per+hoc

per, prep. with acc. (by solecism with abl. PER QVO, = whereby, Inscr. Miseni Repert. ex a. p. Chr. n. 159; Inscr. Orell. 3300) [kindr. with Gr. para; Sanscr. pāra, ulterior; Lith. pèr; cf.: parumper, paulisper; v. Curt. Griech. Etym. p. 269], denotes, like the Gr. dia, motion through a space, or extension over it.

Lit., of space, through, through the midst of, throughout, all over, all along: per amoena salicta raptare aliquem, Enn. ap. Cic. Div. 1, 20, 40 (Ann. v. 40 Vahl.): inde Fert sese (equus) campi per caerula laetaque prata, id. ap. Macr. S. 6, 3 (id. v. 505 ib.): per amoenam urbem leni fluit agmine flumen, id. ap. id. ib. 6, 4 (id. v. 177 ib.):

per membranas oculorum cernere,

Cic. N. D. 2, 57, 142:

coronam auream per forum ferre,

id. Att. 14, 16, 2:

iit hasta per tempus utrumque,

Verg. A. 9, 418:

se per munitiones deicere,

Caes. B. G. 3, 26:

per mare pauperiem fugiens, per saxa, per ignes,

Hor. Ep. 1, 1, 46:

per ignes,

Ov. M. 8, 76:

per Averna,

id. ib. 14, 105:

per caelum,

Verg. A. 4, 700:

per vias fabulari,

in all the streets, Plaut. Cist. 5, 1:

per totam urbem,

id. Ep. 2, 2, 11:

qui per provincias atque imperium tuum pecunias ei credidissent,

in the provinces, Cic. Fam. 1, 7, 6:

invitati hospitaliter per domos,

Liv. 1, 9:

via secta per ambas (zonas),

Verg. G. 1, 238; 245:

nascuntur copiosissime in Balearibus ac per Hispanias,

in, Plin. 19, 5, 30, § 94:

per illas gentes celebratur,

throughout, Tac. A. 12, 12:

gustūs elementa per omnia quaerunt,

Juv. 11, 14.—

Placed after the noun: viam per,

Lucr. 6, 1264:

transtra per et remos et pictas abiete puppes,

Verg. A. 5, 663; 6, 692.

Transf.

Of time, through, throughout, during, for:

quod des bubus per hiemem,

the winter through, during the winter, Cato, R. R. 25:

nulla res per triennium, nisi ad nutum istius, judicata est,

Cic. Verr. 1, 5, 13:

nulla abs te per hos dies epistula... venerat,

during these days, id. Att. 2, 8, 1:

per decem dies ludi facti sunt,

id. Cat. 3, 8, 20:

per idem tempus,

during, at, in the course of, id. Brut. 83, 286; Suet. Galb. 10:

per noctem cernuntur sidera,

during the night, in the night-time, Plin. 2, 10, 7, § 48:

per inducias,

during, Liv. 38, 2: per multa bella, id. 8, 13:

per ludos,

id. 2, 18:

per comitia,

Suet. Caes. 80:

per somnum,

id. ib. 45: per tempus, during, i. e. at the right time, = in tempore, Plaut. Poen. 1, 1, 6; Ter. And. 4, 4, 44; id. Hec. 4, 3, 16.—So distr.:

per singulas noctes,

Suet. Caes. 1; id. Calig. 22; cf.:

per haec,

meanwhile, id. Claud. 27:

per quae,

id. Tib. 52.—

To indicate the agent, instrument, or means, through, by, by means of:

statuerunt injurias per vos ulcisci,

Cic. Verr. 2, 2, 3, § 9:

detrimenta publicis rebus per homines eloquentissimos importata,

id. de Or. 1, 9, 38:

quid ais? vulgo occidebantur? Per quos? et a quibus?

by whom? and by whose command? id. Rosc. Am. 29, 80:

quae domi gerenda sunt, ea per Caeciliam transiguntur,

id. ib. 51, 149:

quod nefarium stuprum non per illum factum est,

id. Cat. 2, 4, 7.—Placed after its case:

Exerce vocem, quam per vivis et colis,

Plaut. Poen. prol. 13.—Esp.: per fidem decipere, fallere, etc. (= datā fide): per fidem deceptus sum, through confidence, i. e. in my host who betrayed me, Plaut. Most. 2, 2, 69; Cic. Inv. 1, 39, 71; Caes. B. G. 1, 46, 3.—So, per se, per te, through himself, by himself, of himself, etc.:

homo per se cognitus, sine ullā commendatione majorum,

Cic. Brut. 25, 96:

per me tibi obstiti, = solus,

by myself, id. Cat. 1, 5, 11:

satis per te tibi consulis,

Hor. Ep. 1, 17, 1:

per se solus,

Liv. 1, 49.—With ipse:

nihil ipsos per se sine P. Sullā facere potuisse,

Cic. Sull. 24, 67:

ipsum per se, suā vi, sua naturā, sua sponte laudabile,

id. Fin. 2, 15, 50.—To form an adverb. expression, in, by, through, etc.:

non dubitavi id a te per litteras petere,

by letter, Cic. Fam. 2, 6, 2:

per summum dedecus vitam amittere,

in the most infamous manner, most infamously, id. Rosc. Am. 11, 30:

per iram facere aliquid,

in anger, id. Tusc. 4, 37, 79:

per commodum,

Liv. 30, 29, 3 (cf. II. A. supra):

per commodum rei publicae,

id. 10, 25, 17; 22, 57, 1; 31, 11, 2:

per ludum et jocum,

sporting and jesting, in sport and jest, Cic. Verr. 2, 1, 60, § 155; cf. id. ib. 2, 5, 70, §

181: per vim,

forcibly, Sall. J. 23, 1:

per dolum,

id. ib. 11, 8:

per otium,

at leisure, Liv. 4, 58, 12:

ceteris copiis per otium trajectis,

id. 21, 28, 4:

cibo per otium capto,

id. 21, 55, 1:

per tumultum = tumultuose,

id. 44, 45, 14. —

To designate the reason, cause, inducement, etc., through, for, by, on account of, for the sake of:

per metum mussari,

Plaut. Aul. 2, 1, 12:

qui per virtutem perit, at non interit,

id. Capt. 3, 5, 32:

cum antea per aetatem nondum hujus auctoritatem loci attingere auderem,

Cic. Imp. Pomp. 1, 1:

per aetatem,

Caes. B. G. 2, 16 fin.:

Druso propinquanti quasi per officium obviae fuere legiones,

Tac. A. 1, 24:

ut nihil eum delectaret, quod aut per naturam fas esset aut per leges liceret,

Cic. Mil. 16, 43:

cum per valetudinem posses, venire tamen noluisti,

id. Fam. 7, 1, 1: per me, per te, etc., as far as concerns me, you, etc.:

si per vos licet,

Plaut. As. prol. 12:

per me vel stertas licet,

Cic. Ac. 2, 29, 93; cf.:

sin hoc non licet per Cratippum,

id. Off. 3, 7, 33:

fides publica per sese inviolata,

Sall. J. 33, 3:

per me ista pedibus trahantur,

Cic. Att. 4, 16, 10:

per me stetisse, quo minus hae fierent nuptiae,

Ter. And. 4, 2, 16:

si per suos esset licitum,

Nep. Eum. 10, 3:

inspicere vitia nec per magistros nec per aetatem licebat,

Macr. S. 1, 24. —Hence, in oaths, entreaties, asseverations, etc., by a god, by men, or by inanimate or abstract things, by:

IOVRANTO PER IOVEM, etc., Tab. Bant. lin. 15: per pol saepe peccas,

Plaut. Cas. 2, 6, 18; cf.:

si per plures deos juret,

Cic. Rab. Post. 13, 36:

quid est enim, per deos, optabilius sapientiā?

id. Off. 2, 2, 5:

per deos atque homines,

id. Div. 2, 55, 116:

per dexteram te istam oro,

id. Deiot. 3, 8; cf.:

per tuam fidem Te obtestor,

Ter. And. 1, 5, 55:

nunc te per amicitiam et per amorem obsecro,

id. ib. 2, 1, 26:

per pietatem!

Plaut. Trin. 2, 2, 4:

per comitatem edepol, pater, etc.,

id. ib. 2, 2, 52.—In this signif. often separated from its object:

per ego vobis deos atque homines dies, ut, etc.,

Plaut. Men. 5, 7, 1:

per ego te deos oro,

Ter. And. 3, 3, 6; 5, 1, 15:

per ego te, fili... precor quaesoque, etc.,

Liv. 23, 9, 2:

per ego has lacrimas... te Oro,

Verg. A. 4, 314; 12, 56; Tib. 4, 5, 7; Ov. F. 2, 841:

per vos Tyrrhena faventum Stagna deum, per ego et Trebiam cineresque Sagunti Obtestor,

Sil. 12, 79 sq.; 1, 658; Stat. Th. 11, 367.—With ellips. of object:

per, si qua est... Intemerata fides, oro, i. e. per eam,

Verg. A. 2, 142; 10, 903:

per, si quid merui de te bene, perque manentem amorem, Ne, etc.,

Ov. M. 7, 854.—Sometimes to indicate an apparent or pretended cause or inducement, under the show or pretext of, under color of:

qui per tutelam aut societatem aut rem mandatam aut fiduciae rationem fraudavit quempiam,

Cic. Caecin. 3, 7:

naves triremes per causam exercendorum remigum ad fauces portus prodire jussit,

under pretext of, Caes. B. C. 3, 24;

v. causa: per speciem alienae fungendae vicis suas opes firmavit,

Liv. 1, 41 fin.:

per simulationem officii,

Tac. H. 1, 74.—

In composition, it usually adds intensity to the signif., thoroughly, perfectly, completely, exceedingly, very much, very (very often in Cicero's epistolary style, and in new-formed words, as perbenevolus, percautus, percupidus, perbelle, perofficiose, pergaudeo; see these articles): pervelle, perfacilis, peramanter; sometimes it denotes the completion of an action, e. g. perorare, peragere;

sometimes it is repeated: perdifficilis et perobscura quaestio,

Cic. N. D. 1, 1, 1; so id. Rep. 1, 12, 18; id. Brut. 43, 158; id. Cael. 20 fin.; id. Fam. 9, 20, 3 al.;

but also: perexiguā et minuta,

id. Tusc. 2, 13, 30:

percautus et diligens,

id. Q. Fr. 1, 1, 6, § 18 al.; cf. Madv. ad Cic. Fin. p. 410.—It frequently occurs in tmesi:

nobis ista sunt pergrata perque jucunda,

Cic. de Or. 1, 47, 205:

per mihi mirum visum est,

id. ib. 49, 214:

per enim magni aestimo,

id. Att. 10, 1, 1:

ibi te quam primum per videre velim, = videre pervelim,

id. ib. 15, 4, 2:

Platoni per fuit familiaris,

Gell. 2, 18, 1:

per, inquit, magister optime, exoptatus mihi nunc venis,

id. 18, 4, 2.—Per quam (also perquam), very, exceedingly, extremely:

per quam breviter perstrinxi,

Cic. de Or. 2, 49, 201:

per quam modica civium merita,

Plin. Pan. 60:

per quam velim scire,

very much indeed, id. Ep. 7, 27, 1:

PARENTES PER QVAM INFELICISSIMI,

Inscr. Murat. 953, 2.—As one word:

illorum mores perquam meditate tenes,

Plaut. Bacch. 3, 6, 16:

propulit perquam indignis modis,

id. Rud. 3, 3, 9:

erat perquam onerosum,

Plin. Ep. 2, 11, 13:

perquam honorificum,

id. ib. 3, 4, 3.—Separated by an intervening word:

per pol quam paucos reperias,

Ter. Hec. 1, 1, 1.—Placed after the word it governs; v. supra, I. fin. and II. B.

hīc, haec, hoc ( gen. hujus, monosyl., Plaut. Am. prol. 51; 96; 1, 1, 115; dat. huic, Sidon. Carm. 7, 145; Avien. Descr. Orb. 22; dat. sing. fem. hae rei, Cato, R. R. 14, 3; acc. HONC for hunc, C. I. L. 1, 32; nom. plur. hic, Enn. ap. Philarg. ad Verg. G. 4, 230 = Ann. v. 414 Vahl.; Varr. L. L. 6, § 73 Mull.; fem. haec, v. infra, B. init.; dat. and abl. hibus, Plaut. Curc. 4, 2, 20; cf. Varr. L. L. 8, § 78 Mull.; v. Neue, Formenl. 2, p. 203 sqq.), pron. demonstr. [from the pronom. root i (whence also comes is), with the demonstr. suffix ce ] points to something near or present, or which is conceived of as present, this.

