-
21 spondeo
spondeo, spopondī, spōnsum, ēre (griech. σπένδω, σπονδή,), förmlich-, feierlich versprechen, -sich verpflichten, geloben, angeloben, 1) als publiz. u. jurist. t.t., bei Bündnissen, Verträgen, Verhandlungen, qui stulte spondet, Cato fr.: qui spopondisse me dicit? Cic.: nomina omnium, qui spoponderunt, exstant, Liv. – m. Acc., si quis, quod spopondit, qua in re verbo se obligavit uno, si id non facit, maturo iudicio sine ulla religione iudicis condemnatur, Cic.: fenoris tui, quod stipulanti spoponderam tibi, reliquam particulam percipe, Colum.: qui spondet mille nummûm? P. African. fr. bei Gell.: illis spondere pacem, Liv.: im Passiv, spondebatur aut pecunia aut filia nuptiarum causā (s. no. 3), Varro LL. 6, 70: pecunia sponsa, ibid. – m. folg. Acc. u. Infin., si spopondissemus urbem hanc relicturum populum Romanum, Liv. 9, 9, 6. – Partiz. spōnsum subst., s. bes. – 2) sich verbürgen, Bürge sein, se quisque paratum ad spondendum Icilio ostendere, Liv.: ita vindicatur Virginia spondentibus propinquis, Liv.: hic sponsum (Supin.) vocat, Hor.: fraudator homines cum advocat sponsum improbos, Phaedr.: sponsum descendam, quia promisi, Sen. – m. pro u. Abl., pro multis, pro Cornificio, Cic.: levi (kreditlosen) pro paupere, Hor.: pro iudicato (für einen Verurteilten), Sen.: quod mihi pro illo spoponderat, Cic. – m. Acc. (für wen?) sustine carnifex! adsum, quem spopondit, für den er sich verbürgt hat, Hygin. fab. 257. – 3) eine Tochter versprechen, verloben (vgl. Serv. Sulpic. bei Gell. 4, 4, 2), Lu. sponden tu ergo tuam gratam uxorem mihi? Ch. Spondeo et mille auri Philippûm dotis, Plaut.: spondesne, miles, mihi hanc uxorem? Plaut.: sponden tuam gnatam filio uxorem meo? Poëta bei Varro LL. 6, 70: istāc lege filiam tuam sponden mi uxorem dari? Plaut.: Passiv, scis (Pamphilam) sponsam mihi? Ter. eun. 1036; vgl. oben no. 1 aus Varro LL. 6, 70. – Partiz. subst., spōnsus, ī, m., der Verlobte, der Bräutigam, u. spōnsa, ae, f., die Verlobte, die Braut, Komik., Cic., Liv. u.a.: sponsus sponsaque, ICt.: sponsus et sponsa, Isid.: sponsi Penelopae, poet. = die Freier, Hor. ep. 1, 2, 28: vulg. synk. sposus, Corp. inscr. Lat. 4318 (= maritus). – Sprichw., suam cuique sponsam, mihi meam, jedem nach seinem Geschmacke, Atil. com. 1 ( bei Cic. ad Att. 14, 20, 3). – 4) weissagend usw. verheißen, verkünden, de infante Scribonius mathematicus praeclara spopondit, Suet. Tib. 14, 2: illius et dites monitis spondentibus Indi, Val. Flacc. 6, 117: sponde adfore reges, Val. Flacc. 3, 504. – v.d. Gestirnen, te fera nec quicquam placidum spondentia Martis sidera presserunt, Ov. Ib. 213 sq. – 5) übh. heilig versichern, -versprechen, verheißen, geloben, gleichs. Bürge sein, a) v. Pers., m. Acc., non solam fidem (Verschwiegenheit), Ov.: iis honores et praemia, Cic.: celeres missae (sorori) recursus, Ov.: officium (Dienstwilligkeit) commisso amori, Ov.: impunitatem vitiis suis, Lact.: non, si mihi Iuppiter auctor spondeat, hoc sperem, Verg. – m. allg. Acc. u.m. de u. Abl., quod ego non modo de me tibi spondere possum, sed de te etiam mihi, Cic. ep. 15, 21, 1: tantum sibi vel de viribus suis vel de fortuna spondentes, sich versprechend von usw., Iustin. 3, 4, 1: u. so multa sibi de lenitudine Romana spondebant, Amm. 24, 1, 8. – m. folg. Acc. u. Infin., quem ego vobis ita commendo, ut cupidissimum otii, studiosissimum bonorum... futurum esse promittam et spondeam, Cic.: promitto, recipio, spondeo, C. Caesarem talem semper fore civem, qualis etc., Cic.: spopondit Lacedaemonios eo nolle classe confligere, quod etc., Nep.: spondeo sollicitudini tuae, spei meae, magnitudini causae (eum) suffecturum, Plin. ep. – m. bl. Infin., at ego fide meā spondeo (ich gebe dir mein heiliges Wort) futurum, ut omnia longe ampliora quam a me praedicantur invenias, Plin. ep. 1, 14, 10: oboedire praeceptis promptissime spoponderunt, Amm. 17, 12, 11. – b) übtr., v. Lebl., m. Acc., quod (ingenium) magnum spondebat virum, einen gr. M. verhieß, Iustin. 7, 6, 1. – m. de u. Abl., implent (epistulae tuae) me bonā spe et iam non promittunt de te, sed spondent, Sen. ep. 19, 1. – m. Acc. u. Infin., quod propediem futurum spondet et virtus et fortuna vestra, Liv. 7, 30, 8. – / spondēn = spondesne, Plaut. capt. 898 u.a. Comoed. pall. inc. fr. 15. p. 114 R.2 – Perf. auch spepondi, Val. Ant. fr. bei Gell. 7, 9, 12 (nach Gell. 7, 9, 14 auch Cic. u. Caes.). Corp. inscr. Lat. 6, 10241, 30. – ohne Reduplikation spondi, Vulg. (Amiat.) genes. 26, 3; spondisti, Itala (Floriac.) prov. 6, 3, sponderis, Vulg. (Amiat.) Sirach 8, 16, sponderit, Itala (Tolet.) 17, 18: Plusquamperf. sponderat, Ps. Tert. carm. adv. Marc. 3, 135: sponsis = spoponderis, Form. augur. vet. bei Fest. 351 (a), 10. – Nbf. nach der 3. Konjug. spondit = spondet, Gloss. IV, 174, 43 u.ö.
-
22 sponsalis
spōnsālis, e (sponsus), zum Eheverlöbnis-, zur Verlobung gehörig, Verlobungs- I) adi.: dies, Varro LL.: tabulae, Hieron. – II) subst.: 1) spōnsālis, is, m., das Brautgemach, Tert. adv. Valent. 31. – 2) spōnsālia, ûm od. ōrum, n., a) das Verlöbnis, die Verlobung, sponsalia saepe nubentis, Sen.: cena sponsalium, Plin.: dies sponsaliorum, Suet.: decentissimum sponsaliorum genus est adulterium, Sen.: sponsalia facere (schließen), Cic.: sponsalia rite facere, Liv.: sponsalia facere dictatis verbis, Ov.: surgam ad sponsalia, quod promisi, Sen. – b) der Verlöbnisschmaus, sponsalia Crassipedi praebui, Cic. ad Q. fr. 2, 5, 2 (2, 6, 1). – c) die Verlobungsgeschenke, Cod. Iust. 5, 3, 3 u.a.
