alqm heredem testamento, Cic.: alci haec quae habet omnia, Ter.: orationes, Cic.: scripta posteris, Quint.: scriptum in Originibus, Cic.: ficta, Ov. – b) bildl.: sibi hanc laudem, Ter.: memoriam, Cic.: nomen, Hor. – 2) übriglassen, überlassen, verstatten, a) eig.: nec vas nec vestimentum, Ter.: alci non modo granum nullum, sed ne paleas quidem ex omni fructu, Cic.: equitatus partem alci, Caes.: pauca aratro iugera, Hor.: haec porcis comedenda, Hor.: habitanda fana apris, Hor.: relinquebatur una per Sequanos via, blieb übrig, Caes.: qui nisi huc redit, paucorum mensum relictae sunt reliquiae, so ist für wenige Monate noch Unterhalt übrig, Plaut.: Partiz. subst., relictum, ī, n., das Übrige, der Rest, Ps. Ov. de nuc. 99. – b) bildl.: populari rei publicae laudem, Cic.: spes relinquitur, bleibt übrig, Cic. u. Caes.: nullā provocatione ad populum relictā, Cic.: quis relictus est obiurgandi locus? Ter.: nullum sibi ad cognoscendum spatium, Caes.: relinque aliquantum orationis, cras quod mecum litiges, Plaut.: munitioni castrorum tempus relinqui volebat, Caes.: alqm poenae, Ov. u. Plin. ep.: urbem direptioni et incendiis, Cic.: alqd in aliorum spe relinquere, Cic.: alqd ne in opinione quidem cuiusquam relinquere, Cic.: m. folg. Infin., Lucr., Hor. u.a.: m. folg. Acc. u. Infin., Lucr. – insbes., nihil relinquitur, nisi fuga, es bleibt nichts übrig, Attic. b. Cic.: relinquitur m. folg. ut u. Konj., Cic. u. Caes. – 3) etw. in einem gewissen Zustande zurücklassen, liegen lassen, lassen, a) eig.: alqm insepultum, Cic.: alqm exsanguem naso auribusque mutilatis, Liv.: tabellas vacuas, Quint. – b) bildl.: eum locum integrum, Ter.: rem integram, Cic.: alqos incorruptos, Sall.: agros intactos, Iustin.: conclave apertum, offen lassen, Gran. Licin.: alqd inchoatum, Cic.: alqd neglectum, Cic.: id iniudicatum relinquo, lasse ich unentschieden, Quint.: solā incolumi relictā inscriptione, Amm.: sine imperio tantas copias, Caes.: alqd in medio, Cic. u. Quint. – sed ipse divus Iulius, ipse divus Augustus et tulere ista et reliquere (ließen bestehen), Tac. – II) übh., verlassen, von jmd. od. etwas sich trennen, A) im allg.: a) eig.: nebulonem hunc, Scip. Afr. b. Gell.: domum propinquosque, Caes.: Ilio relicto, Hor.: Roma relinquenda est, Ov.: volucres ova relinquebant, Lucr. – b) bildl.: me somnus reliquit, Enn.: alqm febris relinquit, Spart. u. Vulg.: quartana alqm relinquit, Hor., a quartana alqs relinquitur, Cic.: quem vita reliquit, Lucr.: animam, Ter.: vitam, Verg.: relinquit alqm animus (die Besinnung), Caes.: tum ab omni honestate relictus, entblößt, Cic. – B) prägn., jmd. od. etwas fahren lassen, im Stiche lassen, verlassen, 1) eig.: alqm, Plaut. u. Ter.: so vom Verlassen der Geliebten, Plaut., Prop., Tibull. u. Ov.: equos, Caes.: id argentum, Plaut.: signa, desertieren, Liv.: relicta non bene parmula, Hor. – 2) übtr.: a) übh., fahren lassen, aufgeben, unterlassen, hingehen lassen, vernachlässigen, hintansetzen, außer acht lassen, rem et causam et utilitatem communem, Cic.: alias res, Plaut.: relictis rebus, mit Hintansetzung aller meiner Geschäfte, Komik.: u. so omnibus relictis rebus, Plaut., od. relictis rebus omnibus, Cic., od. omnibus rebus relictis, Caes.: omnia, Cic.: agrorum et armorum cultum, Cic.: agrum alternis annis, brach liegen lassen, Varro.: relictae possessiones, aufgegebenes Land (weil nicht zu kultivieren), Cic.: bellum, Cic.: Mutinae obsessionem, As. Poll. b. Cic.: obsidionem, Liv. – mit folg. Infin., mirari multa relinquas, unterlassest, Lucr. 6, 654. – b) insbes.: α) unbeachtet lassen, αα) = mit Absicht unerwähnt lassen, hoc loco Domitium non relinquo, Cic.: caedes relinquo, libidines praetereo, Cic.: hoc certe quod sum dicturus neque praetermittendum neque relinquendum est, Cic. Vgl. Bonnell Cic. de off. 3, 9. Halm Cic. Cat. 3, 18. – ββ) = unbearbeitet lassen (Ggstz. elaborare in alqa re), artem inveniendi totam, Cic. top. 6. – β) ungerügt-, ungerächt hingehen lassen, iniurias suas, Cic.: vim hominibus armatis factam, Cic. Vgl. Jordan Cic. Caecin. 9. p. 158. Benecke Cic. de imp. Pomp. 11. p. 116 sq. – γ) in Ruhe lassen, non illum puto in domo canem reliquisse, Petron. 43, 8. – / arch. relinquont, Ter. Phorm. 72 u. Hec. 461. Cic. Verr. 5, 127 M.
-
8 relinquo
re-linquo, līquī, lictum, ere, I) zurücklassen = nicht mitnehmen, A) im allg.: a) eig.: alterum avexit secum, illum reliquit alterum apud matrem domi, Plaut.: ipse abiit, me reliquit pro atriensi in sedibus, Plaut.: abeuntes ambo senes me filiis relinquunt quasi magistrum, Ter.: rel. alqm in Gallia, Caes.: equos, Caes.: copias praesidio castris, Caes.: prae metu obliti, quid relinquerent, quid secum ferrent, Liv. – sub sinistra Britanniam relictam conspexit, Caes.: u. im Passiv, naves ab aestu relictae, von der Ebbe überrascht, Caes.: relinqui paulatim solem cum posterioribus signis, zurückbleiben, Lucr. – b) übtr.: α) übh., zurücklassen, hinterlassen, excusationem, Cic.: aculeos in animo alcis, Cic. – β) im Range, zurücklassen, omnes in omni genere eloquentiae procul a se, Quint. – B) insbes.: 1) durch den Tob zurücklassen, hinterlassen, a) eig.: filiam, Ter.: uxorem gravidam, Liv.: alqm heredem testamento, Cic.: alci haec quae habet omnia, Ter.: orationes, Cic.: scripta posteris, Quint.: scriptum in Originibus, Cic.: ficta, Ov. – b) bildl.: sibi hanc laudem, Ter.: memoriam, Cic.: nomen, Hor. – 2) übriglassen, überlassen, verstatten, a) eig.: nec vas nec vestimentum, Ter.: alci non modo granum nullum, sed ne paleas quidem ex omni fructu, Cic.: equitatus partem alci, Caes.: pauca aratro iugera, Hor.: haec porcis comedenda, Hor.: ha-————bitanda fana apris, Hor.: relinquebatur una per Sequanos via, blieb übrig, Caes.: qui nisi huc redit, paucorum mensum relictae sunt reliquiae, so ist für wenige Monate noch Unterhalt übrig, Plaut.: Partiz. subst., relictum, ī, n., das Übrige, der Rest, Ps. Ov. de nuc. 99. – b) bildl.: populari rei publicae laudem, Cic.: spes relinquitur, bleibt übrig, Cic. u. Caes.: nullā provocatione ad populum relictā, Cic.: quis relictus est obiurgandi locus? Ter.: nullum sibi ad cognoscendum spatium, Caes.: relinque aliquantum orationis, cras quod mecum litiges, Plaut.: munitioni castrorum tempus relinqui volebat, Caes.: alqm poenae, Ov. u. Plin. ep.: urbem direptioni et incendiis, Cic.: alqd in aliorum spe relinquere, Cic.: alqd ne in opinione quidem cuiusquam relinquere, Cic.: m. folg. Infin., Lucr., Hor. u.a.: m. folg. Acc. u. Infin., Lucr. – insbes., nihil relinquitur, nisi fuga, es bleibt nichts übrig, Attic. b. Cic.: relinquitur m. folg. ut u. Konj., Cic. u. Caes. – 3) etw. in einem gewissen Zustande zurücklassen, liegen lassen, lassen, a) eig.: alqm insepultum, Cic.: alqm exsanguem naso auribusque mutilatis, Liv.: tabellas vacuas, Quint. – b) bildl.: eum locum integrum, Ter.: rem integram, Cic.: alqos incorruptos, Sall.: agros intactos, Iustin.: conclave apertum, offen lassen, Gran. Licin.: alqd inchoatum, Cic.: alqd neglectum, Cic.: id iniudicatum relinquo, lasse ich unentschieden, Quint.: solā incolumi relictā in-————scriptione, Amm.: sine imperio tantas copias, Caes.: alqd in medio, Cic. u. Quint. – sed ipse divus Iulius, ipse divus Augustus et tulere ista et reliquere (ließen bestehen), Tac. – II) übh., verlassen, von jmd. od. etwas sich trennen, A) im allg.: a) eig.: nebulonem hunc, Scip. Afr. b. Gell.: domum propinquosque, Caes.: Ilio relicto, Hor.: Roma relinquenda est, Ov.: volucres ova relinquebant, Lucr. – b) bildl.: me somnus reliquit, Enn.: alqm febris relinquit, Spart. u. Vulg.: quartana alqm relinquit, Hor., a quartana alqs relinquitur, Cic.: quem vita reliquit, Lucr.: animam, Ter.: vitam, Verg.: relinquit alqm animus (die Besinnung), Caes.: tum ab omni honestate relictus, entblößt, Cic. – B) prägn., jmd. od. etwas fahren lassen, im Stiche lassen, verlassen, 1) eig.: alqm, Plaut. u. Ter.: so vom Verlassen der Geliebten, Plaut., Prop., Tibull. u. Ov.: equos, Caes.: id argentum, Plaut.: signa, desertieren, Liv.: relicta non bene parmula, Hor. – 2) übtr.: a) übh., fahren lassen, aufgeben, unterlassen, hingehen lassen, vernachlässigen, hintansetzen, außer acht lassen, rem et causam et utilitatem communem, Cic.: alias res, Plaut.: relictis rebus, mit Hintansetzung aller meiner Geschäfte, Komik.: u. so omnibus relictis rebus, Plaut., od. relictis rebus omnibus, Cic., od. omnibus rebus relictis, Caes.: omnia, Cic.: agrorum et armorum cultum, Cic.: agrum alternis annis, brach liegen lassen, Varro.: re-————lictae possessiones, aufgegebenes Land (weil nicht zu kultivieren), Cic.: bellum, Cic.: Mutinae obsessionem, As. Poll. b. Cic.: obsidionem, Liv. – mit folg. Infin., mirari multa relinquas, unterlassest, Lucr. 6, 654. – b) insbes.: α) unbeachtet lassen, αα) = mit Absicht unerwähnt lassen, hoc loco Domitium non relinquo, Cic.: caedes relinquo, libidines praetereo, Cic.: hoc certe quod sum dicturus neque praetermittendum neque relinquendum est, Cic. Vgl. Bonnell Cic. de off. 3, 9. Halm Cic. Cat. 3, 18. – ββ) = unbearbeitet lassen (Ggstz. elaborare in alqa re), artem inveniendi totam, Cic. top. 6. – β) ungerügt-, ungerächt hingehen lassen, iniurias suas, Cic.: vim hominibus armatis factam, Cic. Vgl. Jordan Cic. Caecin. 9. p. 158. Benecke Cic. de imp. Pomp. 11. p. 116 sq. – γ) in Ruhe lassen, non illum puto in domo canem reliquisse, Petron. 43, 8. – ⇒ arch. relinquont, Ter. Phorm. 72 u. Hec. 461. Cic. Verr. 5, 127 M.Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > relinquo
-
9 laus [1]
1. laus, laudis, f., das Lob, die Anerkennung, Achtung, die der Verdienstvolle genießt, der Ruhm, die Verherrlichung (Ggstz. vituperatio, maledictum [üble Nachrede], reprehensio, crimen, culpa), Plur. laudes, Lob, Lobsprüche, Lobeserhebungen, Lobreden, Loblieder (Ggstz. vituperationes), I) eig. u. meton.: A) eig.: bellica laus, bellicae laudes, Cic.: blandae laudes magistri, Verg.: laus debita, Quint.: falsa, Cic.: imperatoria, Cic.: inanis et infructuosa, Tac. dial.: insignis, Quint.: insolita, Quint.: iucunda, Cic.: maior, Quint.: maxima, Cic.: laudes maximae, Cic.: laus modica, Quint.: nascens, Cic.: laus Pompeiana, Verherrlichung des Pompejus, Cic.: popularis, Quint.: praecipua, Nep.: pulcherrima, Quint.: laus solida, Val. Max.: laus summa, Quint.: laudes summae, Cic.: laus vera, Ter. u. Quint.: laudes funebres, Liv.: laudes meritae, Liv.: laudes verae, Cic. – abundans bellicis laudibus, Cic.: laudis avidus, Cic. u. Sall.: laudis cupidus, Cic.: lande dignus, Cic. u. Hor.: laudibus indignus, Hieron. – m. subj. Genet., laus doctorum, vulgi, Quint. – m. obj. Genet., laus Pompei, Quint.: iuris periti viri, militaris viri, Quint.: continentiae, Cic.: eloquentiae, Quint.: ingenii, Quint.: legum, Quint.: rei militaris, Nep.: virtutis, Quint.: liberatarum Thebarum, Nep.: patriae in libertatem vindicandae, Cic.: dicendi, Cic.: venandi et equitandi, Cic. – omnes tui ad laudem impetus, Cic. – te praepropera festinatio abducet a tantis laudibus, Cic.: cum et illi cives optimi sint et ego ab ista laude non absim, und auch mir dieser Ruhm nicht abgesprochen werden dürfte, Cic.: cum aliquantum ex provincia atque ex imperio laudis accesserit, Cic.: laudem patriae in libertatem vindicandae adamasse, Cic.: adhortari alqm ad certam laudem (Ggstz. a dimicatione deterrere), Cic.: adipisci laudem, Cic., in Sempronio (in der Sache des S.) maximam ab omnibus laudem, Cic.: afferre alci tantam laudem, Verg.: ceterorum laudibus obscuritatem afferre (v. jmds. Taten), Cic.: laude affici, Lob ernten, Cic.: affingere alci falsam laudem, Cic.: agere laudes, Naev. fr.: agere alci laudes gratesque, Plaut., laudes gratiasque, Liv. u. Eutr.: agnoscere Augusti laudes, darin des Au. Lob erkennen, Hor.: asciscendae laudis causā, Cic.: ascribere alqm socium alcis laudibus, Cic.: assequi (erreichen) alcis laudes (Ggstz. exsuperare), Liv.: tua laus pariter cum re publica cecĭdit (ist dahingesunken), Cic.: canere laudem victorum, Phaedr., laudes regum, Curt.: canere suas et imperatoris laudes (v. Soldaten beim Triumph), Liv.: canere ad tibiam clarorum virorum laudes, Cic., laudes heroum ac deorom ad citharam, Quint.: capere (ernten) ex hac una re maximam laudem, Cic. (u. so quantam et quam veram laudem capiet Parmeno! Ter.): loquendi laude carere, Cic.: lande suā non carere (v. einer Sache), Quint.: celebrare alcis laudes, Cic.: celebrare alqd laudibus, Lact., alqd super omnia laudibus, aliquid miris laudibus, Plin.: quantis laudibus suum erum collaudavit, Plaut.: colligere undique omnium laudem, Cic.: communicare bellicas laudes cum multis, vielen einen Anteil am Kriegsruhm zugestehen, Cic.: concedere alci summam dicendi laudem, Cic.: conferre laudem in medium, alle an dem eigenen Ruhm teilnehmen lassen (Ggstz. laudem ex communi ad se trahere), Liv.: consequi laudem, s. cōn-sequorno. II, 2, a, α (Bd. I. S. 1517): cumulare alqm omni laude, Cic., alqm certatim laude, Plin. ep., alqm apud alqm tantis laudibus, Plin. ep.: dare alqd alci laudi, Cic., non laudi, sed vitio, Cic. (u. so si Fabio laudi datum esset, quod [daß er] pingeret, Cic.): debere alci laudem illam, Cic.: deesse alcis laudibus, sich jmds. Belobung entziehen, Cic.: delectari hāc laude dicendi (v. den Athenern), Cic.: non de laude alcis delibare quicquam, Cic.: deterrere alqm a laude, von der Bahn des Ruhmes zurückschrecken, Plin. pan.: vera laus detrahitur (wird geschmälert) alci oratione alcis, Cic.: alci dicere laudes, jmdm. lobsingen, jmds. Lob anstimmen, Ov.: dicere (besingen) laudes alcis, Verg. (vgl. quid prius dicam solitis Parentis laudibus, Hor.): dicere laudes de Caesare, Gell.: ista omnia numquam in culpam, sed in laudem dicuntur, Gell.: o Cn. Pompei sic late longeque diffusa laus, ut etc., Cic.: dolere alienā laude, Cic.: eam laudem hic ducit maximam, das hält er für das gr. L., Ter.: tu nunc id tibi laudi ducis, quod tum fecisti inopiā? Ter.: laudi ducitur (es gereicht zum L.) adulescentulis quam plurimos habuisse amatores, Nep.: efferre alqm laudibus u. summis laudibus ad caelum, Cic.: ferre alqm laudibus in caelum, Nep.: ferre alqd laudibus u. maximis laudibus, Cic., alqm summis laudibus, Nep.: eripere huius generis laudem iam languenti Graeciae et transferre in hanc urbem, Cic.: brevitas laus est interdum in aliqua parte dicendi, Cic.: est ea laus eloquentiae certe maxima, Cic.: principibus placuisse viris non ultima (geringste) laus est, Hor.: quos (pueros) laus formandos est tibi magna datos, Ov.: at illa laus est, magno in genere et in divitiis liberos hominem educare, Plaut.: id facere laus est quod decet, non quod licet, Sen. poët.: laudis est purum tenuisse ferrum, Sen. poët.: apud Graecos in summa laude esse, in hohen Ehren stehen (v. Pers.), Nep.: magnis in laudibus totā fere fuit Graeciā victorem Olympiae citari, wurde es für eine hohe Ehre gehalten, Nep.: haec in Graecia magnae laudi erant, Nep.: ut sempiternae laudi tibi sit iste tribunatus, Cic.: ut coniunctionem amicitiamque nostram utrique: nostrûm laudi sperem fore, Cic.: cum populo Romano et in laude et in gratia esse, bei dem röm. V. Ruhm und Gunst erlangen, Cic.: excellere eodem in genere laudis, Cic., omni genere laudis, Cic.: excipere (ernten) laudem ex eo, quod (daß) etc., Cic.: laudes alcis od. alcis rei exsequi, sich über jmds. L. verbreiten, Liv. fr. u. Plin.: exsuperare alcis laudes (Ggstz. assequi), Liv.: bellicas laudes extenuare verbis easque detrahere ducibus, Cic.: extollere alqm in caelum suis laudibus, Cic.: laudi facere modum, seinem Ehrgeize ein Ziel setzen, Curt.: favere alcis laudi, alcis nascenti laudi, Cic.: faveo quoque laudibus istis, dein Lob ist mir selbst erfreulich, Ov.: ferre alqm laudibus in od. ad caelum, Cic. u. Liv.: ferre alqm od. alqd laudibus, Cic. u. Liv., alqm laudibus miris, Apul., alqm summis laudibus, Nep., alqm tantis laudibus, ut etc., Tac., alqd magnis laudibus, Plin.: ferri praecipuā laude (v. Pers.), Nep.: ferre carmine laudes Herculeas et facta, in Lobliedern die Taten des Herkules preisen, Verg.: florere laudibus, Cic. u. Lucr.: qua in familia laus aliqua forte floruerit, Cic.: brevitas in universa eloquentia laudem non habet, Cic.: quorum neuter summi oratoris habuit laudem, Cic.: Macrochir praecipuam habet laudem amplissimae pulcherrimaeque corporis formae, Nep.: quod omnes laudes habet, id est optimum, Cic.: laudem de me nullus adulter habet, kein Buhler hat noch Ruhm sich geholt an mir, Ov.: cotidianae assiduaeque laudes (Lobreden) ab alqo de nobis habentur, Cic.: alci laudes gratiasque habere maximas, Plaut.: eodem e fonte se hausturum intellegit laudes suas, e quo sit aspersus, Cic.: suo maledicto laudem alcis illustrare, Cic.: imminuere alcis laudem, Cic.: alci tantum impertire laudis, quantum forti viro et sapienti homini debetur, Cic.: implere populares meritis laudibus, unter den Landsleuten das verdiente Lob verbreiten, Liv.: incumbere toto pectore ad laudem, Cic.: invidere laudi alcis, Cic.: ipse meritus est, ut laudetur laudibus, Plaut.: laudemus igitur prius legem ipsam veris et propriis generis sui laudibus, Cic.: libare suo nomini ex aliorum laboribus laudem, Cornif. rhet.: minuere laudem alcis, Cic. u. Liv.: etiam in vulneris dolore cum laude mori, Cic.: obterere invidiā laudem virtutis, Nep.: obteritur laus imperatoria criminibus avaritiae, Cic.: obtrectare alcis laudibus, Liv.: maledicto (üble Nachrede) quidem idcirco nihil in hisce rebus loci est, quod omnia laus occupavit, Cic.: onerare alqm multis laudibus, Phaedr., alqm eximiis laudibus, Liv.: alqm laudibus haud immeritis, Cic.: ornare alqm non solum suis laudibus, sed etiam alienis, Cic.: ornare alqm veris laudibus, Cic.: ornare res alcis divinis laudibus, Cic.: sibi parĕre maximam laudem ex illa accusatione nobili et gloriosa, Cic.: alcis laus perfertur ad nos nec obscuro nec vario sermone, sed et clarissimā et unā omnium voce, Cic.: petere laudes fucosas, Porcius poët. bei Suet.: quae est ista laus, quae possit e macello peti, Cic.: neque ego hoc in tua laude pono, rechne ich dir als Lob an, Cic.: ipsum Latine loqui est illud quidem in magna laude ponendum, Cic.: praedicare alqd miris laudibus, Plin.: praeripere aliis eam laudem, Cic.: alci praeripere desponsam iam et destinatam laudem, Cic.: dicendi non ita multum laude processisse, Cic.: quaeritur in re domestica continentiae laus, in publica dignitatis, Cic.: referre (erneuern) veterem Valeriae gentis in liberanda patria laudem, Cic.: scribere laudem victori cuidam pyctae, ein Lobgedicht schreiben, Phaedr.: scribere de Alexandri laudibus, Gell.: servire in eo magis suae quam vestrae laudi existimationique, Cic.: alqm aliqua ex parte in societatem laudum suarum venire pati, teilnehmen lassen an usw., Cic.: suffragari alcis laudi et in senatu et ceteris rebus, Cic.: subvenire alcis laudi, Cic.: omnes suas laudes transfundere ad alqm (Ggstz. exhaurire aliquam partem ex alcis laudibus), Cic.: tribuere alci laudem suam, Cic., alci rei summam laudem, Cic.: laudem ex communi ad se trahere (Ggstz. laudem conferre in medium), Liv.: venari laudem modestiae in ea re, Cic.: viget apud eos venandi et equitandi laus, Cic.: laudem eorum iam prope senescentem ab oblivione hominum atque a silentio vindicare, Cic.: vivere in laude, fort u. fort nichts als Lob ernten, Cic.
B) meton.: a) die löbliche Handlung od. Tat, das Verdienst, die ruhmvolle Wirksamkeit, laus Thesea, Ov.: hae tantae summis in rebus laudes. so r. W., Cic.: aberat tertia laus, Cic.: cuius laudis ut memoria maneret, Nep.: sunt hic etiam sua praemia laudi, Verg. – b) Plur. laudes = löbliche, rühmliche Eigenschaften, Vorzüge, conferre se alcis laudibus, Phaedr. 4, 24 (23), 4: quarum laudum gloriam adamaris, quibus artibus eae laudes comparantur, in iis esse laborandum, Cic. ep. 2, 4, 2: Ggstz., est enim (signum Corinthium) nudum nec aut vitia, si qua sunt, celat aut laudes parum ostentat, Plin. ep. 3, 6, 2: quorum operum et laudes et culpae (Mängel, Gebrechen) aeternae solent permanere, Vitr. 3, 1, 4.
II) übtr., der Wert einer Sache, coccum in laude est, Plin.: Cois amphoris laus maxima, Plin.: Creticae cotes diu maximam laudem habuere, Plin. – / Genet. Plur. gew. laudum; doch auch laudium, wie Cic. Phil. 2, 28 cod. Vat. Sidon. carm. 23, 31. Itin. Alex. 53 (119).
