Перевод: со всех языков на английский

с английского на все языки

per-caedo

  • 1 caedo

    caedo, cĕcīdi (in MSS. freq. caecīdi, v. Neue, Formenl. 2, 460), caesum, 3, v. a. [root cīd- for scid-; cf. scindo; Gr. schizô].
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.
    1.
    To cut, hew, lop, cut down, fell, cut off, cut to pieces: caesa abiegna trabes, Enn. ap. Cic. N. D. 3, 30, 75 (Trag. v. 281 Vahl.):

    frondem querneam caedito,

    Cato, R. R. 5, 8:

    arbores,

    Cic. Div. 2, 14, 33; Ov. M. 9, 230:

    robur,

    Cic. Div. 2, 41, 86; Ov. M. 8, 769:

    lignum,

    Plaut. Merc. 2, 3. 63: silvam, Varr ap. Non. p. 272, 5; Lucr. 5, 1265; Caes. B. G. 3, 29; Ov. M. 8, 329; Suet. Aug. 94 fin.; Pall. Mai, 4, 1:

    nemus,

    Ov. M. 2, 418; cf. id. ib. 1, 94; 9, 230; 9, 374;

    14, 535: harundinem,

    Dig. 7, 1, 59, § 2:

    arboris auctum,

    Lucr. 6, 167:

    comam vitis,

    Tib. 1, 7, 34:

    faenum,

    Col. 2, 18, 1:

    murus latius quam caederetur ruebat,

    Liv. 21, 11, 9:

    caesis montis fodisse medullis,

    Cat. 68, 111; so,

    caedi montis in marmora,

    Plin. 12, prooem. §

    2: lapis caedendus,

    Cic. Verr. 2, 1, 56, § 147:

    silicem,

    id. Div. 2, 41, 85:

    marmor,

    Dig. 24, 3, 7, § 13:

    toga rotunda et apte caesa,

    cut out, Quint. 11, 3, 139: caedunt securibus umida vina, with axes they cut out the wine (formerly liquid, now frozen), Verg. G. 3, 364: volutas, to carve or hollow out volutes, Vitr. 3, 3: tineae omnia caedunt, Lucil. ap. Non. p. 272, 14.—
    b.
    Prov.:

    ut vineta egomet caedam mea,

    i. e. carry my own hide to market, Hor. Ep. 2, 1, 220 (proverbium in eos dicitur, qui sibi volentes nocent, Schol. Crucq.; cf. Tib. 1, 2, 98; Verg. A. 5, 672).—
    c.
    Ruta caesa; v ruo, P. a.—
    2.
    In gen., to strike upon something, to knock at, to beat, strike, cudgel, etc.:

    ut lapidem ferro quom caedimus evolat ignis,

    strike upon with iron, Lucr. 6, 314:

    caedere januam saxis,

    Cic. Verr 2, 1, 27, § 69:

    silicem rostro,

    Liv. 41, 13, 1:

    vasa dolabris,

    Curt. 5, 6, 5:

    femur, pectus, frontem,

    Quint. 2, 12, 10; cf. id. 11, 3, 123 al.:

    verberibus,

    Plaut. Most. 5, 2, 45; so Ter. And. 1, 2, 28:

    pugnis,

    Plaut. Curc. 1, 3, [p. 262] 43:

    aliquem ex occulto,

    Ter. Eun. 4, 7, 17:

    at validis socios caedebant dentibus apri,

    they fell with their strong tusks upon their own party, Lucr. 5, 1325; cf. Plaut. Poen. 3, 3, 71:

    virgis ad necem caedi,

    Cic. Verr. 2, 3, 28, § 69; Hor. S. 1, 2, 42:

    populum saxis,

    id. ib. 2, 3, 128:

    ferulā aliquem,

    id. ib. 1, 3, 120:

    flagris,

    Quint. 6, 3, 25:

    aliquem loris,

    Cic. Phil. 8, 8, 24; Suet. Ner. 26; 49; id. Dom. 8:

    caeduntur (agrestes) inter potentium inimicitias,

    Sall. H. Fragm. 3, 61, 27 Dietsch:

    nudatos virgis,

    Liv. 2, 5, 8:

    hastilibus caedentes terga trepidantium,

    id. 35, 5, 10:

    servum sub furcā caesum medio egerat circo, i.e. ita ut simul caederet,

    id. 2, 36, 1.—
    b.
    Prov.:

    stimulos pugnis caedere,

    to kick against the pricks, to aggravate a danger by foolish resistance, Plaut. Truc. 4, 2, 55.—
    c.
    Trop.:

    in judicio testibus caeditur,

    is pressed, hard pushed, Cic. Q. Fr. 3, 3, 3.—
    B.
    Pregn.
    1.
    (Cf. cado, I. B. 2.) To strike mortally, to kill, murder:

    ille dies, quo Ti. Gracchus est caesus,

    Cic. Mil. 5, 14:

    P. Africanus de Tiberio Graccho responderat jure caesum videri,

    id. de Or. 2, 25, 106; id. Off. 2, 12, 43:

    caeso Argo,

    Ov. M. 2, 533; 5, 148; 12, 113; 12, 590; 12, 603; Suet. Caes. 76 al. — Poet., transf. to the blood shed in slaying:

    caeso sparsuros sanguine flammam,

    Verg. A. 11, 82.—Esp. freq.,
    b.
    In milit. lang., to slay a single enemy; or, when a hostile army as a whole is spoken of, to conquer with great slaughter, to cut to pieces, vanquish, destroy (cf. Oud., Wolf, and Baumg.Crus. upon Suet. Vesp. 4):

    exercitus caesus fususque,

    Cic. Phil. 14, 1, 1:

    Romani insecuti (hostem), caedentes spoliantesque caesos, castra regia diripiunt,

    Liv. 32, 12, 10; 2, 47, 9:

    infra arcem caesi captique multi mortales,

    id. 4, 61, 6; 22, 7, 2 and 9; Quint. 12, 10, 24; Suet. Aug. 21; 23; id. Vesp. 4:

    Indos,

    Curt. 9, 5, 19:

    passim obvios,

    id. 5, 6, 6:

    praesidium,

    id. 4, 5, 17:

    propugnatores reipublicae,

    Quint. 12, 10, 24:

    caesus (hostis) per calles saltusque vagando circumagatur,

    Liv. 44, 36, 10 Kreyss.:

    consulem exercitumque caesum,

    id. 22, 56, 2:

    legio-nes nostras cecidere,

    id. 7, 30, 14; so Nep. Dat. 6, 4; Tac. Agr. 18; Suet. Claud. 1.— And poet., the leader is put for the army:

    Pyrrhum et ingentem cecidit Antiochum Hannibalemque dirum,

    Hor. C. 3, 6, 36.—In poet. hypallage:

    caesi corporum acervi (for caesorum),

    Cat. 64, 359.—
    c.
    To slaughter animals, esp. for offerings, to kill, slay, sacrifice:

    caedit greges armentorum,

    Cic. Phil. 3, 12, 31:

    boves,

    Ov. M. 15, 141:

    deorum mentes caesis hostiis placare,

    Cic. Clu. 68, 194:

    caesis victimis,

    id. Att. 1, 13, 1; Liv. 8, 6, 11; 10, 7, 10; 45, 7, 1; Tac. A. 2, 75; Suet. Caes. 81; id. Calig. 14; id. Ner. 25; id. Oth. 8; id. Galb. 18; id. Claud. 25; Just. 11, 5, 6 al.; Verg. A. 5, 96; Hor. Epod. 2, 59; Ov.M.13, 637; Juv. 6, 48; 6, 447; 8, 156; 12, 3 al.: inter caesa et porrecta; v. porricio.—
    d.
    Hence, since security for a person was anciently given by the deposit of sheep belonging to him, which were slaughtered in case of forfeiture, leg. t. t.: pignus caedere (or concidere), to declare the for feiture of a security, to confiscate a pledge: non tibi illa sunt caedenda, si L. Crassum vis coërcere, Crass. ap. Cic. de Or. 3, 1, 4.—
    2.
    In mal. part. ( = concido; cf.:

    jam hoc, caede, concide: nonne vobis verba depromere videtur ad omne genus nequitiae accommodata?

    Cic. Verr. 2, 3, 66, § 155); Cat. 56, 7; Auct. Priap. 25, 10; Tert. Pall. 4.—
    II.
    Trop.: caedere sermones, a Grecism, acc. to Prisc. 18, p. 1118 P., = koptein ta rhêmata, to chop words, chat, talk, converse, Ter. Heaut. 2, 3, 1; cf. Non. p. 272, 13, and Prisc. p. 1188 P.:

    oratio caesa,

    i. e. asyndeton, Auct. Her. 4, 19, 26; Aquil. Rom. §§ 18 and 19; Mart. Cap. 5; § 528.—Hence, caesum, i, n.; subst. in gram. synon. with comma, a stop, pause, comma, Mart. Cap. 5, § 527; Aquil. Rom. § 19; Fortun. Art. Rhet. 3, 10.

    Lewis & Short latin dictionary > caedo

  • 2 percaedo

    per-caedo, cĕcīdi, caesum, v. a., to cut up completely = ad internecionem caedere (post-class.):

    exercitum,

    Flor. 3, 20, 10. (dub.;

    al. cecidit): terga hostium,

    id. 4, 12, 7.

    Lewis & Short latin dictionary > percaedo

  • 3 caecidi

    caedo, cĕcīdi (in MSS. freq. caecīdi, v. Neue, Formenl. 2, 460), caesum, 3, v. a. [root cīd- for scid-; cf. scindo; Gr. schizô].
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.
    1.
    To cut, hew, lop, cut down, fell, cut off, cut to pieces: caesa abiegna trabes, Enn. ap. Cic. N. D. 3, 30, 75 (Trag. v. 281 Vahl.):

    frondem querneam caedito,

    Cato, R. R. 5, 8:

    arbores,

    Cic. Div. 2, 14, 33; Ov. M. 9, 230:

    robur,

    Cic. Div. 2, 41, 86; Ov. M. 8, 769:

    lignum,

    Plaut. Merc. 2, 3. 63: silvam, Varr ap. Non. p. 272, 5; Lucr. 5, 1265; Caes. B. G. 3, 29; Ov. M. 8, 329; Suet. Aug. 94 fin.; Pall. Mai, 4, 1:

    nemus,

    Ov. M. 2, 418; cf. id. ib. 1, 94; 9, 230; 9, 374;

    14, 535: harundinem,

    Dig. 7, 1, 59, § 2:

    arboris auctum,

    Lucr. 6, 167:

    comam vitis,

    Tib. 1, 7, 34:

    faenum,

    Col. 2, 18, 1:

    murus latius quam caederetur ruebat,

    Liv. 21, 11, 9:

    caesis montis fodisse medullis,

    Cat. 68, 111; so,

    caedi montis in marmora,

    Plin. 12, prooem. §

    2: lapis caedendus,

    Cic. Verr. 2, 1, 56, § 147:

    silicem,

    id. Div. 2, 41, 85:

    marmor,

    Dig. 24, 3, 7, § 13:

    toga rotunda et apte caesa,

    cut out, Quint. 11, 3, 139: caedunt securibus umida vina, with axes they cut out the wine (formerly liquid, now frozen), Verg. G. 3, 364: volutas, to carve or hollow out volutes, Vitr. 3, 3: tineae omnia caedunt, Lucil. ap. Non. p. 272, 14.—
    b.
    Prov.:

    ut vineta egomet caedam mea,

    i. e. carry my own hide to market, Hor. Ep. 2, 1, 220 (proverbium in eos dicitur, qui sibi volentes nocent, Schol. Crucq.; cf. Tib. 1, 2, 98; Verg. A. 5, 672).—
    c.
    Ruta caesa; v ruo, P. a.—
    2.
    In gen., to strike upon something, to knock at, to beat, strike, cudgel, etc.:

    ut lapidem ferro quom caedimus evolat ignis,

    strike upon with iron, Lucr. 6, 314:

    caedere januam saxis,

    Cic. Verr 2, 1, 27, § 69:

    silicem rostro,

    Liv. 41, 13, 1:

    vasa dolabris,

    Curt. 5, 6, 5:

    femur, pectus, frontem,

    Quint. 2, 12, 10; cf. id. 11, 3, 123 al.:

    verberibus,

    Plaut. Most. 5, 2, 45; so Ter. And. 1, 2, 28:

    pugnis,

    Plaut. Curc. 1, 3, [p. 262] 43:

    aliquem ex occulto,

    Ter. Eun. 4, 7, 17:

    at validis socios caedebant dentibus apri,

    they fell with their strong tusks upon their own party, Lucr. 5, 1325; cf. Plaut. Poen. 3, 3, 71:

    virgis ad necem caedi,

    Cic. Verr. 2, 3, 28, § 69; Hor. S. 1, 2, 42:

    populum saxis,

    id. ib. 2, 3, 128:

    ferulā aliquem,

    id. ib. 1, 3, 120:

    flagris,

    Quint. 6, 3, 25:

    aliquem loris,

    Cic. Phil. 8, 8, 24; Suet. Ner. 26; 49; id. Dom. 8:

    caeduntur (agrestes) inter potentium inimicitias,

    Sall. H. Fragm. 3, 61, 27 Dietsch:

    nudatos virgis,

    Liv. 2, 5, 8:

    hastilibus caedentes terga trepidantium,

    id. 35, 5, 10:

    servum sub furcā caesum medio egerat circo, i.e. ita ut simul caederet,

    id. 2, 36, 1.—
    b.
    Prov.:

    stimulos pugnis caedere,

    to kick against the pricks, to aggravate a danger by foolish resistance, Plaut. Truc. 4, 2, 55.—
    c.
    Trop.:

    in judicio testibus caeditur,

    is pressed, hard pushed, Cic. Q. Fr. 3, 3, 3.—
    B.
    Pregn.
    1.
    (Cf. cado, I. B. 2.) To strike mortally, to kill, murder:

    ille dies, quo Ti. Gracchus est caesus,

    Cic. Mil. 5, 14:

    P. Africanus de Tiberio Graccho responderat jure caesum videri,

    id. de Or. 2, 25, 106; id. Off. 2, 12, 43:

    caeso Argo,

    Ov. M. 2, 533; 5, 148; 12, 113; 12, 590; 12, 603; Suet. Caes. 76 al. — Poet., transf. to the blood shed in slaying:

    caeso sparsuros sanguine flammam,

    Verg. A. 11, 82.—Esp. freq.,
    b.
    In milit. lang., to slay a single enemy; or, when a hostile army as a whole is spoken of, to conquer with great slaughter, to cut to pieces, vanquish, destroy (cf. Oud., Wolf, and Baumg.Crus. upon Suet. Vesp. 4):

    exercitus caesus fususque,

    Cic. Phil. 14, 1, 1:

    Romani insecuti (hostem), caedentes spoliantesque caesos, castra regia diripiunt,

    Liv. 32, 12, 10; 2, 47, 9:

    infra arcem caesi captique multi mortales,

    id. 4, 61, 6; 22, 7, 2 and 9; Quint. 12, 10, 24; Suet. Aug. 21; 23; id. Vesp. 4:

    Indos,

    Curt. 9, 5, 19:

    passim obvios,

    id. 5, 6, 6:

    praesidium,

    id. 4, 5, 17:

    propugnatores reipublicae,

    Quint. 12, 10, 24:

    caesus (hostis) per calles saltusque vagando circumagatur,

    Liv. 44, 36, 10 Kreyss.:

    consulem exercitumque caesum,

    id. 22, 56, 2:

    legio-nes nostras cecidere,

    id. 7, 30, 14; so Nep. Dat. 6, 4; Tac. Agr. 18; Suet. Claud. 1.— And poet., the leader is put for the army:

    Pyrrhum et ingentem cecidit Antiochum Hannibalemque dirum,

    Hor. C. 3, 6, 36.—In poet. hypallage:

    caesi corporum acervi (for caesorum),

    Cat. 64, 359.—
    c.
    To slaughter animals, esp. for offerings, to kill, slay, sacrifice:

    caedit greges armentorum,

    Cic. Phil. 3, 12, 31:

    boves,

    Ov. M. 15, 141:

    deorum mentes caesis hostiis placare,

    Cic. Clu. 68, 194:

    caesis victimis,

    id. Att. 1, 13, 1; Liv. 8, 6, 11; 10, 7, 10; 45, 7, 1; Tac. A. 2, 75; Suet. Caes. 81; id. Calig. 14; id. Ner. 25; id. Oth. 8; id. Galb. 18; id. Claud. 25; Just. 11, 5, 6 al.; Verg. A. 5, 96; Hor. Epod. 2, 59; Ov.M.13, 637; Juv. 6, 48; 6, 447; 8, 156; 12, 3 al.: inter caesa et porrecta; v. porricio.—
    d.
    Hence, since security for a person was anciently given by the deposit of sheep belonging to him, which were slaughtered in case of forfeiture, leg. t. t.: pignus caedere (or concidere), to declare the for feiture of a security, to confiscate a pledge: non tibi illa sunt caedenda, si L. Crassum vis coërcere, Crass. ap. Cic. de Or. 3, 1, 4.—
    2.
    In mal. part. ( = concido; cf.:

    jam hoc, caede, concide: nonne vobis verba depromere videtur ad omne genus nequitiae accommodata?

