Перевод: со всех языков на все языки

со всех языков на все языки

portentum/la

  • 1 portentum

        portentum ī, n    [P. n. of portendo], a sign, token, omen, portent: si, quod raro fit, id portentum putandum est, etc.: ne quaere profecto, Quem casum portenta ferant, V.— A monster, monstrosity: bovem quendam putari deum, multaque alia portenta: Quale portentum neque militaris Daunias alit, H.— A marvellous fiction, extravagance, absurdity: poëtarum portenta: portentum certissimum est, esse aliquem humanā specie, qui, etc. —Fig., a monster, demon: Clodius, fatale portentum rei p.
    * * *
    omen, portent

    Latin-English dictionary > portentum

  • 2 portentum

    portentum, i, n. [st2]1 [-] prodige, merveille, miracle; présage (souvent malheureux). [st2]2 [-] être monstrueux, un monstre, un fléau. [st2]3 [-] au plur. inventions, fictions.
    * * *
    portentum, i, n. [st2]1 [-] prodige, merveille, miracle; présage (souvent malheureux). [st2]2 [-] être monstrueux, un monstre, un fléau. [st2]3 [-] au plur. inventions, fictions.
    * * *
        Portentum, portenti. Cic. Un signe de quelque bon heur, ou malheur.
    \
        Quid negotii est haec poetarum et pictorum portenta conuincere? Cic. Choses vaines et dignes de mocquerie.

    Dictionarium latinogallicum > portentum

  • 3 portentum

    portentum portentum, i n чудо, чудесное явление

    Латинско-русский словарь > portentum

  • 4 portentum

    portentum, ī, n. (portendo), I) das Anzeichen, Vorzeichen, Wunderzeichen, Cic. u.a. – II) übtr.: A) die seltsame, kühne und abenteuerliche Erdichtung, Fiktion, Phantasterei, grause Geschichte, das Wundermärchen, Lucr.: poëtarum et pictorum, Cic. – B) die Mißgeburt, das Ungeheuer, das Scheusal, Hor.: portenta sub inguine (Scyllae), Hunde, Ov.: hominum pecudumque portenta, Cic. – bildl., von moralisch schlechten Menschen, Abschaum, Auswurf, port. insulae, Cic.: port. rei publicae, von Piso, Cic.

    lateinisch-deutsches > portentum

  • 5 portentum

    portentum, ī, n. (portendo), I) das Anzeichen, Vorzeichen, Wunderzeichen, Cic. u.a. – II) übtr.: A) die seltsame, kühne und abenteuerliche Erdichtung, Fiktion, Phantasterei, grause Geschichte, das Wundermärchen, Lucr.: poëtarum et pictorum, Cic. – B) die Mißgeburt, das Ungeheuer, das Scheusal, Hor.: portenta sub inguine (Scyllae), Hunde, Ov.: hominum pecudumque portenta, Cic. – bildl., von moralisch schlechten Menschen, Abschaum, Auswurf, port. insulae, Cic.: port. rei publicae, von Piso, Cic.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > portentum

  • 6 portentum

    portentum, i, v. portendo fin.

    Lewis & Short latin dictionary > portentum

  • 7 portentum

    portentum, i, n., marvel, wonder, Mk. 13:22; H. 2:4.*

    English-Latin new dictionary > portentum

  • 8 portentum

    ī n. [ portendo ]
    1) чудо, чудесное явление, знамение ( portenta atque prodigia Sl)
    3) вымысел, фантазия ( poētarum et pictorum C)

    Латинско-русский словарь > portentum

  • 9 portendo

    portendo, di, tum, 3 ( inf. pres. portendier, Plaut. Poen. 3, 5, 4), v. a. [an archaic collat. form in relig. lang. of protendo, to stretch forth], to point out, indicate (future events, misfortunes, etc.), to foretell, predict, presage, portend (cf.:

    ostendo, monstro): ea (auspicia) illis exeuntibus in aciem portendisse deos,

    Liv. 30, 32, 9; cf.:

    di immortales mihi sacrificanti... laeta omnia prosperaque portendere,

    id. 31, 7 fin.:

    magnitudinem imperii portendens prodigium,

    id. 1, 55: populo commutationem rerum portendit fore, Att. ap. Cic. Div. 1, 22, 45:

    triginta annos Cyrum regnaturum esse portendi,

    Cic. Div. 1, 23, 46:

    quod portentum regni ruinam portendebat, of an earthquake,

    Just. 17, 1, 3.— Pass., to be indicated (by a sign), to threaten, impend.
    (α).
    Usually of bad fortune, loss, injury, etc.:

    nobis periculum magnum portenditur,

    Plaut. As. 3, 1, 27:

    haruspices dudum dicebant mihi, malum damnumque maximum portendier,

    id. Poen. 3, 5, 4; cf.:

    malum quod in quiete tibi portentum est,

    id. Curc. 2, 2, 22:

    quod in extis nostris portentum est,

    id. Poen. 5, 4, 35.—
    (β).
    Of good fortune, etc.:

    salvos sum: libertas portenditur,

    Plaut. Rud. 5, 3, 38:

    quid spei Latinis portendi?

