-
1 sarcina
sarcina, ae, f. (sarcio), die Bürde, das Bündel, Pack, das (tragbare) Gepäck des einzelnen, I) eig. u. bildl.: 1) eig.: α) Sing.: stuppae sarcinā satis onustus, Apul.: meae gravis sarcina chartae, Hor.: sarcinae ingenti cervices supponere, Sen.: sarcinam constringere, Plaut.: sarcinam ferre, Sen.: alci sarcinam imponere, sprichw. = jmdm. etwas aufbinden, Plaut. most. 430. – β) Plur., sarcinas colligere, s. 1. col-ligono. I, a: sarcinas conferre, Caes.: conicere sarcinas in medium ( auf einen Haufen), Liv.: sarcinas contrahere (schnüren), Sen.: sarcinas proicere, Caes.: legionem sub sarcinis adoriri, Caes.: salva est uxor sarcinaeque, Habseligkeiten, Mart. – 2) bildl., die Bürde, Last, militiae sarcina fida tuae, Bürde (= überflüssiger Begleiter), Prop. 4, 3, 46: publica rerum, Last der Regierung, Ov.: sarcina sum (tibi), Ov.: patrimonium tamquam amaram aliquam sarcinam quam celerrime abicere cupiens, Val. Max.: magisterii illius sarcinam deponere, Augustin.: sarcinā divitiarum praegravatus, Hieron. – II) übtr., die Leibesbürde, Leibesfrucht, prima, Ov. met. 6, 224: sarcinam effundere, Phaedr. 3, 15, 6.
-
2 sarcina
sarcina, ae, f. (sarcio), die Bürde, das Bündel, Pack, das (tragbare) Gepäck des einzelnen, I) eig. u. bildl.: 1) eig.: α) Sing.: stuppae sarcinā satis onustus, Apul.: meae gravis sarcina chartae, Hor.: sarcinae ingenti cervices supponere, Sen.: sarcinam constringere, Plaut.: sarcinam ferre, Sen.: alci sarcinam imponere, sprichw. = jmdm. etwas aufbinden, Plaut. most. 430. – β) Plur., sarcinas colligere, s. colligo no. I, a: sarcinas conferre, Caes.: conicere sarcinas in medium ( auf einen Haufen), Liv.: sarcinas contrahere (schnüren), Sen.: sarcinas proicere, Caes.: legionem sub sarcinis adoriri, Caes.: salva est uxor sarcinaeque, Habseligkeiten, Mart. – 2) bildl., die Bürde, Last, militiae sarcina fida tuae, Bürde (= überflüssiger Begleiter), Prop. 4, 3, 46: publica rerum, Last der Regierung, Ov.: sarcina sum (tibi), Ov.: patrimonium tamquam amaram aliquam sarcinam quam celerrime abicere cupiens, Val. Max.: magisterii illius sarcinam deponere, Augustin.: sarcinā divitiarum praegravatus, Hieron. – II) übtr., die Leibesbürde, Leibesfrucht, prima, Ov. met. 6, 224: sarcinam effundere, Phaedr. 3, 15, 6. -
3 collectum
1.col-lĭgo ( conl-), lēgi, lectum, 3, v.a. [2. lego, ĕre], to gather or collect together into a whole or to a point, to assemble, draw or bring together, collect (class. and very freq.),I.Prop.A.In gen.1.Of things:2.omnia praesegmina,
Plaut. Aul. 2, 4, 34:stipulam,
Ter. Ad. 5, 3, 62; cf.: omnia furtim, Lucil. ap. Non. p. 273, 28:radices palmarum,
Cic. Verr. 2, 5, 33, § 87:apes in vas,
Varr. R. R. 2, 16, 37:ossa,
Tib. 3, 2, 19; cf.reliquias,
Suet. Tib. 54 fin.; id. Calig. 3:materiem nostram Post obitum,
Lucr. 3, 847 (and Hom. Il. 24, 793):sparsos per colla capillos in nodum,
Ov. M. 3, 170; 8, 319; and poet. transf. to the person:immissos hederā collecta capillos Calliope, etc.,
id. ib. 5, 338; so,sinus fluentes,
Verg. A. 1, 320:flores,
Ov. M. 5, 399:riguo horto olus,
id. ib. 8, 646:de purpureis vitibus uvas,
id. ib. 8, 676:fructus,
Hor. Ep. 1, 12, 1: omnia venena, * Cat. 14, 19:sarmenta virgultaque,
Caes. B. G. 3, 18:serpentes,
Nep. Hann. 10, 4:naufragium,
Cic. Sest. 6, 15: mortualia, glossaria conlegitis et lexidia, res taetras et inanes, Domit. ap. Gell. 18, 7, 3:pecuniam,
Hor. Ep. 1, 10, 47:viatica,
id. ib. 2, 2, 26; cf.:stipem a tyrannis,
to obtain by begging, Liv. 38, 45, 9:aër umorem colligens,
Cic. N. D. 2, 39, 101:imbres,
Hor. Ep. 1, 15, 15; cf.:pluvias aquas,
Quint. 10, 1, 109; 5. 14, 31:ventus per loca subcava terrae Collectus,
Lucr. 6, 558:procellam,
id. 6, 124:spiritum,
Plin. 19, 6, 26, § 78; Quint. 11, 3, 53:flatus cornibus,
Sil. 14, 390:collectae ex alto nubes,
heaped together, Verg. G. 1, 324:pulvis collectus turbine,
Hor. S. 1, 4, 31; and poet.:pulverem Olympicum Collegisse juvat,
i. e. to have covered himself with it, id. C. 1, 1, 4:luna revertentes colligit ignes,
Verg. G. 1, 427:antiqua verba et figuras,
Suet. Gram. 10:equos,
to check, restrain, stop, Ov. M. 2, 398; so,gressum,
Sil. 6, 399:gradum,
id. 7, 695; so,fig. iram,
id. 9, 477;and of the operation of medicine: acria viscerum colligere,
Plin. 19, 6, 26, § 85: hastas, to draw back (opp. protendere), Tac. A. 2, 21:librum,
to catch a falling book, Plin. Ep. 2, 1, 5:apparatu nobis (sc. oratoribus) opus est et rebus exquisitis, undique collectis, arcessitis, comportatis,
Cic. de Or. 3, 24, 92; cf.:interea, dum haec, quae dispersa sunt, cogantur,
id. ib. 1, 42, 191: sarcinas; to pack one ' s luggage for a journey:annus octogesimus admonet me, ut sarcinas colligam ante quam proficiscar e vitā,
Varr. R. R. 1, 1, 1; also: sarcinas conligere = sarcinas conferre, to gather and put in order the baggage of an army before a battle, Sall. J. 97, 4: vasa, milit. t. t.., to pack together, pack up, to break up the camp for a march, Cic. Verr. 2, 4, 19, § 40; Liv. 21, 47, 2; 22, 30, 1:arma = remos,
i. e. to take in hand, take up, Verg. A. 5, 15 Forbig. ad loc.—Of persons, mostly milit., to collect, assemble, bring together:B.exercitus collectus ex senibus desperatis,
Cic. Cat. 2, 3, 5:ex urbe, ex agris, numerum hominum,
id. ib. 2, 4, 8:milites,
id. Verr. 2, 5, 51, § 133:reliquos ex fugā,
Nep. Hann. 6 fin.:manu collectā in Thraciam introiit,
id. Alcib. 7, 4; cf. Liv. 1, 5, 4, and Tac. Agr. 37:de pagis omnibus bonos viros,
Cic. Fin. 2, 4, 12: se colligere, to gather, collect:in moenia,
Sil. 10, 390:ex regno alicujus,
Cic. Imp. Pomp. 9, 24: ad. aciem, Auct. B. Afr. 70; so, collecti, those who have collected:in aestuaria ac paludes,
Caes. B. G. 2, 28; cf. Tac. A. 2, 11.—Esp., with the accessory idea of shortening, by bringing together, to contract, draw up, compress, collect, concentrate (mostly poet. for the more usual contraho, coërceo, etc.):b.in spiram tractu se colligit anguis,
Verg. G. 2, 154; cf.:cogebantur breviore spatio et ipsi orbem colligere,
Liv. 2, 50, 7:alitis in parvae subitam collecta figuram,
Verg. A. 12, 862 Wagn. N. cr.:apicem collectus in unum,
Ov. M. 13, 910:pedes,
to compress, Tib. 1, 8, 14:volumina collecta in artum,
Plin. 8, 16, 17, § 45: se collegit in arma, covered himself with or concealed himself behind his shield, Verg. A. 12, 491; cf. id. ib. 10, 412 (post scutum se clausit, Serv.; Gr. sustaleis en aspidi, ep aspidos); cf. Stat. Th. 11, 545; Sil. 10, 255; 10, 129:pallium,
to gather up, Plaut. Capt. 4, 2, 9:togam,
Mart. 7, 33, 4:12, 48, 5: per vulnera colligit hostes,
causes them to retreat, Sil. 10, 3.—Hence,Medic. t. t., to make thick, to thicken (cf. cogo), Scrib. Comp. 95; 129; 138; 169; cf. Plin. 34, 11, 27, § 114.—II.Trop.A.To bring together, collect, to get, gain, acquire, produce, etc. (very freq. and class.):b.sescentae ad eam rem causae possunt conligi,
Plaut. Trin. 3, 3, 62:conlectis omnibus bellis civilibus,
i. e. brought together in speaking, adduced, Cic. Fam. 4, 3, 1; cf. id. Sest. 6, 15:flammarum iras,
Lucr. 1, 723; cf. Hor. A. P. 160; Val. Fl. 7, 335:multaque facete dicta, ut ea, quae a sene Catone collecta sunt,
Cic. Off. 1, 29, 104; 1, 42, 191:res undique conlectae,
id. ib. 3, 24, 92:quaedam conlecta edere,
Quint. 5, 10, 120:sparsa argumenta,
id. 5, 7, 18: antiqua verba, Suet. [p. 367] Gram. 10:omnes rumorum et contionum ventos,
Cic. Clu. 28, 77:rumorem bonum,
id. Leg. 1, 19, 50:peccata consulum,
id. ib. 3, 10, 23:vestigia Pythagoreorum,
id. Tusc. 4, 2, 3:existimationem multo sudore,
id. Div. in Caecil. 22, 72:benevolentiam civium blanditiis,
id. Lael. 17, 61:magnam gratiam magnamque dignitatem ex hoc labore,
id. Q. Fr. 2, 15 (16), 1:auctoritatem,
Caes. B. G. 6, 12:famam clementiae,
Liv. 21, 48, 10:tantum amoris favorisque,
Suet. Claud. 12; Prop. 2 (3), 14, 9:invidiam crudelitatis ex eo,
Cic. Verr. 2, 5, 8, § 19:crimina majestatis,
Plin. Pan. 33 fin.:sitim,
Verg. G. 3, 327; Ov. M. 5, 446; 6, 341 (cf.:adducere sitim,
Hor. C. 4, 12, 13):frigus,
Hor. Ep. 1, 11, 13:rabiem,
Verg. A. 9, 63; Ov. M. 1, 234; 9, 212:odium,
id. ib. 3, 258:usum patiendi,
id. Am. 1, 8, 75:vires usu,
id. A. A. 2, 339; cf. Liv. 29, 30, 5; Sil. 4, 307.—Of number, distance, etc., to amount or come to, extend; pass., to be reckoned (rare, and only in post-Aug. prose):B.ut LX. passus plerique (rami) orbe colligant,
Plin. 12, 5, 11, § 23:ambitus per frontem centum duos pedes colligit,
id. 36, 12, 17, § 77:ad quos (consules) a regno Numae colliguntur anni DXXXV.,
id. 13, 13, 27, § 85; so Tac. G. 37; id. Or. 17.—Colligere se or animum, mentem, etc., to collect one ' s self, to compose one ' s self, to recover one ' s courage, resolution, etc. (very freq. and class.):C.quid est autem se ipsum colligere, nisi dissipatas animi partes rursum in suum locum cogere?