    Cic. Verr. 2, 3, 66, § 155); Cat. 56, 7; Auct. Priap. 25, 10; Tert. Pall. 4.—
    II.
    Trop.: caedere sermones, a Grecism, acc. to Prisc. 18, p. 1118 P., = koptein ta rhêmata, to chop words, chat, talk, converse, Ter. Heaut. 2, 3, 1; cf. Non. p. 272, 13, and Prisc. p. 1188 P.:

    oratio caesa,

    i. e. asyndeton, Auct. Her. 4, 19, 26; Aquil. Rom. §§ 18 and 19; Mart. Cap. 5; § 528.—Hence, caesum, i, n.; subst. in gram. synon. with comma, a stop, pause, comma, Mart. Cap. 5, § 527; Aquil. Rom. § 19; Fortun. Art. Rhet. 3, 10.

    Lewis & Short latin dictionary > caecidi

  • 4 percido

    per-cīdo, cīdi, cīsum ( perf. percecīdi, Flor. 4, 12, 7), 3, v. a. [caedo], to beat or cut to pieces, to smash.
    I.
    In gen.:

    os alicui,

    Plaut. Pers. 2, 4, 12; id. Cas. 2, 6, 52; Sen. Q. N. 4, 4, 1.—
    II.
    Esp.
    A.
    To cut to pieces, rout utterly, destroy:

    exercitum,

    Flor. 3, 20, 10:

    terga hostium,

    id. 4, 12, 7.—
    B.
    In mal. part., i. q. paedicare, Mart. 4, 48, 1; 7, 62, 1 al.; Sen. Prov. 5, 3; Mart. 12, 35, 2; cf.: percisus, paedicatus, pepugismenos, Gloss. Philox.; so,

    too, alicui os, i. q. irrumare,

    Mart. 2, 72, 3 (al. praecisum).

    Lewis & Short latin dictionary > percido

  • 5 seco

    sĕco, cŭi, ctum ( part. fut. secaturus, Col. 5, 9, 2), 1, v. a. [root sak-, to cut; whence securis, sĕcula, serra (secra), segmen, sexus, saxum, etc.; cf. sīca, and Gr. keiô, keazô, schizô], to cut, cut off, cut up (class.; syn.: caedo, scindo).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    leges duodecim tabularum, si plures forent, quibus rens esset judicatus, secare, si vellent, atque partiri corpus addicti sibi hominis permiserunt,

    Gell. 20, 1, 48 sq.; cf.:

    et judicatos in partes secari a creditoribus leges erant,

    Tert. Apol. 4:

    cape cultrum, seca Digitum vel aurem,

    Plaut. Merc. 2, 2, 38 sq.:

    omne animal secari ac dividi potest, nullum est eorum individuum,

    Cic. N. D. 3, 12, 29: pabulum secari non posse, be cut, mown, * Caes. B. G. 7, 14; so,

    sectae herbae,

    Hor. S. 2, 4, 67:

    gallinam,

    to cut to pieces, Juv. 5, 124:

    placenta,

    Mart. 3, 77, 3:

    alicui collum gladio suā dexterā,

    Q. Cic. Petit. Cons. 3, 10:

    palatum,

    to divide, Cels. 8, 1:

    tergora in frusta,

    Verg. A. 1, 212: dona auro gravia sectoque elephanto, i. e. of carved, wrought ivory (an imitation of the Homeric pristos elephas, Od. 18, 196), Verg. A. 3, 464:

    marmora,

    Hor. C. 2, 18, 17: sectis nitebat marmoribus, Luc. 10, 114; so absol.:

    nec ideo ferrum secandi vim non perdidit,

    Sen. Ben. 5, 5, 1:

    prave sectus unguis,

    Hor. Ep. 1, 104:

    secti lapides,

    Vulg. Exod. 20, 25. —
    B.
    In partic.
    1.
    Med. t. t., to cut surgically; to operate on; to cut off or out, amputate, excise, etc.:

    in corpore si quid ejusmodi est, quod reliquo corpori noceat, id uri secarique patimur,

    Cic. Phil. 8, 5, 15; cf.:

    saevitia secandi,

    Plin. 29, 1, 6, § 13; so,

    membra,

    id. 26, 11, 69, § 112:

    vomicam,

    Plaut. Pers. 2, 5, 13:

    varices Mario,

    Cic. Tusc. 2, 15, 35 (for which, exciditur, Cels. 7, 31); cf. of the same: C. Marius cum secaretur, ut supra dixi, principio vetuit se alligari;

    nec quisquam ante Marium solutus dicitur esse sectus,

    was cut, operated upon, Cic. Tusc. 2, 22, 53:

    servum,

    Just. Inst. 4, 3, 6.—
    2.
    To cut, castrate (very rare):

    puer avari sectus arte mangonis,

    Mart. 9, 7, 4; so,

    sectus Gallus (corresp. to eviratus),

    id. 5, 41, 3.—
    C.
    Transf. (mostly poet. and in post-Aug. prose).
    1.
    To scratch, tear, wound, hurt, injure (cf. caedo, II.):

    ambo (postes) ab infimo tarmes secat,

    the worms are gnawing them, they are wormeaten, Plaut. Most. 3, 2, 140:

    luctantis acuto ne secer ungui,

    lest I should be torn, Hor. Ep. 1, 19, 47; cf.:

    rigido sectas invenit ungue genas,

    Ov. F. 6, 148:

    teneras plantas tibi (glacies),

    Verg. E. 10, 49:

    corpora vepres,

    id. G. 3, 444:

    crura (sentes),

    Ov. M. 1, 509:

    pete ferro Corpus et intorto verbere terga seca,

    cut, lacerate, Tib. 1, 9, 22; so,

    sectus flagellis,

    Hor. Epod. 4, 11:

    loris,

    Mart. 10, 5, 14 al.:

    si quem podagra secat,

    gnaws, torments, Cat. 71, 2;

    imitated by Martial: podagra cheragraque secatur Gaius,

    Mart. 9, 92, 9.—
    2.
    Like the Gr. temnein, and our to cut, i. e.,
    a.
    To divide, cleave, separate ( poet. and in post-Aug. prose):

    quos (populos) secans interluit Allia,

    Verg. A. 7, 717:

    medios Aethiopas (Nilus),

    Plin. 5, 9, 10, § 53:

    medios agros (Tiberis),

    Plin. Ep. 5, 6, 12:

    medium agmen (Turnus),

    Verg. A. 10, 440:

    agrum (limes),

    Plin. 18, 34, 77, § 331:

    caelum (zonae),

    Ov. M. 1, 46:

    sectus orbis,

    Hor. C. 3, 27, 75; cf.:

    in longas orbem qui secuere vias,

    Ov. Am. 2, 16, 16.—
    b.
    With the idea of motion, to cut through, i. e. to run, sail, fly, swim, go, etc., through:

    delphinum similes, qui per maria umida nando Carpathium Libycumque secant,

    cut through, cleave, Verg. A.5, 595:

    aequor,

    id. ib. 5, 218:

    pontum,

    id. ib. 9, 103:

    aequor Puppe,

    Ov. M. 11, 479:

    fretum puppe,

    id. ib. 7, 1; cf.:

    vada nota (amnis),

    id. ib. 1, 370:

    ales avis... geminis secat aëra pennis,

    Cic. Arat. 48:

    aethera pennis (avis),

    Verg. G. 1, 406; 1, 409:

    auras (cornus),

    id. A. 12, 268:

    ventos (Cyllenia proles),

    ib. ib. 4, 257:

    sub nubibus arcum (Iris),

    id. ib. 9, 15 et saep.— Secare viam (vias), the Gr. temnein hodon, to take one's way, to travel a road:

    ille viam secat ad naves,

    Verg. A. 6, 899:

    hinc velut diversae secari coeperunt viae,

    Quint. 3, 1, 14.—
    II.
    Trop. (acc. to I. C. 1. and 2.).
    * A.
    To cut up, lash in speaking, i.e. to censure, satirize:

    secuit Lucilius Urbem,

    Pers. 1, 114.—
    B.
    To divide (not freq. till after the Aug. per.):

    cum causas in plura genera secuerunt,

    Cic. de Or. 2, 27, 117:

    haec in plures partes,

    Quint. 8, 6, 13; cf.:

    scrupulose in partes sectā divisionis diligentiā,

    id. 4, 5, 6:

    quae natura singularia sunt secant (corresp. to divido),

    id. 4, 5, 25:

    sectae ad tenuitatem suam vires (just before: distinguendo. dividendo),

    id. 12, 2, 13.—Hence, in Hor., like dirimo (II.), of disputes, to cut off, i.e. to decide them:

    quo multae magnaeque secantur judice lites,

    Hor. Ep. 1, 16, 42: magnas res, to cure (as it were, by a light operation), id. S. 1, 10, 15.—And once in Verg.: secare spem (the figure borrowed from the phrases secare mare, auras, viam): quae cuique est fortuna hodie, quam quisque secat spem, whatever hope each follows, i. e. indulges in, entertains, Verg. A. 10, 107 (secat, sequitur, tenet, habet;

    ut: Ille viam secat ad naves,

    id. ib. 6, 899: unde et sectas dicimus, habitus animorum et instituta philosophiae circa disciplinam, Serv.).

    Lewis & Short latin dictionary > seco

  • 6 concido

    1.
    con-cĭdo, cĭdi, 3, v. n. [cado], to fall together, to fall down, to tumble to the ground (class. in prose and poetry).
    I.
    In gen., of buildings:

    conclave illud concidit,

    Cic. de Or. 2, 86, 353:

    navis veluti terrestre machinamentum,

    Tac. A. 14, 6:

    turris terrae motu,

    Suet. Tib. 74; cf.:

    urbs acerbissimo concidat incendio conflagrata,

    Auct. Her. 4, 8, 12.—Of other objects:

    omne caelum,

    Cic. Rep. 6, 25, 27:

    ipse et equus ejus ante signum Jovis concidit,

    id. Div. 1, 35, 77:

    (alces) infirmas arbores pondere adfligunt atque unā ipsae concidunt,

    Caes. B. G. 6, 27:

    pinus bipenni Thessalā,

    Phaedr. 4, 7, 7:

    ad terram pondere vasto,

    Verg. A. 5, 448:

    sub onere,

    Liv. 24, 8, 17:

    pronus in fimo,

    Verg. A. 5, 333 al. —
    II.
    Pregn.
    A.
    To fall down faint or lifeless, to fall in battle or combat (cf. cado, I. B. 2.): concidit, et sonitum simul insuper arma dederunt, Enn. ap. Macr. S. 6, 1 (Ann. v. 396 Vahl.):

    paene in cursu concidi,

    Plaut. Ep. 2, 2, 16:

    vi morbi coactus concidere,

    Lucr. 3, 488; cf.:

    accesserat ad religionem, quod consul concidit, et parte membrorum captus, etc.,

    Liv. 41, 16, 3; 10, 29, 7; cf. Lucr. 6, 759:

    Entellus concidit, ut quondam cava concidit... pinus,

    Verg. A. 5, 448; Ov. M. 7, 538:

    sanus bibit, statim concidit,

    Quint. 4, 2, 54; cf.:

    concidere epoto poculo,

    id. 5, 13, 15; and:

    ad primum gustum,

    Suet. Ner. 33:

    deficientibus viribus,

    id. Tib. 73:

    par quoddam (gladiatorum) mutuis ictibus,

    id. Claud. 34; cf. Ov. M. 5, 77:

    Dido usa manu,

    id. H. 7, 196:

    sparo percussus,

    Nep. Epam. 9, 1:

    in proelio,

    Cic. Tusc. 1, 37, 89:

    vitio adversariorum,

    Nep. Ages. 5, 2.—Of game:

    multaeque per herbas Conciderant illo percutiente ferae,

    Ov. H. 4, 94.—Of victims, to be slaughtered or slain, to fall:

    vitulus... propter mactatus concidit aras,

    Lucr. 2, 353; Tib. 1, 2, 62; Ov. M. 8, 764; 10, 272;

    hence also of Iphigenia,

    Lucr. 1, 99.—
    B.
    Trop. (cf. cado, II.), to lose strength, value, etc., to fall to the earth, to be overthrown, to fail, be defeated, to decay, perish, fall, to go to ruin, waste away, cease; of the wind, to fall, subside, go down:

    concidunt venti,

    Hor. C. 1, 12, 30; Lucr. 4, 509. —Of a flame:

    jam illa flamma, quae magnā congerie convaluerat, diductis quibus alebatur, concidet,

    Quint. 5, 13, 13; cf. in a figure: nonne, ut ignis in aquam conjectus continuo restinguitur et refrigeratur, sic refervens falsum crimen in purissimam et castissimam vitam collatum statim concidit et restinguitur? Cic. Rosc. Com. 6, 17:

    macie,

    to shrink together, shrivel up, Ov. H. 21, 215:

    illas assumere robora gentes, Concidere has,

    id. M. 15, 422; cf.:

    concidit auguris Argivi domus,

    Hor. C. 3, 16, 11:

    quā concidit Ilia tellus,

    Verg. A. 11, 245:

    eodem anno, quo Carthago concidit,

    Vell. 1, 13:

    judicum vocibus fractus reus et unā patroni omnes conciderunt,

    Cic. Att. 1, 16, 5; cf. id. ib. §

    10: ecquis umquam tam ex amplo statu concidit?

    id. ib. 3, 10, 2:

    malas causas semper obtinuit, in optimā concidit,

    id. ib. 7, 25 med.:

    concidit (Phocion) maxime uno crimine, quod, etc.,

    Nep. Phoc. 2, 4; Tac. A. 16, 21; cf.:

    Tiberii saevitiā,

    id. ib. 16, 29:

    hostes concidunt animis,

    are disheartened, Hirt. B. G. 8, 19; cf. Cic. Div. 2, 58, 119:

    scimus Romae solutione impeditā fidem concidisse,

    failed, was prostrated, id. Imp. Pomp. 7, 19; cf. id. ib. 7, 19 fin.:

    opes Persarum,

    Tac. A. 12, 13:

    senatūs auctoritas,

    Cic. Att. 1, 16, 7; cf.:

    imperii majestas,

    Nep. Pelop. 2, 4; Cic. Or. 43, 148:

    artificia,

    id. Ac. 2, 47, 146:

    praeclara nomina artificum,

    id. Verr. 2, 4, 6, § 12:

    omnis ferocia,

    Liv. 28, 26, 14:

    bellum,

    Tac. H. 2, 57 al.
    2.
    con-cīdo, cīdi, cīsum, 3, v. a. [caedo], to cut up, cut through, cut away, cut to pieces, to bring to ruin, destroy, etc. (class. in prose and poetry).
    I.
    Prop.
    A.
    In gen.:

    nervos,

    Cic. Fl. 30, 73:

    corpus in partes,

    Petr. 141, 2:

    vitulum Ajax,

    id. 59 fin.:

    ligna,

    Ov. F. 2, 647:

    agrum umidiorem fossis,

    Plin. 18, 6, 8, § 47:

    concidere et cremare naves,

    to break up, Liv. 38, 39, 2:

    essedum argenteum,

    Suet. Claud. 16:

    haec minute,

    Col. 12, 22.—
    B.
    In partic.
    1.
    To cut to pieces, for to beat severely, cudgel soundly:

    aliquem virgis,

    Cic. Verr. 2, 1, 47, § 122:

    loris,

    Juv. 6, 413:

    pugnis,

    id. 3, 300.—
    2.
    To cut to pieces in war, to cut down, destroy, kill:

    hi novissimos adorti magnam multitudinem eorum fugientium conciderunt,

    Caes. B. G. 2, 11:

    eos inopinantes adgressus magnam partem eorum concidit,

    id. ib. 1, 12; so Cic. Prov. Cons. 4, 9; id. Att. 5, 16, 4; Nep. Dion, 10, 1; id. Dat. 6, 6; id. Hann. 3, 4.—
    3.
    In mal. part. (cf. caedo, I. B. 3.), to lie with, Pompon. ap. Non. p. 166, 2;

    hence caede, concide, in a double sense as an address to gladiators,

    Cic. Verr. 2, 3, 66, § 155 Zumpt; cf. Lampr. Elag. 10. —
    II.
    Trop.
    A.
    Of discourse, to divide minutely, dismember, render feeble:

    nec minutos numeros sequens concidat delumbetque sententias,

    Cic. Or. 69, 231; cf.:

    (sunt qui) infringendis concidendisque numeris in quoddam genus abjectum incidant,

    id. ib. 69, 230; so also Quint. praef. § 24; cf. id. 3, 11, 21; 5, 10, 91; 11, 3, 53 al.—
    B.
    To strike down, to prostrate, ruin, destroy, annul, by word or deed:

    omnem auctoritatem universi ordinis,

    Cic. de Or. 3, 1, 4:

    Antonium decretis vestris,

    id. Phil. 5, 11, 28:

    Vatinium arbitratu nostro,

    to annihilate, id. Q. Fr. 2, 4, 1; cf.:

    Sevius adlisus est, ceteri conciduntur,

    are condemned, id. ib. 2, 4, 6:

    Timocraten totis voluminibus,

    to confute, id. N. D. 1, 33, 93:

    testamentum,

    to revoke, Dig. 28, 4, 1.—
    * 2.
    In Plaut., to deceive, cheat, defraud:

    em istic homo te articulatim concidit,

    Plaut. Ep. 3, 4, 52 Ritschl.—Hence, concīsus, a, um, P. a. (in acc. with II. A.), divided, broken up, short, concise:

    sententiae,

    Cic. Brut. 17, 66:

    concisae et angustae disputationes,

    id. de Or. 2, 14, 61:

    brevitas,

    id. ib. 3, 53, 202:

    brevia illa atque concisa,

    Quint. 10, 7, 10; cf.

    thus with brevis,

    id. 6, 4, 2; and (opp. perpetuus) id. 2, 20, 7; 2, 21, 13; Cic. de Or. 2, 80, 327.— Transf. of the orator Thrasymachus, Cic. Or. 13, 40.— Comp.:

    insonuerit vox tubae longior atque concisior,

    Vulg. Jos. 6, 5.— Adv.: concīsē, briefly, concisely:

    (philosophia) non tam est minute atque concise in actionibus utendum, etc.,

    Quint. 12, 2, 11:

    ululare,

    Vulg. Num. 10, 7.