    Liv. 1, 50. —Hence, portentum, i, n., a sign, token, omen, portent (syn.: ostentum, prodigium).
    I.
    Lit.:

    ex quo illa ostenta, monstra, portenta, prodigia dicuntur,

    Cic. N. D. 2, 3, 7; cf. Fest. p. 245 Müll.; and Paul. ex Fest. p. 244 Müll.:

    nam si quod raro fit, id portentum putandum est, sapientem esse portentum est,

    Cic. Div. 2, 28, 61: portentum inusitatum conflatum est recens, Poët. ap. Gell. 15, 4:

    alii portenta atque prodigia nunciabant,

    Sall. C. 30, 2:

    ne quaere profecto, Quem casum portenta ferant,

    Verg. A. 8, 533.—Of miracles, Vulg. Heb. 2, 4; id. Deut. 34, 11; cf. id. Marc. 13, 22.—
    II.
    Transf.
    A.
    A monster, monstrosity:

    cetera de genere hoc quae sunt portenta perempta,

    Lucr. 5, 37; Hor. Ep. 2, 1, 11:

    quale portentum neque militaris Daunias latis alit aesculetis Nec, etc.,

    id. C. 1, 22, 13:

    quae virgineo portenta sub inguine latrant,

    i. e. the dogs of Scylla, Ov. Am. 2, 16, 23:

    praeter naturam hominum pecudumque portentis,

    monstrous births, monsters, Cic. N. D. 2, 5, 14; cf.: bovem quendam putari deum, multaque alia portenta apud eosdem, id. Rep. 3, 9, 14.— Trop., in a moral sense, a monster of depravity:

    P. Clodius, fatale portentum prodigiumque rei publicae,

    Cic. Pis. 4, 9:

    Gabinius et Piso, duo rei publicae portenta ac paene funera,

    id. Prov. Cons. 1, 2:

    qualia demens Aegyptus portenta colat,

    Juv. 15, 2.—
    B.
    A marvellous or extravagant fiction, a strange tale, a wonderful story:

    cetera de genere hoc monstra et portenta locuntur,

    Lucr. 4, 590:

    poëtarum et pictorum portenta,

    Cic. Tusc. 1, 6, 11:

    portentum atque monstrum certissimum est, esse aliquem humanā specie et figurā, qui tantum immanitate bestias vicerit,

    id. Rosc. Am. 22, 63:

    portenta atque praestigias scribere,

    Gell. 10, 12, 6.

    Lewis & Short latin dictionary > portendo

  • 10 exporto

    exporto, āre, āvi, ātum - tr. - [st2]1 [-] porter dehors, emporter, transporter. [st2]2 [-] exporter. [st2]3 [-] déporter, bannir.    - ex oppido simulacrum exportare, Cic. Verr. 4: transporter une statue hors de la ville.    - o scelus, o portentum in ultimas terras exportandum! Cic. Verr. 2, 1, 15, § 40: misérable! monstre digne d'être relégué aux extrémités de la terre!
    * * *
    exporto, āre, āvi, ātum - tr. - [st2]1 [-] porter dehors, emporter, transporter. [st2]2 [-] exporter. [st2]3 [-] déporter, bannir.    - ex oppido simulacrum exportare, Cic. Verr. 4: transporter une statue hors de la ville.    - o scelus, o portentum in ultimas terras exportandum! Cic. Verr. 2, 1, 15, § 40: misérable! monstre digne d'être relégué aux extrémités de la terre!
    * * *
        Exporto, exportas, exportare. Cic. Porter hors, Emporter.

    Dictionarium latinogallicum > exporto

  • 11 portendo

    portendo, ĕre, tendi, tentum [porro + tendo] - tr. - annoncer, présager, prédire, pronostiquer.
    * * *
    portendo, ĕre, tendi, tentum [porro + tendo] - tr. - annoncer, présager, prédire, pronostiquer.
    * * *
        Portendo, portendis, portendi, portentum, portendere. Virgil. Porter signification de quelque chose advenir, et le plus souvent de malencontre.
    \
        Portentum malum. Plaut. Premonstré et presignifié.

    Dictionarium latinogallicum > portendo

  • 12 monstrum

    monstrum, i, n. [moneo].
    I.
    Orig. belonging to relig. lang., a divine omen indicating misfortune, an evil omen, portent (syn.:

    ostentum, prodigium, portentum): quia ostendunt, portendunt, monstrant, praedicunt, ostenta, portenta, monstra, prodigia dicuntur,

    Cic. Div. 1, 42, 93; cf.: monstrum dictum velut monestrum, quod moneat aliquid futurum; prodigium velut praedicium, quod praedicat; portentum quod portendat; ostentum, quod ostendat, Paul. ex Fest. p. 140 and 138 Müll.; cf. id. ib. p. 157: hic est nullum (dubium) quin monstrum siet, Enn. ap. Non. 469, 6 (Trag. v. 326 Vahl.):

    monstra deūm,

    Verg. A. 3, 59; cf. Ov. M. 15, 571.—
    II.
    Transf., a monster, monstrosity (whether a living being or an inanimate thing).
    A.
    Ofliving beings:

    monstrum hominis,

    you monster of a man, Ter. Eun. 4, 4, 29:

    monstrum advenit,

    id. ib. 5, 2, 21:

    horrendum, of Polyphemus,

    Verg. A. 3, 658.—Also with respect to character:

    en monstrum mulieris,

    that monster of a woman, Plaut. Poen. 1, 2, 64:

    nulla jam pernicies a monstro illo atque prodigio comparabitur,

    Cic. Cat. 2, 1, 1:

    fatale, of Cleopatra,

    Hor. C. 1, 37, 21:

    tune etiam, immanissimum ac foedissimum monstrum ausus es?

