-
101 sario
sārio (sarrio), īvī u. uī, ītum, īre, die Erde, Saat behacken, um das Unkraut herauszuschaffen usw., jäten, segetes, Varro u. Colum.: frumenta bis, Cato: fabam, Plin.: locum rastris ligneis, Plin.: saxum, Mart.: absol., non semper occant prius quam sariunt rustici, Plaut. capt. 663: unpers., saritur diebus XX, Plin. 18, 254. – Die Schreibung sario, sowie der davon Abgeleiteten mit einem r ist überall die der besten Hdschrn. u. jetzt auch fast aller Ausgaben, sowie der Inschrn. (zB. Menol. rust. im Corp. inscr. Lat. 12. p. 280. col. 2. lin. 10, wo segetes sariuntur); vgl. Fleckeisen N. Jahrbb. für Phil. 60, 262 u. 97, 212. Ritschl Prolegg. ad Plaut. trin. p. CLX II.
-
102 Segetia
-
103 sementatio
sēmentātio, ōnis, f. (semento), das Säen, die Saat, Plur. bei Tert. de spect. 8.
-
104 sementifer
sēmentifer, fera, ferum (sementis u. fero), Saat tragend, fruchtbar an Getreide, Ps. Verg. Cir. 477.
-
105 seminalis
sēminālis, e (semen), zum Samen gehörig, I) im allg.: vicia, Colum. 11, 2, 76: herba, Augustin. conf. 13, 17 u. 24. – subst., sēminālia, ium, n., die Saat, Tert. adv. Marc. 1, 13 extr. – II) insbes., zum männl. Samen gehörig, Samen-, membrum, Priap. 26, 2: trames, Auct. pervig. Ven. 65: viae, Cael. Aur. de morb. acut. 3, 18, 180. Th. Prisc. 4, 2: vascula, Th. Prisc. 4, 2: venae, Lact. de opif. dei 12, 2. – Adv. sēmināliter, Augustin. gen. ad litt. 4, 33.
-
106 Sessia
-
107 subrigo
subrigo (surrigo), u. zsgzg. surgo, rēxī, rēctum, ere (sub u. rego), I) subrigo (surrigo), rēxī etc., in die Höhe richten, erheben, emporrichten, Passiv subrigi auch = emporstehen, u. subrectus = emporstehend, aures, Verg.: obeliscum, Plin.: vitem, Ambros.: se, Plin.: subrecto mucrone, Liv.: certatim structus subrectae molis ad astra in media stetit urbe rogus, Sil.: horrent ac subriguntur capilli, Sen.: in Liberi honorem patris phallos subrigit Graecia, Arnob. – übtr., si ad ruinosam superbiam monachos subrigimus, Augustin. epist. 60, 1. – II) surgo, surrēxī, surrēctum, surgere, A) tr. in die Höhe richten, erheben, emporrichten, lumbos, Plaut. Epid. 733 (wo Goetz u. Leo porgite). – B) intr. sich in die Höhe richten, aufstehen, sich erheben, 1) im allg.: a) eig.: surgedum huc, Plaut.: e lectulo, Cic.: de sella, Cic.: e cena, Plin. ep.: humo, Ov. – poet., surgit ab Arpis Tydides, erhebt sich = zeigt sich, kommt, Verg.: ad aetherias auras, an das Licht der Welt kommen, Verg. – b) bildl.: multum supra prosam orationem, Quint.: in venerem, sich machen an usw., Apul. – 2) insbes.: a) v. Redner = zum Reden sich erheben, aufstehen, auftreten, ad dicendum, Cic.: ad respondendum, Cic.: surgit ad hos Aiax, Ov.: absol., Quint. – b) aus dem Bette, vom Schlafe aufstehen, ante lucem, Cic.: cum die, Ov.: ad praescripta munia, Hor. – 3) übtr.: a) sich erheben, hervorkommen, anfangen, sich zeigen, surgit dies, Verg.: sol, Hor. u. Mela: nox, Ov.: ventus, Verg.: messis, Verg.: fons, Quint. – übtr., pugna aspera, discordia surgit, Verg.: rumor surgit, Tac. – b) wachsend, zunehmend sich erheben, emporsteigen, α) von Lebl., wie v. der Saat, v. Getreide, Hor. u. Colum. – v. Meere, Ov. – v. Bauten, surgens novae Carthaginis urbs, Verg.: meliora surrectura, quam arsissent, Sen.: aerea cui gradibus surgebant limina nixaeque aere trabes, Verg.: columnae surgentes, Verg. – v. Gebirgen, ultra surgit mons Rhipaeus, Mela: quo magis surgit exilior (Atlas), Mela: nemora surgentia, Sen. rhet.: circum surgentibus iugis, Tac. – v. Feuer, ignis surgit in flammas, lodert empor, Apul. met. 7, 19. – v.a. Ggstdn., area ita iam cinere mixtisque pumicibus oppleta surrexerat, ut etc., lag bereits so hoch voll Asche, vermischt mit Bimssteinen, daß usw., Plin. ep.: fistula surgit disparibus avenis, steigt an, indem ein Rohr immer länger wird als das andere, Ov. – β) von leb. Wesen, wachsen, heranwachsen, surgens Iulus, Verg.: surgens Ascanius, Verg. – / Synkop. Perf. surrexti, Mart. 5, 79, 1: Infin. Perf. surrexe, Hor. sat. 1, 9, 73: vulg. Fut. surgebit, Itala (Sangerm.) 4. Esdr. 16, 10.