    Lewis & Short latin dictionary > concido

  • 7 excido

    1.
    ex-cĭdo, cĭdi, 3, v. n. [cado], to fall out or down, to fall from (class.; esp. freq. in the trop. sense).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.: quod (animal) cum ex utero elapsum excidit, Cic. N. D. 2, 51, 128:

    sol excidisse mihi e mundo videtur,

    id. Att. 9, 10, 3:

    gladii de manibus exciderunt,

    id. Pis. 9 fin.; cf. id. Phil. 12, 3, 8; id. Cat. 1, 6 fin.;

    for which also: inter manus (urna),

    Prop. 4 (5), 4, 22; and:

    a digitis (ansa),

    Ov. H. 16, 252:

    Palinurus exciderat puppi,

    Verg. A. 6, 339; cf.

    arce,

    Ov. F. 5, 34:

    equis,

    Sen. Herc. Oet. 1164:

    num qui nummi exciderunt, here, tibi, quod sic terram Obtuere?

    Plaut. Bacch. 4, 4, 17; cf. id. Cist. 4, 2, 8; id. Merc. 3, 1, 44; id. Poen. 1, 2, 48:

    volvae excidunt,

    Plin. 36, 21, 39, § 151.— Poet.:

    ita vinclis Excidet aut in aquas tenues dilapsus abibit,

    will slip out of the fetters, Verg. G. 4, 410:

    in flumen (elephanti, sc. e rate),

    Liv. 21, 28 fin.:

    cum Herculis pertractanti arma sagitta excidisset in pedem,

    Plin. 25, 6, 30, § 66:

    ante pedes (lingua resecta),

    Ov. Ib. 536.—
    B.
    In partic., of a lot, to fall of come out (very rare):

    ut cujusque sors exciderat,

    Liv. 21, 42, 3;

    and hence, transf.: nominibus in urnam conjectis, citari quod primum sorte nomen excidit,

    id. 23, 3, 7.
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., to fall out involuntarily, fall from, slip out, escape:

    verbum ex ore alicujus,

    Cic. Sull. 26; cf.:

    vox excidit ore: Venisti tandem, etc.,

    Verg. A. 6, 686:

    tantumque nefas patrio excidit ore?

    id. ib. 2, 658; cf.:

    scelus ore tuo,

    Ov. M. 7, 172:

    quod verbum tibi non excidit, ut saepe fit, fortuito,

    Cic. Phil. 10, 2 fin.; cf. Quint. 6, 3, 23; 7, 2, 52; 9, 4, 41 al.:

    libellus me imprudente et invito excidit,

    escaped me without my knowledge or desire, Cic. de Or. 1, 21; cf. id. ib. 1, 2, 5:

    vox horrenda per auras excidit,

    Verg. A. 9, 113:

    et pariter vultusque deo plectrumque colorque Excidit,

    Ov. M. 2, 602; cf. id. ib. 4, 176:

    ut quodammodo victoria e manibus excideret,

    Cic. Ep. ad Brut. 1, 10, 2:

    (versus) qui in breves excidunt,

    i. e. which close, terminate, Quint. 9, 4, 106.— Poet.: in vitium libertas excidit, qs. falls away, sinks, = delabitur, Hor. A. P. 282.—
    B.
    In partic.
    * 1.
    To dissent, differ from any one's opinion: ego ab Archilocho excido, Lucil. ap. Non. 301, 18.—
    2.
    To pass away, be lost, perish, disappear:

    neque enim verendum est, ne quid excidat aut ne quid in terram defluat,

    Cic. Lael. 16, 58:

    primo miser excidit aevo,

    Prop. 3, 7, 7 (4, 6, 7 M.):

    nec vera virtus, cum semel excidit, etc.,

    Hor. C. 3, 5, 30:

    at non ingenio quaesitum nomen ab aevo Excidet,

    Prop. 3, 2, 24 (4, 1, 64 M.):

    excidit omnis luctus,

    Ov. M. 8, 448:

    ne Tarentinae quidem arcis excidit memoria,

    Liv. 27, 3 fin.; cf. the foll.—Esp.
    b.
    To fail, faint, swoon, lose one's self:

    excidit illa metu, rupitque novissima verba,

    Ov. A. A. 1, 5, 39; cf.: ut scias quemadmodum nunquam excidam mihi, lose control of myself (through drink), Sen. de Ira, 3, 14, 1:

    quis me dolori reddit? quam bene excideram mihi!

    Sen. Hippol. 589 sq. —
    c.
    To slip out, escape from the memory:

    excidere de memoria,

    Liv. 29, 19 fin.:

    exciderat pacis mentio ex omnium animis,

    id. 34, 37; cf.

    animo,

    Verg. A. 1, 26; Ov. H. 20, 188;

    and pectore,

    id. Pont. 2, 4, 24:

    o miram memoriam, Pomponi, tuam! at mihi ista exciderant,

    Cic. Leg. 2, 18, 46; so with dat.:

    quae cogitatio, cum mihi non omnino excidisset, etc.,

    id. Fam. 5, 13, 2; id. Att. 6, 1, 7; Quint. 4, 5, 4; 10, 1, 75; Prop. 3 (4), 24, 20; 4 (5), 7, 15 et saep.; cf. with a subjectclause:

    non excidit mihi, scripsisse me, etc.,

    Quint. 2, 3, 10.— Absol.:

    quid? non haec varietas mira est, excidere proxima, vetera inhaerere? hesternorum immemores acta pueritiae recordari,

    id. 11, 2, 6; 1, 12, 6; 4, 2, 91; 4, 5, 2; cf. with inf. clause:

    si calore dicendi vitare id excidisset,

    id. 11, 3, 130; and with ut:

    excidit, ut peterem, etc.,

    i. e. I forgot to beg, Ov. M. 14, 139.—Rarely transf. to the person:

    excidens,

    who forgets, forgetful, Quint. 11, 2, 19:

    palam moneri excidentis est,

    id. 11, 3, 132.—
    3.
    (Ex) aliquā re, of persons, to be deprived of, to lose, miss, forfeit (esp. freq. since the Aug. per.;

    in Cic. not at all): ex familia,

    Plaut. Men. 4, 2, 104:

    uxore,

    to be disappointed of, Ter. And. 2, 5, 12:

    regno,

    Curt. 10, 5:

    quem si non tenuit, magnis tamen excidit ausis,

    failed in a great attempt, Ov. M. 2, 328; cf.:

    fine medicinae,

    Quint. 2, 17, 25:

    genere,

    id. 1, 5, 16: qui apud privatos judices plus petendo formula excidissent, i. e. who lost their suits (for the usual cadere formulā or [p. 677] causā;

    v. cado, II.),

    Suet. Claud. 14; Sen. Clem. 2, 3.
    2.
    ex-cīdo, īdi, īsum, 3, v. a. [caedo], to cut out or off, to hew out, to cut or hew down (class.).
    I.
    Lit.:

    lapides e terra,

    Cic. Off. 2, 3 fin.:

    omnes arbores longe lateque,

    Caes. B. C. 2, 15, 1; cf.:

    excisa enim est arbor, non evulsa,

    Cic. Att. 15, 4, 2: exciditur ilex (with percellunt magnas quercus), Enn. ap. Macr. S. 6, 2 (Ann. 194 ed. Vahl.):

    arborem e stirpe,

    Dig. 43, 27, 1:

    ericium,

    Caes. B. C. 3, 67 fin.:

    radicem,

    Plin. 17, 11, 16, § 82:

    columnas rupibus,

    Verg. A. 1, 428; cf.:

    rubos arvis,

    Quint. 9, 4, 5: linguam alicui, Crassus ap. Cic. de Or. 3, 1 fin.:

    partum mulieri,

    Dig. 11, 8, 2:

    os,

    Cels. 8, 3:

    virilitatem,

    i. e. to castrate, geld, Quint. 5, 12, 17;

    for which also, se,

    Ov. F. 4, 361; cf. Dig. 48, 8, 4 fin.:

    vias per montes,

    Plin. 36, 15, 24, § 125:

    latus rupis in antrum,

    Verg. A. 6, 42; cf.:

    vasa anaglypta in asperitatem,

    i. e. wrought with raised figures, Plin. 33, 11, 49, § 139: exciderat eum (sc. obeliscum) rex, majusque opus in devehendo statuendove multo quam in excidendo, i. e. cut out in the quarry, Plin. 36, 8, 14, § 67; absol., id. ib. § 65.—
    B.
    Transf., in gen., to raze, demolish, lay waste, destroy:

    qui domos inimicorum suorum oppugnavit, excidit, incendit,

    Cic. Sest. 44:

    Numantiam,

    id. Off. 1. 22, 76; cf.

    Trojam,

    Verg. A. 2, 637:

    urbem,

    id. ib. 12, 762:

    oppida,

    Lact. 1, 18, 8:

    Germaniam,

    Vell. 2, 123 fin.:

    agrum,

    id. 2, 115:

    exercitum,

    i. e. to cut to pieces, annihilate, id. 2, 120, 3.—
    II.
    Trop., to extirpate, remove, banish:

    aliquid ex animo,

    Cic. Prov. Cons. 18, 43; cf.:

    iram animis, Sen. de Ira, 3, 1: aliquem numero civium,

    Plin. Ep. 8, 18, 6.

    Lewis & Short latin dictionary > excido

  • 8 accido

    1.
    ac-cīdo, cīdi, cīsum, 3, v. a. [caedo], to begin to cut or to cut into [cf.: adamo, addubito, etc.); hence, so to cut a thing that it falls, to fell, to cut (as verb. finit. very rare).
    I.
    Lit.:

    accidunt arbores, tantum ut summa species earum stantium relinquatur,

    Caes. B. G. 6, 27, 4:

    accisa ornus ferro,

    Verg. A. 2, 626; cf.:

    velut accisis recrescenti stirpibus,

    Liv. 26, 41, 22:

    accisis crinibus,

    cut close, Tac. G. 19: ab locustis genus omne acciditur frugum, eaten up, Arnob. 1, 3.— Poet., to use up:

    fames accisis coget dapibus consumere mensas,

    Verg. A. 7, 125.—
    II.
    Fig., to impair, weaken:

    ita proelio uno accidit Vestinorum res, ut, etc.,

    Liv. 8, 29, 12; so,

    post accisas a Camillo Volscorum res,

    id. 6, 5, 2; cf. 6, 12, 6.—Hence, accīsus, a, um, P. a., cut off or down; impaired, ruined: accisae res (opp. integrae), troubled, disordered, or unfortunate state of things:

    res,

    Cic. Prov. Cons. 14, 34; Liv. 3, 10, 8; 8, 11, 12 al.:

    copiae,

    Hirt. B. G. 8, 31; Liv. 8, 11, 8:

    robur juventutis,

    id. 7, 29 fin.:

    opes,

    Hor. S. 2, 2, 114:

    accisae desolataeque gentes,

    Sil. 8, 590:

    reliquiae (hostium),

    Tac. A. 1, 61.
    2.
    ac-cĭdo, cīdi, no sup., 3, v. n. [cado], to fall upon or down upon a thing, to reach it by falling.
    I.
    Lit.
    A.
    In gen. constr. with ad, in, local adverbs, with dat. or absol.: utinam ne accidisset abiegna ad terram trabes, Enn. ap. Auct. Her. 2, 22 (Trag. p. 281 ed. Vahl., where it is: accĕdisset, acc. to the MSS., v. Vahl. N. v.):

    signa de caelo ad terram,

    Plaut. Rud. prol. 8; so,

    tam crebri ad terram accidebant quam pira,

    id. Poen. 2, 38: trabs in humum accidens, Varr. ap. Non. 494 fin.; so,

    imago aetheris ex oris in terrarum accidat oras,

    Lucr. 4, 215:

    rosa in mensas,

    Ov. F. 5, 360: quo Castalia per struices saxeas lapsu accidit, Liv. Andr. ap. Fest. p. 310 Müll. (Rib. Trag. Rel. p. 5):

    ut missa tela gravius acciderent,

    fall upon, hit, Caes. B. G. 3, 14; so Liv. 2, 50, 7.—
    B.
    Esp.: a. ad genua or genibus, of a suppliant, to fall at one's knees: me orat mulier lacrimansque ad genua accidit, Enn. ap. Non. 517, 15 (Com. v. 9 ed. Vahl.); so Ter. Hec. 3, 3, 18; Suet. Caes. 20; id. Claud. 10;

    for which: genibus praetoris,

    Liv. 44, 31;

    also: ad pedes,

    Cic. Att. 1, 14, 5, and absol.: quo accĭdam? quo applicem? Enn. ap. Cic. Tusc. 3, 19, 44 (Trag. v. 114 ed. Vahl., where it is accĕdam).—
    C.
    Transf., to strike the senses, to reach a thing by means of the senses; constr. with ad, the dat. or acc.: vox, sermo accidit ad aurīs (or auribus; also, aurīs alicujus), the voice, the speech falls upon or reaches the ear: nota vox ad aurīs accidit, Att. ap. Non. 39, 5:

    nova res molitur ad aurīs accidere,

    Lucr. 2, 1024; and:

    nihil tam populare ad populi Romani aurīs accidisse,

    Cic. Sest. 50, 107:

    auribus,

    Liv. 24, 46, 5; Quint. 12, 10, 75:

    aurīs,

    Plaut. Stich. 1, 2, 31; absol., Liv. 10, 5, 2; 27, 15, 16 sq.; Curt. 4, 4, 5 al.; cf.

    also: clamor accidit ad aurīs,

    Liv. 26, 40, 10; and absol.:

    clamor accidit,

    id. 4, 33, 9; 40, 32, 2;

    likewise: nomen famaque alicujus accidit ad aliquem,

    id. 21, 10, 12; v. Fabri ad h. l.—Hence sometimes in Livy: vox or fama accidit (ad aurīs or ad aliquem), with an acc. c. inf.:

    ut vox etiam ad hostes accideret captum Cominium esse,

    Liv. 10, 41, 7:

    quia repente fama accidit classem Punicam adventare,

    the report came, id. 27, 29, 7; v. Weissenb. a. h. l.
    II.
    Fig.
    A.
    In gen., to fall out, come to pass, happen, occur; and with dat. pers., to happen to, to befall one. (The distinction between the syn. evenio, accido, and contingo is this: evenio, i. e. ex-venio, is used of either fortunate or unfortunate events: accido, of occurrences which take us by surprise; hence it is used either of an indifferent, or, which is its general use, of an unfortunate occurrence: contingo, i. e. contango, indicates that an event accords with [p. 17] one's wishes; and hence is generally used of fortunate events. As Isid. says, Differ. 1: Contingunt bona: accidunt mala: eveniunt utraque):

    res accidit,

    Caes. B. G. 1, 14;

    Id acciderat, ut Galli consilium caperent,

    ib. 3, 2:

    si quid adversi acciderit,

    Cic. Ac. 2, 38, 121; cf. ib. 1, 26, 57:

    nollem accidisset tempus, in quo, etc.,

    id. Fam. 3, 10:

    si qua calamitas accidisset,

    id. Verr. 2, 3, 55: id. Rosc. Am. 34:

    contra opinionem accidit,

    Caes. B. G. 3, 9:

    pejus Sequanis accidit,

    ib. 1, 31:

    periculum accidit,

    ib. 3, 3:

    detrimentum accidit,

    ib. 7, 52. Also of fortunate occurrences:

    omnia tibi accidisse gratissima,

    Cic. Fam. 3, 1; 11, 15:

    accidit satis opportune,

    Caes. B. G. 4, 22; cf. Brem. Nep. Milt. 1, 1; Herz. Caes. B. G. 7, 3.—Constr. with ut (Zumpt, § 621), sometimes with quod:

    accidit perincommode, quod eum nusquam vidisti,

    Cic. Att. 1, 17; or with inf.:

    nec enim acciderat mihi opus esse,

    id. Fam. 6, 11. Pleonast. in narrations: accidit ut, it happened, or came to pass, that: accidit ut una nocte omnes Hermae dejicerentur, it happened that, etc., Nep. Alc. 3, 2; so Cic. Fam. 3, 8, 8; id. Att. 1, 5, 4 al.—
    B.
    In part.
    1.
    Si quid cui accidat, or si quid humanitus accidat, euphemist. for to die; if any thing should happen to one (for which Ennius says:

    si quid me fuerit humanitus, Ann. v. 128 ed. Vahl.): si quid pupillo accidisset,

    Cic. Inv. 2, 21; Caes. B. G. 1, 18;

    si quid mihi humanitus accidisset,

    Cic. Phil. 1, 4; Dig. 34, 4, 30 § 2 al. (cf. the Greek ei ti pathoi); so, per aposiopesin, sive—quod heu timeo, sive superstes eris, Ov. Her. 13, 164. (But Cic. Mil. 22, 58; Caes. B. G. 2, 35, and similar passages, are to be taken in the usual signif.)—
    2.
    To turn out (this very rare):

    timeo “incertum” hoc quorsum accidat,

    Ter. And. 1, 5, 29:

    si secus acciderit,

    Cic. Fam. 6, 21, 2. —
    3.
    In gram., to belong to:

    plurima huic (verbo) accidunt (i. e. genus, tempora),

    Quint. 1, 5, 41 al.