-
10 laus
1. laus, laudis, f., das Lob, die Anerkennung, Achtung, die der Verdienstvolle genießt, der Ruhm, die Verherrlichung (Ggstz. vituperatio, maledictum [üble Nachrede], reprehensio, crimen, culpa), Plur. laudes, Lob, Lobsprüche, Lobeserhebungen, Lobreden, Loblieder (Ggstz. vituperationes), I) eig. u. meton.: A) eig.: bellica laus, bellicae laudes, Cic.: blandae laudes magistri, Verg.: laus debita, Quint.: falsa, Cic.: imperatoria, Cic.: inanis et infructuosa, Tac. dial.: insignis, Quint.: insolita, Quint.: iucunda, Cic.: maior, Quint.: maxima, Cic.: laudes maximae, Cic.: laus modica, Quint.: nascens, Cic.: laus Pompeiana, Verherrlichung des Pompejus, Cic.: popularis, Quint.: praecipua, Nep.: pulcherrima, Quint.: laus solida, Val. Max.: laus summa, Quint.: laudes summae, Cic.: laus vera, Ter. u. Quint.: laudes funebres, Liv.: laudes meritae, Liv.: laudes verae, Cic. – abundans bellicis laudibus, Cic.: laudis avidus, Cic. u. Sall.: laudis cupidus, Cic.: lande dignus, Cic. u. Hor.: laudibus indignus, Hieron. – m. subj. Genet., laus doctorum, vulgi, Quint. – m. obj. Genet., laus Pompei, Quint.: iuris periti viri, militaris viri, Quint.: continentiae, Cic.: eloquentiae, Quint.: ingenii, Quint.: legum, Quint.: rei militaris, Nep.: virtutis, Quint.: liberatarum Thebarum, Nep.: patriae in libertatem vindicandae, Cic.: dicendi, Cic.: venandi et equitandi,————Cic. – omnes tui ad laudem impetus, Cic. – te praepropera festinatio abducet a tantis laudibus, Cic.: cum et illi cives optimi sint et ego ab ista laude non absim, und auch mir dieser Ruhm nicht abgesprochen werden dürfte, Cic.: cum aliquantum ex provincia atque ex imperio laudis accesserit, Cic.: laudem patriae in libertatem vindicandae adamasse, Cic.: adhortari alqm ad certam laudem (Ggstz. a dimicatione deterrere), Cic.: adipisci laudem, Cic., in Sempronio (in der Sache des S.) maximam ab omnibus laudem, Cic.: afferre alci tantam laudem, Verg.: ceterorum laudibus obscuritatem afferre (v. jmds. Taten), Cic.: laude affici, Lob ernten, Cic.: affingere alci falsam laudem, Cic.: agere laudes, Naev. fr.: agere alci laudes gratesque, Plaut., laudes gratiasque, Liv. u. Eutr.: agnoscere Augusti laudes, darin des Au. Lob erkennen, Hor.: asciscendae laudis causā, Cic.: ascribere alqm socium alcis laudibus, Cic.: assequi (erreichen) alcis laudes (Ggstz. exsuperare), Liv.: tua laus pariter cum re publica cecĭdit (ist dahingesunken), Cic.: canere laudem victorum, Phaedr., laudes regum, Curt.: canere suas et imperatoris laudes (v. Soldaten beim Triumph), Liv.: canere ad tibiam clarorum virorum laudes, Cic., laudes heroum ac deorom ad citharam, Quint.: capere (ernten) ex hac una re maximam laudem, Cic. (u. so quantam et quam veram laudem capiet Parmeno! Ter.): loquendi laude carere, Cic.: lande suā non care-————re (v. einer Sache), Quint.: celebrare alcis laudes, Cic.: celebrare alqd laudibus, Lact., alqd super omnia laudibus, aliquid miris laudibus, Plin.: quantis laudibus suum erum collaudavit, Plaut.: colligere undique omnium laudem, Cic.: communicare bellicas laudes cum multis, vielen einen Anteil am Kriegsruhm zugestehen, Cic.: concedere alci summam dicendi laudem, Cic.: conferre laudem in medium, alle an dem eigenen Ruhm teilnehmen lassen (Ggstz. laudem ex communi ad se trahere), Liv.: consequi laudem, s. consequor no. II, 2, a, α (Bd. I. S. 1517): cumulare alqm omni laude, Cic., alqm certatim laude, Plin. ep., alqm apud alqm tantis laudibus, Plin. ep.: dare alqd alci laudi, Cic., non laudi, sed vitio, Cic. (u. so si Fabio laudi datum esset, quod [daß er] pingeret, Cic.): debere alci laudem illam, Cic.: deesse alcis laudibus, sich jmds. Belobung entziehen, Cic.: delectari hāc laude dicendi (v. den Athenern), Cic.: non de laude alcis delibare quicquam, Cic.: deterrere alqm a laude, von der Bahn des Ruhmes zurückschrecken, Plin. pan.: vera laus detrahitur (wird geschmälert) alci oratione alcis, Cic.: alci dicere laudes, jmdm. lobsingen, jmds. Lob anstimmen, Ov.: dicere (besingen) laudes alcis, Verg. (vgl. quid prius dicam solitis Parentis laudibus, Hor.): dicere laudes de Caesare, Gell.: ista omnia numquam in culpam, sed in laudem dicuntur, Gell.: o Cn. Pompei sic late longeque diffusa laus, ut————etc., Cic.: dolere alienā laude, Cic.: eam laudem hic ducit maximam, das hält er für das gr. L., Ter.: tu nunc id tibi laudi ducis, quod tum fecisti inopiā? Ter.: laudi ducitur (es gereicht zum L.) adulescentulis quam plurimos habuisse amatores, Nep.: efferre alqm laudibus u. summis laudibus ad caelum, Cic.: ferre alqm laudibus in caelum, Nep.: ferre alqd laudibus u. maximis laudibus, Cic., alqm summis laudibus, Nep.: eripere huius generis laudem iam languenti Graeciae et transferre in hanc urbem, Cic.: brevitas laus est interdum in aliqua parte dicendi, Cic.: est ea laus eloquentiae certe maxima, Cic.: principibus placuisse viris non ultima (geringste) laus est, Hor.: quos (pueros) laus formandos est tibi magna datos, Ov.: at illa laus est, magno in genere et in divitiis liberos hominem educare, Plaut.: id facere laus est quod decet, non quod licet, Sen. poët.: laudis est purum tenuisse ferrum, Sen. poët.: apud Graecos in summa laude esse, in hohen Ehren stehen (v. Pers.), Nep.: magnis in laudibus totā fere fuit Graeciā victorem Olympiae citari, wurde es für eine hohe Ehre gehalten, Nep.: haec in Graecia magnae laudi erant, Nep.: ut sempiternae laudi tibi sit iste tribunatus, Cic.: ut coniunctionem amicitiamque nostram utrique: nostrûm laudi sperem fore, Cic.: cum populo Romano et in laude et in gratia esse, bei dem röm. V. Ruhm und Gunst erlangen, Cic.: excellere eodem in genere laudis, Cic.,————omni genere laudis, Cic.: excipere (ernten) laudem ex eo, quod (daß) etc., Cic.: laudes alcis od. alcis rei exsequi, sich über jmds. L. verbreiten, Liv. fr. u. Plin.: exsuperare alcis laudes (Ggstz. assequi), Liv.: bellicas laudes extenuare verbis easque detrahere ducibus, Cic.: extollere alqm in caelum suis laudibus, Cic.: laudi facere modum, seinem Ehrgeize ein Ziel setzen, Curt.: favere alcis laudi, alcis nascenti laudi, Cic.: faveo quoque laudibus istis, dein Lob ist mir selbst erfreulich, Ov.: ferre alqm laudibus in od. ad caelum, Cic. u. Liv.: ferre alqm od. alqd laudibus, Cic. u. Liv., alqm laudibus miris, Apul., alqm summis laudibus, Nep., alqm tantis laudibus, ut etc., Tac., alqd magnis laudibus, Plin.: ferri praecipuā laude (v. Pers.), Nep.: ferre carmine laudes Herculeas et facta, in Lobliedern die Taten des Herkules preisen, Verg.: florere laudibus, Cic. u. Lucr.: qua in familia laus aliqua forte floruerit, Cic.: brevitas in universa eloquentia laudem non habet, Cic.: quorum neuter summi oratoris habuit laudem, Cic.: Macrochir praecipuam habet laudem amplissimae pulcherrimaeque corporis formae, Nep.: quod omnes laudes habet, id est optimum, Cic.: laudem de me nullus adulter habet, kein Buhler hat noch Ruhm sich geholt an mir, Ov.: cotidianae assiduaeque laudes (Lobreden) ab alqo de nobis habentur, Cic.: alci laudes gratiasque habere maximas, Plaut.: eodem e fonte se hausturum intelle-————git laudes suas, e quo sit aspersus, Cic.: suo maledicto laudem alcis illustrare, Cic.: imminuere alcis laudem, Cic.: alci tantum impertire laudis, quantum forti viro et sapienti homini debetur, Cic.: implere populares meritis laudibus, unter den Landsleuten das verdiente Lob verbreiten, Liv.: incumbere toto pectore ad laudem, Cic.: invidere laudi alcis, Cic.: ipse meritus est, ut laudetur laudibus, Plaut.: laudemus igitur prius legem ipsam veris et propriis generis sui laudibus, Cic.: libare suo nomini ex aliorum laboribus laudem, Cornif. rhet.: minuere laudem alcis, Cic. u. Liv.: etiam in vulneris dolore cum laude mori, Cic.: obterere invidiā laudem virtutis, Nep.: obteritur laus imperatoria criminibus avaritiae, Cic.: obtrectare alcis laudibus, Liv.: maledicto (üble Nachrede) quidem idcirco nihil in hisce rebus loci est, quod omnia laus occupavit, Cic.: onerare alqm multis laudibus, Phaedr., alqm eximiis laudibus, Liv.: alqm laudibus haud immeritis, Cic.: ornare alqm non solum suis laudibus, sed etiam alienis, Cic.: ornare alqm veris laudibus, Cic.: ornare res alcis divinis laudibus, Cic.: sibi parĕre maximam laudem ex illa accusatione nobili et gloriosa, Cic.: alcis laus perfertur ad nos nec obscuro nec vario sermone, sed et clarissimā et unā omnium voce, Cic.: petere laudes fucosas, Porcius poët. bei Suet.: quae est ista laus, quae possit e macello peti, Cic.: neque ego hoc in tua laude pono, rechne ich dir als————Lob an, Cic.: ipsum Latine loqui est illud quidem in magna laude ponendum, Cic.: praedicare alqd miris laudibus, Plin.: praeripere aliis eam laudem, Cic.: alci praeripere desponsam iam et destinatam laudem, Cic.: dicendi non ita multum laude processisse, Cic.: quaeritur in re domestica continentiae laus, in publica dignitatis, Cic.: referre (erneuern) veterem Valeriae gentis in liberanda patria laudem, Cic.: scribere laudem victori cuidam pyctae, ein Lobgedicht schreiben, Phaedr.: scribere de Alexandri laudibus, Gell.: servire in eo magis suae quam vestrae laudi existimationique, Cic.: alqm aliqua ex parte in societatem laudum suarum venire pati, teilnehmen lassen an usw., Cic.: suffragari alcis laudi et in senatu et ceteris rebus, Cic.: subvenire alcis laudi, Cic.: omnes suas laudes transfundere ad alqm (Ggstz. exhaurire aliquam partem ex alcis laudibus), Cic.: tribuere alci laudem suam, Cic., alci rei summam laudem, Cic.: laudem ex communi ad se trahere (Ggstz. laudem conferre in medium), Liv.: venari laudem modestiae in ea re, Cic.: viget apud eos venandi et equitandi laus, Cic.: laudem eorum iam prope senescentem ab oblivione hominum atque a silentio vindicare, Cic.: vivere in laude, fort u. fort nichts als Lob ernten, Cic.B) meton.: a) die löbliche Handlung od. Tat, das Verdienst, die ruhmvolle Wirksamkeit, laus Thesea, Ov.: hae tantae summis in rebus laudes. so r. W.,————Cic.: aberat tertia laus, Cic.: cuius laudis ut memoria maneret, Nep.: sunt hic etiam sua praemia laudi, Verg. – b) Plur. laudes = löbliche, rühmliche Eigenschaften, Vorzüge, conferre se alcis laudibus, Phaedr. 4, 24 (23), 4: quarum laudum gloriam adamaris, quibus artibus eae laudes comparantur, in iis esse laborandum, Cic. ep. 2, 4, 2: Ggstz., est enim (signum Corinthium) nudum nec aut vitia, si qua sunt, celat aut laudes parum ostentat, Plin. ep. 3, 6, 2: quorum operum et laudes et culpae (Mängel, Gebrechen) aeternae solent permanere, Vitr. 3, 1, 4. -
11 relinquo
rĕ-linquo, līqui, lictum, 3, v. a.I.(With the idea of the re predominating.) To leave behind (cf. desero, omitto).A.In gen., to leave behind by removing one's self; to leave, move away from; to leave, abandon (a person or thing).1.Lit.:2.puerum apud matrem domi,
Plaut. Men. prol. 28:ipse abiit foras, me reliquit pro atriensi in sedibus,
id. Poen. 5, 5, 4:me filiis Relinquont quasi magistrum,
Ter. Phorm. 1, 2, 22:dicerent non me plane de provinciā decessisse, quoniam alterum me reliquissem,
Cic. Fam. 2, 15, 4:C. Fabium legatum cum legionibus II. castris praesidio relinquit,
Caes. B. G. 7, 40:cum me servum in servitute pro te hic reliqueris,
Plaut. Capt. 2, 3, 75; cf. id. ib. 5, 1, 18:fratrem, sc. in provinciā,
Cic. Fam. 2, 15, 4:post tergum hostem relinquere,
Caes. B. G. 4, 22; cf. id. ib. 7, 11:ille omnibus precibus petere contendit, ut in Galliā relinqueretur,
might be left behind, id. ib. 5, 6:greges pecorum... sub opacā valle reliquit,
Ov. M. 11, 277 et saep.:ea causa miles hic reliquit symbolum,
Plaut. Ps. 1, 1, 53:hic exemplum reliquit ejus,
id. ib. 2, 2, 56:(Hecuba) Hectoris in tumulo canum de vertice crinem... relinquit,
leaves behind, Ov. M. 13, 428:(cacumina silvae) limum tenent in fronde relictum,
left behind, remaining, id. ib. 1, 347.— To leave behind one's self by moving away:longius delatus aestu, sub sinistrā Britanniam relictam conspexit,
Caes. B. G. 5, 8:jamque hos, jamque illos, populo mirante, relinquit,
Sil. 16, 503; cf. in pass., to remain or be left behind, Lucr. 5, 626.—Trop.: hanc eram ipsam excusationem relicturus ad Caesarem, was about to leave behind me just this excuse (for my departure), Cic. Att. 9, 6, 1:B.aculeos in animis,
id. Brut. 9, 38:quod coeptum est dici, relinquitur in cogitatione audientium,
Auct. Her. 4, 30, 41:aetate relictā,
Ov. M. 7, 170:repetat relicta,
Hor. Ep. 1, 7, 97.—Of rank or merit: (Homerus) omnes sine dubio et in omni genere eloquentiae procul a se reliquit,
Quint. 10, 1, 51.—In partic.1. a.Lit.:b.ea mortua est: reliquit filiam adulescentulam,
Ter. Heaut. 3, 3, 41:cum pauper cum duobus fratribus relictus essem,
Varr. R. R. 3, 16, 2; cf.:pauper jam a majoribus relictus,
Nep. Epam. 2, 1:agri reliquit ei non magnum modum,
Plaut. Aul. prol. 13:heredem testamento reliquit hunc P. Quintium,
Cic. Quint. 4, 15:cum ei testamento sestertiūm milies relinquatur,
id. Off. 3, 24, 93:non, si qui argentum omne legavit, videri potest signatam quoque pecuniam reliquisse,
Quint. 5, 11, 33:qui mihi reliquit haec quae habeo omnia,
Ter. Eun. 1, 2, 40:cedo, quid reliquit Phania,
id. Hec. 3, 5, 8 and 13:fundos decem et tres reliquit,
Cic. Rosc. Am. 7, 20:aliquantum aeris alieni,
id. Quint. 4, 15:servus aut donatus aut testamento relictus,
Quint. 5, 10, 67:alicui arva, greges, armenta,
Ov. M. 3, 585:se testamento liberum relictum,
Dig. 21, 1, 17, § 16.—Trop., to leave, leave behind one:2.consiliorum ac virtutum nostrarum effigiem,
Cic. Arch. 12, 30:qui sic sunt, haud multum heredem juvant, Sibi vero hanc laudem relinquont: vixit, dum vixit, bene,
Ter. Hec. 3, 5, 11:rem publicam nobis,
Cic. Rep. 1, 46, 70; cf.:statum civitatis,
id. ib. 1, 21, 34; id. Par. 1, 2, 10:opus alicui,
id. Rep. 1, 22, 35: memoriam [p. 1558] aut brevem aut nullam, id. Off. 2, 16, 55:monumentum audaciae suae aeternum,
id. Verr. 2, 1, 49, § 129:quae scripta nobis summi ex Graeciā sapientissimique homines reliquerunt,
id. Rep. 1, 22, 35:scriptum in Originibus,
id. Brut. 19, 75:scripta posteris,
Quint. 1, praef. 1:in scriptis relictum,
Cic. de Or. 2, 46, 194:orationes reliquit et annales,
id. Brut. 27, 106:duo tantum volumina,
Suet. Gram. 7:librum de suis rebus imperfectum,
id. ib. 12; cf.:si non omnia vates Ficta reliquerunt,
Ov. M. 13, 734:pater, o relictum Filiae nomen,
Hor. C. 3, 27, 34.—To leave a thing behind; to leave remaining; to allow or permit to remain, to let remain, leave; pass., to be left, to remain.a.Lit.:b.nihil relinquo in aedibus, Nec vas, nec vestimentum,
Ter. Heaut. 1, 1, 88:multis autem non modo granum nullum, sed ne paleae quidem ex omni fructu atque ex annuo labore relinquerentur,
Cic. Verr. 2, 3, 48, § 114:nihil de tanto patrimonio,
id. Rosc. Am. 3, 10:equitatus partem illi adtribuit, partem sibi reliquit,
Caes. B. G. 7, 34:angustioribus portis relictis,
id. ib. 7, 70;41: unam (filiam) minimamque relinque,
leave to me, Ov. M. 6, 299:jam pauca aratro jugera regiae Moles relinquent,
Hor. C. 2, 15, 2:dapis meliora relinquens,
id. S. 2, 6, 89:magis apta tibi tua dona relinquam,
id. Ep. 1, 7, 43:haec porcis hodie comedenda relinquis,
id. ib. 1, 7, 19; cf.:habitanda fana Apris reliquit,
id. Epod. 16, 20:relinquebatur una per Sequanos via,
remained, Caes. B. G. 1, 9; cf.:unā ex parte leniter acclivis aditus relinquebatur,
id. ib. 2, 29:se cum paucis relictum videt,
Sall. C. 60, 7:nec aliud dicionis Atheniensium praeter ipsam urbem reliquit,
Just. 5, 7, 3.—Trop.:3.quasi corpori reliqueris Tuo potestatem coloris ulli capiendi mala,
Plaut. Truc. 2, 2, 37:quam igitur relinquis populari rei publicae laudem?
Cic. Rep. 3, 35, 48:ut vobis non modo dignitatis retinendae, sed ne libertatis quidem recuperandae spes relinquatur,
id. Agr. 1, 6, 17:ceterorum sententiis semotis, relinquitur non mihi cum Torquato, sed virtuti cum voluptate certatio,
id. Fin. 2, 14, 44; cf.:ne qua spes in fugā relinqueretur,
Caes. B. G. 1, 51:nullā provocatione ad populum contra necem et verbera relicta,
Cic. Rep. 2, 37, 62; Hor. S. 1, 10, 51:quis igitur relictus est objurgandi locus?
Ter. And. 1, 1, 127; cf.:nihil est preci loci relictum,
id. ib. 3, 4, 22; id. Phorm. 3, 3, 14;and, in another sense: plane nec precibus nostris nec admonitionibus relinquit locum,
i. e. he leaves no occasion for them, renders them superfluous, Cic. Fam. 1, 1, 2:ne cui iniquo relinqueremus vituperandi locum,
id. Q. Fr. 2, 4, 1:Aedui nullum sibi ad cognoscendum spatium relinquunt,
Caes. B. G. 7, 42:spatium deliberandi,
Nep. Eun, 12, 3:vita turpis ne morti quidem honestae locum relinquit,
Cic. Quint. 15, 49; Plaut. Cas. 2, 3, 33; cf. Cic. Brut. 72, 253 (v. Bernhardy ad loc.):vita relicta est tantum modo,
Ov. P. 4, 16, 49:quod munitioni castrorum tempus relinqui volebat,
Caes. B. G. 5, 9 fin.:mihi consilium et virtutis vestrae regimen relinquite,
Tac. H. 1, 84:suspicionem alicui relinquere,
Suet. Caes. 86:aliquem veniae vel saevitiae alicujus,
Tac. H. 1, 68 fin.:aliquem poenae,
Plin. Ep. 2, 11, 20:aliquem poenae,
Ov. M. 7, 41: leto, poenaeque, id. id. 14, 217; cf.:urbem direptioni et incendiis,
to give up, surrender, abandon, Cic. Fam. 4, 1, 2:neu relinquas hominem innocentem ad alicujus tui dissimilis quaestum,
do not leave, id. ib. 13, 64:aliquid in alicujus spe,
id. Div. in Caecil. 8, 26; cf. id. ib. 4, 16. — Poet., with obj.-clause:(metus) Omnia suffundens mortis nigrore, neque ullam Esse voluptatem liquidam puramque relinquit,
Lucr. 3, 40; 1, 703; Ov. M. 14, 100:dum ex parvo nobis tantundem haurire relinquas,
Hor. S. 1, 1, 52; Sil. 3, 708: nihil relinquitur nisi fuga, there is nothing left, nothing remains, but, etc., Att. ap. Cic. Att. 9, 10, 6:relinquitur illud, quod vociferari non destitit, non debuisse, etc.,
Cic. Fl. 34, 85; cf.:mihi nihil relicti quicquam aliud jam esse intellego,
Plaut. Merc. 3, 4, 81.— Impers. relinquitur, with ut (Zumpt, Gram. §621): relinquitur, ut, si vincimur in Hispaniā, quiescamus,
it remains, that, Cic. Att. 10, 8, 2; cf.: relinquebatur, ut neque longius ab agmine legionum discedi Caesar pateretur, Caes. B. G. 5, 19 fin. — In a logical conclusion: relinquitur ergo, ut omnia tria genera sint causarum, hence it follows that, etc., Cic. Inv. 1, 9, 12; id. Div. 2, 5, 14.—With double predicate, to leave a thing behind in a certain state; to leave, let remain, suffer to be, etc.:II.eum Plautus locum Reliquit integrum,
has left untouched, Ter. Ad. prol. 10:praesertim cum integram rem et causam reliquerim,
have left unaltered, Cic. Att. 5, 21, 13; cf.:Scaptius me rogat, ut rem sic relinquam,
id. ib. 5, 21, 13, §12: Morini, quos Caesar in Britanniam proficiscens pacatos reliquerat,
Caes. B. G. 4, 37; cf.:amici, quos incorruptos Jugurtha reliquerat,
Sall. J. 103, 2:reliquit (eam) Incertam et tristi turbatam volnere mentis,
Verg. A. 12, 160:(naves) in litore deligatas ad ancoram relinquebat,
Caes. B. G. 5, 9:erat aeger in praesidio relictus,
id. ib. 6, 38:in mediis lacerā nave relinquor aquis,
Ov. P. 2, 3, 28:quod insepultos reliquissent eos, quos, etc.,
Cic. Rep. 4, 8, 26; 2, 11, 21:aliquid incohatum,
id. ib. 1, 35, 55; cf.:inceptam oppugnationem,
to give up, abandon, quit, Caes. B. G. 7, 17:incoepta fila,
Ov. M. 6, 34:infecta sacra,
id. ib. 6, 202:opus incoeptum,
id. A. A. 2, 78:verba imperfecta,
id. H. 13, 13:pro effectis relinquunt, vixdum incohata,
Quint. 5, 13, 34:aliquid injudicatum,
id. 10, 1, 67:aliquid neglectum,
id. 1, 1, 29:incertum,
id. 2, 10, 14:tantas copias sine imperio,
Caes. B. G. 7, 20 init.; cf.:sine ture aras,
Ov. M. 8, 277:verbum in ambiguo,
Lucr. 4, 1137:mulierem nullam nominabo: tantum in medio relinquam,
Cic. Cael. 20, 48; cf.:correptio in dubio relicta,
Quint. 7, 9, 13.(With the idea of the verb predominant.) To leave behind one, to leave, go away from; to forsake, abandon, desert a person or thing.A.In gen.1.Lit.:2.ubi illaec obsecrost quae me hic reliquit,
Plaut. Truc. 2, 6, 32: relinquamus nebulonem hunc, Scip. Afr. ap. Gell. 4, 18, 3; cf.:non ego te hic lubens relinquo neque abeo abs te,
Plaut. Am. 1, 3, 33:domum propinquosque reliquisse,
Caes. B. G. 1, 44; cf. id. ib. 1, 30:relictis locis superioribus,
Hirt. B. G. 8, 36:loci relinquendi facultas,
Caes. B. G. 3, 4 fin.:Ilio relicto,
Hor. C. 1, 10, 14:urbes,
id. ib. 2, 20, 5:moenia,
id. Epod. 17, 13:litus relictum Respicit,
Ov. M. 2, 873:Roma relinquenda est,
id. Tr. 1, 3, 62:colles clamore relinqui (sc.: a bubus),
were left behind, Verg. A. 8, 216 Wagn.:limen,
id. ib. 5, 316:mensas,
id. ib. 3, 213:dominos,
Cat. 61, 51:volucres Ova relinquebant,
Lucr. 5, 802 et saep.—Trop.: me somnu' reliquit, Enn. ap. Cic. Div. 1, 20, 40 (Ann. v. 52 Vahl.); cf.:B.quem vita reliquit,
Lucr. 5, 63: reliquit aliquem vita, for to die, Ov. M. 11, 327:ubi vita tuos reliquerit artus,
id. Ib. 339;for which, also, reversely: animam relinquam potius, quam illas deseram,
Ter. Ad. 3, 4, 52; so,vitam,
Verg. G. 3, 547; cf. Tac. A. 4, 34:lucem,
Verg. A. 4, 452:lumen vitale,
Ov. M. 14, 175:consitus sum senectute, vires Reliquere,
Plaut. Men. 5, 2, 6:aliquem animus,
id. Mil. 4, 8, 37; Caes. B. G. 6, 38:animus reliquit euntem,
Ov. M. 10, 459:aliquem anima,
Nep. Eum. 4, 2:ab omni honestate relictus,
abandoned, destitute of, Cic. Rab. Perd. 8, 23:ab alterā (quartanā) relictum esse,
id. Att. 8, 6, 3; cf. Hor. S. 2, 3, 290.—In partic., pregn., to leave in the lurch; to forsake, abandon, desert, etc. (v. desero, destituo, prodo).1.Lit.:2.qui... Reliquit deseruitque me,
has forsaken me, has given me the slip, Plaut. Most. 1, 3, 45; cf.:reliquit me homo atque abiit,
Ter. And. 4, 4, 5:succurrere relictae,
Verg. A. 9, 290.—Of the forsaking of a lover by his mistress,
Plaut. Truc. 2, 4, 64; Tib. 3, 6, 40; Prop. 1, 6, 8; Ov. H. 10, 80; id. M. 8, 108:paucos, qui ex fugā evaserant, reliquerunt,
i. e. let them escape, Caes. B. G. 3, 19. — Of things, to leave, give up, abandon, etc.:argentum si relinquo ac non peto, etc.,
Plaut. Aul. 1, 2, 31:auctores signa relinquendi et deserendi castra,
Liv. 5, 6; cf.:relictā non bene parmulā,
Hor. C. 2, 7, 10.—Trop., to leave, let alone, give up, resign, neglect, forsake, abandon, relinquish:rem et causam et utilitatem communem non relinquere solum, sed etiam prodere,
Cic. Caecin. 18, 50 (for which:derelinquo jam communem causam,
id. ib. 35, 103):jus suum dissolute,
id. ib. 36, 103:affectum, cum ad summum perduxerimus,
Quint. 6, 1, 29:(puella) Quod cupide petiit, mature plena reliquit,
Hor. Ep. 2, 1, 100: eum rogato, ut relinquat alias res et huc veniat, to leave or lay aside every thing else, Plaut. Rud. 4, 6, 8; cf.:omnibus relictis rebus,
id. Cist. 1, 1, 6; so,relictis rebus (omnibus),
id. Ep. 4, 2, 35; id. Truc. 2, 1, 25; Ter. And. 2, 5, 1; id. Eun. 1, 2, 86; id. Heaut. 4, 7, 12; Lucr. 3, 1071; Cic. de Or. 3, 14, 51; Caes. B. C. 3, 102; cf.also: res omnes relictas habeo prae quod tu velis,
Plaut. Stich. 2, 2, 38:omnia relinques, si me amabis, cum, etc.,
Cic. Fam. 2, 14:et agrorum et armorum cultum,
to give up, abandon, neglect, id. Rep. 2, 4, 7:si tu ea relinquis et deseris,
id. Verr. 2, 4, 36, § 80:studium exquirendi,
id. Ac. 1, 3, 7:agrum alternis annis,
to suffer to lie fallow, Varr. R. R. 1, 44, 3:loca relicta,
uncultivated, wild lands, Front. Limit. p. 42 Goes.; so,relictae possessiones,
Cic. Agr. 1, 1, 3:milites bellum illud, quod erat in manibus, reliquisse,
abandoned, relinquished, id. Rep. 2, 37, 63; cf. possessionem, Pollio ap. Cic. Fam. 10, 33, 4:obsidionem,
to raise the siege, Liv. 5, 48:caedes relinquo, libidines praetereo,
leave unmentioned, Cic. Prov. Cons. 3, 6:consulto relinquere (locum), opp. praetermittere,
id. Off. 3, 2, 9; cf.:hoc certe neque praetermittendum neque relinquendum est,
id. Cat. 3, 8, 18; and:audistis haec, judices, quae nunc ego omnia praetereo et relinquo,
id. Verr. 2, 3, 44, § 106;in this sense also,
id. Brut. 45, 165; cf. id. ib. 19, 76; Hor. A. P. 150:cur injurias tuas conjunctas cum publicis reliquisti?
left unnoticed, uncensured, Cic. Verr. 2, 1, 33, § 84; cf.:vim et causam efficiendi reliquerunt,
id. Fin. 1, 6, 18:vos legatum omni supplicio interfectum relinquetis?
id. Imp. Pomp. 5, 11:quis est, qui vim hominibus armatis factam relinqui putet oportere,
id. Caecin. 3, 9.— Poet., with obj.clause:quod si plane contueare, mirari multa relinquas,
leave off, cease, Lucr. 6, 654. -
12 Laus
1.laus, laudis ( gen. plur. laudium, Sid. Carm. 23, 32), f. [for claus, from clavid, kindred to cluo and the Greek kleWos], praise, commendation, glory, fame, renown, esteem (cf.: gloria, praeconium, elogium).I.Lit.:II.in laude vivere,
Cic. Fam. 15, 6, 1:ut is cum populo Romano et in laude et in gratia esse possit,
id. Verr. 1, 17, 51:cum te (omnes) summis laudibus ad caelum extulerunt,
id. Fam. 9, 14, 1:divinis laudibus ornare aliquem,
id. ib. 2, 15, 1:Bruti nostri cotidianis assiduisque laudibus, quas ab eo de nobis haberi permulti mihi renuntiaverunt, commotum istum aliquando scripsisse ad me credo,
id. Att. 13, 38, 1:laude afficere aliquem,
id. Off. 2, 13, 47:omni laude cumulare,
id. de Or. 1, 26, 118:summam alicui laudem tribuere,
id. Fam. 5, 2, 10:illustri laude celebrari,
id. Mur. 7, 16:maximam laudem ex re aliqua sibi parere,
id. Off. 2, 13, 47:ornare aliquem suis laudibus et onerare alienis,
id. Phil. 2, 11, 25:aliquem laudibus efferre,
Juv. 6, 182:neque ego hoc in tua laude pono,
Cic. Verr. 2, 3, [p. 1044] 91, §212. Fabio laudi datum est, quod pingeret,
id. Tusc. 1, 2, 3:eloquentiae, humanitatis,
id. de Or. 1, 23, 106:brevitas laus est interdum in aliqua parte dicendi, in universa eloquentia laudem non habet,
id. Brut. 13, 50:laudis titulique cupido,
Juv. 10, 143:supremae laudes,
i. e. a funeral oration, Plin. 7, 43, 45, § 159:vitiatam memoriam funebribus laudibus reor,
Liv. 8, 40. —Transf.A.A praiseworthy thing, a ground for praise, a laudable or glorious action, a laudable enterprise; a merit, desert, Cic. Fam. 2, 4, 2:B.abundans bellicis laudibus,
id. Off. 1, 22, 78:nostras laudes in astra sustulit,
id. Att. 2, 25, 1:summa laus tua et Bruti est, quod exercitum praeter spem existimamini comparasse,
id. Fam. 12, 4, 2:cum ceteris tuis laudibus, hanc esse vel maximam, quod, etc.,
id. de Or. 2, 73, 296:magna laus, et grata hominibus, unum hominem elaborare, etc.,
id. Mur. 9, 19:Suevi maximam putant esse laudem, vacare agros, etc.,
Caes. B. G. 4, 3, 1:Pericles hac laude (dicendi) clarissimus fuit,
Cic. Brut. 7, 28; Verg. A. 5, 355; 1, 461:conferre nostris tu potes te laudibus?
Phaedr. 4, 23, 3:conscientia laudis,
worth, desert, id. 2, epil. 11:te censeri laude tuorum noluerim,
Juv. 8, 74.—Of things, estimation, worth, value, repute (post-Aug.):2.Cois amphoris laus est maxima,
Plin. 35, 12, 46, § 161:coccum Galatiae in maxima laude est,
id. 9, 41, 65, § 141:peculiaris laus ejus, quod fatigato corpori succurrit,
id. 22, 22, 38, § 81:Creticae cotes diu maximam laudem habuere,
id. 36, 22, 47, § 164.Laus, Laudis, f., the name of several cities.—Esp., a city in Cisalpine Gaul, northwest of Placentia, now Lodi Vecchia, Cic. Q. Fr. 2, 15, 1;also called Laus Pompeia,
Plin. 3, 17, 21, § 124. -
13 laus
1.laus, laudis ( gen. plur. laudium, Sid. Carm. 23, 32), f. [for claus, from clavid, kindred to cluo and the Greek kleWos], praise, commendation, glory, fame, renown, esteem (cf.: gloria, praeconium, elogium).I.Lit.:II.in laude vivere,
Cic. Fam. 15, 6, 1:ut is cum populo Romano et in laude et in gratia esse possit,
id. Verr. 1, 17, 51:cum te (omnes) summis laudibus ad caelum extulerunt,
id. Fam. 9, 14, 1:divinis laudibus ornare aliquem,
id. ib. 2, 15, 1:Bruti nostri cotidianis assiduisque laudibus, quas ab eo de nobis haberi permulti mihi renuntiaverunt, commotum istum aliquando scripsisse ad me credo,
id. Att. 13, 38, 1:laude afficere aliquem,
id. Off. 2, 13, 47:omni laude cumulare,
id. de Or. 1, 26, 118:summam alicui laudem tribuere,
id. Fam. 5, 2, 10:illustri laude celebrari,
id. Mur. 7, 16:maximam laudem ex re aliqua sibi parere,
id. Off. 2, 13, 47:ornare aliquem suis laudibus et onerare alienis,
id. Phil. 2, 11, 25:aliquem laudibus efferre,
Juv. 6, 182:neque ego hoc in tua laude pono,
Cic. Verr. 2, 3, [p. 1044] 91, §212. Fabio laudi datum est, quod pingeret,
id. Tusc. 1, 2, 3:eloquentiae, humanitatis,
id. de Or. 1, 23, 106:brevitas laus est interdum in aliqua parte dicendi, in universa eloquentia laudem non habet,
id. Brut. 13, 50:laudis titulique cupido,
Juv. 10, 143:supremae laudes,
i. e. a funeral oration, Plin. 7, 43, 45, § 159:vitiatam memoriam funebribus laudibus reor,
Liv. 8, 40. —Transf.A.A praiseworthy thing, a ground for praise, a laudable or glorious action, a laudable enterprise; a merit, desert, Cic. Fam. 2, 4, 2:B.abundans bellicis laudibus,
id. Off. 1, 22, 78:nostras laudes in astra sustulit,
id. Att. 2, 25, 1:summa laus tua et Bruti est, quod exercitum praeter spem existimamini comparasse,
id. Fam. 12, 4, 2:cum ceteris tuis laudibus, hanc esse vel maximam, quod, etc.,
id. de Or. 2, 73, 296:magna laus, et grata hominibus, unum hominem elaborare, etc.,
id. Mur. 9, 19:Suevi maximam putant esse laudem, vacare agros, etc.,
Caes. B. G. 4, 3, 1:Pericles hac laude (dicendi) clarissimus fuit,
Cic. Brut. 7, 28; Verg. A. 5, 355; 1, 461:conferre nostris tu potes te laudibus?