Cic. Tusc. 4, 36, 78: se, Afran. ap. Charis. p. 195 P.; Lucr. 3, 925; Cic. Quint. 16, 53; id. Div. 1, 27, 57; id. Div. in Caecil. 12, 37; id. Fam. 5, 18, 1; id. de Or. 1, 7, 24; id. Tusc. 1, 24, 58; Caes. B. C. 1, 14:se colligere,
to rally, id. B.G. 5, 17:se ex timore,
id. B.C. 3, 65; Suet. Calig. 50:animos,
Liv. 3, 60, 11; cf. in pass., id. 10, 41, 13:animum,
Tac. A. 1, 12; Suet. Ner. 48:animum cogitationemque,
Plin. Ep. 2, 11, 14:mentem,
Ov. M. 14, 352; cf.:mentem cum vultu,
id. Am. 1, 14, 55:paulatim mente collectā,
Curt. 8, 6, 22; cf.:colligere spiritum,
to take breath, Quint. 11, 3, 53.—To gather up in memory, put together in the mind, to think upon, weigh, consider:b.cum et nostrae rei publicae detrimenta considero, et maximarum civitatum veteres animo calamitates colligo,
Cic. Inv. 1, 1, 1:ut memineris, quae, etc.... quae, si colliges, et sperabis omnia optime, et, etc.,
id. Fam. 4, 13, 7; 6, 2, 4:levis haec insania quantas Virtutes habeat, sic collige,
Hor. Ep. 2, 1, 119; cf.:sic collige mecum,
id. S. 2, 1, 51. —Esp. freq.,To put together mentally, etc., i. e. to gather, conclude, deduce, infer from what precedes (most freq. in Quint.); constr.: aliquid, aliquid ex aliquā re, per aliquam rem, aliquā re.—With ex:1.ex eo colligere potes, quantā occupatione distinear,
Cic. Att. 2, 23, 1; so Quint. 5, 10, 80; 7, 2, 3; 7, 8, 6; 8, 4, 16; 4, 4, 5 al.; Suet. Tib. 67.—With per:aliquid per aliud,
Quint. 5, 10, 11; so id. 4, 2, 81.—With abl. without a prep.:quod multis et acutis conclusionibus colligunt,
Quint. 2, 20, 5; so id. 3, 6, 103; 5, 13, 14; 6, 3, 37; 7, 4, 1 al.; Col. 4, 3, 2 al.—With inde:paucitatem inde hostium colligentes,
Liv. 7, 37, 9:bene colligit, haec pueris et mulierculis esse grata,
Cic. Off. 2, 16, 57:neque hoc colligi desideramus, disertiores esse antiquos, etc.,
Tac. Or. 27; Quint. 5, 14, 22; 7, 3, 18; 1, 10, 42; Ov. M. 11, 380; Pers. 5, 85.—Hence,collectus, a, um, P. a., contracted, narrow (opp. effusus):2.tanto beatior, quanto collectior,
App. Mag. 21, p. 287:corpora collectiora (opp. effusiora),
Calp. Flacc. Decl. 2, p. 795:tempus collectius,
Tert. Monog. 14.— Adv.: collectē, summarily, briefly, strictly:ponere aliquod verbum,
Non. p. 164, 1.—collectum, i, n., that which is collected as food, Plin. 11, 37, 60, § 159.2.col-lĭgo ( conl-), āvi, ātum, 1, v. a., to bind, tie, or fasten together, to connect, bind, tie up (in good prose).I.Prop.:II.omne colligatum solvi potest,
Cic. Univ. 11, 35:corpora colligata vinculis naturalibus,
id. ib.; cf. id. ib. 5, 13: vasa (of warlike implements; cf. the preced. art., I. A. 1. fin.), Plaut. Ps. 4, 3, 16:manus,
id. Ep. 5, 2, 23; cf. id. ib. 5, 2, 25, and the common expression in the formula: i, lictor, colliga manus, tie the prisoner ' s hands, Cic. Rab. Perd. 4, 13; Liv. 1, 26, 8: conligavit eum miseris modis, Ter. Eun. 5, 4, 33:pluribus scutis uno ictu pilorum transfixis et colligatis,
fastened to one another, Caes. B. G. 1, 25:solum herbis colligatum,
thickly overgrown, Col. 2, 17, 5:bitumen vulnera colligat,
Plin. 35, 15, 51, § 181; cf.: colligatis vulneribus, * Suet. Tib. 61.—Trop.A.In gen., to unite, combine, connect (rare except in Cic.):B.homines inter se sermonis vinclo,
Cic. Rep. 3, 2, 3:officiorum genera inter se colligata atque implicata sunt,
id. Off. 1, 5, 15; cf.:(res) omnes inter se aptae colligataeque,
id. N. D. 1, 4, 9:sententias verbis,
to join together rhetorically, id. Or. 50, 168:annorum septingentorum memoriam uno libro,
to comprehend, comprise, id. ib. 34, 120.—With the access. idea of preventing free motion, to restrain, check, stop, hinder:impetum furentis (Antonii),
Cic. Phil. 11, 2, 4:Brutum in Graeciā,
i. e. to command that he remain there for protection, id. ib. 11, 11, 26:se cum multis,
id. Fam. 9, 17, 2.—Hence, collĭgātē, adv., connectedly, jointly:colligatius adhaerere alicui,
Aug. Doct. Christ. 1, 28. -
4 colligo
1.col-lĭgo ( conl-), lēgi, lectum, 3, v.a. [2. lego, ĕre], to gather or collect together into a whole or to a point, to assemble, draw or bring together, collect (class. and very freq.),I.Prop.A.In gen.1.Of things:2.omnia praesegmina,
Plaut. Aul. 2, 4, 34:stipulam,
Ter. Ad. 5, 3, 62; cf.: omnia furtim, Lucil. ap. Non. p. 273, 28:radices palmarum,
Cic. Verr. 2, 5, 33, § 87:apes in vas,
Varr. R. R. 2, 16, 37:ossa,
Tib. 3, 2, 19; cf.reliquias,
Suet. Tib. 54 fin.; id. Calig. 3:materiem nostram Post obitum,
Lucr. 3, 847 (and Hom. Il. 24, 793):sparsos per colla capillos in nodum,
Ov. M. 3, 170; 8, 319; and poet. transf. to the person:immissos hederā collecta capillos Calliope, etc.,
id. ib. 5, 338; so,sinus fluentes,
Verg. A. 1, 320:flores,
Ov. M. 5, 399:riguo horto olus,
id. ib. 8, 646:de purpureis vitibus uvas,
id. ib. 8, 676:fructus,
Hor. Ep. 1, 12, 1: omnia venena, * Cat. 14, 19:sarmenta virgultaque,
Caes. B. G. 3, 18:serpentes,
Nep. Hann. 10, 4:naufragium,
Cic. Sest. 6, 15: mortualia, glossaria conlegitis et lexidia, res taetras et inanes, Domit. ap. Gell. 18, 7, 3:pecuniam,
Hor. Ep. 1, 10, 47:viatica,
id. ib. 2, 2, 26; cf.:stipem a tyrannis,
to obtain by begging, Liv. 38, 45, 9:aër umorem colligens,
Cic. N. D. 2, 39, 101:imbres,
Hor. Ep. 1, 15, 15; cf.:pluvias aquas,
Quint. 10, 1, 109; 5. 14, 31:ventus per loca subcava terrae Collectus,
Lucr. 6, 558:procellam,
id. 6, 124:spiritum,
Plin. 19, 6, 26, § 78; Quint. 11, 3, 53:flatus cornibus,
Sil. 14, 390:collectae ex alto nubes,
heaped together, Verg. G. 1, 324:pulvis collectus turbine,
Hor. S. 1, 4, 31; and poet.:pulverem Olympicum Collegisse juvat,
i. e. to have covered himself with it, id. C. 1, 1, 4:luna revertentes colligit ignes,
Verg. G. 1, 427:antiqua verba et figuras,
Suet. Gram. 10:equos,
to check, restrain, stop, Ov. M. 2, 398; so,gressum,
Sil. 6, 399:gradum,
id. 7, 695; so,fig. iram,
id. 9, 477;and of the operation of medicine: acria viscerum colligere,
Plin. 19, 6, 26, § 85: hastas, to draw back (opp. protendere), Tac. A. 2, 21:librum,
to catch a falling book, Plin. Ep. 2, 1, 5:apparatu nobis (sc. oratoribus) opus est et rebus exquisitis, undique collectis, arcessitis, comportatis,
Cic. de Or. 3, 24, 92; cf.:interea, dum haec, quae dispersa sunt, cogantur,
id. ib. 1, 42, 191: sarcinas; to pack one ' s luggage for a journey:annus octogesimus admonet me, ut sarcinas colligam ante quam proficiscar e vitā,
Varr. R. R. 1, 1, 1; also: sarcinas conligere = sarcinas conferre, to gather and put in order the baggage of an army before a battle, Sall. J. 97, 4: vasa, milit. t. t.., to pack together, pack up, to break up the camp for a march, Cic. Verr. 2, 4, 19, § 40; Liv. 21, 47, 2; 22, 30, 1:arma = remos,
i. e. to take in hand, take up, Verg. A. 5, 15 Forbig. ad loc.—Of persons, mostly milit., to collect, assemble, bring together:B.exercitus collectus ex senibus desperatis,
Cic. Cat. 2, 3, 5:ex urbe, ex agris, numerum hominum,
id. ib. 2, 4, 8:milites,
id. Verr. 2, 5, 51, § 133:reliquos ex fugā,
Nep. Hann. 6 fin.:manu collectā in Thraciam introiit,
id. Alcib. 7, 4; cf. Liv. 1, 5, 4, and Tac. Agr. 37:de pagis omnibus bonos viros,
Cic. Fin. 2, 4, 12: se colligere, to gather, collect:in moenia,
Sil. 10, 390:ex regno alicujus,
Cic. Imp. Pomp. 9, 24: ad. aciem, Auct. B. Afr. 70; so, collecti, those who have collected:in aestuaria ac paludes,
Caes. B. G. 2, 28; cf. Tac. A. 2, 11.—Esp., with the accessory idea of shortening, by bringing together, to contract, draw up, compress, collect, concentrate (mostly poet. for the more usual contraho, coërceo, etc.):b.in spiram tractu se colligit anguis,
Verg. G. 2, 154; cf.:cogebantur breviore spatio et ipsi orbem colligere,
Liv. 2, 50, 7:alitis in parvae subitam collecta figuram,
Verg. A. 12, 862 Wagn. N. cr.:apicem collectus in unum,
Ov. M. 13, 910:pedes,
to compress, Tib. 1, 8, 14:volumina collecta in artum,
Plin. 8, 16, 17, § 45: se collegit in arma, covered himself with or concealed himself behind his shield, Verg. A. 12, 491; cf. id. ib. 10, 412 (post scutum se clausit, Serv.; Gr. sustaleis en aspidi, ep aspidos); cf. Stat. Th. 11, 545; Sil. 10, 255; 10, 129:pallium,
to gather up, Plaut. Capt. 4, 2, 9:togam,
Mart. 7, 33, 4:12, 48, 5: per vulnera colligit hostes,
causes them to retreat, Sil. 10, 3.—Hence,Medic. t. t., to make thick, to thicken (cf. cogo), Scrib. Comp. 95; 129; 138; 169; cf. Plin. 34, 11, 27, § 114.—II.Trop.A.To bring together, collect, to get, gain, acquire, produce, etc. (very freq. and class.):b.sescentae ad eam rem causae possunt conligi,
Plaut. Trin. 3, 3, 62:conlectis omnibus bellis civilibus,
i. e. brought together in speaking, adduced, Cic. Fam. 4, 3, 1; cf. id. Sest. 6, 15:flammarum iras,
Lucr. 1, 723; cf. Hor. A. P. 160; Val. Fl. 7, 335:multaque facete dicta, ut ea, quae a sene Catone collecta sunt,
Cic. Off. 1, 29, 104; 1, 42, 191:res undique conlectae,
id. ib. 3, 24, 92:quaedam conlecta edere,
Quint. 5, 10, 120:sparsa argumenta,
id. 5, 7, 18: antiqua verba, Suet. [p. 367] Gram. 10:omnes rumorum et contionum ventos,
Cic. Clu. 28, 77:rumorem bonum,
id. Leg. 1, 19, 50:peccata consulum,
id. ib. 3, 10, 23:vestigia Pythagoreorum,
id. Tusc. 4, 2, 3:existimationem multo sudore,
id. Div. in Caecil. 22, 72:benevolentiam civium blanditiis,
id. Lael. 17, 61:magnam gratiam magnamque dignitatem ex hoc labore,
id. Q. Fr. 2, 15 (16), 1:auctoritatem,
Caes. B. G. 6, 12:famam clementiae,
Liv. 21, 48, 10:tantum amoris favorisque,
Suet. Claud. 12; Prop. 2 (3), 14, 9:invidiam crudelitatis ex eo,
Cic. Verr. 2, 5, 8, § 19:crimina majestatis,
Plin. Pan. 33 fin.:sitim,
Verg. G. 3, 327; Ov. M. 5, 446; 6, 341 (cf.:adducere sitim,
Hor. C. 4, 12, 13):frigus,
Hor. Ep. 1, 11, 13:rabiem,
Verg. A. 9, 63; Ov. M. 1, 234; 9, 212:odium,
id. ib. 3, 258:usum patiendi,
id. Am. 1, 8, 75:vires usu,
id. A. A. 2, 339; cf. Liv. 29, 30, 5; Sil. 4, 307.—Of number, distance, etc., to amount or come to, extend; pass., to be reckoned (rare, and only in post-Aug. prose):B.ut LX. passus plerique (rami) orbe colligant,
Plin. 12, 5, 11, § 23:ambitus per frontem centum duos pedes colligit,
id. 36, 12, 17, § 77:ad quos (consules) a regno Numae colliguntur anni DXXXV.,
id. 13, 13, 27, § 85; so Tac. G. 37; id. Or. 17.—Colligere se or animum, mentem, etc., to collect one ' s self, to compose one ' s self, to recover one ' s courage, resolution, etc. (very freq. and class.):C.quid est autem se ipsum colligere, nisi dissipatas animi partes rursum in suum locum cogere?
