Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

pilas+e+fimo+pm

  • 1 voluto

    avī, ātum, āre [intens. к volvo ]
    1) катить, катать ( amphoras per terram Col); скатывать ( pilas e fimo PM)
    2) катиться, струиться ( amnis per saxa volutans O)
    3) med.-pass. volutari, реже se volutare вращаться ( circum terram C); кататься, валяться (in pulvere Vr, PM; in luto Vr, C)
    ad pedes rhH., C или genibus V alicujus (alicui) volutari — броситься к чьим-л. ногам, припасть к чьим-л. коленям
    4) погрязать, коснеть ( in omni genere flagitiorum C)
    5) возиться, общаться, якшаться ( cum scortis C)
    6) издавать, испускать (vocem, murmura V; v. verba confusa O)
    7) исследовать, рассматривать, обсуждать ( condiciones cum aliquo L)
    v. in pectore Pl или (in) animo C, L, QC, T, secum (animo) L, intra animum T, mente Lcr, suo cum corde или secum corde Vтщательно обдумывать
    volutatus in aliquā re C — обладающий опытом в чём-л., хорошо знакомый с чем-л.
    volutatus in veteribus scriptis C — хорошо знакомый со старой литературой, начитанный

    Латинско-русский словарь > voluto

  • 2 voluto

    vŏlūto, āvi, ātum, 1, v. freq. a. and n. [id.], to roll, turn, twist, or tumble about.
    I.
    Act.
    A.
    Lit.
    1.
    In gen.
    a.
    With acc.:

    amphoras per terram,

    Col. 12, 48, 4:

    pelagus (ventus),

    Luc. 1, 412: pilas e fimo pedibus. i. e. to form by rolling together, Plin. 11, 28, 34, § 98; cf. volvo, I.—With se:

    se in pulvere,

    to roll about, wallow, Plin. 30, 16, 53, § 148.—
    b.
    More freq., mid.:

    ut gallinae possint in pulvere volutari,

    roll themselves, roll, Varr. R. R. 3, 9, 7:

    sus caenoso lacu,

    Col. 7, 10, 6:

    super aureorum acervos... toto corpore volutatus est,

    Suet. Calig. 42 fin.:

    volutati supra jacentia poma (irenacei),

    Plin. 8, 37, 56, § 133; cf.

    in allusion to the lit. signif. of the name Verres: quem (Verrem) in luto volutatum totius corporis vestigiis invenimus,

    Cic. Verr. 2, 4, 24, § 53:

    (animi) corporibus elapsi circum terram ipsam volutantur,

    id. Rep. 6, 26, 29:

    cum tibi pueri ad pedes volutarentur,

    Auct. Her. 4, 24, 33; so in part.:

    genua amplexus genibusque volutans Haerebat,

    Verg. A. 3, 607:

    (amnis) per cava saxa volutans,

    Ov. Am. 3, 6, 45:

    in sacco et cinere volutantes,

    Tert. Apol. 40 fin.
    2.
    In partic., in mal. part., Plin. 35, 11, 40, § 140; Sen. Contr. 1, 2; Petr. 79; Just. 12, 16, 2; Tert. ad Uxor. 9.—
    B.
    Trop., to roll, roll about, roll along, etc.; to roll, wallow.
    1.
    In gen.:

    vocem per ampla atria,

    to roll, spread, Verg. A. 1, 725; so,

    vocem,

    id. ib. 5, 149:

    murmura,

    id. ib. 10, 98: confusa verba. Ov. M. 12, 55.—

    Mid.: cum omnes in omni genere et scelerum et flagitiorum volutentur,

    wallow, Cic. Fam. 9, 3, 1:

    in omni dedecore,

    Auct. Her. 4, 13, 19:

    inter mala plurima,

    Sen. Vit. Beat. 24, 4.—
    2.
    In partic.
    (α).
    To busy, occupy (of the mind):

    animum saepe tacitis cogitationibus,

    Liv. 9, 17, 2:

    in veteribus scriptis studiose et multum volutatum esse,

    Cic. de Or. 3, 10, 39; cf. id. Q. Fr. 2, 13, 4.—
    (β).
    To turn over or revolve in the mind; to consider, weigh, ponder:

    rem in pectore,

    Plaut. Capt. 4, 2, 1:

    gladios in comisationem praeparatos volutabam in animo,

    Liv. 40, 13, 4:

    haec secum volutantem in animo,

    id. 42, 11, 5:

    hoc eum jam pridem volutare in animo,

    id. 28, 18, 11:

    haec in animo voluta,

    Sen. Ep. 24, 15; cf.:

    in pectore volutare,

    Lact. 7, 16, 4:

    ipse quid intra animum volutaverim... omittam referre,

    Tac. A. 4, 40:

    nihil umquam nisi sempiternum et divinum animo volutare,

    Cic. Rep. 1, 17, 28:

    aliud atque aliud consilium animo,

    Curt. 5, 12, 10; Tac. H. 2, 49; Sen. Cons. Marc. 11, 5:

    aliquid mente,

    Lucr. 3, 240:

    tacitus mecum ipse voluto,

    Verg. E. 9, 37:

    inter seque,

    Ov. M. 1, 389:

    multa secum animo volutans,

    Liv. 40, 8, 5:

    haec secum volutans,

    id. 30, 14, 3; 26, 7, 3:

    secum corde,

    Verg. A. 4, 533:

    suo cum corde,

    id. ib. 6, 185:

    aliquid in secreto cum amicis,

    to consider, discuss, Liv. 34, 36, 4:

    consilia de Romano bello,

    id. 34, 60, 2:

    quibus suā sponte volutantibus res inter se repugnantes obtorpuerant animi,

    id. 32, 20, 2.—
    II.
    Neutr., to roll or tumble one's self (very rare):

    leone obvio suppliciter volutante,

    Plin. 8, 16, 21, § 56; so id. 35, 11, 40, § 140 (cf. I. A. 1. b. fin. supra).

    Lewis & Short latin dictionary > voluto

  • 3 pila

    1.
    pīla, ae, f. [perh. for pisula, from root pis-; v. pinso, piso], a mortar (syn. mortarium):

    pila, ubi triticum pinsant,

    Cato, R. R. 14; Ov. Ib. 573:

    zeae granum tunditur in pilā ligneā,

    Plin. 18, 11, 29, § 112:

    si contuderis stultum in pilā,

    Vulg. Prov. 27, 22: sal sordidum in pilā pisatum, Paul. ex Fest. p. 158 Müll.
    2.
    pīlă, ae, f. [for pigla, from root pag-, pig-, of pango, pe-pig-i, q. v.], a pillar (syn. columna): pila, quae parietem sustentat, ab opponendo dicta est, Paul. ex Fest. p. 204 Müll.:

    locavit pilas pontis in Tiberim,

    Liv. 40, 51:

    salax taberna a pileatis nona fratribus pila, of the temple of Castor and Pollux,

    Cat. 37, 1: nulla taberna meos habeat neque pila libellos, i. e. they are not to be publicly sold (as the booksellers had their stalls around the pillars of public buildings), Hor. S. 1, 4, 71; Vitr. 6, 11:

    pilas operibus subdere,

    Sen. Q. N. 6, 302; Plin. 11, 10, 10, § 23; Mart. 7, 61, 5.—
    II.
    Transf., a pier or mole of stone:

    saxea,

    Verg. A. 9, 711; Vitr. 5, 12; Suet. Claud. 20; Sil. 4, 297.
    3.
    pĭla, ae ( gen. sing. pilaï, Lucr. 5, 713; 720; 726), f. [etym. dub.; perh. akin to Gr. pallô, brandish; Lat. pellere, drive; v. Corss. 1, 525 sqq.], a ball, playing-ball (syn. follis).
    I.
    Lit.: pilā expulsim ludere, Varr. ap. Non. 104, 29:

    di nos quasi pilas homines habent,

    Plaut. Capt. prol. 22; id. Most. 1, 2, 73:

    pilae studio teneri,

    Cic. de Or. 3, 23, 88; Hor. S. 1, 5, 49:

    cum lapsa e manibus fugit pila,

    Verg. Cir. 149, Prop. 3, 12 (4, 13), 5:

    pila cadit aut mittentis vitio, aut accipientis... (pila) jactata et excepta,

    Sen. Ben. 2, 17, 3:

    pilam scite et diligenter excipere... apte et expedite remittere,

    id. ib. 2, 32, 1:

    pilam repetere, quae terram contigit,

    Petr. 27:

    reddere pilam,

    Mart. 14, 46, 2. There were four sorts of pilæ:

    trigonalis, paganica, follis, harpastum.—Prov.: mea pila est,

    I have the ball, I have caught it, I've won, Plaut. Truc. 4, 1, 7:

    claudus pilam,

    Cic. Pis. 28, 69;

    v. claudus: Fortunae pila,

    the foot-ball of fortune, Aur. Vict. Epit. 18.—
    II.
    Transf.
    A.
    The game of ball:

    quantum alii tribuunt alveolo, quantum pilae,

    Cic. Arch. 6, 13.—
    B.
    Of any thing round, a ball or globe of any material:

    pilae lanuginis,

    Plin. 12, 10, 21, § 38:

    scarabaei e fimo ingentes pilas aversi pedibus volutant,

    id. 11, 28, 34, § 98.—Of the globe of the earth (ante-class.): in terrae pila, Varr. ap. Non. 333, 25.—The ancients made use of a glass or crystal ball filled with water as a burning-glass:

    cum addită aquā vitreae pilae sole adverso in tantum excandescunt, ut vestes exurant,

    Plin. 36, 26, 67, § 199; 37, 2, 10, § 28.—The Roman ladies carried a crystal or amber ball to keep their hands cool, Prop. 2, 18, 60 (3, 18, 12); Mart. 11, 8.—Of the ball or lump of earth which adheres to the roots of a bush when torn up, Col. 5, 9. —Of the ballots or bails used by judges in voting, Prop. 4 (5), 11, 19; Ascon. Argum. Milon. fin. —Of stuffed balls or human figures: pilae et effigies viriles et muliebres ex lanā Compitalibus suspendebantur in compitis. quod hunc diem festum esse deorum inferorum quos vocant Lares, putarent: quibus tot pilae, quot capita servorum; tot effigies, quot essent liberi. ponebantur, ut vivis parcerent et essent his pilis et simulacris contenti, Paul. ex Fest. p. 239 Müll. Bulls were baited by throwing similar stuffed figures at their heads, Mart. Spect. 19, 2:

    quantus erat cornu, cui pila taurus erat!

    id. ib. 9;

    hence, sed cui primus erat lusor dum floruit aetas, Nunc postquam desiit ludere prima pila est,

    id. ib. 10, 86. As these effigies were usually torn by the throwing, the term is also applied to a torn toga, Mart. 2, 43, 6.—
    C.
    In partic.:

    pilae Nursicae, i. e. rapae rotundae,

    Mart. 13, 20, 2.

    Lewis & Short latin dictionary > pila

  • 4 solum

    1.
    sŏlum, i, (collat. form sŏlus, ūs, m., acc. to Varr. L. L. 6, 1, 2), n. [root sar-, to guard, make whole; Sanscr. Sarva, entire; cf.: solea, solidus, sollus], the lowest part of a thing, the bottom, ground, base, foundation.
    I.
    Lit., the floor or pavement of a room; the bottom of a ditch or trench; the foundation of a building or the ground, site, on which it stands, etc.; ground, earth, land, soil; the sole of the foot or of a shoe, etc.:

    aurata tecta in villis et sola marmorea,

    Cic. Par. 6, 3, 49:

    (templi) Marmoreum solum,

    Ov. M. 15, 672; Tib. 3, 3, 16:

    ut ejus (fossae) solum tantundem pateret, quantum summa labra distabant,

    Caes. B. G. 7, 72:

    imum stagni,

    Ov. M. 4, 298:

    maris,

    Sen. Agam. 475.—Of a river-bed:

    puro solo excipitur,

    Curt. 3, 4, 8; 5, 3, 2; cf.:

    ubi mollius solum reperit, stagnat insulasque molitur,

    id. 8, 9, 7:

    trabes in solo collocantur,

    Caes. B. C. 7, 23:

    super pilas lapide quadrato solum stratum est,

    Curt. 5, 1, 33:

    tecta (porticus) solo jungens,

    Lucr. 4, 430:

    solo aequata omnia,

    Liv. 24, 47 fin.:

    clivus Publicius ad solum exustus est,

    id. 30, 26, 5:

    urbem ad solum diruere,

    Curt. 3, 10, 7; Eutr. 4, 17:

    solo exaequare,

    Flor. 1, 13, 4:

    solo aequare,

    Vell. 2, 4, 2:

    aedificia cuncta solo cohaerentia,

    Amm. 22, 11, 6:

    ISIDI TEMPLVM A SOLO POSVIT,

    Inscr. Orell. 457; cf. ib. 467; Inscr. Fabr. 10, 47: domo pignori data et area ejus tenebitur: est enim pars ejus;

    et contra jus soli sequitur aedificium,

    Dig. 13, 7, 21:

    solum proscindere terrae,

    Lucr. 5, 1295; so,

    terrae,

    id. 1, 212; 5, 211; 5, 1289.— Plur.: recente terrae [p. 1724] sola sanguine maculans, Cat. 63, 7:

    sola dura,

    id. 63, 40; Verg. G. 1, 80; Tib. 1, 5, 3; Stat. S. 1, 1, 56; id. Th. 4, 445:

    sibi praeter agri solum nihil esse reliqui,

    Caes. B. G. 1, 11:

    solum exile et macrum,

    Cic. Agr. 2, 25, 67:

    incultum et derelictum,

    id. Brut. 4, 16:

    densum, siccum, macrum, etc.,

    Col. 2, 2, 5 sq.:

    duratae solo nives,

    Hor. C. 3, 24, 39:

    putre,

    Verg. G. 2, 204:

    cruentum,

    Ov. M. 4, 134:

    foecundum,

    id. ib. 7, 417:

    pulvereum,

    id. ib. 7, 113:

    triste,

    id. ib. 8, 789:

    vivax,

    id. ib. 1, 420:

    pingue,

    Verg. G. 1, 64:

    praepingue,

    id. A. 3, 698:

    mite,

    Hor. C. 1, 18, 2:

    exiguum,

    Tib. 1, 1, 22:

    cultum,

    id. 1, 1, 2:

    nudum,

    Curt. 3, 4, 3; 7, 5, 17:

    viride,

    Verg. A. 6, 192:

    presso exercere solum sub vomere,

    id. G. 2, 356:

    solo inmobilis haeret,

    id. A. 7, 250:

    ingreditur solo,

    id. ib. 4, 177:

    solo recubans,

    id. ib. 3, 392:

    reptans solo,

    Stat. S. 5, 5, 83.— Plur.:

    saturare fimo pingui sola,

    Verg. G. 1, 80:

    ardent sola terrae,

    Lucr. 2, 592; Cat. 61, 7; 61, 40; Tib. 1, 5, 3; Stat. S. 1, 1, 56; id. Th. 4, 445; cf. Cic. Balb. 5, 13, B. 1. infra: solum hominis exitium herbae, the sole of the foot, Varr. R. R. 1, 47 fin.:

    mihi calciamentum solorum (est) callum,

    Cic. Tusc. 5, 32, 90:

    loca nullius ante Trita solo,

    Lucr. 1, 927; 4, 2:

    (canes) unguibus duris, solo nec ut corneo nec nimium duro,

    Varr. R. R. 2, 9, 4: qui auro soccis habeat suppactum solum, the sole of a shoe, Plaut. Bacch. 2, 3, 98;

    of a dog: solum corneum,

    Varr. R. R. 2, 9, 4:

    cereale solum pomis agrestibus augent,

    their wheaten board, Verg. A. 7, 111:

    vastis tremit ictibus aerea puppis, Subtrahiturque solum,

    i. e. the sea under the vessel, id. ib. 5, 199:

    omne ponti,

    Val. Fl. 4, 712:

    astra tenent caeleste solum,

    i. e. the vault of heaven, Ov. M. 1, 73: manibusque cruentis Pulsat inane solum, i. e. the sockets of the eyes, Stat. Th. 1, 55.— Prov.: quodcumque or quod in solum venit, whatever falls to the ground, i. e. whatever comes uppermost or occurs to the mind, = quod in buccam venit, Varr. ap. Non. 500, 11; Cic. N. D. 1, 23, 65; Afran. ap. Non. 124, 18 sq. (Com. Fragm. v. 41 Rib.).—Also ellipt. (cf. bucca):

    convivio delector: ibi loquor, quod in solum ut dicitur,

    Cic. Fam. 9, 26, 2.—
    B.
    Transf., in gen.
    1.
    Soil, i. e. land, country, region, place (cf.: terra, tellus, humus): sola terrarum, Enn. ap. Fest. p. 301 Müll. (Ann. v. 443 Vahl.):

    solum, in quo tu ortus et procreatus,

    Cic. Leg. 2, 2, 4; cf.

    patriae,

    id. Cat. 4, 7, 16; Liv. 5, 49:

    pro solo, in quo nati essent,

    id. 5, 30, 1:

    patrium,

    id. 21, 53:

    natale,

    i. e. native country, natal soil, Ov. M. 7, 52; 8, 184; id. P. 1, 3, 35; Sen. Med. 334; cf.:

    in gremio regni solique genitalis,

    Amm. 17, 12, 21:

    Miletus, genitale solum,

    Vell. 2, 7, 5 (7); Vop. Aur. 3, 2.— Plur.:

    vos, mutae regiones, imploro, et sola terrarum ultimarum, etc.,

    Cic. Balb. 5, 13:

    sola Romana,

    Capitol. Max. 13:

    vile solum Sparte est,

    Ov. M. 15, 428:

    Romani numen utrumque soli,

    id. F. 3, 292:

    maxima Fundani gloria soli,

    id. P. 2, 11, 28.— Hence, solum vertere, to leave one's country (generally said of going into exile):

    qui volunt poenam aliquam subterfugere, eo solum vertunt, hoc est, sedem ac locum mutant,

    Cic. Caecin. 34, 100; cf.:

    neque exsilii causā solum vertisse diceretur,

    id. Quint. 28, 26; id. Phil. 5, 5, 14; Liv. 3, 13; 43, 2 al.; so,

    solum civitatis mutatione vertere,

    Cic. Balb. 11, 28.—Rarely, in this sense:

    solum mutare: exsules sunt, etiam si solum non mutarint,

    Cic. Par. 4, 2, 31; cf.:

    quo vertendi, hoc est mutandi, soli causā venerant,

    id. Dom. 30, 78.—
    2.
    In jurid. lang.: res soli, land, and all that stands upon it, real estate (opp. res mobiles, personal or movable property):

    omnes res, sive mobiles sint, sive soli,

    Dig. 13, 3, 1; so,

    res soli,

    ib. 43, 16, 1, § 32:

    tertia pars de agris, terris, arbustis, satis quaerit, et, ut jurisconsultorum verbo utar, de omnibus quae solo continentur,

    Sen. Q. N. 2, 1, 2; Plin. Ep. 6, 19, 4:

    ut feneratores duas patrimonii partes in solo collocarent,

    lay out in land, Suet. Tib. 48:

    in solo proprio,

    Vop. Flor. 2.—
    II.
    Trop., a base, basis, foundation (very rare): auspicio regni stabilita scamna solumque, i. e. throne, Enn. ap. Cic. Div. 1, 48 fin. (Ann. v. 99 Vahl.); cf.: Tarquinio dedit imperium simul et sola regni, Enn. ap. Fest. p. 298 Müll. (Ann. v. 151 Vahl.):

    solum quidem et quasi fundamentum oratoris vides locutionem emendatam et Latinam,

    Cic. Brut. 74, 258: solum quoddam atque fundamentum, id. de Or. 3, 37, 151: solo aequandae sunt dictaturae consulatusque, to be levelled with the ground, i. e. to be utterly abolished, Liv. 6, 18, 14; so,

    ad solum dirutum,

    Vulg. Nah. 2, 6.
    2.
    sōlum, adv., v. 1. solus fin.

    Lewis & Short latin dictionary > solum

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»