Phaedr. 4, 23, 3:conscientia laudis,
worth, desert, id. 2, epil. 11:te censeri laude tuorum noluerim,
Juv. 8, 74.—Of things, estimation, worth, value, repute (post-Aug.):2.Cois amphoris laus est maxima,
Plin. 35, 12, 46, § 161:coccum Galatiae in maxima laude est,
id. 9, 41, 65, § 141:peculiaris laus ejus, quod fatigato corpori succurrit,
id. 22, 22, 38, § 81:Creticae cotes diu maximam laudem habuere,
id. 36, 22, 47, § 164.Laus, Laudis, f., the name of several cities.—Esp., a city in Cisalpine Gaul, northwest of Placentia, now Lodi Vecchia, Cic. Q. Fr. 2, 15, 1;also called Laus Pompeia,
Plin. 3, 17, 21, § 124. -
14 peto
pĕto, ĕre, pĕtīvi (pĕtĭi), pĕtītum - tr. - - parf. petīt, Virg. En. 9, 9; Ov. F. 1, 109; petisti, Cic. Cat. 1, 5, 11; Virg. En. 4, 100; 12, 359; petistis, Auct. Her. 4, 15, 22; petissem, Cic. Verr. 1, 55, 145; Ov. M. 5, 26; Liv. 30, 25, 2; petisse, Cic. Quint. 11, 37; Cic. Verr. 2, 4, 63, § 140; Ov. M. 9, 623. - chercher à atteindre. [st1]1 [-] diriger sa course vers, chercher à gagner. - petere loca calidiora, Cic. Nat. 2. 125: chercher à gagner des pays plus chauds. --- cf. Cic. Planc. 97, etc. - petere naves, Nep. Milt. 5, 5: chercher à rejoindre les navires. - genitor, quem primum petebam, Virg. En. 2, 635: mon père, que je cherchais à atteindre le premier. - poét. campum petit amnis, Virg. G, 3, 522: la rivière s'en va vers la plaine. - mons petit astra, Ov. M. 1, 316: la montagne monte vers les astres. - iter terra petere, Cic. Planc. 97: prendre un chemin par terre. - petere fugam, Caes. BG. 2, 24, 1: prendre la fuite. [st1]2 [-] attaquer, assaillir, viser. - [abst] Cic. Or. 228. - caput petere, Cic. Quinct. 29: attaquer (viser) à la tête. --- cf. Cic. Mur. 52, etc. - petere aliquem spiculo, Liv. 2, 20, 2: attaquer qqn avec une lance. - petere aliquem bello, Virg. En. 3, 603: faire la guerre à qqn. - fig. petere aliquem epistula, Cic. Att. 2. 2, 2: attaquer qqn par lettre. - petere aliquem fraude, Liv. 40, 55, 3 tendre des pièges à qqn. [st1]3 [-] aborder. - ut te supplex peterem, Virg. En. 6, 115: [il me recommandait] de t'aborder en suppliant. - petere collum amplexu, Cael. d. Quint. 4, 2, 124: se jeter au cou de qqn. - chercher à obtenir. [st1]4 [-] rechercher, aspirer à; aller chercher. - fuga salutem petere, Caes. BG. 3, 15, 2: chercher son salut dans la fuite. - eloquentiae principatum petere, Cic. Or. 56, aspirer au premier rang dans l'éloquence. - petere aut fugere aliquid, Cic. Fin. 1, 30: rechercher ou fuir qqch. - petere victoriam ex aliquo, Liv. 8, 33, 13: chercher la victoire sur qqn. - petere Brundisium ostreas, Plin. 9, 169: aller chercher des huîtres à Brindes. - petere cibum e flamma, Ter. Eun. 491: aller chercher à manger dans les flammes d'un bûcher. --- Cic. Caec. 4, 10; Ac. 1, 2, 8. - [poét. avec inf. ] chercher à. --- Lucr. 3, 86 ; Virg. En. 7, 96 ; Hor. Ep. 1, 11, 29. [st1]5 [-] briguer [une magistrature]. - Cic. Phil. 2, 76 ; Att. 1, 1, 2 ; Verr. pr. 23. - de iis, qui nunc petunt, Caesar certus putatur, Cic. Att. 1: parmi les candidats actuels, César est le seul qui soit sûr de son élection. [st1]6 [-] demander, solliciter. - petere opem ab aliquo, Tusc. 5, 5: demander assistance à qqn. - petere ab aliquo aliquid alicui, Cic. Q. 2, 15, 3: demander à qqn qqch pour qqn. - petere ab aliquo pro aliquo, Cic. Lig. 31: intercéder auprès de qqn pour qqn. - petere ab aliquo (et qqf. ex aliquo Cic. Fam. 15, 6, 2) ut: demander à qqn que. --- cf. Cic. Clu. 43 ; Fam. 13, 49, etc. - petere ne ou petere ut ne: demander que ne... pas. --- Cic. Amer. 25 ; Cael. 30. - a vobis peto, primum ut consilium probetis meum, deinde ne frustra dehortando impedire conemini, Nep.: je vous demande, premièrement, d'approuver mon dessein, et ensuite de ne pas tenter vainement de m'y faire renoncer par des exhortations. - petere + subj. seul abs te peto cures ut... Cic. Fam. 13, 34: je te demande de prendre soin que... --- cf. 13, 39; Caes. BG. 6, 1, 2. - petere + prop. inf. --- Suet. Aug. 5; Gell. 4, 8, 5. [st1]7 [-] demander, réclamer, demander en justice. - quantum res petet, de Or. 3, 123: autant que la chose le réclamera. - petere poenas ab aliquo, Caes. Att. 1, 16, 7: tirer vengeance de qqn. - calumnia litium alienos fundos petere, Cic. Mil. 74: réclamer les propriétés d'autrui par des procès de pure chicane. - abst petere: être demandeur dans une affaire, poursuivre. - te petere oporteret, Cic. Verr. 4, 70: c'est à toi qu'il conviendrait d'être demandeur. [st1]8 [-] chercher, faire venir de, tirer de. - a litteris oblivionem petere, Cic. Fam. 5, 15, 4: chercher l'oubli dans les études littéraires. - prooemium alte petitum, Cic. Clu. 58: préambule tiré de loin. --- cf. Cic. Caec. 10. - latere petitus imo spiritus, Hor. Epo. 11, 10: soupir tiré du fond de la poitrine. - petere exempla ex summorum hominum factis, Cic. Prov. 20: prendre des exemples à la vie des plus grands hommes.* * *pĕto, ĕre, pĕtīvi (pĕtĭi), pĕtītum - tr. - - parf. petīt, Virg. En. 9, 9; Ov. F. 1, 109; petisti, Cic. Cat. 1, 5, 11; Virg. En. 4, 100; 12, 359; petistis, Auct. Her. 4, 15, 22; petissem, Cic. Verr. 1, 55, 145; Ov. M. 5, 26; Liv. 30, 25, 2; petisse, Cic. Quint. 11, 37; Cic. Verr. 2, 4, 63, § 140; Ov. M. 9, 623. - chercher à atteindre. [st1]1 [-] diriger sa course vers, chercher à gagner. - petere loca calidiora, Cic. Nat. 2. 125: chercher à gagner des pays plus chauds. --- cf. Cic. Planc. 97, etc. - petere naves, Nep. Milt. 5, 5: chercher à rejoindre les navires. - genitor, quem primum petebam, Virg. En. 2, 635: mon père, que je cherchais à atteindre le premier. - poét. campum petit amnis, Virg. G, 3, 522: la rivière s'en va vers la plaine. - mons petit astra, Ov. M. 1, 316: la montagne monte vers les astres. - iter terra petere, Cic. Planc. 97: prendre un chemin par terre. - petere fugam, Caes. BG. 2, 24, 1: prendre la fuite. [st1]2 [-] attaquer, assaillir, viser. - [abst] Cic. Or. 228. - caput petere, Cic. Quinct. 29: attaquer (viser) à la tête. --- cf. Cic. Mur. 52, etc. - petere aliquem spiculo, Liv. 2, 20, 2: attaquer qqn avec une lance. - petere aliquem bello, Virg. En. 3, 603: faire la guerre à qqn. - fig. petere aliquem epistula, Cic. Att. 2. 2, 2: attaquer qqn par lettre. - petere aliquem fraude, Liv. 40, 55, 3 tendre des pièges à qqn. [st1]3 [-] aborder. - ut te supplex peterem, Virg. En. 6, 115: [il me recommandait] de t'aborder en suppliant. - petere collum amplexu, Cael. d. Quint. 4, 2, 124: se jeter au cou de qqn. - chercher à obtenir. [st1]4 [-] rechercher, aspirer à; aller chercher. - fuga salutem petere, Caes. BG. 3, 15, 2: chercher son salut dans la fuite. - eloquentiae principatum petere, Cic. Or. 56, aspirer au premier rang dans l'éloquence. - petere aut fugere aliquid, Cic. Fin. 1, 30: rechercher ou fuir qqch. - petere victoriam ex aliquo, Liv. 8, 33, 13: chercher la victoire sur qqn. - petere Brundisium ostreas, Plin. 9, 169: aller chercher des huîtres à Brindes. - petere cibum e flamma, Ter. Eun. 491: aller chercher à manger dans les flammes d'un bûcher. --- Cic. Caec. 4, 10; Ac. 1, 2, 8. - [poét. avec inf. ] chercher à. --- Lucr. 3, 86 ; Virg. En. 7, 96 ; Hor. Ep. 1, 11, 29. [st1]5 [-] briguer [une magistrature]. - Cic. Phil. 2, 76 ; Att. 1, 1, 2 ; Verr. pr. 23. - de iis, qui nunc petunt, Caesar certus putatur, Cic. Att. 1: parmi les candidats actuels, César est le seul qui soit sûr de son élection. [st1]6 [-] demander, solliciter. - petere opem ab aliquo, Tusc. 5, 5: demander assistance à qqn. - petere ab aliquo aliquid alicui, Cic. Q. 2, 15, 3: demander à qqn qqch pour qqn. - petere ab aliquo pro aliquo, Cic. Lig. 31: intercéder auprès de qqn pour qqn. - petere ab aliquo (et qqf. ex aliquo Cic. Fam. 15, 6, 2) ut: demander à qqn que. --- cf. Cic. Clu. 43 ; Fam. 13, 49, etc. - petere ne ou petere ut ne: demander que ne... pas. --- Cic. Amer. 25 ; Cael. 30. - a vobis peto, primum ut consilium probetis meum, deinde ne frustra dehortando impedire conemini, Nep.: je vous demande, premièrement, d'approuver mon dessein, et ensuite de ne pas tenter vainement de m'y faire renoncer par des exhortations. - petere + subj. seul abs te peto cures ut... Cic. Fam. 13, 34: je te demande de prendre soin que... --- cf. 13, 39; Caes. BG. 6, 1, 2. - petere + prop. inf. --- Suet. Aug. 5; Gell. 4, 8, 5. [st1]7 [-] demander, réclamer, demander en justice. - quantum res petet, de Or. 3, 123: autant que la chose le réclamera. - petere poenas ab aliquo, Caes. Att. 1, 16, 7: tirer vengeance de qqn. - calumnia litium alienos fundos petere, Cic. Mil. 74: réclamer les propriétés d'autrui par des procès de pure chicane. - abst petere: être demandeur dans une affaire, poursuivre. - te petere oporteret, Cic. Verr. 4, 70: c'est à toi qu'il conviendrait d'être demandeur. [st1]8 [-] chercher, faire venir de, tirer de. - a litteris oblivionem petere, Cic. Fam. 5, 15, 4: chercher l'oubli dans les études littéraires. - prooemium alte petitum, Cic. Clu. 58: préambule tiré de loin. --- cf. Cic. Caec. 10. - latere petitus imo spiritus, Hor. Epo. 11, 10: soupir tiré du fond de la poitrine. - petere exempla ex summorum hominum factis, Cic. Prov. 20: prendre des exemples à la vie des plus grands hommes.* * *Peto, petis, petiui, petitum, pe. prod. petere. Demander, Prier, Faire requeste, Requerir.\Colloquium petere. Caesar. Demander à parlementer.\Petere mutuum. Plaut. Emprunter.\Sanguinem et vitam alicuius petere. Cic. Pourchasser sa mort.\Veniam petere. Caesar. Demander pardon.\Consulatum petere. Cic. Briguer et pourchasser à estre Consul.\Coniugium petere. Ouid. Appeter et pourchasser.\Inde gloriam petiit. Plin. De là il eut gloire.\Imperium, ac summatum sibi petere. Lucret. Cercher, Tascher à avoir, Pourchasser.\Petere somnum. Quintil. Aller dormir.\Amplexum alicuius petere. Virgil. Aller embrasser.\Petere poenas ab aliquo. Cic. Cercher moyen de se venger, Demander ou pourchasser la vengeance.\Sedes apibus, statioque petenda. Virgil. Il fault eslire et prendre place pour les mousches.\Petere cibum. Terent. Rogasse vellem, vnde mihi peterem cibum. Où il veult que je prenne dequoy vivre, Où il veult que je cerche ma vie.\E flamma te petere cibum posse arbitror. Terent. Tu es si povre, que je pense que tu oserois bien prendre la viande du milieu de la flamme, Pour un morceau de pain tu te jecterois dedens le feu.\Argumentum hoc Epicurus a paruis petiuit. Cic. A prins.\Paulo longius exordium rei demonstrandae petam. Cic. Je iray cercher le commencement de mon oraison un peu plus hault, ou plus loing.\Initium a natura petere. Cic. Commencer.\Laudem e macello petere. Cic. Cercher d'estre loué.\Originem summi boni a primo ortu animantium petere. Cic. Cercher la source du souverain bien du, etc.\Alte suspirium petere. Plaut. Souspirer du profond du coeur, Aller querir un souspir jusques au, etc.\Iura Cordubam petunt. Plin. Vont plaider à Cordube, Ils sont du ressort de Cordube.\Petunt igitur in Elymaeos arborem cupresso similem. Plin. Ils vont querir jusques au pays des, etc.\Petere aliquid in nubila. Plin. L'aller querir jusques aux nues.\Volumina in Dardani sepulchrum petita. Plin. Qu'on est allé querir jusques dedens son sepulchre.\Trans mare aliquid petere. Plin. L'aller querir par dela la mer.\Ab India petere aliquid. Plin. L'aller querir au pays, etc.\Petere aliquem dextra. Virgil. Luy tendre la main dextre.\Petere blanditiis. Quintil. Amadouer, Blandir, Papelarder.\Aliquem literis petere. Cic. Agacer, Provoquer.\Criminibus aliquem petere. Tacit. L'accuser de crime.\Petere. Virgil. Liu. Frapper.\Petere. Cic. Ruer coups sur aucun.\Petere iugulum. Cic. Tuer.\Petere aliquem telis. Liu. Luy tirer quelque dard ou traict.\Petere aliquem. Cic. Assaillir aucun avec violence.\Petere aliquem. Plancus Ciceroni. Mettre gents en embusche contre luy.\Petere insidiis vitam alicuius. Plin. Espier de tuer aucun.\Veneficio aliquem petere. Author ad Heren. Tascher à l'empoisonner.\Vnum me petunt. Cic. Ils n'en veulent qu'à moy.\Quem petit, et summis annixus viribus vrget. Virgil. Lequel il suit.\Custodem in vincla petiuit. Virgil. L'a mené en prison.\Petuntur in vincula qui parentes suos non alunt. Quint. On demande qu'ils soyent mis en prison.\Petere locum aliquem. Cic. Aller en quelque lieu.\Ardua petere. Stat. Monter une montaigne.\Parnassus petit astra duobus verticibus. Ouid. Va jusques au ciel.\Caelum petere. Plin. Voler droict au ciel.\Cursum alium petere. Cic. Mener sa navire par un autre lieu.\Cursu petere deserta. Virgil. S'encourir aux deserts.\Fugam petere. Liu. S'enfuir.\Fuga salutem petere. Caesar. Se sauver par fuir.\Romam petit fons ille. Plin. S'en va et coule droict à Rome.\Secretum petere. Plin. iunior. Se retirer en quelque lieu à part.\Sublime petere. Plin. Tascher à monter.\Supera petere. Cic. Tendre et tirer tousjours en hault.\Vento petere vrbem aliquam. Virgil. Y aller par navigation à voiles. -
15 fastigium
fastīgĭum, ii, n. [cf. Sanscr. bhrshtīs, corner, rim; Gr. a-phlaston, aplustria, the ornamented stern of a ship; O. H. Germ. brort, the prow], the top of a gable, a gable end, pediment (syn.: cacumen, culmen, vertex, apex).I.Prop.:B.Capitolii fastigium illud et ceterarum aedium non venustas, sed necessitas ipsa fabricata est... utilitatem templi fastigii dignitas consecuta est,
Cic. de Or. 3, 46, 180; cf.:fastigia aliquot templorum a culminibus abrupta,
Liv. 40, 2, 3:evado ad summi fastigia culminis,
Verg. A. 2, 458; Cic. Q. Fr. 3, 1, 4, § 14.—Hence, meton., the roof of a house, Verg. A. 8, 491; 9, 568; Val. Fl. 2, 235:habere pulvinar, simulacrum, fastigium, flaminem,
id. Phil. 2, 43, 110; cf.of the same: omnes unum in principem congesti honores: circa templa imagines... suggestus in curia, fastigium in domo, mensis in caelo,
Flor. 4, 2 fin.:Romae signa eorum sunt in Palatina aede Apollinis in fastigio,
Plin. 36, 5, 4, § 13; cf. id. 35, 12, 43, § 152; Vitr. 3, 2.— Transf.:operi tamquam fastigium imponere,
Cic. Off. 3, 7, 33.—Transf.1.The extreme part, extremity of a thing, whether above or below.a.Top, height, summit:b.colles... pari altitudinis fastigio oppidum cingebant,
Caes. B. G. 7, 69, 4:opus nondum aquae fastigium aequabat,
Curt. 4, 2, 19:summi operis,
id. 4, 2, 8:jamque agger aequaverat summae fastigia terrae,
id. 8, 10, 31:aquatilium ova rotunda, reliqua fere fastigio acuminata,
Plin. 10, 52, 74, § 145:gracilitas (arundinis) nodis distincta leni fastigio tenuatur in cacumina,
id. 16, 36, 64, § 158; cf.:cornua in leve fastigium exacuta,
id. 11, 37, 45, § 124; 16, 33, 60, § 141; Vulg. 2 Reg. 18, 24.—In plur., Lucr. 4, 827:muri,
Val. Fl. 2, 553:fontis fastigium,
i. e. the height on which the fountain sprang up, Hirt. B. G. 8, 41, 5.—The lower part, depth: forsitan et scrobibus quae sint fastigia, quaeres, [p. 728] what should be the depth of the trenches, Verg. G. 2, 288.—2.(From the sloping form of the gable.) A slope, declivity, descent:3.ab oppido declivis locus tenui fastigio vergebat,
Caes. B. C. 1, 45, 5:jugum paulo leniore fastigio,
id. ib. 2, 24, 3:iniquum loci ad declivitatem fastigium,
id. B. G. 7, 85, 4:rupes leniore submissa fastigio,
Curt. 6, 6, 11:capreoli molli fastigio,
Caes. B. C. 2, 10, 3; 2, 24, 3:musculi,
id. ib. 2, 11, 1:scrobes paulatim angustiore ad infimum fastigio,
i. e. gradually narrowing from top to bottom, id. B. G. 7, 73, 5; cf.:si (fossa) fastigium habet, ut (aqua) exeat e fundo,
Varr. R. R. 1, 14, 2.—In the later grammarians, an accent placed over a word, Mart. Cap. 3, § 264; § 268 al.; Diom. p. 428 P.II.Trop.A.The highest part, summit, the highest degree, most exalted rank or dignity (perh. only since the Aug. per.):2.quicquid numinum hanc Romani imperii molem in amplissimum terrarum orbis fastigium extulit,
Vell. 2, 131, 1; cf.:sic fit, ut dei summum inter homines fastigium servent,
Plin. Pan. 52, 2:et quoad usque ad memoriam nostram tribuniciis consularibusque certatum viribus est, dictaturae semper altius fastigium fuit,
Liv. 6, 38 fin.; cf.:in consulare fastigium vehi,
Vell. 2, 69, 1:ad regium fastigium evehere aliquem,
Val. Max. 1, 6, 1:alii cives ejusdem fastigii,
Liv. 3, 35, 9:stare in fastigio eloquentiae,
Quint. 12, 1, 20:rhetoricen in tam sublime fastigium sine arte venisse,
id. 2, 17, 3:et poësis ab Homero et Vergilio tantum fastigium accepit, et eloquentia a Demosthene,
id. 12, 11, 26; cf.:magice in tantum fastigii adolevit, ut, etc.,
grew into such esteem, Plin. 30, 1, 1, § 2.—In gen., dignity, rank, condition:B.(M. Laetorio) curatio altior fastigio suo data est,
Liv. 2, 27, 6; cf.:ampliora etiam humano fastigio decerni sibi passus est,
Suet. Caes. 76:tamquam mortale fastigium egressus,
Tac. A. 15, 74:animus super humanum fastigium elatus,
Curt. 9, 10 med.:quales ex humili magna ad fastigia rerum extollit Fortuna,
Juv. 3, 39.—A leading or chief point, head in a discourse; a principal sort or kind (rare):summa sequar fastigia rerum,
Verg. A. 1, 342:e quibus tribus fastigiis (agrorum) simplicibus,
sorts, kinds, Varr. R. R. 1, 6, 2:propter haec tria fastigia formae discrimina quaedam fiunt sationum,
id. ib. 1, 5:haec atque hujuscemodi tria fastigia agri, etc.,
id. ib. 1, 6, 6; cf.also: quo fastigio sit fundus,
id. ib. 1, 20 fin. (and v. Lachm. ad Lucr. p. 223):laudem relego fastigia summa,
Prisc. Laud. Anast. 148. -
16 Magnus
1.magnus, a, um (archaic gen. magnai for magnae:I.magnai reipublicai gratia,
Plaut. Mil. 2, 1, 23), adj.; comp. mājor, us; sup. maxĭmus ( maxŭm-), a, um [root magh-; Sanscr. mahat, maba, great; Gr. megas; cf. meizôn for megiôn; cf. mêchos, majestas; also cf. root mak-; Gr. makros, and perh. makar], great, large.Lit., of physical size or quantity, great, large; of things, vast, extensive, spacious, etc.: nequam et magnus homo, a great, tall fellow, Lucil. ap. Varr. L. L. 7, § 32 Mull.; cf.B.the double meaning: tu, bis denis grandia libris Qui scribis Priami proelia, magnus homo es,
a great man, Mart. 9, 51, 4: magna ossa lacertique Apparent homini, Lucil. ap. Macr. S. 6, 1:magna ossa lacertosque Exuit,
Verg. A. 5, 422: (scarus) magnusque bonusque, Enn. ap. App. Mag. p. 299 (Heduph. v. 9 Vahl.): indu mari magno, id. ap. Macr. 6, 2 (Ann. v. 425 Vahl.); so, in mari magno, id. ap. Fest. p. 356 Mull.; cf. Lucr. 2, 554:magnus fluens Nilus,
Verg. G. 3, 28; Sen. Q. N. 4, 2, 2:magna et pulcra domus,
spacious, Cic. N. D. 2, 6, 17:montes,
Cat. 64. 280; cf. Olympum, Enn. ap. Varr. L. L. 7, § 20 Mull. (Ann. v. 1 Vahl.):templa caelitum,
vast, id. ib. 7, § 6 (Trag. v. 227 Vahl.): magnae quercus, great oaks, lofty oaks, id. ap. Macr. S. 6, 2 (Ann. v. 194 Vahl.):aquae,
great floods, inundations, Liv. 24, 9: saxa maxima, Enn. ap. Cic. Tusc. 1, 16, 37:oppidum maximum,
Caes. B. G. 1, 23.—Esp.1.Of measure, weight, quantity, great, much, abundant, considerable, etc.:2.maximum pondus auri, magnum numerum frumenti, vim mellis maximam exportasse,
Cic. Verr. 2, 2, 72, § 176:magna pecunia mutua,
id. Att. 11, 3, 3:copia pabuli,
Caes. B. G. 1, 16:multitudo peditatus,
id. ib. 4, 34:divitiae,
Nep. Dion. 1, 2:populus,
Verg. A. 1, 148.—Rarely of time, for longus, multus:3.interea magnum sol circumvolvitur annum,
Verg. A. 3, 284:magnum vocans solis (annum) comparatione lunaris,
Macr. S. 2, 11:magno post tempore,
Just. 11, 10, 14; 32, 3, 10.—Of the voice, loud, powerful, strong, mighty:II.magna voce confiteri,
Cic. Caecin. 32, 92: major pars, the majority:tribunorum,
Liv. 9, 46, 7.Trop.A.In gen., great, grand, mighty, noble, lofty, important, of great weight or importance, momentous: cum magnis dis, Enn. ap. Cic. Off. 1, 12, 38 (Ann. v. 207 Vahl.); cf.: Saturnia magna dearum, id. ap. Prisc. p. 1103 P. (Ann. v. 482 Vahl.):B.vir magnus in primis,
Cic. N. D. 1, 43, 120:nemo igitur vir magnus sine aliquo adflatu divino umquam fuit,
id. ib. 2, 66, 167:magnus hoc bello Themistocles fuit, nec minor in pace,
Nep. Them. 6, 1:Cato clarus atque magnus habetur,
Sall. C. 53, 1:amicus,
great, wealthy, Juv. 6, 312: res magnas parvasque Eloqui, Enn. ap. Gell. 12, 4 (Ann. v. 244 Vahl.):virtus,
Caes. B. G. 2, 15:infamia,
Cic. Fam. 1, 1:eloquentia, gravitas, studium, contentio,
id. ib.:multo major alacritas, studiumque pugnandi majus,
Caes. B. G. 1, 46:causa,
great, important, weighty, Cic. Dom. 1, 1:opus et arduum,
id. Or. 10, 33.— Absol. in neutr, sing. and plur.:quamquam id magnum, et arduum est,
something great, Cic. Fam. 6, 7, 6: magna Di curant ( great things, important matters), parva neglegunt, id. N. D. 2, 66, 167:magna loqui,
to say great things, speak boastfully, Tib. 2, 6, 11:magnum est efficere, ut quis intellegat, quid sit illud, etc.,
it is a great, difficult, important thing, Cic. Ac. 1, 2, 7:probitatem vel in eis, quos numquam vidimus, vel, quod majus est, in hoste etiam diligimus,
what is far greater, id. Lael. 9, 29: annus magnus, the great year, at the end of which the sun, moon, and planets were supposed to return to the same relative positions, the Piatonic year or cycle, consisting of 15000 years:quarum (stellarum) ex disparibus motionibus, magnum annum mathematici nominaverunt, etc.,
Cic. N. D. 2, 20, 52; id. Fragm. ap. Tac. Or. 16.— Posit. in comparison: Alexander orbi magnus est, Alex. andro orbis angustus, great in comparison with, i. e. too great for, Sen. Suas. 1, 3.—In partic.1.Of age, with natu, advanced in years, of great age, aged:2.jam magno natu,
Nep. Paus. 5; Liv. 3, 71, 3:homo magnus natu,
id. 10, 38, 6.—Usually in the comp. and sup., with or without natu or annis, older, the elder, the oldest or eldest:qui (Livius) fuit major natu quam Plautus et Naevius,
older than, earlier, Cic. Tusc. 1, 1, 3:audivi ex majoribus natu,
id. Off. 1, 30, 109:hic una e multis, quae maxima natu, Pyrgo,
Verg. A. 5, 644:annos natus major quadraginta,
more than, Cic. Rosc. Am. 14, 39:civis major annis viginti,
Suet. Caes. 42:cum liberis, majoribus quam quindecim annos natis,
Liv. 45, 32.— Absol.: senis nostri frater major, the elder of two, Ter. Phorm. 1, 2, 13:ex duobus filiis major, Caes B. C. 3, 108, 3: Fabii Ambusti filiae duae nuptae, Ser. Sulpicio major minor Licinio Stoloni erat,
Liv. 6, 34:Gelo maximus stirpis,
id. 23, 30:ut nubere vellet mulier viro, major juniori,
App. Mag. 27, p. 291, 28; cf.in gen.: Cyrus major,
Lact. 4, 5, 7:quaerere uter major aetate fuerit, Homerus an Hesiodus, cum minor Hecuba fuerit quam Helena,
Sen. Ep. 88, 5.—In legal lang., major (opp. minor), one who has attained his twenty-fifth year, who is of age:si minor negotiis majoris intervenerit,
Dig. 4, 4, 24.—In plur. subst.: mājō-res, um, m., adults (opp. pueri), Varr. L. L. 9, 10, § 16 Mull.—But usually majores, ancestors, forefathers:Itan tandem hanc majores famam tradiderunt tibi tui, Ut, etc.,
Plaut. Trin. 3, 2, 16:ibi mei sunt majores siti, pater, avos, proavos, abavos,
id. Mil. 2, 4, 20:L. Philippus, vir patre, avo, majoribus suis dignissimus,
Cic. Phil. 3, 10, 25:patres majoresque nostri,
id. Div. in Caecil. 21, 69:more majorum,
id. Att. 1, 1, 1:spes tamen una est, aliquando populum Romanum majorum similem fore,
id. Fam. 12, 22, 2:majores natu,
Nep. Iphicr. 1, 1:maxima virgo,
the eldest of the Vestal virgins, Ov. F. 4, 639: major erus, the old master, the master of the house, the old man (opp.: minor erus, the young master): Le. Ubinam est erus? Li. Major apud forum'st, minor hic est intus, Plaut. As. 2, 2, 63: majores natu, of the Senate:de istis rebus in patria majores natu consulemus,
Liv. 1, 32, 10.—In designating relationship, magnus denotes kindred of the fourth, major of the fifth, and maximus of the sixth degree; so, avunculus magnus, a great-uncle; amita magna, a greataunt; avunculus or amita major; avunculus maximus, amita maxima, etc.; v. h. vv., and cf. Dig. 38, 10, 10.—In specifications of value, in the neutr. absol., magni or magno, high, dear, of great value, at a high price, etc.; cf.: pretii majoris or maximi, higher, highest, very high:3.magni esse,
to be highly esteemed, Cic. Fam. 13, 72, 2:magni aestimare,
id. Tusc. 5, 7, 20:magni existimans interesse ad decus,
to be of great consequence, id. N. D. 1, 4, 7:emere agros poterunt quam volent magno,
id. Agr. 2, 13, 34:magno vendere,
id. Verr. 2, 3, 30, § 71:conducere aliquid nimium magno,
too high, too dear, id. Att. 1, 17, 9:magno illi ea cunctatio stetit,
cost him dear, Liv. 2, 36.— Comp.:ornatus muliebris majoris pretii,
Cic. Inv 1, 31, 51, rarely without pretii:multo majoris alapae mecum veneunt,
dearer, higher, Phaedr. 2, 5, 25.— Sup.: te haec solum semper fecit maxumi, most highly prized, Ter And. 1, 5, 58:senatus auctoritatem sibi maximi videri,
Cic. Att. 1, 14, 2: in majus, too greatly, too highly, greater than it is:extollere aliquid in majus,
more highly than it deserves, Tac. A. 15, 30:celebrare,
id. ib. 13, 8:nuntiare,
id. H. 3, 38:credere,
to believe a thing to be worse than it is, id. ib. 1, 18:accipere,
to take a thing to be greater than it is, id. ib. 3, 8 init.: innotescere, in an exaggerated manner, id. ib 4, 50.—Also with abl., in majus vero ferri, Liv. 21, 32, 7.—Magnum and maximum, adverbially, greatly, loudly (ante- and post-class.):A.magnum clamat,
greatly, with a loud voice, aloud, Plaut. Mil. 3, 2, 10:inclamare,
Gell. 5, 9 fin.:exclamat derepente maximum,
Plaut. Most. 2, 2, 57.—Hence, măgis, adv., only in comp. in this anomalous form (i. e. mag-ius, like pris-cus for [p. 1100] prius-cus, and pris-tinus for prius-tinus); and in sup.: maxĭmē ( maxŭmē).Comp.: magĭs (apocop. form, măgĕ, Plaut. As. 1, 1, 51; 2, 3, 14; id. Mon. 2, 3, 35; id. Poen. 1, 2, 64; 1, 2, 14; id. Trin. 4, 3, 46; id. Truc. 1, 2, 75; 3, 1, 17; 4, 4, 34; Lucr. 4, 81; 756; 5, 1203; Prop. 1, 11, 9; 3 (4), 14, 2; 4 (5), 8, 16; Verg. A. 10, 481; Sol. 22 fin.; but in Enn. ap. Cic. Fam. 7, 13, 2, magis or magi'. Acc. to Serv. Verg. A. 10, 481, Cicero in the Frumentaria wrote: mage condemnatum hominum in judicium adducere non posse), in a higher degree, more completely, more (for the difference between magis, plus, potius, and amplius, v. amplius).—B.In gen.1.With no qualifying words.a.With the addition of the second term of the comparison.(α).With verbs:(β).quae (facinora) istaec aetas fugere magis quam sectari solet,
Plaut. Mil. 3, 1, 28:saliendo sese exercebant magis, quam scorto aut saviis,
id. Bacch. 3, 3, 25; id. Pers. 4, 4, 108; 86:magis honorem tribuere quam salutem accipere,
Caes. B. G. 7, 20, 7:nisi forte magis erit parricida, si qui consularem patrem, quam si quis humilem necarit,
Cic. Mil. 7, 17:magis ut consuetudinem servem, quam quod, etc.,
id. Clu. 32, 89.—Repeated:quam magis exhausto spumaverit ubere mulctra, Laeta magis pressis manabunt flumina mammis, i. e. quo magis,... eo magis,
Verg. G. 3, 309 sq.; cf.:tam magis illa fremens... quam magis effuso crudescunt sanguine pugnae,
id. ib. 7, 787 sq.; v. Hand, Turs. III. p. 566.—Magis est, quod or ut, there is greater reason, there is more cause that, etc.:quamobrem etsi magis est, quod gratuler tibi, quam quod te rogem: tamen etiam rogo, etc.,
Cic. Att. 16, 5, 2:magis est, ut ipse moleste ferat, errasse se, quam ut, etc.,
id. Cael. 6, 14.—With substt., usu. with quam: tu me amoris magis quam honoris servavisti gratia, Poet. ap. Cic. Tusc. 4, 32, 69: bellipotentes sunt magi' quam sapientipotentes, Enn. ap. Cic. Div. 2, 56, 116 (Ann. v. 188 Vahl.):(γ).umbra es amantum magis quam amator,
Plaut. Mil. 3, 1, 31:magis adeo id facilitate quam alia ulla culpa mea contigit,
Cic. de Or. 2, 4, 15:aditus ad consulatum non magis nobilitati quam virtuti pateret,
id. Mur. 8, 17:magis ratione et consilio quam virtute vicisse,
Caes. B. G. 1, 40, 8; cf.:ut magis virtute quam dolo contenderent,
id. ib. 1, 13, 6:se magis consuetudine sua quam merito eorum civitatem conservaturum,
id. ib. 2, 32, 1:timori magis quam religioni consulere,
id. B. C. 1, 67, 3:jus bonumque apud eos non legibus magis quam natura valebat,
Sall. C. 9, 1:non duces magis quam milites callent (obsistere, etc.),
Curt. 3, 2, 14.—And after negatives: non magis quam, as little as:in dicendo irasci, dolere... non sunt figurae, non magis quam suadere,
Quint. 9, 1, 23:Romanos nec magis jam dolo capi quam armis vinci posse,
Liv. 10, 4, 10:pro certo habens non magis Antonio eripi se quam Caesari Brutum posse,
Sen. Suas. 6, 17:non magis Alexandri saevitiam quam Bessi parricidium ferre potuisse,
Curt. 7, 6, 15; cf.:nec magis post proelium quam in proelio caedibus temperatum est,
Liv. 2, 16, 9. —Followed by atque instead of quam (rare):non Apollinis magis verum atque hoc responsum est,
Ter. And. 4, 2, 15.— With the comp. abl. (rare):quid philosophia magis colendum?
