-
21 arena
arēna (harēna), ae, f., der Sand, I) eig.: A) im allg.: fossicia, fluviatilis, marina, Vitr. u. Plin.: fervida, Curt.: cumulus arenae, Verg.: nigra, Schlamm, Verg.: aurosa, Goldsand, Lampr.: saxa globosa arenae immixta, Liv.: diducere summam arenam, Liv. – Plur., multae arenae, Sandgewühl, Verg.: arenae carae, der Goldsand des Paktolus, Ov.: arenae steriles, Curt.: putres arenae, Col.: semina arenis committere, Sen. – Sprichw., arenae mandare semina, den Samen in den Sand legen, d.i. etwas Fruchtloses beginnen, etwas in den Wind streuen, Ov. her. 5, 115 (vgl. trist. 5, 4, 48). – ex incomprehensibili pravitate arenae funis effici non potest, aus Häckerling kann man kein Seil machen, Col. 10. praef. § 4. – arena sine calce, Sand ohne Kalk nennt Kaligula den Seneka, weil seine Sätze ganz abgebrochen sind, weil er keine Perioden hat u. selbst um die Verbindung seiner kurzen Sätze sich wenig bekümmert (das Sprichw. hergenommen vom Sand, der ohne Kalk nicht bindet), Suet. Cal. 53, 2. – B) insbes., der feine Mörtel zum Abputz der Wände, Vitr.: caelum imum camerae arenā dirigere (abputzen), Vitr. – II) meton.: 1) eine Sandfläche, Sandstrecke, arenam aliquam aut paludes emere, Cic. agr. 2, 71: Plur. arenae, die Sandmassen, Sandstrecken, Sandflächen, die Sandwüste, arenarum cumuli, Suet. fr.: Literni arenae stagnaque, Liv.: arenarum in-————culta vastitas, Sen.: arenae nigrae, Prop.: arenae vix perviae, Tac.: auster arenas quasi maria agens, Mela: postquam inter arenas radices quoque et herbae defecerant, Sen. – 2) das Meeresufer, Gestade, die Küste, Phrygia, Ov.: optatā potiri arenā, Verg.: Plur., expositus peregrinis arenis, Ov. met. 11, 56. – 3) der (mit Sand bestreute) Kampfplatz des Amphitheaters, arena amphitheatri, Suet., u. bl. arena, Cic. Tusc. 2, 46, Suet. u.a.: im Zshg. auch der Kampf im Amphitheater selbst, der Gladiatorenkampf, ar. municipalis, Gladiatorenkämpfe in den Munizipalstädten, Iuven.: in arenam se dare, sich zum Kampfe darbieten, ICt.: promittere operas arenae, Tac.: operam arenae scaenaeque edere, Suet.: scaenae arenaeque devotus, Suet. – übtr., jeder Tummelplatz, Schauplatz für eine Tätigkeit, civilis belli, Flor. 4, 2, 18: in media urbe ac foro quasi arenā, Flor. 3, 21, 1: in arena mea, in meinem Fache, Plin. ep. 6, 12, 2: aestuat angustā rabies civilis arenā, Lucan. 6, 63. – ⇒ Die Schreibung harena oft in den besten Hoschrn. (s. zB. – Wagner Orthogr. Verg. p. 421) u. in Inschriften (zB. Corp. inscr. Lat. 3, 77 u. 6, 1763); vgl. Varr. b. Serv. Verg. Aen. 1, 172. Prob. Verg. georg. 1, 70. Charis. 103, 21. – Arch. Nbf. asena (hasena), Varr. LL. 7, 27. Placid. gloss. (V) 73, 10 (= (V) 108, 1). -
22 degenero
dē-genero, āvi, ātum, āre (degener), I) v. intr.aus der Art schlagen, abarten, ausarten, 1) eig.: a) v. Pers.: Macedones, qui Alexandriam in Aegypto, qui Seleuciam ac Babyloniam, quique alias sparsas per orbem terrarum colonias habent, in Syros Parthos Aegyptios degenerarunt, Liv. 38, 17, 11. – b) v. Lebl.: poma degenerant sucos oblita priores, Verg.: frugum semina mutato solo degenerant, Flor.: sata quaedam caelo terrāque degenerant, Quint.: semina vidi lecta diu et multo spectata labore degenerare, Verg.: quamvis celerius locis umidis, tamen etiam siccis frumenta degenerant, nisi etc., Col.: plerumque degenerat surculus, si etc., Col. – m. ab u. Abl., comperimus eum malleolum, qui quattuor uvas tulerit, deputatum et in terram depositum a fecunditate materna sic degenerare, ut etc., Col. – m. in u. Akk., degenerat hordeum in avenam, Plin.: costae sex inferiores... in exteriorem partem recurvatae paulatim in cartilaginem degenerant, gehen in Knorpel über, Cels.2) übtr., moralisch oder geistig ausarten, entarten, entartet sein, sich entartet zeigen, sich seiner Abkunft unwürdig zeigen, seine (edle) Abkunft entwürdigen, a) von leb. Wesen: consuetudo eum et disciplina