Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

responsible

  • 1 auctor

        auctor ōris, m, rarely f    [AVG-], a promoter, producer, father, progenitor: auctores generis: mihi Tantalus auctor, O.: auctore ab illo ducit originem, H.: sanguinis, V.—A builder, founder: Troiae, V.: auctor posuisset in oris Moenia, O.— A trustworthy writer, authority: satis certus, L.: valde bonus: iudicia proferre Herodoto auctore: carminis, H.: rerum Romanarum, an historian: auctores citare, L.: sunt qui male pugnatum ab his auctores sint, i. e. who assert, L.—An originator, performer, doer, cause: iniuriae: auctorem odimus, acta defendimus: culpam auctores ad negotia transferunt, S.: nec auctor facinori deerat, L.: volneris, O.: muneris, the giver, O.: quis elegos emiserit auctor, who was the first to produce, H. — A responsible person, authority, narrator, teacher: in philosophiā, Cratippo auctore, versaris, as your teacher: hominibus auctoribus uti, cite as authorities: criminis ficti, O.: auctorem rumorem habere: non sordidus Naturae, H.: de cuius morte Thucydidem auctorem probamus, N.—A voucher, guarantor, security: gravis magnae rei (i. e. testis), L.: non si mihi Iuppiter auctor Spondeat, V.: auctores sumus, tutam ibi maiestatem fore, etc., we vouch for it, L: nubit nullis auctoribus, with no attesting witnesses: quod a malo auctore emisset, i. e. a seller without title: auctor benefici esse, i. e. hold himself responsible for: mulier sine tutore auctore, a guardian as voucher. — An example, model: Latinitatis: dicendi Plato: tui facti, precedent: habeo auctorem, quo facias hoc, H.—A counsellor, adviser, promoter: publici consili, i. e. a statesman: mei reditūs: audendi, who advise boldness, V.: meritorum auctore relictā, deserting the prompter of your exploits, O.: auctor est, ut agere incipiat, advises: mihi ut absim, auctor est: te auctore quod fecisset, under your influence, T.: me duce et auctore, by my influence and advice: idne estis auctores mihi? Do you advise it? T.: Ille populis fuit auctor transferre, etc., O.: regem populus iussit, patres auctores facti, i. e. ratified it, L.: id sic ratum esset, si patres auctores fierent, L.
    * * *
    seller, vendor; originator; historian; authority; proposer, supporter; founder

    Latin-English dictionary > auctor

  • 2 dēbeo

        dēbeo uī, itus, ēre    [for dehibeō; de + habeo], to withhold, keep back: alqd tibi absenti: tibi hoc video non posse deberi, i. e. you will not consent to remain my creditor.—To owe, be in debt: illis quibus debui, T.: ut illi quam plurimi deberent, S.: qui se debere fateantur (i. e. debitores esse), Cs.: (argentum) Bacchidi, T.: pecuniam Cluvio: pecuniam pro domo: grandem pecuniam, S.: Quid si animam debet, is over head and ears in debt, T.: pecunia iamdiu debita: legioni frumentum deberi sciebat, Cs.—With acc, to owe, be under obligation to give, be bound to render: hoc tibi pro servitio, T.: ei res p. gratiam debet: patriae quid debeat, what are his duties, H.: dies Longa videtur opus debentibus, to laborers, H.: nil caelestibus, V.: Navis, quae debes Vergilium art responsible for, H.—With inf, to be bound, be under obligation, ought, must, should: ferre contra patriam arma debuerunt?: Africam sorte obtinere, Cs.: hoc rescribere, H.: summae se iniquitatis condemnari debere, si, etc., Cs.: dici beatus Ante obitum nemo debet, O.: Nec quā debebat (sc. amare), amabat, within the bounds of duty, O.— Pass, to be due, be owing: Veneri reliquum tempus deberi arbitrabatur: hoc nunc Laus illi debetur, H.— To be bound, be destined, be fated, owe by fate: fatis iuvenescere debent geniti, O.: Urbem cerno debere nepotes, are destined to found, O.: ventis ludibrium, H.: cui regnum Romanaque tellus Debentur, V.: Debemus morti nos nostraque, H.: Omnia debentur vobis, O.—Fig., to owe, be indebted for, have to thank for: beneficium Maximo: vobis omnia, Cs.: quantum cuique deberet, N.: Priami plurima natis, V.: fac me multis debere, am under obligations: tibi nos debere fatemur, Quod, etc., O.
    * * *
    debere, debui, debitus V
    owe; be indebted/responsible for/obliged/bound/destined; ought, must, should

    Latin-English dictionary > dēbeo

  • 3 prae-stō

        prae-stō itī, itus    (P. fut. praestatūrus), āre, to stand out, stand before, be superior, excel, surpass, exceed, be excellent: suos inter aequalīs: civitas hominum multitudine praestabat, Cs.: sacro, quod praestat, peracto, Iu.: probro atque petulantiā maxume, to be pre-eminent, S.: virtute omnibus, Cs.: quā re homines bestiis praestent: pingendo aliis: praestare honestam mortem existimans turpi vitae, N.: quantum ceteris praestet Lucretia, L.: virtute ceteros mortales, L.: gradu honoris nos, L.: imperatores prudentiā, N.—Impers. with subject-clause, it is preferable, is better: sibi praestare, quamvis fortunam pati, quam interfici, etc., Cs.: mori milies praestitit, quam haec pati: motos praestat componere fluctūs, V.—To become surety for, answer for, vouch for, warrant, be responsible for, take upon oneself: ut omnīs ministros imperi tui rei p. praestare videare: ut nihil in vitā nobis praestandum praeter culpam putemus, i. e. that we have nothing to answer for if free from guilt: impetūs populi praestare nemo potest, answer for the outbreaks of the people: emptori damnum praestari oportere, compensation ought to be made: nihil, be responsible for nothing: quod ab homine non potuerit praestari, what none could guaranty against: tibi a vi nihil, give no guaranty against: meliorem praesto magistro Discipulum, warrant, Iu.: quis potest praestare, semper sapientem beatum fore, cum, etc.?: Illius lacrimae praestant Ut veniam culpae non abnuat Osiris, insure, Iu.—To fulfil, discharge, maintain, perform, execute: in pugnā militis officia, Cs.: amicitiae ius officiumque: praestiti, ne quem pacis per me partae paeniteat, have taken care, L.: quamcumque ei fidem dederis, ego praestabo, will keep the promise: ei fidem, L.: mea tibi fides praestabitur: pacem cum iis populus R. praestitit, maintained, L.: argenti pondo bina in militem, pay as ransom, L.: tributa, pay, Iu.: triplicem usuram, Iu.—To keep, preserve, maintain, retain: pueri, quibus videmur praestare rem p. debuisse: nepotibus aequor, O.: omnīs socios salvos praestare poteramus: Incolumem me tibi, H.—To show, exhibit, prove, evince, manifest, furnish, present, assure: mobilitatem equitum in proeliis, Cs.: in iis rebus eam voluntatem: consilium suum fidemque: honorem debitum patri: senatui sententiam, to give his vote: terga hosti, i. e. flee, Ta.: voluptatem sapienti, assure: praesta te eum, qui, etc., show thyself such, as, etc.: teque praesta constanter ad omne Indeclinatae munus amicitiae, show thyself constant, O.: vel magnum praestet Achillen, approve himself a great Achilles, V.

