-
1 serva
serva ae [servus], a female slave, hand-woman, maid: servā natus, L.: Serva Briseis, H.* * * -
2 serva
serva, ae, f., s. servus.
-
3 serva
serva, ae, f., s. servus. -
4 serva
serva, ae, v. servus. -
5 serva
ae f. [ servus II \]рабыня, невольница Pl, H, L etc. -
6 serva
, ae fрабыня -
7 Serva me, servabo te
• Save me and I will save you. (Petronius Arbiter) -
8 Cercomacra serva
—1. LAT Cercomacra serva ( Sclater)2. RUS чёрная кустарниковая муравьянка f3. ENG black antbird4. DEU Mohrenameisenfänger m5. FRA grisin m noirVOCABULARIUM NOMINUM ANIMALIUM QUINQUELINGUE — AVES > Cercomacra serva
-
9 Selandria serva
VOCABULARIUM NOMINUM ANIMALIUM QUINQUELINGUE > Selandria serva
-
10 Pactum serva
-
11 Cercomacra serva
ENG black antbird -
12 servos
1.servus, a, um, adj. [referred by the ancients to servo:I.servi ex eo appellati sunt, quod imperatores servos vendere, ac per hoc servare, nec occidere solent,
Just. Inst. 1, 3, 3; but prob. from root svar-; Lith. svaras, a weight; cf. Gr. herma; O. H. Germ. swari, burdensome; Germ. schwer, heavy; cf. also serius], slavish, servile, subject.In gen.A.With homo (= 2. servus;B.mostly ante-class.): non decet superbum esse hominem servom,
Plaut. As. 2, 4, 64; id. Mil. 2, 6, 80; id. Stich. 1, 2, 1; 5, 4, 10; id. Ep. 1, 1, 58; 3, 1, 7; Ter. Phorm. 2, 1, 62.—With other subjects (not freq. till after the Aug. per.):II.octo milia liberorum servorumque capitum sunt capta,
Liv. 29, 29:corpori, quod servum fortuna erat, vim fecit,
id. 38, 24:Graeciae urbes servae et vectigales (opp. liberae),
id. 34, 58:civitas,
id. 25, 31:Lacedaemon,
id. 34, 41:serva manus,
Ov. F. 6, 558:o imitatores, servum pecus!
Hor. Ep. 1, 19, 19:serva aqua, i. e. servorum,
Ov. Am. 1, 6, 26; cf. Petr. 71:servam operam, linguam liberam herus me jussit habere,
Plaut. Pers. 2, 4, 9:omnia non serva et maxime regna hostilia ducunt (Romani),
Sall. H. 4, 61, 17 Dietsch:reges serva omnia et subjecta imperio suo esse velint,
Liv. 37, 54; 42, 46: statu libera quicquid peperit, hoc servum heredis est, Dig. 40, 7, 16.—Jurid. t. t., of buildings, lands, etc., liable to certain burdens, subject to a servitude:2.libera (praedia) meliore jure sunt quam serva,
Cic. Agr. 3, 2, 9:fundus,
Dig. 8, 6, 6:aedes,
ib. 8, 2, 35:area,
ib. 8, 2, 34 al.; cf. servio, II. B., and servitus, II B.—Hence,servus ( - ŏs), i, m., and serva, ae, f., a slave, servant, serf, serving-man; a female slave, maid-servant.A.Masc. (syn.: famulus, mancipium), Enn. ap. Non. 471, 19 (Com. v. 5 Vahl.); Cato ap. Gell. 10, 3, 17: servi, ancillae, id. ap. Fest. s. v. prohibere, p. 234 Müll.; cf.:2.Ulixes domi etiam contumelias servorum ancillarumque pertulit,
Cic. Off. 1, 31, 113:servus armiger,
Plaut. Cas. 2, 3, 39:dotalis,
id. As. 1, 1, 72:frugi,
id. Aul. 4, 1, 1:graphicus et quantivis pretii,
id. Ep. 3, 3, 29:nequam et malus,
id. Poen. 5, 2, 70:scelestus, infidelis,
id. Trin. 2, 4, 126:peculiosus,
id. Rud. 1, 2, 24:peculiaris,
id. Capt. prol. 20:fallax,
Ov. Am. 1, 15, 17:servus a pedibus,
Cic. Att. 8, 5, 1:a manu,
Suet. Caes. 74:aliquem servum sibi habere ad manum,
Cic. de Or. 3, 60, 225: publici, public slaves, S. C. ap. Front. Aquaed. 100; Varr. ap. Gell. 13, 13, 4; Cic. Phil. 8, 8, 24; Liv. 9, 29 fin. et saep.; cf. Dig. 1, 5, 5.—Prov.: quot servi, tot hostes, Sinn. Capito ap. Fest. s. v. quot, p. 261 Müll.; cf. Sen. Ep. 47, 3; Macr. S. 1, 11 med. —Esp.: poenae servus, a slave of punishment, i. e. condemned to servile labor, Just. Inst. 1, 12, 3; Dig. 48, 19, 17.—Trop.:B.vidit enim eos, qui se judiciorum dominos dici volebant, harum cupiditatum esse servos,