degenerare non sinit, Cic.: Pandione nata, degeneras! Ov.: praecipua Marcomannorum gloria viresque; nec Naristi Quadive degenerant, Tac.: horum————(Aristotelis et Theophrasti) posteri... ita degenerant, ut ipsi ex se nati videantur, Cic.: nihil degenerasse (v. einem Volke), Cic. – m. ab u. Abl., a familia imperiosissima et superbissima, Liv.: a gravitate paterna, Cic.: ab hac perenni contestataque virtute maiorum, Cic.: ab antiqua libertate magis quam ab eloquentia, Tac.: a civili more, Suet.: a gentis suae moribus, Auct. b. Alex.: a Stoicis, a Zenone (v. einem Philosophen), Cic.: frater tuus, qui a vobis nihil degenerat, Cic.: deg. a labore ac virtute assuetudine voluptatum et contemptu ducis, Tac.: in tantum non modo a libertate, sed etiam a servitute degenerant, sie sind nicht nur so weit der Fr. entfremdet, sondern auch so tief in die Knechtschaft versunken, Tac.: ita degenerasse a suorum virtutibus, ut etc., Suet.: ita tum a semet ipso degeneravit, ut etc., Curt.: tantum pro! degeneramus a patribus nostris, ut etc., Liv.: tantum eos degenerasse a maioribus, ut etc., Iustin.: a Philippo illum (Alexandrum) patre tantum degenerasse, ut etc., Iustin. – m. bl. Abl. (von), non famā immanis alumni degenerat, Stat. Theb. 4, 148 sq. – m. Dat. (wem? = von wem?), patribus, Manil. 4, 77: Marti non deg. paterno, Stat. Theb. 1, 464: patri non deg. Achilli, Claud. IV. cons. Hon. 367. – m. in od. ad u. Akk., in Persarum mores (v. Heere), Liv.: in externum cultum, Curt.: in peregrinos externosque ritus, Curt.: ad theatrales artes, Tac. ann. 14, 21. – m. in u. Abl., in per-————petiendis suppliciis, Tac. ann. 15, 68. – b) v. Lebl.: vita degeneraverat, Tac. ann. 1, 53: ut facile cerneres naturale quoddam stirpis bonum degeneravisse vitio depravatae voluntatis, Cic. Brut. 130.II) v. tr. entarten, A) im allg.: 1) eig.: adulteris coitibus degenerantur partus leaenarum, Solin. 17, 11. – 2) übtr.: a) übh.: quae (venus) si teneris conceditur, carpit corpus et vires animosque degenerat, Col. 7, 12, 11: multum degenerat (verdirbt) transcribentium sors varia, Plin. 25, 8. – m. in u. Abl., ni degeneratum in aliis huic quoque decori offecisset (hätte nicht seine Entartung in anderen Beziehungen auch diesen Vorzug verdunkelt), Liv. 1, 53, 1. – b) prägn., durch Entartung entstellen, -entwürdigen, - beflecken, entehren, Unehre machen,α) Pers.: propinquos, Prop. 4, 1, 79. – β) Lebl.: hanc (personam), diese Würde, Ov. ex Ponto 3, 1, 44: palmas, Ov. met. 7, 543: nomen illud sanctum, Capit. Opil. Macr. 7, 7: fortitudinem, Capit. Gord. 19, 6: tantum non deg. honorem, Stat. silv. 3, 1, 160.Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > degenero
-
23 spargo
1. spargo, inis, f. (spargo, ere), das Spritzen, Sprengen, salis, Ven. Fort. carm. 3, 4, 1. p. 52, 4 Leo.————————2. spargo, sparsi, sparsum, ere (vgl. σπείρω), I) streuen, hinstreuen, ausstreuen, sprengen, spritzen, hinsprengen, hinspritzen, A) im allg.: nummos populo, Cic.: pecuniam, Sen.: nummos in plebem, Suet.: nuces, Verg.: venena, G. verspritzen = Leute vergiften, Cic. (u. so neqne spargi venena in tres poterant, konnten mit G. vergeben werden, Tac.): cruorem, hinspritzen, Lucr.: acetum, darauf gießen, Tac. – absol., qui spargunt, sprengen (um den Staub zu löschen), Cic. – B) insbes.: 1) ausstreuen, säen, semina humo, Ov.: in optimam segetem praeclara semina, Cic. fr. – bildl., animos in corpora, gleichs. säen, Cic.: omnia, quae gerebam, spargere me in orbis terrae memoriam, Cic. – 2) hinstreuen = werfen, schießen, schleudern, tela, Verg.: pondera fundae, Prop.: Geryon sparsus, hingeworfen, zu Boden geworfen, Sen. – absol., sagittarius cum funditore utrimque summo studio spargunt fortissime, Claud. Quadrig. ann. 19. fr. 85 (bei Gell. 9, 1, 1). – 3) auseinanderstreuen, teilen, ausbreiten, verbreiten, zerstreuen, a) übh.: α) lebl. Obj.: manum, Mart.: res sparsas et vage