Cic. Tusc. 4, 36, 78: se, Afran. ap. Charis. p. 195 P.; Lucr. 3, 925; Cic. Quint. 16, 53; id. Div. 1, 27, 57; id. Div. in Caecil. 12, 37; id. Fam. 5, 18, 1; id. de Or. 1, 7, 24; id. Tusc. 1, 24, 58; Caes. B. C. 1, 14:se colligere,
to rally, id. B.G. 5, 17:se ex timore,
id. B.C. 3, 65; Suet. Calig. 50:animos,
Liv. 3, 60, 11; cf. in pass., id. 10, 41, 13:animum,
Tac. A. 1, 12; Suet. Ner. 48:animum cogitationemque,
Plin. Ep. 2, 11, 14:mentem,
Ov. M. 14, 352; cf.:mentem cum vultu,
id. Am. 1, 14, 55:paulatim mente collectā,
Curt. 8, 6, 22; cf.:colligere spiritum,
to take breath, Quint. 11, 3, 53.—To gather up in memory, put together in the mind, to think upon, weigh, consider:b.cum et nostrae rei publicae detrimenta considero, et maximarum civitatum veteres animo calamitates colligo,
Cic. Inv. 1, 1, 1:ut memineris, quae, etc.... quae, si colliges, et sperabis omnia optime, et, etc.,
id. Fam. 4, 13, 7; 6, 2, 4:levis haec insania quantas Virtutes habeat, sic collige,
Hor. Ep. 2, 1, 119; cf.:sic collige mecum,
id. S. 2, 1, 51. —Esp. freq.,To put together mentally, etc., i. e. to gather, conclude, deduce, infer from what precedes (most freq. in Quint.); constr.: aliquid, aliquid ex aliquā re, per aliquam rem, aliquā re.—With ex:1.ex eo colligere potes, quantā occupatione distinear,
Cic. Att. 2, 23, 1; so Quint. 5, 10, 80; 7, 2, 3; 7, 8, 6; 8, 4, 16; 4, 4, 5 al.; Suet. Tib. 67.—With per:aliquid per aliud,
Quint. 5, 10, 11; so id. 4, 2, 81.—With abl. without a prep.:quod multis et acutis conclusionibus colligunt,
Quint. 2, 20, 5; so id. 3, 6, 103; 5, 13, 14; 6, 3, 37; 7, 4, 1 al.; Col. 4, 3, 2 al.—With inde:paucitatem inde hostium colligentes,
Liv. 7, 37, 9:bene colligit, haec pueris et mulierculis esse grata,
Cic. Off. 2, 16, 57:neque hoc colligi desideramus, disertiores esse antiquos, etc.,
Tac. Or. 27; Quint. 5, 14, 22; 7, 3, 18; 1, 10, 42; Ov. M. 11, 380; Pers. 5, 85.—Hence,collectus, a, um, P. a., contracted, narrow (opp. effusus):2.tanto beatior, quanto collectior,
App. Mag. 21, p. 287:corpora collectiora (opp. effusiora),
Calp. Flacc. Decl. 2, p. 795:tempus collectius,
Tert. Monog. 14.— Adv.: collectē, summarily, briefly, strictly:ponere aliquod verbum,
Non. p. 164, 1.—collectum, i, n., that which is collected as food, Plin. 11, 37, 60, § 159.2.col-lĭgo ( conl-), āvi, ātum, 1, v. a., to bind, tie, or fasten together, to connect, bind, tie up (in good prose).I.Prop.:II.omne colligatum solvi potest,
Cic. Univ. 11, 35:corpora colligata vinculis naturalibus,
id. ib.; cf. id. ib. 5, 13: vasa (of warlike implements; cf. the preced. art., I. A. 1. fin.), Plaut. Ps. 4, 3, 16:manus,
id. Ep. 5, 2, 23; cf. id. ib. 5, 2, 25, and the common expression in the formula: i, lictor, colliga manus, tie the prisoner ' s hands, Cic. Rab. Perd. 4, 13; Liv. 1, 26, 8: conligavit eum miseris modis, Ter. Eun. 5, 4, 33:pluribus scutis uno ictu pilorum transfixis et colligatis,
fastened to one another, Caes. B. G. 1, 25:solum herbis colligatum,
thickly overgrown, Col. 2, 17, 5:bitumen vulnera colligat,
Plin. 35, 15, 51, § 181; cf.: colligatis vulneribus, * Suet. Tib. 61.—Trop.A.In gen., to unite, combine, connect (rare except in Cic.):B.homines inter se sermonis vinclo,
Cic. Rep. 3, 2, 3:officiorum genera inter se colligata atque implicata sunt,
id. Off. 1, 5, 15; cf.:(res) omnes inter se aptae colligataeque,
id. N. D. 1, 4, 9:sententias verbis,
to join together rhetorically, id. Or. 50, 168:annorum septingentorum memoriam uno libro,
to comprehend, comprise, id. ib. 34, 120.—With the access. idea of preventing free motion, to restrain, check, stop, hinder:impetum furentis (Antonii),
Cic. Phil. 11, 2, 4:Brutum in Graeciā,
i. e. to command that he remain there for protection, id. ib. 11, 11, 26:se cum multis,
id. Fam. 9, 17, 2.—Hence, collĭgātē, adv., connectedly, jointly:colligatius adhaerere alicui,
Aug. Doct. Christ. 1, 28. -
5 conligo
1.col-lĭgo ( conl-), lēgi, lectum, 3, v.a. [2. lego, ĕre], to gather or collect together into a whole or to a point, to assemble, draw or bring together, collect (class. and very freq.),I.Prop.A.In gen.1.Of things:2.omnia praesegmina,
Plaut. Aul. 2, 4, 34:stipulam,
Ter. Ad. 5, 3, 62; cf.: omnia furtim, Lucil. ap. Non. p. 273, 28:radices palmarum,
Cic. Verr. 2, 5, 33, § 87:apes in vas,
Varr. R. R. 2, 16, 37:ossa,
Tib. 3, 2, 19; cf.reliquias,
Suet. Tib. 54 fin.; id. Calig. 3:materiem nostram Post obitum,
Lucr. 3, 847 (and Hom. Il. 24, 793):sparsos per colla capillos in nodum,
Ov. M. 3, 170; 8, 319; and poet. transf. to the person:immissos hederā collecta capillos Calliope, etc.,
id. ib. 5, 338; so,sinus fluentes,
Verg. A. 1, 320:flores,
Ov. M. 5, 399:riguo horto olus,
id. ib. 8, 646:de purpureis vitibus uvas,
id. ib. 8, 676:fructus,
Hor. Ep. 1, 12, 1: omnia venena, * Cat. 14, 19:sarmenta virgultaque,
Caes. B. G. 3, 18:serpentes,
Nep. Hann. 10, 4:naufragium,
Cic. Sest. 6, 15: mortualia, glossaria conlegitis et lexidia, res taetras et inanes, Domit. ap. Gell. 18, 7, 3:pecuniam,
Hor. Ep. 1, 10, 47:viatica,
id. ib. 2, 2, 26; cf.:stipem a tyrannis,
to obtain by begging, Liv. 38, 45, 9:aër umorem colligens,
Cic. N. D. 2, 39, 101:imbres,
Hor. Ep. 1, 15, 15; cf.:pluvias aquas,
Quint. 10, 1, 109; 5. 14, 31:ventus per loca subcava terrae Collectus,
Lucr. 6, 558:procellam,
id. 6, 124:spiritum,
Plin. 19, 6, 26, § 78; Quint. 11, 3, 53:flatus cornibus,
Sil. 14, 390:collectae ex alto nubes,
heaped together, Verg. G. 1, 324:pulvis collectus turbine,
Hor. S. 1, 4, 31; and poet.:pulverem Olympicum Collegisse juvat,
i. e. to have covered himself with it, id. C. 1, 1, 4:luna revertentes colligit ignes,
Verg. G. 1, 427:antiqua verba et figuras,
Suet. Gram. 10:equos,
to check, restrain, stop, Ov. M. 2, 398; so,gressum,
Sil. 6, 399:gradum,
id. 7, 695; so,fig. iram,
id. 9, 477;and of the operation of medicine: acria viscerum colligere,
Plin. 19, 6, 26, § 85: hastas, to draw back (opp. protendere), Tac. A. 2, 21:librum,
to catch a falling book, Plin. Ep. 2, 1, 5:apparatu nobis (sc. oratoribus) opus est et rebus exquisitis, undique collectis, arcessitis, comportatis,
Cic. de Or. 3, 24, 92; cf.:interea, dum haec, quae dispersa sunt, cogantur,
id. ib. 1, 42, 191: sarcinas; to pack one ' s luggage for a journey:annus octogesimus admonet me, ut sarcinas colligam ante quam proficiscar e vitā,
Varr. R. R. 1, 1, 1; also: sarcinas conligere = sarcinas conferre, to gather and put in order the baggage of an army before a battle, Sall. J. 97, 4: vasa, milit. t. t.., to pack together, pack up, to break up the camp for a march, Cic. Verr. 2, 4, 19, § 40; Liv. 21, 47, 2; 22, 30, 1:arma = remos,
i. e. to take in hand, take up, Verg. A. 5, 15 Forbig. ad loc.—Of persons, mostly milit., to collect, assemble, bring together:B.exercitus collectus ex senibus desperatis,
Cic. Cat. 2, 3, 5:ex urbe, ex agris, numerum hominum,
id. ib. 2, 4, 8:milites,
id. Verr. 2, 5, 51, § 133:reliquos ex fugā,
Nep. Hann. 6 fin.:manu collectā in Thraciam introiit,
id. Alcib. 7, 4; cf. Liv. 1, 5, 4, and Tac. Agr. 37:de pagis omnibus bonos viros,
Cic. Fin. 2, 4, 12: se colligere, to gather, collect:in moenia,
Sil. 10, 390:ex regno alicujus,
Cic. Imp. Pomp. 9, 24: ad. aciem, Auct. B. Afr. 70; so, collecti, those who have collected:in aestuaria ac paludes,
Caes. B. G. 2, 28; cf. Tac. A. 2, 11.—Esp., with the accessory idea of shortening, by bringing together, to contract, draw up, compress, collect, concentrate (mostly poet. for the more usual contraho, coërceo, etc.):b.in spiram tractu se colligit anguis,
Verg. G. 2, 154; cf.:cogebantur breviore spatio et ipsi orbem colligere,
Liv. 2, 50, 7:alitis in parvae subitam collecta figuram,
Verg. A. 12, 862 Wagn. N. cr.:apicem collectus in unum,
Ov. M. 13, 910:pedes,
to compress, Tib. 1, 8, 14:volumina collecta in artum,
Plin. 8, 16, 17, § 45: se collegit in arma, covered himself with or concealed himself behind his shield, Verg. A. 12, 491; cf. id. ib. 10, 412 (post scutum se clausit, Serv.; Gr. sustaleis en aspidi, ep aspidos); cf. Stat. Th. 11, 545; Sil. 10, 255; 10, 129:pallium,
to gather up, Plaut. Capt. 4, 2, 9:togam,
Mart. 7, 33, 4:12, 48, 5: per vulnera colligit hostes,
causes them to retreat, Sil. 10, 3.—Hence,Medic. t. t., to make thick, to thicken (cf. cogo), Scrib. Comp. 95; 129; 138; 169; cf. Plin. 34, 11, 27, § 114.—II.Trop.A.To bring together, collect, to get, gain, acquire, produce, etc. (very freq. and class.):b.sescentae ad eam rem causae possunt conligi,
Plaut. Trin. 3, 3, 62:conlectis omnibus bellis civilibus,
i. e. brought together in speaking, adduced, Cic. Fam. 4, 3, 1; cf. id. Sest. 6, 15:flammarum iras,
Lucr. 1, 723; cf. Hor. A. P. 160; Val. Fl. 7, 335:multaque facete dicta, ut ea, quae a sene Catone collecta sunt,
Cic. Off. 1, 29, 104; 1, 42, 191:res undique conlectae,
id. ib. 3, 24, 92:quaedam conlecta edere,
Quint. 5, 10, 120:sparsa argumenta,