    Lewis & Short latin dictionary > accido

  • 9 obcido

    1.
    occīdo ( obc-), cīdi, cīsum, 3 (occisit for occiderit, Lex Num. Pompil. ap. Paul. ex Fest. s. v. occisum. pp. 178 and 179; also Lex XII. Tab. ap. Macr. S. 1, 4), v. a. [ob-caedo], to strike down, strike to the ground; to beat, smash, crush.
    I.
    Lit.
    A.
    In gen. (very rare):

    aliquem pugnis,

    Ter. Ad. 4, 2, 20:

    occare id est comminuere, ne sit glaeba: quod ita occidunt, occare dictum,

    to crush, Varr. R. R. 1, 31, 1:

    occisum ad mortem,

    wounded to death, Vulg. Apoc. 13, 3.—
    B.
    In partic., to strike or cut down; to cut off, kill, slay (class. and very freq.; syn.: interficio, trucido, obtrunco): summus ibi capitur meddix: occiditur alter, Enn. ap. Paul. ex Fest. p. 123 Müll. (Ann. v. 296 Vahl.):

    L. Virginius filiam suā manu occidit,

    Cic. Fin. 2, 20, 66:

    ejus copias,

    id. Phil. 14, 14, 36:

    ipse pro castris fortissime pugnans occiditur,

    Caes. B. G. 5, 36: occidione occidere, to completely cut off, destroy; v. occidio:

    ad unum omnes,

    to cut off all to the last man, Liv. 3, 23:

    aliquem veneno,

    to destroy with poison, Suet. Claud. 44; Just. 3, 2, 1:

    occisus videtur non tantum qui per vim aut per caedem interfectus est, velut jugulatus... sed et is qui veneno Necatus dicitur,

    Paul. Sent. 3, 5, 2 sqq.; cf.:

    et occidet eum lingua viperae,

    Vulg. Job, 20, 16:

    occisa sunt in terrae motu,

    id. Apoc. 11, 13:

    dedistine ei gladium qui se occideret?

    Plaut. Trin. 1, 2, 92: cum ipse se conaretur occidere, Cic. ap. Quint. 5, 10, 69; so,

    se occidere,

    Curt. 6, 10, 18; Quint. 7, 3, 7; Suet. Vit. 10; Eutr. 1, 8; 6, 24; Lact. 3, 18, 8; cf.:

    occidit, adversariumne? immo vero aiunt se et eum, quem defendit,

    Cic. de Or. 2, 74, 302.—
    II.
    Transf.
    A.
    To plague to death; to torture, torment, pester (cf. exanimo, II. B.; very rare;

    not in Cic. or Cæs.): occidis me, cum istuc rogitas,

    Plaut. Ps. 4, 1, 21:

    aliā occidis fabulā,

    id. Men. 5, 5, 23:

    occidis saepe rogando,

    Hor. Epod. 14, 5:

    legendo,

    id. A. P. 475.—
    B.
    To ruin, undo:

    occidisti me tuis fallaciis,

    Ter. Phorm. 4, 3, 67.—Hence, oc-cīsus, a, um, P. a., ruined, lost, unfortunate, undone (Plautin.):

    occisa est haec res, nisi, etc.,

    Plaut. Capt. 3, 4, 7.— Sup.:

    occisissimus sum omnium, qui vivunt,

    I am the most unfortunate, Plaut. Cas. 3, 5, 53.
    2.
    occĭdo, cĭdi, cāsum, 3, v. n. [obcado], to fall down, fall.
    I.
    Lit.
    A.
    In gen. (rare):

    et alia Signa de caelo ad terram occidunt,

    Plaut. Rud. prol. 8: ut alii [p. 1251] super alios occiderent, Liv. 21, 35:

    arbores ita inciderant, ut momento levi impulsae occiderent,

    id. 23, 24.—
    B.
    In partic.
    1.
    Of the heavenly bodies, to go down, set (class.): prope jam occidente sole, Pac. ap. Cic. Div. 1, 14, 24:

    soles occidere, et redire possunt: Nobis, cum semel occidit brevis lux, Nox est perpetua una dormienda,

    Cat. 5, 4:

    Capra, Aquila, Canicula,

    Col. 11, 2, 94:

    occasura pars caeli,

    i. e. western, Plin. 2, 25, 23, § 92: SOL OCCASVS SVPREMA TEMPESTAS ESTO, i. e. sundown, sunset, Lex XII. Tab.; cf. Gell. 17, 2, 10 (Varr. L. L. 6, § 5 Müll., gives, instead of it, OCCASVS SOLIS; v. 2. occasus); so,

    ante solem obcasum,

    before sunset, Plaut. Ep. 1, 2, 41:

    donec lux occidat,

    Juv. 13, 158.—Fig.:

    non occidet ultra sol tuus,

    Vulg. Isa. 60, 20.—
    2.
    Pregn., to fall, perish, die (class.;

    syn.: obeo, pereo, intereo): exstincto calore, occidimus ipsi et extinguimur,

    Cic. N. D. 2, 9, 23:

    in bello,

    id. Fam. 9, 5, 2:

    Eudemus proelians ad Syracusas occidit,

    id. Div. 1, 25, 53:

    sperans hostium saevitiā facile eum occasurum,

    Sall. J. 7, 2:

    occiderit ferro Priamus?

    Verg. A. 2, 581: dextrā suā, to die by one's own hand (by suicide), id. ib. 12, 659:

    minimo vulnere,

    Ov. M. 6, 265.—
    II.
    Transf., to perish, be ruined, lost, etc.
    A.
    Of persons:

    sin plane occidimus,

    Cic. Q. Fr. 1, 4, 4.—So, esp., occidi, an exclamation of despair, I am lost, undone, Plaut. Stich. 2, 3, 75; Ter. And. 3, 4, 26:

    nulla sum, nulla sum: tota tota occidi,

    Plaut. Cas. 3, 5, 1:

    occidimus funditus,

    Verg. A. 11, 413.—
    B.
    Of things:

    non hercle occiderunt mihi etiam fundique atque aedes,

    I have not yet lost, Plaut. Truc. 1, 2, 72:

    occidit spes nostra,

    is gone, id. Most. 2, 1, 2:

    lumen (oculorum),

    Lucr. 3, 414:

    dolus,

    Plaut. Truc. 2, 5, 6:

    causa,

    Lucr. 2, 790:

    rem publicam occidere,

    Cic. Dom. 30, 96:

    vita,

    id. Tusc. 1, 45, 109:

    occidit ornatus (mundi),

    perishes, id. Ac. 2, 38, 119:

    vestra beneficia occasura esse,

    id. Mil. 36, 100.—Hence, occĭdens, entis, P. a.; as subst., m., the quarter of the setting sun, the west, the occident (class.):

    ab oriente ad occidentem,

    Cic. N. D. 2, 66, 164:

    vel occidentis usque ad ultimum sinum,

    Hor. Epod. 1, 13:

    cui se oriens occidensque submiserat,

    Plin. 7, 30, 31, § 112:

    validissima in se civium arma viribus occidentis coepta,

    Tac. H. 2, 6: partes mundi, Paul. ex Fest. p. 339 Müll.
    3.
    occīdo, for occedo, q. v.

    Lewis & Short latin dictionary > obcido

  • 10 occido

    1.
    occīdo ( obc-), cīdi, cīsum, 3 (occisit for occiderit, Lex Num. Pompil. ap. Paul. ex Fest. s. v. occisum. pp. 178 and 179; also Lex XII. Tab. ap. Macr. S. 1, 4), v. a. [ob-caedo], to strike down, strike to the ground; to beat, smash, crush.
    I.
    Lit.
    A.
    In gen. (very rare):

    aliquem pugnis,

    Ter. Ad. 4, 2, 20:

    occare id est comminuere, ne sit glaeba: quod ita occidunt, occare dictum,

    to crush, Varr. R. R. 1, 31, 1:

    occisum ad mortem,

    wounded to death, Vulg. Apoc. 13, 3.—
    B.
    In partic., to strike or cut down; to cut off, kill, slay (class. and very freq.; syn.: interficio, trucido, obtrunco): summus ibi capitur meddix: occiditur alter, Enn. ap. Paul. ex Fest. p. 123 Müll. (Ann. v. 296 Vahl.):

    L. Virginius filiam suā manu occidit,

    Cic. Fin. 2, 20, 66:

    ejus copias,

    id. Phil. 14, 14, 36:

    ipse pro castris fortissime pugnans occiditur,

    Caes. B. G. 5, 36: occidione occidere, to completely cut off, destroy; v. occidio:

    ad unum omnes,

    to cut off all to the last man, Liv. 3, 23:

    aliquem veneno,

    to destroy with poison, Suet. Claud. 44; Just. 3, 2, 1:

    occisus videtur non tantum qui per vim aut per caedem interfectus est, velut jugulatus... sed et is qui veneno Necatus dicitur,

    Paul. Sent. 3, 5, 2 sqq.; cf.:

    et occidet eum lingua viperae,

    Vulg. Job, 20, 16:

    occisa sunt in terrae motu,

    id. Apoc. 11, 13:

    dedistine ei gladium qui se occideret?

    Plaut. Trin. 1, 2, 92: cum ipse se conaretur occidere, Cic. ap. Quint. 5, 10, 69; so,

    se occidere,

    Curt. 6, 10, 18; Quint. 7, 3, 7; Suet. Vit. 10; Eutr. 1, 8; 6, 24; Lact. 3, 18, 8; cf.:

    occidit, adversariumne? immo vero aiunt se et eum, quem defendit,

    Cic. de Or. 2, 74, 302.—
    II.
    Transf.
    A.
    To plague to death; to torture, torment, pester (cf. exanimo, II. B.; very rare;

    not in Cic. or Cæs.): occidis me, cum istuc rogitas,

    Plaut. Ps. 4, 1, 21:

    aliā occidis fabulā,

    id. Men. 5, 5, 23:

    occidis saepe rogando,

    Hor. Epod. 14, 5:

    legendo,

    id. A. P. 475.—
    B.
    To ruin, undo:

    occidisti me tuis fallaciis,

    Ter. Phorm. 4, 3, 67.—Hence, oc-cīsus, a, um, P. a., ruined, lost, unfortunate, undone (Plautin.):

    occisa est haec res, nisi, etc.,

    Plaut. Capt. 3, 4, 7.— Sup.:

    occisissimus sum omnium, qui vivunt,

    I am the most unfortunate, Plaut. Cas. 3, 5, 53.
    2.
    occĭdo, cĭdi, cāsum, 3, v. n. [obcado], to fall down, fall.
    I.
    Lit.
    A.
    In gen. (rare):

    et alia Signa de caelo ad terram occidunt,

    Plaut. Rud. prol. 8: ut alii [p. 1251] super alios occiderent, Liv. 21, 35:

    arbores ita inciderant, ut momento levi impulsae occiderent,

    id. 23, 24.—
    B.
    In partic.
    1.
    Of the heavenly bodies, to go down, set (class.): prope jam occidente sole, Pac. ap. Cic. Div. 1, 14, 24:

    soles occidere, et redire possunt: Nobis, cum semel occidit brevis lux, Nox est perpetua una dormienda,

    Cat. 5, 4:

    Capra, Aquila, Canicula,

    Col. 11, 2, 94:

    occasura pars caeli,

    i. e. western, Plin. 2, 25, 23, § 92: SOL OCCASVS SVPREMA TEMPESTAS ESTO, i. e. sundown, sunset, Lex XII. Tab.; cf. Gell. 17, 2, 10 (Varr. L. L. 6, § 5 Müll., gives, instead of it, OCCASVS SOLIS; v. 2. occasus); so,

    ante solem obcasum,

    before sunset, Plaut. Ep. 1, 2, 41:

    donec lux occidat,

    Juv. 13, 158.—Fig.:

    non occidet ultra sol tuus,

    Vulg. Isa. 60, 20.—
    2.
    Pregn., to fall, perish, die (class.;

    syn.: obeo, pereo, intereo): exstincto calore, occidimus ipsi et extinguimur,

    Cic. N. D. 2, 9, 23:

    in bello,

    id. Fam. 9, 5, 2:

    Eudemus proelians ad Syracusas occidit,

    id. Div. 1, 25, 53:

    sperans hostium saevitiā facile eum occasurum,

    Sall. J. 7, 2:

    occiderit ferro Priamus?

    Verg. A. 2, 581: dextrā suā, to die by one's own hand (by suicide), id. ib. 12, 659:

    minimo vulnere,

    Ov. M. 6, 265.—
    II.
    Transf., to perish, be ruined, lost, etc.
    A.
    Of persons:

    sin plane occidimus,

    Cic. Q. Fr. 1, 4, 4.—So, esp., occidi, an exclamation of despair, I am lost, undone, Plaut. Stich. 2, 3, 75; Ter. And. 3, 4, 26:

    nulla sum, nulla sum: tota tota occidi,

    Plaut. Cas. 3, 5, 1:

    occidimus funditus,

    Verg. A. 11, 413.—
    B.
    Of things:

    non hercle occiderunt mihi etiam fundique atque aedes,

    I have not yet lost, Plaut. Truc. 1, 2, 72:

    occidit spes nostra,

    is gone, id. Most. 2, 1, 2:

    lumen (oculorum),

    Lucr. 3, 414:

    dolus,

    Plaut. Truc. 2, 5, 6:

    causa,

    Lucr. 2, 790:

    rem publicam occidere,

    Cic. Dom. 30, 96:

    vita,

    id. Tusc. 1, 45, 109:

    occidit ornatus (mundi),

    perishes, id. Ac. 2, 38, 119:

    vestra beneficia occasura esse,

    id. Mil. 36, 100.—Hence, occĭdens, entis, P. a.; as subst., m., the quarter of the setting sun, the west, the occident (class.):

    ab oriente ad occidentem,

    Cic. N. D. 2, 66, 164:

    vel occidentis usque ad ultimum sinum,

    Hor. Epod. 1, 13:

    cui se oriens occidensque submiserat,

    Plin. 7, 30, 31, § 112:

    validissima in se civium arma viribus occidentis coepta,

    Tac. H. 2, 6: partes mundi, Paul. ex Fest. p. 339 Müll.
    3.
    occīdo, for occedo, q. v.