With subst.:

hic homo sanus non est,

Plaut. Am. 1, 1, 246:

rapidus fluvius est hic, non hac temere transiri potest... apud hunc fluvium, etc.,

id. Bacch. 1, 1, 53:

quid praeclarum putet in rebus humanis, qui haec deorum regna perspexerit? etc.,

Cic. Rep. 1, 17:

genus hoc,

id. ib. 1, 25:

hoc avunculo, atque in hac tam clara re publica natus,

id. ib. 1, 19; cf.:

quorum singuli saluti huic civitati fuerunt, et qui sunt procul ab aetatis hujus memoria,

id. ib. 1, 1:

his libris,

id. ib. 1, 7:

hae feriae,

id. ib. 1, 9; 1, 20; cf.:

hoc otio,

id. ib. 9 fin.:

haec caelestia vel studiosissime solet quaerere,

id. ib. 1, 10:

ad haec cituma,

id. ib. 1, 21:

hic vir,

Liv. 7, 39, 12.—

Absol. (cf. Krebs, Antibarb. p. 520):

hic insidiantes vigilant, Enn. l. l.: hi domum me ad se auferent,

Plaut. Men. 5, 2, 94: non mihi videtur, quod hi venerunt, alius nobis sermo esse quaerendus, sed agendum accuratius, et dicendum dignum aliquid horum auribus, Cic. Rep. 1, 13:

feceris (ut etiam pro his dicam) nobis gratum omnibus,

id. ib. 1, 21 fin.:

hoc ubi Amphitruo erus conspicatus est, etc.,

Plaut. Am. 1, 1, 87:

docere hoc poterat ille homines paene agrestes, et apud imperitos audebat haec dicere,

Cic. Rep. 1, 15:

dixerat hoc ille, cum, etc.,

id. ib. 1, 12:

haec Scipio cum dixisset,

id. ib. 1, 11:

haec plurimis a me verbis dicta sunt, etc.,

id. ib. 1, 7.—

More emphatic, in the original full form, hīce, haece, hōce (not, as formerly written, hicce, haecce, hocce; in gen. sing. HVIVSQVE; in nom. plur. hisce, like ieis = ei, and ques = qui, see below; and apocopated in nom. plur. fem. haec for haece, and in gen. plur. horunc, harunc, for horunce, harunce);

and, with the interrogative particle, hicine, haecine, hocine (mostly ante - class.): hoce haud dubium est quin, etc.,

Ter. And. 2, 3, 17:

eum hinc profugiens vendidit in Alide Patri hujusce,

Plaut. Capt. prol. 10; so,

hujusce,

id. Poen. prol. 120; 5, 4, 76; 87; cf.:

atque hujusce rei judicium jam continuo video futurum,

Cic. Div. in Caecil. 14, 47:

hisce homines ubi habitent,

Plaut. Trin. 4, 2, 36; v. Ritschl ad h. l.; so,

hisce,

id. Ps. 1, 5, 125; id. Capt. prol. 35 Fleck.; id. Rud. 2, 1, 5 ib., and perh. also id. Mil. 4, 8, 24 (Ritschl, hice): hice, Att. ap. Non. 15, 29 (Trag. Rel. v. 122 Rib.); Ter. Eun. 2, 2, 38:

haec aedes,

Plaut. Most. 2, 1, 53; 3, 1, 117; so,

haec sunt atque aliae multae in magnis dotibus Incommoditates,

id. Aul. 3, 5, 58:

haec (puellae),

Ter. Eun. 3, 5, 34:

haec sententiae,

Cic. Tusc. 1, 11, 22; 3, 34, 84; Lucr. 3, 601; Verg. G. 3, 305; cf. Bentl. Ter. Hec. 5, 2, 24:

aliut posticum harunce aedium,

Plaut. Stich. 3, 1, 41; cf.:

harunc aedium,

id. Most. 2, 1, 57:

sine opera tua nihil di horunc facere possunt,

id. Cist. 1, 1, 53:

horunc,

id. Poen. 3, 1, 48; Ter. Hec. 1, 2, 97; id. Phorm. 3, 2, 33:

cedo signum, si harunc Baccharum es,

Plaut. Mil. 4, 2, 25:

harunc aedium,

id. Merc. 5, 1, 3:

hisce ego Placidum ted hodie reddam,

id. Curc. 5, 3, 48; cf.:

quid dicam hisce, incertus sum,

Ter. Hec. 3, 4, 36:

tu ab hisce rebus animum avoca,

Sulp. in Cic. Fam. 4, 5, 5; so,

hisce,

Plaut. Cas. 2, 7, 13; id. Most. 1, 3, 81; 1, 4, 23; 2, 2, 71; 4, 2, 35 et saep.: Thr. Tu hosce instrue. Gn Illuc est sapere! ut hosce instruxit, Ter. Eun. 4, 7, 11; so,

hosce,

id. ib. 1, 2, 71; id. Heaut. 3, 2, 3; 4, 5, 4; id. Ad. 5, 7, 5; id. Phorm. 4, 3, 4:

apud hasce aedes,

Plaut. Am. 1, 1, 194; so,

hasce,

id. As. 2, 3, 1; id. Aul. 2, 4, 2; 2, 8, 15; id. Capt. 4, 2, 51; id. Bacch. 4, 6, 17 et saep.—

With the interrog. particle: hicin' Achilles est?

Plaut. Mil. 1, 1, 61; so,

hicinest?

id. Pers. 5, 2, 49; cf.:

hicine vir patriae natus usquam nisi in patria morietur?

Cic. Mil. 38, 104 et saep.:

haecine,

Plaut. Am. 1, 1, 206; id. Ep. 4, 2, 5; 5, 1, 15; id. Pers. 4, 3, 75; Ter. Hec. 5, 2, 5; id. Phorm. 5, 8, 24:

huncine hominem,

Plaut. Ps. 1, 2, 68; cf.:

huncine hominem! hancine impudentiam! judices, hanc audaciam!

Cic. Verr. 2, 5, 25, § 62:

hocine hic pacto potest Inhibere imperium magister?

Plaut. Bacch. 3, 3, 43:

o Juppiter, hoscine mores!

Ter. Ad. 4, 7, 40:

hacine victoria sola aut hac praeda contenti estis futuri,

Liv. 10, 17, 5; Ter. Hec. 3, 1, 3;

so in the shorter form, hicne,

Cic. Rosc. Am. 48, 141:

ex hocne equo,

id. Fat. 3, 5:

cum hocne,

id. Att. 9, 7, 3:

ex hacne natura,

id. Tusc. 1, 25, 62: haece locutus, Enn. ap. Gell. 12, 4 (Ann. v. 239 Vahl.) al.—So, Fortuna hujusce diei, as a particular deity, Cic. Leg. 2, 11, 28; Plin. 34, 8, 19, § 54;

in inscrr. also written HVIVSQVE DIEI,

Inscr. Orell. 5; cf.:

HVIVSQ. LOCI,

id. ib. 1580; 2300;

and HOIVSQVE AEDIS ERGO,

id. ib. 2488.—

With other pronouns:

hos eosdem motus perturbationes dixerimus,

Cic. Tusc. 3, 4, 7; cf.:

cum idem hoc visum diceretur,

id. Rep. 1, 14:

hoc idem fit in reliquis civitatibus,

Caes. B. G. 7, 15, 2; id. B. C. 1, 74, 5; Quint. 8, 4, 17:

haec eadem centurionibus tribunisque militum mandabant,

Caes. B. G. 7, 17 fin.:

haec eadem genera,

Quint. 6, 3, 54:

hoc ipsum civile jus,

Cic. Rep. 1, 2:

sed hoc ipsum ex superiore pendet quaestione,

Quint. 2, 1, 8; 8, 3, 45:

ad hunc eum ipsum,

Cic. Ac. 1, 1, 2 Goer. N. cr.; cf.:

idem hoc ipsum,

id. Tusc. 5, 9, 26:

huic illi legato,

id. Fl. 22, 52:

hunc illum fatis Portendi generum,

Verg. A. 7, 255; cf.:

hic est enim ille vultus semper idem, quem, etc.,

Cic. Tusc. 3, 15, 31:

hic est ille status quantitatis,

Quint. 7, 4, 15: haec est illa, quae deinôsis vocatur, id. 6, 2, 24:

hujus istius facti stultitia,

Cic. Rab. Post. 9, 24:

ista haec epigrammata,

Sid. Ep. 2, 10: hunc talem virum, Cic. fil. ap. Cic. Fam. 16, 21, 3:

callidum quendam hunc,

Cic. de Or. 1, 50, 218.—

Opp. to ille, iste, less freq. to hic, alter, alius, etc., this, the latter, to indicate the nearer object (which is to be determined not so much by the phraseology as by the thought; so that hic may refer to that noun whose position in the sentence is the more remote, but which is the most closely connected with the speaker, and of the most importance to him, in which case it is to be rendered by that, the former, etc.):

ejusdem esse, qui in illa re peccarit, hoc quoque admisisse,

Cic. Inv. 2, 16, 50:

in his undis et tempestatibus ad summam senectutem maluit jactari, quam in illa tranquillitate atque otio jucundissime vivere,

id. Rep. 1, 1:

si deerunt haec remedia, ad illa declinandum est,

Quint. 7, 2, 30:

cum hic testamento, ille proximitate nitatur,

id. 3, 6, 95:

in his judicem sibi, in illis alii credere,

id. 5, 7, 33:

haec pars perorationis accusatori patronoque ex aequo communis est. Affectibus quoque iisdem fere utuntur: sed varius hic, ille saepius ac magis,

id. 6, 1, 8; cf. id. 6, 2, 12; 17:

cum tu ista caelestia de Scipione quaesieris, ego autem haec, quae videntur ante oculos, esse magis putem quaerenda,

Cic. Rep. 1, 19; id. Fam. 2, 11, 1:

iisdem enim hic sapiens, de quo loquor, oculis, quibus iste vester, caelum, terram, mare intuebitur,

id. Ac. 2, 33, 105:

si hoc loco scripsisset, isto verbo usus non esset, non isto loco verbum istud collocasset,

id. Inv. 2, 41, 121:

has igitur tot sententias ut omittamus, haec nunc videamus, quae diu multumque defensa sunt,

id. Ac. 2, 42, 130:

Caesar facile diceret: Hic versus Plauti non est, hic est,

this... that, id. Fam. 9, 16, 4:

ego hoc dico. adversarius hoc,

Quint. 4, 4, 8:

vendidit hic auro patriam... Hic thalamum invasit natae,

Verg. A. 6, 621 sq.:

hi molium objectus, hi proximas scaphas scandere,

Tac. A. 14, 8:

quid responsuri sint adversarii his et his... cum sciret haec et haec,

Quint. 6, 1, 3 sq.:

interim quaeritur: hoc an hoc? furtum an sacrilegium?

id. 7, 3, 9:

alter (Roscius) plurimarum palmarum vetus ac nobilis gladiator habetur, hic autem nuper se ad eum lanistam contulit,

Cic. Rosc. Am. 6, 17:

occupat hic collem, cymba sedet alter adunca,

Ov. M. 1, 293.—

Referring to that which in the speaker's mind is the nearer object, although by the position of the words it is the more remote: quam ob rem cave Catoni anteponas ne istum quidem ipsum, quem Apollo sapientissimum judicavit (i. e. Socratem): Hujus enim (i. e. Catonis, of the former) facta, illius (i. e. Socratis) dicta laudantur, Cic. Lael. 2, 10; id. Rosc. Com. 2, 7:

hanc posteriorem (artem) et Stoici et Peripatetici, priorem autem illi (i. e. Peripatetici) egregie tradiderunt, hi (i. e. Stoici) ne attigerunt quidem,

id. Fin. 4, 4, 10:

hoc Cicero atque Asinius certatim sunt usi: pro Scauro hic, ille pro filio,

Quint. 6, 1, 21; 3, 10, 1:

melior tutiorque est certa pax quam sperata victoria: haec in tua, illa in deorum manu est,

the former... the latter, Liv. 30, 30, 19:

quocumque aspicio, nihil est, nisi pontus et aer: Fluctibus hic tumidus, nubibus ille minax,

Ov. Tr. 1, 2, 24; id. M. 1, 697.—

In the neutr. sing. subst., with gen.:

quid hoc hominist?

Plaut. Am. 2, 1, 26; cf. Ter. Eun. 3, 4, 8:

quid hoc morbi est?

id. ib. 2, 1, 19:

quid hoc est negoti?

id. Ad. 4, 5, 71; cf. id. Eun. 3, 4, 6:

hoc fructi pro labore ab his fero,

id. Ad. 5, 4, 16:

edormiscam hoc villi,

id. ib. 5, 2, 11:

hoc commodi est, quod, etc.,

Cic. Rosc. Am. 32, 91:

hoc copiarum in Hispanias portatum est,

Liv. 42, 18, 7:

hoc servitutis injunxisse, ut, etc.,

id. 5, 2, 8:

hoc intervalli datum res tranquillas in urbe fecit,

id. 3, 25, 4:

hoc consilii,

id. 5, 39, 6:

hoc solacii,

id. 30, 13, 13:

hoc noctis,

Plaut. Am. 1, 1, 2; 11; 136.—

Hoc with verbs impers., pleonast. as a subject (ante-class.):

eamus, Amphitruo: lucescit hoc jam,

there is daybreak, Plaut. Am. 1, 3, 45: luciscit hoc jam, [p. 853] Ter. Heaut. 3, 1, 1:

lucet hoc,

Plaut. Mil. 2, 2, 63; cf. id. Curc. 1, 3, 26.—

Pregn. (qs. pointing to something with the finger), this, this... here (ante-class. and poet.); most freq. of the speaker himself, like the Gr. hode, for ego:

hic homost omnium hominum praecipuos,

Plaut. Trin. 5, 1, 1:

hic si quid nobis forte adversi evenerit, tibi erunt parata verba, huic homini verbera,

Ter. Heaut. 2, 3, 115; so,

huic homini, i. q. mihi,

Plaut. Ep. 1, 2, 38:

hic homo, i. q. ego,

id. Curc. 2, 1, 33:

hunc hominem, i. q. me,

Plaut. Bacch. 4, 4, 1; Hor. S. 1, 9, 47; cf.:

vin' tu huic seni auscultare?

Ter. Ad. 5, 7, 8; id. And. 2, 1, 10; Tib. 2, 6, 7:

haec res,

my property, Plaut. Trin. 2, 4, 106:

hunc in collum,

my neck, id. Pers. 4, 6, 9 Brix (Ritschl, huc): ni haec praesensisset canes, this dog, = ego, id. Trin. 1, 2, 135 Brix ad loc.—In neutr. absol.: tu quod te posterius purges hanc injuriam mihi nolle Factam esse, hujus non faciam, not so much, i. e. not the least, Ter. Ad. 2, 1, 9.—

With reference to time, of this time, now present, actual, this:

cena hac annona est sine sacris hereditas,

in the present scarcity, Plaut. Trin. 2, 4, 83:

sed nondum haec, quae nunc tenet saeculum, neglegentia deum venerat,

Liv. 3, 20:

his temporibus,

Cic. Fam. 13, 77, 1:

M. Cato, hujus nostri Catonis pater,

id. Off. 3, 16, 66; cf.:

si potius ad antiquorum diligentiam, quam ad horum luxuriam dirigas aedificationem,

Varr. R. R. 1, 13, 6 sq.:

etenim qui haec vituperare volunt, Chrysogonum tantum posse queruntur,

the present times, Cic. Rosc. Am. 48, 138:

ne horum quidem magnificentia operum,

Liv. 1, 55 fin.;

very rarely of time just ended: ante hos annos quadraginta,

Plin. 14, 22, 28, § 143:

ante hos sex menses,

Phaedr. 1, 1, 10:

ante hoc triduum,

Front. Ep. ad M. Caes. 2, 5 init.; Aug. Serm. 270, 3.

Very freq. referring to a thought that follows, and which may be expressed by a relative sentence, or by a sentence denoting the object, cause, or effect; with qui, quae, quod, an acc. and inf., quod, ut, ne, etc. (more clearly indicative than the determinative, is, ea, id; though freq. confounded with it in MSS. and editt.).

With relat. clause:

Qui hodie fuerim liber, eum nunc potivit pater Servitutis: hic, qui verna natust, conqueritur,

Plaut. Am. 1, 1, 24; cf.:

eos, qui, etc.... his, qui, etc.... longe duco esse anteponendos,

Cic. Rep. 1, 2:

neque his contentus sum, quae de ista consultatione scripta nobis summi ex Graecia homines reliquerunt, neque ea, quae mihi videntur, anteferre illis audeo,

id. ib. 1, 22:

non est tibi his solis utendum existimationibus ac judiciis, qui nunc sunt, hominum, sed iis etiam, qui futuri sunt,

id. Q. Fr. 1, 1, 15, § 43:

quis hic est homo, quem ante aedis video hoc noctis?

Plaut. Am. 1, 1, 136:

unde in laboribus et periculis fortitudo? nempe ab his, qui, etc.,

Cic. Rep. 1, 2; 1, 17:

haec quae sunt in hoc genere,

id. ib. 1, 11:

mundus hic totus, quod domicilium di nobis dederunt,

id. ib. 1, 13:

hoc autem sphaerae genus, in quo, etc.,

id. ib. 1, 14;

1, 16: in his libris, quos legistis,

id. Leg. 1, 9, 27; cf. id. Div. 1, 3, 5:

quam quisque norit artem, in hac se exerceat,

id. Tusc. 1, 18, 41 et saep.:

lepide ipsi hi sunt capti, suis qui filiis fecere insidias,

Plaut. Bacch. 5, 2, 90; cf. Cic. Tusc. 2, 1, 3; id. N. D. 1, 40, 113:

servi, qui, cum culpa carint, tamen malum Metuont, hi solent esse eris utibiles,

Plaut. Most. 4, 2, 2 sq.; cf. Cic. Rep. 1, 19:

de Bruti amore etsi mihi nihil novi adfers: tamen hoc audio libentius, quo saepius,

id. Att. 13, 36 fin.; cf.:

is porro, quo generosior celsiorque est, hoc majoribus velut organis commovetur,

Quint. 1, 2, 30:

hoc primum videamus, quidnam sit, de altero sole quod nuntiatum est in senatu, etc.,

Cic. Rep. 1, 10; 1, 24:

mire tractat hoc Cicero pro Milone quae facturus fuerit Clodius, si praeturam invasisset,

Quint. 9, 2, 41.—

With acc. and inf.:

erat tunc haec nova et ignota ratio, solem lunae oppositum solere deficere,

Cic. Rep. 1, 16:

sed hoc vir excellenti providentia sensit ac vidit, non esse opportunissimos situs maritimos urbibus iis, quae, etc.,

id. ib. 2, 3:

hoc tantum admiror, Flavum, etc.,

Quint. 7, 4, 40; 11, 1, 22:

unum hoc definio, tantam esse necessitatem virtutis, etc.,

Cic. Rep. 1, 1: hoc simul accipe dictum: Quorum..., Eorundem libertati me parcere certum est, Enn. ap. Cic. Off. 1, 12, 38 (Ann. v. 204 Vahl.); cf.

with appositive clause: sic hoc proloquar: Principio, ut illo advenimus, Continuo Amphitruo delegit viros, etc.,

Plaut. Am. 1, 1, 48:

ut hoc: Non debes alienam uxorem optare,

Quint. 7, 1, 25; cf. id. 9, 4, 97; 9, 2, 32.—

With quod or quia:

maxime hoc mihi mirum videri solet, quod, qui tranquillo mari gubernare se negent posse, etc.,

Cic. Rep. 1, 6:

quaesierat ex me Scipio, quidnam sentirem de hoc, quod duo soles visos esse constaret,

id. ib. 1, 13; Quint. 9, 1, 1:

propter hoc ipsum ostendenda non sunt, quod apparent,

id. 12, 9, 6:

nostri primo integris viribus fortiter repugnare... sed hoc superari, quod diuturnitate pugnae, etc.,

in this that, herein that, Caes. B. G. 3, 4, 3; cf. Quint. 8, 3, 30:

hoc ipso fidem detrahimus illis, quod sint tam gravia,

id. 9, 2, 53:

hoc ipso, quod,

id. 4, 1, 54; 5, 11, 41; 6, 2, 16 et saep.: consilio vestro utar libenter, et hoc libentius, quod, etc., Caes. ap. Cic. Att. 9, 8, C, 1; cf.:

id hoc facilius eis persuasit, quod undique loci natura Helvetii continentur,

Caes. B. G. 1, 2, 3:

hoc esse miseriorem gravioremque fortunam Sequanorum quam reliquorum, quod soli, etc.,

id. ib. 1, 32, 4; Quint. 5, 7, 22:

hoc magis, quod (al. quia) illic ut litigatores loquimur frequentius,

id. 6, 2, 36:

hoc sese excruciat animi, Quia leno ademit cistulam ei,

Plaut. Rud. 2, 3, 57:

quod hoc etiam mirabilius debet videri, quia, etc.,

Cic. de Or. 1, 3, 12; cf.:

hoc sunt exempla potentiora, quia, etc.,

Quint. 10, 1, 15.—

With ut or ne:

nunc hoc me orare a vobis jussit Juppiter, ut conquistores, etc.,

Plaut. Am. prol. 64; cf.:

hoc quoque etiam mihi in mandatis dedit, Ut conquistores, etc.,

id. ib. 81:

atque hoc evenit In labore atque in dolore, ut mors obrepat interim,

id. Ps. 2, 3, 19:

nec enim hoc suscepi, ut, etc.... neque hoc polliceor me facturum, ut, etc.,

Cic. Rep. 1, 24:

neque enim hac nos patria lege genuit aut educavit, ut... sed ut, etc.,

id. ib. 1, 4;

for which: homines sunt hac lege generati, qui tuerentur, etc.,

id. ib. 6, 15:

quare hoc animo in nos esse debebis, ut aetas nostra, etc.,

id. Fam. 2, 1 fin.; id. Off. 3, 5, 22; id. Rep. 1, 12:

plurimum in hoc laboris exhausimus, ut ostenderemus, etc.,

Quint. 8 praef. § 6; cf.:

habenda fides est vel in hoc, ut, etc.,

id. 11, 2, 51; so,

in hoc, ut,

id. 6, 3, 15; 10, 3, 29: hoc erit tibi argumentum semper in promptu situm: Ne quid exspectes amicos, quod tute agere possies, Enn. ap. Gell. 2, 29 fin. (Sat. v. 37 Vahl.); so,

in hoc scilicet, ne suspectus his foret,

Vell. 2, 41 fin. —

Hoc est serves to annex a more particular explanation of what has been said, that is, that is to say, namely:

in hac causa dicam de eo prius, quod apud vos plurimum debet valere, hoc est, de voluntate eorum, quibus injuriae factae sunt,