id. 5, 7, 18: antiqua verba, Suet. [p. 367] Gram. 10:omnes rumorum et contionum ventos,
Cic. Clu. 28, 77:rumorem bonum,
id. Leg. 1, 19, 50:peccata consulum,
id. ib. 3, 10, 23:vestigia Pythagoreorum,
id. Tusc. 4, 2, 3:existimationem multo sudore,
id. Div. in Caecil. 22, 72:benevolentiam civium blanditiis,
id. Lael. 17, 61:magnam gratiam magnamque dignitatem ex hoc labore,
id. Q. Fr. 2, 15 (16), 1:auctoritatem,
Caes. B. G. 6, 12:famam clementiae,
Liv. 21, 48, 10:tantum amoris favorisque,
Suet. Claud. 12; Prop. 2 (3), 14, 9:invidiam crudelitatis ex eo,
Cic. Verr. 2, 5, 8, § 19:crimina majestatis,
Plin. Pan. 33 fin.:sitim,
Verg. G. 3, 327; Ov. M. 5, 446; 6, 341 (cf.:adducere sitim,
Hor. C. 4, 12, 13):frigus,
Hor. Ep. 1, 11, 13:rabiem,
Verg. A. 9, 63; Ov. M. 1, 234; 9, 212:odium,
id. ib. 3, 258:usum patiendi,
id. Am. 1, 8, 75:vires usu,
id. A. A. 2, 339; cf. Liv. 29, 30, 5; Sil. 4, 307.—Of number, distance, etc., to amount or come to, extend; pass., to be reckoned (rare, and only in post-Aug. prose):B.ut LX. passus plerique (rami) orbe colligant,
Plin. 12, 5, 11, § 23:ambitus per frontem centum duos pedes colligit,
id. 36, 12, 17, § 77:ad quos (consules) a regno Numae colliguntur anni DXXXV.,
id. 13, 13, 27, § 85; so Tac. G. 37; id. Or. 17.—Colligere se or animum, mentem, etc., to collect one ' s self, to compose one ' s self, to recover one ' s courage, resolution, etc. (very freq. and class.):C.quid est autem se ipsum colligere, nisi dissipatas animi partes rursum in suum locum cogere?
Cic. Tusc. 4, 36, 78: se, Afran. ap. Charis. p. 195 P.; Lucr. 3, 925; Cic. Quint. 16, 53; id. Div. 1, 27, 57; id. Div. in Caecil. 12, 37; id. Fam. 5, 18, 1; id. de Or. 1, 7, 24; id. Tusc. 1, 24, 58; Caes. B. C. 1, 14:se colligere,
to rally, id. B.G. 5, 17:se ex timore,
id. B.C. 3, 65; Suet. Calig. 50:animos,
Liv. 3, 60, 11; cf. in pass., id. 10, 41, 13:animum,
Tac. A. 1, 12; Suet. Ner. 48:animum cogitationemque,
Plin. Ep. 2, 11, 14:mentem,
Ov. M. 14, 352; cf.:mentem cum vultu,
id. Am. 1, 14, 55:paulatim mente collectā,
Curt. 8, 6, 22; cf.:colligere spiritum,
to take breath, Quint. 11, 3, 53.—To gather up in memory, put together in the mind, to think upon, weigh, consider:b.cum et nostrae rei publicae detrimenta considero, et maximarum civitatum veteres animo calamitates colligo,
Cic. Inv. 1, 1, 1:ut memineris, quae, etc.... quae, si colliges, et sperabis omnia optime, et, etc.,
id. Fam. 4, 13, 7; 6, 2, 4:levis haec insania quantas Virtutes habeat, sic collige,
Hor. Ep. 2, 1, 119; cf.:sic collige mecum,
id. S. 2, 1, 51. —Esp. freq.,To put together mentally, etc., i. e. to gather, conclude, deduce, infer from what precedes (most freq. in Quint.); constr.: aliquid, aliquid ex aliquā re, per aliquam rem, aliquā re.—With ex:1.ex eo colligere potes, quantā occupatione distinear,
Cic. Att. 2, 23, 1; so Quint. 5, 10, 80; 7, 2, 3; 7, 8, 6; 8, 4, 16; 4, 4, 5 al.; Suet. Tib. 67.—With per:aliquid per aliud,
Quint. 5, 10, 11; so id. 4, 2, 81.—With abl. without a prep.:quod multis et acutis conclusionibus colligunt,
Quint. 2, 20, 5; so id. 3, 6, 103; 5, 13, 14; 6, 3, 37; 7, 4, 1 al.; Col. 4, 3, 2 al.—With inde:paucitatem inde hostium colligentes,
Liv. 7, 37, 9:bene colligit, haec pueris et mulierculis esse grata,
Cic. Off. 2, 16, 57:neque hoc colligi desideramus, disertiores esse antiquos, etc.,
Tac. Or. 27; Quint. 5, 14, 22; 7, 3, 18; 1, 10, 42; Ov. M. 11, 380; Pers. 5, 85.—Hence,collectus, a, um, P. a., contracted, narrow (opp. effusus):2.tanto beatior, quanto collectior,
App. Mag. 21, p. 287:corpora collectiora (opp. effusiora),
Calp. Flacc. Decl. 2, p. 795:tempus collectius,
Tert. Monog. 14.— Adv.: collectē, summarily, briefly, strictly:ponere aliquod verbum,
Non. p. 164, 1.—collectum, i, n., that which is collected as food, Plin. 11, 37, 60, § 159.2.col-lĭgo ( conl-), āvi, ātum, 1, v. a., to bind, tie, or fasten together, to connect, bind, tie up (in good prose).I.Prop.:II.omne colligatum solvi potest,
Cic. Univ. 11, 35:corpora colligata vinculis naturalibus,
id. ib.; cf. id. ib. 5, 13: vasa (of warlike implements; cf. the preced. art., I. A. 1. fin.), Plaut. Ps. 4, 3, 16:manus,
id. Ep. 5, 2, 23; cf. id. ib. 5, 2, 25, and the common expression in the formula: i, lictor, colliga manus, tie the prisoner ' s hands, Cic. Rab. Perd. 4, 13; Liv. 1, 26, 8: conligavit eum miseris modis, Ter. Eun. 5, 4, 33:pluribus scutis uno ictu pilorum transfixis et colligatis,
fastened to one another, Caes. B. G. 1, 25:solum herbis colligatum,
thickly overgrown, Col. 2, 17, 5:bitumen vulnera colligat,
Plin. 35, 15, 51, § 181; cf.: colligatis vulneribus, * Suet. Tib. 61.—Trop.A.In gen., to unite, combine, connect (rare except in Cic.):B.homines inter se sermonis vinclo,
Cic. Rep. 3, 2, 3:officiorum genera inter se colligata atque implicata sunt,
id. Off. 1, 5, 15; cf.:(res) omnes inter se aptae colligataeque,
id. N. D. 1, 4, 9:sententias verbis,
to join together rhetorically, id. Or. 50, 168:annorum septingentorum memoriam uno libro,
to comprehend, comprise, id. ib. 34, 120.—With the access. idea of preventing free motion, to restrain, check, stop, hinder:impetum furentis (Antonii),
Cic. Phil. 11, 2, 4:Brutum in Graeciā,
i. e. to command that he remain there for protection, id. ib. 11, 11, 26:se cum multis,
id. Fam. 9, 17, 2.—Hence, collĭgātē, adv., connectedly, jointly:colligatius adhaerere alicui,
Aug. Doct. Christ. 1, 28. -
6 sarcina
sarcĭna, ae, f. (surtout au plur.) [sarcio] [st2]1 [-] paquet, hardes, effets, bagages de voyage. [st2]2 [-] bagages de guerre (armes, habits, vivres). [st2]3 [-] fardeau, poids, charge. [st2]4 [-] embarras, ennui. [st2]5 [-] portée (d'une femelle), petit. - sarcinas colligere, Sall. J. 97: rassembler les bagages. - sarcina tibi sum, Ov.: je te suis une charge. - sarcina publica rerum, Ov.: le poids des affaires publiques. - alicui sarcinam imponere, Plaut.: accabler qqn d'ennuis. - sarcinam effundere, Phaedr. 3: mettre bas.* * *sarcĭna, ae, f. (surtout au plur.) [sarcio] [st2]1 [-] paquet, hardes, effets, bagages de voyage. [st2]2 [-] bagages de guerre (armes, habits, vivres). [st2]3 [-] fardeau, poids, charge. [st2]4 [-] embarras, ennui. [st2]5 [-] portée (d'une femelle), petit. - sarcinas colligere, Sall. J. 97: rassembler les bagages. - sarcina tibi sum, Ov.: je te suis une charge. - sarcina publica rerum, Ov.: le poids des affaires publiques. - alicui sarcinam imponere, Plaut.: accabler qqn d'ennuis. - sarcinam effundere, Phaedr. 3: mettre bas.* * *Sarcina, sarcinae, pen. cor. Plau. Un pacquet et fardeau qu'on porte avec soy sur le chemin.\Sub sarcinis adoriri milites. Caesar. Estants encore chargez de leurs pacquets.\Colligere sarcinas dicuntur milites. Amasser, ou Serrer leur bagage, Empacqueter, Fardeler, Enfardeler leurs hardes, Trousser leur bagage.\Relictae sine haerede sarcinae. Quintil. Les biens que nous avons serrez en noz coffres. -
7 conicio
con-icio (cō-icio), iēcī, iectum, ere (con u. iacio), I) im engern Sinne, hinwerfen, hineinwerfen, hinaufwerfen, daraufwerfen, daranwerfen, deutsch oft bl. werfen, 1) eig.: a) übh.: arma lecta in acervum, Liv.: sarcinas utrimque in acervum, Liv.: sarcinas in unum, in medium, Liv., u. in medio, Liv. (s. Drak. Liv. 10, 36, 1). – vasa fictilia in naves, Nep.: magnam vim lignorum ardentem in flumen, Liv.: serpentes vivas in vasa fictilia, Nep. – pallium od. palliolum in collum, auf (um) die Schulter werfen, Plaut.: alqm in ignem, Plaut.: alqm vivum in flammam, Auct. b. Afr.: interfectum in plaustrum, Cic.: sortes in hydriam, im Zshg. bl. conicere sortes (Ggstz. educere), Cic.: ebenso c. alcis nomen in urnam, Sen.: u. nomina in urnam, Liv. u. Plin. ep.: dah. alqm in sortem od. alcis sortem, jmd. losen lassen (zB. die Prätoren über die Provinzen, die Tribus über die Abstimmung usw.), Cic. – ignem in obiectam saepem, Liv. (vgl. im Bilde, cum in me flamma illorum temporum coniciebatur, Cic.): aggerem in munitionem, Caes. – purpureas vestes super (oben darauf), Verg. – u. (poet.) m. Dat., igni galeas, Verg.: vincula collo, Ov. – im Zshg. ohne Ang. wohin? Quinti fratris domus inflammata iussu Clodii coniectis ignibus, Cic.: ligna celeriter exstruunt fascesque virgultorum coniciunt, Liv.: quae (tecta) coniectis celeriter stramentis tentoriorum integendorum gratiā erant inaedificata, Hirt. b. G. – b) Geschosse usw. nach einem Punkte hinwerfen, auf einen Ggstd. einwerfen, deutsch oft bl. werfen, schleudern, schießen, tela, lapides telaque in nostros, Caes.: iacula plurima in equos virosque, Liv.: eminus hastam od. hastas, Verg.: tela undique in unum hostem, Liv.: milia sagittarum circiter XXX in castellum, Caes.: tela intra vallum, Caes.: ex tumulo od. e loco superiore tela in nostros, Caes.: iaculum inter ilia, Ov. – u. bl. venabula manibus, Ov.: telum sine ictu, Verg.: tela, Caes.: iaculum, sagittam, Verg.: hastas, Val. Flacc. – u. im Bilde, petitiones ita, ut vitari non possint, Cic.