    Cic. Pis. 14, 31:

    hominum,

    monsters of men, Gell. 17, 1, 1.—Of beasts:

    succinctam latrantibus inguina monstris, i. e. canibus,

    Verg. E. 6, 75:

    quae plurima terrae monstra ferunt,

    id. G. 1, 185.—
    B.
    Of inanim. things, of the sea, Verg. A. 5, 849:

    infelix, of the Trojan horse,

    id. ib. 2, 245.—Of the ship Argo, Cat. 64, 15:

    non mihi jam furtum, sed monstrum ac prodigium videbatur,

    Cic. Verr. 2, 3, 73, § 171: monstra narrare, dicere, to relate wonders, prodigies, marvels:

    mera monstra narrabat,

    Cic. Att. 4, 7, 1:

    dicere,

    id. Tusc. 4, 24, 54:

    ac portenta loqui,

    Lucr. 590:

    totaque jam sparsis exarserat insula monstris,

    Val. Fl. 2, 248:

    in vitā suā fecit monstra,

    he did wonderful things, Vulg. Eccl. 48, 15; Sap. 19, 8.

    Lewis & Short latin dictionary > monstrum

  • 13 prodigium

    prōdĭgĭum, ii ( gen. plur. prodigiūm, Pac. ap. Cic. Or. 46, 155), n. [for prodicium, from prodico].
    I.
    Lit., a prophetic sign, token, omen, portent, prodigy, in a good and (more freq.) in a bad sense (syn.: portentum, ostentum, monstrum): mittere, Att. ap. Cic. N. D. 3, 26, 68:

    multa prodigia vim ejus numenque declarant,

    Cic. Verr. 2, 4, 49, § 107:

    (lunam deficientem) nullum esse prodigium,

    id. Rep. 1, 15; Verg. A. 5, 639:

    laetum,

    Plin. 11, 37, 77, § 197:

    P. Clodius fatale portentum prodigiumque rei publicae,

    Cic. Pis. 4, 9:

    (Catilina) monstrum atque prodigium,

    id. Cat. 2, 1, 1:

    non mihi jam furtum, sed monstrum ac prodigium videbatur,

    i. e. a monstrous and unnatural crime, id. Verr. 2, 3, 73, § 171; cf. Juv. 6, 84:

    piare prodigia,

    Tac. H. 5, 13:

    accipere aliquid in prodigium,

    id. A. 12, 43:

    prodigii loco habere,

    id. ib. 13, 58:

    Harpyia Prodigium canit,

    Verg. A. 3, 366:

    nuntiare,

    Sall. C. 30, 2:

    divinitus factum,

    Quint. 1, 10, 47:

    prodigiorum perita,

    Liv. 1, 34:

    prodigio par est cum nobilitate senectus,

    Juv. 4, 97:

    propter multa prodigia libros Sibyllinos adiisse,

    Macr. S. 1, 6, 13.—Of miracles:

    signa et prodigia,

    Vulg. Psa. 134, 9 et saep. —
    II.
    Transf., a monster, prodigy:

    non ego sum prodigium,

    Ov. M. 13, 917:

    prodigium triplex,

    id. H. 9, 91:

    heu prodigia ventris!

    Plin. 19, 4, 19, § 55.

    Lewis & Short latin dictionary > prodigium

  • 14 sapio

    săpĭo, īvi or ĭi (sapui, Aug. Civ. Dei, 1, 10; id. Ep. 102, 10; but sapivi, Nov. ap. Prisc. p. 879 P.; id. ap. Non. 508, 21:

    saPisti,

    Mart. 9, 6, 7:

    sapisset,

    Plaut. Rud. 4, 1, 8), 3, v. n. and a. [kindr. with opos, saphês, and sophos], to taste, savor; to taste, smack, or savor of, to have a taste or flavor of a thing (cf. gusto).
    I.
    Lit. (so only in a few examples).
    1.
    Of things eaten or drunk:

    oleum male sapiet,

    Cato, R. R. 66, 1:

    occisam saepe sapere plus multo suem,

    Plaut. Mil. 2, 6, 104:

    quin caseus jucundissime sapiat,

    Col. 7, 8, 2:

    nil rhombus nil dama sapit,

    Juv. 11, 121.—With an acc. of that of or like which a thing tastes:

    quis (piscis) saperet ipsum mare,

    Sen. Q. N. 3, 18, 2:

    cum in Hispaniā multa mella herbam eam sapiunt,

    Plin. 11, 8, 8, § 18:

    ipsum aprum (ursina),

    Petr. 66, 6.— Poet.: anas plebeium sapit, has a vulgar taste, Petr. poët. 93, 2:

    quaesivit quidnam saperet simius,

    Phaedr. 3, 4, 3.—
    * 2.
    Of that which tastes, to have a taste or a sense of taste (perh. so used for the sake of the play upon signif. II.):

    nec sequitur, ut, cui cor sapiat, ei non sapiat palatus,

    Cic. Fin. 2, 8, 24.—
    3.
    Transf., of smell, to smell of or like a thing (syn.: oleo, redoleo; very rare): Cicero, Meliora, inquit, unguenta sunt, quae terram quam crocum sapiunt. Hoc enim maluit dixisse quam redolent. Ita est profecto;

    illa erit optima, quae unguenta sapiat,

    Plin. 17, 5, 3, § 38:

    invenitur unguenta gratiosiora esse, quae terram, quam quae crocum sapiunt,

    id. 13, 3, 4, § 21.—In a lusus verbb. with signif. II.: istic servus quid sapit? Ch. Hircum ab alis, Plaut. Ps. 2, 4, 47.—
    II.
    Trop.
    1. a.
    To resemble (late Lat.):

    patruos,

    Pers. 1, 11.—
    b.
    To suggest, be inspired by:

    quia non sapis ea quae Dei sunt,

    Vulg. Matt. 16, 23; id. Marc. 8, 33.—
    c.
    Altum or alta sapere, to be high-minded or proud:

    noli altum sapere,

    Vulg. Rom. 11, 20:

    non alta sapientes,

    id. ib. 12, 16.—
    2.
    To have good taste, i.e. to have sense or discernment; to be sensible, discreet, prudent, wise, etc. (the predominant signif. in prose and poetry; most freq. in the P. a.).
    (α).
    Neutr., Plaut. Ps. 2, 3, 14:

    si aequum siet Me plus sapere quam vos, dederim vobis consilium catum, etc.,

    id. Ep. 2, 2, 73 sq.:

    jam diu edepol sapientiam tuam abusa est haec quidem. Nunc hinc sapit, hinc sentit,

    id. Poen. 5, 4, 30; cf.:

    populus est moderatior, quoad sentit et sapit tuerique vult per se constitutam rem publicam,