-
23 votum
vōtum, ī, n. (voveo), I) das Gelübde, A) im allg.: 1) eig.: vota debere dis, Cic.: vota nuncupare od. suscipere od. concipere, Cic.: vota suscipere pro alqo, Liv.: vota facere, Cic.: cum vos vota faeeretis, ut etc., Cic.: perficere rite votum, Solin.: vota solvere od. dissolvere, Cic., od. persolvere, Cic. u.a., od. exsolvere, Tac., od. reddere, Ov.: vota persolvere pro domo Caesaris, Tac.: ebenso vota exsequi, Verg., od. voto fungi, Iustin.: votorum damnari, quae pro iis susceperant, Liv.: vota in proximum lustrum suscipere, Suet.: voti damnatus, Liv., od. reus, Verg.: voti liberari, Liv. – divos in vota vocare, Gelübde zu den Göttern tun, sie anrufen, Cic.: so auch deos votis vocare, Verg., u. vota ad deos ferre, Ov. – 2) meton.: a) das mit dem Gelübde verbundene Gebet, Ov. trist. 1, 2, 1. – b) das Gelübde = das Gelobte, spolia hostium, Vulcano votum, Liv. 23, 46, 5: pendebat vagi pastoris in arbore votum (Weihgeschenk), Tibull.: Danai in voto latent, vom gelobten trojan. Pferde, Petron. poët. 89. v. 10. – B) insbes.: 1) das feierliche Gelübde, das am 3. Januar zum Wohle des Kaisers von den Staatsbeamten getan wurde, vota (sollemnia) pro incolumitate principis nuncupare, suscipere u. dgl., Tac. u. Plin. ep.: votorum nuncupatio, Suet. – dah. auch meton., vota = der Tag der feierlichen Gelübde für den Kaiser, Capit. Pert. 6, 4. Vopisc. Tac. 9, 5. – 2) das Gelübde bei Ehebündnissen u. meton. die Hochzeit, das Ehebündnis, die Ehe, togam parari et voto et funeri, als Hochzeits- u. Leichengewand, Apul.: in alcis votum interesse, Testam. porcell. p. 232, 1 Buech.: u. so ad vota non posse pervenire, Cod. Theod. 3, 5, 7: ad tertia vota migrare, spät. ICt. – II) übtr., übh. der Wunsch, das Verlangen, nocturna vota cupiditatum, Cic.: rebus supra vota fluentibus, Sall. fr.: supra vota his cedentibus, Aur. Vict.: hoc erat in votis, das wünschte ich, Hor.: in voto erat, ich wünschte, Pers.: in votum venire, gewünscht werden, zu wünschen sein, Hor.: dah. vota facere, wünschen, Wünsche tun, Cic.: eius me compotem voti vos facere potestis, den W. könnt ihr mir gewähren, Liv.: voto potiare tuo, erreiche den W., Ov.: u. so voti potens, seines W. teilhaftig, Ov.: id votum est, ist der Wunsch, -zu wünschen, Cels.: u. so hoc votum est, Quint.: m. folg. ut u. Konj., votum est, ut tantum exulceretur, Cels. 6, 6, 1: m. folg. Acc. u. Infin., post haec indicia votum est longum morbum fieri, Cels. 2, 5 in.: u. alioqui vota arborum frugumque communia sunt (es ist für B.u. Fr. gleich wünschenswert) nives diutinas sedere, Plin. 17, 14. – / Mask. votus, Akk. votum, quem promisi, Corp. inscr. Lat. 8, 5667.
-
24 acceptilatio
acceptīlātio od. acceptī lātio, ōnis, f. als jurist. t.t. = eine in bestimmte Wortform gekleidete mündliche Quittung über eine durch Stipulation entstandene Schuld, indem der Schuldner den Gläubiger fragt: quod ego tibi promisi habesne acceptum? u. dieser antwortet: habeo, s. Gaius inst. 3. § 169. dig. 46, 4 (de acceptilatione).Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > acceptilatio
-
25 persolvo
per-solvo, solvī, solūtum, ere, I) auflösen, bildl. = entwickeln, deutlich erklären, alci hoc ζήτημα (Problem), Cic. ad Att. 7, 3, 10. – II) bezahlen, auszahlen, abzahlen, abtragen, a) eig.: stipendium militibus, Cic.: aes alienum, Plin. ep. 9, 37, 2: aes alienum alienis nominibus (Abl.) suis copiis, Schulden, wenn sie anderen zur Last geschrieben sind = die Schulden anderer aus seinen Mitteln bezahlen, Catilina bei Sall. Cat. 35, 3: debitum (bildl.), Colum.: pecuniam ab alqo, durch Anweisung auf jmd. bezahlen, Cic. – b) übtr., bezahlen, abtragen, erweisen, was man schuldig ist, grates, Verg.: gratiam dis, Cic.: honorem (= sacrificium) dis, Verg.: alci mortem, töten, Suet.: poenas alci, Cic.: bl. poenas, Strafe leiden, Caes.: aber poenae alci ab alqo persolutae, ihm von jmd. angetane, Cic.: vota, Gelübde erfüllen, Cic.: quod promisi, ei persolvere, Cic.: primae epistulae, das Nötige auf den ersten B. erwidern, antworten, Cic.: naturae debitum, Corp. inscr. Lat. 6, 3580, u. bl. debitum, ibid. 6, 11693.Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > persolvo
-
26 polliceor
polliceor, citus sum, ērī (por = pro u. liceor), sich zu etw. erbieten, sich anheischig machen, etw. zu leisten versprechen, etw. verheißen, geloben, zusagen, Ggstz. abnuo, denego ( dagegen promitto = etw. erwarten lassen, zu etw. Hoffnung machen), I) im allg.: α) m. Acc. rei ohne od. mit Dat. wem? αα) ohne Dat.: hospitium et cenam, Plaut.: pretium, Ter.: navium magnam copiam ad transportandum exercitum, Caes.: publice frumentum, Caes.: frumentum ad bellum, Liv.: matrimonium suum, Suet.: pecuniam, Cic.: pecunias in rem publicam, Cic.: offerre pecuniam, fidem et pericula (Treue in gemeinschaftlicher Gefahr) poll., Tac.: imperii societatem, Iustin.: non ludos aut gladiatores, sed annuos sumptus in alimenta ingenuorum, Plin. ep.: ego vero exspectabo ea, quae polliceris, Cic. – v. lebl. Subjj., sed hoc satis est, quod prope sola historia polliceri videtur, Plin. ep.: ad hoc salubritas caeli, secessus, quies tantum salutis quantum otii pollicentur, Plin. ep. – ββ) mit Dat. wem? militibus in contione agros ex suis possessionibus, Caes.: his amicitiam regis, Iustin.: alci arma virosque ad bellum, Liv.: iis auxilium suum, Caes.: toti Italiae civitatem (das Bürgerrecht), Vell.: his interfectorum matrimonia (Ehefrauen), Iustin.: reginae nuptias, Suet.: alci suam suorumque militum operam (Dienste), Vell.: regi pacem neque abnuere neque————polliceri, Sall.: Varroni pecunias in publicum, Caes.: senatui frumentum in cellam gratis, Cic.: maturum reditum patrum sancto concilio, Hor.: sestertios centenos militibus, Auct. b. Alex.: ego vero tibi profiteor atque polliceor eximium et singulare meum studium in omni genere officii, Cic.: nec polliceatur sibi aliam, quam sit expertus, victoriam, Iustin.: quicquid auctoritate, fide, constantiā possum, id omne ad hanc rem conficiendam tibi polliceor ac defero, Cic.: nemo tam divos habet faventes, crastinum ut possit sibi polliceri, sicher auf den nächsten Morgen rechnen kann, Sen. Thyest. 619 sq. – v. lebl. Subjj., ita eadem illa seu neglegentia seu malignitas principum male consultis impunitatem, recte factis nullum praemium pollicetur, Plin. pan.: etiamsi repentinus aliqui casus rem commodius agi posse polliceretur, Gell. – Sprichw., montes auri (goldene Berge), Ter. Phorm. 