Cic. Fin. 3, 22, 76:quanto magis Aliensi die Aliam ipsam reformidaturos?
Liv. 6, 28, 6 Weissenb. ad loc.:quam Juno fertur terris magis omnibus unam... coluisse,
Verg. A. 1, 15 (cf. B. 3. infra):Albanum sive Falernum Te magis appositis delectat,
Hor. S. 2, 8, 17.—With pronn.:(δ).quid habetis, qui mage immortales vos credam esse quam ego siem?
Plaut. Poen. 1, 2, 64:quis homo sit magis meus quam tu es?
id. Mil. 3, 1, 20:quam mage amo quam matrem meam,
id. Truc. 3, 1, 17; cf.:quem ego ecastor mage amo quam me,
id. ib. 4, 4, 34.—With utrum, followed by an:jam scibo, utrum haec me mage amet, an marsupium,
Plaut. Men. 2, 3, 35.—With the abl. instead of quam:nec magis hac infra quicquam est in corpore nostro,
Lucr. 3, 274; Verg. A. 1, 15.—With adjj. and advv., and esp. with those which do not admit the comparative termination (most freq. without adding the second term of the comparison; v. under b. d): numquam potuisti mihi Magis opportunus advenire quam advenis, Plaut. Most. 3, 1, 47:b.neque lac lacti magis est simile, quam ille ego similis est mei,
id. Am. 2, 1, 54:ars magis magna atque uber, quam difficilis et obscura,
Cic. de Or. 1, 42, 190:corpora magna magis quam firma,
Liv. 5, 44, 4:vultu pulchro magis quam venusto,
Suet. Ner. 51.—With the abl., Plaut. As. 3, 3, 114:neque ego hoc homine quemquam vidi magis malum,
id. Ps. 4, 1, 27:ab secundis rebus magis etiam solito incauti,
Liv. 5, 44, 6.—With compp. (adding to their force):ita fustibus sum mollior miser magis quam ullus cinaedus,
Plaut. Aul. 3, 2, 8. —Without the addition of the second term.(α).With verbs: ergo plusque magisque viri nunc gloria claret, Enn. ap. Macr. S. 6, 1 (Ann. v. 315 Vahl.):(β).sapiunt magis,
Plaut. Bacch. 3, 3, 4:magis curae est, magisque afformido, ne, etc.,
id. ib. 4, 10, 3:magis metuant,
id. Mil. 5, 44:tum magis id diceres, Fanni, si, etc.,
Cic. Lael. 7 fin.; cf. id. Rep. 1, 40, 62:cum Pompeius ita contendisset, ut nihil umquam magis,
id. Fam. 1, 9, 20:magis velle, for malle: quod magis vellem evenire,
Ter. Eun. 5, 7, 1; Val. Fl. 3, 270.—With substt.: non ex jure manum consertum sed magi' ferro, Enn. ap. Gell. 20, 10 (Ann. v. 276 Vahl.):(γ).magis aedilis fieri non potuisset,
better, finer, Cic. Planc. 24, 60.—With pronn.:(δ).ecastor neminem hodie mage Amat corde atque animo suo,
Plaut. Truc. 1, 2, 75.—With adjj. and advv. (so most freq.).—With adjj.:2.ut quadam magis necessaria ratione recte sit vivendum,
Cic. Verr. 2, 3, 1, § 2:magis anxius,
Ov. M. 1, 182:hic magis tranquillu'st,
Plaut. Bacch. 5, 2, 55:nihil videtur mundius, nec magis compositum quicquam, nec magis elegans,
Ter. Eun. 5, 4, 12:nemo fuit magis severus nec magis continens,
id. ib. 2, 1, 21:quod est magis verisimile,
Caes. B. G. 3, 13, 6:magis admirabilis oratio,
Quint. 8, 3, 24:magis communia verba,
id. 8, 2, 24 et saep.; rare: magis quam in aliis = praeter ceteros;nescio quo pacto magis quam in aliis suum cuique pulchrum est,
Cic. Tusc. 5, 22, 63.— With advv.:magis aperte,
Ter. Ad. 4, 5, 30:magis impense,
id. ib. 5, 9, 36.—With compp. adding to their force:magis est dulcius,
Plaut. Stich. 5, 4, 22:magis majores nugae,
id. Men. prol. 55:magis modum in majorem,
id. Am. 1, 1, 145:contentiores mage erunt,
id. Poen. 2, 15.—Strengthened.a.By etiam, multo, tanto, eo, hoc, quo, tam, quam; and negatively, nihilo:b.qualis in dicendo Hierocles Alabandeus, magis etiam Menecles, frater ejus, fuit,
Cic. Brut. 95, 325; id. Off. 1, 21, 72:illud ad me, ac multo etiam magis ad vos,
id. de Or. 2, 32, 139:tanto magis Dic, quis est?
Plaut. Bacch. 3, 6, 28:ut quidque magis contemplor, tanto magis placet,
id. Most. 3, 2, 146:vicina cacumina caelo, quam sint magis, tanto magis fument,
Lucr. 6, 460:quanto ille plura miscebat, tanto hic magis in dies convalescebat,
Cic. Mil. 9, 25:sed eo magis cauto est Opus, ne huc exeat, qui, etc.,
Plaut. Most. 4, 2, 22:atque eo magis, si, etc.,
Cic. Verr. 2, 3, 1, § 1:eoque magis quod, etc.,
id. Lael. 2, 7; Caes. B. G. 1, 23; 1, 47; 3, 14;5, 1: immo vero etiam hoc magis, quam illi veteres, quod, etc.,
Cic. Agr. 2, 35, 97:hoc vero magis properare Varro, ut, etc.,
Caes. B. C. 2, 20:quo magis cogito ego cum meo animo,
Plaut. Most. 3, 2, 13; Nep. Thras. 2:magis quam id reputo, tam magis uror,
Plaut. Bacch. 5, 1, 5:tam magis illa fremens... Quam magis, etc.,
Verg. A. 7, 787:quanto mage... tam magis,
Lucr. 4, 81 sq.:quam magis in pectore meo foveo, quas meus filius turbas turbet... magis curae est magisque afformido, ne, etc.,
Plaut. Bacch. 4, 10, 1; 4, 4, 27; id. Men. 1, 1, 19:quam magis te in altum capessis, tam aestus te in portum refert,
id. As. 1, 3, 6:densior hinc suboles Quam magis, etc.,
Verg. G. 3, 309:cum Vercingetorix nihilo magis in aequum locum descenderet,
Caes. B. G. 6, 53.—By reduplication: magis magisque, magis et magis, magis ac magis; and poet. also, magis magis, more and more: ex desiderio magis magisque maceror, Afran. ap. Charis. p. 182 P.:3.cum cotidie magis magisque perditi homines tectis ac templis urbis minarentur,
Cic. Phil. 1, 2, 5; id. Fam. 2, 18, 2; 16, 21, 2; Sall. C. 5, 7; cf. Cic. Fil. Fam. 16, 21, 2:de Graecia cotidie magis et magis cogito,
Cic. Att. 14, 18, 4; 16, 3, 1; id. Brut. 90, 308; Liv. 7, 32, 6; Sall. J. 8, 6:magis deinde ac magis,
Suet. Vit. 10:post hoc magis ac magis,
id. Gram. 3;for which also: magisque ac magis deinceps,
id. Tit. 3; Tac. A. 14, 8; Sen. de Ira, 3, 1, 4; id. Ep. 114, 25; id. Ben. 2, 14, 4; Plin. Ep. 1, 12, 10; 7, 3, 4; 10, 28, 3.— Poet. also:magis atque magis,
Verg. A. 12, 239; Cat. 68, 48:post, vento crescente, magis magis increbescunt,
id. 64, 275; cf. Verg. G. 4, 311.—Pleon.a.With potius (anteclass.):b.magis decorum'st Libertum potius quam patronum onus in via portare,
Plaut. As. 3, 3, 99:mihi magis lubet cum probis potius quam cum improbis vivere,
id. Trin. 2, 1, 38.—With malle: quam cum lego, nihil malo quam has res relinquere;C.his vero auditis multo magis,
Cic. Tusc. 1, 31, 76:finge enim malle eum magis suum consequi quam, etc.,
Dig. 17, 2, 52, § 10. —In partic.: non (neque) magis quam.1.To signify perfect equality between two enunciations, no more... than; just as much... as; or neg., no more... than; just as little... as:2.domus erat non domino magis ornamento quam civitati,
i. e. just as much to the city as to its owner, Cic. Verr. 2, 4, 3, § 5; Planc. ap. Cic. Fam. 10, 4, 2:non Hannibale magis victo a se quam Q. Fabio,
Liv. 22, 27, 2:conficior enim maerore, mea Terentia, nec me meae miseriae magis excruciant quam tuae vestraeque,
Cic. Fam. 13, 3, 1; Liv. 9, 22.— Neg.: qui est enim animus in aliquo morbo... non magis est sanus, quam id corpus, quod in morbo est, i. e. is just as far from being sound as a body, etc., Cic. Tusc. 3, 5, 10:si aliqua in re Verris similis fuero, non magis mihi deerit inimicus quam Verri defuit,
id. Verr. 2, 3, 69, § 162; id. Fam. 5, 12, 3; id. de Or. 2, 8, 31:non nascitur itaque ex malo bonum, non magis quam ficus ex olea,
Sen. Ep. 87, 25;Quint. prooem. § 26: non magis Gaium imperaturum, quam per Baianum sinum equis discursurum,
Suet. Calig. 19. —Ellipt.:nec eo magis lege liberi sunto,
just as little from that as from the rest, Cic. Leg. 3, 4, 11.—For restricting the idea expressed in the clause with non magis, so that not more, according to a common figure of speech, = less; in Engl. not so much... as; less... than:3.deinde credas mihi affirmanti velim, me hoc non pro Lysone magis quam pro omnibus scribere,
Cic. Fam. 13, 24; Planc. ap. Cic. Fam. 10, 17:miserebat non poenae magis homines, quam sceleris, quo poenam meriti essent,
Liv. 2, 5; 1, 28.—Magis minusve, magis aut minus, or magis ac minus; post-Aug. for the usual plus minusve, more or less:4.sed istud magis minusve vitiosum est pro personis dicentium,
Quint. 11, 1, 27; Plin. 17, 24, 37, § 220:minora vero plerumque sunt talia, ut pro persona, tempore, loco, causa magis ac minus vel excusata debeant videri vel reprehendenda,
Quint. 11, 1, 14; Plin. 37, 5, 18, § 67:quaedam tamen et nationibus puto magis aut minus convenire,
Sen. Ep. 40, 11; cf.:quosdam minus aut magis osos veritatem,
id. Suas. 1, 5:aut minus, aut magis,
id. Ep. 82, 14.—With alius... alio, etc.: ceterae philosophorum disciplinae, omnino alia magis alia, sed tamen omnes, one more than another, i. e. in different degrees, Cic. Fin. 3, 3, 11 Madvig. ad loc. (al.:A.alia magis, alia minus, v. Hand, Turs. III. p. 560): mihi videntur omnes quidem illi errasse... sed alius alio magis,
Cic. Fin. 4, 16, 43:sunt omnino omnes fere similes, sed declarant communis notiones, alia magis alia,
id. Tusc. 4, 24, 53:alii aliis magis recusare,
Liv. 29, 15, 11.— Sup.: maxĭmē( maxŭmē), in the highest degree, most of all, most particularly, especially, exceedingly, very, etc.Lit.1.Alone.a.With a verb:b.haec una res in omni libero populo maximeque in pacatis tranquillisque civitatibus praecipue semper floruit,
Cic. de Or. 1, 8, 30:quid commemorem primum aut laudem maxime?
Ter. Eun. 5, 9, 14; 3, 1, 79:nos coluit maxime,
id. Ad. 3, 2, 54:quem convenire maxime cupiebam,
Plaut. Pers. 2, 4, 30; id. As. 3, 3, 133:de te audiebamus ea, quae maxime vellemus,
Cic. Fam. 12, 25, a, 7; cf. id. Att. 13, 1:extra quos (fines) egredi non possim, si maxime velim,
id. Quint. 10, 35:in re publica maxime conservanda sunt jura belli,
most especially, id. Off. 1, 11, 33: huic legioni Caesar propter virtutem confidebat maxime, [p. 1101] Caes. B. G. 1, 40:quem Homero crederet maxime accedere,
came nearest to, Quint. 10, 1, 86; cf.pugnare,
most violently, Plaut. Am. 1, 1, 271; 1, 1, 44:jubere,
most positively, id. Bacch. 4, 9, 80:id enim est profecto, quod constituta religione rem publicam contineat maxime,
Cic. Leg. 2, 27, 69; cf. maxime fin.:ab eo exordiri volui maxime,
id. Off. 1, 2, 4:cernere naturae vim maxime,
id. Tusc. 1, 15, 35.—With an adj.:c.res maxime necessaria,
Cic. Lael. 23, 86:loca maxime frumentaria,
Caes. B. G. 1, 10:loci ad hoc maxime idonei,
Quint. 1, 11, 13:maxime naturali carent amicitia,
Cic. Lael. 21, 80:maxime feri,
Caes. B. G. 2, 4:qui eo tempore maxime plebi acceptus erat,
id. ib. 1, 3:idem ad augendam eloquentiam maxime accommodati erunt,
Quint. 1, 11, 13:elegans maxime auctor,
id. 10, 1, 93:maxime vero commune est quaerere, an sit honesta? etc.,
id. 2, 4, 37:noto enim maxime utar exemplo,
id. 7, 3, 3.—So with supp.:quae maxime liberalissima,
Cic. Att. 12, 38, 3:maxime gravissimam omniumque (rerum),
Liv. 41, 23, 4 MS. (dub.: maxumam gravissimamque, Weissenb.). —With numerals, at most:d.puer ad annos maxime natus octo,
Gell. 17, 8, 4.—With an adv.:2.ut dicatis quam maxime ad veritatem accommodate,
Cic. de Or. 1, 33, 149 (v. infra 2).—Strengthened by unus, unus omnium, omnium, multo, vel, tam, quam, etc. (supply potest):3.qui proelium unus maxime accenderat,
Curt. 5, 2, 5:cum sua modestia unus omnium maxime floreret,
Nep. Milt. 1, 1:quae maxime omnium belli avida,
Liv. 23, 49; 4, 59; cf. Drak. ad Liv. 36, 19, 4:atque ea res multo maxime disjunxit illum ab illa,
Ter. Hec. 1, 2, 85:imperium populi Romani multo maxime miserabile visum est,
Sall. C. 36, 4:illud mihi videtur vel maxime confirmare, etc.,
Cic. N. D. 2, 65, 162:hoc enim uno praestamus vel maxime feris,
id. de Or. 1, 8, 32:quae quidem vel maxime suspicionem movent,
id. Part. Or. 33, 114:quam potes, tam verba confer maxime ad compendium,
as much as possible, Plaut. Mil. 3, 1, 186:ego jubeo quam maxime unam facere nos hanc familiam,
Ter. Ad. 5, 8, 2:ut quam maxime permaneant diuturna corpora,
Cic. Tusc. 1, 45, 108; id. de Or. 1, 34, 154:quo mihi rectius videtur, memoriam nostri quam maxime longam efficere,
Sall. C. 1, 3:ceterum illum juvenem incipere a quam maxime facili ac favorabili causa velim,
Quint. 12, 6, 6.—With the relative qui in the phrases, quam qui maxime and ut qui maxime:4.tam enim sum amicus rei publicae, quam qui maxime,
as any one whatever, Cic. Fam. 5, 2, 6:grata ea res, ut quae maxime senatui umquam fuit,
Liv. 5, 25; 7, 33.—With ut quisque... ita (maxime, potissimum or minime), the more... the more (or less):5.hoc maxime officii est, ut quisque maxime opis indigeat, ita ei potissimum opitulari,
Cic. Off. 1, 15, 49:ut quisque magnitudine animae maxime excellit, ita maxime, etc.,
id. ib. 1, 19, 64; cf., in the contrary order: colendum autem esse ita quemque maxime, ut quisque maxime virtutibus his lenioribus erit ornatus,
id. ib. 1, 15, 47:ut enim quisque maxime ad suum commodum refert, quaecumque agit, ita minime est vir bonus,
id. Leg. 1, 18, 49.—In gradations, to denote the first and most desirable, first of all, in the first place:B.hujus industriam maxime quidem vellem, ut imitarentur ii, quos oportebat: secundo autem loco, ne alterius labori inviderent,
Cic. Phil. 8, 10, 31; cf. id. Caecin. 9, 23:si per eum reductus insidiose redissem, me scilicet maxime sed proxime illum quoque fefellissem,
id. Rab. Post. 12, 33:in quo genere sunt maxime oves, deinde caprae,
Varr. R. R. 2, 9, 1:maxime... dein,
Plin. 9, 16, 23, § 56:sed vitem maxime populus videtur alere, deinde ulmus, post etiam fraxinus,
Col. 5, 6, 4:maxime... deinde... postea... minume,
Plin. 37, 12, 75, § 196:maxime... postea... ultimae,
Col. 6, 3, 6:post Chium maxime laudatur Creticum, mox Aegyptium,
Plin. 18, 7, 17, § 77.—Transf.1.Like potissimum, to give prominence to an idea, especially, particularly, principally:2.quae ratio poetas, maximeque Homerum impulit, ut, etc.,
Cic. N. D. 2, 6, 6; Varr. R. R. 1, 51, 1:scribe aliquid, et maxime, si Pompeius Italia cedit,
Cic. Att. 7, 12, 4: de Cocceio et Libone quae scribis, approbo:maxime quod de judicatu meo,
id. ib. 12, 19, 2; id. Fin. 5, 1, 1:cognoscat etiam rerum gestarum et memoriae veteris ordinem, maxime scilicet nostrae civitatis,
id. Or. 34, 120; id. Att. 13, 1, 2.—So in the connection, cum... tum maxime; tum... tum maxime; ut... tum maxime, but more especially:scio et perspexi saepe: cum antehac, tum hodie maxime,
Plaut. Mil. 4, 8, 56:plena exemplorum est nostra res publica, cum saepe, tum maxime bello Punico secundo,
Cic. Off. 3, 11, 47; id. Att. 11, 6, 1; id. Fl. 38, 94:tum exercitationibus crebris atque magnis, tum scribendo maxime persequatur,
id. de Or. 2, 23, 96:longius autem procedens, ut in ceteris eloquentiae partibus, tum maxime, etc.,
id. Brut. 93, 320.— With nunc, nuper, tum, cum, just, precisely, exactly: Me. Quid? vostrum patri Filii quot eratis? M. Su. Ut nunc maxime memini, duo, just now, Plaut. Men. 5, 9, 58:cum iis, quos nuper maxime liberaverat,
Caes. B. C. 3, 9:ipse tum maxime admoto igne refovebat artus,
Curt. 8, 4, 25; 6, 6, 10; 5, 7, 2; Liv. 27, 4, 2 Drak.:haec cum maxime loqueretur, sex lictores eum circumsistunt valentissimi,
Cic. Verr. 2, 5, 54, § 142; cf. id. ib. 2, 2, 76, § 187;2, 4, 38, § 72: totius autem injustitiae nulla capitalior, quam eorum, qui cum maxime fallunt, id agunt, ut viri boni esse videantur,
id. Off. 1, 13, 41; Liv. 4, 3; 30, 33:tum cum maxime,
at that precise time, at that moment, Liv. 40, 13, 4; 40, 32, 1; 33, 9, 3; 43, 7, 8; so,tunc cum maxime,
Curt. 3, 2, 17:nunc cum maxime,
Cic. Clu. 5, 12; id. Sen. 11, 38; Liv. 29, 17, 7; v. 2. cum.—In colloquial lang., to denote emphatic assent, certainly, by all means, very well, yes; and with immo, to express emphatic dissent, certainly not, by no means: Ar. Jace, pater, talos, ut porro nos jaciamus. De. Maxime, Plaut. As. 5, 2, 54; id. Curc. 2, 3, 36: Th. Nisi quid magis Es occupatus, operam mihi da. Si. Maxime, id. Most. 4, 3, 17; Ter. And. 4, 5, 23: Ca. Numquid peccatum est, Simo? Si. Immo maxime, Plaut. Ps. 1, 5, 80; Ter. Hec. 2, 1, 31:2.scilicet res ipsa aspera est, sed vos non timetis eam. Immo vero maxime,
Sall. C. 52, 28 (v. immo); v. Hand, Turs. III. p. 552-607.Magnus, i, m., a Roman surname, e. g. Cn. Pompeius Magnus; v. Pompeius. -
17 magnus
1.magnus, a, um (archaic gen. magnai for magnae:I.magnai reipublicai gratia,
Plaut. Mil. 2, 1, 23), adj.; comp. mājor, us; sup. maxĭmus ( maxŭm-), a, um [root magh-; Sanscr. mahat, maba, great; Gr. megas; cf. meizôn for megiôn; cf. mêchos, majestas; also cf. root mak-; Gr. makros, and perh. makar], great, large.Lit., of physical size or quantity, great, large; of things, vast, extensive, spacious, etc.: nequam et magnus homo, a great, tall fellow, Lucil. ap. Varr. L. L. 7, § 32 Mull.; cf.B.the double meaning: tu, bis denis grandia libris Qui scribis Priami proelia, magnus homo es,
a great man, Mart. 9, 51, 4: magna ossa lacertique Apparent homini, Lucil. ap. Macr. S. 6, 1:magna ossa lacertosque Exuit,
Verg. A. 5, 422: (scarus) magnusque bonusque, Enn. ap. App. Mag. p. 299 (Heduph. v. 9 Vahl.): indu mari magno, id. ap. Macr. 6, 2 (Ann. v. 425 Vahl.); so, in mari magno, id. ap. Fest. p. 356 Mull.; cf. Lucr. 2, 554:magnus fluens Nilus,
Verg. G. 3, 28; Sen. Q. N. 4, 2, 2:magna et pulcra domus,
spacious, Cic. N. D. 2, 6, 17:montes,
Cat. 64. 280; cf. Olympum, Enn. ap. Varr. L. L. 7, § 20 Mull. (Ann. v. 1 Vahl.):templa caelitum,
vast, id. ib. 7, § 6 (Trag. v. 227 Vahl.): magnae quercus, great oaks, lofty oaks, id. ap. Macr. S. 6, 2 (Ann. v. 194 Vahl.):aquae,
great floods, inundations, Liv. 24, 9: saxa maxima, Enn. ap. Cic. Tusc. 1, 16, 37:oppidum maximum,
Caes. B. G. 1, 23.—Esp.1.Of measure, weight, quantity, great, much, abundant, considerable, etc.:2.maximum pondus auri, magnum numerum frumenti, vim mellis maximam exportasse,
Cic. Verr. 2, 2, 72, § 176:magna pecunia mutua,
id. Att. 11, 3, 3:copia pabuli,
Caes. B. G. 1, 16:multitudo peditatus,
id. ib. 4, 34:divitiae,
Nep. Dion. 1, 2:populus,
Verg. A. 1, 148.—Rarely of time, for longus, multus:3.interea magnum sol circumvolvitur annum,
Verg. A. 3, 284:magnum vocans solis (annum) comparatione lunaris,
Macr. S. 2, 11:magno post tempore,
Just. 11, 10, 14; 32, 3, 10.—Of the voice, loud, powerful, strong, mighty:II.magna voce confiteri,
Cic. Caecin. 32, 92: major pars, the majority:tribunorum,
Liv. 9, 46, 7.Trop.A.In gen., great, grand, mighty, noble, lofty, important, of great weight or importance, momentous: cum magnis dis, Enn. ap. Cic. Off. 1, 12, 38 (Ann. v. 207 Vahl.); cf.: Saturnia magna dearum, id. ap. Prisc. p. 1103 P. (Ann. v. 482 Vahl.):B.vir magnus in primis,
Cic. N. D. 1, 43, 120:nemo igitur vir magnus sine aliquo adflatu divino umquam fuit,
id. ib. 2, 66, 167:magnus hoc bello Themistocles fuit, nec minor in pace,
Nep. Them. 6, 1:Cato clarus atque magnus habetur,
Sall. C. 53, 1:amicus,
great, wealthy, Juv. 6, 312: res magnas parvasque Eloqui, Enn. ap. Gell. 12, 4 (Ann. v. 244 Vahl.):virtus,
Caes. B. G. 2, 15:infamia,
Cic. Fam. 1, 1:eloquentia, gravitas, studium, contentio,
id. ib.:multo major alacritas, studiumque pugnandi majus,
Caes. B. G. 1, 46:causa,
great, important, weighty, Cic. Dom. 1, 1:opus et arduum,
id. Or. 10, 33.— Absol. in neutr, sing. and plur.:quamquam id magnum, et arduum est,
something great, Cic. Fam. 6, 7, 6: magna Di curant ( great things, important matters), parva neglegunt, id. N. D. 2, 66, 167:magna loqui,
to say great things, speak boastfully, Tib. 2, 6, 11:magnum est efficere, ut quis intellegat, quid sit illud, etc.,
it is a great, difficult, important thing, Cic. Ac. 1, 2, 7:probitatem vel in eis, quos numquam vidimus, vel, quod majus est, in hoste etiam diligimus,
what is far greater, id. Lael. 9, 29: annus magnus, the great year, at the end of which the sun, moon, and planets were supposed to return to the same relative positions, the Piatonic year or cycle, consisting of 15000 years:quarum (stellarum) ex disparibus motionibus, magnum annum mathematici nominaverunt, etc.,
Cic. N. D. 2, 20, 52; id. Fragm. ap. Tac. Or. 16.— Posit. in comparison: Alexander orbi magnus est, Alex. andro orbis angustus, great in comparison with, i. e. too great for, Sen. Suas. 1, 3.—In partic.1.Of age, with natu, advanced in years, of great age, aged:2.jam magno natu,
Nep. Paus. 5; Liv. 3, 71, 3:homo magnus natu,
id. 10, 38, 6.—Usually in the comp. and sup., with or without natu or annis, older, the elder, the oldest or eldest:qui (Livius) fuit major natu quam Plautus et Naevius,
older than, earlier, Cic. Tusc. 1, 1, 3:audivi ex majoribus natu,
id. Off. 1, 30, 109:hic una e multis, quae maxima natu, Pyrgo,
Verg. A. 5, 644:annos natus major quadraginta,
more than, Cic. Rosc. Am. 14, 39:civis major annis viginti,
Suet. Caes. 42:cum liberis, majoribus quam quindecim annos natis,
Liv. 45, 32.— Absol.: senis nostri frater major, the elder of two, Ter. Phorm. 1, 2, 13:ex duobus filiis major, Caes B. C. 3, 108, 3: Fabii Ambusti filiae duae nuptae, Ser. Sulpicio major minor Licinio Stoloni erat,
Liv. 6, 34:Gelo maximus stirpis,
id. 23, 30:ut nubere vellet mulier viro, major juniori,
App. Mag. 27, p. 291, 28; cf.in gen.: Cyrus major,
Lact. 4, 5, 7:quaerere uter major aetate fuerit, Homerus an Hesiodus, cum minor Hecuba fuerit quam Helena,
Sen. Ep. 88, 5.—In legal lang., major (opp. minor), one who has attained his twenty-fifth year, who is of age:si minor negotiis majoris intervenerit,
Dig. 4, 4, 24.—In plur. subst.: mājō-res, um, m., adults (opp. pueri), Varr. L. L. 9, 10, § 16 Mull.—But usually majores, ancestors, forefathers:Itan tandem hanc majores famam tradiderunt tibi tui, Ut, etc.,
Plaut. Trin. 3, 2, 16:ibi mei sunt majores siti, pater, avos, proavos, abavos,
id. Mil. 2, 4, 20:L. Philippus, vir patre, avo, majoribus suis dignissimus,
Cic. Phil. 3, 10, 25:patres majoresque nostri,
id. Div. in Caecil. 21, 69:more majorum,
id. Att. 1, 1, 1:spes tamen una est, aliquando populum Romanum majorum similem fore,
id. Fam. 12, 22, 2:majores natu,
Nep. Iphicr. 1, 1:maxima virgo,
the eldest of the Vestal virgins, Ov. F. 4, 639: major erus, the old master, the master of the house, the old man (opp.: minor erus, the young master): Le. Ubinam est erus? Li. Major apud forum'st, minor hic est intus, Plaut. As. 2, 2, 63: majores natu, of the Senate:de istis rebus in patria majores natu consulemus,
Liv. 1, 32, 10.—In designating relationship, magnus denotes kindred of the fourth, major of the fifth, and maximus of the sixth degree; so, avunculus magnus, a great-uncle; amita magna, a greataunt; avunculus or amita major; avunculus maximus, amita maxima, etc.; v. h. vv., and cf. Dig. 38, 10, 10.—In specifications of value, in the neutr. absol., magni or magno, high, dear, of great value, at a high price, etc.; cf.: pretii majoris or maximi, higher, highest, very high:3.magni esse,
to be highly esteemed, Cic. Fam. 13, 72, 2:magni aestimare,
id. Tusc. 5, 7, 20:magni existimans interesse ad decus,
to be of great consequence, id. N. D. 1, 4, 7:emere agros poterunt quam volent magno,
id. Agr. 2, 13, 34:magno vendere,
id. Verr. 2, 3, 30, § 71:conducere aliquid nimium magno,
too high, too dear, id. Att. 1, 17, 9:magno illi ea cunctatio stetit,
cost him dear, Liv. 2, 36.— Comp.:ornatus muliebris majoris pretii,
Cic. Inv 1, 31, 51, rarely without pretii:multo majoris alapae mecum veneunt,
dearer, higher, Phaedr. 2, 5, 25.— Sup.: te haec solum semper fecit maxumi, most highly prized, Ter And. 1, 5, 58:senatus auctoritatem sibi maximi videri,
Cic. Att. 1, 14, 2: in majus, too greatly, too highly, greater than it is:extollere aliquid in majus,
more highly than it deserves, Tac. A. 15, 30:celebrare,
id. ib. 13, 8:nuntiare,
id. H. 3, 38:credere,
to believe a thing to be worse than it is, id. ib. 1, 18:accipere,
to take a thing to be greater than it is, id. ib. 3, 8 init.: innotescere, in an exaggerated manner, id. ib 4, 50.—Also with abl., in majus vero ferri, Liv. 21, 32, 7.—Magnum and maximum, adverbially, greatly, loudly (ante- and post-class.):A.magnum clamat,
greatly, with a loud voice, aloud, Plaut. Mil. 3, 2, 10:inclamare,
Gell. 5, 9 fin.:exclamat derepente maximum,
Plaut. Most. 2, 2, 57.—Hence, măgis, adv., only in comp. in this anomalous form (i. e. mag-ius, like pris-cus for [p. 1100] prius-cus, and pris-tinus for prius-tinus); and in sup.: maxĭmē ( maxŭmē).Comp.: magĭs (apocop. form, măgĕ, Plaut. As. 1, 1, 51; 2, 3, 14; id. Mon. 2, 3, 35; id. Poen. 1, 2, 64; 1, 2, 14; id. Trin. 4, 3, 46; id. Truc. 1, 2, 75; 3, 1, 17; 4, 4, 34; Lucr. 4, 81; 756; 5, 1203; Prop. 1, 11, 9; 3 (4), 14, 2; 4 (5), 8, 16; Verg. A. 10, 481; Sol. 22 fin.; but in Enn. ap. Cic. Fam. 7, 13, 2, magis or magi'. Acc. to Serv. Verg. A. 10, 481, Cicero in the Frumentaria wrote: mage condemnatum hominum in judicium adducere non posse), in a higher degree, more completely, more (for the difference between magis, plus, potius, and amplius, v. amplius).—B.In gen.1.With no qualifying words.a.With the addition of the second term of the comparison.(α).With verbs:(β).quae (facinora) istaec aetas fugere magis quam sectari solet,
Plaut. Mil. 3, 1, 28:saliendo sese exercebant magis, quam scorto aut saviis,
id. Bacch. 3, 3, 25; id. Pers. 4, 4, 108; 86:magis honorem tribuere quam salutem accipere,
Caes. B. G. 7, 20, 7:nisi forte magis erit parricida, si qui consularem patrem, quam si quis humilem necarit,
Cic. Mil. 7, 17:magis ut consuetudinem servem, quam quod, etc.,
id. Clu. 32, 89.—Repeated:quam magis exhausto spumaverit ubere mulctra, Laeta magis pressis manabunt flumina mammis, i. e. quo magis,... eo magis,
Verg. G. 3, 309 sq.; cf.:tam magis illa fremens... quam magis effuso crudescunt sanguine pugnae,
id. ib. 7, 787 sq.; v. Hand, Turs. III. p. 566.—Magis est, quod or ut, there is greater reason, there is more cause that, etc.:quamobrem etsi magis est, quod gratuler tibi, quam quod te rogem: tamen etiam rogo, etc.,
Cic. Att. 16, 5, 2:magis est, ut ipse moleste ferat, errasse se, quam ut, etc.,
id. Cael. 6, 14.—With substt., usu. with quam: tu me amoris magis quam honoris servavisti gratia, Poet. ap. Cic. Tusc. 4, 32, 69: bellipotentes sunt magi' quam sapientipotentes, Enn. ap. Cic. Div. 2, 56, 116 (Ann. v. 188 Vahl.):(γ).umbra es amantum magis quam amator,
Plaut. Mil. 3, 1, 31:magis adeo id facilitate quam alia ulla culpa mea contigit,
Cic. de Or. 2, 4, 15:aditus ad consulatum non magis nobilitati quam virtuti pateret,
id. Mur. 8, 17:magis ratione et consilio quam virtute vicisse,
Caes. B. G. 1, 40, 8; cf.:ut magis virtute quam dolo contenderent,
id. ib. 1, 13, 6:se magis consuetudine sua quam merito eorum civitatem conservaturum,
id. ib. 2, 32, 1:timori magis quam religioni consulere,
id. B. C. 1, 67, 3:jus bonumque apud eos non legibus magis quam natura valebat,
Sall. C. 9, 1:non duces magis quam milites callent (obsistere, etc.),
Curt. 3, 2, 14.—And after negatives: non magis quam, as little as:in dicendo irasci, dolere... non sunt figurae, non magis quam suadere,
Quint. 9, 1, 23:Romanos nec magis jam dolo capi quam armis vinci posse,
Liv. 10, 4, 10:pro certo habens non magis Antonio eripi se quam Caesari Brutum posse,
Sen. Suas. 6, 17:non magis Alexandri saevitiam quam Bessi parricidium ferre potuisse,
Curt. 7, 6, 15; cf.:nec magis post proelium quam in proelio caedibus temperatum est,
Liv. 2, 16, 9. —Followed by atque instead of quam (rare):non Apollinis magis verum atque hoc responsum est,
Ter. And. 4, 2, 15.— With the comp. abl. (rare):quid philosophia magis colendum?
