-
41 tristitia
tristĭtĭa, ae, f. [id.], sadness, mournfulness, sorrow, grief, melancholy, gloominess, dejection (class.; syn. maestitia).I.In gen.A.Of living beings:B.tum ad tristitiam, tum ad laetitiam est contorquendus,
Cic. de Or. 2, 17, 72:ex summā laetitiā atque lasciviā repente omnes tristitia invasit,
Sall. C. 31, 1:in eādem tristitiā permanere,
Caes. B. G. 1, 32: magno metu ac tristitiā sollicitari, Auct. B. Afr. 10: lacrimis ac tristitiā te tradidisti, Luccei. ap. Cic. Fam. 5, 14, 2:tu sapiens finire memento Tristitiam,
Hor. C. 1, 7, 18:tristitiam compescere,
Ov. M. 9, 397:esse aliquam cognatam tristitiae voluptatem,
Sen. Ep. 99, 25:(vino) tristitia et cura hebetatur,
Plin. 23, 1, 22, § 38:tristitiam animi resolvi,
id. 24, 6, 15, § 24:subitā tristitiā implicatis militum animis,
Val. Max. 1, 6, 12:cum tristitiā et maerore in vitā remanere,
id. 2, 6, 14:tristitiam ad ultimam perductus,
Petr. 24.— Trop.:sol recedens quasi tristitiā quādam contrahit terram,
Cic. N. D. 2, 40, 102.—Of things:II.haec tristitia temporum,
this sad state of the times, Cic. Att. 12, 40, 3:caeli,
Plin. 2, 6, 4, § 13:indurata soli,
id. 18, 21, 50, § 184:aspectus,
id. 9, 9, 11, § 34:lenitate verbi rei tristitiam mitigare,
hardness, harshness, Cic. Off. 1, 12, 37.—In partic., of demeanor, moroseness, sourness, gloominess, harshness, sternness, severity, etc. (syn. severitas):an nova tristitiae causa puella tuae?
Prop. 1, 18, 10:simque ego tristitiae causa modusque tuae,
Ov. H. 3, 90:(risus) tristitiam ac severitatem mitigat, relaxat,
Cic. de Or. 2, 58, 236; cf. id. Lael. 18, 66:illorum (philosophorum) tristitiam atque asperitatem fugiens,
id. Fin. 4, 28, 79:quod ille vos tristitiā vultuque deceperit,
id. Prov. Cons. 5, 12;so Quint. Inst. prooem. § 15: non conveniant barbae illi atque tristitiae,
id. ib. 11, 1, 34; Plin. Ep. 1, 10, 7; 8, 21, 1; Suet. Ner. 23; Sil. 8, 612. -
42 utor
ūtor (old form oetor, oesus, etc., from oitor, oisus, Lex. Thor. lin. 11; inf. parag. oetier, Rogat. Tribun. ap. Fest. p. 246 Müll.; Cic. Leg. 3, 4), ūsus ( inf. utier, Plaut. Cas. 2, 3, 4; Ter. Phorm. 4, 2, 13), 3, v. dep. [etym. dub.].I.Prop., to use.A.With abl.1.To make use of, employ: cave... ne tibi hoc scipione malum magnum dem. Paeg. Jam utere eo, Plaut. Pers. 5, 2, 36: Th. Oh Epidicumne ego conspicor? Ep. Certe oculis utere, Plaut. Ep. 1, 1, 4:2.hoc oculo,
id. Mil. 4, 7, 25:sola potest animi per se natura... durare et sensibus uti,
Lucr. 3, 560:de rebus ipsis utere tuo judicio,
Cic. Off. 1, 1, 2:utinam, quem ad modum oratione sum usurus alienā, sic mihi ore uti liceret alieno,
id. Rep. 3, 5, 8:utor neque perantiquis neque inhumanis ac feris testibus,
cite, appeal to, id. ib. 1, 37, 58:neque enim accusatore muto neque teste quisquam utitur eo, qui de accusatoris subsellio surgit,
id. Rosc. Am. 36, 104:num argumentis utendum in re ejus modi?