    Cic. Rep. 1, 42, 65;

    so (with sentire),

    Plaut. Am. 1, 1, 292; id. Bacch. 4, 7, 19; id. Merc. 2, 2, 24; id. Trin. 3, 2, 10 sq.; cf.:

    qui sapere et fari possit quae sentiat,

    Hor. Ep. 1, 4, 9; Plaut. Bacch. 1, 2, 14:

    magna est admiratio copiose sapienterque dicentis, quem qui audiunt intellegere etiam et sapere plus quam ceteros arbitrantur,

    Cic. Off. 2, 14, 48:

    veluti mater Plus quam se sapere Vult (filium),

    Hor. Ep. 1, 18, 27:

    qui (puer) cum primum sapere coepit,

    Cic. Fam. 14, 1, 1; Poët. ap. Cic. Fam. 7, 16, 1:

    malo, si sapis, cavebis,

    if you are prudent, wise, Plaut. Cas. 4, 4, 17; so,

    si sapis,

    id. Eun. 1, 1, 31; id. Men. 1, 2, 13; id. Am. 1, 1, 155; id. Aul. 2, 9, 5; id. Curc. 1, 1, 28 et saep.; Ter. Eun. 4, 4, 53; id. Heaut. 2, 3, 138:

    si sapias,

    Plaut. Merc. 2, 3, 39; 4, 4, 61; id. Poen. 1, 2, 138; Ter. Heaut. 3, 3, 33; Ov. H. 5, 99; 20, 174:

    si sapies,

    Plaut. Bacch. 4, 9, 78; id. Rud. 5, 3, 35; Ter. Heaut. 4, 4, 26; Ov. M. 14, 675:

    si sapiam,

    Plaut. Men. 4, 2, 38; id. Rud. 1, 2, 8:

    si sapiet,

    id. Bacch. 4, 9, 74:

    si saperet,

    Cic. Quint. 4, 16: hi sapient, * Caes. B. G. 5, 30: Ph. Ibo. Pl. Sapis, you show your good sense, Plaut. Mil. 4, 8, 9; id. Merc. 5, 2, 40:

    hic homo sapienter sapit,

    id. Poen. 3, 2, 26:

    quae (meretrix) sapit in vino ad rem suam,

    id. Truc. 4, 4, 1; cf. id. Pers. 1, 3, 28:

    ad omnia alia aetate sapimus rectius,

    Ter. Ad. 5, 3, 46:

    haud stulte sapis,

    id. Heaut. 2, 3, 82:

    te aliis consilium dare, Foris sapere,

    id. ib. 5, 1, 50:

    pectus quoi sapit,

    Plaut. Bacch. 4, 4, 12; id. Mil. 3, 1, 191; id. Trin. 1, 2, 53; cf.:

    cui cor sapiat,

    Cic. Fin. 2, 8, 24:

    id (sc. animus mensque) sibi solum per se sapit, id sibi gaudet,

    Lucr. 3, 145.—
    (β).
    Act., to know, understand a thing (in good prose usually only with general objects):

    recte ego rem meam sapio,

    Plaut. Ps. 1, 5, 81:

    nullam rem,

    id. Most. 5, 1, 45: qui sibi semitam non sapiunt, alteri monstrant viam, Poët. ap. Cic. Div. 1, 58, 132; Cic. Att. 14, 5, 1; Plaut. Mil. 2, 3, 65; cf.:

    quamquam quis, qui aliquid sapiat, nunc esse beatus potest?

    Cic. Fam. 7, 28, 1:

    quantum ego sapio,

    Plin. Ep. 3, 6, 1:

    jam nihil sapit nec sentit,

    Plaut. Bacch. 4, 7, 22:

    nihil,

    Cic. Tusc. 2, 19, 45:

    plane nihil,

    id. Div. in Caecil. 17, 55: nihil parvum, i. e. to occupy one ' s mind with nothing trivial (with sublimia cures), Hor. Ep. 1, 12, 15; cf.: cum sapimus patruos, i.e. resemble them, imitate them in severity, Pers. 1, 11. —
    3.
    Prov.: sero sapiunt Phryges, are wise behind the time; or, as the Engl. saying is, are troubled with afterwit:

    sero sapiunt Phryges proverbium est natum a Trojanis, qui decimo denique anno velle coeperant Helenam quaeque cum eā erant rapta reddere Achivis,

    Fest. p. 343 Müll.:

    in Equo Trojano (a tragedy of Livius Andronicus or of Naevius) scis esse in extremo, Sero sapiunt. Tu tamen, mi vetule, non sero,

    Cic. Fam. 7, 16, 1.—Hence, să-pĭens, entis ( abl. sing. sapiente, Ov. M. 10, 622; gen. plur. sapientum, Lucr. 2, 8; Hor. S. 2, 3, 296;

    but sapientium,

    id. C. 3, 21, 14), P. a. (acc. to II.), wise, knowing, sensible, well-advised, discreet, judicious (cf. prudens).
    A.
    In gen.:

    ut quisque maxime perspicit, quid in re quāque verissimum sit, quique acutissime et celerrime potest et videre et explicare rationem, is prudentissimus et sapientissimus rite haberi solet,