Cic. Verr. 2, 1, 22, § 58:neque tam servi illi dominorum, quam tu libidinum,
id. ib. 2, 4, 50, §112: omnium libidinum servi,
Plin. Ep. 8, 22, 1:adulescens libertorum suorum libertus servorumque servus,
Vell. 2, 73, 1:servus potestatis,
Cic. Cael. 32, 79; cf.also the doubtful reading: legum omnes servi sumus ut liberi esse possimus,
id. Clu. 53, 146 (where B. and K. have omnes servimus).—Fem. (mostly anteclass. for ancilla):servae sint istae an liberae,
Plaut. Rud. 4, 4, 62:ego serva sum,
id. Cist. 4, 2, 99; id. Pers. 4, 4, 63; id. Poen. 5, 4, 31:serva nata,
id. Rud. 1, 3, 37:servum servaque natum regnum occupasse,
Liv. 1, 47 fin.:serva Briseis,
Hor. C. 2, 4, 3 et saep. -
13 servus
1.servus, a, um, adj. [referred by the ancients to servo:I.servi ex eo appellati sunt, quod imperatores servos vendere, ac per hoc servare, nec occidere solent,
Just. Inst. 1, 3, 3; but prob. from root svar-; Lith. svaras, a weight; cf. Gr. herma; O. H. Germ. swari, burdensome; Germ. schwer, heavy; cf. also serius], slavish, servile, subject.In gen.A.With homo (= 2. servus;B.mostly ante-class.): non decet superbum esse hominem servom,
Plaut. As. 2, 4, 64; id. Mil. 2, 6, 80; id. Stich. 1, 2, 1; 5, 4, 10; id. Ep. 1, 1, 58; 3, 1, 7; Ter. Phorm. 2, 1, 62.—With other subjects (not freq. till after the Aug. per.):II.octo milia liberorum servorumque capitum sunt capta,
Liv. 29, 29:corpori, quod servum fortuna erat, vim fecit,
id. 38, 24:Graeciae urbes servae et vectigales (opp. liberae),
id. 34, 58:civitas,
id. 25, 31:Lacedaemon,
id. 34, 41:serva manus,
Ov. F. 6, 558:o imitatores, servum pecus!
Hor. Ep. 1, 19, 19:serva aqua, i. e. servorum,
Ov. Am. 1, 6, 26; cf. Petr. 71:servam operam, linguam liberam herus me jussit habere,
Plaut. Pers. 2, 4, 9:omnia non serva et maxime regna hostilia ducunt (Romani),
Sall. H. 4, 61, 17 Dietsch:reges serva omnia et subjecta imperio suo esse velint,
Liv. 37, 54; 42, 46: statu libera quicquid peperit, hoc servum heredis est, Dig. 40, 7, 16.—Jurid. t. t., of buildings, lands, etc., liable to certain burdens, subject to a servitude:2.libera (praedia) meliore jure sunt quam serva,
Cic. Agr. 3, 2, 9:fundus,
Dig. 8, 6, 6:aedes,
ib. 8, 2, 35:area,
ib. 8, 2, 34 al.; cf. servio, II. B., and servitus, II B.—Hence,servus ( - ŏs), i, m., and serva, ae, f., a slave, servant, serf, serving-man; a female slave, maid-servant.A.Masc. (syn.: famulus, mancipium), Enn. ap. Non. 471, 19 (Com. v. 5 Vahl.); Cato ap. Gell. 10, 3, 17: servi, ancillae, id. ap. Fest. s. v. prohibere, p. 234 Müll.; cf.:2.Ulixes domi etiam contumelias servorum ancillarumque pertulit,
Cic. Off. 1, 31, 113:servus armiger,
Plaut. Cas. 2, 3, 39:dotalis,
id. As. 1, 1, 72:frugi,
id. Aul. 4, 1, 1:graphicus et quantivis pretii,
id. Ep. 3, 3, 29:nequam et malus,
id. Poen. 5, 2, 70:scelestus, infidelis,
id. Trin. 2, 4, 126:peculiosus,
id. Rud. 1, 2, 24:peculiaris,
id. Capt. prol. 20:fallax,
Ov. Am. 1, 15, 17:servus a pedibus,
Cic. Att. 8, 5, 1:a manu,
Suet. Caes. 74:aliquem servum sibi habere ad manum,
Cic. de Or. 3, 60, 225: publici, public slaves, S. C. ap. Front. Aquaed. 100; Varr. ap. Gell. 13, 13, 4; Cic. Phil. 8, 8, 24; Liv. 9, 29 fin. et saep.; cf. Dig. 1, 5, 5.—Prov.: quot servi, tot hostes, Sinn. Capito ap. Fest. s. v. quot, p. 261 Müll.; cf. Sen. Ep. 47, 3; Macr. S. 1, 11 med. —Esp.: poenae servus, a slave of punishment, i. e. condemned to servile labor, Just. Inst. 1, 12, 3; Dig. 48, 19, 17.—Trop.:B.vidit enim eos, qui se judiciorum dominos dici volebant, harum cupiditatum esse servos,