Cic. Fin. 3, 22, 76:quanto magis Aliensi die Aliam ipsam reformidaturos?
Liv. 6, 28, 6 Weissenb. ad loc.:quam Juno fertur terris magis omnibus unam... coluisse,
Verg. A. 1, 15 (cf. B. 3. infra):Albanum sive Falernum Te magis appositis delectat,
Hor. S. 2, 8, 17.—With pronn.:(δ).quid habetis, qui mage immortales vos credam esse quam ego siem?
Plaut. Poen. 1, 2, 64:quis homo sit magis meus quam tu es?
id. Mil. 3, 1, 20:quam mage amo quam matrem meam,
id. Truc. 3, 1, 17; cf.:quem ego ecastor mage amo quam me,
id. ib. 4, 4, 34.—With utrum, followed by an:jam scibo, utrum haec me mage amet, an marsupium,
Plaut. Men. 2, 3, 35.—With the abl. instead of quam:nec magis hac infra quicquam est in corpore nostro,
Lucr. 3, 274; Verg. A. 1, 15.—With adjj. and advv., and esp. with those which do not admit the comparative termination (most freq. without adding the second term of the comparison; v. under b. d): numquam potuisti mihi Magis opportunus advenire quam advenis, Plaut. Most. 3, 1, 47:b.neque lac lacti magis est simile, quam ille ego similis est mei,
id. Am. 2, 1, 54:ars magis magna atque uber, quam difficilis et obscura,
Cic. de Or. 1, 42, 190:corpora magna magis quam firma,
Liv. 5, 44, 4:vultu pulchro magis quam venusto,
Suet. Ner. 51.—With the abl., Plaut. As. 3, 3, 114:neque ego hoc homine quemquam vidi magis malum,
id. Ps. 4, 1, 27:ab secundis rebus magis etiam solito incauti,
Liv. 5, 44, 6.—With compp. (adding to their force):ita fustibus sum mollior miser magis quam ullus cinaedus,
Plaut. Aul. 3, 2, 8. —Without the addition of the second term.(α).With verbs: ergo plusque magisque viri nunc gloria claret, Enn. ap. Macr. S. 6, 1 (Ann. v. 315 Vahl.):(β).sapiunt magis,
Plaut. Bacch. 3, 3, 4:magis curae est, magisque afformido, ne, etc.,
id. ib. 4, 10, 3:magis metuant,
id. Mil. 5, 44:tum magis id diceres, Fanni, si, etc.,
Cic. Lael. 7 fin.; cf. id. Rep. 1, 40, 62:cum Pompeius ita contendisset, ut nihil umquam magis,
id. Fam. 1, 9, 20:magis velle, for malle: quod magis vellem evenire,
Ter. Eun. 5, 7, 1; Val. Fl. 3, 270.—With substt.: non ex jure manum consertum sed magi' ferro, Enn. ap. Gell. 20, 10 (Ann. v. 276 Vahl.):(γ).magis aedilis fieri non potuisset,
better, finer, Cic. Planc. 24, 60.—With pronn.:(δ).ecastor neminem hodie mage Amat corde atque animo suo,
Plaut. Truc. 1, 2, 75.—With adjj. and advv. (so most freq.).—With adjj.:2.ut quadam magis necessaria ratione recte sit vivendum,
Cic. Verr. 2, 3, 1, § 2:magis anxius,
Ov. M. 1, 182:hic magis tranquillu'st,
Plaut. Bacch. 5, 2, 55:nihil videtur mundius, nec magis compositum quicquam, nec magis elegans,
Ter. Eun. 5, 4, 12:nemo fuit magis severus nec magis continens,
id. ib. 2, 1, 21:quod est magis verisimile,
Caes. B. G. 3, 13, 6:magis admirabilis oratio,
Quint. 8, 3, 24:magis communia verba,
id. 8, 2, 24 et saep.; rare: magis quam in aliis = praeter ceteros;nescio quo pacto magis quam in aliis suum cuique pulchrum est,
Cic. Tusc. 5, 22, 63.— With advv.:magis aperte,
Ter. Ad. 4, 5, 30:magis impense,
id. ib. 5, 9, 36.—With compp. adding to their force:magis est dulcius,
Plaut. Stich. 5, 4, 22:magis majores nugae,
id. Men. prol. 55:magis modum in majorem,
id. Am. 1, 1, 145:contentiores mage erunt,
id. Poen. 2, 15.—Strengthened.a.By etiam, multo, tanto, eo, hoc, quo, tam, quam; and negatively, nihilo:b.qualis in dicendo Hierocles Alabandeus, magis etiam Menecles, frater ejus, fuit,
Cic. Brut. 95, 325; id. Off. 1, 21, 72:illud ad me, ac multo etiam magis ad vos,
id. de Or. 2, 32, 139:tanto magis Dic, quis est?
Plaut. Bacch. 3, 6, 28:ut quidque magis contemplor, tanto magis placet,
id. Most. 3, 2, 146:vicina cacumina caelo, quam sint magis, tanto magis fument,
Lucr. 6, 460:quanto ille plura miscebat, tanto hic magis in dies convalescebat,
Cic. Mil. 9, 25:sed eo magis cauto est Opus, ne huc exeat, qui, etc.,
Plaut. Most. 4, 2, 22:atque eo magis, si, etc.,
Cic. Verr. 2, 3, 1, § 1:eoque magis quod, etc.,
id. Lael. 2, 7; Caes. B. G. 1, 23; 1, 47; 3, 14;5, 1: immo vero etiam hoc magis, quam illi veteres, quod, etc.,
Cic. Agr. 2, 35, 97:hoc vero magis properare Varro, ut, etc.,
Caes. B. C. 2, 20:quo magis cogito ego cum meo animo,
Plaut. Most. 3, 2, 13; Nep. Thras. 2:magis quam id reputo, tam magis uror,
Plaut. Bacch. 5, 1, 5:tam magis illa fremens... Quam magis, etc.,
Verg. A. 7, 787:quanto mage... tam magis,
Lucr. 4, 81 sq.:quam magis in pectore meo foveo, quas meus filius turbas turbet... magis curae est magisque afformido, ne, etc.,
Plaut. Bacch. 4, 10, 1; 4, 4, 27; id. Men. 1, 1, 19:quam magis te in altum capessis, tam aestus te in portum refert,
id. As. 1, 3, 6:densior hinc suboles Quam magis, etc.,
Verg. G. 3, 309:cum Vercingetorix nihilo magis in aequum locum descenderet,
Caes. B. G. 6, 53.—By reduplication: magis magisque, magis et magis, magis ac magis; and poet. also, magis magis, more and more: ex desiderio magis magisque maceror, Afran. ap. Charis. p. 182 P.:3.cum cotidie magis magisque perditi homines tectis ac templis urbis minarentur,
Cic. Phil. 1, 2, 5; id. Fam. 2, 18, 2; 16, 21, 2; Sall. C. 5, 7; cf. Cic. Fil. Fam. 16, 21, 2:de Graecia cotidie magis et magis cogito,
Cic. Att. 14, 18, 4; 16, 3, 1; id. Brut. 90, 308; Liv. 7, 32, 6; Sall. J. 8, 6:magis deinde ac magis,
Suet. Vit. 10:post hoc magis ac magis,
id. Gram. 3;for which also: magisque ac magis deinceps,
id. Tit. 3; Tac. A. 14, 8; Sen. de Ira, 3, 1, 4; id. Ep. 114, 25; id. Ben. 2, 14, 4; Plin. Ep. 1, 12, 10; 7, 3, 4; 10, 28, 3.— Poet. also:magis atque magis,
Verg. A. 12, 239; Cat. 68, 48:post, vento crescente, magis magis increbescunt,
id. 64, 275; cf. Verg. G. 4, 311.—Pleon.a.With potius (anteclass.):b.magis decorum'st Libertum potius quam patronum onus in via portare,
Plaut. As. 3, 3, 99:mihi magis lubet cum probis potius quam cum improbis vivere,
id. Trin. 2, 1, 38.—With malle: quam cum lego, nihil malo quam has res relinquere;C.his vero auditis multo magis,
Cic. Tusc. 1, 31, 76:finge enim malle eum magis suum consequi quam, etc.,
Dig. 17, 2, 52, § 10. —In partic.: non (neque) magis quam.1.To signify perfect equality between two enunciations, no more... than; just as much... as; or neg., no more... than; just as little... as:2.domus erat non domino magis ornamento quam civitati,
i. e. just as much to the city as to its owner, Cic. Verr. 2, 4, 3, § 5; Planc. ap. Cic. Fam. 10, 4, 2:non Hannibale magis victo a se quam Q. Fabio,
Liv. 22, 27, 2:conficior enim maerore, mea Terentia, nec me meae miseriae magis excruciant quam tuae vestraeque,
Cic. Fam. 13, 3, 1; Liv. 9, 22.— Neg.: qui est enim animus in aliquo morbo... non magis est sanus, quam id corpus, quod in morbo est, i. e. is just as far from being sound as a body, etc., Cic. Tusc. 3, 5, 10:si aliqua in re Verris similis fuero, non magis mihi deerit inimicus quam Verri defuit,
id. Verr. 2, 3, 69, § 162; id. Fam. 5, 12, 3; id. de Or. 2, 8, 31:non nascitur itaque ex malo bonum, non magis quam ficus ex olea,
Sen. Ep. 87, 25;Quint. prooem. § 26: non magis Gaium imperaturum, quam per Baianum sinum equis discursurum,
Suet. Calig. 19. —Ellipt.:nec eo magis lege liberi sunto,
just as little from that as from the rest, Cic. Leg. 3, 4, 11.—For restricting the idea expressed in the clause with non magis, so that not more, according to a common figure of speech, = less; in Engl. not so much... as; less... than:3.deinde credas mihi affirmanti velim, me hoc non pro Lysone magis quam pro omnibus scribere,
Cic. Fam. 13, 24; Planc. ap. Cic. Fam. 10, 17:miserebat non poenae magis homines, quam sceleris, quo poenam meriti essent,
Liv. 2, 5; 1, 28.—Magis minusve, magis aut minus, or magis ac minus; post-Aug. for the usual plus minusve, more or less:4.sed istud magis minusve vitiosum est pro personis dicentium,
Quint. 11, 1, 27; Plin. 17, 24, 37, § 220:minora vero plerumque sunt talia, ut pro persona, tempore, loco, causa magis ac minus vel excusata debeant videri vel reprehendenda,
Quint. 11, 1, 14; Plin. 37, 5, 18, § 67:quaedam tamen et nationibus puto magis aut minus convenire,
Sen. Ep. 40, 11; cf.:quosdam minus aut magis osos veritatem,
id. Suas. 1, 5:aut minus, aut magis,
id. Ep. 82, 14.—With alius... alio, etc.: ceterae philosophorum disciplinae, omnino alia magis alia, sed tamen omnes, one more than another, i. e. in different degrees, Cic. Fin. 3, 3, 11 Madvig. ad loc. (al.:A.alia magis, alia minus, v. Hand, Turs. III. p. 560): mihi videntur omnes quidem illi errasse... sed alius alio magis,
Cic. Fin. 4, 16, 43:sunt omnino omnes fere similes, sed declarant communis notiones, alia magis alia,
id. Tusc. 4, 24, 53:alii aliis magis recusare,
Liv. 29, 15, 11.— Sup.: maxĭmē( maxŭmē), in the highest degree, most of all, most particularly, especially, exceedingly, very, etc.Lit.1.Alone.a.With a verb:b.haec una res in omni libero populo maximeque in pacatis tranquillisque civitatibus praecipue semper floruit,
Cic. de Or. 1, 8, 30:quid commemorem primum aut laudem maxime?
Ter. Eun. 5, 9, 14; 3, 1, 79:nos coluit maxime,
id. Ad. 3, 2, 54:quem convenire maxime cupiebam,
Plaut. Pers. 2, 4, 30; id. As. 3, 3, 133:de te audiebamus ea, quae maxime vellemus,
Cic. Fam. 12, 25, a, 7; cf. id. Att. 13, 1:extra quos (fines) egredi non possim, si maxime velim,
id. Quint. 10, 35:in re publica maxime conservanda sunt jura belli,
most especially, id. Off. 1, 11, 33: huic legioni Caesar propter virtutem confidebat maxime, [p. 1101] Caes. B. G. 1, 40:quem Homero crederet maxime accedere,
came nearest to, Quint. 10, 1, 86; cf.pugnare,
most violently, Plaut. Am. 1, 1, 271; 1, 1, 44:jubere,
most positively, id. Bacch. 4, 9, 80:id enim est profecto, quod constituta religione rem publicam contineat maxime,
Cic. Leg. 2, 27, 69; cf. maxime fin.:ab eo exordiri volui maxime,
id. Off. 1, 2, 4:cernere naturae vim maxime,
id. Tusc. 1, 15, 35.—With an adj.:c.res maxime necessaria,
Cic. Lael. 23, 86:loca maxime frumentaria,
Caes. B. G. 1, 10:loci ad hoc maxime idonei,
Quint. 1, 11, 13:maxime naturali carent amicitia,
Cic. Lael. 21, 80:maxime feri,
Caes. B. G. 2, 4:qui eo tempore maxime plebi acceptus erat,
id. ib. 1, 3:idem ad augendam eloquentiam maxime accommodati erunt,
Quint. 1, 11, 13:elegans maxime auctor,
id. 10, 1, 93:maxime vero commune est quaerere, an sit honesta? etc.,
id. 2, 4, 37:noto enim maxime utar exemplo,
id. 7, 3, 3.—So with supp.:quae maxime liberalissima,
Cic. Att. 12, 38, 3:maxime gravissimam omniumque (rerum),
Liv. 41, 23, 4 MS. (dub.: maxumam gravissimamque, Weissenb.). —With numerals, at most:d.puer ad annos maxime natus octo,
Gell. 17, 8, 4.—With an adv.:2.ut dicatis quam maxime ad veritatem accommodate,
Cic. de Or. 1, 33, 149 (v. infra 2).—Strengthened by unus, unus omnium, omnium, multo, vel, tam, quam, etc. (supply potest):3.qui proelium unus maxime accenderat,
Curt. 5, 2, 5:cum sua modestia unus omnium maxime floreret,
Nep. Milt. 1, 1:quae maxime omnium belli avida,
Liv. 23, 49; 4, 59; cf. Drak. ad Liv. 36, 19, 4:atque ea res multo maxime disjunxit illum ab illa,
Ter. Hec. 1, 2, 85:imperium populi Romani multo maxime miserabile visum est,
Sall. C. 36, 4:illud mihi videtur vel maxime confirmare, etc.,
Cic. N. D. 2, 65, 162:hoc enim uno praestamus vel maxime feris,
id. de Or. 1, 8, 32:quae quidem vel maxime suspicionem movent,
id. Part. Or. 33, 114:quam potes, tam verba confer maxime ad compendium,
as much as possible, Plaut. Mil. 3, 1, 186:ego jubeo quam maxime unam facere nos hanc familiam,
Ter. Ad. 5, 8, 2:ut quam maxime permaneant diuturna corpora,
Cic. Tusc. 1, 45, 108; id. de Or. 1, 34, 154:quo mihi rectius videtur, memoriam nostri quam maxime longam efficere,
Sall. C. 1, 3:ceterum illum juvenem incipere a quam maxime facili ac favorabili causa velim,
Quint. 12, 6, 6.—With the relative qui in the phrases, quam qui maxime and ut qui maxime:4.tam enim sum amicus rei publicae, quam qui maxime,
as any one whatever, Cic. Fam. 5, 2, 6:grata ea res, ut quae maxime senatui umquam fuit,
Liv. 5, 25; 7, 33.—With ut quisque... ita (maxime, potissimum or minime), the more... the more (or less):5.hoc maxime officii est, ut quisque maxime opis indigeat, ita ei potissimum opitulari,
Cic. Off. 1, 15, 49:ut quisque magnitudine animae maxime excellit, ita maxime, etc.,
id. ib. 1, 19, 64; cf., in the contrary order: colendum autem esse ita quemque maxime, ut quisque maxime virtutibus his lenioribus erit ornatus,
id. ib. 1, 15, 47:ut enim quisque maxime ad suum commodum refert, quaecumque agit, ita minime est vir bonus,
id. Leg. 1, 18, 49.—In gradations, to denote the first and most desirable, first of all, in the first place:B.hujus industriam maxime quidem vellem, ut imitarentur ii, quos oportebat: secundo autem loco, ne alterius labori inviderent,
Cic. Phil. 8, 10, 31; cf. id. Caecin. 9, 23:si per eum reductus insidiose redissem, me scilicet maxime sed proxime illum quoque fefellissem,
id. Rab. Post. 12, 33:in quo genere sunt maxime oves, deinde caprae,
Varr. R. R. 2, 9, 1:maxime... dein,
Plin. 9, 16, 23, § 56:sed vitem maxime populus videtur alere, deinde ulmus, post etiam fraxinus,
Col. 5, 6, 4:maxime... deinde... postea... minume,
Plin. 37, 12, 75, § 196:maxime... postea... ultimae,
Col. 6, 3, 6:post Chium maxime laudatur Creticum, mox Aegyptium,
Plin. 18, 7, 17, § 77.—Transf.1.Like potissimum, to give prominence to an idea, especially, particularly, principally:2.quae ratio poetas, maximeque Homerum impulit, ut, etc.,
Cic. N. D. 2, 6, 6; Varr. R. R. 1, 51, 1:scribe aliquid, et maxime, si Pompeius Italia cedit,
Cic. Att. 7, 12, 4: de Cocceio et Libone quae scribis, approbo:maxime quod de judicatu meo,
id. ib. 12, 19, 2; id. Fin. 5, 1, 1:cognoscat etiam rerum gestarum et memoriae veteris ordinem, maxime scilicet nostrae civitatis,
id. Or. 34, 120; id. Att. 13, 1, 2.—So in the connection, cum... tum maxime; tum... tum maxime; ut... tum maxime, but more especially:scio et perspexi saepe: cum antehac, tum hodie maxime,
Plaut. Mil. 4, 8, 56:plena exemplorum est nostra res publica, cum saepe, tum maxime bello Punico secundo,
Cic. Off. 3, 11, 47; id. Att. 11, 6, 1; id. Fl. 38, 94:tum exercitationibus crebris atque magnis, tum scribendo maxime persequatur,
id. de Or. 2, 23, 96:longius autem procedens, ut in ceteris eloquentiae partibus, tum maxime, etc.,
id. Brut. 93, 320.— With nunc, nuper, tum, cum, just, precisely, exactly: Me. Quid? vostrum patri Filii quot eratis? M. Su. Ut nunc maxime memini, duo, just now, Plaut. Men. 5, 9, 58:cum iis, quos nuper maxime liberaverat,
Caes. B. C. 3, 9:ipse tum maxime admoto igne refovebat artus,
Curt. 8, 4, 25; 6, 6, 10; 5, 7, 2; Liv. 27, 4, 2 Drak.:haec cum maxime loqueretur, sex lictores eum circumsistunt valentissimi,
Cic. Verr. 2, 5, 54, § 142; cf. id. ib. 2, 2, 76, § 187;2, 4, 38, § 72: totius autem injustitiae nulla capitalior, quam eorum, qui cum maxime fallunt, id agunt, ut viri boni esse videantur,
id. Off. 1, 13, 41; Liv. 4, 3; 30, 33:tum cum maxime,
at that precise time, at that moment, Liv. 40, 13, 4; 40, 32, 1; 33, 9, 3; 43, 7, 8; so,tunc cum maxime,
Curt. 3, 2, 17:nunc cum maxime,
Cic. Clu. 5, 12; id. Sen. 11, 38; Liv. 29, 17, 7; v. 2. cum.—In colloquial lang., to denote emphatic assent, certainly, by all means, very well, yes; and with immo, to express emphatic dissent, certainly not, by no means: Ar. Jace, pater, talos, ut porro nos jaciamus. De. Maxime, Plaut. As. 5, 2, 54; id. Curc. 2, 3, 36: Th. Nisi quid magis Es occupatus, operam mihi da. Si. Maxime, id. Most. 4, 3, 17; Ter. And. 4, 5, 23: Ca. Numquid peccatum est, Simo? Si. Immo maxime, Plaut. Ps. 1, 5, 80; Ter. Hec. 2, 1, 31:2.scilicet res ipsa aspera est, sed vos non timetis eam. Immo vero maxime,
Sall. C. 52, 28 (v. immo); v. Hand, Turs. III. p. 552-607.Magnus, i, m., a Roman surname, e. g. Cn. Pompeius Magnus; v. Pompeius. -
18 majores
1.magnus, a, um (archaic gen. magnai for magnae:I.magnai reipublicai gratia,
Plaut. Mil. 2, 1, 23), adj.; comp. mājor, us; sup. maxĭmus ( maxŭm-), a, um [root magh-; Sanscr. mahat, maba, great; Gr. megas; cf. meizôn for megiôn; cf. mêchos, majestas; also cf. root mak-; Gr. makros, and perh. makar], great, large.Lit., of physical size or quantity, great, large; of things, vast, extensive, spacious, etc.: nequam et magnus homo, a great, tall fellow, Lucil. ap. Varr. L. L. 7, § 32 Mull.; cf.B.the double meaning: tu, bis denis grandia libris Qui scribis Priami proelia, magnus homo es,
a great man, Mart. 9, 51, 4: magna ossa lacertique Apparent homini, Lucil. ap. Macr. S. 6, 1:magna ossa lacertosque Exuit,
Verg. A. 5, 422: (scarus) magnusque bonusque, Enn. ap. App. Mag. p. 299 (Heduph. v. 9 Vahl.): indu mari magno, id. ap. Macr. 6, 2 (Ann. v. 425 Vahl.); so, in mari magno, id. ap. Fest. p. 356 Mull.; cf. Lucr. 2, 554:magnus fluens Nilus,
Verg. G. 3, 28; Sen. Q. N. 4, 2, 2:magna et pulcra domus,
spacious, Cic. N. D. 2, 6, 17:montes,
Cat. 64. 280; cf. Olympum, Enn. ap. Varr. L. L. 7, § 20 Mull. (Ann. v. 1 Vahl.):templa caelitum,
vast, id. ib. 7, § 6 (Trag. v. 227 Vahl.): magnae quercus, great oaks, lofty oaks, id. ap. Macr. S. 6, 2 (Ann. v. 194 Vahl.):aquae,
great floods, inundations, Liv. 24, 9: saxa maxima, Enn. ap. Cic. Tusc. 1, 16, 37:oppidum maximum,
Caes. B. G. 1, 23.—Esp.1.Of measure, weight, quantity, great, much, abundant, considerable, etc.:2.maximum pondus auri, magnum numerum frumenti, vim mellis maximam exportasse,
Cic. Verr. 2, 2, 72, § 176:magna pecunia mutua,
id. Att. 11, 3, 3:copia pabuli,
Caes. B. G. 1, 16:multitudo peditatus,
id. ib. 4, 34:divitiae,
Nep. Dion. 1, 2:populus,
Verg. A. 1, 148.—Rarely of time, for longus, multus:3.interea magnum sol circumvolvitur annum,
Verg. A. 3, 284:magnum vocans solis (annum) comparatione lunaris,
Macr. S. 2, 11:magno post tempore,
Just. 11, 10, 14; 32, 3, 10.—Of the voice, loud, powerful, strong, mighty:II.magna voce confiteri,
Cic. Caecin. 32, 92: major pars, the majority:tribunorum,
Liv. 9, 46, 7.Trop.A.In gen., great, grand, mighty, noble, lofty, important, of great weight or importance, momentous: cum magnis dis, Enn. ap. Cic. Off. 1, 12, 38 (Ann. v. 207 Vahl.); cf.: Saturnia magna dearum, id. ap. Prisc. p. 1103 P. (Ann. v. 482 Vahl.):B.vir magnus in primis,
Cic. N. D. 1, 43, 120:nemo igitur vir magnus sine aliquo adflatu divino umquam fuit,
id. ib. 2, 66, 167:magnus hoc bello Themistocles fuit, nec minor in pace,
Nep. Them. 6, 1:Cato clarus atque magnus habetur,
Sall. C. 53, 1:amicus,
great, wealthy, Juv. 6, 312: res magnas parvasque Eloqui, Enn. ap. Gell. 12, 4 (Ann. v. 244 Vahl.):virtus,
Caes. B. G. 2, 15:infamia,
Cic. Fam. 1, 1:eloquentia, gravitas, studium, contentio,
id. ib.:multo major alacritas, studiumque pugnandi majus,
Caes. B. G. 1, 46:causa,
great, important, weighty, Cic. Dom. 1, 1:opus et arduum,
id. Or. 10, 33.— Absol. in neutr, sing. and plur.:quamquam id magnum, et arduum est,
something great, Cic. Fam. 6, 7, 6: magna Di curant ( great things, important matters), parva neglegunt, id. N. D. 2, 66, 167:magna loqui,
to say great things, speak boastfully, Tib. 2, 6, 11:magnum est efficere, ut quis intellegat, quid sit illud, etc.,
it is a great, difficult, important thing, Cic. Ac. 1, 2, 7:probitatem vel in eis, quos numquam vidimus, vel, quod majus est, in hoste etiam diligimus,
what is far greater, id. Lael. 9, 29: annus magnus, the great year, at the end of which the sun, moon, and planets were supposed to return to the same relative positions, the Piatonic year or cycle, consisting of 15000 years:quarum (stellarum) ex disparibus motionibus, magnum annum mathematici nominaverunt, etc.,
Cic. N. D. 2, 20, 52; id. Fragm. ap. Tac. Or. 16.— Posit. in comparison: Alexander orbi magnus est, Alex. andro orbis angustus, great in comparison with, i. e. too great for, Sen. Suas. 1, 3.—In partic.1.Of age, with natu, advanced in years, of great age, aged:2.jam magno natu,
Nep. Paus. 5; Liv. 3, 71, 3:homo magnus natu,
id. 10, 38, 6.—Usually in the comp. and sup., with or without natu or annis, older, the elder, the oldest or eldest:qui (Livius) fuit major natu quam Plautus et Naevius,
older than, earlier, Cic. Tusc. 1, 1, 3:audivi ex majoribus natu,
id. Off. 1, 30, 109:hic una e multis, quae maxima natu, Pyrgo,
Verg. A. 5, 644:annos natus major quadraginta,
more than, Cic. Rosc. Am. 14, 39:civis major annis viginti,
Suet. Caes. 42:cum liberis, majoribus quam quindecim annos natis,
Liv. 45, 32.— Absol.: senis nostri frater major, the elder of two, Ter. Phorm. 1, 2, 13:ex duobus filiis major, Caes B. C. 3, 108, 3: Fabii Ambusti filiae duae nuptae, Ser. Sulpicio major minor Licinio Stoloni erat,
Liv. 6, 34:Gelo maximus stirpis,
id. 23, 30:ut nubere vellet mulier viro, major juniori,
App. Mag. 27, p. 291, 28; cf.in gen.: Cyrus major,
Lact. 4, 5, 7:quaerere uter major aetate fuerit, Homerus an Hesiodus, cum minor Hecuba fuerit quam Helena,
Sen. Ep. 88, 5.—In legal lang., major (opp. minor), one who has attained his twenty-fifth year, who is of age:si minor negotiis majoris intervenerit,
Dig. 4, 4, 24.—In plur. subst.: mājō-res, um, m., adults (opp. pueri), Varr. L. L. 9, 10, § 16 Mull.—But usually majores, ancestors, forefathers:Itan tandem hanc majores famam tradiderunt tibi tui, Ut, etc.,
Plaut. Trin. 3, 2, 16:ibi mei sunt majores siti, pater, avos, proavos, abavos,
id. Mil. 2, 4, 20:L. Philippus, vir patre, avo, majoribus suis dignissimus,
Cic. Phil. 3, 10, 25:patres majoresque nostri,
id. Div. in Caecil. 21, 69:more majorum,
id. Att. 1, 1, 1:spes tamen una est, aliquando populum Romanum majorum similem fore,
id. Fam. 12, 22, 2:majores natu,
Nep. Iphicr. 1, 1:maxima virgo,
the eldest of the Vestal virgins, Ov. F. 4, 639: major erus, the old master, the master of the house, the old man (opp.: minor erus, the young master): Le. Ubinam est erus? Li. Major apud forum'st, minor hic est intus, Plaut. As. 2, 2, 63: majores natu, of the Senate:de istis rebus in patria majores natu consulemus,
Liv. 1, 32, 10.—In designating relationship, magnus denotes kindred of the fourth, major of the fifth, and maximus of the sixth degree; so, avunculus magnus, a great-uncle; amita magna, a greataunt; avunculus or amita major; avunculus maximus, amita maxima, etc.; v. h. vv., and cf. Dig. 38, 10, 10.—In specifications of value, in the neutr. absol., magni or magno, high, dear, of great value, at a high price, etc.; cf.: pretii majoris or maximi, higher, highest, very high:3.magni esse,
to be highly esteemed, Cic. Fam. 13, 72, 2:magni aestimare,
id. Tusc. 5, 7, 20:magni existimans interesse ad decus,
to be of great consequence, id. N. D. 1, 4, 7:emere agros poterunt quam volent magno,
id. Agr. 2, 13, 34:magno vendere,
id. Verr. 2, 3, 30, § 71:conducere aliquid nimium magno,
too high, too dear, id. Att. 1, 17, 9:magno illi ea cunctatio stetit,
cost him dear, Liv. 2, 36.— Comp.:ornatus muliebris majoris pretii,
Cic. Inv 1, 31, 51, rarely without pretii:multo majoris alapae mecum veneunt,
dearer, higher, Phaedr. 2, 5, 25.— Sup.: te haec solum semper fecit maxumi, most highly prized, Ter And. 1, 5, 58:senatus auctoritatem sibi maximi videri,
Cic. Att. 1, 14, 2: in majus, too greatly, too highly, greater than it is:extollere aliquid in majus,
more highly than it deserves, Tac. A. 15, 30:celebrare,
id. ib. 13, 8:nuntiare,
id. H. 3, 38:credere,
to believe a thing to be worse than it is, id. ib. 1, 18:accipere,
to take a thing to be greater than it is, id. ib. 3, 8 init.: innotescere, in an exaggerated manner, id. ib 4, 50.—Also with abl., in majus vero ferri, Liv. 21, 32, 7.—Magnum and maximum, adverbially, greatly, loudly (ante- and post-class.):A.magnum clamat,
greatly, with a loud voice, aloud, Plaut. Mil. 3, 2, 10:inclamare,
Gell. 5, 9 fin.:exclamat derepente maximum,
Plaut. Most. 2, 2, 57.—Hence, măgis, adv., only in comp. in this anomalous form (i. e. mag-ius, like pris-cus for [p. 1100] prius-cus, and pris-tinus for prius-tinus); and in sup.: maxĭmē ( maxŭmē).Comp.: magĭs (apocop. form, măgĕ, Plaut. As. 1, 1, 51; 2, 3, 14; id. Mon. 2, 3, 35; id. Poen. 1, 2, 64; 1, 2, 14; id. Trin. 4, 3, 46; id. Truc. 1, 2, 75; 3, 1, 17; 4, 4, 34; Lucr. 4, 81; 756; 5, 1203; Prop. 1, 11, 9; 3 (4), 14, 2; 4 (5), 8, 16; Verg. A. 10, 481; Sol. 22 fin.; but in Enn. ap. Cic. Fam. 7, 13, 2, magis or magi'. Acc. to Serv. Verg. A. 10, 481, Cicero in the Frumentaria wrote: mage condemnatum hominum in judicium adducere non posse), in a higher degree, more completely, more (for the difference between magis, plus, potius, and amplius, v. amplius).—B.In gen.1.With no qualifying words.a.With the addition of the second term of the comparison.(α).With verbs:(β).quae (facinora) istaec aetas fugere magis quam sectari solet,
Plaut. Mil. 3, 1, 28:saliendo sese exercebant magis, quam scorto aut saviis,
id. Bacch. 3, 3, 25; id. Pers. 4, 4, 108; 86:magis honorem tribuere quam salutem accipere,
Caes. B. G. 7, 20, 7:nisi forte magis erit parricida, si qui consularem patrem, quam si quis humilem necarit,
Cic. Mil. 7, 17:magis ut consuetudinem servem, quam quod, etc.,
id. Clu. 32, 89.—Repeated:quam magis exhausto spumaverit ubere mulctra, Laeta magis pressis manabunt flumina mammis, i. e. quo magis,... eo magis,
Verg. G. 3, 309 sq.; cf.:tam magis illa fremens... quam magis effuso crudescunt sanguine pugnae,
id. ib. 7, 787 sq.; v. Hand, Turs. III. p. 566.—Magis est, quod or ut, there is greater reason, there is more cause that, etc.:quamobrem etsi magis est, quod gratuler tibi, quam quod te rogem: tamen etiam rogo, etc.,
Cic. Att. 16, 5, 2:magis est, ut ipse moleste ferat, errasse se, quam ut, etc.,
id. Cael. 6, 14.—With substt., usu. with quam: tu me amoris magis quam honoris servavisti gratia, Poet. ap. Cic. Tusc. 4, 32, 69: bellipotentes sunt magi' quam sapientipotentes, Enn. ap. Cic. Div. 2, 56, 116 (Ann. v. 188 Vahl.):(γ).umbra es amantum magis quam amator,
Plaut. Mil. 3, 1, 31:magis adeo id facilitate quam alia ulla culpa mea contigit,
Cic. de Or. 2, 4, 15:aditus ad consulatum non magis nobilitati quam virtuti pateret,
id. Mur. 8, 17:magis ratione et consilio quam virtute vicisse,
Caes. B. G. 1, 40, 8; cf.:ut magis virtute quam dolo contenderent,
id. ib. 1, 13, 6:se magis consuetudine sua quam merito eorum civitatem conservaturum,
id. ib. 2, 32, 1:timori magis quam religioni consulere,
id. B. C. 1, 67, 3:jus bonumque apud eos non legibus magis quam natura valebat,
Sall. C. 9, 1:non duces magis quam milites callent (obsistere, etc.),
Curt. 3, 2, 14.—And after negatives: non magis quam, as little as:in dicendo irasci, dolere... non sunt figurae, non magis quam suadere,
Quint. 9, 1, 23:Romanos nec magis jam dolo capi quam armis vinci posse,
Liv. 10, 4, 10:pro certo habens non magis Antonio eripi se quam Caesari Brutum posse,
Sen. Suas. 6, 17:non magis Alexandri saevitiam quam Bessi parricidium ferre potuisse,
Curt. 7, 6, 15; cf.:nec magis post proelium quam in proelio caedibus temperatum est,
Liv. 2, 16, 9. —Followed by atque instead of quam (rare):non Apollinis magis verum atque hoc responsum est,
Ter. And. 4, 2, 15.— With the comp. abl. (rare):quid philosophia magis colendum?