    Lewis & Short latin dictionary > occido

  • 11 circumcido

    circum-cīdo, cīdi, cīsum, 3, v. a. [caedo], to cut around, cut, clip, trim (orig. in agriculture;

    syn.: amputo, reseco): ars agricolarum, quae circumcidat, amputet, erigat, etc.,

    Cic. Fin. 5, 14, 39:

    gemmam acuto scalpello circumcidito... ejusdem spatii corticem circumcidito,

    Col. Arb. 26, 8; 12, 36:

    latera scrobis,

    id. 5, 9, 9:

    arbores ad medullam,

    Plin. 16, 39, 74, § 191:

    aciem,

    Lucr. 3, 412:

    caespitem gladiis,

    Caes. B. G. 5, 42:

    ungues,

    Cels. 7, 26, 2:

    volnus,

    Plin. 25, 5, 25, § 61:

    genitalia (Judaeorum),

    to circumcise, Tac. H. 5, 5; cf. Petr. 102, 14; Gell. 17, 15, 7; Cels. 7, 25 init.
    II.
    Trop., to cut off, shorten, diminish, abridge, circumscribe (very freq. in prose;

    syn.: amputo, reseco, demo, aufero): testatur saepe Chrysippus, tres solas esse sententias, quae defendi possint, de finibus bonorum: circumcidit et amputat multitudinem,

    Cic. Ac. 2, 45, 138;

    so with amputo,

    id. de Or. 1, 15, 65; id. Fin. 1, 13, 44:

    sumptus circumcisi aut sublati,

    Liv. 32, 27, 4; so,

    impensam funeri,

    Phaedr. 4, 19, 25:

    circumcisā omni negotiosā actione,

    Cels. 4, 25:

    circumcidendum vinum est in totum annum,

    to be abstained from, id. 4, 20.—Of discourse, to lop or cut off, to remove:

    circumcisis rebus, quae non arbitror pertinere ad agriculturam,

    Varr. R. R. 1, 1, 11:

    circumcidat, si quid redundabit,

    Quint. 10, 2, 28; 4, 2, 42 Spald.:

    (oratio) rotunda et undique circumcisa,

    id. 8, 5, 27; 10, 1, 104:

    ineptas quaestiones,

    Sen. Contr. 2, 11.—Hence, cir-cumcīsus, a, um, P. a., lit. cut off around, cut off; hence,
    A.
    Of localities = abscisus, abruptus, cut off from connection with the region around, steep, precipitous, inaccessible:

    saxum,

    Cic. Rep. 2, 6, 11:

    Henna ab omni aditu circumcisa atque directa,

    id. Verr. 2, 4, 48, § 107:

    collis ex omni parte circumcisus,

    Caes. B. G. 7, 36. —
    B.
    Trop., abridged, short, brief (so prob. not before the Aug. per.):

    quid enim tam circumcisum, tam breve, quam hominis vita longissima?

    Plin. Ep. 3, 7, 11.—Of discourse:

    circumcisae orationes et breves,

    Plin. Ep. 1, 20, 4; cf.

    supra,

    Quint. 8, 5, 27. — Adv.: circumcīsē, briefly:

    rem ante oculos ponere circumcise atque velociter,

    Quint. 8, 3, 81; * Suet. Rhet. 6; Macr. 5, 1.

    Lewis & Short latin dictionary > circumcido

  • 12 decido

    1.
    dē-cĭdo, cĭdi, 3, v. n. [cado], to fall off, fall down (class.).
    1.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    decido de lecto praeceps,

    Plaut. Cas. 5, 2, 48; so,

    anguis decidit de tegulis,

    Ter. Ph. 4, 4, 26:

    poma ex arboribus decidunt,

    Cic. de Sen. 19 fin.; cf.:

    e flore guttae,

    Ov. M. 9, 345:

    equo,

    Caes. B. G. 1, 48, 6;

    for which ex equo (in terram),

    Nep. Eum. 4;

    and ab equo (in arva),

    Ov. Ib. 259:

    summo toro,

    id. F. 2, 350:

    arbore glandes,

    id. M. 1, 106:

    caelo,

    Plin. 37, 10, 59, § 164; so,

    caelo,

    id. 2, 52, 53, § 138:

    in terras imber,

    Lucr. 6, 497; so,

    imber,

    Hor. Ep. 1, 14, 29:

    celsae turres graviore casu,

    id. Od. 2, 10, 11:

    comae,

    id. ib. 4, 10, 3 et saep.:

    montium decidentium moles,

    Plin. Ep. 8, 17, 3:

    (volucris) decidit in terram,

    Ov. M. 12, 569;

    so in terras sidus,

    id. ib. 14, 847:

    in puteum foveamve auceps,

    Hor. A. P. 458:

    in lacum fulmen,

    Suet. Galb. 8:

    in dolia serpens,

    Juv. 6, 432:

    in casses praeda,

    Ov. A. A. 2, 2:

    in laqueos suos auceps,

    id. Rem. Am. 502:

    in turbam praedonum hic fugiens,

    Hor. S. 1, 2, 42:

    in praeceps,

    Ov. M. 12, 339:

    ad pedes tunica,

    Suet. Aug. 94. —
    B.
    Pregn. (like cado and concido), to fall down dead, to sink down, to die (in class. Lat. only poet.):

    morbo decidunt,

    Plaut. Trin. 2, 4, 143:

    nos ubi decidimus, Quo pater Aeneas,

    Hor. Od. 4, 7, 14:

    scriptor abhinc annos centum qui decidit,

    id. Ep. 2, 1, 36:

    decidit exanimis vitamque reliquit in astris,

    Verg. A. 5, 517; cf. Stat. Th. 8, 125; and id. ib. 9, 755: (nupta) Decidit;

    in talum serpentis dente recepto,

    Ov. M. 10, 10.
    II.
    Trop., to fall, drop, fall away, fail, sink:

    quanta de spe decidi!

    Ter. Heaut. 2, 3, 9;

    for which quanta spe decidi!

    id. ib. 4, 8, 11; Suet. Oth. 5;

    and a spe societatis Prusiae,

    Liv. 37, 26:

    ex astris,

    Cic. Att. 2, 21, 4 (cf.: astrum, no. II. B. fin.):

    ego ab archetypo labor et decido,

    Plin. Ep. 5, 10, 1:

    eo decidit ut exsul de senatore fieret,

    has fallen so low, id. ib. 4, 11, 1: oculis captus in hanc fraudem decidisti (cf. katapiptein), Cic. Verr. 2, 4, 45, § 101:

    ad eas rei familiaris angustias decidit, ut, etc.,

    Suet. Claud. 9 fin.; cf.:

    huc decidisse cuncta, ut, etc.,

    Tac. A. 3, 59:

    ficta omnia celeriter tamquam flosculi decidunt,

    perish, Cic. Off. 2, 12 fin.:

    non virtute hostium sed amicorum perfidia decidi,

    am fallen, defeated, Nep. Eum. 11 fin.:

    an toto pectore deciderim,

    wholly banished from her affections, Tib. 3, 1, 20 (cf. ek thumou peseein, Hom. Il. 23, 595):

    qui huc deciderunt,

    into this illness, Cels. 3, 21 fin.:

    in hydropa,

    id. ib. med.: in maximis necessitatibus, ad quas libidine deciderat, Schol. Juv. 5, 3.
    2.
    dē-cīdo, cīdi, cīsum, 3, v. a. [caedo], to cut off.
    I.
    Lit. (rare in ante-Aug. per.; more freq. abscīdo;

    not in Caes.): taleas oleaginas tripedaneas,

    Cato R. R. 45:

    collum,

    Plaut. Merc. 2, 2, 37:

    aures,

    Tac. A. 12, 14:

    virgam arbori,

    id. G. 10:

    caput,

    Curt. 7, 2;

    prov.: pennas,

    to clip the wings, Hor. Ep. 2, 2, 50:

    malleolum,

    Plin. 17, 21, 35, § 162:

    filicem nascentem falce,

    Col. 2, 2, 13; Sil. 4, 389 et saep.—
    B.
    Transf., to cudgel, beat soundly:

    aliquem verberibus decidere,

    Dig. 47, 21, 2.
    II.
    Trop., to decide a disputed, or, indeed, any matter (qs. to cut the knot; cf.:

    dirimo and secare lites, res,

    Hor. Ep. 1, 16, 42; id. Sat. 1, 10, 15); to determine, settle, terminate, put an end to (class., most freq. in judic. lang.; cf.: transigo, paciscor).
    (α).
    With acc.: damnum, XII. Tab. 12, 4; Gai. Inst. 4, 37; 4, 45:

    quibus rebus actis atque decisis,

    Cic. Verr. 2, 5, 45 fin.; cf.:

    decisa negotia,

    Hor. Ep. 1, 7, 59:

    res transactione decisa,

    Dig. 5, 2, 29;

    and jam decisa quaestio,

    ib. 18, 3, 4:

    decidis statuisque tu, quid iis ad denarium solveretur,

    Cic. Quint. 4, 17; id. Rosc. Com. 11, 32; Dig. 47, 2, 63; cf. ib. 9, 4, 22, § 4:

    hoc loco praeter nomen cetera propriis decisa sunt verbis,

    i. e. decidedly, clearly expressed, Quint. 8, 6, 47: ego pol istam jam aliquovorsum tragulam decidero, I will now dispose of this dart one way or another, i. e. I will now put an end to this attack, these tricks, Plaut. Casin. 2, 4, 18.—
    (β).
    With praepp.:

    cum aliquo,

    Cic. Verr. 2, 2, 32, § [p. 520] 79; 2, 1, 48, § 125; id. Rosc. Am. 39, 114; Plin. 7, 40, 41, § 130:

    non erit uncia tota, decidat tecum qua pater ipse deum,

    for which Jupiter may compound with you, Mart. 9, 4, 6; cf.:

    cum patrono pecuniā,

    Dig. 12, 6, 26, § 12:

    de rebus,

    Cic. Quint. 5, 19; id. Rosc. Com. 12, 35 sq.; id. Att. 1, 8; Just. 31, 7: decidere jactu coepit cum ventis, to compound with the winds by throwing overboard (the cargo), Juv. 12, 33.—
    (γ).
    Absol.:

    in jugera singula ternis medimnis,

    Cic. Verr. 2, 3, 48; id. Rosc. Com. 36; Aur. Vict. de Vir. Ill. 56, 4.—
    B.
    To cut down, reduce, diminish:

    ad tertiam partem vectigal,

    Lampr. Alex. Sev. 38.

    Lewis & Short latin dictionary > decido

  • 13 deicio

    dē-ĭcĭo or dejicio, jēci, jectum, 3, v. a. [jacio], to throw or cast down; to hurl down, precipitate (very freq., and class.).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    araneas de foribus et de pariete,

    Plaut. Stich. 2, 2, 31:

    aliquem de ponte in Tiberim,

    Cic. Rosc. Am. 35, 100; cf.:

    aliquem e ponte,

    Suet. Caes. 80:

    aliquem de saxo (Tarpeio),

    Liv. 5, 47; 6, 20; Hor. S. 1, 6, 39; cf.

    aliquem saxo Tarpeio,

    Tac. A. 6, 19:

    aliquem equo,

    Caes. B. G. 4, 12, 5; Liv. 4, 19:

    jugum servile a cervicibus,

    Cic. Phil. 1, 2, 6:

    togam ab umeris,

    Suet. Aug. 52; cf.:

    togam de umero,

    id. Caes. 9 al.; esp. reflex. with pron.:

    se de muro,

    Caes. B. C. 1, 18, 3; cf.:

    se de superiore parte aedium,

    Nep. Dion, 4 fin.:

    se per munitiones,

    Caes. B. G. 3, 26, 5:

    se a praealtis montibus (venti),

    Liv. 28, 6:

    librum in mare,

    Cic. Q. Fr. 2, 14; cf.:

    aliquem in locum inferiorem,

    Caes. B. G. 5, 44, 12:

    aliquem e summo in Tartara,

    Lucr. 5, 1124:

    elatam securim in caput (regis),

    Liv. 1, 40; cf. id. 7, 10:

    equum e campo in cavam hanc viam,

    force to leap down, id. 23, 47:

    bustum aut monumentum, aut columnam,

    Cic. Leg. 2, 26; so,

    statuas veterum hominum (c. c. depellere simulacra deorum),

    id. Cat. 3, 8, 19:

    monumenta regis templaque Vestae,

    Hor. Od. 1, 2, 15:

    signa aenea in Capitolio (tempestas),

    Liv. 40, 2:

    omnes Hermas,

    Nep. Alcib. 3:

    turrim,

    Caes. B. C. 2, 22; cf.

    arces,

    Hor. Od. 4, 14, 13 et saep.:

    arbores,

    to fell, Liv. 21, 37, 2; Vitr. 2, 9, 4:

    caput uno ictu,

    to cut off, Verg. A. 9, 770; id. ib. 10, 546:

    libellos,

    to tear down, Cic. Quint. 6, 27; Sen. Ben. 4, 12 (but Caes. B. G. 3, 15, antemnis disjectis is the true reading): comam, Afran. ap. Non. 514, 2; cf.:

    crinibus dejectis,

    loose, dishevelled, Tac. A. 14, 30:

    sortes,

    to cast into the urn, Caes. B. C. 1, 6, 5:

    dejectam aerea sortem accepit galea,

    Verg. A. 5, 490 sq.:

    cum dejecta sors esset,

    Liv. 21, 42; cf.:

    pernam, glandium,

    to throw into the pot, Plaut. Stich. 2, 2, 36:

    alvum,

    to purge, Cato R. R. 158; cf.:

    casei caprini, qui facillimi deiciantur,

    i. e. are most easily digested, Varr. R. R. 2, 11, 3;

    opp. alvum superiorem,

    i. e. to vomit, Cato R. R. 156, 2.—
    B.
    Esp.
    1.
    Milit. t. t., to drive out, dislodge an enemy from his position: hostes muro turribusque dejecti, Caes. B. G. 7, 28; cf.:

    nostri dejecti sunt loco,

    id. ib. 7, 51:

    praesidium ex saltu,

    id. B. C. 1, 37 fin.; cf.:

    agmen Gallorum ex rupe Tarpeia,

    Liv. 7, 10:

    ex tot castellis,

    id. 44, 35:

    praesidium Claternā,

    Cic. Phil. 8, 2, 6; cf.:

    praesidium loco summe munito,

    Hor. Ep. 2, 2, 30: praesidium (without abl.), Caes. B. G. 7, 36, 7; id. B. C. 3, 23, 2; Liv. 4, 53 al.:

    castra hostium,

    to destroy, id. 25, 14:

    praetorium,

    id. 41, 2 et saep.—
    2.
    Jurid. t. t., to drive out, turn out of possession, eject, dispossess (cf. deduco):

    unde vi prohibitus sis... unde dejectus?

    Cic. Caecin. 13; cf. id. ib. 17, 50:

    nisi ex eo loco ubi vestigium impresserit, deici neminem posse,

    id. ib. 27, 76 fin.:

    aliquem de possessione imperii,

    Liv. 45, 22.—
    3.
    Naut. t. t., pass.: deici, to be driven out of one's course:

    naves ad inferiorem partem insulae,

    Caes. B. G. 4, 28, 2:

    classis tempestate vexata ad Balearīs insulas deicitur,

    Liv. 23, 34, 16; id. 23, 40, 6.—
    4.
    Pregn. (cf.: cado, concĭdo, decĭdo; caedo, concīdo, decīdo, etc.), to fell with a mortal wound, to bring down dead to the ground; to kill, slay:

    his dejectis et coacervatis cadaveribus,

    Caes. B. G. 2, 27, 4; 4, 12; id. B. C. 1, 46; 3, 51; cf.:

    quem telo primum, quem postremum aspera virgo Deicis?