    Cic. Off. 1, 5, 16; cf.:

    sapientissimum esse dicunt eum, cui quod opus sit ipsi veniat in mentem: proxume acceder illum, qui alterius bene inventis obtemperet,

    id. Clu. 31, 84:

    M. Bucculeius, homo neque meo judicio stultus et suo valde sapiens,

    id. de Or. 1, 39, 179:

    rex aequus ac sapiens,

    id. Rep. 1, 26, 42; cf.:

    Cyrus justissimus sapientissimusque rex,

    id. ib. 1, 27, 43:

    bonus et sapiens et peritus utilitatis civilis,

    id. ib. 2, 29, 52:

    o, Neptune lepide, salve, Neque te aleator ullus est sapientior,

    Plaut. Rud. 2, 3, 29:

    quae tibi mulier videtur multo sapientissima?

    id. Stich. 1, 2, 66:

    (Aurora) ibat ad hunc (Cephalum) sapiens a sene diva viro,

    wise, discreet, Ov. H. 4, 96 Ruhnk.; so,

    puella,

    id. M. 10, 622:

    mus pusillus quam sit sapiens bestia,

    Plaut. Truc. 4, 4, 15; id. As. 3, 3, 114 et saep.—With gen. (analogous to gnarus, peritus, etc.):

    qui sapiens rerum esse humanarum velit,

    Gell. 13, 8, 2.— Subst.: săpĭens, entis, m., a sensible, shrewd, knowing, discreet, or judicious person:

    semper cavere hoc sapientes aequissimumst,

    Plaut. Rud. 4, 7, 20; cf.:

    omnes sapientes suom officium aequom est colere et facere,

    id. Stich. 1, 1, 38; id. Trin. 2, 2, 84:

    dictum sapienti sat est,

    id. Pers. 4, 7, 19; Ter. Phorm. 3, 3, 8; Plaut. Rud. 2, 4, 15 sq.:

    insani sapiens nomen ferat, aequus iniqui,

    Hor. Ep. 1, 6, 15:

    sapiens causas reddet,

    id. S. 1, 4, 115:

    quali victu sapiens utetur,

    id. ib. 2, 2, 63; 1, 3, 132.—In a lusus verbb. with the signif. of sapio, I., a person of nice taste:

    qui utuntur vino vetere sapientes puto Et qui libenter veteres spectant fabulas,

    good judges, connoisseurs, Plaut. Cas. prol. 5: fecundae [p. 1630] leporis sapiens sectabitur armos, Hor. S. 2, 4, 44.—As a surname of the jurists Atilius, C. Fabricius, M'. Curius, Ti. Coruncanius, Cato al., v. under B. fin.
    b.
    Of abstract things:

    opera,

    Plaut. Pers. 4, 5, 2:

    excusatio,

    Cic. Att. 8, 12, 2:

    modica et sapiens temperatio,

    id. Leg. 3, 7, 17:

    mores,

    Plaut. Rud. 4, 7, 25:

    verba,

    Ter. Ad. 5, 1, 7:

    consilium,

    Ov. M. 13, 433:

    Ulixes, vir sapienti facundiā praeditus,

    Gell. 1, 15, 3:

    morus, quae novissima urbanarum germinat, nec nisi exacto frigore, ob id dicta sapientissima arborum,

    Plin. 16, 25, 41, § 102.—
    B.
    After the predominance of Grecian civilization and literature, particularly of the Grecian philosophy, like sophos, well acquainted with the true value of things, wise; and subst., a wise man, a sage (in Cic. saepiss.): ergo hic, quisquis est, qui moderatione et constantiā quietus animo est sibique ipse placatus ut nec tabescat molestiis nec frangatur timore nec sitienter quid expetens ardeat desiderio nec alacritate futili gestiens deliquescat;

    is est sapiens quem quaerimus, is est beatus,

    Cic. Tusc. 4, 17, 37:

    sapientium praecepta,

    id. Rep. 3, 4, 7:

    si quod raro fit, id portentum putandum est: sapientem esse portentum est. Saepius enim mulam peperisse arbitror, quam sapientem fuisse,

    id. Div. 2, 28, 61:

    statuere quid sit sapiens, vel maxime videtur esse sapientis,

    id. Ac. 2, 3, 9; cf. id. Rep. 1, 29, 45.—So esp. of the seven wise men of Greece:

    ut ad Graecos referam orationem... septem fuisse dicuntur uno tempore, qui sapientes et haberentur et vocarentur,

    Cic. de Or. 3, 34, 137:

    eos vero septem quos Graeci sapientes nominaverunt,

    id. Rep. 1, 7, 12:

    sapienti assentiri... se sapientem profiteri,

    id. Fin. 2,3, 7.—Ironically:

    sapientum octavus,

    Hor. S. 2, 3, 296.—With the Romans, an appellation of Lœlius: te, Laeli, sapientem et appellant et existimant. Tribuebatur hoc modo M. Catoni: scimus L. Atilium apud patres nostros appellatum esse sapientem, sed uterque alio quodam modo: Atilius, qui prudens esse in jure civili putabatur;

    Cato quia multarum rerum usum habebat... propterea quasi cognomen jam habebat in senectute sapientis... Athenis unum accepimus et eum quidem etiam Apollinis oraculo sapientissimum judicatum,