    Latin-English dictionary > prae-stō

  • 4 praesto

    1.
    praestō (old collat. form praestū, acc. to Curtius Valerianus in Cassiod. p. 2289 P.: qui praestu sunt, Inscr. Carina Via Appia, 1, p. 217. In later time as adj.: prae-stus, a, um:

    bonorum officio praestus fui,

    Inscr. Grut. 669, 4), adv. [dat. from praestus, a sup. form from prae, so that praesto esse alicui = to be or stand in the foremost place for or as respects one], at hand, ready, present, here; usually with esse (very freq. and class.).
    I.
    Lit.:

    ni tua propitia pax foret praesto,

    Plaut. Trin. 4, 1, 18: sed ubi est frater? Chaer. Praesto adest, Ter. Eun. 5, 8, 20; id. Heaut. 1, 1, 120; so Att. Tr. 498:

    quod adest praesto in primis placet,

    Lucr. 5, 1412; Lact. 3, 7, 10:

    sacrificiis omnibus praesto adesse,

    id. 2, 16, 10;

    more freq., praesto esse: ibi mihi praesto fuit L. Lucilius,

    Cic. Fam. 3, 5, 1:

    togulae lictoribus ad portam praesto fuerunt,

    id. Pis. 23, 55:

    tibi nulla fuit clementia praesto?

    hadst thou no compassion? Cat. 64, 137: praesto esse, to arrive, appear:

    hirundines aestivo tempore praesto sunt,

    Auct. Her. 4, 48, 61.—Without esse ( poet.):

    era, eccum praesto militem,

    Plaut. Mil. 4, 6, 1:

    ipsum adeo praesto video,

    Ter. And. 2, 5, 4; Stat. Th. 6, 643.—
    II.
    In partic: praesto esse or adire
    A.
    To be at hand, to attend or wait upon, to serve, aid:

    ero meo ut omnibus locis sine praesto,

    Plaut. Men. 5, 6, 26:

    jus civile didicit, praesto multis fuit,

    Cic. Mur. 9, 19:

    praesto esse clientem tuum?

    id. Att. 10, 8, 3:

    saluti tuae praesto esse, praesto esse virtutes ut ancillulas,

    id. Fin. 2, 21, 69; id. Fam. 4, 14, 4:

    ut ad omnia, quae tui velint, ita assim praesto, ut, etc.,

    id. ib. 4, 8, 1; id. Att. 4, 12, 1 fin.;

    also with videor,

    id. ib. 4, 12, 1 fin. —With adire:

    pauper erit praesto semper tibi, pauper adibit primus,

    will be at hand, at your service, Tib. 1, 5, 61.—
    B.
    With esse, to present one's self in a hostile manner, to resist, oppose:

    si quis mihi praesto fuerit cum armatis hominibus,

    Cic. Caecin. 30, 87:

    quaestores cum fascibus mihi praesto fuerunt,

    id. Verr. 2, 2, 4, § 11.
    2.
    prae-sto, ĭti (post-class. also praestāvi), ātum or ĭtum, 1, v. n. and a.
    I.
    Neutr., to stand before or in front.
    A.
    Lit.:

    dum primae praestant acies,

    Luc. 4, 30.—
    B.
    Trop., to stand out, be superior, to distinguish one's self, to be excellent, distinguished, admirable; constr. alicui aliquā re, alicui rei, in aliquā re, or absol. (class.):

    cum virtute omnibus praestarent,

    Caes. B. G. 1, 3:

    quantum praestiterint nostri majores prudentiā ceteris gentibus,

    Cic. de Or. 1, 44, 192:

    quā re homines bestiis praestent,

    id. Inv. 1, 4, 5:

    hoc praestat amicitia propinquitati, quod, etc.,

    id. Lael. 5, 19:

    Zeuxin muliebri in corpore pingendo plurimum aliis praestare,

    id. Inv. 2, 1, 1:

    ceteris,

    id. Ac. 1, 4, 16:

    suos inter aequales longe praestitit,

    id. Brut. 64, 230:

    omnes homines, qui sese student praestare ceteris animalibus,

    Sall. C. 1, 1:

    praestare honestam mortem existimans turpi vitae,

    Nep. Chabr. 4, 3:

    quantum ceteris praestet Lucretia,

    Liv. 1, 57, 7:

    cernere, quantum eques Latinus Romano praestet,

    id. 8, 7, 7:

    quantum vel vir viro vel gens genti praestat!

    id. 31, 7, 8:

    genere militum praestare tironibus,

    id. 42, 52, 10:

    tantum Romana in bellis gloria ceteris praestat,

    Quint. 1, 10, 14:

    qui eloquentiā ceteris praestet,

    id. 2, 3, 5; 2, 16, 17; Curt. 8, 14, 13; Just. 18, 3, 14; 28, 2, 11; 44, 3, 9:

    sacro, quod praestat, peracto,

    Juv. 12, 86:

    probro atque petulantiā maxume praestabant,

    were pre-eminent, distinguished themselves, Sall. C. 37, 5:

    truculentiā caeli praestat Germania,

    Tac. A. 2, 24:

    cur alias aliis praestare videmus Pondere res rebus?

    Lucr. 1, 358.—
    2.
    Praestat, with a subjectclause, it is preferable or better:

    nimio impendiosum praestat te, quam ingratum dicier,

    it is much better, Plaut. Bacch. 3, 2, 12:

    mori milies praestitit, quam haec pati,

    it was better, Cic. Att. 14, 9, 2:

    praestare dicunt, Gallorum quam Romanorum imperia perferre,

    it is better, Caes. B. G. 1, 17:

    motos praestat componere fluctus,

    Verg. A. 1, 135; 3, 429; 6, 39.
    II.
    Act.
    A.
    To surpass, outstrip, exceed, [p. 1431] excel (not in Cic. or Cæs.; constr. usually aliquem aliquā re): qui primus in alterutrā re praestet alios, Varr. ap. Non. 502, 23; Varr. R. R. 2, 2, 10; 3, 1, 3:

    quantum Galli virtute ceteros mortales praestarent,

    Liv. 5, 36, 4:

    qui belli gloriā Gallos omnes Belgasque praestabant,

    Hirt. B. G. 8, 6:

    praestate virtute peditem, ut honore atque ordine praestatis,

    Liv. 3, 61, 7:

    ut vetustate et gradu honoris nos praestent,

    id. 7, 30, 4; 34, 34, 14; 37, 30, 2:

    praestat ingenio alius alium,

    Quint. 1, 1, 3; Val. Max. 3, 2, 21; 3, 2, ext. 7;

    7, 2, 17: honore ceteros,

    Nep. Att. 18, 5; 3, 3; id. Reg. 3, 5:

    imperatores prudentiā,

    id. Hann. 1, 1:

    eloquentiā omnes eo tempore,

    id. Epam. 6, 1.—Only aliquem, Stat. Th. 4, 838.—
    B.
    To become surety for, to answer or vouch for, to warrant, be responsible for, to take upon one's self, etc. (class.):

    ut omnes ministros imperii tui rei publicae praestare videare,

    Cic. Q. Fr. 1, 1, 3:

    quem tamen ego praestare non poteram,

    id. Att. 6, 3, 5:

    quanto magis arduum est alios praestare quam se, tanto laudabilius,

    Plin. Pan. 83:

    communem incertumque casum neque vitare quisquam nostrum, nec praestare ullo pacto potest,

    Cic. Fam. 5, 17, 3: simus eā mente ut nihil in vitā nobis praestandum praeter culpam putemus, that we need only answer for guilt, i. e. keep ourselves clear of guilt, id. ib. 6, 1, 4:

    impetus populi praestare nemo potest,

    no one can be held to answer for the outbreaks of the people, id. de Or. 2, 28, 124:

    periculum judicii,

    id. Mur. 2, 3:

    damnum alicui,

    id. Off. 3, 16:

    invidiam,

    id. Sest. 28, 61:

    nihil,

    to be responsible for nothing, id. Q. Fr. 3, 1, 3; cf. in pass.:

    cum id, quod ab homine non potuerit praestari, evenerit,

    what none could vouch for that it would not happen, id. Tusc. 3, 16, 34. —With ab aliquā re:

    ego tibi a vi praestare nihil possum,

    Cic. Fam. 1, 4, 3.—With de:

    quod de te sperare, de me praestare possum,

    Cic. Fam. 4, 15, 2.—With an objectclause:

    quis potest praestare, semper sapientem beatum fore, cum, etc.?