Cic. Verr. 2, 1, 22, § 58:neque tam servi illi dominorum, quam tu libidinum,
id. ib. 2, 4, 50, §112: omnium libidinum servi,
Plin. Ep. 8, 22, 1:adulescens libertorum suorum libertus servorumque servus,
Vell. 2, 73, 1:servus potestatis,
Cic. Cael. 32, 79; cf.also the doubtful reading: legum omnes servi sumus ut liberi esse possimus,
id. Clu. 53, 146 (where B. and K. have omnes servimus).—Fem. (mostly anteclass. for ancilla):servae sint istae an liberae,
Plaut. Rud. 4, 4, 62:ego serva sum,
id. Cist. 4, 2, 99; id. Pers. 4, 4, 63; id. Poen. 5, 4, 31:serva nata,
id. Rud. 1, 3, 37:servum servaque natum regnum occupasse,
Liv. 1, 47 fin.:serva Briseis,
Hor. C. 2, 4, 3 et saep. -
14 servus
servus (altlat. servos), ī, m. u. serva, ae, f. (servo; eigentl. der Hüter, Wächter des Viehes), der Sklave, die Sklavin (Ggstz. liber, der Freie), a) m., Cic. u.a.: servi publici, Staatssklaven, Cic.: servi fratres, Apul. met. 10, 13: feci ex servo ut esses libertus mihi, Ter. – übtr., servi cupiditatum, Cic.: legum, Cic.: servus potestatis vestrae, Cic.: servi ventris vos estis, Iul. Val. 3, 16 ed. Paris. – b) f., Plaut., Liv. u.a.: facta e serva libera est, Plaut. – Dav. adi. servus, a, um, sklavisch, übtr., dienstbar, unterworfen, a) im allg.: aqua, von Sklaven getrunken, Ov.: manus, Ov.: civitas, Liv.: capita, Liv.: imitatorum servum pecus, Hor.: omnia non serva (alles Nichtdienstbare) hostilia ducere, Sall. fr. – b) als jurist. t. t., v. Häusern u. liegenden Gründen, mit einer Servitut beschwert, praedia serva, Cic.: aedes, fundus, ICt.
-
15 servus
servus (altlat. servos), ī, m. u. serva, ae, f. (servo; eigentl. der Hüter, Wächter des Viehes), der Sklave, die Sklavin (Ggstz. liber, der Freie), a) m., Cic. u.a.: servi publici, Staatssklaven, Cic.: servi fratres, Apul. met. 10, 13: feci ex servo ut esses libertus mihi, Ter. – übtr., servi cupiditatum, Cic.: legum, Cic.: servus potestatis vestrae, Cic.: servi ventris vos estis, Iul. Val. 3, 16 ed. Paris. – b) f., Plaut., Liv. u.a.: facta e serva libera est, Plaut. – Dav. adi. servus, a, um, sklavisch, übtr., dienstbar, unterworfen, a) im allg.: aqua, von Sklaven getrunken, Ov.: manus, Ov.: civitas, Liv.: capita, Liv.: imitatorum servum pecus, Hor.: omnia non serva (alles Nichtdienstbare) hostilia ducere, Sall. fr. – b) als jurist. t. t., v. Häusern u. liegenden Gründen, mit einer Servitut beschwert, praedia serva, Cic.: aedes, fundus, ICt. -
16 servus
I a, um1) служилый, подневольный ( personae Dig); находящийся в полном подчинении, зависимый, подвластный ( civitas L); рабский, невольничийserva capita (= servi) L — рабы2) юр. обременённый повинностями ( praedium C)II servus, ī m.а) раб, невольник Pl, Ter, C etc.s. publicus C, Pt — общественный блюститель порядкаб) перен. слуга ( cupiditatum C) -
17 servo
servo, āvī, ātum, āre (avestisch haurvaiti aus *sarvati, hat acht, schützt), I) erretten, erhalten, unversehrt bewahren, 1) im allg.: a) m. konkr. Objj. (Ggstz. perdere): navem ex hieme, Nep.: Capitolium a Gallis, Claud. Quadr. bei Gell.: curvam falcem, bewahren (poet. = halten), Verg.: populum, Cic.: alqm ex iudicio, Cic. – m. dopp. Acc., se integros castosque, Cic.: urbem et cives integros incolumesque, Cic.: corpora vestra coniugum ac liberorum vestrorum inviolata, garantiert, Liv. – b) m. abstr. Objj., etwas beobachten, in acht nehmen, halten, aufrecht erhalten, nicht