68: maria montesque, Sall. Cat. 23, 3. – β) m. dopp. Acc.: sese itineris periculique ducem, Sall.: regnum Aegypti pretium auxilii adversus fratrem suum, Iustin. – v. lebl. Subjj., quos labore et studio meo dignos cum splendor ipsorum tum hoc maxime pollicetur, quod etc., Plin. ep. – γ) m. de u. Abl., ohne od. mit Acc.: tibi de nostro amico placando aut etiam plane restituendo polliceor, Cic.: quoniam de aestate polliceris vel potius recipis, Cic.: nihil tibi ego tum de meis opibus pollicebar, sed de horum erga me benevolentia pro-————mittebam, Cic.: neque mehercule minus ei prolixe de tua voluntate promisi, quam erat solitus de mea polliceri, Cic.: de se multa polliceri, Iustin. – δ) m. folg. Infin.: qui sum pollicitus ducere? Ter. Andr. 613: pollicentur obsides dare, Caes. b. G. 4, 21, 5; 6, 9, 7: qui novam referre proditionem proditis polliceatur, Liv. 24, 45, 3: orationes ipse palam pro contione recitare pollicebatur, Pollio bei Sen. suas. 6, 15. – ε) m. folg. Acc. u. Infin., gew. Infin. Fut. act.: pollicetur Piso sese ad Caesarem iturum, Caes.: pollicitus est sibi eam rem curae futuram, Caes.: cum (Graeci) se et bene vivendi et copiose dicendi rationem daturos hominibus pollicerentur, Cic.: pro certo polliceor hoc vobis et confirmo me esse perfecturum, ut etc.: Cic.: Cinna in omnibus tribubus eos se distributurum pollicitus est, Vell.: gaudes, quod me venturum esse polliceor, Plin. ep.: quinque dies tibi pollicitus me rure futurum, Hor.: zugl. m. de u. Abl., de Alexandrina re causaque regia tantum habeo polliceri, me tibi absenti tuisque praesentibus cumulate satisfacturum, Cic. – selten m. Infin. Praes. act., iusiurandum pollicitus est dare se, Plaut. most. 1084: neben Infin. Fut., sine praedio relinquere se iis urbem immunesque victuros est pollicitus, Liv. 44, 7, 5: m. Infin. Praes. pass., legatos ad gentem Achaeorum mitti pollicens, Liv. 32, 19, 4. – ζ) m. folg. ut u. Konj. od. m. bl. Coniunctiv: statua non modo ut ponatur, verum etiam————ut inviolata maneat pollicetur, Iustin. 9, 2, 12: saepe erat senatui pollicitus... discederet uterque ab armis exercitusque dimitteret, Hirt. b. G. 8, 52, 4. – η) m. folg. indir. Fragesatz, neque ille, quae meum tempus postularet, satis prolixe polliceretur, Cic.: erat enim (Phamea) in consulatus petitione per te mihi pollicitus, si quid opus esset, er hatte mir seine Dienste durch dich anbieten lassen, wenn ich deren benötigt wäre, Cic. – θ) absol.: cum contra fecerint, quam polliciti professique sint, Cic.: quem plane debes mittere, ut polliceris, Plin. ep.: mox ubi pollicita est, Ov.: cum aliis polliceretur, aliis minaretur, Lampr. – m. Advv., ultro poll., Cic.: bene poll., schöne Versprechungen machen, Sall.: benigne poll., gütige Versprechungen machen, Liv., alci, Cic.: liberaliter poll., freundliche V. machen, Caes.: alci liberalissime poll., Cic. – II) insbes.: a) v. Redner, im Eingang der Rede verheißen, ankündigen, quaeso, ut, quid pollicitus sim, diligenter memoriae mandetis, Cic. Quinct. 36: docui, quod primum pollicitus sum, causam omnino, cur postularet, non fuisse, Cic. Quinct. 60. – b) v. Käufer, bieten, at illic pollicitus est prior, Plaut. merc. 439. – c) v. den Vögeln bei Auspizien, für die Zukunft verheißen, id assuetae sanguine et praedā aves pollicebantur, Flor. 1, 1, 7. – ⇒ Aktive Nbf. ne polliceres, quod datum est, Varro sat. Men. 41: Passiv, nam ut aliis plerumque obvenienti magistratu ob metum————statuae polliceantur (= επαγγελθῶσιν), Metell. Numid. bei Prisc. 8, 17: exercenti navem adversus eos, qui cum magistro contraxerunt, actio non pollicetur, Ulp. dig. 14, 1, 1. § 18: non dormientibus neque otiantibus, sed vigilantibus et laborantibus pollicentur praemia, Ambros. de Cain et Abel 1, 4. § 12: Partiz. Perf. Pass., pollicitus torus, Ps. Ov. her. 21, 140: pollicita fides, Ov. fast. 3, 366. Lact. pasch. v. 65. Hyg. fab. 100. – dah. subst., pollicitum, ī, n., das Versprochene, das Versprechen, die Versprechung, Ov. met. 11, 107 u.a. Colum. 11, 3, 1: Plur., Ov. am. 2, 16, 48 u.a. Sil. 15, 330. Hyg. fab. 219.Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > polliceor
-
27 prolixe
prōlixē, Adv. (prolixus), I) reichlich, in reichem Maße, capillus passus pr. circum caput reiectus, in reichlicher Fülle, Ter. heaut. 290: arbor pr. foliata, reich belaubt, Apul.: id prolixe cumulateque fecit, in reichem u. vollem Maße, Cic.: u. so quod pr. tibi cumulateque contingit, Plin. ep.: accipit homo nemo melius prorsus neque prolixius, bewirtet reichlicher, herrlicher, Ter.: alqm prolixius fovere, übermäßig, Suet. Tit. 7, 2. – II) gefällig, willig, age, prolixe, Micio! Ter.: in delectu parum pr. respondere, sich nicht sonderlich willig (bereitwillig) zeigen, Cic.: pr. consentit de concubitu, Apul.: neque ille quae meum tempus postularet satis pr. mihi polliceretur, Cic.: neque mehercule minus ei pr. de tua voluntate promisi, quam eram solitus de mea polliceri, mit derselben vollen Zuversicht, Cic. -
28 rogo
rogo, āvī, ātum, āre (verwandt mit rego ›nach etw. langen‹), etw. holen, I) eig.: aquam hinc de proxumo, Plaut. rud. 404: purpurae exemplum (Probe) aliunde, Cornif. rhet. 4, 9 (vgl. ibid. aliunde exemplum quaeritent).II) übtr.: A) jmd. (nach etw.) fragen, 1) im allg.: a) alqm alqd: unum te rogare volo, Plaut.: hanc (colubram) cum rogaret causam facinoris, Phaedr.: quid me istud rogas? inquit: Stoicos roga, Cic. – im Passiv, multa rogatus, Ov.: si ei rei, quam primo rogetur, recte assenserit, wenn er auf die ihm zuerst vorgelegte Frage seine Zustimmung richtig abgibt, Cic. – b) alqd: hoc quod rogo responde, Plaut. – quasi aliquid rogaturus propius accessit, Suet.: via roganda est, du mußt nach dem Wege fragen, Ov.: Partiz. subst., alci ad rogatum respondere (das Gefragte), Cic. Flacc. 