disiectas ita diligenter eligere, ut etc., Cornif. rhet.: cupressus spargit ramos, Plin.: cacumina se in aristas spargunt, Plin.: Rhenus in Mosam se spargit, ergießt sich weit u. breit, Plin.: bellum, den Kriegsschauplatz bald hier- bald dorthin verlegen,————Tac.: per aequora bellum, Lucan.: bella Sardoas in oras, Lucan.: arma (den Krieg) per agros, Verg. – dah. gerüchtweise verbreiten, aussprengen, Argolicas nomen per urbes Theseos, Ov.: nomen suum in toto orbe, Mart.: voces in vulgum ambiguas, Verg.: in parentes abominanda crimina, Quint.: fama per Aenium rapido vaga murmure campum spargitur in turmas, Stat.: u. spargitur m. folg. Acc. u. Infin., spargebatur insuper Albinum regis insigne usurpare, Tac. hist. 2, 58: sparge subinde (äußere bei verschiedenen Gelegenheiten) m. folg. dir. Rede, Hor. sat. 2, 5, 103. – β) leb. Wesen, verteilen, per vias speculatores, Liv.: exercitum per provincias, Tac. – im üblen Sinne, versprengen, zerstreuen, aper spargit canes, Ov.: sp. se toto campo, Liv.: sp. se in fugam, Liv.: ceteram multitudinem inermem toto sparsam vagari saltu, Liv.: sicubi sparsos ac dissipatos invadere possent, Liv.: sparsos et incompositos cum inopinato invasissent, Liv.: ne sparsi et inconditi sine ordine, sine signis omnibus portis excurrerent, Liv.: pedites ordinati et praeparati sparsos per neglegentiam et semisomnos prope adorti sunt, Liv. – b) prägn.: α) die Zeit versplittern, verzetteln, tempus, Sen. ep. 19, 1. – β) Vermögen versplittern, vergeuden, spargas tua prodigus, Hor. ep. 2, 2, 195: pecuniam spargere, sein Geld zum Fenster hinauswerfen, Sen. ep. 120, 21. – γ) teilen, einteilen, zerteilen, verteilen, genera in————species, Plin.: legiones, zerteilen, Tac.: vestigia fugae, zerteilen = unkenntlich machen, Curt. – δ) entfernen, trennen, magnum ab Argis Alciden, Val. Flacc. 5, 488: sparsis consumptisque fratribus bello intestinae discordiae, Iustin. 27, 3, 1. – ε) zerteilen, zerreißen, corpora, Ov. met 7, 442: so auch sparsus silebo, Sen. Herc. Oet. 1394 (1398). – 4) Bemerkungen einstreuen, de hac parte adhuc spargetur omnibus locis, Quint. 8, 3, 58. – II) bestreuen, besprengen, bespritzen, 1) eig.: humum foliis, bestreuen, Verg.: corpus lymphā, Verg.: farinam aquā, Sen.: stupentes aquā frigidā, Sen. – 2) übtr.: a) bestreuen, aurora spargebat lumine terras, Verg.: caelum astris, Ov.: porticus sparsa tabellis, geschmückt, Ov. – bildl., litterae humanitatis sale sparsae, Cic.: sparsi fraternā caede penates, die durch Verwandtenmord befleckten, Verg.: vir bonus iniquis rumoribus sparsus, Sen. – b) befeuchten, begießen, benetzen, cytisum, Plin.: lacrimā favillam amici, Hor.: dah. haustu sparsus aquarum, mit geschöpftem Wasser besprengt (= die Hände gewaschen), Verg. – c) besprengen, sprenkeln, alas coloribus, Verg.: velamina (feris detracta) maculis, Tac.: duo capreoli, sparsis etiamnunc pellibus albo, mit weiß gesprenkelten F., Verg. ⇒ Parag. Infin. spargier, Hor. carm. 4, 11, 8. Prud. cath. 5,148. -
24 genero
gĕnĕro, āvi, ātum, 1, v. a. [genus], to beget, procreate, engender, produce, create; in pass., to spring or descend from.I.Lit. (class.):II.hominem generavit et ornavit deus,
Cic. Leg. 1, 9, 27: isque (Capys) pium ex se Anchisen generat, Enn. ap. Philarg. ad Verg. G. 3, 35 (Ann. v. 32 Vahl.):Oebalus, quem generasse Telon Sebethide nymphā Fertur,
Verg. A. 7, 734:unde nil majus generatur ipso (Jove),
Hor. C. 1, 12, 17:Herculis stirpe generatus,
Cic. Rep. 2, 12:homines hominum causa esse generatos,
id. Off. 1, 7, 22:ita generati a natura sumus, ut, etc.,
id. ib. 1, 29, 103; cf. id. Rep. 6, 15:a quo (deo) populum Romanum generatum accepimus,
id. Phil. 4, 2, 5:ab origine ultima stirpis Romanae generatus,
Nep. Att. 1:Tros est generatus ab illo,
Ov. F. 4, 33:fuit Argolico generatus Alemone quidam Myscelos,
id. M. 15, 19:Trojā generatus Acestes,
Verg. A. 5, 61:mulos (antiqui vocabant) quos asini et equae generarent,