Cic. Fin. 3, 22, 76:quanto magis Aliensi die Aliam ipsam reformidaturos?
Liv. 6, 28, 6 Weissenb. ad loc.:quam Juno fertur terris magis omnibus unam... coluisse,
Verg. A. 1, 15 (cf. B. 3. infra):Albanum sive Falernum Te magis appositis delectat,
Hor. S. 2, 8, 17.—With pronn.:(δ).quid habetis, qui mage immortales vos credam esse quam ego siem?
Plaut. Poen. 1, 2, 64:quis homo sit magis meus quam tu es?
id. Mil. 3, 1, 20:quam mage amo quam matrem meam,
id. Truc. 3, 1, 17; cf.:quem ego ecastor mage amo quam me,
id. ib. 4, 4, 34.—With utrum, followed by an:jam scibo, utrum haec me mage amet, an marsupium,
Plaut. Men. 2, 3, 35.—With the abl. instead of quam:nec magis hac infra quicquam est in corpore nostro,
Lucr. 3, 274; Verg. A. 1, 15.—With adjj. and advv., and esp. with those which do not admit the comparative termination (most freq. without adding the second term of the comparison; v. under b. d): numquam potuisti mihi Magis opportunus advenire quam advenis, Plaut. Most. 3, 1, 47:b.neque lac lacti magis est simile, quam ille ego similis est mei,
id. Am. 2, 1, 54:ars magis magna atque uber, quam difficilis et obscura,
Cic. de Or. 1, 42, 190:corpora magna magis quam firma,
Liv. 5, 44, 4:vultu pulchro magis quam venusto,
Suet. Ner. 51.—With the abl., Plaut. As. 3, 3, 114:neque ego hoc homine quemquam vidi magis malum,
id. Ps. 4, 1, 27:ab secundis rebus magis etiam solito incauti,
Liv. 5, 44, 6.—With compp. (adding to their force):ita fustibus sum mollior miser magis quam ullus cinaedus,
Plaut. Aul. 3, 2, 8. —Without the addition of the second term.(α).With verbs: ergo plusque magisque viri nunc gloria claret, Enn. ap. Macr. S. 6, 1 (Ann. v. 315 Vahl.):(β).sapiunt magis,
Plaut. Bacch. 3, 3, 4:magis curae est, magisque afformido, ne, etc.,
id. ib. 4, 10, 3:magis metuant,
id. Mil. 5, 44:tum magis id diceres, Fanni, si, etc.,
Cic. Lael. 7 fin.; cf. id. Rep. 1, 40, 62:cum Pompeius ita contendisset, ut nihil umquam magis,
id. Fam. 1, 9, 20:magis velle, for malle: quod magis vellem evenire,
Ter. Eun. 5, 7, 1; Val. Fl. 3, 270.—With substt.: non ex jure manum consertum sed magi' ferro, Enn. ap. Gell. 20, 10 (Ann. v. 276 Vahl.):(γ).magis aedilis fieri non potuisset,
better, finer, Cic. Planc. 24, 60.—With pronn.:(δ).ecastor neminem hodie mage Amat corde atque animo suo,
Plaut. Truc. 1, 2, 75.—With adjj. and advv. (so most freq.).—With adjj.:2.ut quadam magis necessaria ratione recte sit vivendum,
Cic. Verr. 2, 3, 1, § 2:magis anxius,
Ov. M. 1, 182:hic magis tranquillu'st,
Plaut. Bacch. 5, 2, 55:nihil videtur mundius, nec magis compositum quicquam, nec magis elegans,
Ter. Eun. 5, 4, 12:nemo fuit magis severus nec magis continens,
id. ib. 2, 1, 21:quod est magis verisimile,
Caes. B. G. 3, 13, 6:magis admirabilis oratio,
Quint. 8, 3, 24:magis communia verba,
id. 8, 2, 24 et saep.; rare: magis quam in aliis = praeter ceteros;nescio quo pacto magis quam in aliis suum cuique pulchrum est,
Cic. Tusc. 5, 22, 63.— With advv.:magis aperte,
Ter. Ad. 4, 5, 30:magis impense,
id. ib. 5, 9, 36.—With compp. adding to their force:magis est dulcius,
Plaut. Stich. 5, 4, 22:magis majores nugae,
id. Men. prol. 55:magis modum in majorem,
id. Am. 1, 1, 145:contentiores mage erunt,
id. Poen. 2, 15.—Strengthened.a.By etiam, multo, tanto, eo, hoc, quo, tam, quam; and negatively, nihilo:b.qualis in dicendo Hierocles Alabandeus, magis etiam Menecles, frater ejus, fuit,
Cic. Brut. 95, 325; id. Off. 1, 21, 72:illud ad me, ac multo etiam magis ad vos,
id. de Or. 2, 32, 139:tanto magis Dic, quis est?
Plaut. Bacch. 3, 6, 28:ut quidque magis contemplor, tanto magis placet,
id. Most. 3, 2, 146:vicina cacumina caelo, quam sint magis, tanto magis fument,
Lucr. 6, 460:quanto ille plura miscebat, tanto hic magis in dies convalescebat,
Cic. Mil. 9, 25:sed eo magis cauto est Opus, ne huc exeat, qui, etc.,
Plaut. Most. 4, 2, 22:atque eo magis, si, etc.,
Cic. Verr. 2, 3, 1, § 1:eoque magis quod, etc.,
id. Lael. 2, 7; Caes. B. G. 1, 23; 1, 47; 3, 14;5, 1: immo vero etiam hoc magis, quam illi veteres, quod, etc.,
Cic. Agr. 2, 35, 97:hoc vero magis properare Varro, ut, etc.,
Caes. B. C. 2, 20:quo magis cogito ego cum meo animo,
Plaut. Most. 3, 2, 13; Nep. Thras. 2:magis quam id reputo, tam magis uror,
Plaut. Bacch. 5, 1, 5:tam magis illa fremens... Quam magis, etc.,
Verg. A. 7, 787:quanto mage... tam magis,
Lucr. 4, 81 sq.:quam magis in pectore meo foveo, quas meus filius turbas turbet... magis curae est magisque afformido, ne, etc.,
Plaut. Bacch. 4, 10, 1; 4, 4, 27; id. Men. 1, 1, 19:quam magis te in altum capessis, tam aestus te in portum refert,
id. As. 1, 3, 6:densior hinc suboles Quam magis, etc.,
Verg. G. 3, 309:cum Vercingetorix nihilo magis in aequum locum descenderet,
Caes. B. G. 6, 53.—By reduplication: magis magisque, magis et magis, magis ac magis; and poet. also, magis magis, more and more: ex desiderio magis magisque maceror, Afran. ap. Charis. p. 182 P.:3.cum cotidie magis magisque perditi homines tectis ac templis urbis minarentur,
Cic. Phil. 1, 2, 5; id. Fam. 2, 18, 2; 16, 21, 2; Sall. C. 5, 7; cf. Cic. Fil. Fam. 16, 21, 2:de Graecia cotidie magis et magis cogito,
Cic. Att. 14, 18, 4; 16, 3, 1; id. Brut. 90, 308; Liv. 7, 32, 6; Sall. J. 8, 6:magis deinde ac magis,
Suet. Vit. 10:post hoc magis ac magis,
id. Gram. 3;for which also: magisque ac magis deinceps,
id. Tit. 3; Tac. A. 14, 8; Sen. de Ira, 3, 1, 4; id. Ep. 114, 25; id. Ben. 2, 14, 4; Plin. Ep. 1, 12, 10; 7, 3, 4; 10, 28, 3.— Poet. also:magis atque magis,
Verg. A. 12, 239; Cat. 68, 48:post, vento crescente, magis magis increbescunt,
id. 64, 275; cf. Verg. G. 4, 311.—Pleon.a.With potius (anteclass.):b.magis decorum'st Libertum potius quam patronum onus in via portare,
Plaut. As. 3, 3, 99:mihi magis lubet cum probis potius quam cum improbis vivere,
id. Trin. 2, 1, 38.—With malle: quam cum lego, nihil malo quam has res relinquere;C.his vero auditis multo magis,
Cic. Tusc. 1, 31, 76:finge enim malle eum magis suum consequi quam, etc.,
Dig. 17, 2, 52, § 10. —In partic.: non (neque) magis quam.1.To signify perfect equality between two enunciations, no more... than; just as much... as; or neg., no more... than; just as little... as:2.domus erat non domino magis ornamento quam civitati,
i. e. just as much to the city as to its owner, Cic. Verr. 2, 4, 3, § 5; Planc. ap. Cic. Fam. 10, 4, 2:non Hannibale magis victo a se quam Q. Fabio,
Liv. 22, 27, 2:conficior enim maerore, mea Terentia, nec me meae miseriae magis excruciant quam tuae vestraeque,
Cic. Fam. 13, 3, 1; Liv. 9, 22.— Neg.: qui est enim animus in aliquo morbo... non magis est sanus, quam id corpus, quod in morbo est, i. e. is just as far from being sound as a body, etc., Cic. Tusc. 3, 5, 10:si aliqua in re Verris similis fuero, non magis mihi deerit inimicus quam Verri defuit,
id. Verr. 2, 3, 69, § 162; id. Fam. 5, 12, 3; id. de Or. 2, 8, 31:non nascitur itaque ex malo bonum, non magis quam ficus ex olea,
Sen. Ep. 87, 25;Quint. prooem. § 26: non magis Gaium imperaturum, quam per Baianum sinum equis discursurum,
Suet. Calig. 19. —Ellipt.:nec eo magis lege liberi sunto,
just as little from that as from the rest, Cic. Leg. 3, 4, 11.—For restricting the idea expressed in the clause with non magis, so that not more, according to a common figure of speech, = less; in Engl. not so much... as; less... than:3.deinde credas mihi affirmanti velim, me hoc non pro Lysone magis quam pro omnibus scribere,
Cic. Fam. 13, 24; Planc. ap. Cic. Fam. 10, 17:miserebat non poenae magis homines, quam sceleris, quo poenam meriti essent,
Liv. 2, 5; 1, 28.—Magis minusve, magis aut minus, or magis ac minus; post-Aug. for the usual plus minusve, more or less:4.sed istud magis minusve vitiosum est pro personis dicentium,
Quint. 11, 1, 27; Plin. 17, 24, 37, § 220:minora vero plerumque sunt talia, ut pro persona, tempore, loco, causa magis ac minus vel excusata debeant videri vel reprehendenda,
Quint. 11, 1, 14; Plin. 37, 5, 18, § 67:quaedam tamen et nationibus puto magis aut minus convenire,
Sen. Ep. 40, 11; cf.:quosdam minus aut magis osos veritatem,
id. Suas. 1, 5:aut minus, aut magis,
id. Ep. 82, 14.—With alius... alio, etc.: ceterae philosophorum disciplinae, omnino alia magis alia, sed tamen omnes, one more than another, i. e. in different degrees, Cic. Fin. 3, 3, 11 Madvig. ad loc. (al.:A.alia magis, alia minus, v. Hand, Turs. III. p. 560): mihi videntur omnes quidem illi errasse... sed alius alio magis,
Cic. Fin. 4, 16, 43:sunt omnino omnes fere similes, sed declarant communis notiones, alia magis alia,
id. Tusc. 4, 24, 53:alii aliis magis recusare,
Liv. 29, 15, 11.— Sup.: maxĭmē( maxŭmē), in the highest degree, most of all, most particularly, especially, exceedingly, very, etc.Lit.1.Alone.a.With a verb:b.haec una res in omni libero populo maximeque in pacatis tranquillisque civitatibus praecipue semper floruit,
Cic. de Or. 1, 8, 30:quid commemorem primum aut laudem maxime?
Ter. Eun. 5, 9, 14; 3, 1, 79:nos coluit maxime,
id. Ad. 3, 2, 54:quem convenire maxime cupiebam,
Plaut. Pers. 2, 4, 30; id. As. 3, 3, 133:de te audiebamus ea, quae maxime vellemus,
Cic. Fam. 12, 25, a, 7; cf. id. Att. 13, 1:extra quos (fines) egredi non possim, si maxime velim,
id. Quint. 10, 35:in re publica maxime conservanda sunt jura belli,
most especially, id. Off. 1, 11, 33: huic legioni Caesar propter virtutem confidebat maxime, [p. 1101] Caes. B. G. 1, 40:quem Homero crederet maxime accedere,
came nearest to, Quint. 10, 1, 86; cf.pugnare,
most violently, Plaut. Am. 1, 1, 271; 1, 1, 44:jubere,
most positively, id. Bacch. 4, 9, 80:id enim est profecto, quod constituta religione rem publicam contineat maxime,
Cic. Leg. 2, 27, 69; cf. maxime fin.:ab eo exordiri volui maxime,
id. Off. 1, 2, 4:cernere naturae vim maxime,
id. Tusc. 1, 15, 35.—With an adj.:c.res maxime necessaria,
Cic. Lael. 23, 86:loca maxime frumentaria,
Caes. B. G. 1, 10:loci ad hoc maxime idonei,
Quint. 1, 11, 13:maxime naturali carent amicitia,
Cic. Lael. 21, 80:maxime feri,
Caes. B. G. 2, 4:qui eo tempore maxime plebi acceptus erat,
id. ib. 1, 3:idem ad augendam eloquentiam maxime accommodati erunt,
Quint. 1, 11, 13:elegans maxime auctor,
id. 10, 1, 93:maxime vero commune est quaerere, an sit honesta? etc.,
id. 2, 4, 37:noto enim maxime utar exemplo,
id. 7, 3, 3.—So with supp.:quae maxime liberalissima,
Cic. Att. 12, 38, 3:maxime gravissimam omniumque (rerum),
Liv. 41, 23, 4 MS. (dub.: maxumam gravissimamque, Weissenb.). —With numerals, at most:d.puer ad annos maxime natus octo,
Gell. 17, 8, 4.—With an adv.:2.ut dicatis quam maxime ad veritatem accommodate,
Cic. de Or. 1, 33, 149 (v. infra 2).—Strengthened by unus, unus omnium, omnium, multo, vel, tam, quam, etc. (supply potest):3.qui proelium unus maxime accenderat,
Curt. 5, 2, 5:cum sua modestia unus omnium maxime floreret,
Nep. Milt. 1, 1:quae maxime omnium belli avida,
Liv. 23, 49; 4, 59; cf. Drak. ad Liv. 36, 19, 4:atque ea res multo maxime disjunxit illum ab illa,
Ter. Hec. 1, 2, 85:imperium populi Romani multo maxime miserabile visum est,
Sall. C. 36, 4:illud mihi videtur vel maxime confirmare, etc.,
Cic. N. D. 2, 65, 162:hoc enim uno praestamus vel maxime feris,
id. de Or. 1, 8, 32:quae quidem vel maxime suspicionem movent,
id. Part. Or. 33, 114:quam potes, tam verba confer maxime ad compendium,
as much as possible, Plaut. Mil. 3, 1, 186:ego jubeo quam maxime unam facere nos hanc familiam,
Ter. Ad. 5, 8, 2:ut quam maxime permaneant diuturna corpora,
Cic. Tusc. 1, 45, 108; id. de Or. 1, 34, 154:quo mihi rectius videtur, memoriam nostri quam maxime longam efficere,
Sall. C. 1, 3:ceterum illum juvenem incipere a quam maxime facili ac favorabili causa velim,
Quint. 12, 6, 6.—With the relative qui in the phrases, quam qui maxime and ut qui maxime:4.tam enim sum amicus rei publicae, quam qui maxime,
as any one whatever, Cic. Fam. 5, 2, 6:grata ea res, ut quae maxime senatui umquam fuit,
Liv. 5, 25; 7, 33.—With ut quisque... ita (maxime, potissimum or minime), the more... the more (or less):5.hoc maxime officii est, ut quisque maxime opis indigeat, ita ei potissimum opitulari,
Cic. Off. 1, 15, 49:ut quisque magnitudine animae maxime excellit, ita maxime, etc.,
id. ib. 1, 19, 64; cf., in the contrary order: colendum autem esse ita quemque maxime, ut quisque maxime virtutibus his lenioribus erit ornatus,
id. ib. 1, 15, 47:ut enim quisque maxime ad suum commodum refert, quaecumque agit, ita minime est vir bonus,
id. Leg. 1, 18, 49.—In gradations, to denote the first and most desirable, first of all, in the first place:B.hujus industriam maxime quidem vellem, ut imitarentur ii, quos oportebat: secundo autem loco, ne alterius labori inviderent,
Cic. Phil. 8, 10, 31; cf. id. Caecin. 9, 23:si per eum reductus insidiose redissem, me scilicet maxime sed proxime illum quoque fefellissem,
id. Rab. Post. 12, 33:in quo genere sunt maxime oves, deinde caprae,
Varr. R. R. 2, 9, 1:maxime... dein,
Plin. 9, 16, 23, § 56:sed vitem maxime populus videtur alere, deinde ulmus, post etiam fraxinus,
Col. 5, 6, 4:maxime... deinde... postea... minume,
Plin. 37, 12, 75, § 196:maxime... postea... ultimae,
Col. 6, 3, 6:post Chium maxime laudatur Creticum, mox Aegyptium,
Plin. 18, 7, 17, § 77.—Transf.1.Like potissimum, to give prominence to an idea, especially, particularly, principally:2.quae ratio poetas, maximeque Homerum impulit, ut, etc.,
Cic. N. D. 2, 6, 6; Varr. R. R. 1, 51, 1:scribe aliquid, et maxime, si Pompeius Italia cedit,
Cic. Att. 7, 12, 4: de Cocceio et Libone quae scribis, approbo:maxime quod de judicatu meo,
id. ib. 12, 19, 2; id. Fin. 5, 1, 1:cognoscat etiam rerum gestarum et memoriae veteris ordinem, maxime scilicet nostrae civitatis,
id. Or. 34, 120; id. Att. 13, 1, 2.—So in the connection, cum... tum maxime; tum... tum maxime; ut... tum maxime, but more especially:scio et perspexi saepe: cum antehac, tum hodie maxime,
Plaut. Mil. 4, 8, 56:plena exemplorum est nostra res publica, cum saepe, tum maxime bello Punico secundo,
Cic. Off. 3, 11, 47; id. Att. 11, 6, 1; id. Fl. 38, 94:tum exercitationibus crebris atque magnis, tum scribendo maxime persequatur,
id. de Or. 2, 23, 96:longius autem procedens, ut in ceteris eloquentiae partibus, tum maxime, etc.,
id. Brut. 93, 320.— With nunc, nuper, tum, cum, just, precisely, exactly: Me. Quid? vostrum patri Filii quot eratis? M. Su. Ut nunc maxime memini, duo, just now, Plaut. Men. 5, 9, 58:cum iis, quos nuper maxime liberaverat,
Caes. B. C. 3, 9:ipse tum maxime admoto igne refovebat artus,
Curt. 8, 4, 25; 6, 6, 10; 5, 7, 2; Liv. 27, 4, 2 Drak.:haec cum maxime loqueretur, sex lictores eum circumsistunt valentissimi,
Cic. Verr. 2, 5, 54, § 142; cf. id. ib. 2, 2, 76, § 187;2, 4, 38, § 72: totius autem injustitiae nulla capitalior, quam eorum, qui cum maxime fallunt, id agunt, ut viri boni esse videantur,
id. Off. 1, 13, 41; Liv. 4, 3; 30, 33:tum cum maxime,
at that precise time, at that moment, Liv. 40, 13, 4; 40, 32, 1; 33, 9, 3; 43, 7, 8; so,tunc cum maxime,
Curt. 3, 2, 17:nunc cum maxime,
Cic. Clu. 5, 12; id. Sen. 11, 38; Liv. 29, 17, 7; v. 2. cum.—In colloquial lang., to denote emphatic assent, certainly, by all means, very well, yes; and with immo, to express emphatic dissent, certainly not, by no means: Ar. Jace, pater, talos, ut porro nos jaciamus. De. Maxime, Plaut. As. 5, 2, 54; id. Curc. 2, 3, 36: Th. Nisi quid magis Es occupatus, operam mihi da. Si. Maxime, id. Most. 4, 3, 17; Ter. And. 4, 5, 23: Ca. Numquid peccatum est, Simo? Si. Immo maxime, Plaut. Ps. 1, 5, 80; Ter. Hec. 2, 1, 31:2.scilicet res ipsa aspera est, sed vos non timetis eam. Immo vero maxime,
Sall. C. 52, 28 (v. immo); v. Hand, Turs. III. p. 552-607.Magnus, i, m., a Roman surname, e. g. Cn. Pompeius Magnus; v. Pompeius. -
19 maxume
1.magnus, a, um (archaic gen. magnai for magnae:I.magnai reipublicai gratia,
Plaut. Mil. 2, 1, 23), adj.; comp. mājor, us; sup. maxĭmus ( maxŭm-), a, um [root magh-; Sanscr. mahat, maba, great; Gr. megas; cf. meizôn for megiôn; cf. mêchos, majestas; also cf. root mak-; Gr. makros, and perh. makar], great, large.Lit., of physical size or quantity, great, large; of things, vast, extensive, spacious, etc.: nequam et magnus homo, a great, tall fellow, Lucil. ap. Varr. L. L. 7, § 32 Mull.; cf.B.the double meaning: tu, bis denis grandia libris Qui scribis Priami proelia, magnus homo es,
a great man, Mart. 9, 51, 4: magna ossa lacertique Apparent homini, Lucil. ap. Macr. S. 6, 1:magna ossa lacertosque Exuit,
Verg. A. 5, 422: (scarus) magnusque bonusque, Enn. ap. App. Mag. p. 299 (Heduph. v. 9 Vahl.): indu mari magno, id. ap. Macr. 6, 2 (Ann. v. 425 Vahl.); so, in mari magno, id. ap. Fest. p. 356 Mull.; cf. Lucr. 2, 554:magnus fluens Nilus,
Verg. G. 3, 28; Sen. Q. N. 4, 2, 2:magna et pulcra domus,
spacious, Cic. N. D. 2, 6, 17:montes,
Cat. 64. 280; cf. Olympum, Enn. ap. Varr. L. L. 7, § 20 Mull. (Ann. v. 1 Vahl.):templa caelitum,
vast, id. ib. 7, § 6 (Trag. v. 227 Vahl.): magnae quercus, great oaks, lofty oaks, id. ap. Macr. S. 6, 2 (Ann. v. 194 Vahl.):aquae,
great floods, inundations, Liv. 24, 9: saxa maxima, Enn. ap. Cic. Tusc. 1, 16, 37:oppidum maximum,
Caes. B. G. 1, 23.—Esp.1.Of measure, weight, quantity, great, much, abundant, considerable, etc.:2.maximum pondus auri, magnum numerum frumenti, vim mellis maximam exportasse,
Cic. Verr. 2, 2, 72, § 176:magna pecunia mutua,
id. Att. 11, 3, 3:copia pabuli,
Caes. B. G. 1, 16:multitudo peditatus,
id. ib. 4, 34:divitiae,
Nep. Dion. 1, 2:populus,
Verg. A. 1, 148.—Rarely of time, for longus, multus:3.interea magnum sol circumvolvitur annum,
Verg. A. 3, 284:magnum vocans solis (annum) comparatione lunaris,
Macr. S. 2, 11:magno post tempore,
Just. 11, 10, 14; 32, 3, 10.—Of the voice, loud, powerful, strong, mighty:II.magna voce confiteri,
Cic. Caecin. 32, 92: major pars, the majority:tribunorum,
Liv. 9, 46, 7.Trop.A.In gen., great, grand, mighty, noble, lofty, important, of great weight or importance, momentous: cum magnis dis, Enn. ap. Cic. Off. 1, 12, 38 (Ann. v. 207 Vahl.); cf.: Saturnia magna dearum, id. ap. Prisc. p. 1103 P. (Ann. v. 482 Vahl.):B.vir magnus in primis,
Cic. N. D. 1, 43, 120:nemo igitur vir magnus sine aliquo adflatu divino umquam fuit,
id. ib. 2, 66, 167:magnus hoc bello Themistocles fuit, nec minor in pace,
Nep. Them. 6, 1:Cato clarus atque magnus habetur,
Sall. C. 53, 1:amicus,
great, wealthy, Juv. 6, 312: res magnas parvasque Eloqui, Enn. ap. Gell. 12, 4 (Ann. v. 244 Vahl.):virtus,
Caes. B. G. 2, 15:infamia,
Cic. Fam. 1, 1:eloquentia, gravitas, studium, contentio,
id. ib.:multo major alacritas, studiumque pugnandi majus,
Caes. B. G. 1, 46:causa,
great, important, weighty, Cic. Dom. 1, 1:opus et arduum,
id. Or. 10, 33.— Absol. in neutr, sing. and plur.:quamquam id magnum, et arduum est,
something great, Cic. Fam. 6, 7, 6: magna Di curant ( great things, important matters), parva neglegunt, id. N. D. 2, 66, 167:magna loqui,
to say great things, speak boastfully, Tib. 2, 6, 11:magnum est efficere, ut quis intellegat, quid sit illud, etc.,
it is a great, difficult, important thing, Cic. Ac. 1, 2, 7:probitatem vel in eis, quos numquam vidimus, vel, quod majus est, in hoste etiam diligimus,
what is far greater, id. Lael. 9, 29: annus magnus, the great year, at the end of which the sun, moon, and planets were supposed to return to the same relative positions, the Piatonic year or cycle, consisting of 15000 years:quarum (stellarum) ex disparibus motionibus, magnum annum mathematici nominaverunt, etc.,
Cic. N. D. 2, 20, 52; id. Fragm. ap. Tac. Or. 16.— Posit. in comparison: Alexander orbi magnus est, Alex. andro orbis angustus, great in comparison with, i. e. too great for, Sen. Suas. 1, 3.—In partic.1.Of age, with natu, advanced in years, of great age, aged:2.jam magno natu,
Nep. Paus. 5; Liv. 3, 71, 3:homo magnus natu,
id. 10, 38, 6.—Usually in the comp. and sup., with or without natu or annis, older, the elder, the oldest or eldest:qui (Livius) fuit major natu quam Plautus et Naevius,
older than, earlier, Cic. Tusc. 1, 1, 3:audivi ex majoribus natu,
id. Off. 1, 30, 109:hic una e multis, quae maxima natu, Pyrgo,
Verg. A. 5, 644:annos natus major quadraginta,
more than, Cic. Rosc. Am. 14, 39:civis major annis viginti,
Suet. Caes. 42:cum liberis, majoribus quam quindecim annos natis,
Liv. 45, 32.— Absol.: senis nostri frater major, the elder of two, Ter. Phorm. 1, 2, 13:ex duobus filiis major, Caes B. C. 3, 108, 3: Fabii Ambusti filiae duae nuptae, Ser. Sulpicio major minor Licinio Stoloni erat,
Liv. 6, 34:Gelo maximus stirpis,
id. 23, 30:ut nubere vellet mulier viro, major juniori,
App. Mag. 27, p. 291, 28; cf.in gen.: Cyrus major,
Lact. 4, 5, 7:quaerere uter major aetate fuerit, Homerus an Hesiodus, cum minor Hecuba fuerit quam Helena,
Sen. Ep. 88, 5.—In legal lang., major (opp. minor), one who has attained his twenty-fifth year, who is of age:si minor negotiis majoris intervenerit,
Dig. 4, 4, 24.—In plur. subst.: mājō-res, um, m., adults (opp. pueri), Varr. L. L. 9, 10, § 16 Mull.—But usually majores, ancestors, forefathers:Itan tandem hanc majores famam tradiderunt tibi tui, Ut, etc.,
Plaut. Trin. 3, 2, 16:ibi mei sunt majores siti, pater, avos, proavos, abavos,
id. Mil. 2, 4, 20:L. Philippus, vir patre, avo, majoribus suis dignissimus,
Cic. Phil. 3, 10, 25:patres majoresque nostri,
id. Div. in Caecil. 21, 69:more majorum,
id. Att. 1, 1, 1:spes tamen una est, aliquando populum Romanum majorum similem fore,
id. Fam. 12, 22, 2:majores natu,
Nep. Iphicr. 1, 1:maxima virgo,
the eldest of the Vestal virgins, Ov. F. 4, 639: major erus, the old master, the master of the house, the old man (opp.: minor erus, the young master): Le. Ubinam est erus? Li. Major apud forum'st, minor hic est intus, Plaut. As. 2, 2, 63: majores natu, of the Senate:de istis rebus in patria majores natu consulemus,
Liv. 1, 32, 10.—In designating relationship, magnus denotes kindred of the fourth, major of the fifth, and maximus of the sixth degree; so, avunculus magnus, a great-uncle; amita magna, a greataunt; avunculus or amita major; avunculus maximus, amita maxima, etc.; v. h. vv., and cf. Dig. 38, 10, 10.—In specifications of value, in the neutr. absol., magni or magno, high, dear, of great value, at a high price, etc.; cf.: pretii majoris or maximi, higher, highest, very high:3.magni esse,
to be highly esteemed, Cic. Fam. 13, 72, 2:magni aestimare,
id. Tusc. 5, 7, 20:magni existimans interesse ad decus,
to be of great consequence, id. N. D. 1, 4, 7:emere agros poterunt quam volent magno,
id. Agr. 2, 13, 34:magno vendere,
id. Verr. 2, 3, 30, § 71:conducere aliquid nimium magno,
too high, too dear, id. Att. 1, 17, 9:magno illi ea cunctatio stetit,
cost him dear, Liv. 2, 36.— Comp.:ornatus muliebris majoris pretii,
Cic. Inv 1, 31, 51, rarely without pretii:multo majoris alapae mecum veneunt,
dearer, higher, Phaedr. 2, 5, 25.— Sup.: te haec solum semper fecit maxumi, most highly prized, Ter And. 1, 5, 58:senatus auctoritatem sibi maximi videri,
Cic. Att. 1, 14, 2: in majus, too greatly, too highly, greater than it is:extollere aliquid in majus,
more highly than it deserves, Tac. A. 15, 30:celebrare,
id. ib. 13, 8:nuntiare,
id. H. 3, 38:credere,
to believe a thing to be worse than it is, id. ib. 1, 18:accipere,
to take a thing to be greater than it is, id. ib. 3, 8 init.: innotescere, in an exaggerated manner, id. ib 4, 50.—Also with abl., in majus vero ferri, Liv. 21, 32, 7.—Magnum and maximum, adverbially, greatly, loudly (ante- and post-class.):A.magnum clamat,
greatly, with a loud voice, aloud, Plaut. Mil. 3, 2, 10:inclamare,
Gell. 5, 9 fin.:exclamat derepente maximum,
Plaut. Most. 2, 2, 57.—Hence, măgis, adv., only in comp. in this anomalous form (i. e. mag-ius, like pris-cus for [p. 1100] prius-cus, and pris-tinus for prius-tinus); and in sup.: maxĭmē ( maxŭmē).Comp.: magĭs (apocop. form, măgĕ, Plaut. As. 1, 1, 51; 2, 3, 14; id. Mon. 2, 3, 35; id. Poen. 1, 2, 64; 1, 2, 14; id. Trin. 4, 3, 46; id. Truc. 1, 2, 75; 3, 1, 17; 4, 4, 34; Lucr. 4, 81; 756; 5, 1203; Prop. 1, 11, 9; 3 (4), 14, 2; 4 (5), 8, 16; Verg. A. 10, 481; Sol. 22 fin.; but in Enn. ap. Cic. Fam. 7, 13, 2, magis or magi'. Acc. to Serv. Verg. A. 10, 481, Cicero in the Frumentaria wrote: mage condemnatum hominum in judicium adducere non posse), in a higher degree, more completely, more (for the difference between magis, plus, potius, and amplius, v. amplius).—B.In gen.1.With no qualifying words.a.With the addition of the second term of the comparison.(α).With verbs:(β).quae (facinora) istaec aetas fugere magis quam sectari solet,
Plaut. Mil. 3, 1, 28:saliendo sese exercebant magis, quam scorto aut saviis,
id. Bacch. 3, 3, 25; id. Pers. 4, 4, 108; 86:magis honorem tribuere quam salutem accipere,
Caes. B. G. 7, 20, 7:nisi forte magis erit parricida, si qui consularem patrem, quam si quis humilem necarit,
Cic. Mil. 7, 17:magis ut consuetudinem servem, quam quod, etc.,
id. Clu. 32, 89.—Repeated:quam magis exhausto spumaverit ubere mulctra, Laeta magis pressis manabunt flumina mammis, i. e. quo magis,... eo magis,
Verg. G. 3, 309 sq.; cf.:tam magis illa fremens... quam magis effuso crudescunt sanguine pugnae,
id. ib. 7, 787 sq.; v. Hand, Turs. III. p. 566.—Magis est, quod or ut, there is greater reason, there is more cause that, etc.:quamobrem etsi magis est, quod gratuler tibi, quam quod te rogem: tamen etiam rogo, etc.,
Cic. Att. 16, 5, 2:magis est, ut ipse moleste ferat, errasse se, quam ut, etc.,
id. Cael. 6, 14.—With substt., usu. with quam: tu me amoris magis quam honoris servavisti gratia, Poet. ap. Cic. Tusc. 4, 32, 69: bellipotentes sunt magi' quam sapientipotentes, Enn. ap. Cic. Div. 2, 56, 116 (Ann. v. 188 Vahl.):(γ).umbra es amantum magis quam amator,
Plaut. Mil. 3, 1, 31:magis adeo id facilitate quam alia ulla culpa mea contigit,
Cic. de Or. 2, 4, 15:aditus ad consulatum non magis nobilitati quam virtuti pateret,
id. Mur. 8, 17:magis ratione et consilio quam virtute vicisse,
Caes. B. G. 1, 40, 8; cf.:ut magis virtute quam dolo contenderent,
id. ib. 1, 13, 6:se magis consuetudine sua quam merito eorum civitatem conservaturum,
id. ib. 2, 32, 1:timori magis quam religioni consulere,
id. B. C. 1, 67, 3:jus bonumque apud eos non legibus magis quam natura valebat,
Sall. C. 9, 1:non duces magis quam milites callent (obsistere, etc.),
Curt. 3, 2, 14.—And after negatives: non magis quam, as little as:in dicendo irasci, dolere... non sunt figurae, non magis quam suadere,
Quint. 9, 1, 23:Romanos nec magis jam dolo capi quam armis vinci posse,
Liv. 10, 4, 10:pro certo habens non magis Antonio eripi se quam Caesari Brutum posse,
Sen. Suas. 6, 17:non magis Alexandri saevitiam quam Bessi parricidium ferre potuisse,
Curt. 7, 6, 15; cf.:nec magis post proelium quam in proelio caedibus temperatum est,
Liv. 2, 16, 9. —Followed by atque instead of quam (rare):non Apollinis magis verum atque hoc responsum est,
Ter. And. 4, 2, 15.— With the comp. abl. (rare):quid philosophia magis colendum?