10. – c) alqm: quem ego igitur rogem etc., Ter.: und in der Umgangssprache, men rogas? me rogas? rogas me? du fragst mich? du fragst mich erst (noch)? Plaut. u. Ter. – d) m. de u. Abl.: rogatus de cybaea, tenetis memoriā, quid responderit, Cic.: respondeto ad ea, quae de te ipso rogaro, Cic.: de istoc (darum) rogare omitte, Plaut. – e) m. folg. Fragesatz: rogo, num quid velit? Ter.: rogavi, pervenissentne Agrigentum, Cic.: rogant, cur malimus etc., Varro LL.: rogant me servi, quo eam, Plaut.: quae sit, rogo, Ter. – f) absol.:————roganti respondebo, Plaut.: prius respondes, quam rogo, Plaut.: und in der Umgangssprache, rogas? du fragst? Komik. u. Cic.: etiam rogas? du fragst noch? Komik. – 2) insbes.: a) als publiz. t. t., von jeder amtlichen Anfrage: α) alqm sententiam u. bl. alqm, jmd. um seine Meinung, -Stimme fragen, befragen, Racilius surrexit et de iudiciis referre coepit. Marcellinum quidem primum rogavit. In sententiam dixit, ut etc. Postea Racilius de privatis me primum sententiam rogavit, Cic.: quos priores sententiam rogabat, Cic. – im Passiv, cum omnes ante me rogati gratias Caesari egissent, ego rogatus mutavi meum consilium, Cic.: me esse rogatum sententiam, Cic. – β) r. populum od. legem od. absol., eig. das Volk wegen eines Gesetzes befragen, dah. übh. = beim Volke einen Gesetzesvorschlag machen, ein Gesetz beantragen, in aes incīdi iubebitis credo illa legitima: consules populum iure rogaverunt populusque iure scivit, Cic.: r. plebem, Cic.: r. legem, Cic. – absol., ego hanc legem, uti rogas, iubendam censeo, Liv. – unpers., nunc rogari, ut populus consules creet, Liv. – γ) r. (populum) magistratum, dem Volke eine Behörde zur Wahl vorschlagen, ut consules roget praetor vel dictatorem dicat, Cic.: praetores cum ita rogentur, Cic.: Romam ad rogandos magistratus (zur Wahl der M.) proficiscitur, Sall.: comitia consulibus rogandis habuit, Cic.: m. dopp. Acc., qui plebem Romanam tribunos plebi————rogaret, der röm. Plebs Volkstribunen vorschlagen, die röm. Pl. V. wählen lassen, Liv. 3, 65, 4. – absol., mortuo rege Pompilio Tullum Hostilium populus regem interrege rogante comitiis curiatis creavit, Cic. – b) als milit. t. t.: r. milites sacramento, gleichs. um den Eid befragen, d.i. vereidigen, den Fahneneid schwören lassen, Caes., Liv. u.a.: u. ohne sacramento, vis rogare? Plaut. mil. 38 (68 Br.). – c) als jurist. t. t., jmd. um seinen Willen zum Eingehen einer Stipulation fragen, roga me viginti minas, ut me effecturum tibi quod promisi scias, stipuliere von mir usw., Plaut.: rogavit Titius, spopondit Maevius, ICt.B) jmd. bittend um etwas ersuchen, bitten, von jmd. etw. bittend verlangen, 1) im allg.: a) alqd ab alqo: ab amico alicunde mutuom argentum, Plaut. trin. 758: a Metello missionem, Sall. Iug. 64, 1: ut ab avunculo rogetur Aethiops (der Mohr), Cornif. rhet. 4, 63. – b) alqm alqd: hoc te vehementer etiam atque etiam rogo, Cic. – c) alqd: aquam, Plaut.: utenda vasa, Plaut.: res turpes, Cic.: auxilium, Caes.: vitam, Sen. rhet.: auxilium summissā voce, Ov. – d) alqm: Taurum de aqua per fundum eius ducenda, Cic.: transisse se Rhenum non suā sponte, sed rogatum et arcessitum a Gallis, Caes.: ambiuntur, rogantur, werden um ihre Stimme gebeten, Cic.: in proximum annum consulatum petere vel potius rogare, um das K. betteln, Cic. – e) alqm mit pro u. Abl., ut per————omnes deos pro vita eius rogaretur, Lact. de mort. pers. 17, 5. – f) m. folg. ut od. ne u. Konj. oder m. bl. Coniunctiv, eum rogato, ut relinquat alias res et huc veniat, Plaut.: sed ego cesso ad Thaidem hanc deducere et rogare ad cenam ut veniat, Ter.: id ut facias, te etiam atque etiam rogo, Cic.: etiam atque etiam te rogo atque oro, ut eum iuves, Cic.: rogat et orat Dolabellam, ut etc., Cic. – mit bl. Coniunctiv, qui rogarat, ubi nata esset, diceret, Plaut.: rescribas nobis ad omnia rogamus, Brut. in Cic. ep.: Caesar consolatus rogat, finem orandi faciat, Caes.: illud rogo, legi potius quam scorto cadat, Sen. rhet. – mit folg. ne u. Konj., ac te illud primum rogabo, ne quid invitus meā causā facias, Cic. ep. 13, 1, 2. – g) mit folg. Infin., roget (eum) morari, Catull. 35, 10. – h) m. folg. Acc. u. Infin., multa rogant utenda dari, Ov. art. am. 1, 433: tot mihi natales contingere vana rogavi, Ov. met. 14, 138: summis precibus rogat sibi perferri ostendique puerum, Iustin. 1, 4, 9. – i) absol.: neque ego sic rogabam, ut petere (zu fordern) viderer, Cic.: pater et filius pro vita rogantes, Suet.: in blandiendo, rogando lenis et summissa vox, Quint. – 2) insbes., bitten = einladen, alqm, jmd. zum Besuche einl., sich den Besuch jmds. erbitten, Cic. ep. 16, 22, 1; ad Att. 2, 3, 3: m. Ang. wohin? durch ad od. in u. Akk., alqm ad Palatium, Lampr. Alex. Sev. 48, 1: alqm in senatum, Lampr. Heliog. 4, 1. – m. Ang. wozu? durch ad od.————in u. Akk., alqm ad signandum testamentum, alqm in advocationem, alqm in consilium, alle drei bei Plin. ep. 1, 9, 2: alqm in consilium, Gell. 14, 2, 9: alqm ad prandium, Lampr. Heliog. 28, 5: alqm ad convivium, Iustin. 43, 3, 10. Amm. 28, 4, 17: alqm ad nuptias, Amm. 14, 6, 24. – ⇒ Archaist. Coni. Perf. rogassit, rogassint, Cic. de legg. 3, 9 u. 10. – Parag. Infin. rogarier, Lex Sull. bei Cic. Caecin. 95. -
29 spondeo
spondeo, spopondī, spōnsum, ēre (griech. σπένδω, σπονδή,), förmlich-, feierlich versprechen, -sich verpflichten, geloben, angeloben, 1) als publiz. u. jurist. t.t., bei Bündnissen, Verträgen, Verhandlungen, qui stulte spondet, Cato fr.: qui spopondisse me dicit? Cic.: nomina omnium, qui spoponderunt, exstant, Liv. – m. Acc., si quis, quod spopondit, qua in re verbo se obligavit uno, si id non facit, maturo iudicio sine ulla religione iudicis condemnatur, Cic.: fenoris tui, quod stipulanti spoponderam tibi, reliquam particulam percipe, Colum.: qui spondet mille nummûm? P. African. fr. bei Gell.: illis spondere pacem, Liv.: im Passiv, spondebatur aut pecunia aut filia nuptiarum causā (s. no. 3), Varro LL. 6, 70: pecunia sponsa, ibid. – m. folg. Acc. u. Infin., si spopondissemus urbem hanc relicturum populum Romanum, Liv. 9, 9, 6. – Partiz. spōnsum subst., s. bes. – 2) sich verbürgen, Bürge sein, se quisque paratum ad spondendum Icilio ostendere, Liv.: ita vindicatur Virginia spondentibus propinquis, Liv.: hic sponsum (Supin.) vocat, Hor.: fraudator homines cum advocat sponsum improbos, Phaedr.: sponsum descendam, quia promisi, Sen. – m. pro u. Abl., pro multis, pro Cornificio, Cic.: levi (kreditlosen) pro paupere, Hor.: pro iudicato (für einen Verurteilten), Sen.: quod mihi pro illo spoponderat, Cic. – m. Acc. (für wen?) sustine carnifex!