Plin. 8, 44, 69, § 172:quale portentum... nec Jubae tellus generat,
Hor. C. 1, 22, 15:terram tanto prius animalia generare coepisse,
Just. 2, 1 fin.:atque aliam ex alia generando suffice prolem,
Verg. G. 3, 65:(mundus) semperne fuerit, nullo generatus ortu: an, etc.,
Cic. Univ. 2:semina, unde essent omnia orta, generata, concreta,
id. Tusc. 5, 24, 69; cf.:semina generantia ranas,
Ov. M. 15, 375:terra et hos (rubos) generat,
Quint. 9, 4, 5:terra generandis alendisque seminibus fecundior,
id. 10, 3, 2:e gramine, quod in eo loco generatum esset, etc.,
Gell. 5, 6, 9:generandi gloria mellis,
Verg. G. 4, 205:ignibus generandis nutriendisque soli ipsius naturalis materia,
Just. 4, 1.— Absol.:asina generare coepit,
Plin. 8, 44, 69, § 172.—Trop. (perh. only post-Aug.).A.In gen.:B.cetera forsitan tenuis quoque et angusta ingenii vena... generare atque ad frugem aliquam perducere queat,
Quint. 6, 2, 3:verecundia vitium quidem, sed quae virtutes facillime generet,
id. 12, 5, 2; Dig. 25, 3, 7:peccatum generat mortem,
Vulg. Jacob. 1, 15.—In partic., to bring forth, produce, of mental productions:quae (aetates) nihil dum ipsae ex se generare queunt,
Quint. 1, 1, 36:cum generabit ipse aliquid atque componet,
id. 1, 12, 12; 8, 6, 32; cf. id. 10, 2, 5:similiter decurrentium spatiorum observatione esse generatum (poëma),
id. 9, 4, 114; cf. Suet. Ner. 52. -
25 immisceo
immiscĕo ( inm-), scŭi, xtum, or stum, 2 (archaic inf. pres. pass. immiscerier, Verg. G. 1, 454) v. a. [in-misceo], to mix in, intermix, intermingle, blend (not freq. till after the Aug. per.; not in Cic. or Cæs.).I.Lit.:B.semina farinae,
Col. 11, 3, 5; 12, 20, 3; 12, 38, 6 sq.:vos meorum militum corpori immiscui,
Curt. 10, 3, 10:elephanti per modica intervalla agmini immixti,
id. 8, 12, 7:manus manibus,
Verg. A. 5, 429:summis ima,
Ov. M. 7, 278:sin maculae incipient rutilo immiscerier igni,
Verg. G. 1, 454:immixta corporibus semina,
Lucr. 3, 393; cf. id. 1, 877:immixtus castris hostium,
Vell. 1, 2, 1:mediis se immiscuit armis,
Verg. A. 11, 815; cf.:feminas metus turbae virorum immiscuerat,
Liv. 22, 60, 2:se nubi atrae,
Verg. A. 10, 662.—Transf., to cling to:C.vestis immiscet cutem,
Sen. Herc. Oet. 829.—Esp.: se immiscere, or immisceri, to join, unite with any one, associate with:II.turbae servientium,
Tac. Agr. 4, 40:turbae sacricolarum,
id. H. 3, 74:manipulis,
id. Agr. 28:cur immisceri sibi in cavea patres plebem nollent,
Liv. 34, 54, 6:equites se peditibus,
id. 31, 35, 5:ita se immiscuit mediis,
id. 39, 31, 8:se hostibus,
id. 9, 36, 4:veteribus militibus,
id. 40, 38, 11; 7, 12, 4; 3, 50, 10:vadimus immixti Danais,
Verg. A. 2, 396:se alienae familiae venali,
Quint. 7, 2, 26; cf.:se pavonum gregi,
Phaedr. 1, 3, 7.—Trop.A.In gen.:B.caelestibus immisceri,
Sen. ad Helv. 1, 8:si virtuti se voluptas immiscuisset,
id. Vit. Beat. 7, 2; id. Ep. 87, 27:vera falsis,
id. ib. 90, 29:sic enim vitia virtutibus inmixta sunt,
id. ib. 114, 12:non fugienda petendis Immiscere,
Hor. S. 1, 2, 76:quibus necessitudinibus immiscere te mihi parem,
Tac. A. 4, 40 fin.:immixtaque vota timori,
Ov. H. 6, 73:nec parvis periculis immixtus,
Tac. H. 4, 85.—Esp.1.To mingle, associate, connect one thing with another:2.sortem fortunae regnique sui cum rebus Romanis,
Liv. 45, 14, 3 (dub. Weissenb. ex conj. miscuisset).—Se immiscere (immisceri) alicui rei, to take part in, concern one's self with, meddle with:fero et contionibus et comitiis se immiscere,
Liv. 34, 2, 1; cf.:ne adfinitatibus, ne propinquitatibus immisceamur,
id. 4, 4, 6:ne Philippus rebus Graeciae immisceretur,
id. 27, 30, 5:cum se immiscuissent colloquiis montanorum,
Liv. 21, 32, 10:Fidenati bello se jam ante immiscuerant,
id. 5, 8, 6:se negotiis alienis,
Dig. 3, 5, 3 fin.:se bonis hereditariis,
Gai. Inst. 2, 163. -
26 inmisceo