Cic. Div. in Caecil. 4, 11:

quadriennium, hoc est, ex quo tempore fundus veniit,

id. Caecin. 7, 19; 34, 100:

cum honos agebatur amplissimus familiae vestrae, hoc est, consulatus parentis tui,

id. Sull. 17, 49; id. Fam. 5, 12, 8:

primum quaero, qua ratione Naevius susceptum negotium non transegerit, hoc est, cur bona non vendiderit,

id. Quint. 24, 76 et saep.—Sarcastically:

ut haberet (Clodius) ad praeturam gerendam, hoc est, ad evertendam rem publicam plenum annum,

Cic. Mil. 9, 24:

at quam crebro usurpat Et consul et Antonius! Hoc est dicere: Et consul et homo impudicissimus, Et consul et homo nequissimus,

id. Phil. 2, 28, 70.—

Hoc est or ĕrat, quod, with the accessory idea of indignation or reproach, is or was it for this that, etc.:

hoc erat, alma parens, quod me per tela, per ignis Eripis, ut mediis hostem in penetralibus... cernam?

Verg. A. 2, 664; Petr. 93.—Hence,

hāc, in this place, on this side, this way, here (class.): nunc Juppiter hac stat, Enn. ap. Macr. S. 6, 1 (Ann. v. 263 Vahl.); imitated by Verg. A. 12, 565: Ar. Hac quidem non venit. Le. Angiporto Illac per hortum circuit clam, Plaut. As. 3, 3, 151:

nunc hac An illac eam, incerta sum consili,

id. Rud. 1, 3, 30:

plenus rimarum sum: hac atque illac perfluo,

Ter. Eun. 1, 2, 25; cf.:

hac illac circumcursa,

id. Heaut. 3, 2, 1; and: mox hac atque illa rapti, Tac. Agr. 28:

sequere hac, reducam te ubi fuisti,

this way, hither, Plaut. Capt. 3, 5, 106; id. As. 4, 2, 1; id. Men. 4, 1, 4; id. Poen. 1, 2, 116; id. Rud. 1, 2, 94; cf.:

sequere hac me intus ad Glycerium nunc,

Ter. And. 5, 6, 14:

sequere me ergo hac intro,

id. Ad. 4, 3, 18:

i hac mecum intro,

Plaut. Bacch. 5, 2, 56; 62; Ter. Ad. 4, 2, 35 sq.:

quin igitur ad illa spatia nostra pergimus?... Nos vero: et hac quidem adire si placet, per ripam et umbram,

Cic. Leg. 1, 4, 14:

ab oppido declivis locus tenui fastigio vergebat. Hac nostris erat receptus,

Caes. B. C. 1, 45, 5; 2, 2, 3.—Hac-hac, for hac-illac ( poet.):

namque videbat, uti bellantes Pergama circum Hac fugerent Grai, Hac Phryges,

Verg. A. 1, 467 sq.; Prop. 1, 3, 13; rarely in full form with the interrog. particle ne:

utrum hacin feriam an ab laeva latus?

Plaut. Cist. 3, 10 (cf. Ladewig, Anal. Scaen. p. 22). —

hīc (old form heic; and with the interrog. part. ne, hicine), adv. loci, in this place, here.

In space.

Lit.:

hos quos videtis stare hic captivos duos, etc.... Senex qui hic habitat, etc.,

Plaut. Capt. prol. 1 sq.:

ego jam dudum hic adsum,

Ter. Eun. 4, 6, 5:

quem praestolare hic ante ostium?

id. ib. 5, 6, 5:

hic propter hunc adsiste,

id. Ad. 2, 1, 15:

hic tui omnes valent,

Cic. Fam. 6, 20, 3:

non modo hic, ubi, etc... sed, ubicumque, etc.,

id. Verr. 2, 5, 55, § 143:

mons ibi arduus Nomine Parnasus... hic ubi Deucalion... parva rate vectus adhaesit,

Ov. M. 1, 319:

hic (sc. Carthagine) illius (Junonis) arma, Hic currus fuit,

Verg. A. 1, 16 et saep.: Pa. Philocomasium hicine etiam nunc est? Pe Quom exibam, hic erat, Plaut. Mil. 2, 2, 25; cf.: Ch. Ubi ego sum? hicine an apud mortuos? Eut. Neque apud mortuos neque hic es, id. Merc. 3, 4, 17:

hicine,

id. Cist. 1, 1, 21; 4, 2, 80; Ter. Ad. 2, 1, 29 al.: Da. Cedo fenus, redde fenus, fenus reddite, etc.... Tr. Fenus illic, fenus hic, Plaut. Most. 3, 1, 76:

facile hic plus mali est, quam illic boni,

Ter. And. 4, 3, 5; cf. id. Hec. 2, 1, 20:

hic segetes, illic veniunt felicius uvae,

Verg. G. 1, 54:

hic, illic, ubi mors deprenderat, exhalantes,

Ov. M. 7, 581 (cf. Krebs, Antibarb. p. 519).—With gen.:

hic proxume viciniae,

in this neighborhood, Plaut. Mil. 2, 3, 2:

modo vidi virginem hic viciniae miseram,

Ter. Phorm. 1, 2, 45.—With ne: hicine libertatem aiunt aequam esse omnibus? is it here that, etc., Ter. Ad. 2, 1, 29 (cf. hic, I. B. fin.).—

Transf., in this affair, on this occasion, in this particular, herein, here:

hic, quantum in bello fortuna possit, cognosci potuit,

Caes. B. G. 6, 35, 2; Cic. Verr. 1, 16, 49:

hic tu tabulas desideras Heracliensium publicas,

id. Arch. 4, 8; cf.:

hic vos dubitabitis, judices,

id. Verr. 2, 2, 44, § 109:

hic miramur, hunc hominem tantum excellere ceteris? etc.,

id. de Imp. Pomp. 13, 39:

hic jam plura non dicam,

id. ib. 9, 24; id. Planc. 41, 99; id. Verr. 2, 1, 26, § 66 (cf. II. fin. infra):

hic, ubi opus est, non verentur: illic, ubi nihil opus est, ibi verentur,

Ter. And. 4, 1, 14:

ut cum hic tibi satisfecerimus, istic quoque nostram in te benevolentiam navare possimus,

Cic. Fam. 3, 10, 3.—Referring to the noun whose position in the sentence is the most remote (cf. I. D. 2.):

alterius ducis causa melior videbatur, alterius erat firmior: hic omnia speciosa, illic valentia,

Vell. 2, 49, 3.—

Of time, i. q. nunc or tum, now, here; then, hereupon, at this time, at this juncture:

hic reddes omnia,

Ter. And. 2, 3, 15:

hic ego quid praedicem?

Cic. Sest. 5, 12; id. Cat. 1, 10, 26:

hic cum uterque me intueretur,

id. Fin. 2, 1, 1; so,

hic cum,

id. Tusc. 5, 20, 60; Nep. Milt. 3, 3:

hic tum Fabricius frequentes eos ad me domum adduxit,

Cic. Clu. 17, 49; so, hic tum, id. ib 20, 56; 27, 73; id. Verr. 2, 1, 26 §

66 al.: hic regina gravem poposcit pateram,

Verg. A. 1, 728.—So very freq. to introduce the beginning of a speech: hic Laelius (inquit); hic Philus;

hic Scipio, etc.,

Cic. Rep. 1, 13, 23; 24 sq.; id. Fam. 1, 9, 10; 3, 8, 3; 5, 15, 4; id. Ac. 2, 4, 10; id. de Or. 2, 50, 202; Verg. A. 9, 246 et saep.—

huc (access. form hoc), v. huc.

hīc, haec, hoc ( gen. hujus, monosyl., Plaut. Am. prol. 51; 96; 1, 1, 115; dat. huic, Sidon. Carm. 7, 145; Avien. Descr. Orb. 22; dat. sing. fem. hae rei, Cato, R. R. 14, 3; acc. HONC for hunc, C. I. L. 1, 32; nom. plur. hic, Enn. ap. Philarg. ad Verg. G. 4, 230 = Ann. v. 414 Vahl.; Varr. L. L. 6, § 73 Mull.; fem. haec, v. infra, B. init.; dat. and abl. hibus, Plaut. Curc. 4, 2, 20; cf. Varr. L. L. 8, § 78 Mull.; v. Neue, Formenl. 2, p. 203 sqq.), pron. demonstr. [from the pronom. root i (whence also comes is), with the demonstr. suffix ce ] points to something near or present, or which is conceived of as present, this.

With subst.:

hic homo sanus non est,

Plaut. Am. 1, 1, 246:

rapidus fluvius est hic, non hac temere transiri potest... apud hunc fluvium, etc.,

id. Bacch. 1, 1, 53:

quid praeclarum putet in rebus humanis, qui haec deorum regna perspexerit? etc.,

Cic. Rep. 1, 17:

genus hoc,

id. ib. 1, 25:

hoc avunculo, atque in hac tam clara re publica natus,

id. ib. 1, 19; cf.:

quorum singuli saluti huic civitati fuerunt, et qui sunt procul ab aetatis hujus memoria,

id. ib. 1, 1:

his libris,

id. ib. 1, 7:

hae feriae,

id. ib. 1, 9; 1, 20; cf.:

hoc otio,

id. ib. 9 fin.:

haec caelestia vel studiosissime solet quaerere,

id. ib. 1, 10:

ad haec cituma,

id. ib. 1, 21:

hic vir,

Liv. 7, 39, 12.—

Absol. (cf. Krebs, Antibarb. p. 520):

hic insidiantes vigilant, Enn. l. l.: hi domum me ad se auferent,

Plaut. Men. 5, 2, 94: non mihi videtur, quod hi venerunt, alius nobis sermo esse quaerendus, sed agendum accuratius, et dicendum dignum aliquid horum auribus, Cic. Rep. 1, 13:

feceris (ut etiam pro his dicam) nobis gratum omnibus,

id. ib. 1, 21 fin.:

hoc ubi Amphitruo erus conspicatus est, etc.,

Plaut. Am. 1, 1, 87:

docere hoc poterat ille homines paene agrestes, et apud imperitos audebat haec dicere,