————adsum, quem spopondit, für den er sich verbürgt hat, Hygin. fab. 257. – 3) eine Tochter versprechen, verloben (vgl. Serv. Sulpic. bei Gell. 4, 4, 2), Lu. sponden tu ergo tuam gratam uxorem mihi? Ch. Spondeo et mille auri Philippûm dotis, Plaut.: spondesne, miles, mihi hanc uxorem? Plaut.: sponden tuam gnatam filio uxorem meo? Poëta bei Varro LL. 6, 70: istāc lege filiam tuam sponden mi uxorem dari? Plaut.: Passiv, scis (Pamphilam) sponsam mihi? Ter. eun. 1036; vgl. oben no. 1 aus Varro LL. 6, 70. – Partiz. subst., spōnsus, ī, m., der Verlobte, der Bräutigam, u. spōnsa, ae, f., die Verlobte, die Braut, Komik., Cic., Liv. u.a.: sponsus sponsaque, ICt.: sponsus et sponsa, Isid.: sponsi Penelopae, poet. = die Freier, Hor. ep. 1, 2, 28: vulg. synk. sposus, Corp. inscr. Lat. 4318 (= maritus). – Sprichw., suam cuique sponsam, mihi meam, jedem nach seinem Geschmacke, Atil. com. 1 ( bei Cic. ad Att. 14, 20, 3). – 4) weissagend usw. verheißen, verkünden, de infante Scribonius mathematicus praeclara spopondit, Suet. Tib. 14, 2: illius et dites monitis spondentibus Indi, Val. Flacc. 6, 117: sponde adfore reges, Val. Flacc. 3, 504. – v.d. Gestirnen, te fera nec quicquam placidum spondentia Martis sidera presserunt, Ov. Ib. 213 sq. – 5) übh. heilig versichern, -versprechen, verheißen, geloben, gleichs. Bürge sein, a) v. Pers., m. Acc., non solam fidem (Verschwiegenheit), Ov.:————iis honores et praemia, Cic.: celeres missae (sorori) recursus, Ov.: officium (Dienstwilligkeit) commisso amori, Ov.: impunitatem vitiis suis, Lact.: non, si mihi Iuppiter auctor spondeat, hoc sperem, Verg. – m. allg. Acc. u.m. de u. Abl., quod ego non modo de me tibi spondere possum, sed de te etiam mihi, Cic. ep. 15, 21, 1: tantum sibi vel de viribus suis vel de fortuna spondentes, sich versprechend von usw., Iustin. 3, 4, 1: u. so multa sibi de lenitudine Romana spondebant, Amm. 24, 1, 8. – m. folg. Acc. u. Infin., quem ego vobis ita commendo, ut cupidissimum otii, studiosissimum bonorum... futurum esse promittam et spondeam, Cic.: promitto, recipio, spondeo, C. Caesarem talem semper fore civem, qualis etc., Cic.: spopondit Lacedaemonios eo nolle classe confligere, quod etc., Nep.: spondeo sollicitudini tuae, spei meae, magnitudini causae (eum) suffecturum, Plin. ep. – m. bl. Infin., at ego fide meā spondeo (ich gebe dir mein heiliges Wort) futurum, ut omnia longe ampliora quam a me praedicantur invenias, Plin. ep. 1, 14, 10: oboedire praeceptis promptissime spoponderunt, Amm. 17, 12, 11. – b) übtr., v. Lebl., m. Acc., quod (ingenium) magnum spondebat virum, einen gr. M. verhieß, Iustin. 7, 6, 1. – m. de u. Abl., implent (epistulae tuae) me bonā spe et iam non promittunt de te, sed spondent, Sen. ep. 19, 1. – m. Acc. u. Infin., quod propediem futurum spondet et virtus et fortuna vestra,————Liv. 7, 30, 8. – ⇒ spondēn = spondesne, Plaut. capt. 898 u.a. Comoed. pall. inc. fr. 15. p. 114 R.2 – Perf. auch spepondi, Val. Ant. fr. bei Gell. 7, 9, 12 (nach Gell. 7, 9, 14 auch Cic. u. Caes.). Corp. inscr. Lat. 6, 10241, 30. – ohne Reduplikation spondi, Vulg. (Amiat.) genes. 26, 3; spondisti, Itala (Floriac.) prov. 6, 3, sponderis, Vulg. (Amiat.) Sirach 8, 16, sponderit, Itala (Tolet.) 17, 18: Plusquamperf. sponderat, Ps. Tert. carm. adv. Marc. 3, 135: sponsis = spoponderis, Form. augur. vet. bei Fest. 351 (a), 10. – Nbf. nach der 3. Konjug. spondit = spondet, Gloss. IV, 174, 43 u.ö. -
30 sponsalis
spōnsālis, e (sponsus), zum Eheverlöbnis-, zur Verlobung gehörig, Verlobungs- I) adi.: dies, Varro LL.: tabulae, Hieron. – II) subst.: 1) spōnsālis, is, m., das Brautgemach, Tert. adv. Valent. 31. – 2) spōnsālia, ûm od. ōrum, n., a) das Verlöbnis, die Verlobung, sponsalia saepe nubentis, Sen.: cena sponsalium, Plin.: dies sponsaliorum, Suet.: decentissimum sponsaliorum genus est adulterium, Sen.: sponsalia facere (schließen), Cic.: sponsalia rite facere, Liv.: sponsalia facere dictatis verbis, Ov.: surgam ad sponsalia, quod promisi, Sen. – b) der Verlöbnisschmaus, sponsalia Crassipedi praebui, Cic. ad Q. fr. 2, 5, 2 (2, 6, 1). – c) die Verlobungsgeschenke, Cod. Iust. 5, 3, 3 u.a.Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > sponsalis
-
31 votum
vōtum, ī, n. (voveo), I) das Gelübde, A) im allg.: 1) eig.: vota debere dis, Cic.: vota nuncupare od. suscipere od. concipere, Cic.: vota suscipere pro alqo, Liv.: vota facere, Cic.: cum vos vota faeeretis, ut etc., Cic.: perficere rite votum, Solin.: vota solvere od. dissolvere, Cic., od. persolvere, Cic. u.a., od. exsolvere, Tac., od. reddere, Ov.: vota persolvere pro domo Caesaris, Tac.: ebenso vota exsequi, Verg., od. voto fungi, Iustin.: votorum damnari, quae pro iis susceperant, Liv.: vota in proximum lustrum suscipere, Suet.: voti damnatus, Liv., od. reus, Verg.: voti liberari, Liv. – divos in vota vocare, Gelübde zu den Göttern tun, sie anrufen, Cic.: so auch deos votis vocare, Verg., u. vota ad deos ferre, Ov. – 2) meton.: a) das mit dem Gelübde verbundene Gebet, Ov. trist. 1, 2, 1. – b) das Gelübde = das Gelobte, spolia hostium, Vulcano votum, Liv. 23, 46, 5: pendebat vagi pastoris in arbore votum (Weihgeschenk), Tibull.: Danai in voto latent, vom gelobten trojan. Pferde, Petron. poët. 89. v. 10. – B) insbes.: 1) das feierliche Gelübde, das am 3. Januar zum Wohle des Kaisers von den Staatsbeamten getan wurde, vota (sollemnia) pro incolumitate principis nuncupare, suscipere u. dgl., Tac. u. Plin. ep.: votorum nuncupatio, Suet. – dah. auch meton., vota = der Tag der feierlichen Gelübde für den Kaiser, Capit. Pert. 6, 4. Vopisc.————Tac. 9, 5. – 2) das Gelübde bei Ehebündnissen u. meton. die Hochzeit, das Ehebündnis, die Ehe, togam parari et voto et funeri, als Hochzeits- u. Leichengewand, Apul.: in alcis votum interesse, Testam. porcell. p. 232, 1 Buech.: u. so ad vota non posse pervenire, Cod. Theod. 3, 5, 7: ad tertia vota migrare, spät. ICt. – II) übtr., übh. der Wunsch, das Verlangen, nocturna vota cupiditatum, Cic.: rebus supra vota fluentibus, Sall. fr.: supra vota his cedentibus, Aur. Vict.: hoc erat in votis, das wünschte ich, Hor.: in voto erat, ich wünschte, Pers.: in votum venire, gewünscht werden, zu wünschen sein, Hor.: dah. vota facere, wünschen, Wünsche tun, Cic.: eius me compotem voti vos facere potestis, den W. könnt ihr mir gewähren, Liv.: voto potiare tuo, erreiche den W., Ov.: u. so voti potens, seines W. teilhaftig, Ov.: id votum est, ist der Wunsch, -zu wünschen, Cels.: u. so hoc votum est, Quint.: m. folg. ut u. Konj., votum est, ut tantum exulceretur, Cels. 6, 6, 1: m. folg. Acc. u. Infin., post haec indicia votum est longum morbum fieri, Cels. 2, 5 in.: u. alioqui vota arborum frugumque communia sunt (es ist für B.u. Fr. gleich wünschenswert) nives diutinas sedere, Plin. 17, 14. – ⇒ Mask. votus, Akk. votum, quem promisi, Corp. inscr. Lat. 8, 5667. -
32 promitto