immiscĕo ( inm-), scŭi, xtum, or stum, 2 (archaic inf. pres. pass. immiscerier, Verg. G. 1, 454) v. a. [in-misceo], to mix in, intermix, intermingle, blend (not freq. till after the Aug. per.; not in Cic. or Cæs.).I.Lit.:B.semina farinae,
Col. 11, 3, 5; 12, 20, 3; 12, 38, 6 sq.:vos meorum militum corpori immiscui,
Curt. 10, 3, 10:elephanti per modica intervalla agmini immixti,
id. 8, 12, 7:manus manibus,
Verg. A. 5, 429:summis ima,
Ov. M. 7, 278:sin maculae incipient rutilo immiscerier igni,
Verg. G. 1, 454:immixta corporibus semina,
Lucr. 3, 393; cf. id. 1, 877:immixtus castris hostium,
Vell. 1, 2, 1:mediis se immiscuit armis,
Verg. A. 11, 815; cf.:feminas metus turbae virorum immiscuerat,
Liv. 22, 60, 2:se nubi atrae,
Verg. A. 10, 662.—Transf., to cling to:C.vestis immiscet cutem,
Sen. Herc. Oet. 829.—Esp.: se immiscere, or immisceri, to join, unite with any one, associate with:II.turbae servientium,
Tac. Agr. 4, 40:turbae sacricolarum,
id. H. 3, 74:manipulis,
id. Agr. 28:cur immisceri sibi in cavea patres plebem nollent,
Liv. 34, 54, 6:equites se peditibus,
id. 31, 35, 5:ita se immiscuit mediis,
id. 39, 31, 8:se hostibus,
id. 9, 36, 4:veteribus militibus,
id. 40, 38, 11; 7, 12, 4; 3, 50, 10:vadimus immixti Danais,
Verg. A. 2, 396:se alienae familiae venali,
Quint. 7, 2, 26; cf.:se pavonum gregi,
Phaedr. 1, 3, 7.—Trop.A.In gen.:B.caelestibus immisceri,
Sen. ad Helv. 1, 8:si virtuti se voluptas immiscuisset,
id. Vit. Beat. 7, 2; id. Ep. 87, 27:vera falsis,
id. ib. 90, 29:sic enim vitia virtutibus inmixta sunt,
id. ib. 114, 12:non fugienda petendis Immiscere,
Hor. S. 1, 2, 76:quibus necessitudinibus immiscere te mihi parem,
Tac. A. 4, 40 fin.:immixtaque vota timori,
Ov. H. 6, 73:nec parvis periculis immixtus,
Tac. H. 4, 85.—Esp.1.To mingle, associate, connect one thing with another:2.sortem fortunae regnique sui cum rebus Romanis,
Liv. 45, 14, 3 (dub. Weissenb. ex conj. miscuisset).—Se immiscere (immisceri) alicui rei, to take part in, concern one's self with, meddle with:fero et contionibus et comitiis se immiscere,
Liv. 34, 2, 1; cf.:ne adfinitatibus, ne propinquitatibus immisceamur,
id. 4, 4, 6:ne Philippus rebus Graeciae immisceretur,
id. 27, 30, 5:cum se immiscuissent colloquiis montanorum,
Liv. 21, 32, 10:Fidenati bello se jam ante immiscuerant,
id. 5, 8, 6:se negotiis alienis,
Dig. 3, 5, 3 fin.:se bonis hereditariis,
Gai. Inst. 2, 163. -
27 putrefacio
pū̆trĕfăcĭo, fēci, factum, 3, v. a., and in pass. pū̆trĕfīo, factus, fieri (collat. form of the part. pass. putefactus, Prud. steph. 10, 1035) [putreo-facio].I.To make rotten, to cause to putrefy; and pass., to become rotten, to putrefy:II.umor putrefacit deposita semina,
Col. 3, 12, 1:stellionem in oleo,
Plin. 29, 4, 28, § 90:ut spinarum semina putrefiant,
Pall. 1, 33, 1; 10, 9:bove putrefacto,
Varr. R. R. 2, 5, 5; Lucr. 2, 895:nudatum tectum patere imbribus putrefaciendum,
Liv. 42, 3:putrefacta est spina,
Ov. M. 15, 389.— -
28 sulcus
1.sulcus, a, um, adj., only ficus sulca, an unknown species of fig-tree, Col. 5, 10, 11.2.sulcus, i, m. [Gr. holkos, from helkô], a furrow made by the plough (cf.: lira, porca): sulci appellantur, quā aratrum ducitur, vel sationis faciendae causā vel urbis condendae, vel fossura rectis lateribus, ubi arbores serantur: quod vocabulum quidam ex Graeco fictum, quia illi dicant holkon, Fest. p. 302 Müll.: quā aratrum vomere lacunam striam facit, sulcus vocatur: quod est inter duos sulcos elata terra, dicitur [p. 1797] porca, Varr. R. R. 1, 29, 3:II.sulco vario ne ares,
Cato, R. R. 61, 1:cum sulcus altius esset impressus,
Cic. Div. 2, 23, 50:ducere... infodere sulcum,
Col. 2, 2, 27; Juv. 7, 48:duci sarculo sulcum,
Plin. 18, 33, 76, § 327:proscindere jugerum sulco,
id. 18, 19, 49, § 178:sulco tenui arare,
id. 18, 18, 47, § 170:sulcum patefacere aratro,
Ov. M. 3, 104:sulcis committere semina,
Verg. G. 1, 223:mandare hordea sulcis,
id. E. 5, 36:telluri infindere sulcos,