2) übtr.: a) im allg., wohin werfen, schleudern, deutsch auch gegen jmd. od. etw. richten, auf einen Ggstd. hinlenken, c. oculos in alqm, Cic.: coniectis in eum omnium oculis, Tac.: coniectis oculis, mit auf ihn gehefteten Blicken, Cic. – bes. Worte, eine Beschuldigung u. dgl., in disputando vocem, hinschleudern, Cael. in Cic. ep.: orationem tam improbam in alqm, Cic.: maledicta in alcis vitam, Cic.: haec omnia crimina in alcis nimiam diligentiam, wälzen, Cic.: in unum vigilem culpam, Liv. – u. (poet.) mit Dat., querelas absenti, Tibull. – b) prägn., kombinierend gleichs. etw. treffen, ermitteln, abnehmen, vermuten, mutmaßlich schließen, erraten, α) übh.: tu conicito cetera, quid ego ex hac inopia nunc capiam etc., Ter.: ex quo omnes coniecerant eum regnum ei commisisse quoad etc., Nep.: num igitur aut haruspex aut augur aut vates quis aut somnians melius coniecerit, e morbo aegrotum evasurum, quam medicus? Cic.: num igitur aut quae tempestas impendeat, vates melius coniciet, quam gubernator: aut morbi naturam acutius, quam medicus? Cic.: c. callidissime de futuris (Ggstz. iudicare verissime de instantibus), Nep.: de matre savianda ex oraculo acute arguteque, Cic. – annos sexaginta natus es aut plus eo, ut conicio, Ter. – bene qui coniciet, vatem hunc perhibebo optimum (als Übstzg. von μάντις γ' ἄριστος, ὅστις εἰκάζει καλῶς, Eurip.), Cic. poët. – Partic. Perf. subst., belle coniecta, nette Vermutungen, Cic.: male coniecta maleque interpretata, ungeschickte V. u. ungeschickte Auslegungen, Cic. – β) mutmaßlich auslegen, deuten, alci somnium, Plaut.: o praeclare coniectum a vulgo in illam provinciam omen communis famae atque sermonis! Cic.
II) im weitern Sinne, 1) eig.: a) = sich wohin begeben machen od. lassen, wohin werfen, treiben, stecken, wohin nehmen, wohin bringen, wohin flüchten u. dgl., etesia flabra aquilonum nubila coniciunt in eas tunc omnia partes, Lucr.: cum haec navis invitis nautis vi tempestatis in portum coniecta sit, Cic.: u. (im Bilde) id sub legis superbissimae vincula conicitis, Liv. – bes. leb. Wesen, alqm in medium, jmd. (beim Gehen) in die Mitte nehmen (v. zweien), Cic.: novercam in alteram navem, Sen. rhet.: mulieres in eum locum, quo etc., Caes.: auxilia in mediam aciem, Caes.: exercitum in angustias, Curt.: hostes in fugam, Caes. – und zur Strafe, alqm in eculeum, Cic.: alqm in carcerem, Cic.: alqm in carcerem ob crimen peculatus, Iustin.: alqm in carcerem, quod (weil er) etc., Suet.: alqm in vincula, Cic.: alqm in custodiam, Nep.: alqm in lautumias, Cic.: servos in arcas (Zellengefängnisse), Cic. – u. so auch se conic. = sich wohin werfen, sich stürzen, sich begeben, sich flüchten u. dgl., se intro, Ter.: se in pedes, Ter.: se in paludem, Liv.: se in portum (von Delphinen), Cic.: se in castra alcis, Cic.: se in scalas tabernae librariae, Cic.: u. (im Bilde) se in mirificam latebram (beim Disputieren), Cic.: se in signa manipulosque, Caes.: u. se in fugam, Cic. – b) vermittelst der Hand usw. wohin treiben, stoßen, stecken, einbringen, eingießen, aufgießen, beilegen, α) übh.: digitos pollices linteolis involutos in os aegri, Cels.: his (digitis) deinde coniectis, Cels. – filum in acum, einfädeln, Cels.: linamentum ardens in aeneam cucurbitulam, Cels.: acum in ignem, Cels.: medicamentum in calamum scriptorium, Cels.: super eminentem carnem exedentia medicamenta, Cels.: laureum oleum coniecisse (verst. in aurem) abunde est, Cels. -libellum in epistulam, dem Br. beilegen, in den Br. einschließen, Cic.: u. so fasciculus, quo (in das) illam (epistulam) conieceram, Cic. – m. Dat., lupinum frutectoso solo, Plin.: cinerem dentibus exesis, Plin. – selten leb. Wesen, alqm in culleum, Cic. – β) insbes., eine Waffe wohin stoßen, gladium in adversum os, Caes.: cultros in guttura velleris atri, Ov.: u. bl. cultros, Ov.: im Passiv m. in u. Abl., coniectum in gutture ferrum, Ov. met. 3, 90.
2) übtr.: a) wohin werfen, stecken, bringen = versetzen, teils in eine Zeit, naves coniectae in noctem, in die Nacht hinein verspätete, Caes.: se in noctem, sich in die N. hineinwerfen (= unter dem Schutze der N. eilig abreisen), Cic.: proelium in noctem, hineinziehen, Auct. b. Afr.: u. alqm in breve tempus, auf eine kurze Z. beschränken, Ter.: haec tempora, in quae testis crimen conicit, verlegt, Liv. – teils in eine gewisse Abteilung, forensem turbam in quattuor tribus, Liv.: in unam tribum omnes, qui etc., Liv.: nulli conicientur in ullum ordinem (iudicum), nulli eximentur, Cic. – teils (durch Verwandlung) in eine Gestalt, animus domicilia mutet ad alias animalium formas coniectus, immer wieder in andere Tiergestalten gesteckt, versetzt, Sen. ep. 88, 34 H. – teils in einen äußern oder innern Zustand u. dgl., alqm ex tranquillissima re in nuptias, ins Ehejoch stecken, Ter.: alqm ex occultis insidiis ad apertum latrocinium, nötigen, Cic.: rem publicam in perturbationes, Cic.: alqm in laetitiam frustra, Ter.: animos in terrorem, Auct. b. Afr.: hostes in terrorem ac tumultum, Liv. – se in turbam, Cic.: in quod me malum conieci? habe ich mich gestürzt? Ter.: c. se mente ac voluntate in versum, sich auf die Dichtkunst werfen, Cic. – b) verwendend, verschwendend Geld in etw. stecken, tantam pecuniam in propylaea, Cic.: HS milies in culinam, Sen. – c) schriftlich einfügend wohin bringen, wo anbringen, wohin aufnehmen, legem in decimam tabulam, Cic.: plura in eandem epistulam, Cic.: haec verba in interdictum, Cic. – d) mündlich anbringen, vorbringen, verhandeln, causam in comitio aut in foro ante meridiem, Vet. lex b. Cornif. rhet. 2, 20: causam ad alqm, Afran. com. 216: verba inter se acrius, Afran. com. 309: is cum filio coiecerat nescio quid de ratiuncula, Afran. com. 190 sq. – Archaist. coniexit = coniecerit, Plaut. trin. 722.
-
8 aufpacken
aufpacken, I) v. tr. = aufladen, w. s. – II) v. intr.sarcinas oder sarcinulas colligere (seine Habseligkeiten zusammensuchen). – sarcinas od. sarcinulas expedire (sein Bündel fertig machen). – sarcinulas alligare (sein Bündel schnüren). – vasa colligere (das Heergerät im Lager zusammensuchen, milit. t. t.). – dem Heere Befehl geben aufzupacken, vasa conclamari iubere.
-
9 einpacken
einpacken, I) = packen in od. zu etwas, w. s. – II) zusammenpacken: colligere. – seine Sachen ei. zur Reise, zum Marsche, sarcĭnas colligere; sarcĭnas aptare itineri; vasa colligere (im Lager, von Soldaten).