promittere, promisi, promissus V -
33 ■ look up
■ look upA v. i. + avv.1 guardare (in) su; guardare in alto; alzare gli occhi (o lo sguardo): He looked up in great surprise, ha alzato gli occhi assai sorpreso2 – to look up at, guardare ( alzando la testa o gli occhi): I looked up at the clouds, guardai le nuvole3 – to look up to, guardare con ammirazione; ammirare, rispettare: The little boy looks up to his elder brother, il ragazzino ammira il fratello maggiore4 (fam.) migliorare, andare meglio: Things are looking up at last, finalmente la situazione sta migliorando; Business is looking up, gli affari vanno meglioB v. t. + avv.1 cercare ( in un libro): to look up a phone number in the directory, cercare un numero telefonico nella guida; to look up a train in the timetable, cercare un treno sull'orario ferroviario2 andare (o venire) a trovare (q.); fare un salto da (q.): I promised I would look him up next time I was in Boston, promisi di andare a trovarlo alla mia prossima visita a Boston. -
34 promettere
promettere v. (pres.ind. prométto; p.rem. promìsi; p.p. promésso) I. tr. 1. promettre: non ti posso promettere nulla je ne peux rien te promettre; ti prometto che tornerò presto je te promets de revenir bientôt; te lo prometto je te le promets. 2. ( fig) ( preannunciare) promettre: il tempo promette pioggia le temps promet d'être pluvieux aujourd'hui; i campi promettono un ottimo raccolto les champs promettent une excellente récolte. 3. (assol.) ( fig) ( far sperare) promettre. II. prnl. promettersi 1. ( promettere a se stesso) se promettre. 2. ( fidanzarsi) se fiancer (a à, avec). -
35 перемешает
• přehází• poplete• promísí• pomíchá• promíchá -
36 persolvo
per-solvo, solvi, sŏlūtum, 3, v. a., to release or discharge completely; acc. to the signif. of the simple verb.I.To pay, pay out:B.stipendium militibus,
Cic. Att. 5, 14, 1:pecuniam alicui,
Tac. A. 1, 37:pecuniam ab aliquo,
to pay by a draft on any one, Cic. Fl. 20, 46: aes alienum alienis nominibus suis copiis, to pay the debts of others, Cat. ap. Sall. C. 35, 3; Plin. Ep. 9, 37, 2:legatā cum fide,
Suet. Calig. 16:veteranis promissa praemia,
id. Aug. 15.—Transf., in gen., to pay, give, show, render what is due to another:* II.quod relicum restat, volo persolvere,
Plaut. Cist. 1, 3, 40:alicui laborum praemia pro me,
Cic. Planc. 42, 101:hanc tibi animam pro morte Daretis,
Verg. A. 5, 484; 2, 537:grates,
to render thanks, id. ib. 1, 600; cf.:meritam dis immortalibus gratiam,
Cic. Planc. 33, 80: honorem dis, to pay due honor to the gods by sacrifices, Verg. A. 8, 62:vota,
to fulfil, Tac. A. 3, 64; Cic. Har. Resp. 13, 28; Prop. 2, 25, 23:velim reliquum, quod est promissi ac muneris tui mihi persolvas,
Cic. Fam. 3, 9, 3; id. Verr. 2, 5, 71, § 183:quod huic promisi, id ei persolvere,
id. Planc. 42, 103:persolvere justa,
to pay due honors to the dead, Sen. Oedip. 998; so Curt. 6, 6, 19: poenas, to suffer punishment:poenas dis hominibusque meritas debitasque persolvat,
Cic. Phil. 11, 12, 29:mihi sanguine poenas Persolves,
Verg. A. 9, 423.—Without the dat.:ea (pars civitatis) princeps poenas persolvit,
Caes. B. G. 1, 12, 6; cf.:supplicia persolvit,
Tac. A. 6, 26 fin. —On the contrary:poenae alicui ab omnibus persolutae,
imparted, inflicted by all, Cic. Or 63, 214; so,mortem alicui,
i. e. to kill, put to death, Suet. Calig. 26:persolvi primae epistulae,
have answered, Cic. Att. 14, 20, 2:NATVRAE DEBITVM,
to die, Inscr. Orell. 3453; so,DEBITVM,
Inscr. Orell. 4482. —To unravel, solve, explain: si hoc mihi zêtêma persolveris, magnā me molestiā liberaris, Cic. Att. 7, 3, 10. -
37 polliceo
pollĭcĕor, ĭtus ( act. form polliceres, Varr. Sat. Menip. 8, 5), 2, v. dep. a. and n. [from an old prep. por or port (= Gr. porti, proti, or pros; cf. pro) and liceor].I.To hold forth, offer, promise any thing (freq. and class.;II.syn.: promitto, spondeo): neque minus prolixe de tuā voluntate promisi, quam eram solitus de meā polliceri,
Cic. Fam. 7, 5, 1; id. Planc. 42, 101; cf.:alicui studium,
id. Fam. 5, 8, 4; cf.:mirandum in modum profitentur, offerunt se, pollicentur,
id. Q. Fr. 1, 2, 5:id omne tibi polliceor ac defero,
id. Imp. Pomp. 24, 67:pro certo polliceor hoc vobis atque confirmo me esse perfecturum, ut, etc.,
id. Agr. 2, 37, 100:non modo ut ponatur, verum etiam ut inviolata maneat pollicetur,
Just. 9, 2, 12.—With subj. alone, Hirt. B. G. 8, 52, 4: alicui divitias, Enn. ap. Cic. Div. 1, 58, 132 (Trag. v. 359 Vahl.):hospitium et cenam,
Plaut. Bacch. 2, 2, 8:plus pollicere quam ego a te postulo,
id. Truc. 2, 4, 23.—With inf. pres.:modo Qui sum pollicitus ducere,
Ter. And. 3, 5, 7;jusjurandum pollicitus est dare,
Plaut. Most. 5, 1, 36:pollicentur obsides dare,
Caes. B. C. 4, 21, 5; 6, 9, 7:benigne,
Cic. Fam. 4, 13, 3:liberalissime,
id. Att. 5, 13, 2.—Prov.: montes auri, to promise mountains of gold, i. e. boundless wealth, Ter. Phorm. 1, 2, 18;for which also: maria montesque,
Sall. C. 23, 3.—Esp.1.Of an orator, in opening his speech, to promise, announce:2. 3.quaeso ut, quid pollicitus sim, diligenter memoriae mandetis,
Cic. Quint. 10, 36:docui, quod primum pollicitus sum, causam omnino, cur postularet, non fuisse, etc.,
id. ib. 19, 60.—Of auspices, to forebode, promise:id assuetae sanguine et praedā aves pollicebantur,
Flor. 1, 1, 7.► Act. collat. form pollĭcĕo, ēre, to promise (ante-class.): ne dares, ne polliceres, Varr. ap. Non. 471, 13.—2.polliceor, in a pass. signif.: ut aliis ob metum statuae polliceantur, Metell. Numid. ap. Prisc. p. 972 P.; Dig. 14, 1, 1:pollicita fides,
Ov. F. 3, 366; Lact. Pasch. 60:pollicitus torus,
Ov. H. 21, 140.—Hence, subst.: pollĭcĭ-tum, i, n., something promised, a promise, Ov. A. A. 1, 632:memores polliciti nostri,
Col. 11, 3, 1.—In plur.:hanc tu pollicitis corrumpe,
Ov. A. A. 1, 355:pollicitis captus,
id. Am. 3, 7, 70; 2, 16, 48. -
38 polliceor
pollĭcĕor, ĭtus ( act. form polliceres, Varr. Sat. Menip. 8, 5), 2, v. dep. a. and n. [from an old prep. por or port (= Gr. porti, proti, or pros; cf. pro) and liceor].I.To hold forth, offer, promise any thing (freq. and class.;II.syn.: promitto, spondeo): neque minus prolixe de tuā voluntate promisi, quam eram solitus de meā polliceri,
Cic. Fam. 7, 5, 1; id. Planc. 42, 101; cf.:alicui studium,
id. Fam. 5, 8, 4; cf.:mirandum in modum profitentur, offerunt se, pollicentur,
id. Q. Fr. 1, 2, 5:id omne tibi polliceor ac defero,
id. Imp. Pomp. 24, 67:pro certo polliceor hoc vobis atque confirmo me esse perfecturum, ut, etc.,