id. Verr. 2, 4, 6, § 11:mancipium, quo et omnes utimur, et non praebetur a populo,
id. ib. 2, 4, 5, §9: quo interprete non ad linguam Graecam, sed ad furta et flagitia uti solebat,
id. ib. 2, 3, 37, §84: ut postea numquam dextro (oculo) aeque bene usus sit,
Nep. Hann. 4, 3:si licet exemplis in parvo grandibus uti,
Ov. Tr. 1, 3, 25:viribus utendum est, quas fecimus,
Luc. 1, 347.—With ad: ad eam rem usus est tuā mihi operā Sa. Utere, ut vis, Plaut. Pers. 2, 5, 27:earum (navium) materiā atque aere ad reliquas reficiendas utebatur,
Caes. B. G. 4, 31:administris ad ea sacrificia Druidibus,
id. ib. 6, 16:ut eā potestate ad quaestum uteretur,
Cic. Q. Fr. 1, 1, 3, § 11:ad quam rem (deus) motu mentis ac ratione utatur,
id. N. D. 1, 37, 104.—With pro:utuntur aut aere aut taleis ferreis ad certum pondus examinatis pro nummo,
Caes. B. G. 5, 12.—Esp.a.To manage, control, wield:b.bene ut armis, optime ut equis uteretur,
Cic. Deiot. 10, 28:nemo est quin eo ipso (equo), quo consuevit, libentius utatur quam intractato,
id. Lael. 19, 68.—To spend, use:c.velim cum illā videas ut sit qui utamur (sc. pecunia),
Cic. Att. 11, 11, 2:tantis vectigalibus ad liberalitatem utens,
id. Fin. 2, 26, 84:cum horis nostris nos essemus usi,
spent, exhausted, id. Verr. 2, 1, 11, § 30.— Absol.:notum et quaerere et uti,
Hor. Ep. 1, 7, 57.—To wear:d.pellibus aut parvis renonum tegimentis utuntur, magnā corporis parte nudā,
Caes. B. G. 6, 21 fin.:ne insignibus quidem regiis Tullus nisi jussu populi est ausus uti,
Cic. Rep. 2, 17, 31.—To accept, adopt:e.eā condicione, quae a Caesare ferretur, se usuros ostendebant,
Caes. B. G. 4, 11:praeposteris enim utimur consiliis et acta agimus,
Cic. Lael. 22, 85.—To resort to, consult:f.neque Vectium ad se arcessit, quaestorem suum, cujus consilio uteretur,
Cic. Verr. 2, 5, 44, § 114:oraculo,
Tac. A. 2, 54.—Of a form or style of speech, sentiment, etc., to make, adopt, employ:g.sermonibus morologis utier,
Plaut. Ps. 5, 1, 21:si provincia loqui posset, hac voce uteretur,
Cic. Div. in Caecin. 5, 19:hac unā defensione,
id. Verr. 2, 4, 4, § 8:haec oratio, quā me uti res publica coëgit,
id. Rosc. Am. 49, 143:cum hortatione non egeas, non utar eā pluribus verbis,
id. Fam. 11, 5, 3:illa criminatio, quā in me absentem usus est,
id. Agr. 3, 1, 3.—To perform, exercise, practise, etc.:h.crucior, patrem... nunc inprobi viri officio uti,
Plaut. Stich. 1, 1, 14:eādem nos disciplinā utimur,
id. As. 1, 3, 49; cf.:nec vero habere virtutem satis est quasi artem aliquam, nisi utare: etsi ars quidem, cum eā non utare, scientiā ipsā teneri potest,
Cic. Rep. 1, 2, 2:diuturni silentii, quo eram his temporibus usus, finem hodiernus dies attulit,
observed, kept, id. Marcell. 1, 1:eos (senes) ego fortasse nunc imitor et utor aetatis vitio,
id. Fam. 2, 16, 6:ratione utuntur,
exercise moderation, Plaut. Cas. prol. 27:ut anteponantur... ratione utentia rationis expertibus,
Cic. Top. 18, 69:ne tu, leno, postules Te hic fide lenoniā uti: non potis,
Plaut. Rud. 5, 3, 30:viribus uteris per clivos,
Hor. Ep. 1, 13, 10.—With adverb. acc.:ut hoc utimur maxime more moro multum,
Plaut. Men. 4, 2, 1:ita aperte ipsam rem locutus nil circuitione usus es,