    Cic. Tusc. 5, 10, 29; cf.:

    (praedones) nullos fore, quis praestare poterat?

    id. Fl. 12, 28:

    meliorem praesto magistro Discipulum,

    Juv. 14, 212.—With ut:

    illius lacrimae praestant ut veniam culpae non abnuat Osiris,

    Juv. 6, 539.—
    C.
    In gen., to fulfil, discharge, maintain, perform, execute:

    arbitramur nos ea praestitisse, quae ratio et doctrina praescripserit,

    Cic. N. D. 1, 3, 7:

    ultima exspectato, quae ego tibi et jucunda et honesta praestabo,

    id. Fam. 7, 17, 2:

    suum munus,

    id. de Or. 2, 9, 38:

    hospitii et amicitiae jus officiumque,

    id. Fam. 14, 4, 2:

    ne quem ejus paeniteret, praestiti,

    I took care, exerted myself, Liv. 30, 30; Ov. Tr. 5, 14, 19:

    quamcumque ei fidem dederis, ego praestabo,

    I will fulfil, keep the promise, Cic. Fam. 5, 11, 2:

    fidem alicui,

    Liv. 30, 15:

    pacem cum iis populus Romanus non ab se tantum, sed ab rege etiam Masinissa praestitit,

    maintained, id. 40, 34:

    tributa,

    to pay, Juv. 3, 188:

    annua,

    id. 6, 480:

    triplicem usuram,

    id. 9, 7.— Pass.:

    promissum id benignius est ab rege quam praestitum,

    Liv. 43, 18, 11:

    mea tibi tamen benevolentia fidesque praestabitur,

    Cic. Fam. 12, 2, 3; so,

    quibus (victoribus) senatūs fides praestabitur,

    id. Phil. 14, 11, 30:

    virtus vetat spectare fortunam dum praestetur fides,

    id. Div. 2, 37, 79:

    ni praestaretur fides publica,

    Liv. 2, 28, 7.—
    2.
    In partic.
    a.
    To keep, preserve, maintain, retain:

    pueri, quibus videmur praestare rem publicam debuisse,

    Cic. Att. 10, 4, 5; Ov. M. 11, 748:

    omnes socios salvos praestare poteramus,

    Cic. Imp. Pomp. 18, 55:

    mors omnia praestat Vitalem praeter sensum calidumque vaporem,

    Lucr. 3, 214. —
    b.
    To show, exhibit, to prove, evince, manifest:

    Pomptinius praestat tibi memoriam benevolentiamque, quam debet,

    Cic. Fam. 3, 10, 3:

    neque hercule in iis ipsis rebus eam voluntatem, quam exspectaram, praestiterunt,

    id. ib. 1, 9, 5:

    virtutem,

    Caes. B. G. 2, 27:

    benevolentiam,

    Cic. Att. 11, 1, 1:

    consilium suum fidemque,

    id. de Or. 3, 33, 134. —With se, to show, prove, or behave one's self as: praesta te eum, qui, etc., show thyself such, as, etc., Cic. Fam. 1, 6, 2:

    se incolumem,

    Lucr. 3, 220:

    se invictum,

    Ov. Tr. 4, 10, 104:

    teque praesta constanter ad omne Indeclinatae munus amicitiae,

    show thyself constant, id. ib. 4, 5, 23:

    Victoria nunc quoque se praestet,

    show itself, id. ib. 2, 169: sed ne ad illam quidem artissimam innocentiae formulam praestare nos possumus, prove ourselves innocent even according to that rule, Sen. Ira, 2, 28, 1:

    juris periti consultatoribus se praestabant,

    showed themselves accessible, Dig. 1, 2, 2.— Poet.:

    vel magnum praestet Achillem,

    should show, prove, approve himself a great Achilles, Verg. A. 11, 438.—
    c.
    To show, exhibit, manifest:

    honorem debitum patri,

    Cic. Phil. 9, 5, 12:

    fratri pietatem,

    id. Brut. 33, 126:

    virtutem et diligentiam alicui,

    id. Fam. 14, 3, 2:

    frequentiam et officium alicui honores petenti,

    Hirt. B. G. 8, 50:

    obsequium,

    Sen. Q. N. 2, 59, 8:

    sedulitatem alicui rei,

    to apply, Plin. Ep. 3, 18, 6.—
    d.
    To give, offer, furnish, present, expose:

    alicui certam summam pecuniae,

    Suet. Dom. 9: cervicem, Sen. ap. Diom. p. 362 P.:

    caput fulminibus,

    to expose, Luc. 5, 770:

    Hiberus praestat nomen terris,

    id. 4, 23:

    anser praestat ex se pullos atque plumam,

    Col. 8, 13:

    cum senatui sententiam praestaret,

    gave his vote, Cic. Pis. 32, 80:

    terga hosti,

    to turn one's back to the enemy, to flee, Tac. Agr. 37:

    voluptatem perpetuam sapienti,

    to assume, Cic. Fin. 2, 27, 89.— Pass.:

    pueri, quibus id (biduum) praestabatur,

    was devoted, Quint. 1, prooem. § 7; cf.:

    corpus, cui omnia olim tamquam servo praestabantur, nunc tamquam domino parantur,

    Sen. Ep. 90, 19.—Hence, praestans, antis, P. a., pre-eminent, superior, excellent, distinguished, extraordinary.
    A.
    In gen. (class.).
    1.
    Of persons:

    omnibus praestans et ingenio et diligentiā,

    far surpassing all, Cic. Tusc. 1, 10, 22:

    usu et sapientiā praestantes,

    noted for their experience and wisdom, Nep. Timoth. 3, 2.— Comp.:

    virginibus praestantior omnibus Herse,

    superior to all, Ov. M. 2, 724.— Sup.:

    in illis artibus praestantissimus,

    Cic. de Or. 1, 50, 217:

    praestantissimi studio atque doctrinā,

    id. Ac. 1, 4, 17.—With gen.:

    o praestans animi juvenis,

    distinguished for courage, Verg. A. 12, 19:

    belli,

    Sil. 5, 92:

    armorum,

    Stat. Th. 1, 605:

    praestantissimus sapientiae,

    Tac. A. 6, 6.— Poet., with objectclause:

    quo non praestantior alter Aere ciere viros,

    whom no other excelled in rousing the men, Verg. A. 6, 164.—
    2.
    Of things, pre-eminent, excellent, remarkable, extraordinary, distinguished:

    praestanti corpore Nymphae,

    Verg. A. 1, 71:

    praestanti corpore tauri,

    id. G. 4, 550:

    formā,

    id. A. 7, 483:

    naturā excellens atque praestans,

    Cic. N. D. 1, 20, 56:

    qui a te tractatus est praestanti et singulari fide,

    id. Fam. 3, 10, 3:

    praestans prudentiā in omnibus,

    Nep. Alc. 5, 1; Cic. Tusc. 5, 13, 38:

    quid praestantius mihi potuit accidere?

    id. Vatin. 3, 8.—
    B.
    In partic.
    1.
    Efficacious:

    medicina,

    Plin. 13, 24, 47, § 130:

    usus praestantior,

    id. 18, 13, 34, § 126:

    calamus praestantior odore,

    id. 12, 22, 48, § 105:

    sucus sapore praestantissimus,

    id. 15, 1, 2, § 5:

    praestantissima auxilia,

    id. 27, 13, 120, § 146.—
    2.
    Sup.:

    Praestantissimus,

    a title of the later emperors, Nazar. 26; Tert. Cor. Mil. 1.— Hence, adv.: praestanter, excellently, admirably (post-Aug.); sup.:

    praestantissime,

    Plin. 28, 12, 50, § 186.

    Lewis & Short latin dictionary > praesto

  • 5 praestu

    1.
    praestō (old collat. form praestū, acc. to Curtius Valerianus in Cassiod. p. 2289 P.: qui praestu sunt, Inscr. Carina Via Appia, 1, p. 217. In later time as adj.: prae-stus, a, um:

    bonorum officio praestus fui,

    Inscr. Grut. 669, 4), adv. [dat. from praestus, a sup. form from prae, so that praesto esse alicui = to be or stand in the foremost place for or as respects one], at hand, ready, present, here; usually with esse (very freq. and class.).
    I.
    Lit.:

    ni tua propitia pax foret praesto,

    Plaut. Trin. 4, 1, 18: sed ubi est frater? Chaer. Praesto adest, Ter. Eun. 5, 8, 20; id. Heaut. 1, 1, 120; so Att. Tr. 498:

    quod adest praesto in primis placet,

    Lucr. 5, 1412; Lact. 3, 7, 10:

    sacrificiis omnibus praesto adesse,

    id. 2, 16, 10;

    more freq., praesto esse: ibi mihi praesto fuit L. Lucilius,

    Cic. Fam. 3, 5, 1:

    togulae lictoribus ad portam praesto fuerunt,

    id. Pis. 23, 55:

    tibi nulla fuit clementia praesto?

    hadst thou no compassion? Cat. 64, 137: praesto esse, to arrive, appear:

    hirundines aestivo tempore praesto sunt,

    Auct. Her. 4, 48, 61.—Without esse ( poet.):

    era, eccum praesto militem,

    Plaut. Mil. 4, 6, 1:

    ipsum adeo praesto video,

    Ter. And. 2, 5, 4; Stat. Th. 6, 643.—
    II.
    In partic: praesto esse or adire
    A.
    To be at hand, to attend or wait upon, to serve, aid:

    ero meo ut omnibus locis sine praesto,

    Plaut. Men. 5, 6, 26:

    jus civile didicit, praesto multis fuit,

    Cic. Mur. 9, 19:

    praesto esse clientem tuum?