Cic. Fin. 3, 22, 76:quanto magis Aliensi die Aliam ipsam reformidaturos?
Liv. 6, 28, 6 Weissenb. ad loc.:quam Juno fertur terris magis omnibus unam... coluisse,
Verg. A. 1, 15 (cf. B. 3. infra):Albanum sive Falernum Te magis appositis delectat,
Hor. S. 2, 8, 17.—With pronn.:(δ).quid habetis, qui mage immortales vos credam esse quam ego siem?
Plaut. Poen. 1, 2, 64:quis homo sit magis meus quam tu es?
id. Mil. 3, 1, 20:quam mage amo quam matrem meam,
id. Truc. 3, 1, 17; cf.:quem ego ecastor mage amo quam me,
id. ib. 4, 4, 34.—With utrum, followed by an:jam scibo, utrum haec me mage amet, an marsupium,
Plaut. Men. 2, 3, 35.—With the abl. instead of quam:nec magis hac infra quicquam est in corpore nostro,
Lucr. 3, 274; Verg. A. 1, 15.—With adjj. and advv., and esp. with those which do not admit the comparative termination (most freq. without adding the second term of the comparison; v. under b. d): numquam potuisti mihi Magis opportunus advenire quam advenis, Plaut. Most. 3, 1, 47:b.neque lac lacti magis est simile, quam ille ego similis est mei,
id. Am. 2, 1, 54:ars magis magna atque uber, quam difficilis et obscura,
Cic. de Or. 1, 42, 190:corpora magna magis quam firma,
Liv. 5, 44, 4:vultu pulchro magis quam venusto,
Suet. Ner. 51.—With the abl., Plaut. As. 3, 3, 114:neque ego hoc homine quemquam vidi magis malum,
id. Ps. 4, 1, 27:ab secundis rebus magis etiam solito incauti,
Liv. 5, 44, 6.—With compp. (adding to their force):ita fustibus sum mollior miser magis quam ullus cinaedus,
Plaut. Aul. 3, 2, 8. —Without the addition of the second term.(α).With verbs: ergo plusque magisque viri nunc gloria claret, Enn. ap. Macr. S. 6, 1 (Ann. v. 315 Vahl.):(β).sapiunt magis,
Plaut. Bacch. 3, 3, 4:magis curae est, magisque afformido, ne, etc.,
id. ib. 4, 10, 3:magis metuant,
id. Mil. 5, 44:tum magis id diceres, Fanni, si, etc.,
Cic. Lael. 7 fin.; cf. id. Rep. 1, 40, 62:cum Pompeius ita contendisset, ut nihil umquam magis,
id. Fam. 1, 9, 20:magis velle, for malle: quod magis vellem evenire,
Ter. Eun. 5, 7, 1; Val. Fl. 3, 270.—With substt.: non ex jure manum consertum sed magi' ferro, Enn. ap. Gell. 20, 10 (Ann. v. 276 Vahl.):(γ).magis aedilis fieri non potuisset,
better, finer, Cic. Planc. 24, 60.—With pronn.:(δ).ecastor neminem hodie mage Amat corde atque animo suo,
Plaut. Truc. 1, 2, 75.—With adjj. and advv. (so most freq.).—With adjj.:2.ut quadam magis necessaria ratione recte sit vivendum,
Cic. Verr. 2, 3, 1, § 2:magis anxius,
Ov. M. 1, 182:hic magis tranquillu'st,
Plaut. Bacch. 5, 2, 55:nihil videtur mundius, nec magis compositum quicquam, nec magis elegans,
Ter. Eun. 5, 4, 12:nemo fuit magis severus nec magis continens,
id. ib. 2, 1, 21:quod est magis verisimile,
Caes. B. G. 3, 13, 6:magis admirabilis oratio,
Quint. 8, 3, 24:magis communia verba,
id. 8, 2, 24 et saep.; rare: magis quam in aliis = praeter ceteros;nescio quo pacto magis quam in aliis suum cuique pulchrum est,
Cic. Tusc. 5, 22, 63.— With advv.:magis aperte,
Ter. Ad. 4, 5, 30:magis impense,
id. ib. 5, 9, 36.—With compp. adding to their force:magis est dulcius,
Plaut. Stich. 5, 4, 22:magis majores nugae,
id. Men. prol. 55:magis modum in majorem,
id. Am. 1, 1, 145:contentiores mage erunt,
id. Poen. 2, 15.—Strengthened.a.By etiam, multo, tanto, eo, hoc, quo, tam, quam; and negatively, nihilo:b.qualis in dicendo Hierocles Alabandeus, magis etiam Menecles, frater ejus, fuit,
Cic. Brut. 95, 325; id. Off. 1, 21, 72:illud ad me, ac multo etiam magis ad vos,
id. de Or. 2, 32, 139:tanto magis Dic, quis est?
Plaut. Bacch. 3, 6, 28:ut quidque magis contemplor, tanto magis placet,
id. Most. 3, 2, 146:vicina cacumina caelo, quam sint magis, tanto magis fument,
Lucr. 6, 460:quanto ille plura miscebat, tanto hic magis in dies convalescebat,
Cic. Mil. 9, 25:sed eo magis cauto est Opus, ne huc exeat, qui, etc.,
Plaut. Most. 4, 2, 22:atque eo magis, si, etc.,
Cic. Verr. 2, 3, 1, § 1:eoque magis quod, etc.,
id. Lael. 2, 7; Caes. B. G. 1, 23; 1, 47; 3, 14;5, 1: immo vero etiam hoc magis, quam illi veteres, quod, etc.,
Cic. Agr. 2, 35, 97:hoc vero magis properare Varro, ut, etc.,
Caes. B. C. 2, 20:quo magis cogito ego cum meo animo,
Plaut. Most. 3, 2, 13; Nep. Thras. 2:magis quam id reputo, tam magis uror,
Plaut. Bacch. 5, 1, 5:tam magis illa fremens... Quam magis, etc.,
Verg. A. 7, 787:quanto mage... tam magis,
Lucr. 4, 81 sq.:quam magis in pectore meo foveo, quas meus filius turbas turbet... magis curae est magisque afformido, ne, etc.,
Plaut. Bacch. 4, 10, 1; 4, 4, 27; id. Men. 1, 1, 19:quam magis te in altum capessis, tam aestus te in portum refert,
id. As. 1, 3, 6:densior hinc suboles Quam magis, etc.,
Verg. G. 3, 309:cum Vercingetorix nihilo magis in aequum locum descenderet,
Caes. B. G. 6, 53.—By reduplication: magis magisque, magis et magis, magis ac magis; and poet. also, magis magis, more and more: ex desiderio magis magisque maceror, Afran. ap. Charis. p. 182 P.:3.cum cotidie magis magisque perditi homines tectis ac templis urbis minarentur,
Cic. Phil. 1, 2, 5; id. Fam. 2, 18, 2; 16, 21, 2; Sall. C. 5, 7; cf. Cic. Fil. Fam. 16, 21, 2:de Graecia cotidie magis et magis cogito,
Cic. Att. 14, 18, 4; 16, 3, 1; id. Brut. 90, 308; Liv. 7, 32, 6; Sall. J. 8, 6:magis deinde ac magis,
Suet. Vit. 10:post hoc magis ac magis,
id. Gram. 3;for which also: magisque ac magis deinceps,
id. Tit. 3; Tac. A. 14, 8; Sen. de Ira, 3, 1, 4; id. Ep. 114, 25; id. Ben. 2, 14, 4; Plin. Ep. 1, 12, 10; 7, 3, 4; 10, 28, 3.— Poet. also:magis atque magis,
Verg. A. 12, 239; Cat. 68, 48:post, vento crescente, magis magis increbescunt,
id. 64, 275; cf. Verg. G. 4, 311.—Pleon.a.With potius (anteclass.):b.magis decorum'st Libertum potius quam patronum onus in via portare,
Plaut. As. 3, 3, 99:mihi magis lubet cum probis potius quam cum improbis vivere,
id. Trin. 2, 1, 38.—With malle: quam cum lego, nihil malo quam has res relinquere;C.his vero auditis multo magis,
Cic. Tusc. 1, 31, 76:finge enim malle eum magis suum consequi quam, etc.,
Dig. 17, 2, 52, § 10. —In partic.: non (neque) magis quam.1.To signify perfect equality between two enunciations, no more... than; just as much... as; or neg., no more... than; just as little... as:2.domus erat non domino magis ornamento quam civitati,
i. e. just as much to the city as to its owner, Cic. Verr. 2, 4, 3, § 5; Planc. ap. Cic. Fam. 10, 4, 2:non Hannibale magis victo a se quam Q. Fabio,
Liv. 22, 27, 2:conficior enim maerore, mea Terentia, nec me meae miseriae magis excruciant quam tuae vestraeque,
Cic. Fam. 13, 3, 1; Liv. 9, 22.— Neg.: qui est enim animus in aliquo morbo... non magis est sanus, quam id corpus, quod in morbo est, i. e. is just as far from being sound as a body, etc., Cic. Tusc. 3, 5, 10:si aliqua in re Verris similis fuero, non magis mihi deerit inimicus quam Verri defuit,
id. Verr. 2, 3, 69, § 162; id. Fam. 5, 12, 3; id. de Or. 2, 8, 31:non nascitur itaque ex malo bonum, non magis quam ficus ex olea,
Sen. Ep. 87, 25;Quint. prooem. § 26: non magis Gaium imperaturum, quam per Baianum sinum equis discursurum,
Suet. Calig. 19. —Ellipt.:nec eo magis lege liberi sunto,
just as little from that as from the rest, Cic. Leg. 3, 4, 11.—For restricting the idea expressed in the clause with non magis, so that not more, according to a common figure of speech, = less; in Engl. not so much... as; less... than:3.deinde credas mihi affirmanti velim, me hoc non pro Lysone magis quam pro omnibus scribere,
Cic. Fam. 13, 24; Planc. ap. Cic. Fam. 10, 17:miserebat non poenae magis homines, quam sceleris, quo poenam meriti essent,
Liv. 2, 5; 1, 28.—Magis minusve, magis aut minus, or magis ac minus; post-Aug. for the usual plus minusve, more or less:4.sed istud magis minusve vitiosum est pro personis dicentium,
Quint. 11, 1, 27; Plin. 17, 24, 37, § 220:minora vero plerumque sunt talia, ut pro persona, tempore, loco, causa magis ac minus vel excusata debeant videri vel reprehendenda,
Quint. 11, 1, 14; Plin. 37, 5, 18, § 67:quaedam tamen et nationibus puto magis aut minus convenire,
Sen. Ep. 40, 11; cf.:quosdam minus aut magis osos veritatem,
id. Suas. 1, 5:aut minus, aut magis,
id. Ep. 82, 14.—With alius... alio, etc.: ceterae philosophorum disciplinae, omnino alia magis alia, sed tamen omnes, one more than another, i. e. in different degrees, Cic. Fin. 3, 3, 11 Madvig. ad loc. (al.:A.alia magis, alia minus, v. Hand, Turs. III. p. 560): mihi videntur omnes quidem illi errasse... sed alius alio magis,
Cic. Fin. 4, 16, 43:sunt omnino omnes fere similes, sed declarant communis notiones, alia magis alia,
id. Tusc. 4, 24, 53:alii aliis magis recusare,
Liv. 29, 15, 11.— Sup.: maxĭmē( maxŭmē), in the highest degree, most of all, most particularly, especially, exceedingly, very, etc.Lit.1.Alone.a.With a verb:b.haec una res in omni libero populo maximeque in pacatis tranquillisque civitatibus praecipue semper floruit,
Cic. de Or. 1, 8, 30:quid commemorem primum aut laudem maxime?
Ter. Eun. 5, 9, 14; 3, 1, 79:nos coluit maxime,
id. Ad. 3, 2, 54:quem convenire maxime cupiebam,
Plaut. Pers. 2, 4, 30; id. As. 3, 3, 133:de te audiebamus ea, quae maxime vellemus,
Cic. Fam. 12, 25, a, 7; cf. id. Att. 13, 1:extra quos (fines) egredi non possim, si maxime velim,
id. Quint. 10, 35:in re publica maxime conservanda sunt jura belli,
most especially, id. Off. 1, 11, 33: huic legioni Caesar propter virtutem confidebat maxime, [p. 1101] Caes. B. G. 1, 40:quem Homero crederet maxime accedere,
came nearest to, Quint. 10, 1, 86; cf.pugnare,
most violently, Plaut. Am. 1, 1, 271; 1, 1, 44:jubere,
most positively, id. Bacch. 4, 9, 80:id enim est profecto, quod constituta religione rem publicam contineat maxime,
Cic. Leg. 2, 27, 69; cf. maxime fin.:ab eo exordiri volui maxime,
id. Off. 1, 2, 4:cernere naturae vim maxime,
id. Tusc. 1, 15, 35.—With an adj.:c.res maxime necessaria,
Cic. Lael. 23, 86:loca maxime frumentaria,
Caes. B. G. 1, 10:loci ad hoc maxime idonei,
Quint. 1, 11, 13:maxime naturali carent amicitia,
Cic. Lael. 21, 80:maxime feri,
Caes. B. G. 2, 4:qui eo tempore maxime plebi acceptus erat,
id. ib. 1, 3:idem ad augendam eloquentiam maxime accommodati erunt,
Quint. 1, 11, 13:elegans maxime auctor,
id. 10, 1, 93:maxime vero commune est quaerere, an sit honesta? etc.,
id. 2, 4, 37:noto enim maxime utar exemplo,
id. 7, 3, 3.—So with supp.:quae maxime liberalissima,
Cic. Att. 12, 38, 3:maxime gravissimam omniumque (rerum),
Liv. 41, 23, 4 MS. (dub.: maxumam gravissimamque, Weissenb.). —With numerals, at most:d.puer ad annos maxime natus octo,
Gell. 17, 8, 4.—With an adv.:2.ut dicatis quam maxime ad veritatem accommodate,
Cic. de Or. 1, 33, 149 (v. infra 2).—Strengthened by unus, unus omnium, omnium, multo, vel, tam, quam, etc. (supply potest):3.qui proelium unus maxime accenderat,
Curt. 5, 2, 5:cum sua modestia unus omnium maxime floreret,
Nep. Milt. 1, 1:quae maxime omnium belli avida,
Liv. 23, 49; 4, 59; cf. Drak. ad Liv. 36, 19, 4:atque ea res multo maxime disjunxit illum ab illa,
Ter. Hec. 1, 2, 85:imperium populi Romani multo maxime miserabile visum est,
Sall. C. 36, 4:illud mihi videtur vel maxime confirmare, etc.,
Cic. N. D. 2, 65, 162:hoc enim uno praestamus vel maxime feris,
id. de Or. 1, 8, 32:quae quidem vel maxime suspicionem movent,
id. Part. Or. 33, 114:quam potes, tam verba confer maxime ad compendium,
as much as possible, Plaut. Mil. 3, 1, 186:ego jubeo quam maxime unam facere nos hanc familiam,
Ter. Ad. 5, 8, 2:ut quam maxime permaneant diuturna corpora,
Cic. Tusc. 1, 45, 108; id. de Or. 1, 34, 154:quo mihi rectius videtur, memoriam nostri quam maxime longam efficere,
Sall. C. 1, 3:ceterum illum juvenem incipere a quam maxime facili ac favorabili causa velim,
Quint. 12, 6, 6.—With the relative qui in the phrases, quam qui maxime and ut qui maxime:4.tam enim sum amicus rei publicae, quam qui maxime,
as any one whatever, Cic. Fam. 5, 2, 6:grata ea res, ut quae maxime senatui umquam fuit,
Liv. 5, 25; 7, 33.—With ut quisque... ita (maxime, potissimum or minime), the more... the more (or less):5.hoc maxime officii est, ut quisque maxime opis indigeat, ita ei potissimum opitulari,
Cic. Off. 1, 15, 49:ut quisque magnitudine animae maxime excellit, ita maxime, etc.,
id. ib. 1, 19, 64; cf., in the contrary order: colendum autem esse ita quemque maxime, ut quisque maxime virtutibus his lenioribus erit ornatus,
id. ib. 1, 15, 47:ut enim quisque maxime ad suum commodum refert, quaecumque agit, ita minime est vir bonus,
id. Leg. 1, 18, 49.—In gradations, to denote the first and most desirable, first of all, in the first place:B.hujus industriam maxime quidem vellem, ut imitarentur ii, quos oportebat: secundo autem loco, ne alterius labori inviderent,
Cic. Phil. 8, 10, 31; cf. id. Caecin. 9, 23:si per eum reductus insidiose redissem, me scilicet maxime sed proxime illum quoque fefellissem,
id. Rab. Post. 12, 33:in quo genere sunt maxime oves, deinde caprae,
Varr. R. R. 2, 9, 1:maxime... dein,
Plin. 9, 16, 23, § 56:sed vitem maxime populus videtur alere, deinde ulmus, post etiam fraxinus,
Col. 5, 6, 4:maxime... deinde... postea... minume,
Plin. 37, 12, 75, § 196:maxime... postea... ultimae,
Col. 6, 3, 6:post Chium maxime laudatur Creticum, mox Aegyptium,
Plin. 18, 7, 17, § 77.—Transf.1.Like potissimum, to give prominence to an idea, especially, particularly, principally:2.quae ratio poetas, maximeque Homerum impulit, ut, etc.,
Cic. N. D. 2, 6, 6; Varr. R. R. 1, 51, 1:scribe aliquid, et maxime, si Pompeius Italia cedit,
Cic. Att. 7, 12, 4: de Cocceio et Libone quae scribis, approbo:maxime quod de judicatu meo,
id. ib. 12, 19, 2; id. Fin. 5, 1, 1:cognoscat etiam rerum gestarum et memoriae veteris ordinem, maxime scilicet nostrae civitatis,
id. Or. 34, 120; id. Att. 13, 1, 2.—So in the connection, cum... tum maxime; tum... tum maxime; ut... tum maxime, but more especially:scio et perspexi saepe: cum antehac, tum hodie maxime,
Plaut. Mil. 4, 8, 56:plena exemplorum est nostra res publica, cum saepe, tum maxime bello Punico secundo,
Cic. Off. 3, 11, 47; id. Att. 11, 6, 1; id. Fl. 38, 94:tum exercitationibus crebris atque magnis, tum scribendo maxime persequatur,
id. de Or. 2, 23, 96:longius autem procedens, ut in ceteris eloquentiae partibus, tum maxime, etc.,
id. Brut. 93, 320.— With nunc, nuper, tum, cum, just, precisely, exactly: Me. Quid? vostrum patri Filii quot eratis? M. Su. Ut nunc maxime memini, duo, just now, Plaut. Men. 5, 9, 58:cum iis, quos nuper maxime liberaverat,
Caes. B. C. 3, 9:ipse tum maxime admoto igne refovebat artus,
Curt. 8, 4, 25; 6, 6, 10; 5, 7, 2; Liv. 27, 4, 2 Drak.:haec cum maxime loqueretur, sex lictores eum circumsistunt valentissimi,
Cic. Verr. 2, 5, 54, § 142; cf. id. ib. 2, 2, 76, § 187;2, 4, 38, § 72: totius autem injustitiae nulla capitalior, quam eorum, qui cum maxime fallunt, id agunt, ut viri boni esse videantur,
id. Off. 1, 13, 41; Liv. 4, 3; 30, 33:tum cum maxime,
at that precise time, at that moment, Liv. 40, 13, 4; 40, 32, 1; 33, 9, 3; 43, 7, 8; so,tunc cum maxime,
Curt. 3, 2, 17:nunc cum maxime,
Cic. Clu. 5, 12; id. Sen. 11, 38; Liv. 29, 17, 7; v. 2. cum.—In colloquial lang., to denote emphatic assent, certainly, by all means, very well, yes; and with immo, to express emphatic dissent, certainly not, by no means: Ar. Jace, pater, talos, ut porro nos jaciamus. De. Maxime, Plaut. As. 5, 2, 54; id. Curc. 2, 3, 36: Th. Nisi quid magis Es occupatus, operam mihi da. Si. Maxime, id. Most. 4, 3, 17; Ter. And. 4, 5, 23: Ca. Numquid peccatum est, Simo? Si. Immo maxime, Plaut. Ps. 1, 5, 80; Ter. Hec. 2, 1, 31:2.scilicet res ipsa aspera est, sed vos non timetis eam. Immo vero maxime,
Sall. C. 52, 28 (v. immo); v. Hand, Turs. III. p. 552-607.Magnus, i, m., a Roman surname, e. g. Cn. Pompeius Magnus; v. Pompeius. -
20 maxumus
1.magnus, a, um (archaic gen. magnai for magnae:I.magnai reipublicai gratia,
Plaut. Mil. 2, 1, 23), adj.; comp. mājor, us; sup. maxĭmus ( maxŭm-), a, um [root magh-; Sanscr. mahat, maba, great; Gr. megas; cf. meizôn for megiôn; cf. mêchos, majestas; also cf. root mak-; Gr. makros, and perh. makar], great, large.Lit., of physical size or quantity, great, large; of things, vast, extensive, spacious, etc.: nequam et magnus homo, a great, tall fellow, Lucil. ap. Varr. L. L. 7, § 32 Mull.; cf.B.the double meaning: tu, bis denis grandia libris Qui scribis Priami proelia, magnus homo es,
a great man, Mart. 9, 51, 4: magna ossa lacertique Apparent homini, Lucil. ap. Macr. S. 6, 1:magna ossa lacertosque Exuit,
Verg. A. 5, 422: (scarus) magnusque bonusque, Enn. ap. App. Mag. p. 299 (Heduph. v. 9 Vahl.): indu mari magno, id. ap. Macr. 6, 2 (Ann. v. 425 Vahl.); so, in mari magno, id. ap. Fest. p. 356 Mull.; cf. Lucr. 2, 554:magnus fluens Nilus,
Verg. G. 3, 28; Sen. Q. N. 4, 2, 2:magna et pulcra domus,
spacious, Cic. N. D. 2, 6, 17:montes,
Cat. 64. 280; cf. Olympum, Enn. ap. Varr. L. L. 7, § 20 Mull. (Ann. v. 1 Vahl.):templa caelitum,
vast, id. ib. 7, § 6 (Trag. v. 227 Vahl.): magnae quercus, great oaks, lofty oaks, id. ap. Macr. S. 6, 2 (Ann. v. 194 Vahl.):aquae,
great floods, inundations, Liv. 24, 9: saxa maxima, Enn. ap. Cic. Tusc. 1, 16, 37:oppidum maximum,
Caes. B. G. 1, 23.—Esp.1.Of measure, weight, quantity, great, much, abundant, considerable, etc.:2.maximum pondus auri, magnum numerum frumenti, vim mellis maximam exportasse,
Cic. Verr. 2, 2, 72, § 176:magna pecunia mutua,
id. Att. 11, 3, 3:copia pabuli,
Caes. B. G. 1, 16:multitudo peditatus,
id. ib. 4, 34:divitiae,
Nep. Dion. 1, 2:populus,
Verg. A. 1, 148.—Rarely of time, for longus, multus:3.interea magnum sol circumvolvitur annum,
Verg. A. 3, 284:magnum vocans solis (annum) comparatione lunaris,
Macr. S. 2, 11:magno post tempore,
Just. 11, 10, 14; 32, 3, 10.—Of the voice, loud, powerful, strong, mighty:II.magna voce confiteri,
Cic. Caecin. 32, 92: major pars, the majority:tribunorum,
Liv. 9, 46, 7.Trop.A.In gen., great, grand, mighty, noble, lofty, important, of great weight or importance, momentous: cum magnis dis, Enn. ap. Cic. Off. 1, 12, 38 (Ann. v. 207 Vahl.); cf.: Saturnia magna dearum, id. ap. Prisc. p. 1103 P. (Ann. v. 482 Vahl.):B.vir magnus in primis,
Cic. N. D. 1, 43, 120:nemo igitur vir magnus sine aliquo adflatu divino umquam fuit,
id. ib. 2, 66, 167:magnus hoc bello Themistocles fuit, nec minor in pace,
Nep. Them. 6, 1:Cato clarus atque magnus habetur,
Sall. C. 53, 1:amicus,
great, wealthy, Juv. 6, 312: res magnas parvasque Eloqui, Enn. ap. Gell. 12, 4 (Ann. v. 244 Vahl.):virtus,
Caes. B. G. 2, 15:infamia,
Cic. Fam. 1, 1:eloquentia, gravitas, studium, contentio,
id. ib.:multo major alacritas, studiumque pugnandi majus,
Caes. B. G. 1, 46:causa,
great, important, weighty, Cic. Dom. 1, 1:opus et arduum,
id. Or. 10, 33.— Absol. in neutr, sing. and plur.:quamquam id magnum, et arduum est,
something great, Cic. Fam. 6, 7, 6: magna Di curant ( great things, important matters), parva neglegunt, id. N. D. 2, 66, 167:magna loqui,
to say great things, speak boastfully, Tib. 2, 6, 11:magnum est efficere, ut quis intellegat, quid sit illud, etc.,
it is a great, difficult, important thing, Cic. Ac. 1, 2, 7:probitatem vel in eis, quos numquam vidimus, vel, quod majus est, in hoste etiam diligimus,
what is far greater, id. Lael. 9, 29: annus magnus, the great year, at the end of which the sun, moon, and planets were supposed to return to the same relative positions, the Piatonic year or cycle, consisting of 15000 years:quarum (stellarum) ex disparibus motionibus, magnum annum mathematici nominaverunt, etc.,
Cic. N. D. 2, 20, 52; id. Fragm. ap. Tac. Or. 16.— Posit. in comparison: Alexander orbi magnus est, Alex. andro orbis angustus, great in comparison with, i. e. too great for, Sen. Suas. 1, 3.—In partic.1.Of age, with natu, advanced in years, of great age, aged:2.jam magno natu,
Nep. Paus. 5; Liv. 3, 71, 3:homo magnus natu,
id. 10, 38, 6.—Usually in the comp. and sup., with or without natu or annis, older, the elder, the oldest or eldest:qui (Livius) fuit major natu quam Plautus et Naevius,
older than, earlier, Cic. Tusc. 1, 1, 3:audivi ex majoribus natu,
id. Off. 1, 30, 109:hic una e multis, quae maxima natu, Pyrgo,
Verg. A. 5, 644:annos natus major quadraginta,
more than, Cic. Rosc. Am. 14, 39:civis major annis viginti,
Suet. Caes. 42:cum liberis, majoribus quam quindecim annos natis,
Liv. 45, 32.— Absol.: senis nostri frater major, the elder of two, Ter. Phorm. 1, 2, 13:ex duobus filiis major, Caes B. C. 3, 108, 3: Fabii Ambusti filiae duae nuptae, Ser. Sulpicio major minor Licinio Stoloni erat,
Liv. 6, 34:Gelo maximus stirpis,
id. 23, 30:ut nubere vellet mulier viro, major juniori,
App. Mag. 27, p. 291, 28; cf.in gen.: Cyrus major,
Lact. 4, 5, 7:quaerere uter major aetate fuerit, Homerus an Hesiodus, cum minor Hecuba fuerit quam Helena,
Sen. Ep. 88, 5.—In legal lang., major (opp. minor), one who has attained his twenty-fifth year, who is of age:si minor negotiis majoris intervenerit,
Dig. 4, 4, 24.—In plur. subst.: mājō-res, um, m., adults (opp. pueri), Varr. L. L. 9, 10, § 16 Mull.—But usually majores, ancestors, forefathers:Itan tandem hanc majores famam tradiderunt tibi tui, Ut, etc.,
Plaut. Trin. 3, 2, 16:ibi mei sunt majores siti, pater, avos, proavos, abavos,
id. Mil. 2, 4, 20:L. Philippus, vir patre, avo, majoribus suis dignissimus,
Cic. Phil. 3, 10, 25:patres majoresque nostri,
id. Div. in Caecil. 21, 69:more majorum,
id. Att. 1, 1, 1:spes tamen una est, aliquando populum Romanum majorum similem fore,
id. Fam. 12, 22, 2:majores natu,
Nep. Iphicr. 1, 1:maxima virgo,
the eldest of the Vestal virgins, Ov. F. 4, 639: major erus, the old master, the master of the house, the old man (opp.: minor erus, the young master): Le. Ubinam est erus? Li. Major apud forum'st, minor hic est intus, Plaut. As. 2, 2, 63: majores natu, of the Senate:de istis rebus in patria majores natu consulemus,
Liv. 1, 32, 10.—In designating relationship, magnus denotes kindred of the fourth, major of the fifth, and maximus of the sixth degree; so, avunculus magnus, a great-uncle; amita magna, a greataunt; avunculus or amita major; avunculus maximus, amita maxima, etc.; v. h. vv., and cf. Dig. 38, 10, 10.—In specifications of value, in the neutr. absol., magni or magno, high, dear, of great value, at a high price, etc.; cf.: pretii majoris or maximi, higher, highest, very high:3.magni esse,