verletzen, wider etw. nicht handeln, ordinem, Reih' u. Glied halten, Liv.: u. so ordines, Caes. u.a.: vigilias, custodias, Wache halten, Liv.: concentum (v. den Saiten), Cic.: amicitiam, Cic.: legem, Cic.: morem, Mela u. Quint.: morem ab antiquis traditum, Hor.: ius, Cic.: iura indutiarum Caes.: pacem cum alqo, Cic.: promissa, Cic.: iusiurandum, Nep.: diem, den Tag beobachten, abwarten, Liv.: consuetudinem, Cic.: fidem, Wort halten, Cic.: fidem erga alqm, Tac.: fidem iurisiurandi cum hoste, das beschworene Versprechen dem Feinde halten, Cic. – m. dopp. Acc., pudicitiam liberorum servare ab eorum libidine tutam, Cic. II. Verr. 1, 68. – serv. m. folg. ut od. ne u. Konj., cum ita priores decemviri servassent, ut unus fasces haberet, Liv. 3, 36, 3: impers., alibi servatur, ut nudis pedibus eant, Plin. 28, 78: servatumque in hodiernum est, ne quis e novis civibus in iis iudicaret, Plin. 33, 30. – 2) insbes., für die Zukunft usw. aufsparen, aufbewahren, vermes in melle, Plin.: vinum in vetustatem, Cato: se ad tempora, Cic.: se ad maiora, Liv.: eo (bis dahin) me servavi, Cic.: ea (necessaria vitae) firmiter conclusa servare, unter Schloß u. Riegel halten, Lact.: mit Dat. comm., vosmet rebus servate secundis, Verg.: res iudicio voluntatique alcis, Cic.: eius regni causa integra Caesari servaretur, sollte bis auf Cäsars Ausspruch unerledigt bleiben, Auct. b. Alex. – II) übtr.: A) auf etw. od. jmd. achtgeben, aufpassen, lauern, jmd. belauern, 1) im allg.: eum, Ter.: te, Plaut.: ortum caniculae, Cic.: sidera, Verg.: quantum acie oculi possent servare sequentum, soweit zu reichen vermöchte der Folgenden spähender Blick, Verg.: servare de caelo, auf den Blitz achtgeben, den Blitz beobachten (eine Pflicht der Auguren), Cic. u. Arnob.: m. folg. ne u. Konj., me omnibus servat modis, ne etc., Plaut. rud. 895: me infensus servat, ne etc., Ter. Andr. 212. – absol., aufpassen, Wache halten (s. Lorenz Plaut. most. 436), natus nemo in aedibus servat, Plaut.: solus Sannio servat domi, Ter.: intus serva, Plaut.: hanc sinas esse hic et servare apud me, Plaut.: cetera servabant atque in statione manebant, Ov.: vincere arundinibus servantia lumina temptat, Ov. – 2) insbes.: a) achtgeben, Sorge tragen, sich in acht nehmen, vorbeugen, verhüten, servarent, ne qui nocturni coetus fierent, Liv.: serva! gib acht! nimm dich in acht! Hor.: ebenso em od. hem, serva! b. Plaut. u. Ter. – b) verwahren, in acht nehmen, hüten, α) übh.: alqm liberā custodiā, Cic.: volumen epistularum diligentissime, Cic.: fructus, Nep.: itinera, nicht aus den Augen lassen, Caes.: praesidia indiligentius, die Posten mit geringerer Sorgfalt besetzt halten, Caes.: dah. limen (Wohnung, Zimmer), das Zimmer oder Haus hüten, zu Hause bleiben, Verg.: so auch vestibulum servat, ist (bleibt) im Vorhofe, Verg. – β) (poet.) einen Ort gleichs. hüten = wo sich aufhalten, verweilen, einen Ort bewohnen, wo heimisch sein, silvas et flumina, Verg.: has nimbi ventique domos et naufraga servat tempestas, Val. Flacc. – B) retten, a) = erhalten, bekommen, cum populus suum servaret, Cic. ep. 5, 20, 5: haec una ratio a rege proposita Postumo servandae pecuniae, Cic. Rab. Post. 28: u. so Cic. ad Q. fr. 3, 1, 3. Suet. Claud. 16, 2. – alqd ab alqo, ICt. – b) ersetzt-, erstattet bekommen, sumptus in rem factos, ICt.: quod praestiterit quis, ICt. – / Archaist. Fut. exact. servasso, Plaut. most. 228: servassis, Formul. vet. bei Cato r. r. 141, 3: servassint, Plaut. asin. 654; trin. 384 (dazu Brix).