id. ib. 4, 33:semina longis Cerealia sulcis Obruere,
Ov. M. 1, 123:herba Cerealibus obruta sulcis,
id. Tr. 3, 12, 11.—Transf. (mostly poet. and in post-Aug. prose).A.A ploughing:B.hordeum altero sulco seminari debet,
Col. 2, 9, 15:quarto,
id. 2, 12, 8:quinto,
Plin. 18, 20, 49, § 181:nono,
Plin. Ep. 5, 6, 10.—Of things resembling a furrow.1.A long, narrow trench, a ditch, Cato, R. R. 33, 4; 43, 1; Col. 2, 8, 3; Plin. 19, 4, 20, § 60; Verg. G. 2, 24; 2, 289; id. A. 1, 425 et saep.—2.A rut, track, in gen.:cursu rotarum saucia clarescunt nubila sulco, Claud. Cons. Prob. et Olymp. 102.—Esp., of the furrow cut by a vessel: infindunt sulcos,
Verg. A. 5, 142:delere sulcos,
Stat. Th. 6, 415:canebant aequora sulco,
Val. Fl. 3, 32.—Of a wrinkle of the skin, Mart. 3, 72, 4:genarum,
Claud. in Eutr. 1, 110.—Of the trail of a meteor, Verg. A. 2, 697; Luc. 5, 562.—Of wounds:in pectore,
Claud. Rapt. Prov. 3, 425.—Of the private parts of a woman, Lucr. 4, 1272; Verg. G. 3, 136; App. Anech. 16. -
29 arena
arēna (harēna), ae f.1) песок (sicca V, sterīlis V, mollis O)a. nigra V — илarenae (dat.) mandare semina погов. O — сеять на песке (т. е. заниматься бесполезным делом)a. sine calce погов. Su — песок без извёстки, сыпучий (о бессвязном лит. произведении)2) (тж. pl.) песчаное место, пески, песчаная пустыня, песчаное взморье (Libycae arenae O; arenae vix perviae T)3) усыпанная песком площадка для борьбы, арена ( amphitheatri Su)4) цирковое зрелище, бой5) поле деятельности, поприще, профессия ( in arenā meā PJ)6) место, театр (действий) (a. belli civilis Fl) -
30 augesco
augēsco, —, —, ere [inchoat. к augeo ]а) увеличиваться, прибавляться, расти, разбухать ( semina augescunt C); разрастаться, развиваться ( artes augescunt Lcr); вздуватьсяб) нарастать, размножаться (augescunt ahae gentes, aliae minuuntur Lcr); усиливаться, крепнуть ( augescunt vitia PJ) -
31 commendo
com-mendo, āvī, ātum, āre [ mando I ]1) рекомендовать, препоручать, вверять, передавать (aliquem и aliquid alicui Pl, Ter, C etc.)c. corpus alicui loco Dig — положить тело куда-л. (перед погребением)c. semina sulcis Sil — бросать семена в бороздыse c. fidei alicujus Ter — довериться кому-л.c. aliquid memoriae C — запомнить что-л.aliquid litteris c. C — изложить письменно, записатьc. immortalitati aliquid C, тж. c. aliquid perpetuae memoriae VP — что-л. обессмертить, увековечитьse c. aliqua re H — отличаться чём-л.2)а) придавать прелесть, делать красивымmarmora commendantur maculis aut coloribus PJ — (различные) сорта мрамора славятся пятнистостью или окраскойб) делать приятным, привлекательным ( vox commendat eloquentiam C) -
32 concipio
con-cipio, cēpī, ceptum, ere [ capio ]1) собирать, принимать, отводить в трубы (in agro, ex lacu, sc. aquam Frontin); вбирать в себя, впитывать, поглощать ( marinum umorem Lcr); содержать ( vas concipit aquam Vr)c. auras pennis O — захватывать крыльями воздухc. ignem (flammam) Cs, C, QC etc. — загореться, воспламениться, зажечьсяc. odium in aliquem C — возненавидеть кого-л.c. amorem L — полюбить, влюбитьсяc. bonam spem de aliquo Sen — возлагать большие надежды на кого-л.c. maculam (dedĕcus) C — запятнать (обесславить) себя, покрыть себя позоромc. iras O — питать злобу, распалиться гневомc. vitia C — предаться порокам2) (тж. c. mente L или animo Q, animo ac mente C) представлять себе, воображать ( magnitudinem hominis L)quae animo concipi possunt PM — то, что можно себе представить3) соображать, прикидывать (summas, sc. caesorum L)4) задумывать, замышлять, затевать (majora C; mălum aut scelus C); решиться, совершить, провиниться, сделаться виновным (c. scelus, flagitium, fraudes C)c. pectore robur V — ощущать в груди силу5) составлять по установленной форме, написать, формулировать (vadimonium C; jus jurandum L, T)foedus c. V — заключать договорc. preces O — творить молитвуc. vota O — давать обеты6) формально возвещать, объявлять (ferias Latinas, auspicia L; bellum Vr)7) (sc. utero) зачать, стать беременнойc. aliquem ex (de) aliquo C, O etc. — зачать кого-л. от кого-л.jam concepti, sc. pulli Pt — уже высиженные цыплята8) образовыватьspicam c. PM — колоситьсяamaritudinem c. Col — приобретать горький вкус9) pass. concipi образоваться, происходить, появляться, возникатьin ea parte nivem concipi Sen — (полагают, что) в этой части (атмосферы) зарождается снегamnis conceptus ex fonte QC — ручей, зародившийся (образовавшийся) от источника -