Cic. Rep. 1, 15:

dixerat hoc ille, cum, etc.,

id. ib. 1, 12:

haec Scipio cum dixisset,

id. ib. 1, 11:

haec plurimis a me verbis dicta sunt, etc.,

id. ib. 1, 7.—

More emphatic, in the original full form, hīce, haece, hōce (not, as formerly written, hicce, haecce, hocce; in gen. sing. HVIVSQVE; in nom. plur. hisce, like ieis = ei, and ques = qui, see below; and apocopated in nom. plur. fem. haec for haece, and in gen. plur. horunc, harunc, for horunce, harunce);

and, with the interrogative particle, hicine, haecine, hocine (mostly ante - class.): hoce haud dubium est quin, etc.,

Ter. And. 2, 3, 17:

eum hinc profugiens vendidit in Alide Patri hujusce,

Plaut. Capt. prol. 10; so,

hujusce,

id. Poen. prol. 120; 5, 4, 76; 87; cf.:

atque hujusce rei judicium jam continuo video futurum,

Cic. Div. in Caecil. 14, 47:

hisce homines ubi habitent,

Plaut. Trin. 4, 2, 36; v. Ritschl ad h. l.; so,

hisce,

id. Ps. 1, 5, 125; id. Capt. prol. 35 Fleck.; id. Rud. 2, 1, 5 ib., and perh. also id. Mil. 4, 8, 24 (Ritschl, hice): hice, Att. ap. Non. 15, 29 (Trag. Rel. v. 122 Rib.); Ter. Eun. 2, 2, 38:

haec aedes,

Plaut. Most. 2, 1, 53; 3, 1, 117; so,

haec sunt atque aliae multae in magnis dotibus Incommoditates,

id. Aul. 3, 5, 58:

haec (puellae),

Ter. Eun. 3, 5, 34:

haec sententiae,

Cic. Tusc. 1, 11, 22; 3, 34, 84; Lucr. 3, 601; Verg. G. 3, 305; cf. Bentl. Ter. Hec. 5, 2, 24:

aliut posticum harunce aedium,

Plaut. Stich. 3, 1, 41; cf.:

harunc aedium,

id. Most. 2, 1, 57:

sine opera tua nihil di horunc facere possunt,

id. Cist. 1, 1, 53:

horunc,

id. Poen. 3, 1, 48; Ter. Hec. 1, 2, 97; id. Phorm. 3, 2, 33:

cedo signum, si harunc Baccharum es,

Plaut. Mil. 4, 2, 25:

harunc aedium,

id. Merc. 5, 1, 3:

hisce ego Placidum ted hodie reddam,

id. Curc. 5, 3, 48; cf.:

quid dicam hisce, incertus sum,

Ter. Hec. 3, 4, 36:

tu ab hisce rebus animum avoca,

Sulp. in Cic. Fam. 4, 5, 5; so,

hisce,

Plaut. Cas. 2, 7, 13; id. Most. 1, 3, 81; 1, 4, 23; 2, 2, 71; 4, 2, 35 et saep.: Thr. Tu hosce instrue. Gn Illuc est sapere! ut hosce instruxit, Ter. Eun. 4, 7, 11; so,

hosce,

id. ib. 1, 2, 71; id. Heaut. 3, 2, 3; 4, 5, 4; id. Ad. 5, 7, 5; id. Phorm. 4, 3, 4:

apud hasce aedes,

Plaut. Am. 1, 1, 194; so,

hasce,

id. As. 2, 3, 1; id. Aul. 2, 4, 2; 2, 8, 15; id. Capt. 4, 2, 51; id. Bacch. 4, 6, 17 et saep.—

With the interrog. particle: hicin' Achilles est?

Plaut. Mil. 1, 1, 61; so,

hicinest?

id. Pers. 5, 2, 49; cf.:

hicine vir patriae natus usquam nisi in patria morietur?

Cic. Mil. 38, 104 et saep.:

haecine,

Plaut. Am. 1, 1, 206; id. Ep. 4, 2, 5; 5, 1, 15; id. Pers. 4, 3, 75; Ter. Hec. 5, 2, 5; id. Phorm. 5, 8, 24:

huncine hominem,

Plaut. Ps. 1, 2, 68; cf.:

huncine hominem! hancine impudentiam! judices, hanc audaciam!

Cic. Verr. 2, 5, 25, § 62:

hocine hic pacto potest Inhibere imperium magister?

Plaut. Bacch. 3, 3, 43:

o Juppiter, hoscine mores!

Ter. Ad. 4, 7, 40:

hacine victoria sola aut hac praeda contenti estis futuri,

Liv. 10, 17, 5; Ter. Hec. 3, 1, 3;

so in the shorter form, hicne,

Cic. Rosc. Am. 48, 141:

ex hocne equo,

id. Fat. 3, 5:

cum hocne,

id. Att. 9, 7, 3:

ex hacne natura,

id. Tusc. 1, 25, 62: haece locutus, Enn. ap. Gell. 12, 4 (Ann. v. 239 Vahl.) al.—So, Fortuna hujusce diei, as a particular deity, Cic. Leg. 2, 11, 28; Plin. 34, 8, 19, § 54;

in inscrr. also written HVIVSQVE DIEI,

Inscr. Orell. 5; cf.:

HVIVSQ. LOCI,

id. ib. 1580; 2300;

and HOIVSQVE AEDIS ERGO,

id. ib. 2488.—

With other pronouns:

hos eosdem motus perturbationes dixerimus,

Cic. Tusc. 3, 4, 7; cf.:

cum idem hoc visum diceretur,

id. Rep. 1, 14:

hoc idem fit in reliquis civitatibus,

Caes. B. G. 7, 15, 2; id. B. C. 1, 74, 5; Quint. 8, 4, 17:

haec eadem centurionibus tribunisque militum mandabant,

Caes. B. G. 7, 17 fin.:

haec eadem genera,

Quint. 6, 3, 54:

hoc ipsum civile jus,

Cic. Rep. 1, 2:

sed hoc ipsum ex superiore pendet quaestione,

Quint. 2, 1, 8; 8, 3, 45:

ad hunc eum ipsum,

Cic. Ac. 1, 1, 2 Goer. N. cr.; cf.:

idem hoc ipsum,

id. Tusc. 5, 9, 26:

huic illi legato,

id. Fl. 22, 52:

hunc illum fatis Portendi generum,

Verg. A. 7, 255; cf.:

hic est enim ille vultus semper idem, quem, etc.,

Cic. Tusc. 3, 15, 31:

hic est ille status quantitatis,

Quint. 7, 4, 15: haec est illa, quae deinôsis vocatur, id. 6, 2, 24:

hujus istius facti stultitia,

Cic. Rab. Post. 9, 24:

ista haec epigrammata,

Sid. Ep. 2, 10: hunc talem virum, Cic. fil. ap. Cic. Fam. 16, 21, 3:

callidum quendam hunc,

Cic. de Or. 1, 50, 218.—

Opp. to ille, iste, less freq. to hic, alter, alius, etc., this, the latter, to indicate the nearer object (which is to be determined not so much by the phraseology as by the thought; so that hic may refer to that noun whose position in the sentence is the more remote, but which is the most closely connected with the speaker, and of the most importance to him, in which case it is to be rendered by that, the former, etc.):

ejusdem esse, qui in illa re peccarit, hoc quoque admisisse,

Cic. Inv. 2, 16, 50:

in his undis et tempestatibus ad summam senectutem maluit jactari, quam in illa tranquillitate atque otio jucundissime vivere,

id. Rep. 1, 1:

si deerunt haec remedia, ad illa declinandum est,

Quint. 7, 2, 30:

cum hic testamento, ille proximitate nitatur,

id. 3, 6, 95:

in his judicem sibi, in illis alii credere,

id. 5, 7, 33:

haec pars perorationis accusatori patronoque ex aequo communis est. Affectibus quoque iisdem fere utuntur: sed varius hic, ille saepius ac magis,

id. 6, 1, 8; cf. id. 6, 2, 12; 17:

cum tu ista caelestia de Scipione quaesieris, ego autem haec, quae videntur ante oculos, esse magis putem quaerenda,

Cic. Rep. 1, 19; id. Fam. 2, 11, 1:

iisdem enim hic sapiens, de quo loquor, oculis, quibus iste vester, caelum, terram, mare intuebitur,

id. Ac. 2, 33, 105:

si hoc loco scripsisset, isto verbo usus non esset, non isto loco verbum istud collocasset,

id. Inv. 2, 41, 121:

has igitur tot sententias ut omittamus, haec nunc videamus, quae diu multumque defensa sunt,

id. Ac. 2, 42, 130:

Caesar facile diceret: Hic versus Plauti non est, hic est,

this... that, id. Fam. 9, 16, 4:

ego hoc dico. adversarius hoc,

Quint. 4, 4, 8:

vendidit hic auro patriam... Hic thalamum invasit natae,

Verg. A. 6, 621 sq.:

hi molium objectus, hi proximas scaphas scandere,

Tac. A. 14, 8:

quid responsuri sint adversarii his et his... cum sciret haec et haec,

Quint. 6, 1, 3 sq.:

interim quaeritur: hoc an hoc? furtum an sacrilegium?

id. 7, 3, 9:

alter (Roscius) plurimarum palmarum vetus ac nobilis gladiator habetur, hic autem nuper se ad eum lanistam contulit,

Cic. Rosc. Am. 6, 17:

occupat hic collem, cymba sedet alter adunca,

Ov. M. 1, 293.—

Referring to that which in the speaker's mind is the nearer object, although by the position of the words it is the more remote: quam ob rem cave Catoni anteponas ne istum quidem ipsum, quem Apollo sapientissimum judicavit (i. e. Socratem): Hujus enim (i. e. Catonis, of the former) facta, illius (i. e. Socratis) dicta laudantur, Cic. Lael. 2, 10; id. Rosc. Com. 2, 7:

hanc posteriorem (artem) et Stoici et Peripatetici, priorem autem illi (i. e. Peripatetici) egregie tradiderunt, hi (i. e. Stoici) ne attigerunt quidem,

id. Fin. 4, 4, 10:

hoc Cicero atque Asinius certatim sunt usi: pro Scauro hic, ille pro filio,

Quint. 6, 1, 21; 3, 10, 1:

melior tutiorque est certa pax quam sperata victoria: haec in tua, illa in deorum manu est,

the former... the latter, Liv. 30, 30, 19:

quocumque aspicio, nihil est, nisi pontus et aer: Fluctibus hic tumidus, nubibus ille minax,

Ov. Tr. 1, 2, 24; id. M. 1, 697.—

In the neutr. sing. subst., with gen.:

quid hoc hominist?

Plaut. Am. 2, 1, 26; cf. Ter. Eun. 3, 4, 8:

quid hoc morbi est?

id. ib. 2, 1, 19:

quid hoc est negoti?

id. Ad. 4, 5, 71; cf. id. Eun. 3, 4, 6:

hoc fructi pro labore ab his fero,

id. Ad. 5, 4, 16:

edormiscam hoc villi,

id. ib. 5, 2, 11:

hoc commodi est, quod, etc.,

Cic. Rosc. Am. 32, 91:

hoc copiarum in Hispanias portatum est,

Liv. 42, 18, 7:

hoc servitutis injunxisse, ut, etc.,

id. 5, 2, 8:

hoc intervalli datum res tranquillas in urbe fecit,

id. 3, 25, 4:

hoc consilii,

id. 5, 39, 6:

hoc solacii,

id. 30, 13, 13:

hoc noctis,

Plaut. Am. 1, 1, 2; 11; 136.—

Hoc with verbs impers., pleonast. as a subject (ante-class.):

eamus, Amphitruo: lucescit hoc jam,

there is daybreak, Plaut. Am. 1, 3, 45: luciscit hoc jam, [p. 853] Ter. Heaut. 3, 1, 1:

lucet hoc,

Plaut. Mil. 2, 2, 63; cf. id. Curc. 1, 3, 26.—

Pregn. (qs. pointing to something with the finger), this, this... here (ante-class. and poet.); most freq. of the speaker himself, like the Gr. hode, for ego:

hic homost omnium hominum praecipuos,

Plaut. Trin. 5, 1, 1:

hic si quid nobis forte adversi evenerit, tibi erunt parata verba, huic homini verbera,

Ter. Heaut. 2, 3, 115; so,

huic homini, i. q. mihi,

Plaut. Ep. 1, 2, 38:

hic homo, i. q. ego,

id. Curc. 2, 1, 33:

hunc hominem, i. q. me,

Plaut. Bacch. 4, 4, 1; Hor. S. 1, 9, 47; cf.:

vin' tu huic seni auscultare?