-
18 servo
servo, āvī, ātum, āre (avestisch haurvaiti aus *sarvati, hat acht, schützt), I) erretten, erhalten, unversehrt bewahren, 1) im allg.: a) m. konkr. Objj. (Ggstz. perdere): navem ex hieme, Nep.: Capitolium a Gallis, Claud. Quadr. bei Gell.: curvam falcem, bewahren (poet. = halten), Verg.: populum, Cic.: alqm ex iudicio, Cic. – m. dopp. Acc., se integros castosque, Cic.: urbem et cives integros incolumesque, Cic.: corpora vestra coniugum ac liberorum vestrorum inviolata, garantiert, Liv. – b) m. abstr. Objj., etwas beobachten, in acht nehmen, halten, aufrecht erhalten, nicht verletzen, wider etw. nicht handeln, ordinem, Reih' u. Glied halten, Liv.: u. so ordines, Caes. u.a.: vigilias, custodias, Wache halten, Liv.: concentum (v. den Saiten), Cic.: amicitiam, Cic.: legem, Cic.: morem, Mela u. Quint.: morem ab antiquis traditum, Hor.: ius, Cic.: iura indutiarum Caes.: pacem cum alqo, Cic.: promissa, Cic.: iusiurandum, Nep.: diem, den Tag beobachten, abwarten, Liv.: consuetudinem, Cic.: fidem, Wort halten, Cic.: fidem erga alqm, Tac.: fidem iurisiurandi cum hoste, das beschworene Versprechen dem Feinde halten, Cic. – m. dopp. Acc., pudicitiam liberorum servare ab eorum libidine tutam, Cic. II. Verr. 1, 68. – serv. m. folg. ut od. ne u. Konj., cum ita priores decemviri servassent, ut unus fasces haberet, Liv. 3, 36, 3: impers.,————alibi servatur, ut nudis pedibus eant, Plin. 28, 78: servatumque in hodiernum est, ne quis e novis civibus in iis iudicaret, Plin. 33, 30. – 2) insbes., für die Zukunft usw. aufsparen, aufbewahren, vermes in melle, Plin.: vinum in vetustatem, Cato: se ad tempora, Cic.: se ad maiora, Liv.: eo (bis dahin) me servavi, Cic.: ea (necessaria vitae) firmiter conclusa servare, unter Schloß u. Riegel halten, Lact.: mit Dat. comm., vosmet rebus servate secundis, Verg.: res iudicio voluntatique alcis, Cic.: eius regni causa integra Caesari servaretur, sollte bis auf Cäsars Ausspruch unerledigt bleiben, Auct. b. Alex. – II) übtr.: A) auf etw. od. jmd. achtgeben, aufpassen, lauern, jmd. belauern, 1) im allg.: eum, Ter.: te, Plaut.: ortum caniculae, Cic.: sidera, Verg.: quantum acie oculi possent servare sequentum, soweit zu reichen vermöchte der Folgenden spähender Blick, Verg.: servare de caelo, auf den Blitz achtgeben, den Blitz beobachten (eine Pflicht der Auguren), Cic. u. Arnob.: m. folg. ne u. Konj., me omnibus servat modis, ne etc., Plaut. rud. 895: me infensus servat, ne etc., Ter. Andr. 212. – absol., aufpassen, Wache halten (s. Lorenz Plaut. most. 436), natus nemo in aedibus servat, Plaut.: solus Sannio servat domi, Ter.: intus serva, Plaut.: hanc sinas esse hic et servare apud me, Plaut.: cetera servabant atque in statione manebant, Ov.: vincere arundinibus servantia lumina temptat, Ov. – 2)————insbes.: a) achtgeben, Sorge tragen, sich in acht nehmen, vorbeugen, verhüten, servarent, ne qui nocturni coetus fierent, Liv.: serva! gib acht! nimm dich in acht! Hor.: ebenso em od. hem, serva! b. Plaut. u. Ter. – b) verwahren, in acht nehmen, hüten, α) übh.: alqm liberā custodiā, Cic.: volumen epistularum diligentissime, Cic.: fructus, Nep.: itinera, nicht aus den Augen lassen, Caes.: praesidia indiligentius, die Posten mit geringerer Sorgfalt besetzt halten, Caes.: dah. limen (Wohnung, Zimmer), das Zimmer oder Haus hüten, zu Hause bleiben, Verg.: so auch vestibulum servat, ist (bleibt) im Vorhofe, Verg. – β) (poet.) einen Ort gleichs. hüten = wo sich aufhalten, verweilen, einen Ort bewohnen, wo heimisch sein, silvas et flumina, Verg.: has nimbi ventique domos et naufraga servat tempestas, Val. Flacc. – B) retten, a) = erhalten, bekommen, cum populus suum servaret, Cic. ep. 5, 20, 5: haec una ratio a rege proposita Postumo servandae pecuniae, Cic. Rab. Post. 28: u. so Cic. ad Q. fr. 3, 1, 3. Suet. Claud. 16, 2. – alqd ab alqo, ICt. – b) ersetzt-, erstattet bekommen, sumptus in rem factos, ICt.: quod praestiterit quis, ICt. – ⇒ Archaist. Fut. exact. servasso, Plaut. most. 228: servassis, Formul. vet. bei Cato r. r. 141, 3: servassint, Plaut. asin. 654; trin. 384 (dazu Brix). -