to be highly esteemed, Cic. Fam. 13, 72, 2:magni aestimare,
id. Tusc. 5, 7, 20:magni existimans interesse ad decus,
to be of great consequence, id. N. D. 1, 4, 7:emere agros poterunt quam volent magno,
id. Agr. 2, 13, 34:magno vendere,
id. Verr. 2, 3, 30, § 71:conducere aliquid nimium magno,
too high, too dear, id. Att. 1, 17, 9:magno illi ea cunctatio stetit,
cost him dear, Liv. 2, 36.— Comp.:ornatus muliebris majoris pretii,
Cic. Inv 1, 31, 51, rarely without pretii:multo majoris alapae mecum veneunt,
dearer, higher, Phaedr. 2, 5, 25.— Sup.: te haec solum semper fecit maxumi, most highly prized, Ter And. 1, 5, 58:senatus auctoritatem sibi maximi videri,
Cic. Att. 1, 14, 2: in majus, too greatly, too highly, greater than it is:extollere aliquid in majus,
more highly than it deserves, Tac. A. 15, 30:celebrare,
id. ib. 13, 8:nuntiare,
id. H. 3, 38:credere,
to believe a thing to be worse than it is, id. ib. 1, 18:accipere,
to take a thing to be greater than it is, id. ib. 3, 8 init.: innotescere, in an exaggerated manner, id. ib 4, 50.—Also with abl., in majus vero ferri, Liv. 21, 32, 7.—Magnum and maximum, adverbially, greatly, loudly (ante- and post-class.):A.magnum clamat,
greatly, with a loud voice, aloud, Plaut. Mil. 3, 2, 10:inclamare,
Gell. 5, 9 fin.:exclamat derepente maximum,
Plaut. Most. 2, 2, 57.—Hence, măgis, adv., only in comp. in this anomalous form (i. e. mag-ius, like pris-cus for [p. 1100] prius-cus, and pris-tinus for prius-tinus); and in sup.: maxĭmē ( maxŭmē).Comp.: magĭs (apocop. form, măgĕ, Plaut. As. 1, 1, 51; 2, 3, 14; id. Mon. 2, 3, 35; id. Poen. 1, 2, 64; 1, 2, 14; id. Trin. 4, 3, 46; id. Truc. 1, 2, 75; 3, 1, 17; 4, 4, 34; Lucr. 4, 81; 756; 5, 1203; Prop. 1, 11, 9; 3 (4), 14, 2; 4 (5), 8, 16; Verg. A. 10, 481; Sol. 22 fin.; but in Enn. ap. Cic. Fam. 7, 13, 2, magis or magi'. Acc. to Serv. Verg. A. 10, 481, Cicero in the Frumentaria wrote: mage condemnatum hominum in judicium adducere non posse), in a higher degree, more completely, more (for the difference between magis, plus, potius, and amplius, v. amplius).—B.In gen.1.With no qualifying words.a.With the addition of the second term of the comparison.(α).With verbs:(β).quae (facinora) istaec aetas fugere magis quam sectari solet,
Plaut. Mil. 3, 1, 28:saliendo sese exercebant magis, quam scorto aut saviis,
id. Bacch. 3, 3, 25; id. Pers. 4, 4, 108; 86:magis honorem tribuere quam salutem accipere,
Caes. B. G. 7, 20, 7:nisi forte magis erit parricida, si qui consularem patrem, quam si quis humilem necarit,
Cic. Mil. 7, 17:magis ut consuetudinem servem, quam quod, etc.,
id. Clu. 32, 89.—Repeated:quam magis exhausto spumaverit ubere mulctra, Laeta magis pressis manabunt flumina mammis, i. e. quo magis,... eo magis,
Verg. G. 3, 309 sq.; cf.:tam magis illa fremens... quam magis effuso crudescunt sanguine pugnae,
id. ib. 7, 787 sq.; v. Hand, Turs. III. p. 566.—Magis est, quod or ut, there is greater reason, there is more cause that, etc.:quamobrem etsi magis est, quod gratuler tibi, quam quod te rogem: tamen etiam rogo, etc.,
Cic. Att. 16, 5, 2:magis est, ut ipse moleste ferat, errasse se, quam ut, etc.,
id. Cael. 6, 14.—With substt., usu. with quam: tu me amoris magis quam honoris servavisti gratia, Poet. ap. Cic. Tusc. 4, 32, 69: bellipotentes sunt magi' quam sapientipotentes, Enn. ap. Cic. Div. 2, 56, 116 (Ann. v. 188 Vahl.):(γ).umbra es amantum magis quam amator,
Plaut. Mil. 3, 1, 31:magis adeo id facilitate quam alia ulla culpa mea contigit,
Cic. de Or. 2, 4, 15:aditus ad consulatum non magis nobilitati quam virtuti pateret,
id. Mur. 8, 17:magis ratione et consilio quam virtute vicisse,
Caes. B. G. 1, 40, 8; cf.:ut magis virtute quam dolo contenderent,
id. ib. 1, 13, 6:se magis consuetudine sua quam merito eorum civitatem conservaturum,
id. ib. 2, 32, 1:timori magis quam religioni consulere,
id. B. C. 1, 67, 3:jus bonumque apud eos non legibus magis quam natura valebat,
Sall. C. 9, 1:non duces magis quam milites callent (obsistere, etc.),
Curt. 3, 2, 14.—And after negatives: non magis quam, as little as:in dicendo irasci, dolere... non sunt figurae, non magis quam suadere,
Quint. 9, 1, 23:Romanos nec magis jam dolo capi quam armis vinci posse,
Liv. 10, 4, 10:pro certo habens non magis Antonio eripi se quam Caesari Brutum posse,
Sen. Suas. 6, 17:non magis Alexandri saevitiam quam Bessi parricidium ferre potuisse,
Curt. 7, 6, 15; cf.:nec magis post proelium quam in proelio caedibus temperatum est,
Liv. 2, 16, 9. —Followed by atque instead of quam (rare):non Apollinis magis verum atque hoc responsum est,
Ter. And. 4, 2, 15.— With the comp. abl. (rare):quid philosophia magis colendum?
Cic. Fin. 3, 22, 76:quanto magis Aliensi die Aliam ipsam reformidaturos?
Liv. 6, 28, 6 Weissenb. ad loc.:quam Juno fertur terris magis omnibus unam... coluisse,
Verg. A. 1, 15 (cf. B. 3. infra):Albanum sive Falernum Te magis appositis delectat,
Hor. S. 2, 8, 17.—With pronn.:(δ).quid habetis, qui mage immortales vos credam esse quam ego siem?
Plaut. Poen. 1, 2, 64:quis homo sit magis meus quam tu es?
id. Mil. 3, 1, 20:quam mage amo quam matrem meam,
id. Truc. 3, 1, 17; cf.:quem ego ecastor mage amo quam me,
id. ib. 4, 4, 34.—With utrum, followed by an:jam scibo, utrum haec me mage amet, an marsupium,
Plaut. Men. 2, 3, 35.—With the abl. instead of quam:nec magis hac infra quicquam est in corpore nostro,
Lucr. 3, 274; Verg. A. 1, 15.—With adjj. and advv., and esp. with those which do not admit the comparative termination (most freq. without adding the second term of the comparison; v. under b. d): numquam potuisti mihi Magis opportunus advenire quam advenis, Plaut. Most. 3, 1, 47:b.neque lac lacti magis est simile, quam ille ego similis est mei,
id. Am. 2, 1, 54:ars magis magna atque uber, quam difficilis et obscura,
Cic. de Or. 1, 42, 190:corpora magna magis quam firma,
Liv. 5, 44, 4:vultu pulchro magis quam venusto,
Suet. Ner. 51.—With the abl., Plaut. As. 3, 3, 114:neque ego hoc homine quemquam vidi magis malum,
id. Ps. 4, 1, 27:ab secundis rebus magis etiam solito incauti,
Liv. 5, 44, 6.—With compp. (adding to their force):ita fustibus sum mollior miser magis quam ullus cinaedus,
Plaut. Aul. 3, 2, 8. —Without the addition of the second term.(α).With verbs: ergo plusque magisque viri nunc gloria claret, Enn. ap. Macr. S. 6, 1 (Ann. v. 315 Vahl.):(β).sapiunt magis,
Plaut. Bacch. 3, 3, 4:magis curae est, magisque afformido, ne, etc.,
id. ib. 4, 10, 3:magis metuant,
id. Mil. 5, 44:tum magis id diceres, Fanni, si, etc.,
Cic. Lael. 7 fin.; cf. id. Rep. 1, 40, 62:cum Pompeius ita contendisset, ut nihil umquam magis,
id. Fam. 1, 9, 20:magis velle, for malle: quod magis vellem evenire,
Ter. Eun. 5, 7, 1; Val. Fl. 3, 270.—With substt.: non ex jure manum consertum sed magi' ferro, Enn. ap. Gell. 20, 10 (Ann. v. 276 Vahl.):(γ).magis aedilis fieri non potuisset,
better, finer, Cic. Planc. 24, 60.—With pronn.:(δ).ecastor neminem hodie mage Amat corde atque animo suo,
Plaut. Truc. 1, 2, 75.—With adjj. and advv. (so most freq.).—With adjj.:2.ut quadam magis necessaria ratione recte sit vivendum,
Cic. Verr. 2, 3, 1, § 2:magis anxius,
Ov. M. 1, 182:hic magis tranquillu'st,
Plaut. Bacch. 5, 2, 55:nihil videtur mundius, nec magis compositum quicquam, nec magis elegans,
Ter. Eun. 5, 4, 12:nemo fuit magis severus nec magis continens,
id. ib. 2, 1, 21:quod est magis verisimile,
Caes. B. G. 3, 13, 6:magis admirabilis oratio,
Quint. 8, 3, 24:magis communia verba,
id. 8, 2, 24 et saep.; rare: magis quam in aliis = praeter ceteros;nescio quo pacto magis quam in aliis suum cuique pulchrum est,
Cic. Tusc. 5, 22, 63.— With advv.:magis aperte,
Ter. Ad. 4, 5, 30:magis impense,
id. ib. 5, 9, 36.—With compp. adding to their force:magis est dulcius,
Plaut. Stich. 5, 4, 22:magis majores nugae,
id. Men. prol. 55:magis modum in majorem,
id. Am. 1, 1, 145:contentiores mage erunt,
id. Poen. 2, 15.—Strengthened.a.By etiam, multo, tanto, eo, hoc, quo, tam, quam; and negatively, nihilo:b.qualis in dicendo Hierocles Alabandeus, magis etiam Menecles, frater ejus, fuit,
Cic. Brut. 95, 325; id. Off. 1, 21, 72:illud ad me, ac multo etiam magis ad vos,
id. de Or. 2, 32, 139:tanto magis Dic, quis est?
Plaut. Bacch. 3, 6, 28:ut quidque magis contemplor, tanto magis placet,
id. Most. 3, 2, 146:vicina cacumina caelo, quam sint magis, tanto magis fument,
Lucr. 6, 460:quanto ille plura miscebat, tanto hic magis in dies convalescebat,
Cic. Mil. 9, 25:sed eo magis cauto est Opus, ne huc exeat, qui, etc.,
Plaut. Most. 4, 2, 22:atque eo magis, si, etc.,
Cic. Verr. 2, 3, 1, § 1:eoque magis quod, etc.,
id. Lael. 2, 7; Caes. B. G. 1, 23; 1, 47; 3, 14;5, 1: immo vero etiam hoc magis, quam illi veteres, quod, etc.,
Cic. Agr. 2, 35, 97:hoc vero magis properare Varro, ut, etc.,
Caes. B. C. 2, 20:quo magis cogito ego cum meo animo,
Plaut. Most. 3, 2, 13; Nep. Thras. 2:magis quam id reputo, tam magis uror,
Plaut. Bacch. 5, 1, 5:tam magis illa fremens... Quam magis, etc.,
Verg. A. 7, 787:quanto mage... tam magis,
Lucr. 4, 81 sq.:quam magis in pectore meo foveo, quas meus filius turbas turbet... magis curae est magisque afformido, ne, etc.,
Plaut. Bacch. 4, 10, 1; 4, 4, 27; id. Men. 1, 1, 19:quam magis te in altum capessis, tam aestus te in portum refert,
id. As. 1, 3, 6:densior hinc suboles Quam magis, etc.,
Verg. G. 3, 309:cum Vercingetorix nihilo magis in aequum locum descenderet,
Caes. B. G. 6, 53.—By reduplication: magis magisque, magis et magis, magis ac magis; and poet. also, magis magis, more and more: ex desiderio magis magisque maceror, Afran. ap. Charis. p. 182 P.:3.cum cotidie magis magisque perditi homines tectis ac templis urbis minarentur,
Cic. Phil. 1, 2, 5; id. Fam. 2, 18, 2; 16, 21, 2; Sall. C. 5, 7; cf. Cic. Fil. Fam. 16, 21, 2:de Graecia cotidie magis et magis cogito,
Cic. Att. 14, 18, 4; 16, 3, 1; id. Brut. 90, 308; Liv. 7, 32, 6; Sall. J. 8, 6:magis deinde ac magis,
Suet. Vit. 10:post hoc magis ac magis,
id. Gram. 3;for which also: magisque ac magis deinceps,
id. Tit. 3; Tac. A. 14, 8; Sen. de Ira, 3, 1, 4; id. Ep. 114, 25; id. Ben. 2, 14, 4; Plin. Ep. 1, 12, 10; 7, 3, 4; 10, 28, 3.— Poet. also:magis atque magis,
Verg. A. 12, 239; Cat. 68, 48:post, vento crescente, magis magis increbescunt,
id. 64, 275; cf. Verg. G. 4, 311.—Pleon.a.With potius (anteclass.):b.magis decorum'st Libertum potius quam patronum onus in via portare,
Plaut. As. 3, 3, 99:mihi magis lubet cum probis potius quam cum improbis vivere,
id. Trin. 2, 1, 38.—With malle: quam cum lego, nihil malo quam has res relinquere;C.his vero auditis multo magis,
Cic. Tusc. 1, 31, 76:finge enim malle eum magis suum consequi quam, etc.,
Dig. 17, 2, 52, § 10. —In partic.: non (neque) magis quam.1.To signify perfect equality between two enunciations, no more... than; just as much... as; or neg., no more... than; just as little... as:2.domus erat non domino magis ornamento quam civitati,
i. e. just as much to the city as to its owner, Cic. Verr. 2, 4, 3, § 5; Planc. ap. Cic. Fam. 10, 4, 2:non Hannibale magis victo a se quam Q. Fabio,
Liv. 22, 27, 2:conficior enim maerore, mea Terentia, nec me meae miseriae magis excruciant quam tuae vestraeque,
Cic. Fam. 13, 3, 1; Liv. 9, 22.— Neg.: qui est enim animus in aliquo morbo... non magis est sanus, quam id corpus, quod in morbo est, i. e. is just as far from being sound as a body, etc., Cic. Tusc. 3, 5, 10:si aliqua in re Verris similis fuero, non magis mihi deerit inimicus quam Verri defuit,
id. Verr. 2, 3, 69, § 162; id. Fam. 5, 12, 3; id. de Or. 2, 8, 31:non nascitur itaque ex malo bonum, non magis quam ficus ex olea,
Sen. Ep. 87, 25;Quint. prooem. § 26: non magis Gaium imperaturum, quam per Baianum sinum equis discursurum,
Suet. Calig. 19. —Ellipt.:nec eo magis lege liberi sunto,
just as little from that as from the rest, Cic. Leg. 3, 4, 11.—For restricting the idea expressed in the clause with non magis, so that not more, according to a common figure of speech, = less; in Engl. not so much... as; less... than:3.deinde credas mihi affirmanti velim, me hoc non pro Lysone magis quam pro omnibus scribere,
Cic. Fam. 13, 24; Planc. ap. Cic. Fam. 10, 17:miserebat non poenae magis homines, quam sceleris, quo poenam meriti essent,
Liv. 2, 5; 1, 28.—Magis minusve, magis aut minus, or magis ac minus; post-Aug. for the usual plus minusve, more or less:4.sed istud magis minusve vitiosum est pro personis dicentium,
Quint. 11, 1, 27; Plin. 17, 24, 37, § 220:minora vero plerumque sunt talia, ut pro persona, tempore, loco, causa magis ac minus vel excusata debeant videri vel reprehendenda,
Quint. 11, 1, 14; Plin. 37, 5, 18, § 67:quaedam tamen et nationibus puto magis aut minus convenire,
Sen. Ep. 40, 11; cf.:quosdam minus aut magis osos veritatem,
id. Suas. 1, 5:aut minus, aut magis,
id. Ep. 82, 14.—With alius... alio, etc.: ceterae philosophorum disciplinae, omnino alia magis alia, sed tamen omnes, one more than another, i. e. in different degrees, Cic. Fin. 3, 3, 11 Madvig. ad loc. (al.:A.alia magis, alia minus, v. Hand, Turs. III. p. 560): mihi videntur omnes quidem illi errasse... sed alius alio magis,
Cic. Fin. 4, 16, 43:sunt omnino omnes fere similes, sed declarant communis notiones, alia magis alia,
id. Tusc. 4, 24, 53:alii aliis magis recusare,
Liv. 29, 15, 11.— Sup.: maxĭmē( maxŭmē), in the highest degree, most of all, most particularly, especially, exceedingly, very, etc.Lit.1.Alone.a.With a verb:b.haec una res in omni libero populo maximeque in pacatis tranquillisque civitatibus praecipue semper floruit,
Cic. de Or. 1, 8, 30:quid commemorem primum aut laudem maxime?
Ter. Eun. 5, 9, 14; 3, 1, 79:nos coluit maxime,
id. Ad. 3, 2, 54:quem convenire maxime cupiebam,
Plaut. Pers. 2, 4, 30; id. As. 3, 3, 133:de te audiebamus ea, quae maxime vellemus,
Cic. Fam. 12, 25, a, 7; cf. id. Att. 13, 1:extra quos (fines) egredi non possim, si maxime velim,
id. Quint. 10, 35:in re publica maxime conservanda sunt jura belli,
most especially, id. Off. 1, 11, 33: huic legioni Caesar propter virtutem confidebat maxime, [p. 1101] Caes. B. G. 1, 40:quem Homero crederet maxime accedere,
came nearest to, Quint. 10, 1, 86; cf.pugnare,
most violently, Plaut. Am. 1, 1, 271; 1, 1, 44:jubere,
most positively, id. Bacch. 4, 9, 80:id enim est profecto, quod constituta religione rem publicam contineat maxime,
Cic. Leg. 2, 27, 69; cf. maxime fin.:ab eo exordiri volui maxime,
id. Off. 1, 2, 4:cernere naturae vim maxime,
id. Tusc. 1, 15, 35.—With an adj.:c.res maxime necessaria,
Cic. Lael. 23, 86:loca maxime frumentaria,
Caes. B. G. 1, 10:loci ad hoc maxime idonei,
Quint. 1, 11, 13:maxime naturali carent amicitia,
Cic. Lael. 21, 80:maxime feri,
Caes. B. G. 2, 4:qui eo tempore maxime plebi acceptus erat,
id. ib. 1, 3:idem ad augendam eloquentiam maxime accommodati erunt,
Quint. 1, 11, 13:elegans maxime auctor,
id. 10, 1, 93:maxime vero commune est quaerere, an sit honesta? etc.,
id. 2, 4, 37:noto enim maxime utar exemplo,
id. 7, 3, 3.—So with supp.:quae maxime liberalissima,
Cic. Att. 12, 38, 3:maxime gravissimam omniumque (rerum),
Liv. 41, 23, 4 MS. (dub.: maxumam gravissimamque, Weissenb.). —With numerals, at most:d.puer ad annos maxime natus octo,
Gell. 17, 8, 4.—With an adv.:2.ut dicatis quam maxime ad veritatem accommodate,
Cic. de Or. 1, 33, 149 (v. infra 2).—Strengthened by unus, unus omnium, omnium, multo, vel, tam, quam, etc. (supply potest):3.qui proelium unus maxime accenderat,
Curt. 5, 2, 5:cum sua modestia unus omnium maxime floreret,
Nep. Milt. 1, 1:quae maxime omnium belli avida,
Liv. 23, 49; 4, 59; cf. Drak. ad Liv. 36, 19, 4:atque ea res multo maxime disjunxit illum ab illa,
Ter. Hec. 1, 2, 85:imperium populi Romani multo maxime miserabile visum est,
Sall. C. 36, 4:illud mihi videtur vel maxime confirmare, etc.,
Cic. N. D. 2, 65, 162:hoc enim uno praestamus vel maxime feris,
id. de Or. 1, 8, 32:quae quidem vel maxime suspicionem movent,
id. Part. Or. 33, 114:quam potes, tam verba confer maxime ad compendium,
as much as possible, Plaut. Mil. 3, 1, 186:ego jubeo quam maxime unam facere nos hanc familiam,
Ter. Ad. 5, 8, 2:ut quam maxime permaneant diuturna corpora,
Cic. Tusc. 1, 45, 108; id. de Or. 1, 34, 154:quo mihi rectius videtur, memoriam nostri quam maxime longam efficere,
Sall. C. 1, 3:ceterum illum juvenem incipere a quam maxime facili ac favorabili causa velim,
Quint. 12, 6, 6.—With the relative qui in the phrases, quam qui maxime and ut qui maxime:4.tam enim sum amicus rei publicae, quam qui maxime,
as any one whatever, Cic. Fam. 5, 2, 6:grata ea res, ut quae maxime senatui umquam fuit,
Liv. 5, 25; 7, 33.—With ut quisque... ita (maxime, potissimum or minime), the more... the more (or less):5.hoc maxime officii est, ut quisque maxime opis indigeat, ita ei potissimum opitulari,
Cic. Off. 1, 15, 49:ut quisque magnitudine animae maxime excellit, ita maxime, etc.,
id. ib. 1, 19, 64; cf., in the contrary order: colendum autem esse ita quemque maxime, ut quisque maxime virtutibus his lenioribus erit ornatus,
id. ib. 1, 15, 47:ut enim quisque maxime ad suum commodum refert, quaecumque agit, ita minime est vir bonus,
id. Leg. 1, 18, 49.—In gradations, to denote the first and most desirable, first of all, in the first place:B.hujus industriam maxime quidem vellem, ut imitarentur ii, quos oportebat: secundo autem loco, ne alterius labori inviderent,
Cic. Phil. 8, 10, 31; cf. id. Caecin. 9, 23:si per eum reductus insidiose redissem, me scilicet maxime sed proxime illum quoque fefellissem,
id. Rab. Post. 12, 33:in quo genere sunt maxime oves, deinde caprae,
Varr. R. R. 2, 9, 1:maxime... dein,
Plin. 9, 16, 23, § 56:sed vitem maxime populus videtur alere, deinde ulmus, post etiam fraxinus,
Col. 5, 6, 4:maxime... deinde... postea... minume,
Plin. 37, 12, 75, § 196:maxime... postea... ultimae,
Col. 6, 3, 6:post Chium maxime laudatur Creticum, mox Aegyptium,
Plin. 18, 7, 17, § 77.—Transf.1.Like potissimum, to give prominence to an idea, especially, particularly, principally:2.quae ratio poetas, maximeque Homerum impulit, ut, etc.,
Cic. N. D. 2, 6, 6; Varr. R. R. 1, 51, 1:scribe aliquid, et maxime, si Pompeius Italia cedit,
Cic. Att. 7, 12, 4: de Cocceio et Libone quae scribis, approbo:maxime quod de judicatu meo,
id. ib. 12, 19, 2; id. Fin. 5, 1, 1:cognoscat etiam rerum gestarum et memoriae veteris ordinem, maxime scilicet nostrae civitatis,
id. Or. 34, 120; id. Att. 13, 1, 2.—So in the connection, cum... tum maxime; tum... tum maxime; ut... tum maxime, but more especially:scio et perspexi saepe: cum antehac, tum hodie maxime,
Plaut. Mil. 4, 8, 56:plena exemplorum est nostra res publica, cum saepe, tum maxime bello Punico secundo,
Cic. Off. 3, 11, 47; id. Att. 11, 6, 1; id. Fl. 38, 94:tum exercitationibus crebris atque magnis, tum scribendo maxime persequatur,
id. de Or. 2, 23, 96:longius autem procedens, ut in ceteris eloquentiae partibus, tum maxime, etc.,
id. Brut. 93, 320.— With nunc, nuper, tum, cum, just, precisely, exactly: Me. Quid? vostrum patri Filii quot eratis? M. Su. Ut nunc maxime memini, duo, just now, Plaut. Men. 5, 9, 58:cum iis, quos nuper maxime liberaverat,
Caes. B. C. 3, 9:ipse tum maxime admoto igne refovebat artus,
Curt. 8, 4, 25; 6, 6, 10; 5, 7, 2; Liv. 27, 4, 2 Drak.:haec cum maxime loqueretur, sex lictores eum circumsistunt valentissimi,
Cic. Verr. 2, 5, 54, § 142; cf. id. ib. 2, 2, 76, § 187;2, 4, 38, § 72: totius autem injustitiae nulla capitalior, quam eorum, qui cum maxime fallunt, id agunt, ut viri boni esse videantur,
id. Off. 1, 13, 41; Liv. 4, 3; 30, 33:tum cum maxime,
at that precise time, at that moment, Liv. 40, 13, 4; 40, 32, 1; 33, 9, 3; 43, 7, 8; so,tunc cum maxime,
Curt. 3, 2, 17:nunc cum maxime,
Cic. Clu. 5, 12; id. Sen. 11, 38; Liv. 29, 17, 7; v. 2. cum.—In colloquial lang., to denote emphatic assent, certainly, by all means, very well, yes; and with immo, to express emphatic dissent, certainly not, by no means: Ar. Jace, pater, talos, ut porro nos jaciamus. De. Maxime, Plaut. As. 5, 2, 54; id. Curc. 2, 3, 36: Th. Nisi quid magis Es occupatus, operam mihi da. Si. Maxime, id. Most. 4, 3, 17; Ter. And. 4, 5, 23: Ca. Numquid peccatum est, Simo? Si. Immo maxime, Plaut. Ps. 1, 5, 80; Ter. Hec. 2, 1, 31:2.scilicet res ipsa aspera est, sed vos non timetis eam. Immo vero maxime,
Sall. C. 52, 28 (v. immo); v. Hand, Turs. III. p. 552-607.Magnus, i, m., a Roman surname, e. g. Cn. Pompeius Magnus; v. Pompeius.
См. также в других словарях:
Seneque le Jeune — Sénèque le Jeune Pour les articles homonymes, voir Sénèque (homonymie). Sénèque Philosophe Occidental Antiquité … Wikipédia en Français
Sénèque le Jeune — Pour les articles homonymes, voir Sénèque (homonymie). Sénèque Philosophe Occidental Antiquité … Wikipédia en Français
Sénèque le jeune — Pour les articles homonymes, voir Sénèque (homonymie). Sénèque Philosophe Occidental Antiquité … Wikipédia en Français
Sénèque le tragique — Sénèque le Jeune Pour les articles homonymes, voir Sénèque (homonymie). Sénèque Philosophe Occidental Antiquité … Wikipédia en Français
Myrops, S. — S. Myrops (13. Juli al. 3. Dec.). Die hl. Myrops (nicht Myrope). – »die Myrrhenspenderin« – hatte diesen Namen, »weil sie die aus den Leibern der hhl. Apostel und Martyrer fließende Feuchtigkeit sammelte und mittelst derselben die Kranken… … Vollständiges Heiligen-Lexikon
ROMA — I. ROMA Latii in Italia urbs, de cuius origine et conditore diversa legimus apud auctores. Receptissima opinio est, a Romulo et Remo fratribus conditam fuisse, unde et nomen acceperit, an. primô septimae Olympiadis, teste Dionysiô Halicarnasseô,… … Hofmann J. Lexicon universale
SOPHISTAE — olim Philosophiae Professores appellabantur, eratque id nomen (quod Soloni primo ab Atheniensibus tributum Isocrares memorat περὶ τῆς ἀντιδοσ.) adeo venerabile apud omnes, ut familiares eorum Beati vulgo appellarentur. Unde et post Solonem nomini … Hofmann J. Lexicon universale