Ter. Ad. 5, 7, 8; id. And. 2, 1, 10; Tib. 2, 6, 7:

haec res,

my property, Plaut. Trin. 2, 4, 106:

hunc in collum,

my neck, id. Pers. 4, 6, 9 Brix (Ritschl, huc): ni haec praesensisset canes, this dog, = ego, id. Trin. 1, 2, 135 Brix ad loc.—In neutr. absol.: tu quod te posterius purges hanc injuriam mihi nolle Factam esse, hujus non faciam, not so much, i. e. not the least, Ter. Ad. 2, 1, 9.—

With reference to time, of this time, now present, actual, this:

cena hac annona est sine sacris hereditas,

in the present scarcity, Plaut. Trin. 2, 4, 83:

sed nondum haec, quae nunc tenet saeculum, neglegentia deum venerat,

Liv. 3, 20:

his temporibus,

Cic. Fam. 13, 77, 1:

M. Cato, hujus nostri Catonis pater,

id. Off. 3, 16, 66; cf.:

si potius ad antiquorum diligentiam, quam ad horum luxuriam dirigas aedificationem,

Varr. R. R. 1, 13, 6 sq.:

etenim qui haec vituperare volunt, Chrysogonum tantum posse queruntur,

the present times, Cic. Rosc. Am. 48, 138:

ne horum quidem magnificentia operum,

Liv. 1, 55 fin.;

very rarely of time just ended: ante hos annos quadraginta,

Plin. 14, 22, 28, § 143:

ante hos sex menses,

Phaedr. 1, 1, 10:

ante hoc triduum,

Front. Ep. ad M. Caes. 2, 5 init.; Aug. Serm. 270, 3.

Very freq. referring to a thought that follows, and which may be expressed by a relative sentence, or by a sentence denoting the object, cause, or effect; with qui, quae, quod, an acc. and inf., quod, ut, ne, etc. (more clearly indicative than the determinative, is, ea, id; though freq. confounded with it in MSS. and editt.).

With relat. clause:

Qui hodie fuerim liber, eum nunc potivit pater Servitutis: hic, qui verna natust, conqueritur,

Plaut. Am. 1, 1, 24; cf.:

eos, qui, etc.... his, qui, etc.... longe duco esse anteponendos,

Cic. Rep. 1, 2:

neque his contentus sum, quae de ista consultatione scripta nobis summi ex Graecia homines reliquerunt, neque ea, quae mihi videntur, anteferre illis audeo,

id. ib. 1, 22:

non est tibi his solis utendum existimationibus ac judiciis, qui nunc sunt, hominum, sed iis etiam, qui futuri sunt,

id. Q. Fr. 1, 1, 15, § 43:

quis hic est homo, quem ante aedis video hoc noctis?

Plaut. Am. 1, 1, 136:

unde in laboribus et periculis fortitudo? nempe ab his, qui, etc.,

Cic. Rep. 1, 2; 1, 17:

haec quae sunt in hoc genere,

id. ib. 1, 11:

mundus hic totus, quod domicilium di nobis dederunt,

id. ib. 1, 13:

hoc autem sphaerae genus, in quo, etc.,

id. ib. 1, 14;

1, 16: in his libris, quos legistis,

id. Leg. 1, 9, 27; cf. id. Div. 1, 3, 5:

quam quisque norit artem, in hac se exerceat,

id. Tusc. 1, 18, 41 et saep.:

lepide ipsi hi sunt capti, suis qui filiis fecere insidias,

Plaut. Bacch. 5, 2, 90; cf. Cic. Tusc. 2, 1, 3; id. N. D. 1, 40, 113:

servi, qui, cum culpa carint, tamen malum Metuont, hi solent esse eris utibiles,

Plaut. Most. 4, 2, 2 sq.; cf. Cic. Rep. 1, 19:

de Bruti amore etsi mihi nihil novi adfers: tamen hoc audio libentius, quo saepius,

id. Att. 13, 36 fin.; cf.:

is porro, quo generosior celsiorque est, hoc majoribus velut organis commovetur,

Quint. 1, 2, 30:

hoc primum videamus, quidnam sit, de altero sole quod nuntiatum est in senatu, etc.,

Cic. Rep. 1, 10; 1, 24:

mire tractat hoc Cicero pro Milone quae facturus fuerit Clodius, si praeturam invasisset,

Quint. 9, 2, 41.—

With acc. and inf.:

erat tunc haec nova et ignota ratio, solem lunae oppositum solere deficere,

Cic. Rep. 1, 16:

sed hoc vir excellenti providentia sensit ac vidit, non esse opportunissimos situs maritimos urbibus iis, quae, etc.,

id. ib. 2, 3:

hoc tantum admiror, Flavum, etc.,

Quint. 7, 4, 40; 11, 1, 22:

unum hoc definio, tantam esse necessitatem virtutis, etc.,

Cic. Rep. 1, 1: hoc simul accipe dictum: Quorum..., Eorundem libertati me parcere certum est, Enn. ap. Cic. Off. 1, 12, 38 (Ann. v. 204 Vahl.); cf.

with appositive clause: sic hoc proloquar: Principio, ut illo advenimus, Continuo Amphitruo delegit viros, etc.,

Plaut. Am. 1, 1, 48:

ut hoc: Non debes alienam uxorem optare,

Quint. 7, 1, 25; cf. id. 9, 4, 97; 9, 2, 32.—

With quod or quia:

maxime hoc mihi mirum videri solet, quod, qui tranquillo mari gubernare se negent posse, etc.,

Cic. Rep. 1, 6:

quaesierat ex me Scipio, quidnam sentirem de hoc, quod duo soles visos esse constaret,

id. ib. 1, 13; Quint. 9, 1, 1:

propter hoc ipsum ostendenda non sunt, quod apparent,

id. 12, 9, 6:

nostri primo integris viribus fortiter repugnare... sed hoc superari, quod diuturnitate pugnae, etc.,

in this that, herein that, Caes. B. G. 3, 4, 3; cf. Quint. 8, 3, 30:

hoc ipso fidem detrahimus illis, quod sint tam gravia,

id. 9, 2, 53:

hoc ipso, quod,

id. 4, 1, 54; 5, 11, 41; 6, 2, 16 et saep.: consilio vestro utar libenter, et hoc libentius, quod, etc., Caes. ap. Cic. Att. 9, 8, C, 1; cf.:

id hoc facilius eis persuasit, quod undique loci natura Helvetii continentur,

Caes. B. G. 1, 2, 3:

hoc esse miseriorem gravioremque fortunam Sequanorum quam reliquorum, quod soli, etc.,

id. ib. 1, 32, 4; Quint. 5, 7, 22:

hoc magis, quod (al. quia) illic ut litigatores loquimur frequentius,

id. 6, 2, 36:

hoc sese excruciat animi, Quia leno ademit cistulam ei,

Plaut. Rud. 2, 3, 57:

quod hoc etiam mirabilius debet videri, quia, etc.,

Cic. de Or. 1, 3, 12; cf.:

hoc sunt exempla potentiora, quia, etc.,

Quint. 10, 1, 15.—

With ut or ne:

nunc hoc me orare a vobis jussit Juppiter, ut conquistores, etc.,

Plaut. Am. prol. 64; cf.:

hoc quoque etiam mihi in mandatis dedit, Ut conquistores, etc.,

id. ib. 81:

atque hoc evenit In labore atque in dolore, ut mors obrepat interim,

id. Ps. 2, 3, 19:

nec enim hoc suscepi, ut, etc.... neque hoc polliceor me facturum, ut, etc.,

Cic. Rep. 1, 24:

neque enim hac nos patria lege genuit aut educavit, ut... sed ut, etc.,

id. ib. 1, 4;

for which: homines sunt hac lege generati, qui tuerentur, etc.,

id. ib. 6, 15:

quare hoc animo in nos esse debebis, ut aetas nostra, etc.,

id. Fam. 2, 1 fin.; id. Off. 3, 5, 22; id. Rep. 1, 12:

plurimum in hoc laboris exhausimus, ut ostenderemus, etc.,

Quint. 8 praef. § 6; cf.:

habenda fides est vel in hoc, ut, etc.,

id. 11, 2, 51; so,

in hoc, ut,

id. 6, 3, 15; 10, 3, 29: hoc erit tibi argumentum semper in promptu situm: Ne quid exspectes amicos, quod tute agere possies, Enn. ap. Gell. 2, 29 fin. (Sat. v. 37 Vahl.); so,

in hoc scilicet, ne suspectus his foret,

Vell. 2, 41 fin. —

Hoc est serves to annex a more particular explanation of what has been said, that is, that is to say, namely:

in hac causa dicam de eo prius, quod apud vos plurimum debet valere, hoc est, de voluntate eorum, quibus injuriae factae sunt,

Cic. Div. in Caecil. 4, 11:

quadriennium, hoc est, ex quo tempore fundus veniit,

id. Caecin. 7, 19; 34, 100:

cum honos agebatur amplissimus familiae vestrae, hoc est, consulatus parentis tui,

id. Sull. 17, 49; id. Fam. 5, 12, 8:

primum quaero, qua ratione Naevius susceptum negotium non transegerit, hoc est, cur bona non vendiderit,

id. Quint. 24, 76 et saep.—Sarcastically:

ut haberet (Clodius) ad praeturam gerendam, hoc est, ad evertendam rem publicam plenum annum,

Cic. Mil. 9, 24:

at quam crebro usurpat Et consul et Antonius! Hoc est dicere: Et consul et homo impudicissimus, Et consul et homo nequissimus,

id. Phil. 2, 28, 70.—

Hoc est or ĕrat, quod, with the accessory idea of indignation or reproach, is or was it for this that, etc.:

hoc erat, alma parens, quod me per tela, per ignis Eripis, ut mediis hostem in penetralibus... cernam?