33 confligo
cōn-flīgo, flīxī, flīctum, ere2) бороться, сражаться (cum hoste, contra или adversus aliquem C etc.)4) сталкивать, сближать, соединять ( semina Lcr)5) сравнивать, сличать ( aliquid cum re aliquā C) -
34 convolvo
con-volvo, volvī, volūtum, ere1) свёртывать, извивать, свивать ( coluber convolvit lubrica terga V); сплетать ( convoluti in se dracones PM); перемешивать, перепутывать (spinae, quas ventus convolverit Ap); свёртывать, скатывать ( culmum in manipulos PM)2) катитьse c. — катиться, совершать круговорот ( se convolvens sol C); скатывать, низвергать ( venti semina ignis e nubibusconvolvunt Lcr)3) кружить, клубиться ( turbines convolvunt Sen)5) вовлекать, подхватывать, втягивать ( Gallograeciam belli ruina convolvit Fl)6) развёртывать, развивать ( partem libri Sen)7) обёртывать ( aliquā re Cs) -
35 corrado
cor-rādo, rāsī, rāsum, ere1) соскребать (вместе, в кучу), перен. нагромождать ( multa argumenta Lcr); собирать отовсюду понемногу (semina ex aēre Lcr; ancillas, servos Ter)2) ( о ветре) уносить ( corpora parvula Lcr)3) сколотить, накопить (minas decem alicunde Ter) -
36 degenero
dēgenero, āvī, ātum, āre [ degener ]1) выродиться, переродиться, измениться, испортиться (poma, semina degenerant V)d. a civili more Su — уйти от традиций общества (не считаться с общественными нравами)d. a parentibus L — не походить на родителейd. a virtute majorum C — не иметь доблести предков2) перерождаться, превращаться, переходить (degenerat hordeum in avenam PM)costae sex inferiores in cartilaginem degenerant CC — шесть нижних рёбер переходят в хрящи3) (за)пятнать, унижать, опорочивать (aliquem Prp, O; tantum honorem St) -
37 depono
dē-pōno, posuī (posīvī Pl, Ctl), positum, ere1)а) класть, положить ( caput terrae O)d. aliquem vino шутл. Pl — мертвецки напоить кого-лб) складывать, откладывать ( onus C)d. jumentis onera Cs — разгружать вьючных животныхcorpora sub ramis d. V — улечься в тени ветвейd. arma Cs — сложить оружие (т. е. признать себя побеждённым), но тж. L, V etc. снимать с себя (откладывать в сторону) оружиеd. animam Nep — испустить дух, умереть3) слагать с себя (imperium Cs, Su; magistratum Cs; tutelam L); отказываться, оставлять (simultates C; consilium adeundae Syriae Cs; spem H); отбрасывать прочь ( omnes molestias et sollicitudines C); отклонять (provinciam C; triumphum L)5) снимать, срезывать, состригать (crinem T; ungues et capillos Pt)6) сворачивать, убирать ( vela Sil)7) сеять, бросать ( semina sulco Col)8) сажать (malleolum in terram Col; plantam in hortis O)9) ( в качестве премии или ставки) ставить ( vitulam V)10) задерживать, затаивать ( spiritum Q)11) производить на свет, рожать (onus naturae Ph; fetum Ph; Latoniam prope Deliam olivam Ctl)13) (тж. d. memoriam alicujus rei и d. ex memoriā aliquid C) предавать забвению14) отдавать на хранение ( pecuniam apud aliqaem C); укрывать, прятать (liberes, uxores suaque omnia in silvis Cs); юр. депонировать (est depositum quod custodiendum reddendumque traditur Dig); вверятьd. rimosā in aure aliquid H — доверить что-л. дырявому уху, т. е. болтливому человеку15) склонять, преклонять ( colla GT)16) опрокидывать, сносить, разрушать (statuas alicujus Spart; aedes usque ad aream deposita Dig)17) погружать, топить ( aliquem medio ponto VF)18) смещать с поста, увольнять ( aliquem Eccl)— см. тж. depositus -
38 desero