    id. Att. 10, 8, 3:

    saluti tuae praesto esse, praesto esse virtutes ut ancillulas,

    id. Fin. 2, 21, 69; id. Fam. 4, 14, 4:

    ut ad omnia, quae tui velint, ita assim praesto, ut, etc.,

    id. ib. 4, 8, 1; id. Att. 4, 12, 1 fin.;

    also with videor,

    id. ib. 4, 12, 1 fin. —With adire:

    pauper erit praesto semper tibi, pauper adibit primus,

    will be at hand, at your service, Tib. 1, 5, 61.—
    B.
    With esse, to present one's self in a hostile manner, to resist, oppose:

    si quis mihi praesto fuerit cum armatis hominibus,

    Cic. Caecin. 30, 87:

    quaestores cum fascibus mihi praesto fuerunt,

    id. Verr. 2, 2, 4, § 11.
    2.
    prae-sto, ĭti (post-class. also praestāvi), ātum or ĭtum, 1, v. n. and a.
    I.
    Neutr., to stand before or in front.
    A.
    Lit.:

    dum primae praestant acies,

    Luc. 4, 30.—
    B.
    Trop., to stand out, be superior, to distinguish one's self, to be excellent, distinguished, admirable; constr. alicui aliquā re, alicui rei, in aliquā re, or absol. (class.):

    cum virtute omnibus praestarent,

    Caes. B. G. 1, 3:

    quantum praestiterint nostri majores prudentiā ceteris gentibus,

    Cic. de Or. 1, 44, 192:

    quā re homines bestiis praestent,

    id. Inv. 1, 4, 5:

    hoc praestat amicitia propinquitati, quod, etc.,

    id. Lael. 5, 19:

    Zeuxin muliebri in corpore pingendo plurimum aliis praestare,

    id. Inv. 2, 1, 1:

    ceteris,

    id. Ac. 1, 4, 16:

    suos inter aequales longe praestitit,

    id. Brut. 64, 230:

    omnes homines, qui sese student praestare ceteris animalibus,

    Sall. C. 1, 1:

    praestare honestam mortem existimans turpi vitae,

    Nep. Chabr. 4, 3:

    quantum ceteris praestet Lucretia,

    Liv. 1, 57, 7:

    cernere, quantum eques Latinus Romano praestet,

    id. 8, 7, 7:

    quantum vel vir viro vel gens genti praestat!

    id. 31, 7, 8:

    genere militum praestare tironibus,

    id. 42, 52, 10:

    tantum Romana in bellis gloria ceteris praestat,

    Quint. 1, 10, 14:

    qui eloquentiā ceteris praestet,

    id. 2, 3, 5; 2, 16, 17; Curt. 8, 14, 13; Just. 18, 3, 14; 28, 2, 11; 44, 3, 9:

    sacro, quod praestat, peracto,

    Juv. 12, 86:

    probro atque petulantiā maxume praestabant,

    were pre-eminent, distinguished themselves, Sall. C. 37, 5:

    truculentiā caeli praestat Germania,

    Tac. A. 2, 24:

    cur alias aliis praestare videmus Pondere res rebus?

    Lucr. 1, 358.—
    2.
    Praestat, with a subjectclause, it is preferable or better:

    nimio impendiosum praestat te, quam ingratum dicier,

    it is much better, Plaut. Bacch. 3, 2, 12:

    mori milies praestitit, quam haec pati,

    it was better, Cic. Att. 14, 9, 2:

    praestare dicunt, Gallorum quam Romanorum imperia perferre,

    it is better, Caes. B. G. 1, 17:

    motos praestat componere fluctus,

    Verg. A. 1, 135; 3, 429; 6, 39.
    II.
    Act.
    A.
    To surpass, outstrip, exceed, [p. 1431] excel (not in Cic. or Cæs.; constr. usually aliquem aliquā re): qui primus in alterutrā re praestet alios, Varr. ap. Non. 502, 23; Varr. R. R. 2, 2, 10; 3, 1, 3:

    quantum Galli virtute ceteros mortales praestarent,

    Liv. 5, 36, 4:

    qui belli gloriā Gallos omnes Belgasque praestabant,

    Hirt. B. G. 8, 6:

    praestate virtute peditem, ut honore atque ordine praestatis,

    Liv. 3, 61, 7:

    ut vetustate et gradu honoris nos praestent,

    id. 7, 30, 4; 34, 34, 14; 37, 30, 2:

    praestat ingenio alius alium,

    Quint. 1, 1, 3; Val. Max. 3, 2, 21; 3, 2, ext. 7;

    7, 2, 17: honore ceteros,

    Nep. Att. 18, 5; 3, 3; id. Reg. 3, 5:

    imperatores prudentiā,

    id. Hann. 1, 1:

    eloquentiā omnes eo tempore,

    id. Epam. 6, 1.—Only aliquem, Stat. Th. 4, 838.—
    B.
    To become surety for, to answer or vouch for, to warrant, be responsible for, to take upon one's self, etc. (class.):

    ut omnes ministros imperii tui rei publicae praestare videare,

    Cic. Q. Fr. 1, 1, 3:

    quem tamen ego praestare non poteram,

    id. Att. 6, 3, 5:

    quanto magis arduum est alios praestare quam se, tanto laudabilius,

    Plin. Pan. 83:

    communem incertumque casum neque vitare quisquam nostrum, nec praestare ullo pacto potest,

    Cic. Fam. 5, 17, 3: simus eā mente ut nihil in vitā nobis praestandum praeter culpam putemus, that we need only answer for guilt, i. e. keep ourselves clear of guilt, id. ib. 6, 1, 4:

    impetus populi praestare nemo potest,

    no one can be held to answer for the outbreaks of the people, id. de Or. 2, 28, 124:

    periculum judicii,

    id. Mur. 2, 3:

    damnum alicui,

    id. Off. 3, 16:

    invidiam,

    id. Sest. 28, 61:

    nihil,

    to be responsible for nothing, id. Q. Fr. 3, 1, 3; cf. in pass.:

    cum id, quod ab homine non potuerit praestari, evenerit,

    what none could vouch for that it would not happen, id. Tusc. 3, 16, 34. —With ab aliquā re:

    ego tibi a vi praestare nihil possum,

    Cic. Fam. 1, 4, 3.—With de:

    quod de te sperare, de me praestare possum,

    Cic. Fam. 4, 15, 2.—With an objectclause:

    quis potest praestare, semper sapientem beatum fore, cum, etc.?

    Cic. Tusc. 5, 10, 29; cf.:

    (praedones) nullos fore, quis praestare poterat?

    id. Fl. 12, 28:

    meliorem praesto magistro Discipulum,

    Juv. 14, 212.—With ut:

    illius lacrimae praestant ut veniam culpae non abnuat Osiris,

    Juv. 6, 539.—
    C.
    In gen., to fulfil, discharge, maintain, perform, execute:

    arbitramur nos ea praestitisse, quae ratio et doctrina praescripserit,

    Cic. N. D. 1, 3, 7:

    ultima exspectato, quae ego tibi et jucunda et honesta praestabo,

    id. Fam. 7, 17, 2:

    suum munus,

    id. de Or. 2, 9, 38:

    hospitii et amicitiae jus officiumque,

    id. Fam. 14, 4, 2:

    ne quem ejus paeniteret, praestiti,

    I took care, exerted myself, Liv. 30, 30; Ov. Tr. 5, 14, 19:

    quamcumque ei fidem dederis, ego praestabo,

    I will fulfil, keep the promise, Cic. Fam. 5, 11, 2:

    fidem alicui,

    Liv. 30, 15:

    pacem cum iis populus Romanus non ab se tantum, sed ab rege etiam Masinissa praestitit,

    maintained, id. 40, 34:

    tributa,

    to pay, Juv. 3, 188:

    annua,

    id. 6, 480:

    triplicem usuram,

    id. 9, 7.— Pass.:

    promissum id benignius est ab rege quam praestitum,

    Liv. 43, 18, 11:

    mea tibi tamen benevolentia fidesque praestabitur,

    Cic. Fam. 12, 2, 3; so,

    quibus (victoribus) senatūs fides praestabitur,

    id. Phil. 14, 11, 30:

    virtus vetat spectare fortunam dum praestetur fides,

    id. Div. 2, 37, 79:

    ni praestaretur fides publica,

    Liv. 2, 28, 7.—
    2.
    In partic.
    a.
    To keep, preserve, maintain, retain:

    pueri, quibus videmur praestare rem publicam debuisse,

    Cic. Att. 10, 4, 5; Ov. M. 11, 748:

    omnes socios salvos praestare poteramus,

    Cic. Imp. Pomp. 18, 55:

    mors omnia praestat Vitalem praeter sensum calidumque vaporem,

    Lucr. 3, 214. —
    b.
    To show, exhibit, to prove, evince, manifest:

    Pomptinius praestat tibi memoriam benevolentiamque, quam debet,

    Cic. Fam. 3, 10, 3:

    neque hercule in iis ipsis rebus eam voluntatem, quam exspectaram, praestiterunt,

    id. ib. 1, 9, 5:

    virtutem,

    Caes. B. G. 2, 27:

    benevolentiam,

    Cic. Att. 11, 1, 1:

    consilium suum fidemque,

    id. de Or. 3, 33, 134. —With se, to show, prove, or behave one's self as: praesta te eum, qui, etc., show thyself such, as, etc., Cic. Fam. 1, 6, 2:

    se incolumem,

    Lucr. 3, 220:

    se invictum,

    Ov. Tr. 4, 10, 104:

    teque praesta constanter ad omne Indeclinatae munus amicitiae,

    show thyself constant, id. ib. 4, 5, 23:

    Victoria nunc quoque se praestet,

    show itself, id. ib. 2, 169: sed ne ad illam quidem artissimam innocentiae formulam praestare nos possumus, prove ourselves innocent even according to that rule, Sen. Ira, 2, 28, 1:

    juris periti consultatoribus se praestabant,

    showed themselves accessible, Dig. 1, 2, 2.— Poet.:

    vel magnum praestet Achillem,

    should show, prove, approve himself a great Achilles, Verg. A. 11, 438.—
    c.
    To show, exhibit, manifest:

    honorem debitum patri,

    Cic. Phil. 9, 5, 12:

    fratri pietatem,

    id. Brut. 33, 126:

    virtutem et diligentiam alicui,

    id. Fam. 14, 3, 2:

    frequentiam et officium alicui honores petenti,

    Hirt. B. G. 8, 50:

    obsequium,

    Sen. Q. N. 2, 59, 8:

    sedulitatem alicui rei,

    to apply, Plin. Ep. 3, 18, 6.—
    d.
    To give, offer, furnish, present, expose:

    alicui certam summam pecuniae,

    Suet. Dom. 9: cervicem, Sen. ap. Diom. p. 362 P.:

    caput fulminibus,

    to expose, Luc. 5, 770:

    Hiberus praestat nomen terris,

    id. 4, 23:

    anser praestat ex se pullos atque plumam,

    Col. 8, 13:

    cum senatui sententiam praestaret,

    gave his vote, Cic. Pis. 32, 80:

    terga hosti,

    to turn one's back to the enemy, to flee, Tac. Agr. 37:

    voluptatem perpetuam sapienti,

    to assume, Cic. Fin. 2, 27, 89.— Pass.:

    pueri, quibus id (biduum) praestabatur,

    was devoted, Quint. 1, prooem. § 7; cf.:

    corpus, cui omnia olim tamquam servo praestabantur, nunc tamquam domino parantur,

    Sen. Ep. 90, 19.—Hence, praestans, antis, P. a., pre-eminent, superior, excellent, distinguished, extraordinary.
    A.
    In gen. (class.).
    1.
    Of persons:

    omnibus praestans et ingenio et diligentiā,

    far surpassing all, Cic. Tusc. 1, 10, 22:

    usu et sapientiā praestantes,

    noted for their experience and wisdom, Nep. Timoth. 3, 2.— Comp.:

    virginibus praestantior omnibus Herse,

    superior to all, Ov. M. 2, 724.— Sup.:

    in illis artibus praestantissimus,

    Cic. de Or. 1, 50, 217:

    praestantissimi studio atque doctrinā,

    id. Ac. 1, 4, 17.—With gen.:

    o praestans animi juvenis,

    distinguished for courage, Verg. A. 12, 19:

    belli,

    Sil. 5, 92:

    armorum,

    Stat. Th. 1, 605:

    praestantissimus sapientiae,

    Tac. A. 6, 6.— Poet., with objectclause:

    quo non praestantior alter Aere ciere viros,

    whom no other excelled in rousing the men, Verg. A. 6, 164.—
    2.
    Of things, pre-eminent, excellent, remarkable, extraordinary, distinguished:

    praestanti corpore Nymphae,

    Verg. A. 1, 71:

    praestanti corpore tauri,

    id. G. 4, 550:

    formā,

    id. A. 7, 483:

    naturā excellens atque praestans,

    Cic. N. D. 1, 20, 56:

    qui a te tractatus est praestanti et singulari fide,

    id. Fam. 3, 10, 3:

    praestans prudentiā in omnibus,

    Nep. Alc. 5, 1; Cic. Tusc. 5, 13, 38:

    quid praestantius mihi potuit accidere?

    id. Vatin. 3, 8.—
    B.
    In partic.
    1.
    Efficacious:

    medicina,

    Plin. 13, 24, 47, § 130:

    usus praestantior,

    id. 18, 13, 34, § 126:

    calamus praestantior odore,

    id. 12, 22, 48, § 105:

    sucus sapore praestantissimus,

    id. 15, 1, 2, § 5:

    praestantissima auxilia,

    id. 27, 13, 120, § 146.—
    2.
    Sup.:

    Praestantissimus,

    a title of the later emperors, Nazar. 26; Tert. Cor. Mil. 1.— Hence, adv.: praestanter, excellently, admirably (post-Aug.); sup.:

    praestantissime,

    Plin. 28, 12, 50, § 186.

    Lewis & Short latin dictionary > praestu

  • 6 reus

    rĕus, i, m., and rĕa, ae, f. [res], jurid. t. t.
    I.
    Originally, a party to an action (res), either plaintiff or defendant; afterwards restricted to the party accused, defendant, prisoner, etc.:

    reos appello non eos modo, qui arguuntur, sed omnes, quorum de re disceptatur. Sic enim olim loquebantur,

    Cic. de Or. 2, 43, 183; cf.:

    reos appello, quorum res est,

    id. ib. 2, 79, 321: reus nunc dicitur, qui causam dicit: et item qui quid promisit spoponditve ac debet. At Gallus Aelius, lib. II. Significationum verborum quae ad jus pertinent, ait:

    reus est qui cum altero litem contestatam habet, sive is egit, sive cum eo actum est,

    Fest. p. 273 Müll. It is found in this original signif. in the Lex XII. Tab., Fragm. ap. Fest. l. l., which Ulpian periphrases:

    si judex vel alteruter ex litigatoribus morbo sontico impediatur,

    Dig. 2, 11, 2, § 3.—
    II.
    In the stricter sense.
    A.
    A party obliged or under obligation to do or pay any thing, one answerable or responsible for any thing, a bondsman, a debtor: reus dictus est a re, quam promisit ac debet. Reus stipulando est, qui stipulatur. Reus promittendo est, qui suo nomine alteri quid pro altero promisit, Fest. pp. 135 and 227; cf. Dig. 45, 2, 1; and:

    delegare est vice suā alium reum dare creditori vel cui jusserit,

    ib. 46, 2, 11:

    pecuniae reus fieri,

    ib. 16, 1, 17:

    dotis,

    ib. 23, 3, 22, § 2:

    locationis,

    ib. 19, 2, 13, § 9.—
    2.
    Transf., in gen., one who is bound by any thing, who is answerable for any thing, a debtor (very rare): quo intentius custodiae serventur, opportuna loca dividenda praefectis esse, ut suae quisque partis tutandae reus sit, answerable or responsible for, Liv. 25, 30: voti reus, bound by my vow (sc. in having obtained my desire), Verg. A. 5, 237 (voti reus, debitor, Serv.:

    voti reus: Haec vox propria sacrorum est, ut reus vocetur, qui suscepto voto se numinibus obligat, damnatus autem, qui promissa vota non solvit,