Verg. A. 2, 664; Petr. 93.—Hence,

hāc, in this place, on this side, this way, here (class.): nunc Juppiter hac stat, Enn. ap. Macr. S. 6, 1 (Ann. v. 263 Vahl.); imitated by Verg. A. 12, 565: Ar. Hac quidem non venit. Le. Angiporto Illac per hortum circuit clam, Plaut. As. 3, 3, 151:

nunc hac An illac eam, incerta sum consili,

id. Rud. 1, 3, 30:

plenus rimarum sum: hac atque illac perfluo,

Ter. Eun. 1, 2, 25; cf.:

hac illac circumcursa,

id. Heaut. 3, 2, 1; and: mox hac atque illa rapti, Tac. Agr. 28:

sequere hac, reducam te ubi fuisti,

this way, hither, Plaut. Capt. 3, 5, 106; id. As. 4, 2, 1; id. Men. 4, 1, 4; id. Poen. 1, 2, 116; id. Rud. 1, 2, 94; cf.:

sequere hac me intus ad Glycerium nunc,

Ter. And. 5, 6, 14:

sequere me ergo hac intro,

id. Ad. 4, 3, 18:

i hac mecum intro,

Plaut. Bacch. 5, 2, 56; 62; Ter. Ad. 4, 2, 35 sq.:

quin igitur ad illa spatia nostra pergimus?... Nos vero: et hac quidem adire si placet, per ripam et umbram,

Cic. Leg. 1, 4, 14:

ab oppido declivis locus tenui fastigio vergebat. Hac nostris erat receptus,

Caes. B. C. 1, 45, 5; 2, 2, 3.—Hac-hac, for hac-illac ( poet.):

namque videbat, uti bellantes Pergama circum Hac fugerent Grai, Hac Phryges,

Verg. A. 1, 467 sq.; Prop. 1, 3, 13; rarely in full form with the interrog. particle ne:

utrum hacin feriam an ab laeva latus?

Plaut. Cist. 3, 10 (cf. Ladewig, Anal. Scaen. p. 22). —

hīc (old form heic; and with the interrog. part. ne, hicine), adv. loci, in this place, here.

In space.

Lit.:

hos quos videtis stare hic captivos duos, etc.... Senex qui hic habitat, etc.,

Plaut. Capt. prol. 1 sq.:

ego jam dudum hic adsum,

Ter. Eun. 4, 6, 5:

quem praestolare hic ante ostium?

id. ib. 5, 6, 5:

hic propter hunc adsiste,

id. Ad. 2, 1, 15:

hic tui omnes valent,

Cic. Fam. 6, 20, 3:

non modo hic, ubi, etc... sed, ubicumque, etc.,

id. Verr. 2, 5, 55, § 143:

mons ibi arduus Nomine Parnasus... hic ubi Deucalion... parva rate vectus adhaesit,

Ov. M. 1, 319:

hic (sc. Carthagine) illius (Junonis) arma, Hic currus fuit,

Verg. A. 1, 16 et saep.: Pa. Philocomasium hicine etiam nunc est? Pe Quom exibam, hic erat, Plaut. Mil. 2, 2, 25; cf.: Ch. Ubi ego sum? hicine an apud mortuos? Eut. Neque apud mortuos neque hic es, id. Merc. 3, 4, 17:

hicine,

id. Cist. 1, 1, 21; 4, 2, 80; Ter. Ad. 2, 1, 29 al.: Da. Cedo fenus, redde fenus, fenus reddite, etc.... Tr. Fenus illic, fenus hic, Plaut. Most. 3, 1, 76:

facile hic plus mali est, quam illic boni,

Ter. And. 4, 3, 5; cf. id. Hec. 2, 1, 20:

hic segetes, illic veniunt felicius uvae,

Verg. G. 1, 54:

hic, illic, ubi mors deprenderat, exhalantes,

Ov. M. 7, 581 (cf. Krebs, Antibarb. p. 519).—With gen.:

hic proxume viciniae,

in this neighborhood, Plaut. Mil. 2, 3, 2:

modo vidi virginem hic viciniae miseram,

Ter. Phorm. 1, 2, 45.—With ne: hicine libertatem aiunt aequam esse omnibus? is it here that, etc., Ter. Ad. 2, 1, 29 (cf. hic, I. B. fin.).—

Transf., in this affair, on this occasion, in this particular, herein, here:

hic, quantum in bello fortuna possit, cognosci potuit,

Caes. B. G. 6, 35, 2; Cic. Verr. 1, 16, 49:

hic tu tabulas desideras Heracliensium publicas,

id. Arch. 4, 8; cf.:

hic vos dubitabitis, judices,

id. Verr. 2, 2, 44, § 109:

hic miramur, hunc hominem tantum excellere ceteris? etc.,

id. de Imp. Pomp. 13, 39:

hic jam plura non dicam,

id. ib. 9, 24; id. Planc. 41, 99; id. Verr. 2, 1, 26, § 66 (cf. II. fin. infra):

hic, ubi opus est, non verentur: illic, ubi nihil opus est, ibi verentur,

Ter. And. 4, 1, 14:

ut cum hic tibi satisfecerimus, istic quoque nostram in te benevolentiam navare possimus,

Cic. Fam. 3, 10, 3.—Referring to the noun whose position in the sentence is the most remote (cf. I. D. 2.):

alterius ducis causa melior videbatur, alterius erat firmior: hic omnia speciosa, illic valentia,

Vell. 2, 49, 3.—

Of time, i. q. nunc or tum, now, here; then, hereupon, at this time, at this juncture:

hic reddes omnia,

Ter. And. 2, 3, 15:

hic ego quid praedicem?

Cic. Sest. 5, 12; id. Cat. 1, 10, 26:

hic cum uterque me intueretur,

id. Fin. 2, 1, 1; so,

hic cum,

id. Tusc. 5, 20, 60; Nep. Milt. 3, 3:

hic tum Fabricius frequentes eos ad me domum adduxit,

Cic. Clu. 17, 49; so, hic tum, id. ib 20, 56; 27, 73; id. Verr. 2, 1, 26 §

66 al.: hic regina gravem poposcit pateram,

Verg. A. 1, 728.—So very freq. to introduce the beginning of a speech: hic Laelius (inquit); hic Philus;

hic Scipio, etc.,

Cic. Rep. 1, 13, 23; 24 sq.; id. Fam. 1, 9, 10; 3, 8, 3; 5, 15, 4; id. Ac. 2, 4, 10; id. de Or. 2, 50, 202; Verg. A. 9, 246 et saep.—

huc (access. form hoc), v. huc.

ē-rumpo, rūpi, ruptum, 3, v. a. and n.

Act., to cause to break or burst forth; to burst, sunder (rare; mostly ante-class.).

Lit.:

(brassica) tumida concoquit, eadem erumpit,

Cato, R. R. 157, 3:

ignes,

Lucr. 1, 725; cf. id. 6, 583; Cic. Arat. 111:

Achates et Aeneas erumpere nubem ardebant,

Verg. A. 1, 580:

cum sanguis eruptus est,

Scrib. Comp. 84: se erumpere, in the neuter signif., to break or burst forth, Lucr. 4, 1111; cf.:

portis se foras erumpunt,

Caes. B. C. 2, 14, 1:

et caput, unde altus primum se erumpit Enipeus,

Verg. G. 4, 368.—

Trop.:

gaudium,

Ter. Eun. 3, 5, 2:

ne in me stomachum erumpant, cum sint tibi irati,

Cic. Att. 16, 3, 1; Caes. B. C. 3, 8, 3; cf.:

iram in hostes,

Liv. 36, 7, 13: sic illi invidiosa conjunctio ad bellum se erupit, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 14, 2; Tib. 4, 1, 88.—Far more frequent and class.,

Neutr., to break out, to burst or sally forth.

Lit.

In gen.:

ex castris,

Caes. B. G. 3, 5 fin.; cf.:

ignes ex Aetnae vertice,

Cic. Verr. 2, 4, 48; and:

ex stagno amnes,

Plin. 6, 22, 24, § 86:

tempestates,

Hirt. B. G. 8, 5, 2:

ne quo loco erumperent Pompeiani,

Caes. B. C. 3, 44, 4; cf.

portis,

Sall. J. 99, 1:

a porta,

Liv. 34, 26:

sive noctu, sive interdiu erumperent,

Caes. B. C. 1, 81, 2; so absol., Liv. 9, 37; 29, 33 al.; cf.:

abiit, excessit, evasit, erupit,

Cic. Cat. 2, 1:

per hostes,

to break through, Liv. 22, 50, 8; cf.:

inter tela hostium,

Sall. J. 101, 9:

ad Catilinam,

id. Cat. 43, 2; Curt. 6, 3, 5 et saep.—

In partic., to burst forth in growing, to shoot up, sprout out:

folium e latere,

Plin. 15, 14, 15, § 52:

lentor cortice,

id. 13, 6, 12, § 54:

hordeum,

id. 18, 7, 10, § 51:

dentes,

id. 11, 37, 64, § 170.—

Trop., to break out, to burst forth:

cum illa conjuratio ex latebris atque ex tenebris erupisset,

Cic. Sest. 4, 9:

si illustrantur, si erumpunt omnia?

are disclosed, Cic. Cat. 1, 3:

qui ex media (oratione) erumpit,

breaks away, digresses, Quint. 4, 3, 17:

risus quo pacto ita repente erumpat,

id. de Or. 2, 58, 235; cf.:

aliquando vera vox,

id. Phil. 10, 9, 19:

affectus,

Quint. 9, 3, 54; cf.

lacrimae,

id. 11, 3, 75:

verba vi quadam veritatis,

id. 9, 2, 76 et saep.:

furor,

Cic. Sull. 24; cf.:

curae privatae in certaminibus publicis erumpebant,

Liv. 7, 21:

seditio,

id. 28, 24, 12; Tac. H. 1, 26:

lumen dicendi per obstantia,

Quint. 12, 9, 5:

ut odia occulta civium in fortunas optimi cujusque erumperent,

Cic. Mur. 23, 47; cf. id. ib. 38, 81; id. Cat. 1, 13, 31; so, vitia in amicos, id. Lael [p. 659] 21:

iracundia in naves,

Caes. B. C. 3, 8, 3:

conspirationes in rempublicam,

Quint. 12, 7, 2 et saep.:

vereor ne istaec fortitudo in nervum erumpat,

i. e. may end in bringing you to the stocks, Ter. Phorm. 2, 2, 11 Ruhnk.; cf.:

aliquid in omnium perniciem,

Liv. 34, 61:

omnia, quae per hoc triennium agitata sunt, in hos dies, in hos menses, in hoc tempus erumpunt,

Cic. Mur. 38:

elisa (vox) in illum sonum erumpit,

Quint. 11, 3, 51:

in aliquem voluptatis affectum,

id. 8, 3, 4; 11, 3, 51; Tac. A. 11, 35; cf.:

in omne genus crudelitatis,

Suet. Tib. 61; id. Cal. 6:

rem ad ultimum seditionis erupturam,

Liv. 2, 45; cf.:

ad majora vitia,

Suet. Ner. 27:

quorsus (dominatio) eruptura sit horremus,

Cic. Att. 2, 21; cf.:

huc ejus affectus, ut, etc.,

Quint. 9, 2, 64.

servus, a, um, adj. [referred by the ancients to servo:

servi ex eo appellati sunt, quod imperatores servos vendere, ac per hoc servare, nec occidere solent,

Just. Inst. 1, 3, 3; but prob. from root svar-; Lith. svaras, a weight; cf. Gr. herma; O. H. Germ. swari, burdensome; Germ. schwer, heavy; cf. also serius], slavish, servile, subject.

In gen.

With homo (= 2. servus;

mostly ante-class.): non decet superbum esse hominem servom,

Plaut. As. 2, 4, 64; id. Mil. 2, 6, 80; id. Stich. 1, 2, 1; 5, 4, 10; id. Ep. 1, 1, 58; 3, 1, 7; Ter. Phorm. 2, 1, 62.—

With other subjects (not freq. till after the Aug. per.):

octo milia liberorum servorumque capitum sunt capta,

Liv. 29, 29:

corpori, quod servum fortuna erat, vim fecit,

id. 38, 24:

Graeciae urbes servae et vectigales (opp. liberae),

id. 34, 58:

civitas,

id. 25, 31:

Lacedaemon,

id. 34, 41:

serva manus,

Ov. F. 6, 558:

o imitatores, servum pecus!