-
108 tener
tener, era, erum (tendo), zart, weich, I) eig.: 1) im allg.: terra, Varro: caules, Hor.: aër, Verg.: uva, Ov.: ramus, schwacher, Ov. (n. so teneri adhuc rami, Curt.): quod his (sagittis) ictae exanimatae ferae teneriores ad epulas fiant, Gell.: ubi terra tenerrima erit, Cato: alvus tenerrima, flüssiger Leib, Cels. – 2) insbes., jugendlich, zart, jung, saltator, Cic.: puer, Prop.: annus, Frühling, Ov.: anni, Plin. pan.: anni teneriores, Prop.: tenerae res, junge Gewächse, Saat usw., Verg.: teneri manes, jung gestorbene Kinder, Stat.: a teneris, ut Graeci dicunt, unguiculis εξ ἁπαλῶν ὀνύχων, von Kindheit an, Cic. ep. 1, 6, 2. – subst., teneri, die zarten Knaben, die Kleinen, Iuven.: a tenero, von klein auf, von Kindheit an, Quint. 1, 2, 18: in teneris, in der Kindheit, Verg. georg. 2, 272 (auch angeführt bei Quint. 1, 3, 13). – II) übtr.: 1) zärtlich, verliebt, wollüstig, spado, Iuven.: carmen, Ov. – 2) zart, weich, biegsam, empfindlich, lenksam, tener et mollis incessus, Sen.: tenerum quiddam atque molle in animis, Cic.: tenerior animus, Cic.: pudor, Ov. – / Genet. plur. tenerûm, Ennod. poët. p. 403, 16 H. – Nbf. teneris, Varro sat. Men. 119: Abl. plur. teneribus, Cael. Aur. de morb. chron. 3, 2, 27.
-
109 tertio [1]
1. tertio, āvī, ātum, āre (tertius), I) zum dritten Male wiederholen, verba tertiata, stotternd ausgesprochene, Apul. met. 5, 18. – II) insbes., als t.t. des Landbaues, zum dritten Male pflügen, zur Saat pflügen, campum, Colum.: agrum, Pallad. u. Serv. Verg.
-
110 trimestris
trimēstris, e (tres u. mensis), dreimonatig, I) adi.: spatium, Plin.: haedi, Varro: consul, Suet.: aves, die nur drei Monate bei uns bleiben, Plin.: satio, drei Monate nach der Aussaat reif, Colum.: ebenso triticum, Plin. – II) subst., trimēstria, ium, n., die Saat, die drei Monate nach der Aussaat reif wird, Colum. u. Plin. – Plin. 18, 69 Detl. trimenstria.