Ter. And. 1, 2, 31.—In gen., to use, enjoy, profit by, take advantage of, etc.: otio qui nescit uti plus negoti habet, quam, etc., Enn. ap. Gell. 19, 20, 12 (Trag. Rel. v. 252 Vahl.): sinite... eodem ut jure uti senem Liceat, quo jure sum usus adulescentior, i. e. enjoy, exercise, Ter. Hec. prol. alt. 2:k.commodius esse opinor duplici spe utier,
id. Phorm. 4, 2, 13:serius a terrā provectae naves neque usae nocturnā aurā in redeundo offenderunt,
Caes. B. C. 3, 8:commoda quibus utimur lucemque quā fruimur ab eo nobis dari,
Cic. Rosc. Am. 45, 131:in maximo meo dolore hoc solacio utor, quod, etc.,
id. Fam. 11, 26 init.: usus est hoc cupidine, tamdiu, dum, etc., had the use of, i. e. borrowed, id. Verr. 2, 4, 3, § 6; cf.I. B. 2. infra: utatur suis bonis oportet et fruatur, qui beatus futurus est,
id. N. D. 1, 37, 103:propter nauticarum rerum scientiam plurimisque maritimis rebus fruimur atque utimur,
id. ib. 2, 60, 152:si fortunā permittitis uti,
to try, take advantage of, Verg. A. 9, 240:nostrā utere amicitiā, ut voles,
Ter. Hec. 5, 1, 38; cf.:decet hunc ordinem... bene utier amicitiā,
Plaut. Cist. 1, 1, 24:libertate modice utantur,
Liv. 34, 49, 8:deorum Muneribus sapienter uti,
Hor. C. 4, 9, 48:Ofellam Integris opibus novi non latius usum Quam nunc accisis,
id. S. 2, 2, 113:quia parvo nesciet uti,
id. Ep. 1, 10, 41:temporibus sapienter utens,
taking advantage of, Nep. Epam. 3, 1.—Prov.: foro uti, to make one's market, i. e. accommodate one's prices, actions, etc., to circumstances, take advantage of events:scisti uti foro,
Ter. Phorm. 1, 2, 29.— Absol.:opportunae sunt divitiae ut utare (sc. eis),
Cic. Lael. 6, 22.— With adverb. acc.:ne Silius quidem quicquam utitur (sc. suis hortis),
Cic. Att. 12, 22, 3. —Of passions, traits of character, etc., to indulge, practise, exercise, yield to, etc.:1.inter nos amore utemur semper subrepticio?
Plaut. Curc. 1, 3, 49:alacritate ac studio,
Caes. B. G. 4, 24:severitas, quā tu in iis rebus usus es,
Cic. Q. Fr. 1, 1, 6, § 19:usus est ipse incredibili patientiā,
id. Phil. 1, 4, 9: ego pervicaciam (esse hanc) aio, et eā me uti volo, Att. ap. Non. 433, 1 (Trag. Rel. v. 5 Rib.):dementer amoribus usa,
Ov. M. 4, 259.—With in and acc.:ut suā clementiā ac mansuetudine in eos utatur,
Caes. B. G. 2, 14.—To experience, undergo, receive, enjoy, etc., ne simili utamur fortunā atque usi sumus, Quom, etc., Ter. Phorm. prol. 31:m.hoc honore usi togati solent esse,
Cic. Phil. 8, 11, 32:homines amplissimis usos honoribus,
id. Fl. 19, 45:nobiles amplis honoribus usi,
Sall. J. 25, 4:neminem curuli honore usum praeterierunt,
Liv. 34, 44, 4:primus externorum usus illo honore quem majores Latio quoque negaverint,
Plin. 7, 43, 44, § 136: quoniam semel est odio civiliter usus, Ov. Tr. 3, 8, 41.—To use as food or medicine, to take, drink, etc.:B.lacte mero veteres usi memorantur et herbis,
Ov. F. 4, 369:aquis frigidis,
Cels. 1, 1:antidoto,
Scrib. Comp. 171:medicamento,
id. ib. 228:vino modice,
Cels. 8, 11:ex altero (loco, i. e. ex lacu) ut pecus uti possit (sc. aquā),
Varr. R. R. 1, 11, 2.—With the thing used, etc., as direct obj. (class. only in gerund. constr.; v. infra): nuptias abjeci, amicos utor primoris viros, Turp. ap. Non. p. 497, 15 (Com. Rel. v. 164 Rib.):2.facilitatem vulgariam,
Nov. ib. 481, 21 (Com. Rel. v. 98 ib.):res pulchras, quas uti solet,
