-
1 sarciō
sarciō sarsī, sartus, īre [SAR-], to patch, botch, mend, repair, restore, make good: generis (apum) lapsi ruinas, V.—Fig., to make good, make amends for, make compensation for, correct, repair: si quid esset in bello detrimenti acceptum, Cs.: acceptum incommodum virtute, Cs.: iniuriam: longi temporis usuram, restore: male sarta Gratia, H.* * *sarcire, sarsi, sartus Vmake good; redeem; restore -
2 sarcio
sarcĭo, sarsi, sartum, 4, v. a. [etym. dub.; cf. Gr. rhaptô], to patch, botch, mend, repair, restore, etc.: sarcire est integrum facere, Paul. ex Fest. s. v. sarte, p. 323 Müll. (class.; cf.: renovo, instauro, redintegro).I.Lit.:II.funes veteres, centones, cuculiones,
Cato, R. R. 2, 3; cf.:in vestimento sartum quod comprehensum,
Varr. L. L. 6, § 64 Müll.:corbulas,
Cato, R. R. 23, 1; 31, 1:dolia,
id. ib. 39, 1 sq.; Plin. 18, 26, 64, § 236:aedes,
Plaut. Most. 1, 2, 68; 1, 2, 34:seminaria,
Plin. 18, 26, 65, § 243:rupta intestina,
id. 28, 14, 58, § 210:perniones rimasque pedum,
id. 28, 16, 62, § 221.— Poet.:generis (apum) lapsi ruinas,
Verg. G. 4, 249. — Transf.:sartum vulnus,
healed, Scrib. Comp. 206.—Trop., to make good, make amends for; to correct, repair:2.detrimentum in bello acceptum,
Caes. B. G. 6, 1; so, acceptum detrimentum, id. B. C. [p. 1631] 1, 45;3, 67: acceptum incommodum virtute,
id. ib. 3, 73:damna,
Cic. Fam. 1, 9, 5; Liv. 9, 23; Col. 9, 15, 3; cf.:sarcito in XII. Servius Sulpicius ait significare damnum solvito, praestato,
Fest. p. 322 Müll.:injuriam,
Cic. Phil. 9, 4, 8:tantum studium infamiae sarciendae,
Caes. B. C. 3, 74:usuram longi temporis,
to restore, Cic. Fam. 3, 1, 1:an male sarta Gratia nequicquam coit et rescinditur?
Hor. Ep. 1, 3, 31.—Hence, sartus, a, um, P. a., mended, repaired, put in order, only in the phrase sartus tectus, adj.; or more freq. subst. in the neutr. plur. sarta tecta, buildings in good repair:sarte ponebant pro integre. Ob quam causam opera publica, quae locantur, ut integra praestentur, sarta tecta vocantur,
Fest. p. 322 Müll.; cf. Charis. p. 195 fin., and Inscr. Orell. 2488:cum consules aedes sacras locavissent neque potuissent omnia sarta tecta exigere...factum est senatus consultum: quibus de sartis tectis cognitum non esset... Quaesivit quis aedem Castoris sartam tectam deberet tradere... Monumentum quamvis sartum tectum integrumque esset, etc.,
Cic. Verr. 2, 1, 50, § 130 sq.; so,sarta tecta,
id. ib. 2, 1, 40, § 103; 2, 1, 49, § 128 Zumpt N. cr.; 2, 1, 50, § 130; 2, 1, 51, § 136; Liv. 42, 3; Dig. 1, 16, 7; 7, 1, 7; 7, 8, 18; cf.:sarta tecta aedium sacrarum,
Cic. Fam. 13, 11, 1; Vulg. 4 Reg. 12, 5; id. 2 Par. 24, 5.—Trop.:sarta tecta tua praecepta usque habui mea modestia,
Plaut. Trin. 2, 2, 36:hoc mihi da, ut M'. Curium sartum et tectum, ut aiunt, ab omnique incommodo sincerum integrumque conserves,
Cic. Fam. 13, 50, 2.—Hence, adv.: sartē pro integre... Porphyrio ex Verrio et Festo in Auguralibus, inquit, libris ita est:sane sarteque,
Charis. p. 195 fin.; 196 init. P.; cf. supra the pass. from Fest.< -
3 ex-sarciō or exerciō
ex-sarciō or exerciō —, rtūrus, īre, to patch, mend, repair: sumptum suom, repay their cost, T. -