-
10 abdo
abdo, ĕre, dĭdi, dĭtum - tr. - [st2]1 [-] placer hors de, placer à l’écart de, écarter, éloigner, reléguer. [st2]2 [-] dérober aux regards, dissimuler, cacher; recouvrir (pour cacher). - abdere in + acc. ou in + abl. ou abl. seul. - abdere in insulam, Tac.: reléguer dans une île. - reliqui sese fugae mandarunt atque in proximas silvas abdiderunt, Caes. BG. 1, 12: les autres cherchèrent leur salut dans la fuite et se cachèrent dans les forêts voisines. - se abdere in litteras, Cic.: s’ensevelir dans l’étude, se plonger dans l'étude. - se abdere in intimam Macedoniam: aller se cacher au fond de la Macédoine. - penitus in Thraciam se abddidit, Nep.: il se retira au fond de la Thrace. - abditi in tabernaculis suum fatum querebantur, Caes. BG. 1, 39: cachés dans leurs tentes, ils se plaignaient de leur sort. - se abdere litteris, Cic.: s’ensevelir dans l’étude, se plonger dans l'étude. - abdere gladium sinu, Tac.: cacher une épée sous sa robe. - quasdam corporis partes abdidit natura, Cic.: la nature a soustrait à la vue certaines parties du corps. - hinc procul abde faces, Tibul.: éloigne d'ici les torches. - pedestres copias ab eo loco abdere, Caes.: éloigner les troupes à pied de ce lieu. - aliquid sub veste abditum habere, Liv. 1: avoir qqch de caché sous son vêtement. - inter sarcinas abditi, Tac.: se tenant cachés au milieu des bagages. - se abdere domum: aller se cacher dans sa maison. - consulis corpus, quod militum pietas humi abdiderat, Flor.: le cadavre du consul, que la piété des soldats avait enterré. - delphini abduntur tricenis diebus, Plin.: les dauphins disparaissent pendant trente jours. - abdere stultitiam, Plaut.: dissimuler sa folie. - avec datif - lateri capulo tenus abdere ensem, Virg. En. 2: enfoncer l'épée dans le flanc jusqu'à la garde. - abditus carceri, Vell.: enfermé dans un cachot. - pugnare cupiebant, sed retro revocanda et abdenda cupiditas erat, Liv. 2: ils désiraient combattre; mais il leur fallait réprimer et cacher ce désir.* * *abdo, ĕre, dĭdi, dĭtum - tr. - [st2]1 [-] placer hors de, placer à l’écart de, écarter, éloigner, reléguer. [st2]2 [-] dérober aux regards, dissimuler, cacher; recouvrir (pour cacher). - abdere in + acc. ou in + abl. ou abl. seul. - abdere in insulam, Tac.: reléguer dans une île. - reliqui sese fugae mandarunt atque in proximas silvas abdiderunt, Caes. BG. 1, 12: les autres cherchèrent leur salut dans la fuite et se cachèrent dans les forêts voisines. - se abdere in litteras, Cic.: s’ensevelir dans l’étude, se plonger dans l'étude. - se abdere in intimam Macedoniam: aller se cacher au fond de la Macédoine. - penitus in Thraciam se abddidit, Nep.: il se retira au fond de la Thrace. - abditi in tabernaculis suum fatum querebantur, Caes. BG. 1, 39: cachés dans leurs tentes, ils se plaignaient de leur sort. - se abdere litteris, Cic.: s’ensevelir dans l’étude, se plonger dans l'étude. - abdere gladium sinu, Tac.: cacher une épée sous sa robe. - quasdam corporis partes abdidit natura, Cic.: la nature a soustrait à la vue certaines parties du corps. - hinc procul abde faces, Tibul.: éloigne d'ici les torches. - pedestres copias ab eo loco abdere, Caes.: éloigner les troupes à pied de ce lieu. - aliquid sub veste abditum habere, Liv. 1: avoir qqch de caché sous son vêtement. - inter sarcinas abditi, Tac.: se tenant cachés au milieu des bagages. - se abdere domum: aller se cacher dans sa maison. - consulis corpus, quod militum pietas humi abdiderat, Flor.: le cadavre du consul, que la piété des soldats avait enterré. - delphini abduntur tricenis diebus, Plin.: les dauphins disparaissent pendant trente jours. - abdere stultitiam, Plaut.: dissimuler sa folie. - avec datif - lateri capulo tenus abdere ensem, Virg. En. 2: enfoncer l'épée dans le flanc jusqu'à la garde. - abditus carceri, Vell.: enfermé dans un cachot. - pugnare cupiebant, sed retro revocanda et abdenda cupiditas erat, Liv. 2: ils désiraient combattre; mais il leur fallait réprimer et cacher ce désir.* * *Abdo, abdis, abdidi, abditum, pen. cor. abdere, Cacher, Musser, Absconser.\Abdere se rus, vel domum. Terent. Se retirer aux champs, ou en sa maison arriere des gens.\Ex conspectu heri sui se abdere. Plaut. Se cacher, et eviter la presence de son maistre.\Abdere se literis, et in literas. Cic. S'addonner du tout à l'estude. Se retirer du tout en quelque lieu secret pour estudier et eviter les empeschements d'estude.\Abdere aliquem in insulam aliquam. Tacit. Envoyer en exil. -
11 praecipio
praecĭpĭo, ĕre, cēpi, ceptum - tr. - [st2]1 [-] prendre le premier, prendre d'avance, prendre avant les autres; prélever, ôter, diminuer. [st2]2 [-] t. de droit: recevoir par préciput. [st2]3 [-] prévenir, devancer. [st2]4 [-] anticiper, goûter d'avance. [st2]5 [-] saisir d'avance (par la pensée ou le sentiment), pressentir, connaître d'avance, deviner, prévoir, songer d'avance à, aviser à, pourvoir à. [st2]6 [-] conseiller, recommander, prescrire, ordonner. [st2]7 [-] ordonner, établir (une loi morale). [st2]8 [-] enseigner, professer, apprendre; donner des leçons. - veneno fata praecipere, Flor. 3, 9, 4: hâter la mort par le poison, s'empoisonner. - praecipere iter: prendre les devants. - praecipere locum: occuper le premier une position. - jam animo victoriam praecipiebant, Caes. BC. 3, 87: déjà ils goûtaient d'avance la victoire. - pecuniam praecipere, Caes.: se faire payer d'avance. - a publicanis pecuniam insequentis anni mutuam praeceperat, Caes. BC. 3, 31: il s’était fait prêter par les publicains la somme due pour l’année suivante. - aliquantum viae (temporis) praecipere, Liv.: prendre les devants. - praecipere opinione (cogitatione): prévoir, pressentir. - praecipere cogitatione futura, Cic. Off. 1, 23, 81: deviner l'avenir. - praecipere + inf. ou sub. inf.: recommander de, ordonner de. - justitia praecipit parcere omnibus, Cic. Rep. 3, 12, 21: la justice ordonne d'épargner tout le monde. - sarcinas incendi praecepit, Caes.: il ordonna de brûler les bagages. - praecipere aliquid alicui: prescrire qqch à qqn. - praecipere alicui ut: prescrire à qqn de, recommander à qqn de. - subj. sans ut - his praecipit omnes mortales pecuniā aggrediantur, Sall. J. 28: il les charge de séduire tout le monde par des distributions d'argent. - his consulentibus Pythia praecepit ut Miltiadem imperatorem sibi sumerent, Nep.: à ceux qui la consultaient, la Pythie recommanda de prendre Miltiade pour chef. - hoc praecipio ne segniores sitis, Cic.: je recommande de ne pas être trop indolents. - praecipere alicui, Suet.: donner des leçons à qqn. - subst. - praecipiens, entis, m.: celui qui enseigne, le maître.* * *praecĭpĭo, ĕre, cēpi, ceptum - tr. - [st2]1 [-] prendre le premier, prendre d'avance, prendre avant les autres; prélever, ôter, diminuer. [st2]2 [-] t. de droit: recevoir par préciput. [st2]3 [-] prévenir, devancer. [st2]4 [-] anticiper, goûter d'avance. [st2]5 [-] saisir d'avance (par la pensée ou le sentiment), pressentir, connaître d'avance, deviner, prévoir, songer d'avance à, aviser à, pourvoir à. [st2]6 [-] conseiller, recommander, prescrire, ordonner. [st2]7 [-] ordonner, établir (une loi morale). [st2]8 [-] enseigner, professer, apprendre; donner des leçons. - veneno fata praecipere, Flor. 3, 9, 4: hâter la mort par le poison, s'empoisonner. - praecipere iter: prendre les devants. - praecipere locum: occuper le premier une position. - jam animo victoriam praecipiebant, Caes. BC. 3, 87: déjà ils goûtaient d'avance la victoire. - pecuniam praecipere, Caes.: se faire payer d'avance. - a publicanis pecuniam insequentis anni mutuam praeceperat, Caes. BC. 3, 31: il s’était fait prêter par les publicains la somme due pour l’année suivante. - aliquantum viae (temporis) praecipere, Liv.: prendre les devants. - praecipere opinione (cogitatione): prévoir, pressentir. - praecipere cogitatione futura, Cic. Off. 1, 23, 81: deviner l'avenir. - praecipere + inf. ou sub. inf.: recommander de, ordonner de. - justitia praecipit parcere omnibus, Cic. Rep. 3, 12, 21: la justice ordonne d'épargner tout le monde. - sarcinas incendi praecepit, Caes.: il ordonna de brûler les bagages. - praecipere aliquid alicui: prescrire qqch à qqn. - praecipere alicui ut: prescrire à qqn de, recommander à qqn de. - subj. sans ut - his praecipit omnes mortales pecuniā aggrediantur, Sall. J. 28: il les charge de séduire tout le monde par des distributions d'argent. - his consulentibus Pythia praecepit ut Miltiadem imperatorem sibi sumerent, Nep.: à ceux qui la consultaient, la Pythie recommanda de prendre Miltiade pour chef. - hoc praecipio ne segniores sitis, Cic.: je recommande de ne pas être trop indolents. - praecipere alicui, Suet.: donner des leçons à qqn. - subst. - praecipiens, entis, m.: celui qui enseigne, le maître.* * *Praecipio, praecipis, penul. corr. praecepi, pen. prod. praeceptum, praecipere. Virgil. Prendre premier qu'un autre prenne, et avant touts autres, Anticiper.\Spe iam praecipit hostem. Virgil. Il l'imagine comme s'il estoit desja venu.\Gaudio praecipere. Cic. Se resjouir avant le temps.\Praecipere. Virgil. Prevoir en son esprit et entendement.\Praecipere. Sallust. Commander.\Praecipere. Plin. Enseigner, Instruire, Admonnester. -
12 conicio
con-icio (cō-icio), iēcī, iectum, ere (con u. iacio), I) im engern Sinne, hinwerfen, hineinwerfen, hinaufwerfen, daraufwerfen, daranwerfen, deutsch oft bl. werfen, 1) eig.: a) übh.: arma lecta in acervum, Liv.: sarcinas utrimque in acervum, Liv.: sarcinas in unum, in medium, Liv., u. in medio, Liv. (s. Drak. Liv. 10, 36, 1). – vasa fictilia in naves, Nep.: magnam vim lignorum ardentem in flumen, Liv.: serpentes vivas in vasa fictilia, Nep. – pallium od. palliolum in collum, auf (um) die Schulter werfen, Plaut.: alqm in ignem, Plaut.: alqm vivum in flammam, Auct. b. Afr.: interfectum in plaustrum, Cic.: sortes in hydriam, im Zshg. bl. conicere sortes (Ggstz. educere), Cic.: ebenso c. alcis nomen in urnam, Sen.: u. nomina in urnam, Liv. u. Plin. ep.: dah. alqm in sortem od. alcis sortem, jmd. losen lassen (zB. die Prätoren über die Provinzen, die Tribus über die Abstimmung usw.), Cic. – ignem in obiectam saepem, Liv. (vgl. im Bilde, cum in me flamma illorum temporum coniciebatur, Cic.): aggerem in munitionem, Caes. – purpureas vestes super (oben darauf), Verg. – u. (poet.) m. Dat., igni galeas, Verg.: vincula collo, Ov. – im Zshg. ohne Ang. wohin? Quinti fratris domus inflammata iussu Clodii coniectis ignibus, Cic.: ligna celeriter exstruunt fascesque virgultorum coniciunt, Liv.: quae (tecta) coniectis celeriter stramentis tentoriorum integendorum————gratiā erant inaedificata, Hirt. b. G. – b) Geschosse usw. nach einem Punkte hinwerfen, auf einen Ggstd. einwerfen, deutsch oft bl. werfen, schleudern, schießen, tela, lapides telaque in nostros, Caes.: iacula plurima in equos virosque, Liv.: eminus hastam od. hastas, Verg.: tela undique in unum hostem, Liv.: milia sagittarum circiter XXX in castellum, Caes.: tela intra vallum, Caes.: ex tumulo od. e loco superiore tela in nostros, Caes.: iaculum inter ilia, Ov. – u. bl. venabula manibus, Ov.: telum sine ictu, Verg.: tela, Caes.: iaculum, sagittam, Verg.: hastas, Val. Flacc. – u. im Bilde, petitiones ita, ut vitari non possint, Cic.2) übtr.: a) im allg., wohin werfen, schleudern, deutsch auch gegen jmd. od. etw. richten, auf einen Ggstd. hinlenken, c. oculos in alqm, Cic.: coniectis in eum omnium oculis, Tac.: coniectis oculis, mit auf ihn gehefteten Blicken, Cic. – bes. Worte, eine Beschuldigung u. dgl., in disputando vocem, hinschleudern, Cael. in Cic. ep.: orationem tam improbam in alqm, Cic.: maledicta in alcis vitam, Cic.: haec omnia crimina in alcis nimiam diligentiam, wälzen, Cic.: in unum vigilem culpam, Liv. – u. (poet.) mit Dat., querelas absenti, Tibull. – b) prägn., kombinierend gleichs. etw. treffen, ermitteln, abnehmen, vermuten, mutmaßlich schließen, erraten, α) übh.: tu conicito cetera, quid ego ex hac inopia nunc capiam etc.,————Ter.: ex quo omnes coniecerant eum regnum ei commisisse quoad etc., Nep.: num igitur aut haruspex aut augur aut vates quis aut somnians melius coniecerit, e morbo aegrotum evasurum, quam medicus? Cic.: num igitur aut quae tempestas impendeat, vates melius coniciet, quam gubernator: aut morbi naturam acutius, quam medicus? Cic.: c. callidissime de futuris (Ggstz. iudicare verissime de instantibus), Nep.: de matre savianda ex oraculo acute arguteque, Cic. – annos sexaginta natus es aut plus eo, ut conicio, Ter. – bene qui coniciet, vatem hunc perhibebo optimum (als Übstzg. von μάντις γ' ἄριστος, ὅστις εἰκάζει καλῶς, Eurip.), Cic. poët. – Partic. Perf. subst., belle coniecta, nette Vermutungen, Cic.: male coniecta maleque interpretata, ungeschickte V. u. ungeschickte Auslegungen, Cic. – β) mutmaßlich auslegen, deuten, alci somnium, Plaut.: o praeclare coniectum a vulgo in illam provinciam omen communis famae atque sermonis! Cic.II) im weitern Sinne, 1) eig.: a) = sich wohin begeben machen od. lassen, wohin werfen, treiben, stecken, wohin nehmen, wohin bringen, wohin flüchten u. dgl., etesia flabra aquilonum nubila coniciunt in eas tunc omnia partes, Lucr.: cum haec navis invitis nautis vi tempestatis in portum coniecta sit, Cic.: u. (im Bilde) id sub legis superbissimae vincula conicitis, Liv. – bes. leb. Wesen, alqm in medium, jmd.————(beim Gehen) in die Mitte nehmen (v. zweien), Cic.: novercam in alteram navem, Sen. rhet.: mulieres in eum locum, quo etc., Caes.: auxilia in mediam aciem, Caes.: exercitum in angustias, Curt.: hostes in fugam, Caes. – und zur Strafe, alqm in eculeum, Cic.: alqm in carcerem, Cic.: alqm in carcerem ob crimen peculatus, Iustin.: alqm in carcerem, quod (weil er) etc., Suet.: alqm in vincula, Cic.: alqm in custodiam, Nep.: alqm in lautumias, Cic.: servos in arcas (Zellengefängnisse), Cic. – u. so auch se conic. = sich wohin werfen, sich stürzen, sich begeben, sich flüchten u. dgl., se intro, Ter.: se in pedes, Ter.: se in paludem, Liv.: se in portum (von Delphinen), Cic.: se in castra alcis, Cic.: se in scalas tabernae librariae, Cic.: u. (im Bilde) se in mirificam latebram (beim Disputieren), Cic.: se in signa manipulosque, Caes.: u. se in fugam, Cic. – b) vermittelst der Hand usw. wohin treiben, stoßen, stecken, einbringen, eingießen, aufgießen, beilegen, α) übh.: digitos pollices linteolis involutos in os aegri, Cels.: his (digitis) deinde coniectis, Cels. – filum in acum, einfädeln, Cels.: linamentum ardens in aeneam cucurbitulam, Cels.: acum in ignem, Cels.: medicamentum in calamum scriptorium, Cels.: super eminentem carnem exedentia medicamenta, Cels.: laureum oleum coniecisse (verst. in aurem) abunde est, Cels. -libellum in epistulam, dem Br. beilegen, in den Br. einschließen, Cic.: u. so fasciculus,————quo (in das) illam (epistulam) conieceram, Cic. – m. Dat., lupinum frutectoso solo, Plin.: cinerem dentibus exesis, Plin. – selten leb. Wesen, alqm in culleum, Cic. – β) insbes., eine Waffe wohin stoßen, gladium in adversum os, Caes.: cultros in guttura velleris atri, Ov.: u. bl. cultros, Ov.: im Passiv m. in u. Abl., coniectum in gutture ferrum, Ov. met. 3, 90.2) übtr.: a) wohin werfen, stecken, bringen = versetzen, teils in eine Zeit, naves coniectae in noctem, in die Nacht hinein verspätete, Caes.: se in noctem, sich in die N. hineinwerfen (= unter dem Schutze der N. eilig abreisen), Cic.: proelium in noctem, hineinziehen, Auct. b. Afr.: u. alqm in breve tempus, auf eine kurze Z. beschränken, Ter.: haec tempora, in quae testis crimen conicit, verlegt, Liv. – teils in eine gewisse Abteilung, forensem turbam in quattuor tribus, Liv.: in unam tribum omnes, qui etc., Liv.: nulli conicientur in ullum ordinem (iudicum), nulli eximentur, Cic. – teils (durch Verwandlung) in eine Gestalt, animus domicilia mutet ad alias animalium formas coniectus, immer wieder in andere Tiergestalten gesteckt, versetzt, Sen. ep. 88, 34 H. – teils in einen äußern oder innern Zustand u. dgl., alqm ex tranquillissima re in nuptias, ins Ehejoch stecken, Ter.: alqm ex occultis insidiis ad apertum latrocinium, nötigen, Cic.: rem publicam in perturbationes, Cic.: alqm in laetitiam frustra, Ter.: animos in terrorem, Auct. b.————Afr.: hostes in terrorem ac tumultum, Liv. – se in turbam, Cic.: in quod me malum conieci? habe ich mich gestürzt? Ter.: c. se mente ac voluntate in versum, sich auf die Dichtkunst werfen, Cic. – b) verwendend, verschwendend Geld in etw. stecken, tantam pecuniam in propylaea, Cic.: HS milies in culinam, Sen. – c) schriftlich einfügend wohin bringen, wo anbringen, wohin aufnehmen, legem in decimam tabulam, Cic.: plura in eandem epistulam, Cic.: haec verba in interdictum, Cic. – d) mündlich anbringen, vorbringen, verhandeln, causam in comitio aut in foro ante meridiem, Vet. lex b. Cornif. rhet. 2, 20: causam ad alqm, Afran. com. 216: verba inter se acrius, Afran. com. 309: is cum filio coiecerat nescio quid de ratiuncula, Afran. com. 190 sq. – Archaist. coniexit = coniecerit, Plaut. trin. 722. -
13 sarcina
sarcina ae, f [SAR-], a package, bundle, burden, load, pack (only poet. in sing.): gravis, H.— Plur, packs, luggage, baggage: sarcinas conligere, S.: sarcinas conferri iussit, Cs.: muli gravati sarcinis, Ph.: custodia sarcinarum, L.: qui matri sarcina Prima suae fuerat, burden (of the womb), O.: sarcinam effundit, i. e. brings forth, Ph.— Fig., a burden, weight, sorrow, care: Sarcinaque haec animo non sedet apta meo, O.: Sarcina sum (tibi), O.* * *pack, bundle, soldier's kit; baggage (pl.), belongings, chattles; load, burden -
14 colligo
I col-ligo, āvī, ātum, āre1) связывать ( manus C); перевязывать ( vulnera Su)2) соединять (hommes vinculo sermonis inter se C); скреплять ( uno ictu pilorum scuta Cs)3) задерживать (aliquem in Graecia C); сдерживать, умерять, останавливать ( impĕtum alicujus C)4) объединятьseptingentorum annorum memoriam uno libro c. C — объединить (изложить) историю семисот лет в одной книгеomne colligatum solvi potest C — всё, что связано, может распастьсяII col-ligo, lēgī, lēctum, ere [ lego I ]1)а) собирать (omnia praesegmina Pl; sarmenta virgultaque Cs; fructūs H; flores O; multa multorum facete dicta C); собирать, скручивать (capillos sparsos in nodum O; neta in globum Hier); собирать, укладыватьc. sarcinas Sl (sarcinulas Pt, J) — укладывать свои пожитки, перен. готовиться уходить (уезжать)c. vasa воен. L — собираться к выступлению в походб) собирать, скоплять, накапливать (aquas Q, O; umorem C; pecuniam H); набирать (exercitus collectus ex senibus desperatis C); собирать, стягивать, сосредоточивать (milites, copias undique C; dispersos QC)breviore spatio orbem c. L — сплотить свои ряды на меньшем участкеse in moenia c. Sil — укрыться за (городскими) стенамиse c. или colligi in arma V, Sil — прикрыться щитомse in spiram c. V — свернуться (о змее)vertex apicem collectus in unum O — утёс, заканчивающийся единственным пиком2)а) подбирать (pallium Pl; togam M); поднимать ( librum elapsum PJ)c. arma (sc. navis) V — свернуть (убрать) паруса (= contrahere vela)c. hastas T — отводить назад копья3) содержать в себе, простираться, иметь протяжением ( sexaginta ducentos pedes PM)centum et viginti anni ab interitu Ciceronis in hunc diem colliguntur T — со смерти Цицерона до этого дня прошло 120 лет4) располагать в порядке, перебирать, излагать, перечислять (aliquos memoriter C; singula PJ)c. aliquid in artum PM — сжато изложить что-л.5) исчислять, определять ( intervalla siderum et mensuras solis ac terrae Q)6) сдерживать, останавливать ( amentes equos O)c. gressum или gradum Sil — останавливатьсяc. iram Sil (9, 477) — подавлять (умерять) гнев (ср. 7.)7) приобретать, получать (robur V; vires ad agendum aliquid L); снискивать, стяжать (benevolentiam civium aliquā re C; famam clementiae L; auctoritatem Cs)c. iram H (iras VF) — разгневаться (ср. 6.)c. frigus H — озябнутьc. sitim V (Ge. 3, 327) — возбуждать жажду, но O (M. 5, 446) почувствовать жаждуc. gaudia Prp — ощутить радостьcrudelitatis invidiam ex aliquā re c. C — навлечь на себя чём-л. упрёк в жестокости8) возвр.se c. C etc., c. animum T (animos L) или mentem O — приходить в себя, оправлятьсяc. se ex somno Lcr — пробуждаться ото снаc. se ex timore Cs — оправиться от страхаc. cum vultu montem O — хранить душевное равновесие при спокойном выражении лица9) делать вывод, (умо)заключать (aliquid ex aliquā re, per aliquid и aliquā re Q etc.)os laesum esse ex dolore colligimus CC — боль свидетельствует нам, что кость повреждена -
15 confero
cōn-fero, tulī, collātum, ferre1) сносить (собирать) в одно место, свозить отовсюду (arma, frumentum, sarcīnas in unum locum Cs)2) вонзать ( dentes in corpore O)3) объединять ( plura in unam tabulam opera Q); резюмировать, сжато излагать ( aliquid in duos versus O)4) сложиться, устроить складчинуcollato aere Sen, Su — в складчину5) вносить, уплачивать (pecunias ad aliquid C; tributum in aliquid L)6) соединятьc. vires in unum L — сосредоточить свои силы, но тж.c. vires L (к 8.) — помериться силами, завязать бойcollatis viribus Just, PJ — общими (соединёнными) силами7) способствовать, быть полезным, содействовать (rei alicui или ad rem aliquam L etc.)plurimum ad victoriam c. Su — внести значительный вклад в дело победыmultum c. Q — быть весьма полезным8) ставить рядом, пододвигать, приближать, присоединять, соединять (castra castris Cs, C etc.; castra oppido bAl; castra cum hoste L)c. gradum (pedem) Pl, L — идти бок о бок (вместе)c. sermones cum aliquo C и inter sese Pl — беседовать с кем-л.omnes sapientes decet c. Pl — всем умным людям следует находиться во взаимном общенииconferre capita C — секретничать, перешёптыватьсяc. membra Lcr — обниматьсяc. sollicitudines inter se C — делиться друг с другом своими заботами (т. е. совместно обсуждать их)c. consilia и conferre — совещаться, переговариваться ( coram hoc conferemus C)c. signa in laevum cornu L — атаковать левый флангc. pedem cum pede или c. gradum cum aliquo L — сражаться грудь с грудью (тж. pede collato pugnare L etc. и collato gradu certare T)c. manūs C, L etc. — схватиться, вступить в рукопашный бойc. lites H — тягаться, спорить9) приводить (exemplum Pl, Ter)10) сопоставлять, сравнивать ( aliquid cum re aliqua или rei alicui)c. utriusque vitam inter se C — сравнивать жизнь обоих11) нести, переносить, направлять, отправлять (omnia sua in oppidum Cs; ninil domum suam Nep)conferre se — отправляться, уходить, уезжать (ad aliquem Nep; ad Persianas aquas Ap)12) обратить (omnes suas curas in или ad aliquam rem C, L etc.)c. se in fugam C — обратиться в бегствоc. se ad studium philosophiae C — обратиться к (предаться) изучению философииc. rem ad aliquem C etc. — поручить (предоставить) кому-л. что-л.curam restituendi Capitolii in aliquem c. T — возложить на кого-л. задачу восстановления Капитолия13) возвр.c. se — примкнуть ( ad amicitiam alicujus C)c. se ad alicujus clientelam C — стать в клиентские отношения к кому-л. (под чью-л. защиту)14) обращать, направлять ( iter aliquo C)c. orationem ad misericordiam C — построить речь так, чтобы она вызвала (в слушателях) состраданиеc. suspicionem in aliquem C — заподозрить кого-л.c. beneficia in aliquem C — оказывать кому-л. благодеяния (услуги)15) употреблять (tempus, pecuniam in или ad aliquid C etc.)praedam in urbis ornamenta c. C — использовать добычу (трофеи) для украшения города16) перелагать, взваливать, приписывать (omnia in aliquem, sua vitia in senectutem, crimen или culpam in aliquem C)17) отнести, приурочить ( aliquid in hune annum L); откладывать, отсрочить (iter in posterum diem, omnia in mensem Martium C)18) претворять ( verba ad rem Ter)19) превращать (aliquem in saxum, corpus in volucrem O) -