-
111 πεδίον
πεδίον, τό (πέδον), Ebene, Fläche; Hom. oft, von der Ebene um Troja, auf welcher gekämpft wird, u. von anderen Ebenen; ποταμος πεδίονδε κάτεισιν, Il. 11, 492; λωτεῠντα, 12, 283; auch von Saat- u. Ackerfeld, Hes. auch plur., O. 390; Pind. oft, κελαινεφέων πεδίων δεσπ όταν, P. 4, 52, von Kyrene; Tragg. oft, auch zur Umschreibung dienend, τὸ Θήβης πεδίον ἀμφεστᾶσι πᾶν, Soph. O. C. 1314, d. i. Theben, wie τὰ Τροίας πεδία πορϑῆσαι Phil. 908; Ar., der es Lys. 88 für die weibliche Scham braucht. In Prosa überall, ἐκ τῶν ὑψηλῶν εἰς τὰ πεδίμ καταβαίνειν, Plat. Legg. III, 678 c. – Die Knochen hinter den Fußzehen, Poll. 2, 197.
-
112 σπόριμος
σπόριμος, besäet, zu besäen; αὖλαξ, Theocr. 25, 219; γῆ, Xen. Hell. 3, 2, 10, die §. 8 ἀγαϑὴ ἐργάζεσϑαι heißt; u. Sp.; τὰ σπόριμα, die Saat, N. T.; vgl. πήραν μέτρου σιτοδόκον σπορίμου, Antiphil. 4 (VI, 95); – αἰδὼς σπορίμη, Zeugungsglied, Maneth. 3, 396; – μὴν σπ., der Saatmonat, Plut. Is. et Os. 69.
-
113 σπόρος
σπόρος, ὁ, das Säen, Xen. Oec. 7, 20; die Saat, Her. 8, 109; Plat. Tim. 42 d; der Saamen, Plut. Symp. 4, 5, 2; auch das Erzeugte, φορβὰν ἱερᾶς γᾶς σπόρον, Soph. Phil. 700.
-
114 σπορητός
σπορητός, ὁ, die Saat; Διὸς νότῳ γανᾷ σπορητός, Aesch. Ag. 1365; ἕως τὸν σπορητὸν διακωλύσῃ, Xen. Hell. 4, 6, 13, das Säen.
-
115 σπορο-λογέω
σπορο-λογέω, die Saat, die Feldfrüchte einsammeln, D. Hal. epit. 15, 3.
-
116 σπέρμα
σπέρμα, τό, das Gesäete, der Saame, u. übh. der Keim, Alles, worous Etwas erwächst od. entsteht, πυρός Od. 5, 490; – gew. vom Pflanzensaamen, die Saat, Aussaat; H. h. Cer. 308. 354; Hes. O. 448; Her. 3, 97; τὰ σπέρματα, Sämereien, Hes. O. 473; σπέρμα πάσης ἐξαπόλλυται χϑονός, Aesch. Ag. 514, u. öfter; Eur. Or. 552 u. sonst, wie in Prosa, παντὸς σπέρματος πέρι ἢ φυτοῠ Plat. Rep. VI, 491 d, Soph. 265 c; φλογός, Pind. Ol. 7, 48; ὄλβου, P. 4, 255; – auch thierischer Saamen, u. = Sohn, Abkömmling, Sprößling, N. 10, 81, vgl. 17; oft bei Tragg.: μὴ 'ξαλείψῃς σπέρμα Πελοπιδῶν τόδε, Aesch. Ch. 496; Μεγαρεὺς Κρέοντος σπέρμα, Spt. 456; Prom. 707; ὦ σπέρμ' Ἀχιλλέως, Soph. Phil. 364, u. öfter; auch im plur., πρὸς τῶν ἐμαυτοῠ σπερμάτων, O. C. 606; aber τοὐμὸν δ' ἐγὼ κεἰ σμικρόν ἐστιν, σπέρμ' ἰδεῖν βουλήσομαι, O. R. 1077, ist = von wem ich entsprossen, meinen Vater, Schol. γένος; Eur. τὸ Σισύφειον σπέρμα, I. A. 524; πᾶν τὸ ϑῆλυ σπέρμα Καδμείων, Bacch. 35; so auch Thuc. 5, 16, wo der Ausdruck aus einem Orakel entnommen ist; auch bei Plat., ἄνϑρωποί τε καὶ ἀνϑρώπων σπέρμασι νομοϑετοῠμεν, Plat. Legg. IX, 853 c; vgl. Xen. Mem. 4, 4, 23. – Uebh. Ursache, Veranlassung wozu, ὁ τὸ σπέρμα παρασχὼν οὗτος ἦν, Dem. 18, 159; λογικοῠ, S. Emp. adv. nhys. 1, 101.