    Cic. Lael. 2, 6; cf.:

    numquam ego dicam C. Fabricium, M'. Curium, Ti. Coruncanium, quos sapientes nostri majores judicabant, ad istorum normam fuisse sapientes,

    id. ib. 5, 18:

    ii, qui sapientes sunt habiti, M. Cato et C. Laelius,

    id. Off. 3, 4, 16; Val. Max. 4, 1, ext. 7; Lact. 4, 1.—Hence, adv.: săpĭen-ter, sensibly, discreetly, prudently, judiciously, wisely:

    recte et sapienter facere,

    Plaut. Am. 1, 1, 133; id. Mil. 3, 3, 34:

    consulere,

    id. ib. 3, 1, 90:

    insipienter factum sapienter ferre,

    id. Truc. 4, 3, 33:

    factum,

    id. Aul. 3, 5, 3:

    dicta,

    id. Rud. 4, 7, 24:

    quam sapienter jam reges hoc nostri viderint,

    Cic. Rep. 2, 17, 31:

    provisa,

    id. ib. 4, 3, 3:

    a majoribus prodita fama,

    id. ib. 2, 2, 4:

    considerate etiam sapienterque fecerunt,

    id. Phil. 4, 2, 6; 13, 6, 13:

    vives sapienter,

    Hor. Ep. 1, 10, 44:

    agendum,

    Ov. M. 13, 377:

    temporibus uti,

    Nep. Epam. 3, 1; Hor. C. 4, 9, 48.— Comp.:

    facis sapientius Quam pars latronum, etc.,

    Plaut. Curc. 4, 3, 15; id. Poen. prol. 7:

    nemo est, qui tibi sapientius suadere possit te ipso,

    Cic. Fam. 2, 7, 1:

    sapientius fecisse,

    id. Brut. 42, 155.— Sup.:

    quod majores nostros et probavisse maxime et retinuisse sapientissime judico,

    Cic. Rep. 2, 37, 63.

    Lewis & Short latin dictionary > sapio

  • 15 portentifer

    fera, ferum [ portentum + fero ] v. l. = portentificus

    Латинско-русский словарь > portentifer

  • 16 portentosus

    portentōsus, a, um [ portentum ]
    необыкновенный, странный, сверхъестественный ( oratio Sen); чудовищный ( serpens portentosae magnitudinis L); уродливый ( puer portentoso capite Su)

    Латинско-русский словарь > portentosus

  • 17 triportentum

    tri-portentum, ī n.
    чудо из чудес, великое чудо Pac

    Латинско-русский словарь > triportentum

  • 18 cano

    cano, cecinī, cantum, ere (vgl. griech. κανάζω, ich töne, got. hana, Hahn), Töne von sich geben, tönen, I) intr.: A) mit der Stimme, 1) v. Menschen, singen, canere voce, Cic. u. Gell.: canere ad tibicinem, Cic.: simplex canendi ratio, Quint. – u. in der Rhetor. von fehlerhafter singender Aussprache des Redners, singen, cum inclinatā ululantique voce more Asiatico canere coepisset, quis eum ferret etc., Cic. or. 27. – 2) von Tieren, a) v. Vögeln, singen, schlagen, merula canit aestate, hieme balbutit, Plin. – od. heulen, v. der Eule, Varr. LL. – krähen, v. Hahn, v. Raben, v. der Krähe, Cic. u.a.: u. so gallina cecinit, krähte wie ein Hahn (als Portentum), Ter. – b) v. Fröschen, quaken, Plin. 8, 227. – B) musikalisch ertönen, sich hören lassen, 1) v. Menschen, auf etw. spielen, blasen, a) übh.: c. fidibus, Cic.: nervis, Augustin.: tibiā, Quint.: conchā (v. Triton), Plin.: citharā ludicrum in modum, Tac.: harum una voce, alia tibiis, tertia lyrā canebat, Myth. Lat. 2, 101: bene, male, Plin. ep.: absurde, Cic. – b) insbes., als milit. t. t., canere receptui, zum Rückzuge blasen, s. 1. receptus. – 2) v. Instrumenten, ertönen, tubae utrimque canunt, Plaut.: tubae cornuaque cecinerunt, Liv.: signum od. classicum canit, das Zeichen zum Aufbruch, Angriff usw. ertönt Acc. fr., Liv. u.a. (s. Weißenb. Liv. 4, 31, 3. Fabri Liv. 23, 16, 12): symphonia canit, Cic.: lyra canit, Iul. Val.: m. Adv., torvum canentibus classicis, Amm. – 3) v. Örtl., ertönen, silvae canunt undique avibus, Lucr. 1, 256. – II) tr.: A) mit der Stimme singen, 1) mit homogenen Objekten, singen, od. Singbares verfertigen = in Musik setzen, komponieren, carmen, Cic.: suo ritu carmen, Curt.: versus, Cic.: neniam, Suet.: verba ad certos modos, Ov. – 2) mit besondern, bestimmten Objekten, a) v. Menschen, singen, besingen, singend verherrlichen, im Liede preisen, ad tibiam clarorum virorum laudes atque virtutes, Cic.: suas et imperatoris laudes, Liv.: laudem victorum, Phaedr.: seu deos regesve canit (Pindarus), Hor.: reges et proelia, Verg.: regum facta, Hor.: maxima bella et clarissimos duces, Quint. – dann auch preisen, verherrlichen übh. (ohne an Gesang od. Gedicht zu denken), amicitiam suam et Metrodori gratā commemoratione, Sen. ep. 79, 15. – b) v. Tieren, hören lassen, verkünden, anser Gallos adesse canebat, Verg.: et veterem in limo ranae cecinere querelam (nach alter Weise gesprochen kekinere kuerelam, Nachahmung des aristophonischen βρεκεκεκέξ), Verg. – B) auf einem musikalischen Instrumente: a) von Menschen, spielen, blasen, canere classicum, Caes., od. signum, Liv., den Soldaten mit der Trompete das Zeichen geben (zur Versammlung, zum Abmarsche usw.): so auch bellicum c., s. bellicus: intus c. omnia, alles auf der innern Seite der Cithara spielen (vom aspendischen Citharaspieler), Cic. II. Verr. 1, 53; dah. sprichw., hoc carmen hic tribunus plebis non vobis, sed sibi intus canit, d.h. denkt bei diesen Äußerungen bloß an seinen eigenen Vorteil, Cic. agr. 2, 68. – b) von der Musik, tönen, ertönen lassen, Quint. 1, 10, 24. – C) übtr., übh. (urspr. in Versen, dann auch in Prosa) verkünden, a) von Gottheiten, Sehern, Orakeln u. deren Priestern, Weissagevögeln usw. = als Weissagung, Warnung, Orakel verkünden, weissagen, vorhersagen (s. Bünem. Lact. 1, 4, 3. p. 25), ut haec quae nunc fiunt canere di immortales viderentur, Cic.: ut caneret fera fata Nereus, Hor.: quod puero canit anus, Hor. – m. folg. Acc. u. Infin., te mihi mater, veridica interpres deûm, aucturum caelestium numerum cecinit, Liv.: nec ei cornix canere potuit recte eum facere, quod etc., keine Krähe konnte ihn belehren, Cic. – b) von Lehrern (Philosophen), als Lehre verkünden, vortragen, c. praecepta, Hor.: quae diu latuere, canam, Ov.; vgl. Orelli Hor. sat. 2, 4, 11. – c) v. der Fama = ausposaunen, Fama facta atque infecta canens, Verg. Aen. 4, 190: Fama digna atque indigna canit, Val. Flacc. 2, 117. – / arch. Perf. canui, nach Serv. Verg. georg. 2, 384: canerit, Augustal. libri bei Fest. 270 (a) 32: Fut. canebo, Itala (Lugd.) iud. 7, 18. – synkop. Imperat. cante für canite, Vers. Sal. b. Varr. LL. 7, 27. – Partic. Fut. act. ungew. canitūrus, Vulg. apoc. 8, 13. – Genet. Plur. des Partic. Praes. canentum, Lucr. 4, 583 u. 5, 1383. Coripp. Iustin. 3, 42. – canīt gemessen, b. Verg. Aen. 7, 398.