    Macr. S. 3, 2). —
    B.
    One who is accused or arraigned, a defendant, prisoner, a criminal, culprit (the predominant signif. at all periods and in all styles; cf.:

    nocens, sons): quis erat petitor? Fannius. Quis reus? Flavius. Quis judex? Cluvius,

    Cic. Rosc. Com. 14, 42:

    inopia reorum... aliquos ad columnam Maeniam reos reperire,

    id. Div. in Caecil. 16, 50:

    privato Milone et reo ad populum accusante P. Clodio,

    id. Mil. 15, 40:

    reus Milonis lege Plotiā fuit Clodius quoad vixit,

    id. ib. 13 fin.:

    facere aliquem reum,

    to accuse one, Nep. Alcib. 4, 3.—

    Persons under criminal charges usually put on mourning: rei ad populum Furius et Manlius circumeunt sordidati,

    Liv. 2, 54, 3 (cf. id. 2, 61; 3, 58; Cic. Verr. 2, 1, 58, § 152). — In fem.:

    ut socrus adulescentis rea ne fiat,

    Cic. Fam. 13, 54:

    tota rea citaretur Etruria,

    id. Mil. 19, 50:

    rea es,

    Sen. Contr. 4, 29. —
    (β).
    With a statement of the crime or the punishment, one guilty of any crime, one condemned to any punishment:

    facti reus,

    Plaut. Cist. 1, 3, 16:

    aliquem rei capitalis reum facere,

    Cic. Verr. 2, 2, 38, § 94; cf.

    capitis,

    Quint. 12, 10, 70:

    avaritiae,

    Cic. Fl. 3, 7:

    lenocinii,

    Quint. 5, 10, 47:

    parricidii,

    id. 7, 2, 17:

    manifesti peculatūs,

    id. 12, 1, 43 et saep.:

    Sestius, qui est de vi reus,

    Cic. Sest. 35, 75; so,

    de vi,

    id. Vatin. 17, 41; Quint. 11, 1, 51:

    de ambitu,

    Cic. Q. Fr. 3, 3, 2:

    de moribus,

    Quint. 4, 2, 3:

    est enim reus uterque ob eandem causam et eodem crimine,

    Cic. Vatin. 17, 41:

    mortis reus,

    Vulg. Matt. 26, 66:

    cum equester ordo reus a consulibus citaretur,

    Cic. Sest. 15, 35. — For the expressions reum facere, agere, peragere, postulare, inter reos referre, etc., v. h. vv.—
    2.
    Transf., in gen.:

    judex sim Reusque ad eam rem,

    Plaut. Trin. 2, 1, 12:

    reus fortunae,

    that was to be blamed for a misfortune, Liv. 6, 24; 9, 8:

    facinoris,

    Tac. A. 2, 66:

    reus agor,

    Ov. H. 20, 91.— In fem.:

    fortuna una accusatur, una agitur rea,

    Plin. 2, 7, 5, § 22:

    cum rea laudis agar,

    Ov. H. 14, 120.

    Lewis & Short latin dictionary > reus

  • 7 ascrībō (ad-scr-)

        ascrībō (ad-scr-) īpsī, īptus, ere    [ad + scribo], to write in addition, add: ad extremum alquid: in lege, ‘si quid,’ etc.: nomini regis titulum, Cu. — To enroll, enlist, enter in a list: ascriptus Heracleensis: Puteolos ascripti coloni, in the colony of P., L.: civitatibus ascripti: se in civitatem: in civitatibus ascriptus: militiae, Ta. — To inscribe (late): marmori Praxitelem (i. e. eius nomen), Ph. — To appoint, assign: alqm tutorem liberis (by will): tutorem his rebus (by decree): ascriptus poenae dies, Ph.—Fig., to impute, ascribe, attribute: incommodum alcui, hold responsible for: socium me tuis laudibus, assigns me a share in: sibi exemplum, to refer, Ph. — To number in a class, include among: Satyris poetas, H.: nationes Germanis, Ta. — To add, join: illum sibi conlegam: ad hoc genus narrationes: me in talem numerum.

    Latin-English dictionary > ascrībō (ad-scr-)

  • 8 auctōritās

        auctōritās ātis, f    [auctor], origination, production: eius (facti).—Power, authority, supremacy: in re p.: populi R.: legum dandarum: legatos cum auctoritate mittere, plenipotentiaries.—A deliberate judgment, conviction, opinion, decision, resolve, will: in orationibus auctoritates consignatas habere: omissis auctoritatibus, opinions aside: antiquorum: senatūs: senatūs vetus de Bacchanalibus, decree: respondit ex auctoritate senatūs consul, L.: legati ex auctoritate haec renuntiant (sc. senatūs), Cs.: ad ea patranda senatūs auctoritate adnitebatur, by decrees, S.: populi R.: censoria: collegii (pontificum), L.—Warrant, assurance, trustworthiness: in testimonio: somniorum: cum ad vanitatem accessit auctoritas.—Responsibility, accountability: quam ego defugiam auctoritatem consulatūs mei.—A voucher, security: cum publicis auctoritatibus convenire, credentials: auctoritates praescriptae, attesting signatures: auctoritates principum conligere, responsible names.— In law, a prescriptive title (to property), right by possession: usus et auctoritas fundi: adversus hostem aeterna: iure auctoritatis.—An example, model, precedent: omnium superiorum: alicuius auctoritatem sequi: totius Italiae auctoritatem sequi, Cs. — Counsel, advice, persuasion: omnium qui consulebantur: ut vostra auctoritas Meae auctoritati adiutrix sit, T.: quorum auctoritas apud plebem plurimum valeat, Cs.: quorum auctoritas pollebat, S.: auctoritate suā alqm commovere.—Of persons, influence, weight, dignity, reputation, authority: tanta in Mario fuit, ut, etc.: auctoritatem habere apud alqm: alcui auctoritatem addere, L.: facere, to create: in re militari, prestige, Cs.: a tantā auctoritate approbata, by a person so influential.—Of things, importance, significance, force, weight, power, worth, consequence: nullius (legis) apud te: in hominum fidelitate: huius auctoritatem loci attingere, dignity.
    * * *
    title (legal), ownership; right to authorize/sanction, power; decree, order; authority, influence; responsibility; prestige, reputation; opinion, judgment

    Latin-English dictionary > auctōritās

  • 9 auspex

        auspex icis, m and f    [avis + SPEC-], an interpreter of omens given by birds, diviner, augur, soothsayer: Providus, H. — An author, founder, director, protector, favorer: auspices legis: divis Auspicibus coeptorum operum, V.: auspice Musā, H.: Nil desperandum auspice Teucro, H. — Plur., at a marriage, the responsible witnesses, persons who gave away the bride: nuptiarum auspices: nubit nullis auspicibus.
    * * *
    diviner by birds, augur; soothsayer; patron, supporter; wedding functionary

    Latin-English dictionary > auspex

  • 10 causa (caussa)