4 re-sarciō
re-sarciō —, sartus, īre, to patch up, mend, repair, restore: discidit Vestem? resarcietur, T.— Fig.: alqd detrimenti, Cs. -
5 resarcio
rĕ-sarcĭo, no perf., sartum, 4, v. a., to patch or mend again; to repair, restore (rare; not in Cic.; cf. sarcio).I.Lit.:II.discidit vestem? resarcietur,
Ter. Ad. 1, 2, 41; Tib. 1, 10, 61:fracta juga vitium,
Col. 11, 2, 38:tecta,
Liv. 45, 28:locum,
i. e. to fill up again, Plin. 17, 20, 32, § 143.—Trop. (cf. compenso):si quid esset in bello detrimenti acceptum, id brevi tempore resarciri,
Caes. B. G. 6, 1: ut et jacturam capitis amissi restituat et quaestum resarciat. Col. 11, 1, 28:damnum liberalitate,
Suet. Claud. 6. -
6 sartus
sartus adj. [P. of sarcio], mended, repaired, put in order (only in phrases with tectus): aedem sartam tectam tradere, in complete repair.—As subst n.: sarta tecta exegerunt, repairs, L.: in sartis tectis quem ad modum se gesserit, in repairing public buildings.—Fig.: ut Curium sartum et tectum, ut aiunt, conserves, i. e. safe and sound. -
7 exarcio
ex-sarcio (also exarcio, exsercio, or exercio), no perf., sartum, 4, v. a. — Lit., to patch up, mend; hence, transf., to amend, repair, restore (very rare): exercirent sarcirent, Paul. ex Fest. p. 81 Müll. N. cr.:aliis te id rebus exsarturum esse persuadeas,
Q. Cic. Pet. Cons. 11, 45:eos servos qui opere rustico Faciundo facile sumptum exercirent suum,
who could repay their cost by their labor, Ter. Heaut. 1, 1, 91 Umpfenbach (Bentl. Fleck. al. exercerent). -
8 exsarcio
ex-sarcio (also exarcio, exsercio, or exercio), no perf., sartum, 4, v. a. — Lit., to patch up, mend; hence, transf., to amend, repair, restore (very rare): exercirent sarcirent, Paul. ex Fest. p. 81 Müll. N. cr.:aliis te id rebus exsarturum esse persuadeas,
Q. Cic. Pet. Cons. 11, 45:eos servos qui opere rustico Faciundo facile sumptum exercirent suum,
who could repay their cost by their labor, Ter. Heaut. 1, 1, 91 Umpfenbach (Bentl. Fleck. al. exercerent). -
9 insarcio
in-sarcĭo, īre, 4, v. a., to stuff in (late Lat.): nummos in calceos sibi, Porphyr. ad Hor. S. 1, 8, 39. -
10 restauro
rē-stauro, āvi, ātum, 1, v. a., to restore, repair, rebuild (perh. only post-Aug.; for in Liv. 5, 52, 9, and 27, 21, instaurare is the better read.; v. Drak. N. cr.; cf. instauro, reficio, restituo, sarcio).I.Lit.:II.restaurare theatrum igne fortuito haustum,
Tac. A. 3, 72:aedem Veneris,
id. ib. 4, 43:navem iisdem tabulis,
Dig. 7, 4, 10:in pristinum statum,
ib. 43, 21, 1, § 6.— -
11 sarcimen
-
12 sarcinator
sarcĭnātor, ōris, m. [sarcio], a patcher, botcher, mender of old garments (anteand post-class.), Lucil. ap. Non. 175, 33; Plaut. Aul. 3, 5, 41; Dig. 4, 4, 5; 47, 2, 82; 14, 4, 1; cf. Serv. ad Verg. A. 12, 13. -
13 sartatecta
sartătecta, v. sarcio, P. a. -
14 sarte
sartē, adv., v. sarcio, P. a. init. -
15 sartor
-
16 sartura
1.sartūra, ae, f. [sarcio], a patching, mending, Col. 4, 26, 2:2.sarturae veteris lintei,
Sen. Vit. Beat. 25, 2.sartūra, ae, f., v. sarritura. -
17 sartus
sartus, a, um, Part. and P. a. of sarcio.