    Verg. A. 11, 665:

    avem ab alto caelo,

    id. ib. 5, 542; cf. id. ib. 11, 580:

    Glaucoque bovem Thetidique juvencam Deicit Ancaeus,

    i. e. slaughters as a sacrifice, Val. Fl. 1, 191:

    super juvencum stabat dejectum leo,

    Phaedr. 2, 1, 1:

    (Hercules) aves sagittis dejecit,

    Lact. 1, 9, 2:

    gruem,

    Verg. A. 11, 580.—
    5.
    To lower, let down, hang down, depress, of the head, etc. (cf. II. A. infra):

    dejecto capite (opp. supino capite),

    Quint. 11, 3, 69.—Of a nod (opp. relato capite), Apul. Met. 10.—Of a wild beast:

    id (caput) dejectum semper in terram,

    Plin. 8, 21, 32, § 77:

    in pectora mentum,

    Ov. M. 12, 255:

    euntes dejecta cervice Getae,

    Claud. VI. Cons. Hon. 180.—
    II.
    Trop.
    A.
    In gen.:

    pueri Sisennae oculos de isto numquam deicere,

    never took their eyes off him, Cic. Verr. 2, 4, 15; cf. id. ib. 2, 5, 71:

    oculos a republica,

    id. Phil. 1, 1:

    dejecit vultum et demissa voce locuta est,

    cast down her eyes, Verg. A. 3, 320; cf.:

    oculos in terram,

    Quint. 1, 11, 9 al.;

    and in Gr. construction, dejectus oculos,

    with downcast eyes, Verg. A. 11, 480:

    dejectus vultum,

    Stat. Th. 3, 367:

    ecquid ergo intellegis quantum mali de humana condicione dejeceris?

    thou hast removed, averted, Cic. Tusc. 1, 8; cf.:

    quantum de doloris terrore,

    id. ib. 2, 5, 14:

    vitia a se ratione,

    id. ib. 4, 37, 80; cf.:

    cruciatum a corpore (with depellere omnia verbera),

    id. Verr. 2, 5, 62:

    hunc metum Siciliae,

    id. ib. 2, 5, 49 fin.:

    quae replenda vel deicienda sunt,

    Quint. 10, 4, 1:

    eum de sententia dejecistis,

    hast diverted from his opinion, Cic. Phil. 9, 4, 8:

    fortis et constantis est, non tumultuantem de gradu deici, ut dicitur,

    id. Off. 1, 23, 80; cf. id. Att. 16, 15, 3.—
    B.
    In partic. (acc. to no. I. B. 2.), to cast one down from the prospect of a thing; to prevent from obtaining, to deprive, rob of:

    de honore deici,

    Cic. Verr. 1, 9, 25:

    de possessione imperii,

    Liv. 45, 22, 7;

    for which, ad deiciendum honore eum,

    Liv. 39, 41;

    and, dejecti honore,

    id. 3, 35; so with simple abl.:

    aliquem aedilitate,

    Cic. Verr. 1, 8, 23:

    aedilitate,

    id. Verr. 2, 1, 8, § 23:

    praeturā,

    id. Mur. 36, 76:

    principatu,

    Caes. B. G. 7, 63, 8:

    certo consulatu,

    Liv. 40, 46, 14:

    spe,

    id. 44, 28, 1:

    ea spe,

    Caes. B. G. 1, 8, 4; cf.:

    opinione trium legionum (i. e. spe trium legionum colligendarum),

    id. ib. 5, 48:

    conjuge tanto,

    Verg. A. 3, 317. —Without abl.: M. Caelium mentio illa fatua... subito dejecit, etc., Cael. ap. Cic. Fam. 8, 4, 3:

    cum inimicum eo quoque anno petentem dejecisset,

    Liv. 38, 35:

    uxorem (sc. conjugio),

    Tac. A. 11, 29 fin.:

    hoc dejecto,

    after his fall, Nep. Thras. 3, 1; cf. Tac. A. 2, 3; Luc. 8, 27:

    ex alto dejectus culmine regni,

    Sil. 17, 143.—
    C.
    To humble:

    deicimur, sed non perimus,

    Vulg. 2 Cor. 4, 9:

    deiciendi hominis causa,

    Lact. 4, 27, 17.—Hence, dejectus, a, um, P. a. (very rare).
    I.
    Sunk down, low:

    equitatus noster etsi dejectis atque inferioribus locis constiterat,

    Caes. B. C. 1, 46, 3:

    dejectius,

    Tert. adv. Marc. 1, 6 fin.
    II.
    (Acc. to no. II. B., deprived of hope; hence) Cast down, dejected, dispirited:

    haud dejectus equum duci jubet,

    Verg. A. 10, 858; cf.: [p. 535] haud sic dejecta, Stat. Th. 3, 315:

    in epilogis plerumque dejecti et infracti sumus,

    Quint. 9. 4, 138.— Sup. does not occur.—
    * Adv. dējectē, low; only comp., dejectius, Tert. adv. Marc. 2, 27 fin.

    Lewis & Short latin dictionary > deicio

  • 14 incidentia

    1.
    incĭdo, cĭdi, cāsum, 3 ( fut. part. act. incasurus, Plin. 2, 27, 27, § 97; perf. scanned incĭdĕrunt, Lucr. 6, 1174), v. n. [in-cado], to fall into or upon a thing, to fall, light upon (freq. and class.).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen., constr. with in and acc.; less freq. with other prepp., with the dat., or absol.
    (α).
    With in and acc.:

    in foveam,

    Cic. Phil. 4, 5, 12:

    ex spelunca saxum in crura ejus incidit,

    id. Fat. 3, 6:

    e nubi in nubem vis incidit ardens fulminis,

    Lucr. 6, 145; cf. id. 296:

    in segetem flamma,

    falls, Verg. A. 2, 305:

    pestilentia in urbem,

    Liv. 27, 23 fin.:

    ut incideret luna tum in eam metam, quae esset umbra terrae, etc.,

    entered, Cic. Rep. 1, 14, 22:

    in oculos,

    Plin. 20, 17, 73, § 187:

    incidentibus vobis in vallum portasque,

    Liv. 27, 13, 2:

    in laqueos,

    Juv. 10, 314.—
    (β).
    With other prepp.:

    incidit ictus Ingens ad terram duplicato poplite Turnus,

    Verg. A. 12, 926:

    (turris) super agmina late incidit,

    id. ib. 2, 467.—
    (γ).
    With dat.:

    incidere portis,

    to rush into, Liv. 5, 11, 14; 5, 26, 8:

    lymphis putealibus,

    Lucr. 6, 1174:

    caput incidit arae,

    Ov. M. 5, 104: Sagunti ruinae nostris capitibus incident, Liv. 21, 10, 10:

    ultimis Romanis,

    id. 28, 13, 9:

    jacenti,

    Stat. Th. 5, 233:

    hi duo amnes confluentes incidunt Oriundi flumini,

    empty, fall into, Liv. 44, 31, 4:

    modo serius incidis (sol) undis,

    sink, Ov. M. 4, 198.—
    (γ).
    Absol.:

    illa (hasta) volans, umeri surgunt qua tegmina summa, incidit,

    Verg. A. 10, 477: incidit Adriaci spatium admirabile rhombi, i. e. into the fisherman ' s net, Juv. 4, 39. —
    B.
    In partic., to fall upon, meet, or come upon unexpectedly, fall in with a person or thing.
    (α).
    With in and acc.:

    in aliquem incurrere atque incidere,

    Cic. Planc. 7, 17:

    cum hic in me incidit,

    id. ib. 41, 99:

    C. Valerius Procillus, cum in fuga catenis vinctus traheretur, in ipsum Caesarem incidit,

    Caes. B. G. 1, 53, 5:

    in insidias,

    Cic. Fam. 7, 3, 3; cf.:

    in quos (milites), si qui ex acie fugerint, de improviso incidant,

    id. Rosc. Am. 52, 151:

    in manus alicujus,

    id. Clu. 7, 21:

    in vituperatores,

    id. Fam. 7, 3, 6; 6, 1, 25.—
    (β).
    With inter:

    inter catervas armatorum,

    Liv. 25, 39.—
    (γ).
    With dat.:

    qui (oculi) quocumque inciderunt,

    Cic. Mil. 1, 1; Plin. Ep. 5, 6, 13; Quint. 11, 3, 50:

    sane homini praeter opinionem improviso incidi,

    Cic. Verr. 2, 2, 74, § 182:

    incidit huic Appennicolae bellator filius Anni,

    Verg. A. 11, 699.—
    (δ).
    With acc. alone (late Lat.):

    bene quod meas potissimum manus incidisti,

    App. M. 6, p. 176, 24; id. ib. p. 179, 4:

    fatales laqueos,

    Vulc. Gall. Avid. Caes. 2, § 2.—
    C.
    Transf., to fall upon, attack, assault: triarii consurgentes... in hostem incidebant. Liv. 8, 8, 13:

    postquam acrius ultimis incidebat Romanus,

    id. 28, 13, 9.
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., to fall into any condition.
    (α).
    With in and acc.:

    in morbum,

    Cic. Fam. 13, 29, 4: in febriculam, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 21 fin.:

    in miserias,

    id. Phil. 2, 10, 24; cf.:

    qui inciderant (sc. in morbum) haud facile septimum diem superabant,

    Liv. 41, 21, 5:

    ut si in hujusmodi amicitias ignari casu aliquo inciderint,

    Cic. Lael. 12, 42:

    quodsi quis etiam a culpa vacuus in amicitiam ejus inciderat,

    Sall. C. 14, 4:

    in honoris contentionem,

    Cic. Lael. 10, 34:

    in imperiorum, honorum, gloriae cupiditatem,

    id. Off. 1, 8, 26:

    in furorem et insaniam,

    Cic. Pis. 20, 46. —
    (β).
    With acc. alone:

    caecitatem, Ambros. de Tobia, 2: iram,

    Lact. Plac. Narr. Fab. 1, 10:

    amorem,

    id. ib. 14, 1.—
    B.
    To fall upon, befall:

    eo anno pestilentia gravis incidit in urbem agrosque,

    Liv. 27, 23, 6:

    tantus terror incidit ejus exercitui,

    fell upon, Caes. B. C. 3, 13, 2; cf.:

    ut nihil incidisset postea civitati mali, quod, etc.,

    happened, Cic. de Or. 1, 7, 26.—
    C.
    In partic.
    1.
    To fall upon accidentally; to light upon, in thought or conversation:

    non consulto, sed casu in eorum mentionem incidi,

    Cic. Div. in Caecil. 15, 50; id. Lael. 1, 3; cf.:

    fortuito in sermonem alicujus incidere,

    id. de Or. 1, 24, 111:

    in eum sermonem incidere, qui, etc.,

    id. Lael. 1, 2:

    in varios sermones,

    id. Att. 16, 2, 4:

    cum in eam memoriam et recordationem nuper ex sermone quodam incidissemus,

    id. Brut. 2, 9:

    iterum in mentionem incidimus viri,

    Tac. H. 4, 5; Plin. Ep. 9, 33, 1.—
    2.
    To come or occur to one's mind:

    sapiens appeteret aliquid, quodcumque in mentem incideret et quodcumque tamquam occurreret,

    come into his mind, Cic. Fin. 4, 16, 43; cf. Ter. Phorm. 1, 3, 5; id. Heaut. 3, 1, 75:

    redeunti, ex ipsa re mihi incidit suspicio,

    id. And. 2, 2, 22; 3, 2, 21:

    tanta nunc suspicio de me incidit,

    id. Ad. 4, 4, 5:

    dicam, verum, ut aliud ex alio incidit,

    id. Heaut. 3, 3, 37:

    nihil te effugiet atque omne. quod erit in re occurret atque incidet,

    Cic. de Or. 2, 34, 147:

    potantibus his apud Sex. Tarquinium incidit de uxoribus mentio,

    Liv. 1, 57, 6.—
    3.
    To fall upon, happen in a certain time.
    (α).
    With in and acc.:

    quod in id rei publicae tempus non incideris, sed veneris — judicio enim tuo, non casu in ipsum discrimen rerum contulisti tribunatum tuum—profecto vides, quanta vis, etc.,

    Cic. Fam. 2, 7, 2:

    quorum aetas in eorum tempora, quos nominavi, incidit,

    Cic. Or. 12, 39; cf. id. Fam. 5, 15, 3:

    quoniam in eadem rei publicae tempora incidimus,

    id. ib. 5, 8, 3 fin.:

    facies me in quem diem Romana incidant mysteria certiorem,

    id. Att. 6, 1, 26:

    cum in Kalendas Januarias Compitaliorum dies incidisset,

    id. Pis. 4, 8:

    quae (bella) in ejus aetatem gravissima inciderunt,

    Quint. 12, 11, 16: in eum annum quo erat Hortensius consul futurus, incidere, to fall into, i. e. to extend the case until, etc., id. 6, 5, 4; cf.:

    quintus annus cum in te praetorem incidisset,

    Cic. Verr. 2, 2, 56, § 139.—
    (β).
    With acc. alone (late Lat.):

    ut menses... autumnale tempus inciderent,

    Sol. 1, § 44.—
    4.
    To fall out, happen, occur:

    et in nostra civitate et in ceteris, multis fortissimis atque optimis viris injustis judiciis tales casus incidisse,

    Cic. Fam. 5, 17, 3:

    si quid tibi durius inciderit,

    Prop. 1, 15, 28; cf.: si casus inciderit, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 21, 6:

    incidunt saepe tempora cum, etc.,

    id. Off. 1, 10, 31:

    eorum ipsorum, quae honesta sunt, potest incidere saepe contentio et comparatio,

    id. ib. 1, 43, 152:

    potest incidere quaestio,

    Quint. 7, 1, 19:

    verbum si quod minus usitatum incidat,

    id. 2, 5, 4:

    in magnis quoque auctoribus incidunt aliqua vitiosa,

    id. 10, 2, 15; 11, 1, 70; Cels. 5, 27, 3: ea accidisse non quia haec facta sunt, arbitror;

    verum haec ideo facta, quia incasura erant illa,

    Plin. 2, 27, 27, § 97:

    si quando ita incidat,

    Quint. 2, 5, 5; cf.:

    forte ita incidit, ut, etc.,

    Liv. 26, 23, 2:

    forte ita inciderat, ne, etc.,

    id. 1, 46, 5.—
    5.
    To fall in with, coincide, agree with, in opinion, etc.:

    ne ipse incidat in Diodorum, etc.,

    Cic. Fat. 8, 15.—
    6.
    To stumble upon, undertake at random:

    sic existumes non me fortuito ad tuam amplitudinem meis officiis amplectendam incidisse, etc.,

    Cic. Fam. 5, 8, 3.— Hence in part. pres.: incĭdentĭa, subst., occurrences, events, Amm. 14, 5, 4; 22, 9, 2 al.
    2.
    incīdo, cīdi, cīsum, 3, v. a. [in-caedo], to cut into, cut through, cut open, cut up (class.).
    I.
    Lit.:

    teneris arboribus incisis atque inflexis,

    Caes. B. G. 2, 17, 4:

    arbores,

    Plin. 12, 14, 30, § 54; 32, § 58:

    inciditur vitro, lapide, osseisve cultellis,

    id. 12, 25, 54, § 115; cf.:

    palmes inciditur in medullam,

    id. 14, 9, 11, § 84:

    venam,

    to open, id. 29, 6, 58, § 126; Cels. 2, 8; Tac. A. 16, 19; cf.:

    incisi nervi,

    Plin. 11, 37, 88, § 218:

    circa vulnus scalpello,

    Cels. 5, 27, 3:

    pinnas,

    to clip, Cic. Att. 4, 2, 5; so,

    vites falce,

    Verg. E. 3, 11:

    pulmo incisus,

    cut up, divided, Cic. Div. 1, 39, 85; cf.:

    eupatoria foliis per extremitates incisis,

    i. e. notched, indented, Plin. 5, 6, 29, § 65:

    nos linum incidimus, legimus,

    cut through, cut, Cic. Cat. 3, 5, 10:

    funem,

    Verg. A. 3, 667: corpora mortuorum, to dissect, Cels. praef.:

    nocentes homines vivos,

    id. ib.:

    quid habet haruspex cur pulmo incisus etiam in bonis extis dirimat tempus?

    Cic. Div. 1, 39, 85:

    si rectum limitem rupti torrentibus pontes inciderint,

    cut through, broken through, Quint. 2, 13, 16:

    squamisque incisus adaestuat amnis,

    Stat. Th. 5, 517:

    non incisa notis marmcra publicis,

    engraved, Hor. C. 4, 8, 13:

    tabula... his ferme incisa litteris fuit,

    Liv. 6, 29 fin.
    B.
    Transf.
    1.
    To cut in, to carve, engrave, inscribe on any thing; usually constr. with in and abl.; less freq. with in and acc., the dat., or absol.
    (α).
    With in and abl.:

    id non modo tum scripserunt, verum etiam in aere incisum nobis tradiderunt,

    Cic. Verr. 2, 4, 65; cf.:

    foedus in columna aenea incisum et perscriptum,

    id. Balb. 23, 53; id. Verr. 2, 2, 63, § 154:

    in qua basi grandibus litteris P. Africani nomen erat incisum,

    id. ib. 2, 4, 34, §

    74: nomina in tabula incisa,

    id. Fam. 13, 36, 1:

    notum est carmen incisum in sepulcro,

    id. de Sen. 17, 61; id. Pis. 29, 72; id. Font. 14, 31:

    incidens litteras in fago recenti,

    Plin. 16, 9, 14, § 35:

    indicem in aeneis tabulis,

    Suet. Aug. 101:

    quae vos incidenda in aere censuistis,

    Plin. Pan. 75, 1.—
    (β).
    With in and acc.:

    quae (acta) ille in aes incidit,

    Plin. Pan. 1, 7, 16:

    leges in aes incisae,

    Liv. 3, 57 fin.:

    lege jam in aes incisā,

    Suet. Aug. 28 fin.:

    quod ita erit gestum, lex erit, et in aes incidi jubebitis credo illa legitima: consules populum jure rogaverunt, etc.,

    Cic. Phil. 1, 10, 26.—
    (γ).
    With dat. ( poet. and post-Aug.):

    verba ceris,

    Ov. M. 9, 529:

    amores arboribus,

    Verg. E. 10, 53:

    fastos marmoreo parieti,

    Suet. Gramm. 17:

    nomen non trabibus aut saxis,

    Plin. Pan. 54, 7; cf.:

    primum aliquid da, quod possim titulis incidere,

    i. e. among your titles, Juv. 8, 69.—
    (δ).
    Absol.:

    incidebantur jam domi leges,

    Cic. Mil. 32, 87; cf.:

    tabula his litteris incīsa,

    Liv. 6, 29, 9:

    sine delectu morum quisquis incisus est,

    inscribed, registered, Sen. Ben. 4, 28:

    Victorem litteris incisis appellare,

    Macr. S. 3, 6, 11.—
    2.
    To make by [p. 921] cutting, to cut (rare):

    ferroque incidit acuto Perpetuos dentes et serrae repperit usum,

    Ov. M. 8, 245:

    novas incide faces, tibi ducitur uxor,

    Verg. E. 8, 29; Col. 2, 21, 3.
    II.
    Trop.
    A.
    To break off, interrupt, put an end to:

    poëma ad Caesarem, quod institueram, incidi,

    have broken off, stopped, Cic. Q. Fr. 3, 1, 4, § 11:

    inciditur omnis jam deliberatio, si intellegitur non posse fieri,

    id. de Or. 2, 82, 336; cf. Liv. 32, 37, 5:

    tandem haec singultu verba incidente profatur,

    Stat. Th. 9, 884:

    novas lites,

    Verg. E. 9, 14:

    ludum,

    Hor. Ep. 1, 14, 36:

    vocis genus crebro incidens,

    broken, interrupted, Cic. de Or. 3, 58, 217.—
    B.
    To cut off, cut short, take away, remove:

    media,

    to cut short, Cic. Phil. 2, 19, 47:

    qui mihi pinnas inciderant nolunt easdem renasci,

    id. 4, 2, 5:

    Tarquinius spe omni reditus incisā exsulatum Tusculum abiit,

    cut off, Liv. 2, 15, 7:

    spe incisā,

    id. 3, 58, 6; 35, 31, 7; cf. id. 44, 6, 13; 44, 13, 3:

    tantos actus,

    Sil. 3, 78:

    ipsam, quam promimus horam casus incidit,

    Sen. Ep. 101:

    testamentum,

    to annul, invalidate, Dig. 28, 4, 3.—
    C.
    In rhet., to make by cutting, to cut:

    aequaliter particulas,

    Cic. Or. 61, 205.— Hence,
    1.
    incī-sum, i, n., rhet. t. t. for the Gr. komma, a section or division of a sentence, a clause: quae nescio cur, cum Graeci kommata et kôla nominent, nos non recte incisa et membra dicamus, Cic. Or. 62, 211 (for which:

    incisiones et membra,

    id. 64, 261):

    incisum erit sensus non expleto numero conclusus, plerisque pars membri,

    Quint. 9, 4, 122; cf. id. ib. 22; 32; 44; 67; 123.—
    2.
    incīsē, adv., in short clauses:

    quo pacto deceat incise membratimve dici,

    Cic. Or. 63, 212; cf. incisim.