        causa (caussa) ae, f    [1 CAV-], a cause, reason, motive, inducement, occasion, opportunity: te causae inpellebant leves, T.: obscura: accedit illa quoque causa: causa, quam ob rem, etc., T.: satis esse causa, quā re, etc., Cs.: si causa nulla est, cur, etc.: causa quod, etc.: ea est causa, ut cloacae subeant, etc., L.: quid causae est quin: nulla causa est quin: causa quo minus, S.: is, qui causa mortis fuit: morbi, V.: nos causa belli sumus, L.: rerum cognoscere causas, V.: Vera obiurgandi causa, T.—Poet.: Bacchus et ad culpam causas dedit (i. e. culparum causa fuit), V.: consurgere in arma, V.: quae rebus sit causa novandis, V.: meo subscribi causa sepulchro, i. e. of my death, O. — In phrases: cum causā, with good reason: sine causā, without good reason: sine ullā apertā causā: his de causis, Cs.: quā de causā: quā ex causa: eā causā, S.: ob eam causam, Cs.: ob eam ipsam causam: quam ob causam, N.: propter eam quam dixi causam: in causā haec sunt, are responsible: vim morbi in causā esse, quo, etc., L.: non paucitatem... causae fuisse cogitabant, to have been the cause, Cs.—Esp., abl. with gen. or possess. adj., on account of, for the sake of: alqm honoris causā nominare, with due respect: omnium nostrum causā: vitandae suspitionis causā: meā causā, T.: meāpte causā, T.: vestrā reique p. causā: vestrarum sedum templorumque causā; cf. quod illi semper sui causā fecerant: additur illius hoc iam causā, quicum agitur.—Meton., an apology, excuse: non causam dico quin ferat, etc., T.: causas nequiquam nectis inanīs, V.—Poet.: Et geminas, causam lacrimis, sacraverat aras, i. e. a place to weep, V.—A feigned cause, pretext, pretence: fingit causas ne det, T.: morae causas facere, reasons for the delay, S.: causas innecte morandi, V.: inferre causam, Cs.: bellandi, N.: per causam exercendorum remigum, under the pretext, Cs.: per causam renovati belli, L.: gratiam per hanc causam conciliare.—In law, a cause, judicial process, lawsuit: causam agere: publicam dicere: proferre: perdere: tenere, O.: causae actor accessi: causam dicere, to defend (oneself or as advocate): linguam causis acuere, for pleading, H.: extra causam esse, not to the point: plura extra causam dixisse: atque peracta est causa prior, i. e. the hearing before the decision, O.—A side, party, faction, cause: condemnare causam illam: et causam et hominem probare, Cs.: publica, the common weal, O.—A relation of friendship, connection: omnes causae et necessitudines veteres: quae mihi sit causa cum Caesare. —A condition, state, situation, relation, position: num enim aliā in causā M. Cato fuit, aliā ceteri, etc.: in eādem causā fuerunt, Cs.: in meliore causā. — A commission, business undertaken, employment: cui senatus dederat publice causam, ut mihi gratias ageret: super tali causā eodem missi, N.—In rhet., a concrete question, case for discussion.

    Latin-English dictionary > causa (caussa)

  • 11 cosmētēs

        cosmētēs ae, m, κοσμήτησ, an adorner, slave of the wardrobe, Iu.
    * * *
    woman's valet; slave responsible for the adornment of his mistress

    Latin-English dictionary > cosmētēs

  • 12 idōneus

        idōneus adj.,    fit, meet, proper, becoming, suitable, apt, capable, convenient, sufficient: rerum initium, T.: quos idoneos ducebat, consilium habet, S.: auctor, responsible: minus idoneum hominem praemio adficere, i. e. deserving: idoneum visum est dicere, etc., pertinent, S.: minus idoneis (verbis) uti: aetas ad haec utenda, T.: ad amicitiam: ad navium multitudinem portūs: ad agendum tempora: idoneus, quem fallere incipias, T.: idoneus non est, qui impetret, etc.: res, de quā quaeratur: non natus idoneus armis, Pr.: novis rebus, S.: arti Cuilibet, H.: castris locus, Cs.: patriae, serviceable, Iu.: Fons rivo dare nomen, i. e. large enough, H.: Si torrere iecur quaeris idoneum, H. — Plur m. as subst: in deligendis idoneis: cum idoneis conlocutus, L.
    * * *
    idonea, idoneum ADJ
    suitable, fit, proper; sufficient for, able

    Latin-English dictionary > idōneus

  • 13 locuplēs

        locuplēs ētis (abl. -plētī or -plēte; plur gen. -plētium and -plētum), adj. with comp. and sup.    [locus+PLE-], rich in lands, substantial, opulent: pecuniosi et locupletes.— Rich, wealthy, opulent: egebat? immo locuples erat: aquila, i. e. the lucrative post of centurion, Iu.: locupletem optare podagram, the rich man's, Iu.: praedā locuples, S.: frugibus annus, H.: urbs locupletissima.—As subst: agros locupletium plebi colendos dedit, the rich: proscriptiones locupletium, S.: locuples quae nupsit avaro, Iu.—Fig., well stored, provided, richly supplied, rich: domus: oratione: Latina lingua locupletior quam Graeca.— Responsible, trustworthy, trusty, safe, sure: reus, that can fulfill his engagement, L.: locupletissimi auctores: tabellarius.
    * * *
    locupletis (gen.), locupletior -or -us, locupletissimus -a -um ADJ
    substantial, opulent, wealthy; rich in lands; rich, richly provided; trusty

    Latin-English dictionary > locuplēs

  • 14 ob-noxius

        ob-noxius adj.,    liable, addicted, guilty: animus lubidini, S.: Terra nulli obnoxia bello, exposed, O.: Obnoxium est (with infin.), it is dangerous, Ta. —Subject, submissive, obedient, complying, servile: vobis, L.: pars (hominum) pravis obnoxia, H.: Crasso ex privatis negotiis, under the influence of, S.: amori uxoris, Ta.—Servile, abject, weak, timid: facies obnoxia, O.: obnoxius videar, L.: pax, dishonorable, L.—Obliged, under obligation, indebted, responsible, answerable: uxori, T.: Graecia beneficio libertatis Romanis, L.: hominum non ulli curae, dependent on, V.: facies nullis obnoxia gemmis, indebted, Pr.

    Latin-English dictionary > ob-noxius

  • 15 oboediō

        oboediō    [not obēdiō], īvī, ītus, īre ob+audio], to give ear, hearken, listen: alquibus, N.—To obey, yield obedience, be subject, serve: ad verba nobis: praecepto: legi, N.: libidines voluptatibus: pecora ventri, S.— Pass impers.: oboeditum dictatori est, L.
    * * *
    oboedire, oboedivi, oboeditus V
    obey; listen/harken/submit (to); be subject/obedient/responsible/a slave (to)

    Latin-English dictionary > oboediō

  • 16 parochus

        parochus ī, m, πάροχοσ, a purveyor, provincial officer, required to entertain travelling magistrates, C., H.—An entertainer, host, H.
    * * *
    commissary; (person responsible to supply travelling officials w/shelter/food)

    Latin-English dictionary > parochus

  • 17 prō-mittō

        prō-mittō mīsī    (prōmīstī for prōmīsistī, T., Ct., prōmīsse, Ct.), missus, ere, to let go, put forth, let hang down, let grow: capillum ac barbam, L. —Fig., to set in view, assure beforehand, foretell, predict: mihi alqd de eventu rerum promittendum: ut (di) primis minentur extis, bene promittant secundis.—To set in view, promise, hold out, cause to expect, give hope of, assure: dicebam omnia te promissurum: carmen, H.: opem, O.: ea quae tibi promitto ac recipio: tibi me promittere noli, i. e. do not expect me, O.: domum Iovi promissum, vowed: Laribus cristam galli, Iu.: me ultorem, V.: promitto, spondeo, Caesarem talem semper fore civem, etc.: se remedium adferre tantamque vim morbi levaturum esse promisit, Cu.: de me tibi sic promitto atque confirmo, me, etc.: si quid promittere de me Possum, H.—Ellipt.: qui damni infecti promiserit, i. e. became responsible for possible damage.—To make an engagement, promise to come: ad fratrem: ad cenam mihi, Ph.