id. ib. 500, 16 (Com. Rel. v. 69 ib.):ita uti eum oportet libertatem,
Titin. ib. 481, 19 (Com. Rel. v. 98 ib.):cetera quae volumus uti Graecā mercamur fide,
Plaut. As. 1, 3, 47:dic mihi, an boni quid usquam'st, quod quisquam uti possiet,
id. Merc. 1, 2, 37:diutine uti bene licet partum bene,
id. Rud. 4, 7, 15:profecto uteris ut voles operam meam,
id. Poen. 5, 2, 128:mea, quae praeter spem evenere, utantur sine,
Ter. Ad. 5, 3, 29:BALINEVM... QVOD VSI FVERANT AMPLIVS ANNIS XXXX.,
Inscr. Orell. 202: si quid est, quod utar, utor: si non est, egeo, Cato ap. Gell. 13, 23, 1:oleam albam, quam voles uti, condito,
id. R. R. 118:quam rem etiam nomine eodem medici utuntur,
Varr. R. R. 3, 16, 23:ferrum,
Aur. Vict. Caes. 17, 4.—Hence, esp. gerund. in phrases dare utendum, to lend; recipere or rogare or petere utendum, to borrow, etc. (class.;II.freq. in Plaut.): quod datum utendum'st,
Plaut. Trin. 5, 2, 7:quae utenda vasa semper vicini rogant,
id. Aul. 1, 2, 18; 2, 4, 32; 2, 9, 4; id. Pers. 1, 3, 47 sq.; id. Mil. 2, 3, 76; id. Rud. 3, 1, 10: auris tibi contra utendas dabo, Enn. ap. Non. 506, 1 (Trag. Rel. v. 364 Vahl.); Ter. Heaut. 1, 1, 81:quae bona is Heraclio omnia utenda ac possidenda tradiderat,
Cic. Verr. 2, 2, 18, § 46:te, quod utendum acceperis, reddidisse,
id. Tusc. 3, 17, 36:multa rogant utenda dari, data reddere nolunt,
Ov. A. A. 1, 433.—Transf. (through the intermediate idea of having and using).A.Pregn., to enjoy the friendship of any one; to be familiar or intimate with, to associate with a person.a.With abl:b.his Fabriciis semper est usus Oppianicus familiarissime,
Cic. Clu. 16, 46:quā (Caeciliā) pater usus erat plurimum,
id. Rosc. Am. 11, 27:Trebonio multos annos utor valde familiariter,
id. Fam. 1, 3, 1:Lucceius qui multum utitur Bruto,
id. Att. 16, 5, 3:utere Pompeio Grospho,
Hor. Ep. 1, 12, 22:quo pacto deceat majoribus uti,
id. ib. 1, 17, 2:si sciret regibus uti,
ib. ib. 14:ita me verebatur ut me formatore morum, me quasi magistro uteretur,
Plin. Ep. 8, 23, 2.—With acc.:B.vilica vicinas aliasque mulieres quam minimum utatur,
Cato, R. R. 143, 1.—To be in possession of a thing, esp. to have, hold, or find a thing in some particular mode or character; with abl.:mihi si unquam filius erit, ne ille facili me utetur patre,
he shall find an indulgent father in me, Ter. Heaut. 2, 1, 5; cf.:patre usus est diligente et diti,
Nep. Att. 1, 2:bonis justisque regibus,
Cic. Rep. 1, 33, 50:quae (sc. libertas) non in eo est, ut justo utamur domino, sed ut nullo,
id. ib. 2, 23, 43; cf. id. Fin. 1, 1, 2:hic vide quam me sis usurus aequo,
id. Verr. 2, 5, 59, § 154:ut is illis benignis usus est ad commodandum,
id. ib. 2, 4, 3, §6: ne bestiis quoque immanioribus uteremur,
id. Rosc. Am. 26, 71:me Capitolinus convictore usus amicoque A puero est,
Hor. S. 1, 4, 95:uteris monitoribus isdem,
id. Ep. 2, 2, 154:valetudine non bonā,
Caes. B. C. 3, 49:quo (sc. Philoctete) successore sagittae Herculis utuntur,
Ov. M. 13, 52.— Absol.:nam pol placidum te et clementem eo usque modo ut volui usus sum in alto (= placidum te esse ut volui, sic te usus sum),
Plaut. Trin. 4, 1, 8.—Hence, P. a.: ūtens, ntis, m., possessing, that possesses:utentior sane sit,
i. e. a larger possessor, richer, Cic. Off. 2, 20, 71.