id. Agr. 2, 37, 100:non modo ut ponatur, verum etiam ut inviolata maneat pollicetur,
Just. 9, 2, 12.—With subj. alone, Hirt. B. G. 8, 52, 4: alicui divitias, Enn. ap. Cic. Div. 1, 58, 132 (Trag. v. 359 Vahl.):hospitium et cenam,
Plaut. Bacch. 2, 2, 8:plus pollicere quam ego a te postulo,
id. Truc. 2, 4, 23.—With inf. pres.:modo Qui sum pollicitus ducere,
Ter. And. 3, 5, 7;jusjurandum pollicitus est dare,
Plaut. Most. 5, 1, 36:pollicentur obsides dare,
Caes. B. C. 4, 21, 5; 6, 9, 7:benigne,
Cic. Fam. 4, 13, 3:liberalissime,
id. Att. 5, 13, 2.—Prov.: montes auri, to promise mountains of gold, i. e. boundless wealth, Ter. Phorm. 1, 2, 18;for which also: maria montesque,
Sall. C. 23, 3.—Esp.1.Of an orator, in opening his speech, to promise, announce:2. 3.quaeso ut, quid pollicitus sim, diligenter memoriae mandetis,
Cic. Quint. 10, 36:docui, quod primum pollicitus sum, causam omnino, cur postularet, non fuisse, etc.,
id. ib. 19, 60.—Of auspices, to forebode, promise:id assuetae sanguine et praedā aves pollicebantur,
Flor. 1, 1, 7.► Act. collat. form pollĭcĕo, ēre, to promise (ante-class.): ne dares, ne polliceres, Varr. ap. Non. 471, 13.—2.polliceor, in a pass. signif.: ut aliis ob metum statuae polliceantur, Metell. Numid. ap. Prisc. p. 972 P.; Dig. 14, 1, 1:pollicita fides,
Ov. F. 3, 366; Lact. Pasch. 60:pollicitus torus,
Ov. H. 21, 140.—Hence, subst.: pollĭcĭ-tum, i, n., something promised, a promise, Ov. A. A. 1, 632:memores polliciti nostri,
Col. 11, 3, 1.—In plur.:hanc tu pollicitis corrumpe,
Ov. A. A. 1, 355:pollicitis captus,
id. Am. 3, 7, 70; 2, 16, 48. -
39 promitto
prō-mitto, mīsi, missum, 3 (sync. forms:I.promisti for promisisti,
Ter. Ad. 5, 8, 17; Cat. 110, 3:promisse for promisisse,
id. 110, 5:promissem,
Plaut. Bacch. 5, 1, 12; archaic inf. pass. promittier, id. ib. 4, 8, 32), v. a.Lit., to let go forward, to send or put forth, to let hang down, let grow, etc. (rare;II.not in Cic.): ramos vel ferro compescunt vel longius promittunt,
suffer to grow longer, Col. 5, 6, 11.—Reflex., to grow:nec ulla arborum avidius se promittit,
Plin. 16, 26, 44, § 107.—Of the hair, the beard, to let hang down, let grow:satis constat multos mortales capillum ac barbam promisisse,
Liv. 6, 16, 4; 5, 41; cf.:pogoniae, quibus inferiore ex parte promittitur juba,
Plin. 2, 25, 22, § 89.— Transf.:(Sonus lusciniae) promittitur revocato spiritu,
is drawn out, prolonged, Plin. 10, 29, 43, § 82;Gallia est longe et a nostris litoribus huc usque promissa,
Mel. 1, 3; v. infra, P. a.—Trop., of speech.A.To say beforehand, to forebode, foretell, predict, prophesy (very rare):B.praesertim cum, si mihi alterum utrum de eventu rerum promittendum esset, id futurum, quod evenit, exploratius possem promittere,
Cic. Fam. 6, 1, 5:ut (di) primis minentur extis, bene promittant secundis,
id. Div. 2, 17, 38.—Of signs or omens, to forebode, portend:pari in meliora praesagio in Caesaris castris omnia aves victimaeque promiserant,
Flor. 4, 7, 9:promittunt omina poenas,
Val. Fl. 6, 730: clarum fore (Servium) visa circa caput flamma promiserat, Flor 1, 6, 1; 1, 7, 9.—Also, in gen., to denote beforehand:stella... vindemiae maturitatem promittens,
Plin. 18, 31, 74, § 309.—To promise, hold out, cause to expect, give hope or promise of, assure (class. and freq.; syn.: polliceor, spondeo, recipio), constr. with acc., an object-clause, or de:C.domum,
Plaut. Most. 1, 3, 28:sestertia septem,
Hor. Ep. 1, 7, 81:carmen,
id. Epod. 14, 7, dona, Ov Tr. 4, 2, 7:auxilium alicui,
id. M. 13, 325:opem,
id. F 5, 247:salutem,
Luc. 4, 235:ea quae tibi promitto ac recipio,
Cic. Fam. 5, 8, 5:si Neptunus quod Theseo promiserat, non fecisset,
id. Off. 1, 10, 32:dii faxint, ut faciat ea quae promittit!
id. Att. 16, 1, 6.— With inf. (usu. fut. inf.):promitto, recipio, spondeo, C. Caesarem talem semper fore civem, qualis hodie sit,
Cic. Phil. 5, 18, 51; cf.:promitto, in meque recipio fore eum, etc.,
id. Fam. 13, 10, 3:quem inimicissimum futurum esse promitto et spondeo,
id. Mur. 41, 90:surrepturum pallam promisit tibi,
Plaut. As. 5, 2, 80; id. Aul. 2, 2, 42; cf. id. Men. 5, 4, 6:promisit Apollo Ambiguam tellure novā Salamina futuram,
Hor. C. 1, 7, 28; id. S. 1, 6, 34.—With inf. pres.:si operam dare promittitis,
Plaut. Trin. prol. 5; id. Bacch. 4, 8, 79; id. Rud. 2, 6, 56: magorum vanitas ebrietati eas resistere [p. 1465] promittit, Plin. 37, 9, 40, § 124; cf.:se remedium afferer tantamque vim morbi levaturum esse promisit,
Curt. 3, 6, 2 monstrare, Amm. 22, 7, 5:promittere oratorem,
to give promise of becoming, Sen. Contr 4, 29, 10; cf.:per ea scelera se parricidam,
excite fears lest he become, Quint. Decl. 1, 6:me Promisi ultorem,
Verg. A. 2, 96.—With de:de alicujus voluntate promittere,
Cic. Fam. 7, 5, 1:de me tibi sic promitto atque confirmo, me, etc.,
id. ib. 3, 10, 1; Hor. S. 1, 4, 103:promittere damni infecti,
i. e. to promise indemnification for, become answerable for the possible damage, Cic. Top 4, 22.—With ut and subj.:2.promiserat ut daret,
Vulg. 2 Par. 21, 7.—Of things' terra ipsa promittit (aquas), gives promise of, leads one to expect water, Plin. 31, 3, 27, § 45:debet extremitas (picturae) sic desinere, ut promittat alia post se,
to lead one to suppose, to suggest, id. 35, 10, 36, § 68; Sen. Hippol. 569.—In partic.a.To promise to come, to engage one's self to meet any one, to dine, sup, etc., Plaut. Stich. 3, 2, 19 sq.; 4, 2, 16:b.ad fratrem,
Cic. de Or. 2, 7, 27:ad cenam mihi,
Phaedr. 4, 23, 15; Petr. 10; so,tibi me promittere noli,
to expect me, Ov. M. 11, 662.—To promise something to a deity, i. e. to vow:c.donum Jovi dicatum atque promissum,
Cic. Verr. 2, 5, 72, § 184:nigras pecudes Diti,
Tib. 3, 5, 33; Juv 13, 233; Petr 88; Flor. 1, 11, 4.—To offer as a price (post-Aug.):A.pro domo sestertium millies promittens,
Plin. 17. 1, 1, § 3. —Hence, prōmissus, a, um, P a.Lit., hanging down, long; of the hair: coma, Varr. ap. Non. 362, 32; Liv. 38, 17, 3; Ov. Tr. 4, 2, 34:B.Britanni capillo sunt promisso,
Caes. B. G. 5, 14; so,capillus,
Nep. Dat. 3, 1:barba,
Verg. E. 8, 34; Liv. 2, 23, 4:barba omnibus promissa erat,
id. 5, 41, 9; Plin. Ep. 2, 7, 7; Just. 4, 4, 1.—Of the dewlap:boves palearibus amplis et paene ad genua promissis,
Col. 6, 1, 3.—Of the belly:sues ventre promisso,
Col. 7, 9, 1.—Subst.: prōmissum, i, n., a promise (very freq. in prose and poetry; cf.promissio, pollicitatio),