См. также в других словарях:
сорочка — диал. сорочица крестьянская рубаха , псковск. (Даль), укр., блр. сорочка, др. русск. сорочька, ст. слав. срачица χιτών (Мар., Супр.), срака, сракы, род. п. ъве, словен. sračica, srajca. Балт. соответствия – лит. šаr̃kаs одежда, суконный кафтан… … Этимологический словарь русского языка Макса Фасмера
Sarcina — A genus of nonmotile, strictly anaerobic bacteria (family Peptococcaceae) containing Gram positive cocci, 1.8–3.0 μm in diameter, which divide in three perpendicular planes, producing regular packets of eight or more cells. The metabolism of… … Medical dictionary
sartorius — See s. (muscle). [L. sartor, a tailor, the muscle being used in crossing the legs in the tailor s position, fr. sarcio pp. sartus, to patch, mend] * * * sar·to·ri·us sär tōr ē əs n, pl rii ē .ī a muscle that arises from the anterior superior… … Medical dictionary
ravaudeur — ravaudeur, euse [ ravodɶr, øz ] n. • 1530; de ravauder ♦ Personne qui ravaude. ⇒ raccommodeur, 1. stoppeur. ● ravaudeur, ravaudeuse nom Vieux. Personne qui ravaude des vêtements. ⇒RAVAUDEUR, EUSE, subst. A. Personne qui ravaude. Alors, Madame… … Encyclopédie Universelle
réparer — [ repare ] v. tr. <conjug. : 1> • XII e; lat. reparare 1 ♦ Remettre en bon état (ce qui a été endommagé, ce qui s est détérioré). ⇒ raccommoder (1o). Réparer un vieux mur. ⇒ refaire, relever. Réparer provisoirement, sommairement. ⇒fam.… … Encyclopédie Universelle
SARSORIUM Opus — apud Ennodium Epigramm. 91. quod inscribitur, de Marmaribus opere sarsorio, opus est ex variis discolorum marmorum crustis invicem ita commissis, ut unum corpus et unam quasi picturam efficiant, concinnatum, uti describitur a Senatore l. 1. Ep. 6 … Hofmann J. Lexicon universale
έρκος — ἕρκος, τὸ (AM) φραγμός μσν. κιγκλίδωμα στη βάση τής κλίμακας τού άμβωνα αρχ. 1. περίβολος, φράκτης κήπων ή αμπελώνων 2. ο αυλόγυρος* 3. η αυλή τού σπιτιού 4. το όστρακο που περικλείει την πίννα 5. τείχος για υπεράσπιση, προμαχώνας 6. το δίχτυ, ο… … Dictionary of Greek
ԲԺՇԿԵՄ — (եցի.) NBH 1 488 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical, 6c, 11c, 12c, 13c ն. ἱατρεύω medeor, curo Բժշկութիւն առնել, այսինքն առնել զգործ բժշկի. դարմանել գեղովք առ ʼի առողջացուցանել զհիւանդս, կամ զախտս եւ զվէրս. եւ նմանութեամբ՝… … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
ՀԱԳՆԵՄ — (եցի.) NBH 2 0002 Chronological Sequence: 6c, 11c ն. ῤάπτω suo, consuo, sarcio. Ագանելիս կարել, կարկատել, կցկցել. ... *Ոգեալ է հագներգութիւն ʼի հագնելոյ կարկատուն բանս. Թր. քեր.: յորմէ եւ Մագ. քեր. եւ Մագ. ոտ. խչ … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
sartis — 2 sar̃tis, ė smob. (2) KBII67, K, Rtr, Š, NdŽ, Al, Pns, Ldvn, Ds, Jnšk; R150, MŽ199, N, J, L šviesiai bėras arklys, šviesiai bėra kumelė: Vežimą čia būtų ištempę nebent keturi pono Aušleko sarčiai – kaime tokių stiprių arklių niekas neturėjo… … Dictionary of the Lithuanian Language
rapetacer — Rapetacer, et Ravauder, a {{t=g}}rhaptô,{{/t}} id est, Suo, Sarcio, Consarcino. Inde malunt aliqui scribere Raptacer, ou Raptasser, Interpolare, Reconcinnare, Reficere, Resarcire, {{t=g}}rhaptês,{{/t}} Sutor … Thresor de la langue françoyse