См. также в других словарях:
severitas — index austerity, rigor, severity, solemnity Burton s Legal Thesaurus. William C. Burton. 2006 … Law dictionary
severità — {{hw}}{{severità}}{{/hw}}s. f. Caratteristica di severo; SIN. Austerità, rigorosità; CONTR. Indulgenza … Enciclopedia di italiano
sévérité — [ severite ] n. f. • fin XIIe; lat. severitas 1 ♦ Caractère ou comportement d une personne sévère. ⇒ dureté, rigueur. Élever un enfant avec sévérité. « Il se juge lui même avec une âpre et douloureuse sévérité » (Duhamel). ♢ Caractère sévère,… … Encyclopédie Universelle
severitate — SEVERITÁTE s.f. Însuşirea de a fi sever (1); asprime, străşnicie; comportarea unei persoane severe; exigenţă, austeritate, rigiditate. – Din fr. sévérité, lat. severitas, atis. Trimis de claudia, 13.09.2007. Sursa: DEX 98 SEVERITÁTE s. 1. v.… … Dicționar Român
Disciplina — In Roman mythology, Disciplina was a minor deity and the personification of discipline.[1] The word disciplina itself, a Latin noun, is multi faceted in meaning; it refers to education and training, self control and determination, knowledge in a… … Wikipedia
De Catilinae coniuratione — Saltar a navegación, búsqueda Frontispicio de una miniatura del Bellum Catilinae de Bartolomeo San Vito por Bernardo Bembo, 1471 84; conservado en la Biblioteca Vaticana. De Catilinae coniuratione (o conjuratione, en español … Wikipedia Español
Severities — Severity Se*ver i*ty, n.; pl. {Severities}. [L. severitas: cf. F. s[ e]v[ e]rit[ e].] The quality or state of being severe. Specifically: [1913 Webster] (a) Gravity or austerity; extreme strictness; rigor; harshness; as, the severity of a… … The Collaborative International Dictionary of English
Severity — Se*ver i*ty, n.; pl. {Severities}. [L. severitas: cf. F. s[ e]v[ e]rit[ e].] The quality or state of being severe. Specifically: [1913 Webster] (a) Gravity or austerity; extreme strictness; rigor; harshness; as, the severity of a reprimand or a… … The Collaborative International Dictionary of English
Virtue — (Latin virtus ; Greek Polytonic|ἀρετή) is moral excellence. Personal virtues are characteristics valued as promoting individual and collective well being, and thus good by definition. The opposite of virtue is vice.Etymologically the word virtue… … Wikipedia
Michael Servetus — Not to be confused with Servatius (disambiguation). Michael Servetus Era Renaissance Born 29 September 1511(1511 09 29) … Wikipedia
БЕНЕДИКТ НУРСИЙСКИЙ — СВ. (ок. 480 547?), родоначальник западного монашества. Родился в Нурсии, городке в Сабинских горах в Умбрии, Италия, ок. 480; умер в Монте Кассино ок. 547. Два главных источника сведений о жизни и служении св. Бенедикта вторая книга… … Энциклопедия Кольера