I dē-sero, —, situm, ereсеять, бросать внутрь ( semina Vr)II dē-sero, seruī, sertum, ere1) оставлять, покидать, бросать (aliquem C, T etc.)d. aliquem alicui V — покидать кого-л. на кого л.2) дезертировать, бежать (d. castra L; exercitum C, Cs)3) забросить, запустить ( agros fertĭles C); оставить без внимания, пренебречь ( cultum deorum L)tempus maturius, quamres, me deserel Sl — у меня не хватит скорее времени, чем материалаd. rem publicam Sl — не исполнять своих обязанностей по отношению к государству4) отказаться, отступиться, счесть безнадёжным (d. jus suum C; d. causam C)non d. se Cs — не отчаиваться (всё ещё надеяться)a mente deseri C — потерять голову, растерятьсяd. vadimonium C — пропустить срок явки -
39 dissero
I dis-sero, sēvi (редко seruī ap. Macr). situm, ereсеять, рассеивать ( semina Col); сажать врозь ( lactūcam Col); рассаживать, расставлять ( taleas Cs)перен. распространять ( pars animae per totum dissita corpus Lcr)II dis-sero, seruī, sertum, ere1)а) разбирать, обсуждать2) подробно говорить, рассуждать ( cum aliquo de aliqua re C)seditiosa d. T — произносить зажигательные речи (подстрекать к мятежу) -
40 excerpo
ex-cerpo, cerpsī, cerptum, ere [ carpo ]1) выбирать, вылущивать, вынимать ( semĭna pomis H)2) извлекатьe. ex malis, si quid inest boni C — извлекать из дурного то, что в нём может быть хорошего3)а) делать извлечение (выписки), выписывать (librum PJ; pauca ex «Gorgia» Platonis Q)nihil legit, quod non excerperet PJ — (Плиний Старший) не читал ничего, не делая выписок4) выделять, отмечать ( paucos Q)e. se alicui rei Sen — стать в стороне (уклониться, сторониться) от чего-л6) уничтожать, истреблять ( omnem nobilitatis indolem VM)
См. также в других словарях:
Semina — ist ein Titularbistum der römisch katholischen Kirche. Die in Nordafrika gelegene Stadt war ein alter römischer Bischofssitz, der im 7. Jahrhundert mit der islamischen Expansion unterging. Er lag in der römischen Provinz Africa proconsularis.… … Deutsch Wikipedia
semina — / semina/ s.f. [der. di seminare ]. (agr.) [operazione di seminare] ▶◀ sementa, (non com.) seminagione, (non com.) seminatura … Enciclopedia Italiana
Semĭna — Semĭna, Mehrzahl von Semen, s.d … Pierer's Universal-Lexikon
semina — 1sé·mi·na s.f. 1. AU il seminare e il suo risultato: rimandare la semina a causa della pioggia, la semina dei cereali; in partic., il seminare il grano | il periodo dell anno in cui si compie tale operazione 2. TS biol. introduzione di… … Dizionario italiano
Semina — Semen Se men (s[=e] m[e^]n), n.; pl. {Semina} (s[e^]m [i^]*n[.a]). [L., from the root of serere, satum, to sow. See {Sow} to scatter seed.] 1. (Bot.) The seed of plants. [1913 Webster] 2. (Physiol.) The seed or fecundating fluid of male animals;… … The Collaborative International Dictionary of English
Semina, B. — B. Semina (25. Jan.), eine Jungfrau aus dem Karthäuserorden zu Cöln, welche von den Boll. unter den Uebergangenen aufgeführt ist. (II. 610.) … Vollständiges Heiligen-Lexikon
semina — {{hw}}{{semina}}{{/hw}}s. f. Attività del seminare | Epoca in cui si semina; SIN. Seminagione, seminatura … Enciclopedia di italiano
Semina Hotel — (Архангелос,Греция) Категория отеля: 2 звездочный отель Адрес: Archangelos, Архангелос, 85102, Г … Каталог отелей
Semina (Titularbistum) — Semina ist ein Titularbistum der römisch katholischen Kirche. Es geht zurück auf einen untergegangenen Bischofssitz in der gleichnamigen antiken Stadt, die in der römischen Provinz Africa proconsularis (heute nördliches Tunesien) lag. Der… … Deutsch Wikipedia
Semina Cucurbitae — СЕМЕНА ТЫКВЫ ( Semina Cucurbitae ). Зрелые, очищенные от остатков мякоти околоплодника и высушенные без подогрева семена однолетних культивируемых растений тыквы обыкновенной (Cucurbita pepo L.), тыквы крупной (Сucurbita maxima Duch.) и тыквы… … Словарь медицинских препаратов
Semina — Se|mi|na: Plur. von ↑Semen … Das große Fremdwörterbuch