    Latin-English dictionary > prō-mittō

  • 18 ratiō

        ratiō ōnis, f    [RA-], a reckoning, numbering, casting up, account, calculation, computation: ut par sit ratio acceptorum et datorum: quibus in tabulis ratio confecta erat, qui numerus domo exisset, etc., Cs.: auri ratio constat, the account tallies: rationem argenti ducere, reckoning: pecuniae habere rationem, to take an account: ratione initā, on casting up the account, Cs.: mihimet ineunda ratio est: (pecuniam) in rationem inducere, bring into their accounts: aeraria, the rate of exchange (the value of money of one standard in that of another): rationes ad aerarium continuo detuli, rendered accounts: rationes cum publicanis putare: rationes a colono accepit: longis rationibus assem in partīs diducere, calculations, H.— A list, manifest, protocol, report, statement: cedo rationem carceris, quae diligentissime conficitur.— A transaction, business, matter, affair, concern, circumstance: re ac ratione cum aliquo coniunctus: in publicis privatisque rationibus, Cs.: nummaria: popularis: comitiorum: ad omnem rationem humanitatis: meam.—Plur., with pron poss., account, interest, advantage: alquis in meis rationibus tibi adiungendus: alienum suis rationibus existimans, etc., inconsistent with his interests, S.—Fig., a reckoning, account, settlement, computation, explanation: rationem reddere earum rerum: secum has rationes putare, T.: initā subductāque ratione scelera meditantes, i. e. after full deliberation: quod posteaquam iste cognovit, hanc rationem habere coepit, reflection: totius rei consilium his rationibus explicabat, ut si, etc., upon the following calculation, Cs.: ut habere rationem possis, quo loco me convenias, etc., i. e. means of determining: semper ita vivamus, ut rationem reddendam nobis arbitremur, must account to ourselves: si gravius quid acciderit, abs te rationem reposcent, will hold you responsible, Cs.— Relation, reference, respect, connection, community: (agricolae) habent rationem cum terrā, quae, etc., have to do: cum omnibus Musis rationem habere: omnes, quibuscum ratio huic est.— A respect, regard, concern, consideration, care: utriusque (sc. naturae et fortunae) omnino habenda ratio est in deligendo genere vitae: (deos) piorum et impiorum habere rationem: sauciorum et aegrorum habitā ratione, Cs.: propter rationem brevitatis, out of regard for: habeo rationem, quid a populo R. acceperim, consider: neque illud rationis habuisti, provinciam ad summam stultitiam venisse? did you not consider?—Course, conduct, procedure, mode, manner, method, fashion, plan, principle: tua ratio est, ut... mea, ut, etc.: defensionis ratio viaque: itaque in praesentiā Pompei sequendi rationem omittit, Cs.: in philosophiā disserendi: ut, quo primum curreretur, vix ratio iniri possit, Cs.: hoc aditu laudis vitae meae rationes prohibuerunt, plan of life.—Arrangement, relation, condition, kind, fashion, way, manner, style: ratio atque usus belli, the art and practice of war, Cs.: novae bellandi rationes, Cs.: quorum operum haec erat ratio, etc., Cs.: rationem pontis hanc instituit; tigna bina, etc., Cs.: iuris: haec eadem ratio est in summā totius Galliae, Cs.: eādem ratione, quā pridie, ab nostris resistitur, Cs: quid refert, quā me ratione cogatis?: nullā ratione, Cs.: tota ratio talium largitionum genere vitiosa est, principle.—The faculty of computing, judgment, understanding, reason, reasoning, reflection: Ita fit, ut ratio praesit, appetitus obtemperet: homo, quod rationis est particeps, causas rerum videt: lex est ratio summa: ut, quos ratio non posset, eos ad officium religio duceret: si ratio et prudentia curas aufert, H.: mulier abundat audaciā, consilio et ratione deficitur: Arma amens capio, nec sat rationis in armis, V.: ratione fecisti, sensibly.—Ground, motive, reason: quid tandem habuit argumenti aut rationis res, quam ob rem, etc.: nostra confirmare argumentis ac rationibus: noverit orator argumentorum et rationum locos: ad eam sententiam haec ratio eos deduxit, quod, etc., Cs.: rationibus conquisitis de voluptate disputandum putant: Num parva causa aut prava ratiost? reason, excuse, T.— Reasonableness, reason, propriety, law, rule, order: omnia, quae ratione docentur et viā, reasonably and regularly: ut ratione et viā procedat oratio: quae res ratione modoque Tractari non volt, H.: intervallis pro ratā parte ratione distinctis, divided proportionally by rule: vincit ipsa rerum p. natura saepe rationem, system.—A theory, doctrine, system, science: haec nova et ignota ratio, solem lunae oppositum solere deficere: Epicuri, doctrine: Stoicorum: ratio vivendi... ratio civilis, the art of living... statesmanship.—Knowledge, science. si qua (est in me) huiusce rei ratio aliqua.— A view, opinion, conviction: Mea sic est ratio, T.: cum in eam rationem pro suo quisque sensu loqueretur: cuius ratio etsi non valuit, N.
    * * *
    I II
    account, reckoning; plan; prudence; method; reasoning; rule; regard

    Latin-English dictionary > ratiō

  • 19 reus

        reus adj.    [res], concerned in a thing, party to an action: reos appello omnīs, quorum de re disceptatur.— Accused, arraigned, defendant, prosecuted, under charges: Milone reo ad populum, accusante P. Clodio: cum a me reus factus sit, was prosecuted: ne quis istis legibus reus fiat: rei ad populum circumeunt sordidati, when under charges before the tribal comitia, L.: ut socrus adulescentis rea ne fiat: tota rea citaretur Etruria: de vi: ob eandem causam et eodem crimine: Nunc reus infelix absens agor, O.—As subst m., the defendant, accused, prisoner: innocentem reum condemnatum audiebant: aliter condemnari reus non potest.— Bound, answerable, responsible: ut suae quisque partis tutandae reus sit, L.: voti reus, when bound by my vow, i. e. when my prayer is granted, V.: fortunae, to be blamed for, L.: Quid fiet sonti, cum rea laudis agar? i. e. though deserving praise am accused, O.
    * * *
    I
    rea, reum ADJ
    liable to (penalty of); guilty
    II
    party in law suit; plaintiff/defendant; culprit/guilty party, debtor; sinner

    Latin-English dictionary > reus

  • 20 tūtor

        tūtor ātus, ārī, intens.    [tueor], to watch, make safe, guard, keep, protect, defend: Res Italas armis, H.: genae ab inferiore parte tutantur (oculos): muris urbem, L.: serves Tuterisque tuo fidentem praesidio, H.: quas (spes) necesse est virtute et innocentiā tutari, S.: quibus (viribus) ab irā Romanorum vestra tutaremini, L.: se adversus multitudinem hostium, L.: ut suae quisque partis tutandae reus sit, responsible for the safety of, L.— To ward off, avert: inopiam subsidiis, Cs.: pericula, S.
    * * *
    I
    tutari, tutatus sum V DEP
    guard, protect, defend; guard against, avert
    II
    protector, defender; guardian, watcher; tutor

    Latin-English dictionary > tūtor

См. также в других словарях:

  • responsible — re‧spon‧si‧ble [rɪˈspɒnsbl ǁ rɪˈspɑːn ] adjective 1. be responsible for something to be officially in charge of something as part of your job, meaning you must accept the blame if something goes wrong: • Partners are officially responsible for… …   Financial and business terms

  • responsible — responsible, answerable, accountable, amenable, liable can all mean subject to an authority which may exact redress in case of default. Responsible, answerable, and accountable are very close, all meaning capable of being called upon to answer or …   New Dictionary of Synonyms

  • responsible — re·spon·si·ble adj 1 a: liable to be called on to answer b: liable to be called to account as the primary cause, motive, or agent c: liable to legal review or in case of fault to penalties 2: characterized by trustworthiness, integrity, and… …   Law dictionary

  • responsible — [ri spän′sə bəl] adj. [MFr < L responsus: see RESPONSE] 1. expected or obliged to account (for something, to someone); answerable; accountable 2. involving accountability, obligation, or duties [a responsible position] 3. that can be charged… …   English World dictionary

  • Responsible — Re*spon si*ble (r?*sp?n s?*b l), a. [Cf. F. responsable. See {Respond}.] 1. Liable to respond; likely to be called upon to answer; accountable; answerable; amenable; as, a guardian is responsible to the court for his conduct in the office. [1913… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • responsible — 1590s, answerable (to another, for something), from Fr. responsible, from L. responsus, pp. of respondere to respond (see RESPOND (Cf. respond)). Meaning morally accountable for one s actions is attested from 1836. Retains the sense of obligation …   Etymology dictionary

  • responsible — [adj1] accountable, in charge answerable, at fault, at the helm, authoritative, bonded, bound, bound to, carrying the load, censurable, chargeable, compelled, constrained, contracted, culpable, decision making, devolving on, duty bound, engaged,… …   New thesaurus

  • responsible — ► ADJECTIVE 1) having an obligation to do something, or having control over or care for someone. 2) being the cause of something and so able to be blamed or credited for it. 3) morally accountable for one s behaviour. 4) capable of being trusted …   English terms dictionary

  • responsible — is spelt ible, not able. See able, ible …   Modern English usage

  • responsible — re|spon|si|ble W2S2 [rıˈspɔnsıbəl US rıˈspa:n ] adj ▬▬▬▬▬▬▬ 1¦(guilty)¦ 2¦(in charge of)¦ 3¦(sensible)¦ 4¦(cause)¦ 5 responsible job/position 6 be responsible to somebody ▬▬▬▬▬▬▬ 1.) ¦(GUILTY)¦ [not before noun] if someone is responsible for an… …   Dictionary of contemporary English

  • responsible — adj. 1 having the job/duty of doing sth VERBS ▪ be ▪ become ▪ remain ▪ make sb ▪ I am making you responsible for the cooking …   Collocations dictionary

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»