19 servo
servo, āvi, ātum, 1 (old fut. perf. servasso, Plaut. Most. 1, 3, 71: servassis, an old formula in Cato, R. R. 141, 3:I.servassit,
Plaut. Cist. 4, 2, 76:servassint,
id. As. 3, 3, 64; id. Cas. 2, 5, 16; id. Ps. 1, 1, 35; id. Stich. 4, 1, 1; id. Trin. 2, 2, 103), v. a. [cf. salus].Lit.A.In gen., to save, deliver, keep unharmed, preserve, protect, etc. (very freq. and class.; syn. salvo): Ph. Perdis me tuis dictis. Cu. Immo servo et servatum volo, Plaut. Curc. 2, 3, 56; cf.:(β).qui ceteros servavi, ut nos periremus,
Cic. Fam. 14, 2, 2:pol me occidistis, amici, Non servastis,
Hor. Ep. 2, 2, 139:aliquem ex periculo,
Caes. B. C. 2, 41 fin.:aliquem ex judicio,
Cic. Verr. 2, 3, 57, § 131:vita ex hostium telis servata,
id. Rep. 1, 3, 5:urbs ex belli ore et faucibus erepta atque servata,
id. Arch. 9, 21.—With ab and abl. (mostly post - Aug. and rare):si tamen servari a furibus possunt,
Pall. 5, 8, 7 fin.:super omnia Capitolium summamque rem in eo solus a Gallis servaverat,
Plin. 7, 28, 29, § 103.—Mars pater, te precor, pastores pecuaque salva servassis duisque bonam salutem mihi, etc., an old formula of prayer, Cato, R. R. 141, 3:di te servassint semper,
Plaut. As. 3, 3, 64:di te servassint mihi,
id. Cas. 2, 5, 16; id. Ps. 1, 1, 35; id. Stich. 4, 1, 1; id. Trin. 2, 2, 103:ita me servet Juppiter,
Ter. Phorm. 5, 3, 24:serva, quod in te est, filium et me et familiam,
id. Heaut. 4, 8, 4: tu me amoris magis quam honoris servavisti gratiā. Enn. ap. Cic. Tusc. 4, 32, 69 (Trag. v. 316 Vahl.):invitum qui servat idem facit occidenti,
Hor. A. P. 467:Graeciae portus per se (i. e. Themistoclem) servatos,
Cic. Rep. 1, 3, 5: [p. 1684] servare rem publicam, id. Sest. 22, 49:quoniam me unā vobiscum servare non possum, vestrae quidem certe vitae prospiciam, etc.,
Caes. B. G. 7, 50:impedimenta cohortesque,
id. B. C. 1, 70:urbem insulamque Caesari,
id. ib. 2, 20:sua,
Cato, R. R. 5, 1:rem suam,
Hor. A. P. 329:servabit odorem Testa,
id. Ep. 1, 2, 69:Sabinus Vitisator, curvam servans sub imagine falcem,
keeping, retaining, Verg. A. 7, 179 et saep.:urbem et cives integros incolumesque,
Cic. Cat. 3, 10, 25:pudicitiam liberorum ab eorum libidine tutam,
id. Verr. 2, 1, 27, § 68:se integros castosque,
id. Tusc. 1, 30, 72: omnia mihi integra, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 17, 1.— Poet. with inf.:infecta sanguine tela Conjugibus servant parvisque ostendere natis,
Stat. Th. 9, 188.— Absol.: So. Perii, pugnos ponderat. Me. Quid si ego illum tractim tangam ut dormiat? So. Servaveris:Nam continuas has tres noctes pervigilavi,
you would save me, Plaut. Am. 1, 1, 157.—With abl. or ab or ex and abl. of the danger or evil:b.si respublica populi Romani Quiritium ad quinquennium proximum salva servata erit hisce duellis, datum donum duit, etc., an ancient votive formula,
Liv. 22, 10, 2:Q. SERVILIVS VVLNERE SERVATVS,
Inscr. Grut. 48, 5:omnes quattuor amissis servatae a peste carinae,
Verg. A. 5, 699.—Usu. with ex:quo ex judicio te ulla salus servare posset,
Cic. Verr. 2, 3, 57, § 131:urbs ex omni impetu regio servata,
id. Arch. 9, 21:ex eo periculo,
Caes. B. C. 2, 41:navem ex hieme marique,
Nep. Att. 10, 6.—With abstract objects: navorum imperium servare est induperantum, Enn. ap. Fest. p. 169 Müll. (Trag. v. 413 Vahl.):B.imperium probe,