-
117 σφύρωσις
-
118 σφῡρόω
-
119 σκαλεύς
-
120 σκάπτω
σκάπτω, graben, behacken; φυτά, H. h. Merc. 90; σκάπτει, μοχλεύει ϑύρετρα, Eur. Herc. F. 999; σκάπτειν οὐκ ἐπίσταμαι, Ar. Av. 1432, nach dem Schol. sprichwörtlich πεζῇ βαδίζων σκάπτειν οὐκ ἐπίσταμαι; σκάπτω τάφρον, Thuc. 4, 90; Plat. Legg. VI, 778 e; σκάπτων καὶ σπείρων γήδιον, Xen. Oec. 16, 14; Folgde. – In Geopon. διὰ βοῶν σκάπτειν, mit Ochsen graben, d. i. die Saat einpflügen. – Τὰ ἐσκαμμένα, eine Grube als Ziel des Sprungs der Fünfkämpfer, πένταϑλοι; dah. ὑπὲρ τὰ ἐσκαμμένα ἅλλεσϑαι, die Gränze überschreiten, Plat. Crat. 413 a; vgl. Luc. Gall. 6 u. Bast ep. crit. p. 243.
См. также в других словарях:
Saat-Mohn — (Papaver dubium) Systematik Eudikotyledonen Ordnung: Hahnenfußartige (Ranunculales) … Deutsch Wikipedia
Saat-Leindotter — (Camelina sativa) Systematik Unterklasse: Rosenähnliche (Rosidae) … Deutsch Wikipedia
Saat-Wucherblume — (Glebionis segetum) Systematik Ordnung: Asternartige (Asterales) Familie … Deutsch Wikipedia
Saat-Hafer — (Avena sativa) Systematik Commeliniden Ordnung: Süßgrasartige (Poales) … Deutsch Wikipedia
Saat-Esparsette — (Onobrychis viciifolia) Systematik Eurosiden I Ordnung: Schmetterlingsb … Deutsch Wikipedia
Saat-Platterbse — (Lathyrus sativus) Systematik Eurosiden I Ordnung: Schmetterlingsblütenartige (Fabales) Familie … Deutsch Wikipedia
Saat (Begriffsklärung) — Saat steht für den Vorgang das Säens, siehe Saat das Produkt des Vorgangs, siehe Saatgut und/oder Pflanzgut Saat ist der Familienname folgender Personen: Alfian bin Sa at (* 1977), singapurischer Schriftsteller und Dichter Beren Saat (* 1984),… … Deutsch Wikipedia
Saat — Saat, Ausstreuen von Samen auf oder in den durch Bearbeitung und Düngung vorbereiteten Boden. An Stelle der Samen werden auch Stammteile, Stecklinge, Knollen, Rhizome, Zwiebeln, Wurzeln etc. verwendet, um durch die Kultur gewonnene wertvolle… … Meyers Großes Konversations-Lexikon
Saat — die; , en; 1 nur Sg, Kollekt; die (Pflanzen)Samen, die man auf einer meist großen Fläche verteilt ≈ Saatgut <die Saat geht auf> || K : Saatbeet, Saatgetreide, Saatkartoffeln, Saatkorn || K: Sommersaat, Wintersaat 2 das Verteilen von Samen… … Langenscheidt Großwörterbuch Deutsch als Fremdsprache
Saat — Sf std. (9. Jh.), mhd. sāt, ahd. sāt, as. sād n., afr. sēd Stammwort. Aus g. * sǣdi f. Saat , auch in anord. sáđ n., ae. sǣd n., gt. in manaseþs Menschheit , eigentlich Menschensaat . Offenbar hat sich ein neutraler to Stamm eingemischt,… … Etymologisches Wörterbuch der deutschen sprache
Saat — Saat: Mhd., ahd. sāt, got. sēÞs (in mannasēÞs »Menschensaat, Menschheit«), schwed. säd und die anders gebildeten niederl. zaad, engl. seed gehören zu der unter ↑ säen dargestellten idg. Wurzel, vgl. z. B. aus anderen idg. Sprachen lat. satus… … Das Herkunftswörterbuch