Cic. Verr 2, 5, 53, § 139:voto quodam et promisso teneri,
id. Att. 12, 18, 1:constantia promissi,
id. ib. 4, 17, 1:promissum absolvere,
Varr. R. R. 2, 11, 1:facere,
Cic. Off. 1, 10, 31; 3, 25, 95:exigere,
id. ib. 3, 25, 94:ludere aliquem promisso inani,
Ov. F. 3, 685.—In plur.:pacta et promissa servare,
Cic. Off. 3, 24, 92:illis promissis standum non est, quae, etc.,
id. ib. 1, 10, 32:promissis manere,
Verg. A. 2, 160:promissa firmare,
Ov. M. 10, 430:multa fidem promissa levant,
Hor. Ep. 2, 2, 10:dic aliquid dignum promissis,
id. S. 2, 3, 6:quo promissa (Ennii) cadant,
i. e. the expectations which he raises, id. Ep. 2, 1, 52:promissa dare,
to make promises, Cat. 63, 239; to fulfil, Ov. M. 2, 51. -
40 renuncio
I. A.In gen. (rare and mostly ante-class.;B.syn. refero): quid nunc renuntiem abs te responsum, Chreme?
Ter. Heaut. 4, 8, 18:hoc alii mihi renuntiant,
Plaut. Ps. 1, 5, 6; cf. id. ib. 1, 5, 36:quia nihil a quoquam renuntiabatur,
no answer was brought, Suet. Ner. 47:teque ad patrem esse mortuum renuntiem,
Plaut. Bacch. 1, 2, 49.—With obj.clause:istaec quae tibi renuntiantur, filium te velle circumducere,
Plaut. Ps. 1, 5, 15:quasi non tibi renuntiata sint haec, sic fore,
Ter. And. 3, 2, 28:Alexandro regi renuntiatam adeo divitem (insulam),
Plin. 6, 31, 36, § 198:is me nunc renuntiare repudium jussit tibi,
Plaut. Aul. 4, 10, 54; Ter. Phorm. 4, 3, 72:deliberet renuntietque hodie mihi, Velintne annon,
id. Hec. 3, 5, 58:hunc metuebam, ne meae Uxori renuntiaret de pallā,
Plaut. Men. 2, 3, 67.— Impers., Plaut. Aul. 4, 1, 18: posteaquam mihi renuntiatum est de obitu Tulliae filiae tuae, Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 5, 1:tibi renuntiari sic me habere in animo,
Cic. Clu. 5, 17.— Absol.:abi et renuntia,
Plaut. Bacch. 4, 2, 10; Ter. Heaut. 4, 4, 5:rus abiisse aiebant, nunc domum renuntio,
Plaut. Merc. 4, 5, 2:huc,
Ter. And. 3, 4, 15:ita mihi renuntiatum est, quibus credo satis,
Plaut. Poen. 3, 5, 19; so,renuntiatum est,
Ter. And. 3, 2, 21.—In partic., publicists' and jurid. t. t., to state officially, to report, declare, proclaim, announce, etc. (freq. and class.;2.syn. indico): legati ex auctoritate haec Caesari renuntiant, Intelligere se, etc.,
Caes. B. C. 1, 35:Volusenus perspectis regionibus... ad Caesarem revertitur quaeque ibi perspexisset, renuntiat,
id. B. G. 4, 21 fin.; cf. id. ib. 7, 5:Roscius postulata Caesaris renuntiat,
id. B. C. 1, 10:Caesari renuntiaverunt, pulverem majorem in eā parte videri,
id. B. G. 4, 32:Caesar cognoscit Considium timore perterritum, quod non vidisset, pro viso sibi renuntiasse,
id. ib. 1, 22:si ille vir legationem renuntiare potuisset,
had been able to give an account of his mission, Cic. Phil. 9, 1, 1; so,legationem,
Liv. 9, 4; 23, 6; 35, 32; 36, 35; 39, 33; Plin. Ep. 4, 9, 20 al.; cf.:haec dicta legatis renuntiataque in consilium,
Liv. 29, 3:nunc imperant pullario: ille renuntiat,
Cic. Div. 2, 35, 74; cf. Liv. 34, 44:haec cum renuntiata essent,
id. 36, 1, 4:renuntiat collegae facturum se quod is censeret,
id. 37, 1, 8:tribuni revocaturos se easdem tribus renuntiarunt,
id. 45, 36 fin.:hostium numerum,
Cic. ad Q. Fr. 3, 2, 2:acta et imperia tua domum ad senatum suum renuntiaverunt,
id. Verr. 2, 3, 31, § 73.— Esp. of the official announcement of an election (either by the praeco or the presiding magistrate), to declare or announce elected, to make the return: coepti sunt a praecone renuntiari, quem quaeque [p. 1566] tribus fecerint aedilem, Varr. R. R. 3, 17; cf.:cum esset praetor renuntiatus,
Cic. Verr. 2, 5, 15, § 38:cum propter dilationem comitiorum ter praetor primus centuriis cunctis renuntiatus sum,
id. Imp. Pomp. 1, 2:eo modo sacerdos Climarchias renuntiatus est,
id. Verr. 2, 2, 52, § 129:qui (magistratus) priusquam renuntiarentur,
Liv. 5, 18 et saep.:aliquem consulem,
Cic. Mur. 1, 1; cf. id. de Or. 2, 64, 260:ut hostis renuntiaretur,
declared a public enemy, Spart. Jul. 5, 3:dictator comitia consularia habuit aemulumque decoris sui absentem M. Valerium Corvum consulem renuntiavit,
Liv. 7, 26; Plin. Pan. 92, 3; Val. Max. 3, 8, ext. 3: renuntiare repudium, v. h. v.—Transf., in gen., to announce, report, declare:C.assentior vero renuntioque vobis, nihil esse, quod adhuc de re publicā dictum putemus,
Cic. Rep. 2, 44, 71.—Renuntiare sibi, to report to one ' s self, impress on one ' s own mind, i. e. reflect, think: qui renuntient sibi, quanta sit humani ingenii vis, quam potens efficiendi, quae velit, represent to themselves, i. e. think, meditate, Quint. 12, 11, 10; cf.:II.potest et illa res a luctu te prohibere nimio, si tibi ipse renuntiaveris, nihil horum, quae facis, posse subduco,
Sen. ad Polyb. 6 (25), 1.—( Re negative or qs. rejecting.) To retract, revoke, recall, refuse; to give up, break off, protest against, disclaim, renounce (good prose): Pa. Ad cenam hercle alio promisi foras. Ge. Jube domi cenam coqui Atque ad illum renuntiari, Plaut. Stich. 4, 2, 19; cf.:renuntiari extemplo amicis, quos in consilium rogaverat, imperavit,
Sen. Clem. 1, 9:ego illi ad prandium promisissem, and prandium renuntiassem,
id. Suas. 2, 12: incensus hospitium ei renuntiat;domo ejus emigrat,
Cic. Verr. 2, 2, 36, § 89:societatem et amicitiam alicui,
Liv. 36, 3; so,societatem alicui,
id. 38, 31:amicitiam alicui,
id. 42, 25, 1; Tac. A. 2, 70; Suet. Calig. 3:renuntiat Habonius illam decisionem tutoribus,
Cic. Verr. 2, 1, 54, § 141; cf. id. ib. 1, 6, 16.— Absol.:quid imprudentius publicanis renuntiantibus?
Cic. Att. 2, 1, 8:nemo ingemuit, etc.... pedem nemo in illo judicio supplosit, credo, ne Stoicis renuntiaretur,
id. de Or. 1, 53:civilibus officiis,
Quint. 10, 7, 1; Plin. Ep. 2, 1, 8:vitae,
Suet. Galb. 11:foro,
id. Rhet. 6:Campaniae,
Sen. Q. N. 6, 1, 10:inertiae,
Plin. Pan. 59, 2:nuptiis,
Tert. ad Uxor. 1, 1:societati,
Dig. 17, 19, 65, § 3.
См. также в других словарях:
promisi — pro·mì·si pass.rem. → promettere, promettersi … Dizionario italiano
promis — PROMÍS, Ă, promişi, se, adj. Care constituie obiectul unei promisiuni; făgăduit. – v. promite. Trimis de oprocopiuc, 13.09.2007. Sursa: DEX 98 promís adj. m., pl. promíşi; f. sg. promísă, pl … Dicționar Român
Famille Both — Pour les articles homonymes, voir Both. Famille Both … Wikipédia en Français
acceptilation — ⇒ACCEPTILATION, subst. fém. DR. ROMAIN. Mode solennel d extinction des obligations qui s appliquait à celles contractées verbalement et exigeait l emploi d une formule verbale; remise de dette à la suite de ce paiement fictif par le créancier en… … Encyclopédie Universelle
scusarsi — scu·sàr·si v.pronom.intr. CO 1a. chiedere scusa: scusarsi per il ritardo, per il disturbo, per l incomodo; non si scusi, è colpa mia 1b. discolparsi da un accusa, addurre giustificazioni: il danno è fatto, non serve cercare di scusarsi Sinonimi:… … Dizionario italiano
promettere — {{hw}}{{promettere}}{{/hw}}A v. tr. (pass. rem. io promisi , tu promettesti ; part. pass. promesso ) 1 Impegnarsi a fare qlco. o a comportarsi in un dato modo: promettere un impiego; promettere di riflettere prima di agire | Promettere mari e… … Enciclopedia di italiano
foy — Foy, f. Quand on fait ce qu on dit, et qu on tient sa promesse, Fides. Foy promise, Fides pacta. B. Foy qui dure tousjours, et n est en rien faulsée, Perpetua fides. Une foy entiere des gens du temps passé, Cana fides. Faulse foy, Vana fides. La… … Thresor de la langue françoyse