Plaut. Ps. 2, 4, 7:ordines,
Caes. B. G. 4, 26; id. B. C. 1, 44; 2, 41; cf. id. B. G. 7, 23:ordinem laboris quietisque,
Liv. 26, 51:praesidia indiligentius,
Caes. B. G. 2, 33:vigilias,
Liv. 34, 9:custodias neglegenter,
id. 33, 4:discrimina rerum,
id. 5, 46:concentum (fides),
Cic. Fin. 4, 27, 75:cursus,
id. Rep. 1, 14, 22; id. Tusc. 1, 28, 68:intervallum,
Caes. B. G. 7, 23:tenorem pugnae,
Liv. 30, 18:modum,
Plin. 7, 53, 54, § 180 et saep.:fidem,
Plaut. Rud. 5, 2, 63:fidem cum aliquo,
id. Curc. 1, 2, 49; id. Merc. 3, 1, 33; Ter. And. 1, 5, 45:fides juris jurandi saepe cum hoste servanda,
Cic. Off. 3, 29, 107; cf.:fidem de numero dierum,
Caes. B. G. 6, 36:promissum,
Plaut. Am. 5, 3, 1:promissa,
Cic. Off. 1, 10, 23:officia,
id. ib. 1, 11, 33:justitiam,
id. ib. 1, 13, 41; cf.:aequabilitatem juris,
id. Rep. 1, 34, 53:aequitatem,
id. Off. 1, 19, 64:jura induciarum,
Caes. B. C. 1, 85:institutum militare,
id. ib. 3, 75; cf. id. ib. 3, 84;3, 89: rectum animi, Hor S. 2, 3, 201: consulta patrum, leges juraque,
id. Ep. 1, 16, 41;legem,
Cic. Fam. 2, 17, 2:consuetudinem,
id. Clu. 32, 89:illud quod deceat,
id. Off. 1, 28, 97:dignitatem,
id. de Or. 2, 54, 221:fidem cum aliquo,
id. Phil. 7, 8, 22:amicitiam summā fide,
id. Lael. 7, 25:Platonis verecundiam,
id. Fam. 9, 22, 5:aequam mentem,
Hor. C. 2, 3, 2:nati amorem,
Verg. A. 2, 789:conubia alicujus,
id. ib. 3, 319:foedera,
Ov. F. 2, 159.—In partic., to keep, lay up, preserve, reserve for the future or for some purpose (syn. reservare):II.si voles servare (vinum) in vetustatem, ad alvum movendam servato,
Cato, R. R. 114, 2; Col. 12, 28, 4:lectum Massicum,
Hor. C. 3, 21, 6; Col. 12, 28, 4; cf.:Caecuba centum clavibus,
Hor. C. 2, 14, 26:lapis chernites mitior est servandis corporibus nec absumendis,
Plin. 36, 17, 28, § 132:vermes in melle,
id. 30, 13, 39, § 115:se temporibus aliis,
Cic. Planc. 5, 13:eo me servavi,
id. Att. 5, 17, 1:Valerius, in parvis rebus neglegens ultor gravem se ad majora vindicem servabat,
Liv. 2, 11, 4; 10, 28, 5.—With dat.:placet esse quasdam res servatas judicio voluntatique multitudinis,
Cic. Rep. 1, 45, 69:in aliquod tempus quam integerrimas vires militi servare,
Liv. 10, 28:Jovis auribus ista (carmina) Servas,
Hor. Ep. 1, 19, 44:causa integra Caesari servaretur, Auct. B. Alex. 35, 1: durate et vosmet rebus servate secundis,
Verg. A. 1, 207.— Poet. with ad:ad Herculeos servaberis arcus,
Ov. M. 12, 309.—Transf. (from the idea of the attention being turned to any thing).A. 1.In gen.(α).With acc.: uxor scelesta me omnibus servat modis, Ne, etc., Plaut. Rud. 4, 1, 5:(β).vestimenta sua,
id. ib. 2, 3, 52:iter alicujus,
Caes. B. G. 5, 19:Palinurus dum sidera servat,
Verg. A. 6, 338:nubem locumque,
Ov. M. 5, 631:nutricis limen servantis alumnae,
keeping watch over, guarding, id. ib. 10, 383:pascentes haedos,
Verg. E. 5, 12:vestibulum,
id. A. 6, 556:servaturis vigili Capitolia voce Cederet anseribus,
Ov. M. 2, 538; cf.:pomaria dederat servanda draconi,
id. ib. 4, 646.—With rel.-clause or final: quid servas, quo eam, quid agam? Lucil. ap. Non. 387, 26:(γ).tuus servus servet, Venerine eas (coronas) det, an viro,
Plaut. As. 4, 1, 60:cum decemviri servassent, ut unus fasces haberet,
Liv. 3, 36, 3:servandum in eo ante omnia, ut, etc.,
Plin. 17, 17, 28, § 124:ut (triumviri) servarent, ne qui nocturni coetus fierent,
Liv. 39, 14 fin.; Col. 8, 5, 13.—Absol., to stay, keep watch, or guard: Eu. Intus serva. Sl. Quippini Ego intus servem? an, ne quis aedes auferat? Plaut. Aul. 1, 2, 3 sq.; cf.:2.nemo in aedibus Servat,
id. Most. 2, 2, 22:solus Sannio servat domi,
Ter. Eun. 4, 7, 10; Ov. M. 1, 627.— Imper.:serva!