    Lewis & Short latin dictionary > incidentia

  • 15 incido

    1.
    incĭdo, cĭdi, cāsum, 3 ( fut. part. act. incasurus, Plin. 2, 27, 27, § 97; perf. scanned incĭdĕrunt, Lucr. 6, 1174), v. n. [in-cado], to fall into or upon a thing, to fall, light upon (freq. and class.).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen., constr. with in and acc.; less freq. with other prepp., with the dat., or absol.
    (α).
    With in and acc.:

    in foveam,

    Cic. Phil. 4, 5, 12:

    ex spelunca saxum in crura ejus incidit,

    id. Fat. 3, 6:

    e nubi in nubem vis incidit ardens fulminis,

    Lucr. 6, 145; cf. id. 296:

    in segetem flamma,

    falls, Verg. A. 2, 305:

    pestilentia in urbem,

    Liv. 27, 23 fin.:

    ut incideret luna tum in eam metam, quae esset umbra terrae, etc.,

    entered, Cic. Rep. 1, 14, 22:

    in oculos,

    Plin. 20, 17, 73, § 187:

    incidentibus vobis in vallum portasque,

    Liv. 27, 13, 2:

    in laqueos,

    Juv. 10, 314.—
    (β).
    With other prepp.:

    incidit ictus Ingens ad terram duplicato poplite Turnus,

    Verg. A. 12, 926:

    (turris) super agmina late incidit,

    id. ib. 2, 467.—
    (γ).
    With dat.:

    incidere portis,

    to rush into, Liv. 5, 11, 14; 5, 26, 8:

    lymphis putealibus,

    Lucr. 6, 1174:

    caput incidit arae,

    Ov. M. 5, 104: Sagunti ruinae nostris capitibus incident, Liv. 21, 10, 10:

    ultimis Romanis,

    id. 28, 13, 9:

    jacenti,

    Stat. Th. 5, 233:

    hi duo amnes confluentes incidunt Oriundi flumini,

    empty, fall into, Liv. 44, 31, 4:

    modo serius incidis (sol) undis,

    sink, Ov. M. 4, 198.—
    (γ).
    Absol.:

    illa (hasta) volans, umeri surgunt qua tegmina summa, incidit,

    Verg. A. 10, 477: incidit Adriaci spatium admirabile rhombi, i. e. into the fisherman ' s net, Juv. 4, 39. —
    B.
    In partic., to fall upon, meet, or come upon unexpectedly, fall in with a person or thing.
    (α).
    With in and acc.:

    in aliquem incurrere atque incidere,

    Cic. Planc. 7, 17:

    cum hic in me incidit,

    id. ib. 41, 99:

    C. Valerius Procillus, cum in fuga catenis vinctus traheretur, in ipsum Caesarem incidit,

    Caes. B. G. 1, 53, 5:

    in insidias,

    Cic. Fam. 7, 3, 3; cf.:

    in quos (milites), si qui ex acie fugerint, de improviso incidant,

    id. Rosc. Am. 52, 151:

    in manus alicujus,

    id. Clu. 7, 21:

    in vituperatores,

    id. Fam. 7, 3, 6; 6, 1, 25.—
    (β).
    With inter:

    inter catervas armatorum,

    Liv. 25, 39.—
    (γ).
    With dat.:

    qui (oculi) quocumque inciderunt,

    Cic. Mil. 1, 1; Plin. Ep. 5, 6, 13; Quint. 11, 3, 50:

    sane homini praeter opinionem improviso incidi,

    Cic. Verr. 2, 2, 74, § 182:

    incidit huic Appennicolae bellator filius Anni,

    Verg. A. 11, 699.—
    (δ).
    With acc. alone (late Lat.):

    bene quod meas potissimum manus incidisti,

    App. M. 6, p. 176, 24; id. ib. p. 179, 4:

    fatales laqueos,

    Vulc. Gall. Avid. Caes. 2, § 2.—
    C.
    Transf., to fall upon, attack, assault: triarii consurgentes... in hostem incidebant. Liv. 8, 8, 13:

    postquam acrius ultimis incidebat Romanus,

    id. 28, 13, 9.
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., to fall into any condition.
    (α).
    With in and acc.:

    in morbum,

    Cic. Fam. 13, 29, 4: in febriculam, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 21 fin.:

    in miserias,

    id. Phil. 2, 10, 24; cf.:

    qui inciderant (sc. in morbum) haud facile septimum diem superabant,

    Liv. 41, 21, 5:

    ut si in hujusmodi amicitias ignari casu aliquo inciderint,

    Cic. Lael. 12, 42:

    quodsi quis etiam a culpa vacuus in amicitiam ejus inciderat,

    Sall. C. 14, 4:

    in honoris contentionem,

    Cic. Lael. 10, 34:

    in imperiorum, honorum, gloriae cupiditatem,

    id. Off. 1, 8, 26:

    in furorem et insaniam,

    Cic. Pis. 20, 46. —
    (β).
    With acc. alone:

    caecitatem, Ambros. de Tobia, 2: iram,

    Lact. Plac. Narr. Fab. 1, 10:

    amorem,

    id. ib. 14, 1.—
    B.
    To fall upon, befall:

    eo anno pestilentia gravis incidit in urbem agrosque,

    Liv. 27, 23, 6:

    tantus terror incidit ejus exercitui,

    fell upon, Caes. B. C. 3, 13, 2; cf.:

    ut nihil incidisset postea civitati mali, quod, etc.,

    happened, Cic. de Or. 1, 7, 26.—
    C.
    In partic.
    1.
    To fall upon accidentally; to light upon, in thought or conversation:

    non consulto, sed casu in eorum mentionem incidi,

    Cic. Div. in Caecil. 15, 50; id. Lael. 1, 3; cf.:

    fortuito in sermonem alicujus incidere,

    id. de Or. 1, 24, 111:

    in eum sermonem incidere, qui, etc.,

    id. Lael. 1, 2:

    in varios sermones,

    id. Att. 16, 2, 4:

    cum in eam memoriam et recordationem nuper ex sermone quodam incidissemus,

    id. Brut. 2, 9:

    iterum in mentionem incidimus viri,

    Tac. H. 4, 5; Plin. Ep. 9, 33, 1.—
    2.
    To come or occur to one's mind:

    sapiens appeteret aliquid, quodcumque in mentem incideret et quodcumque tamquam occurreret,

    come into his mind, Cic. Fin. 4, 16, 43; cf. Ter. Phorm. 1, 3, 5; id. Heaut. 3, 1, 75:

    redeunti, ex ipsa re mihi incidit suspicio,

    id. And. 2, 2, 22; 3, 2, 21:

    tanta nunc suspicio de me incidit,

    id. Ad. 4, 4, 5:

    dicam, verum, ut aliud ex alio incidit,

    id. Heaut. 3, 3, 37:

    nihil te effugiet atque omne. quod erit in re occurret atque incidet,

    Cic. de Or. 2, 34, 147:

    potantibus his apud Sex. Tarquinium incidit de uxoribus mentio,

    Liv. 1, 57, 6.—
    3.
    To fall upon, happen in a certain time.
    (α).
    With in and acc.:

    quod in id rei publicae tempus non incideris, sed veneris — judicio enim tuo, non casu in ipsum discrimen rerum contulisti tribunatum tuum—profecto vides, quanta vis, etc.,

    Cic. Fam. 2, 7, 2:

    quorum aetas in eorum tempora, quos nominavi, incidit,

    Cic. Or. 12, 39; cf. id. Fam. 5, 15, 3:

    quoniam in eadem rei publicae tempora incidimus,

    id. ib. 5, 8, 3 fin.:

    facies me in quem diem Romana incidant mysteria certiorem,

    id. Att. 6, 1, 26:

    cum in Kalendas Januarias Compitaliorum dies incidisset,

    id. Pis. 4, 8:

    quae (bella) in ejus aetatem gravissima inciderunt,

    Quint. 12, 11, 16: in eum annum quo erat Hortensius consul futurus, incidere, to fall into, i. e. to extend the case until, etc., id. 6, 5, 4; cf.:

    quintus annus cum in te praetorem incidisset,

    Cic. Verr. 2, 2, 56, § 139.—
    (β).
    With acc. alone (late Lat.):

    ut menses... autumnale tempus inciderent,

    Sol. 1, § 44.—
    4.
    To fall out, happen, occur:

    et in nostra civitate et in ceteris, multis fortissimis atque optimis viris injustis judiciis tales casus incidisse,

    Cic. Fam. 5, 17, 3:

    si quid tibi durius inciderit,

    Prop. 1, 15, 28; cf.: si casus inciderit, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 21, 6:

    incidunt saepe tempora cum, etc.,

    id. Off. 1, 10, 31:

    eorum ipsorum, quae honesta sunt, potest incidere saepe contentio et comparatio,

    id. ib. 1, 43, 152:

    potest incidere quaestio,

    Quint. 7, 1, 19:

    verbum si quod minus usitatum incidat,

    id. 2, 5, 4:

    in magnis quoque auctoribus incidunt aliqua vitiosa,

    id. 10, 2, 15; 11, 1, 70; Cels. 5, 27, 3: ea accidisse non quia haec facta sunt, arbitror;

    verum haec ideo facta, quia incasura erant illa,

    Plin. 2, 27, 27, § 97:

    si quando ita incidat,

    Quint. 2, 5, 5; cf.:

    forte ita incidit, ut, etc.,

    Liv. 26, 23, 2:

    forte ita inciderat, ne, etc.,

    id. 1, 46, 5.—
    5.
    To fall in with, coincide, agree with, in opinion, etc.:

    ne ipse incidat in Diodorum, etc.,

    Cic. Fat. 8, 15.—
    6.
    To stumble upon, undertake at random:

    sic existumes non me fortuito ad tuam amplitudinem meis officiis amplectendam incidisse, etc.,

    Cic. Fam. 5, 8, 3.— Hence in part. pres.: incĭdentĭa, subst., occurrences, events, Amm. 14, 5, 4; 22, 9, 2 al.
    2.
    incīdo, cīdi, cīsum, 3, v. a. [in-caedo], to cut into, cut through, cut open, cut up (class.).
    I.
    Lit.:

    teneris arboribus incisis atque inflexis,

    Caes. B. G. 2, 17, 4:

    arbores,

    Plin. 12, 14, 30, § 54; 32, § 58:

    inciditur vitro, lapide, osseisve cultellis,

    id. 12, 25, 54, § 115; cf.:

    palmes inciditur in medullam,

    id. 14, 9, 11, § 84:

    venam,

    to open, id. 29, 6, 58, § 126; Cels. 2, 8; Tac. A. 16, 19; cf.:

    incisi nervi,

    Plin. 11, 37, 88, § 218:

    circa vulnus scalpello,

    Cels. 5, 27, 3:

    pinnas,

    to clip, Cic. Att. 4, 2, 5; so,

    vites falce,

    Verg. E. 3, 11:

    pulmo incisus,

    cut up, divided, Cic. Div. 1, 39, 85; cf.:

    eupatoria foliis per extremitates incisis,

    i. e. notched, indented, Plin. 5, 6, 29, § 65:

    nos linum incidimus, legimus,

    cut through, cut, Cic. Cat. 3, 5, 10:

    funem,

    Verg. A. 3, 667: corpora mortuorum, to dissect, Cels. praef.:

    nocentes homines vivos,

    id. ib.:

    quid habet haruspex cur pulmo incisus etiam in bonis extis dirimat tempus?

    Cic. Div. 1, 39, 85:

    si rectum limitem rupti torrentibus pontes inciderint,

    cut through, broken through, Quint. 2, 13, 16:

    squamisque incisus adaestuat amnis,

    Stat. Th. 5, 517:

    non incisa notis marmcra publicis,

    engraved, Hor. C. 4, 8, 13:

    tabula... his ferme incisa litteris fuit,

    Liv. 6, 29 fin.
    B.
    Transf.
    1.
    To cut in, to carve, engrave, inscribe on any thing; usually constr. with in and abl.; less freq. with in and acc., the dat., or absol.
    (α).
    With in and abl.:

    id non modo tum scripserunt, verum etiam in aere incisum nobis tradiderunt,

    Cic. Verr. 2, 4, 65; cf.:

    foedus in columna aenea incisum et perscriptum,

    id. Balb. 23, 53; id. Verr. 2, 2, 63, § 154:

    in qua basi grandibus litteris P. Africani nomen erat incisum,

    id. ib. 2, 4, 34, §

    74: nomina in tabula incisa,

    id. Fam. 13, 36, 1:

    notum est carmen incisum in sepulcro,

    id. de Sen. 17, 61; id. Pis. 29, 72; id. Font. 14, 31:

    incidens litteras in fago recenti,

    Plin. 16, 9, 14, § 35:

    indicem in aeneis tabulis,

    Suet. Aug. 101:

    quae vos incidenda in aere censuistis,

    Plin. Pan. 75, 1.—
    (β).
    With in and acc.:

    quae (acta) ille in aes incidit,

    Plin. Pan. 1, 7, 16:

    leges in aes incisae,

    Liv. 3, 57 fin.:

    lege jam in aes incisā,

    Suet. Aug. 28 fin.:

    quod ita erit gestum, lex erit, et in aes incidi jubebitis credo illa legitima: consules populum jure rogaverunt, etc.,

    Cic. Phil. 1, 10, 26.—
    (γ).
    With dat. ( poet. and post-Aug.):

    verba ceris,

    Ov. M. 9, 529:

    amores arboribus,

    Verg. E. 10, 53:

    fastos marmoreo parieti,

    Suet. Gramm. 17:

    nomen non trabibus aut saxis,

    Plin. Pan. 54, 7; cf.:

    primum aliquid da, quod possim titulis incidere,

    i. e. among your titles, Juv. 8, 69.—
    (δ).
    Absol.:

    incidebantur jam domi leges,

    Cic. Mil. 32, 87; cf.:

    tabula his litteris incīsa,

    Liv. 6, 29, 9:

    sine delectu morum quisquis incisus est,

    inscribed, registered, Sen. Ben. 4, 28:

    Victorem litteris incisis appellare,

    Macr. S. 3, 6, 11.—
    2.
    To make by [p. 921] cutting, to cut (rare):

    ferroque incidit acuto Perpetuos dentes et serrae repperit usum,

    Ov. M. 8, 245:

    novas incide faces, tibi ducitur uxor,

    Verg. E. 8, 29; Col. 2, 21, 3.
    II.
    Trop.
    A.
    To break off, interrupt, put an end to:

    poëma ad Caesarem, quod institueram, incidi,

    have broken off, stopped, Cic. Q. Fr. 3, 1, 4, § 11:

    inciditur omnis jam deliberatio, si intellegitur non posse fieri,

    id. de Or. 2, 82, 336; cf. Liv. 32, 37, 5:

    tandem haec singultu verba incidente profatur,

    Stat. Th. 9, 884:

    novas lites,

    Verg. E. 9, 14:

    ludum,

    Hor. Ep. 1, 14, 36:

    vocis genus crebro incidens,

    broken, interrupted, Cic. de Or. 3, 58, 217.—
    B.
    To cut off, cut short, take away, remove:

    media,

    to cut short, Cic. Phil. 2, 19, 47:

    qui mihi pinnas inciderant nolunt easdem renasci,

    id. 4, 2, 5:

    Tarquinius spe omni reditus incisā exsulatum Tusculum abiit,

    cut off, Liv. 2, 15, 7:

    spe incisā,

    id. 3, 58, 6; 35, 31, 7; cf. id. 44, 6, 13; 44, 13, 3:

    tantos actus,

    Sil. 3, 78:

    ipsam, quam promimus horam casus incidit,

    Sen. Ep. 101:

    testamentum,

    to annul, invalidate, Dig. 28, 4, 3.—
    C.
    In rhet., to make by cutting, to cut:

    aequaliter particulas,

    Cic. Or. 61, 205.— Hence,
    1.
    incī-sum, i, n., rhet. t. t. for the Gr. komma, a section or division of a sentence, a clause: quae nescio cur, cum Graeci kommata et kôla nominent, nos non recte incisa et membra dicamus, Cic. Or. 62, 211 (for which:

    incisiones et membra,

    id. 64, 261):

    incisum erit sensus non expleto numero conclusus, plerisque pars membri,

    Quint. 9, 4, 122; cf. id. ib. 22; 32; 44; 67; 123.—
    2.
    incīsē, adv., in short clauses:

    quo pacto deceat incise membratimve dici,

    Cic. Or. 63, 212; cf. incisim.