    lateinisch-deutsches > cano

  • 19 conflo

    cōn-flo, āvī, ātum, āre, I) zusammenblasen, A) eine Flamme, einen Brand durch Blasen anfachen, 1) eig.: ignem, Plaut, u. Plin.: u. (im Bilde) ignis conflatus amore, Lucr. – quorum operā id conflatum (esse) incendium, Liv.: u. (im Bilde) c. tantum incendium (Kriegsflamme), ut etc., Flor. – 2) übtr., polit. Zustände wie einen Brand anfachen, auflodern lassen, anschüren = anstiften, erregen, bellum, Cic.: bellum inter Aegyptios et Persas, Nep.: tumultum gladiatorum ac fugitivorum, Cic.: seditionem, Cic.: coniurationem, Suet. – B) Metall usw. zusammenschmelzen, 1) eig.: a) zu einer Masse zusammenschmelzen, einschmelzen, aes c. et temperare, Plin.: c. argentum, c. aes et argentum, ICt.: argentum loculis integris conflatur (v. Blitz), Sen.: quo modo in eodem conflatorio res diversae conflantur, Salv. de gub. dei 7, 14. – bes. schon verarbeitetes Metall zu weiterem Gebrauche einschmelzen, umschmelzen, argenteas statuas omnes, Suet.: vasa aurea, Suet.: statua conflata a censoribus, auf Befehl der Z., Plin.: u. so conflatur statua, ut pecunia inde fiat, Schol. Iuven. 10, 61. – falces in enses, Verg.: Victorias aureas in usum belli, Quint. – b) prägn., mit dem Blasebalg usw. blasend, im Feuer verfertigen, gießen, blasen (vgl. flo no. II, B), alii vitrum conflant (sind Glasmacher, -bläser), aliis charta conficitur, Hadr. imp. b. Vopisc. Saturn. 8, 6: Ephod et Teraphim de hoc argento, quod Micha dedit, fuisse conflatum, Hier. ep. 29, 3. – bes. Geld machen, münzen, prägen, schlagen, aut flare aut conflare pecuniam, Geld münzen od. ausmünzen (sarkast. übtr. = auf alle Art sich Geld machen, Geld zusammenrassen), Cic. Sest. 66: lateres (Barren) argentei atque aurei primum conflati atque in aerarium conditi, Varr. de vit. P. R. 3. fr. 6 (b. Non. 520, 17 sq.). – 2) übtr.: a) zwei Substanzen zusammenschmelzen, verschmelzen, in einen Guß bringen, horum consensus conspirans et paene conflatus, völlige, ja fast unauflösliche Einigkeit, Cic. Lig. 34. – b) einen Ggstd. aus zwei od. mehreren Bestandteilen gleichs. zusammenschmelzen, α) innig vereinigend, gew. im Passiv m. Ang. woraus? durch ex u. Abl., sich wie aus einem Guß entwickeln od. bilden, ut una ex duabus naturis conflata videatur, Cic.: quibus ex rebus conflatur et efficitur id quod quaerimus honestum, Cic.: saepe ex huiusmodi re quapiam malo principio magna familiaritas conflata est, ist entstanden, Ter.: monstrum tam ex contrariis diversisque inter se pugnantibus naturae studiis cupiditatibusque conflatum, ein seltsames Wesen, bei dem sich so entgegengesetzte, verschiedene u. sich widersprechende Richtungen des Charakters und der Begierden eng vereint finden, Cic. – β) auf einen Punkt aufsammelnd zusammenbringen, meist mit verächtlichem Nbbegr., wie unser zusammentrommeln, zusammenschlagen, zusammenwürfeln, magnum exercitum, Cic.: exercitus perditorum civium clandestino scelere conflatus, Cic.: ex perditis atque ab omni non modo fortuna, verum etiam spe derelictis conflata improborum manus, Cic.: sive odio conflatos testes sive gratiā sive pecuniā, Quint. -rem (Vermögen) civili sanguine, Lucr.: aes alienum grande, auflaufen lassen, aufhäufen, Sall. – γ) ( wie συμφυσάω) etw. gleichs. zusammenschmieden, anstiften, anlegen, bereiten, bewerkstelligen, veranstalten, veranlassen, αα) übh.: accusationem et iudicium, Cic.: crimen, Cic.: suspicionem (v. einem Umstande), Cornif. rhet. – iniuria novo scelere conflata, Cic.: conflata insidiis mors (Ggstz. fatalis mors), Vell.: unde hoc totum ductum et conflatum mendacium (Lügenwerk) est? Cic. – alci periculum, Cic.: aliquid negotii alci, Cic.: alci invidiam, Cic. – crimen invidiamque in alqm, Cic. – ββ) erfindend schmieden, aushecken, ausdenken, iudicia (Rechtsprüche) domi conflabant, pronuntiabant in foro, Liv. 3, 36, 8: portentum inusitatum conflatum est, Poeta b. Gell. 15, 4, 3: artes meditatione conflatae, zustande gebracht, Arnob. 2, 18. – II) aufblähen, intestina conflata, Cael. Aur. chron. 3, 2, 18.