take care! look out! beware! Plaut. Pers. 5, 2, 29; Ter. And. 2, 5, 5; id. Ad. 2, 1, 18; Hor. S. 2, 3, 59.—In partic., in relig. lang., to observe an omen: secundam avem servat... servat genus altivolantum, Enn. ap. Cic. Div. 1, 48, 107 (Ann. v. 83 and 84 Vahl.):B.de caelo servare,
Cic. Phil. 2, 32, 81; id. Div. 2, 35, 74;so of the augurs: de caelo,
id. Vatin. 6, 15; id. Sest. 61, 129; id. Prov. Cons. 19, 45; id. Att. 2, 16, 2; 4, 3, 3:caelum servare,
Lucr. 5, 395:fulgura caeli,
id. 6, 429.—To keep to, remain in a place (i. e. to keep watch there); to dwell in, inhabit (ante-class. and poet.):C.nunc te amabo, ut hanc hoc triduum solum sinas Esse hic et servare apud me,
Plaut. Cist. 1, 1, 107:tu nidum servas,
Hor. Ep. 1, 10, 6:atria servantem postico falle clientem,
id. ib. 1, 5, 31:nymphae sorores, Centum quae silvas, centum quae flumina servant,
Verg. G. 4, 383:immanem hydrum Servantem ripas,
id. ib. 4, 459:sola domum et tantas servabat filia sedes,
id. A. 7, 52:DOMVM SERVAVIT, LANAM FECIT,
Inscr. Orell. 3848.— -
20 servo
āvī, ātum, āre1) наблюдать, следить (s. sidĕra V; s. ortum caniculae C)s. de caelo etc. (об авгурах) — наблюдать небесные явленияserva! Pl, Ter, H — будь осторожен (начеку)!quantum oculi s. possunt V — насколько видит глаз3) сторожить, охранять (reos custodiā C; greges V; quicquid servatur, cupīmus magis O)intus s. Pl — смотреть за домомs. custodias L — нести охрану4) оставаться, пребывать, находитьсяs. limen V — сидеть домаs. silvas V — жить в лесахs. signa L — оставаться у знамён5) соблюдать (ordinem Cs, L etc.; vigilias L; legem C; defuncti voluntas servatur Dig); сдерживать ( promissa C)6) сберегать, беречь, сохранять (vestigia veteris formae O; s. vinum Caecubum H; s. se ad majora L; aequam mentem s. H)7) оберегать ( pudicitiam V); спасать, выручать ( aliquem ex periculo Cs)serva me, servabo te погов. Pt — выручи меня, а я выручу тебя (= manus manum lavat)
См. также в других словарях:
servă — SÉRVĂ s. v. serviciu. Trimis de siveco, 13.09.2007. Sursa: Sinonime sérvă s. f., g. d. art. sérvei; pl. sérve Trimis de siveco, 10.08.2004. Sursa: Dicţionar ortografic … Dicționar Român
šerva — šȇrva ž <G mn ā/ ī> DEFINICIJA reg. zast. služavka, kućna pomoćnica ETIMOLOGIJA tal. serva … Hrvatski jezični portal
serva — / sɛrva/ s.f. [femm. di servo ]. 1. (disus.) [in passato, donna addetta ai lavori domestici, oggi solo in senso spreg.: sono stufa di fare la s. ] ▶◀ cameriera, colf, (burocr.) collaboratrice familiare, donna (di servizio), (lett., scherz.)… … Enciclopedia Italiana
SERVA — vixit annos, servae vixit annos, servus vixit annos, servus annorum … Abbreviations in Latin Inscriptions
serva — |é| s. f. 1. Mulher que vive no estado de servidão; escrava. 2. [Por extensão] Criada. • Confrontar: cerva … Dicionário da Língua Portuguesa
serva — servà sf. tokia žuvis: Ser̃vos labai geros žuvys: tik vienas kaulas, o visur mėsa Sug … Dictionary of the Lithuanian Language
serva — sèr·va s.f. AU 1. donna che in passato svolgeva lavori umili, spec. domestici, al servizio di privati (oggi il termine ha assunto connotazione spreg.) | iperb., fare la serva, accollarsi tutti i lavori di casa senza essere apprezzati e… … Dizionario italiano
serva — s. f. 1. collaboratrice familiare, collaboratrice domestica, colf, donna (fam.), donna di servizio, domestica, fantesca (lett. o scherz.), cameriera, perpetua, governante CONTR. padrona, signora 2. (fig., spreg.) pettegola, intrigante, lavandaia… … Sinonimi e Contrari. Terza edizione
serva — I v ( de, t) betjäna, ge service, äv. tillsyn, serva bilen II v ( de, t) i t.ex. tennis sätta bollen i spel … Clue 9 Svensk Ordbok
serva — pop. Sirvienta, fámula … Diccionario Lunfardo
Serva — nf pièce d eau en général Lyonnais, Savoie. Var.: serve Mâconnais … Glossaire des noms topographiques en France