    Lewis & Short latin dictionary > incido

  • 16 intercido

    1.
    inter-cīdo, īdi, īsum, 3, v. a. [caedo], to cut asunder, cut up, cut to pieces, divide, pierce, cut through.
    I.
    Lit.:

    harundinetum,

    to thin out by cutting, Col. 4, 32, 4:

    venas,

    Plin. 11, 37, 65, § 174:

    radices,

    id. 18, 19, 49, 2, § 177:

    olivas acuto calamo,

    Pall. Nov. 22, 3:

    lacus, interciso monte, in Nar defluit,

    Cic. Att. 4, 15, 5; cf.:

    an Isthmos intercidi possit,

    Quint. 8, 3, 46:

    aedis,

    Dig. 9, 2, 49:

    flammas ignis,

    Vulg. Psa. 28, 7:

    pontem,

    to cut down, Liv. 36, 6.—
    B.
    Esp., of accounts, to mutilate, falsify:

    commentarios,

    Plin. Ep. 6, 22, 4:

    rationes dominicas,

    Dig. 11, 3, 1, § 5. —
    II.
    Transf., to part, divide, cut up, mangle, mutilate, destroy:

    sententias,

    to pervert in reading, Gell. 13, 30, 9:

    lux intercisa,

    Stat. Th. 2, 184:

    jugum mediocri valle a castris intercisum,

    separated, Hirt. B. G. 8, 14: dies intercisi, half-holidays: intercisi dies sunt, per quos mane et vesperi est nefas;

    medio tempore, inter hostiam caesam et exta porrecta, fas: a quo quod fas tum intercedit: aut eo est intercisum nefas, intercisum,

    Varr. L. L. 6, § 31 Müll.; cf. Macr. S. 1, 16; Ov. F. 1, 49. — Hence, intercīsē, adv., piecemeal, interruptedly, confusedly, Cic. Part. Or. 7, 24; Gell. 11, 2, 5:

    dictum,

    syncopated, id. 15, 3, 4.
    2.
    inter-cĭdo, ĭdi, 3, v. n. [cado], to fall between.
    I.
    Lit.:

    ita in arto stipatae erant naves ut vix ullum telum in mari vanum intercideret,

    Liv. 26, 39; 21, 8; 3, 10, 6.—
    II.
    Transf.
    A.
    To occur meanwhile, to happen:

    si quae interciderunt, etc.,

    Cic. Fam. 5, 8, 3. —
    B.
    To fall to the ground, go to ruin, be lost, perish: pereant amici, dum una inimici intercidant, Poët. ap. Cic. Deiot. 9, 25:

    intercidunt ova,

    Plin. 9, 51, 74, § 163:

    credo, quia nulla gesta res insignem fecerit consulatum, memoriā intercidisse,

    Liv. 2, 8, 5:

    utrum pejorem vocas, apud quem gratia beneficii intercidit, an apud quem etiam memoria?

    Sen. Ben. 3, 1:

    augur erat: nomen longis intercidit annis,

    Ov. F. 2, 433:

    sive (opera) exstant, sive intercidere,

    Plin. 35, 8, 34, § 53:

    haec sequenti tempore interciderunt,

    Quint. 1, 5, 52:

    cum verba intercidant invalescantque temporibus,

    fall into disuse, become obsolete, id. 10, 2, 13:

    quod si interciderit tibi nunc aliquid (= excidit e memoria),

    something escapes you, you have forgotten something, Hor. S. 2, 4, 6.

    Lewis & Short latin dictionary > intercido

  • 17 praecaedit

    prae-cīdo (old form praecaedit, Quadrig. ap. Gell. 9, 13, 18), cīdi, cīsum, 3, v. a. [caedo], to cut off in front; hence, in gen., to cut off.
    I.
    Lit. (class.); constr. with acc. alone, or with acc. and dat. or gen. of person.
    (α).
    With acc. and dat.:

    linguam alicui,

    Plaut. Aul. 2, 2, 12:

    manum alicui gladio,

    Cic. Inv. 2, 20, 59:

    aures, nasum et labia alicui,

    Just. 1, 10, 5.—
    (β).
    With acc. and gen.:

    collegae sui praecidi caput jussit,

    Cic. Tusc. 5, 19, 55:

    quae patrem occiderit, manus ejus praecidantur,

    Sen. Contr. 9, 27, 8.—
    (γ).
    With acc.:

    manus,

    Hirt. B. G. 8, 44:

    caput, Quadrig. ap. Gell. l. l.: capita,

    Petr. 1:

    medici membra praecidunt,

    Quint. 8, 3, 75:

    capillos,

    id. ib. 8, 3, 105:

    ancoras,

    to cut the cables, Cic. Verr. 2, 5, 34, § 88:

    fistulas, quibus aqua suppeditatur,

    id. Rab. Perd. 11, 31:

    traducem,

    Plin. 17, 23, 35, § 211.—
    B.
    Transf.
    1.
    To cut through, cut up (class.):

    cotem novaculā,

    Cic. Div. 1, 17, 32:

    linguam Nicanoris praecisam jussit particulatim avibus dari,

    Vulg. 2 Macc. 15, 33:

    naves,

    to cripple, make unfit for service, Cic. Att. 9, 6, 3.—
    2.
    To beat to pieces, to batter, smash (ante-class.):

    praecide os tu illi,

    Plaut. Cas. 2, 6, 52 (dub.; cf. id. Pers. 2, 4, 12 Ritschl).—
    3.
    Praecidere sinum maris, to cut off, avoid, i. e. to sail straight (postAug.), Sen. Ep. 53, 1: medium mare, Auct. Quint. Decl. 12, 22; cf.

    iter,

    Plin. 8, 22, 34, [p. 1413] § 83.—
    II.
    Trop., to cut off, to take away.
    A.
    Of speech, to cut short, abridge; to cut short one's words, to be brief, break off or finish abruptly:

    dum te obtuetur, interim linguam oculi praeciderunt,

    Plaut. Mil. 4, 6, 56:

    maximam partem defensionis,

    Cic. Verr. 2, 2, 62, § 151:

    sibi licentiam libertatemque vivendi,

    id. ib. 2, 3, 1, §

    3: sibi reditum,

    id. Pis. 22, 51:

    per abscissionem significatio fit, si, cum incipimus aliquid dicere, praecidimus,

    Auct. Her. 4, 54, 67:

    brevi praecidam,

    in a word, in short, briefly, Cic. Sen. 16, 57:

    praecide, inquit,

    cut it short, be brief, id. Ac. 2, 43, 133.—
    B.
    To break off, cut off, end, destroy; esp. with spem:

    si non praeciditur spes plebeio quoque, apiscendi summi honoris,

    Liv. 4, 3, 7:

    praecisa consulatūs spes erit,

    id. 4, 3, 15; 24, 31, 12; 42, 50, 1:

    id sum assecutus, ut una hora perdito spem judicii corrumpendi praeciderem,

    Cic. Verr. 2, 1, 7, § 20:

    utrum spem nostram praecidat an differat,

    Sen. Ira, 3, 28, 4; id. Ben. 2, 5, 1.—Also of friendship, etc.: amicitias repente praecidere, to break off suddenly (opp. sensim dissuere), Cic. Off. 1, 33, 120.—
    C.
    To deny flatly, refuse, decline, etc.:

    plane sine ullā exceptione praecidit,

    flatly refused, Cic. Att. 8, 4, 2:

    cupiebam eum esse nobiscum: quod quia praeciderat,

    id. ib. 10, 16, 1.—Hence, praecīsus, a, um, P. a.
    A.
    Lit., cut or torn off, separated ( poet.):

    Trinacria Italiā praecisa,

    Manil. 4, 630.— Subst.: praecī-sum, i, n., a piece of meat cut off, a cutlet, steak (ante-class.), Naev. ap. Non. 151, 2: praeciso capi, Lucil. ib.—
    2.
    Transf.
    a.
    Castrated (post-class.):

    fanatici,

    Lampr. Elag. 7:

    praecisi ac professi impudientiam,

    Sen. Prov. 5, 3.—
    b.
    Broken off, steep, abrupt, precipitous ( poet. and in post-Aug. prose):

    acuta silex praecisis undique saxis,

    Verg. A. 8, 233:

    iter,

    Sall. J. 92, 7:

    rupes,

    Quint. 12, 9, 2.—
    B.
    Trop.
    1.
    Shortened, short, brief (post-Aug.):

    praecisis conclusionibus obscuri,

    Quint. 10, 2, 17:

    comprehensio,

    id. 7, 3, 15.—
    2.
    Troublesome (postclass.):

    ut sub obtentu militiae praecisiorem se adversario faceret (al. pretiosiorem),

    Dig. 49, 16, 4.—Hence, adv.: prae-cīsē.
    1.
    In short, in few words, briefly, concisely (class.):

    praecise dicere (opp. plene et perfecte dicere),

    Cic. N. D. 2, 29, 73.—
    2.
    Positively, absolutely (class.):

    praecise negare alicui,

    Cic. Att. 8, 4, 2:

    non praecise, sed sub condicione,

    Dig. 36, 3, 1.

    Lewis & Short latin dictionary > praecaedit

  • 18 praecido

    prae-cīdo (old form praecaedit, Quadrig. ap. Gell. 9, 13, 18), cīdi, cīsum, 3, v. a. [caedo], to cut off in front; hence, in gen., to cut off.
    I.
    Lit. (class.); constr. with acc. alone, or with acc. and dat. or gen. of person.
    (α).
    With acc. and dat.:

    linguam alicui,

    Plaut. Aul. 2, 2, 12:

    manum alicui gladio,

    Cic. Inv. 2, 20, 59:

    aures, nasum et labia alicui,

    Just. 1, 10, 5.—
    (β).
    With acc. and gen.:

    collegae sui praecidi caput jussit,

    Cic. Tusc. 5, 19, 55:

    quae patrem occiderit, manus ejus praecidantur,

    Sen. Contr. 9, 27, 8.—
    (γ).
    With acc.:

    manus,

    Hirt. B. G. 8, 44:

    caput, Quadrig. ap. Gell. l. l.: capita,

    Petr. 1:

    medici membra praecidunt,

    Quint. 8, 3, 75:

    capillos,

    id. ib. 8, 3, 105:

    ancoras,

    to cut the cables, Cic. Verr. 2, 5, 34, § 88:

    fistulas, quibus aqua suppeditatur,

    id. Rab. Perd. 11, 31:

    traducem,

    Plin. 17, 23, 35, § 211.—
    B.
    Transf.
    1.
    To cut through, cut up (class.):

    cotem novaculā,

    Cic. Div. 1, 17, 32:

    linguam Nicanoris praecisam jussit particulatim avibus dari,

    Vulg. 2 Macc. 15, 33:

    naves,

    to cripple, make unfit for service, Cic. Att. 9, 6, 3.—
    2.
    To beat to pieces, to batter, smash (ante-class.):

    praecide os tu illi,

    Plaut. Cas. 2, 6, 52 (dub.; cf. id. Pers. 2, 4, 12 Ritschl).—
    3.
    Praecidere sinum maris, to cut off, avoid, i. e. to sail straight (postAug.), Sen. Ep. 53, 1: medium mare, Auct. Quint. Decl. 12, 22; cf.

    iter,

    Plin. 8, 22, 34, [p. 1413] § 83.—
    II.
    Trop., to cut off, to take away.
    A.
    Of speech, to cut short, abridge; to cut short one's words, to be brief, break off or finish abruptly:

    dum te obtuetur, interim linguam oculi praeciderunt,

    Plaut. Mil. 4, 6, 56:

    maximam partem defensionis,

    Cic. Verr. 2, 2, 62, § 151:

    sibi licentiam libertatemque vivendi,

    id. ib. 2, 3, 1, §

    3: sibi reditum,

    id. Pis. 22, 51:

    per abscissionem significatio fit, si, cum incipimus aliquid dicere, praecidimus,

    Auct. Her. 4, 54, 67:

    brevi praecidam,

    in a word, in short, briefly, Cic. Sen. 16, 57:

    praecide, inquit,

    cut it short, be brief, id. Ac. 2, 43, 133.—
    B.
    To break off, cut off, end, destroy; esp. with spem:

    si non praeciditur spes plebeio quoque, apiscendi summi honoris,

    Liv. 4, 3, 7:

    praecisa consulatūs spes erit,

    id. 4, 3, 15; 24, 31, 12; 42, 50, 1:

    id sum assecutus, ut una hora perdito spem judicii corrumpendi praeciderem,

    Cic. Verr. 2, 1, 7, § 20:

    utrum spem nostram praecidat an differat,

    Sen. Ira, 3, 28, 4; id. Ben. 2, 5, 1.—Also of friendship, etc.: amicitias repente praecidere, to break off suddenly (opp. sensim dissuere), Cic. Off. 1, 33, 120.—
    C.
    To deny flatly, refuse, decline, etc.:

    plane sine ullā exceptione praecidit,

    flatly refused, Cic. Att. 8, 4, 2:

    cupiebam eum esse nobiscum: quod quia praeciderat,

    id. ib. 10, 16, 1.—Hence, praecīsus, a, um, P. a.
    A.
    Lit., cut or torn off, separated ( poet.):

    Trinacria Italiā praecisa,

    Manil. 4, 630.— Subst.: praecī-sum, i, n., a piece of meat cut off, a cutlet, steak (ante-class.), Naev. ap. Non. 151, 2: praeciso capi, Lucil. ib.—
    2.
    Transf.
    a.
    Castrated (post-class.):

    fanatici,

    Lampr. Elag. 7:

    praecisi ac professi impudientiam,

    Sen. Prov. 5, 3.—
    b.
    Broken off, steep, abrupt, precipitous ( poet. and in post-Aug. prose):

    acuta silex praecisis undique saxis,

    Verg. A. 8, 233:

    iter,

    Sall. J. 92, 7:

    rupes,

    Quint. 12, 9, 2.—
    B.
    Trop.
    1.
    Shortened, short, brief (post-Aug.):

    praecisis conclusionibus obscuri,

    Quint. 10, 2, 17:

    comprehensio,

    id. 7, 3, 15.—
    2.
    Troublesome (postclass.):

    ut sub obtentu militiae praecisiorem se adversario faceret (al. pretiosiorem),

    Dig. 49, 16, 4.—Hence, adv.: prae-cīsē.
    1.
    In short, in few words, briefly, concisely (class.):

    praecise dicere (opp. plene et perfecte dicere),

    Cic. N. D. 2, 29, 73.—
    2.
    Positively, absolutely (class.):

    praecise negare alicui,

    Cic. Att. 8, 4, 2:

    non praecise, sed sub condicione,

    Dig. 36, 3, 1.

    Lewis & Short latin dictionary > praecido

См. также в других словарях:

  • List of Latin words with English derivatives — This is a list of Latin words with derivatives in English (and other modern languages). Ancient orthography did not distinguish between i and j or between u and v. Many modern works distinguish u from v but not i from j. In this article both… …   Wikipedia

  • Star Wars live-action TV series — Infobox Television show name = Star Wars live action TV series caption = Toy Fair 2007 teaser poster format = Science fiction/Serial camera = picture format = runtime = 1 hour per episode creator = George Lucas developer = executive producer =… …   Wikipedia

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»