16 conjicio
con-jicio, jēcī, jectum, ere [ jacio ]1)а) сбрасывать ( ligna in flumen L); сносить, свозить, сваливать ( sarcīnas in acervum L)c. sortes C — бросать жребийc. aliquem in sortem (или alicujus sortem) C — заставить кого-л. участвовать в жеребьёвкеб) набрасывать, накидывать (pallium in collum Pl; vincula collo O — dat.); забрасывать, заносить ( navis vi tempestatis in portum conjecta est C)2) соображать, заключать, догадываться (aliquid ex aliquā re Lcr; c. eum ibi fuisse C; callide c. de futuris Nep)3) толковать ( somnium Pl); предсказывать (quae tempestas impendeat C; aegrotum e morbo evasurum esse C)4) бросать, кидать, метать (vasa in naves Nep; tela in nostros Cs; pila in hostes L; aliquem in carcerem C, Just, Su, in custodiam Nep, in vincula C)c. hostem in fugam Cs — обратить противника в бегствоaquam in ōs non c. Pt — не выпить ни глотка водыc. se — броситься, устремиться (in paludem L; in sacrarium Nep)se c. in fugam C или in pedes Ter — броситься бежатьse in versum c. C — наброситься на (засесть за) стихи5) вонзать (cultros in guttura, но ferrum in gutture O)6) повергать, ввергать (aliquem in morbum Pl; rem publicam in perturbationes C)aliquem in periculum c. Su — подвергать кого-л. опасностиc. aliquem in laetitiam Ter — обрадовать кого-л.c. aliquem in terrorem L — устрашить (ужаснуть) кого-л.c. exercitum in angustias Su — поставить армию в затруднительное положение7) направлять, обращать (oculos in aliquem C; orationem in claros viros C; querelas alicui Tib)petitiones ita c., ut vitari non possint C — направить (наносить) удары так, чтобы от них нельзя было увернутьсяc. maledicta in aliquem C — осыпать кого-л. браньюc. auxilia in mediam aciem Cs — поставить вспомогательные отряды в середину строя8) класть, вкладывать ( в кушанье) ( piper et cumī num Pt); завёртывать ( aliquos in duas pelles Pt)c. filum in acum CC — вдеть нитку в иголкуc. libellum in epistulam C — вложить книжку в письмо (приложить к письму)se in noctem c. C — отважиться уйти ночьюproelium in noctem c. bAfr — затянуть бой до ночиaliquem in breve tempus c. Ter — ограничить кого-либо коротким временемc. legem in decimam tabulam C — внести закон в десятую таблицуc. causam rhH. — внести на обсуждение вопросc. pecuniam in aliquid C — употребить (истратить) деньги на что-л.c. culpam (crimen) in aliquem Cs etc. — свалить вину (преступление) на кого-л -
17 projicio
prōjicio, jēcī, jectum, ere [ pro + jacio ]1) бросать (cibum alicui H; praedam fluvio V); швырять (non donare, sed p. Sen); (нечаянно) ронять (phialam in pavimentum Pt)se p. — бросаться (ad pedes alicujus Cs; ex navi Cs)2) выбрасывать вперёд, т. е. держать впереди, протягивать, вытягивать вперёд (clipeum prae se p. L; brachium prōjectum C); брать наперевес или выставлять вперёд ( hastam Nep)med.-pass. projĭci — выдаваться вперёд, выступать, торчать ( tectum projicitur C)3) выбрасывать, прогонять ( aliquem foras C); изгонять, ссылать ( aliquem in insulam T)4) отбрасывать, бросать на землю ( sarcīnas Cs); бросать прочь, складывать ( arma Cs)5) бросать, оставлять ( aliquem insepultum L); ввергать ( aliquem in pericula V); подкидывать (projecti fratres, sc. Romulus et Remus Man); сбрасывать, скидывать ( projectis vestimentis Pt)6) отказываться, отрекаться, откинуть (pudorem O; spem salutis PJ)p. animam V — лишить себя жизни7) пренебрегать, оставлять без внимания ( omnia Cs)p. auctoritatem alicujus T — ни во что не ставить кого-л.se in fletus p. L — унизиться до рыданий, зарыдать8) проливать ( lacrimas bAl)9) произносить ( verba Sen)10) откладывать, отсрочиватьp. aliquem T — отложить чьё-л. дело. — см. тж. projectus -
18 abdo
ab-do, didī, ditum, ere, weggeben, -tun; dah. auf die Seite-, aus den Augen schaffen, entfernen, dem Auge-, den Blicken-, dem Anblick entziehen, zurückziehen, entrücken, I) im allg.: hinc procul abde faces, Tibull.: pedestres copias ab eo loco abditas, Caes.: se ex conspectu eri, Plaut.: formosas tristibus agris, Tibull.: corneā corpus domo, Phaedr.: (equum) domo, im Hause behalten (verwenden), Verg.: copiae paululum ab eo loco abditae, Caes.: virgo abdita (sc. turri), eingeschlossen, Hor. – antequam se sol abderet, Cic.: argentum abditum terris, solange es noch in der E. verborgen liegt (unentdeckt ist), Hor.: partes corporis contexit atque abdidit (natura), Cic. – poet., vultus et caput undis, Ov.: caput cristatā casside, bedecken, Ov. – acetum vesicā abditum, in eine Bl. eingeschlossen, Scrib.: abd. corpus humi, beerdigen, Flor. – dah. a) eine Waffe versenken, hineinstoßen, totos sub unguine dentes, Ov.: ferrum in armo ferae, Ov.: mit Dat., lateri capulo tenus ensem, Verg. Aen. 2, 553: alto vulneri ferrum, Sen. Troad. 48. – b) abdere se in alqm locum, sich wohin zurückziehen, sich bergen, vergraben, se in montes, Verg.: bes. aus der menschl. Gesellschaft, se in intimam Macedoniam, Cic.: se rus, Ter.: se Arpinum, Cic.: u. se in bibliothecam od. in litteras, Cic.: u. se litteris, Cic.: im Part. Perf. Pass. (medial) abditus, von der menschlichen Gesellschaft entfernt, zurückgezogen lebend, in tectis silvestribus, Cic.: agro, Hor. – c) wohin entfernen, verweisen = verbannen, ea in insulam Seriphon abdita est, Tac. ann. 2, 85. – II) mit dem Nbbgr. des Verbergens = verbergen, verstecken (s. Oud. Schol. in Cic. ep. p. 260 sq.), filium, Tac.: se post maceriam, Liv.: se in scalarum tenebras, Cic.: se in proximas silvas, Caes.: se in suis tectis, Liv.: abditi in tabernaculis, Caes.: in silvis abditos latere, Caes.: in silvam Arduennam abditi, Caes.: inter sarcinas abditi, Tac.: ferrum intra vestem, Liv.: intra muros abditi, Liv.: inter cameram et tectum cubiculi abditus, Val. Max.: abditi per tentoria, Tac.: cultrum sub veste abditum habere, Liv.: Amphiaraë sub terram abdite! Cic.: ascensus abditus a conspectu, Liv.: m. bl. Abl., alqm domo, Verg.: ferrum veste, Liv.: gladium sinu, Tac.: se tugurio, Aur. Vict.: meritorio cenaculo abditi, Suet.: m. Dat., abditus carceri, Vell. 2, 91, 4 (vgl. oben no. I, a): Partiz. subst., abditi, die Verborgenen, Auct. b. Afr. 50, 4 ed. Nipp. (codd. abusi). – übtr., etwas gleichs. dem geistigen Blicke entziehen = geheim halten, verbergen, mit etwas geheim tun, illum, quem abdis, Cic.: abdenda cupiditas erat, Liv.
-
19 acervus
acervus, ī, m. (viell. von acus, ceris), eine zusammengetragene, eine aufgeschüttete Masse, der Haufen (sowohl als Körper wie als große Menge), I) eig.: frumenti, Plaut., Hor. u. Curt.: tritici, Cic.: farris, Verg.: aeris et auri, Hor.: acervi auri argentique, Sen.: tanti acervi pecuniae, Cic.: ac. caecus, v. Chaos, Ov.: ac. feralis, vom Scheiterhaufen, Val. Flacc.: sarcinas in acervum conicere Liv., od. comportare, Auct. b. Afr.: tantos acervos nummorum construere, ut etc., Cic. – bes. v. Holzhaufen, acervos accendere, Sil. 5, 177: acervos struesque accendere, Curt. 8, 4 (15), 11. – u.v. Leichenhaufen, insepulti acervi civium, Cic.: acervos immanes facere, Varr. fr.: tantos acervos corporum exstruere, Cic.: Cannenses campos acervi Romanorum corporum tegunt, Liv. – II) übtr.: 1) die Masse, Menge, acervi scelerum, Cic.: magni officiorum negotiorumque acervi, Plin. ep.: in mediis acervis occupationum mearum, Augustin. ep. – 2) der durch Anhäufung der Gründe gebildete Trugschluß, griech. σωρείτης, Cic. u.a. – / Arch. Nomin, acervos, Varr. r.r. 1, 55, 5: Akk. acervom, Plaut. Cas. 126. Verg. georg. 1, 158 u. 185; Aen. 6, 504.
-
20 baiulo
bāiulo (bāiolo), āre (baiulus) = ἀχθοφορῶ (Gloss.), den Lastträger machen, auf dem Rücken od. übh. am Körper eine Last, etwas Schweres tragen, non didici baiulare (den Lastträger zu machen), nec pecua ruri pascere, Plaut.: asinus baiulans sarcinas, Phaedr.: pondus usque ad LX libras, Veget. mil.: alqm, aufhucken, Quint.: ferri proprie dicimus quae quis suo corpore baiulat, portari ea, quae quis in iumento secum ducit, ICt.: uterus, quo mulier baiulat partum, Prob. de nom. exc. 46. p. 213, 5 K.: radicem pulegii post aurem sinistram baiulabis, Th. Prisc. 4. fol. 311a.
См. также в других словарях:
sarcinas — n. family of anaerobic spherical bacteria which feeds on dead or decaying matter … English contemporary dictionary
SARCINATOR — servus dictus est apud Romanos, qui sarcienda vestimenta accepit; cuius mentio apud Paulum l. 2. Sentent. ubi, Fullo et Sarcinator inquit, qui polienda vel sarcienda vestimenta accepit, si forte his utatur, ex contrectatione eorum furtum fecisse… … Hofmann J. Lexicon universale
Corbinian — Saint Corbinian Saint Corbinian depicted in The Miracle of the Bear (1489) by Jan Polack. Diocesan Museum in Freising, Germany. Bishop Born c. 670 … Wikipedia
Caines — Administration Nom allemand Kuens Pays Italie Région … Wikipédia en Français
Corbinien De Freising — Le Miracle de l ours, par Jan Polack (1489), Musée de l évêché de Freising (Allemagne) … Wikipédia en Français
Corbinien de Freising — Le Miracle de l ours, par Jan Polack (1489), Musée de l évêché de Freising (Allemagne) … Wikipédia en Français
Corbinien de freising — Le Miracle de l ours, par Jan Polack (1489), Musée de l évêché de Freising (Allemagne) … Wikipédia en Français
Saint Corbinien — Corbinien de Freising Le Miracle de l ours, par Jan Polack (1489), Musée de l évêché de Freising (Allemagne) … Wikipédia en Français
Coco (bacteria) — Coco, tipo morfológico de bacteria. Tiene forma más o menos esférica (ninguna de sus dimensiones predomina claramente sobre las otras). Algunos ocasionan enfermedades a los humanos (Ej:neumococo y estafilococo) también es causante de enfermedades … Wikipedia Español
El gato que encontró a Dios — Saltar a navegación, búsqueda El gato que encontró a Dios Autor Robert Fisher y Beth Kelly Traductor Lidia Bayona Mons Ilustrador Ricard Magrané … Wikipedia Español
Legio XV Primigenia — Sestercio emitido en Roma en 37 38 con el retrato y titulatura imperial de Calígula, creador de la Legio XV Primigenia Activa Desde 39 hasta 70 … Wikipedia Español