    lateinisch-deutsches > conflo

  • 20 exporto

    ex-porto, āvī, ātum, āre, heraus-, forttragen, -schaffen, I) im allg.: Europam per mare e Phoenice (v. Jupiter), Varro: omnia signa ex fanis plaustris evecta exportataque esse, Cic.: corpora luce carentum tectis, Verg.: cadaver per vespillones, Suet.: Dareum clauso vehiculo, Iustin.: res (Vermögen) ad vos exportatur, Plaut. – II) insbes.: a) aus einem Lande ausführen (Ggstz. importare), frumentum aut vinum, Varro: aurum ex Italia quotannis Hierosolyma, Cic.: res, quae exportantur, Cic. – b) im üblen Sinne, jmd. in ein anderes Land fortschaffen = verbannen, portentum in ultimas terras exportandum, Cic. II. Verr. 1, 40.

    lateinisch-deutsches > exporto

См. также в других словарях:

  • Portentum — (lat.), 1) Ungeheuer, Mißgestalt; 2) in der römischen Divination eine Naturerscheinung, welche eine Vorbedeutung zum Wahrsagen gibt …   Pierer's Universal-Lexikon

  • Portentum — (lat.), s. Prodigium …   Meyers Großes Konversations-Lexikon

  • Portentum — Portentum, lat., ungewöhnliche Erscheinung in der Natur, welcher die alten Römer eine Vorbedeutung unterlegten, vgl. prodigium …   Herders Conversations-Lexikon

  • Glossary of ancient Roman religion — This is an incomplete list, which may never be able to satisfy particular standards for completeness. You can help by expanding it with reliably sourced entries. Ancient Roman religion …   Wikipedia

  • ДИВИНАЦИЯ —    • Divinatio,        1. искусство и дар гадания, μαντική, т. е. τέχνη. Вера в способность людей предсказывать будущее посредством возбужденной божественной силы и узнавать волю богов, не пользуясь обыкновенными средствами ума, встречается во… …   Реальный словарь классических древностей

  • MIRACLES — SECTION PREMIÈRE.     Un miracle, selon l énergie du mot, est une chose admirable; en ce cas, tout est miracle. L ordre prodigieux de la nature, la rotation de cent millions de globes autour d un million de soleils, l activité de la lumière, la… …   Dictionnaire philosophique de Voltaire

  • Portend — Por*tend , v. t. [imp. & p. p. {Portended}; p. pr. & vb. n. {Portending}.] [L. portendre, portentum, to foretell, to predict, to impend, from an old preposition used in comp. + tendere to stretch. See {Position}, {Tend}.] 1. To indicate (events,… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Portended — Portend Por*tend , v. t. [imp. & p. p. {Portended}; p. pr. & vb. n. {Portending}.] [L. portendre, portentum, to foretell, to predict, to impend, from an old preposition used in comp. + tendere to stretch. See {Position}, {Tend}.] 1. To indicate… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Portending — Portend Por*tend , v. t. [imp. & p. p. {Portended}; p. pr. & vb. n. {Portending}.] [L. portendre, portentum, to foretell, to predict, to impend, from an old preposition used in comp. + tendere to stretch. See {Position}, {Tend}.] 1. To indicate… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Portent — Por*tent (?; 277), n. [L. portentum. See {Portend}.] That which portends, or foretoken; esp., that which portends evil; a sign of coming calamity; an omen; a sign. Shak. [1913 Webster] My loss by dire portents the god foretold. Dryden. [1913… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • portent — noun Etymology: Latin portentum, from neuter of portentus, past participle of portendere Date: circa 1587 1. something that foreshadows a coming event ; omen, sign 2. prophetic indication or significance 3. marvel, prodigy …   New Collegiate Dictionary

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»