Hor. Ep. 1, 19, 19:

serva aqua, i. e. servorum,

Ov. Am. 1, 6, 26; cf. Petr. 71:

servam operam, linguam liberam herus me jussit habere,

Plaut. Pers. 2, 4, 9:

omnia non serva et maxime regna hostilia ducunt (Romani),

Sall. H. 4, 61, 17 Dietsch:

reges serva omnia et subjecta imperio suo esse velint,

Liv. 37, 54; 42, 46: statu libera quicquid peperit, hoc servum heredis est, Dig. 40, 7, 16.—

Jurid. t. t., of buildings, lands, etc., liable to certain burdens, subject to a servitude:

libera (praedia) meliore jure sunt quam serva,

Cic. Agr. 3, 2, 9:

fundus,

Dig. 8, 6, 6:

aedes,

ib. 8, 2, 35:

area,

ib. 8, 2, 34 al.; cf. servio, II. B., and servitus, II B.—Hence,

servus ( - ŏs), i, m., and serva, ae, f., a slave, servant, serf, serving-man; a female slave, maid-servant.

Masc. (syn.: famulus, mancipium), Enn. ap. Non. 471, 19 (Com. v. 5 Vahl.); Cato ap. Gell. 10, 3, 17: servi, ancillae, id. ap. Fest. s. v. prohibere, p. 234 Müll.; cf.:

Ulixes domi etiam contumelias servorum ancillarumque pertulit,

Cic. Off. 1, 31, 113:

servus armiger,

Plaut. Cas. 2, 3, 39:

dotalis,

id. As. 1, 1, 72:

frugi,

id. Aul. 4, 1, 1:

graphicus et quantivis pretii,

id. Ep. 3, 3, 29:

nequam et malus,

id. Poen. 5, 2, 70:

scelestus, infidelis,

id. Trin. 2, 4, 126:

peculiosus,

id. Rud. 1, 2, 24:

peculiaris,

id. Capt. prol. 20:

fallax,

Ov. Am. 1, 15, 17:

servus a pedibus,

Cic. Att. 8, 5, 1:

a manu,

Suet. Caes. 74:

aliquem servum sibi habere ad manum,

Cic. de Or. 3, 60, 225: publici, public slaves, S. C. ap. Front. Aquaed. 100; Varr. ap. Gell. 13, 13, 4; Cic. Phil. 8, 8, 24; Liv. 9, 29 fin. et saep.; cf. Dig. 1, 5, 5.—Prov.: quot servi, tot hostes, Sinn. Capito ap. Fest. s. v. quot, p. 261 Müll.; cf. Sen. Ep. 47, 3; Macr. S. 1, 11 med. —Esp.: poenae servus, a slave of punishment, i. e. condemned to servile labor, Just. Inst. 1, 12, 3; Dig. 48, 19, 17.—

Trop.:

vidit enim eos, qui se judiciorum dominos dici volebant, harum cupiditatum esse servos,

Cic. Verr. 2, 1, 22, § 58:

neque tam servi illi dominorum, quam tu libidinum,

id. ib. 2, 4, 50, §

112: omnium libidinum servi,

Plin. Ep. 8, 22, 1:

adulescens libertorum suorum libertus servorumque servus,

Vell. 2, 73, 1:

servus potestatis,

Cic. Cael. 32, 79; cf.

also the doubtful reading: legum omnes servi sumus ut liberi esse possimus,

id. Clu. 53, 146 (where B. and K. have omnes servimus).—

Fem. (mostly anteclass. for ancilla):

servae sint istae an liberae,

Plaut. Rud. 4, 4, 62:

ego serva sum,

id. Cist. 4, 2, 99; id. Pers. 4, 4, 63; id. Poen. 5, 4, 31:

serva nata,

id. Rud. 1, 3, 37:

servum servaque natum regnum occupasse,

Liv. 1, 47 fin.:

serva Briseis,

Hor. C. 2, 4, 3 et saep.

servus, a, um, adj. [referred by the ancients to servo:

servi ex eo appellati sunt, quod imperatores servos vendere, ac per hoc servare, nec occidere solent,

Just. Inst. 1, 3, 3; but prob. from root svar-; Lith. svaras, a weight; cf. Gr. herma; O. H. Germ. swari, burdensome; Germ. schwer, heavy; cf. also serius], slavish, servile, subject.

In gen.

With homo (= 2. servus;

mostly ante-class.): non decet superbum esse hominem servom,

Plaut. As. 2, 4, 64; id. Mil. 2, 6, 80; id. Stich. 1, 2, 1; 5, 4, 10; id. Ep. 1, 1, 58; 3, 1, 7; Ter. Phorm. 2, 1, 62.—

With other subjects (not freq. till after the Aug. per.):

octo milia liberorum servorumque capitum sunt capta,

Liv. 29, 29:

corpori, quod servum fortuna erat, vim fecit,

id. 38, 24:

Graeciae urbes servae et vectigales (opp. liberae),

id. 34, 58:

civitas,

id. 25, 31:

Lacedaemon,

id. 34, 41:

serva manus,

Ov. F. 6, 558:

o imitatores, servum pecus!

Hor. Ep. 1, 19, 19:

serva aqua, i. e. servorum,

Ov. Am. 1, 6, 26; cf. Petr. 71:

servam operam, linguam liberam herus me jussit habere,

Plaut. Pers. 2, 4, 9:

omnia non serva et maxime regna hostilia ducunt (Romani),

Sall. H. 4, 61, 17 Dietsch:

reges serva omnia et subjecta imperio suo esse velint,

Liv. 37, 54; 42, 46: statu libera quicquid peperit, hoc servum heredis est, Dig. 40, 7, 16.—

Jurid. t. t., of buildings, lands, etc., liable to certain burdens, subject to a servitude:

libera (praedia) meliore jure sunt quam serva,

Cic. Agr. 3, 2, 9:

fundus,

Dig. 8, 6, 6:

aedes,

ib. 8, 2, 35:

area,

ib. 8, 2, 34 al.; cf. servio, II. B., and servitus, II B.—Hence,

servus ( - ŏs), i, m., and serva, ae, f., a slave, servant, serf, serving-man; a female slave, maid-servant.

Masc. (syn.: famulus, mancipium), Enn. ap. Non. 471, 19 (Com. v. 5 Vahl.); Cato ap. Gell. 10, 3, 17: servi, ancillae, id. ap. Fest. s. v. prohibere, p. 234 Müll.; cf.:

Ulixes domi etiam contumelias servorum ancillarumque pertulit,

Cic. Off. 1, 31, 113:

servus armiger,

Plaut. Cas. 2, 3, 39:

dotalis,

id. As. 1, 1, 72:

frugi,

id. Aul. 4, 1, 1:

graphicus et quantivis pretii,

id. Ep. 3, 3, 29:

nequam et malus,

id. Poen. 5, 2, 70:

scelestus, infidelis,

id. Trin. 2, 4, 126:

peculiosus,

id. Rud. 1, 2, 24:

peculiaris,

id. Capt. prol. 20:

fallax,

Ov. Am. 1, 15, 17:

servus a pedibus,

Cic. Att. 8, 5, 1:

a manu,

Suet. Caes. 74:

aliquem servum sibi habere ad manum,

Cic. de Or. 3, 60, 225: publici, public slaves, S. C. ap. Front. Aquaed. 100; Varr. ap. Gell. 13, 13, 4; Cic. Phil. 8, 8, 24; Liv. 9, 29 fin. et saep.; cf. Dig. 1, 5, 5.—Prov.: quot servi, tot hostes, Sinn. Capito ap. Fest. s. v. quot, p. 261 Müll.; cf. Sen. Ep. 47, 3; Macr. S. 1, 11 med. —Esp.: poenae servus, a slave of punishment, i. e. condemned to servile labor, Just. Inst. 1, 12, 3; Dig. 48, 19, 17.—

Trop.:

vidit enim eos, qui se judiciorum dominos dici volebant, harum cupiditatum esse servos,

Cic. Verr. 2, 1, 22, § 58:

neque tam servi illi dominorum, quam tu libidinum,

id. ib. 2, 4, 50, §

112: omnium libidinum servi,

Plin. Ep. 8, 22, 1:

adulescens libertorum suorum libertus servorumque servus,

Vell. 2, 73, 1:

servus potestatis,

Cic. Cael. 32, 79; cf.

also the doubtful reading: legum omnes servi sumus ut liberi esse possimus,

id. Clu. 53, 146 (where B. and K. have omnes servimus).—

Fem. (mostly anteclass. for ancilla):

servae sint istae an liberae,

Plaut. Rud. 4, 4, 62:

ego serva sum,

id. Cist. 4, 2, 99; id. Pers. 4, 4, 63; id. Poen. 5, 4, 31:

serva nata,

id. Rud. 1, 3, 37:

servum servaque natum regnum occupasse,

Liv. 1, 47 fin.:

serva Briseis,

Hor. C. 2, 4, 3 et saep.

prĕcor, ātus ( gen. plur. precantūm, Ov. M. 12, 33; Plaut. Rud. 1, 5, 2), 1, v. dep. n. and a. [root Sanscr. pracch- prask-, to ask; Germ. fragen; v. posco].

To ask, beg, entreat, pray, supplicate, request, invoke, call upon, beseech; to sue, say, or speak as a suppliant (class.; syn.: oro, rogo, supplico).

With acc. of the person addressed:

qui ne precari quidem Jovem optimum maximum possit,

Cic. Verr. 2, 4, 32, § 71; id. Balb. 24, 55:

deos colere, precari, venerarique,

id. N. D. 1, 42, 119:

quid veneramur, quid precamur deos,

id. ib. 1, 44, 122; id. Cat. 2, 13, 29:

deos tacite malumus et intra nos ipsos precari,

Sen. Ben. 2, 1, 4:

Nyctelium patrem precare,

Ov. A. A. 1, 567.—

With dat. of person in whose behalf:

bona omnia populo Romano,

Liv. 24, 16, 10:

longum Augusto precare diem,

Prop. 3, 9, 49 (4, 10, 50).—

With pro and abl. of person prayed for:

ut jure sacerdotii precari deos pro te publice possim, quos nunc precor pietate privatā,

Plin. Ep. 10, 13 (8) fin.:

pro necessario ac propinquo suo,

Curt. 5, 3, 14:

pro nobis mitte precari,

Ov. M. 3, 614:

pro te,

Front. Ep. ad Anton. 1, 1; Aug. Ep. 175, 5.—

With acc. of thing prayed for:

haec precatus sum,

Cic. Pis. 20, 46:

hortatur pater veniam precari,

Verg. A. 3, 144:

tibi di, quaecunque preceris commoda dent,

Hor. S. 2, 8, 75:

date quae precamur,

id. C. S. 3:

vitam,

Vell. 2, 79, 5; 2, 85, 5:

saepe precor mortem,

Ov. P. 1, 2, 59.—So with two acc.:

quod precarer deos,

Cic. Q. Fr. 1, 3, 9:

ut quod deos precati eritis,

Liv. 40, 46, 9:

quid habeo aliud deos immortales precari, quam ut, etc.,

Suet. Aug. 58 fin. —

With ut, ne, quominus, or ( poet.) subj. alone:

ut fas sit vidisse, tacitus precatur,

Sen. Ep. 115, 4:

deosque precetur et oret, ut,

Hor. A. P. 200; Cic. Dom. 57, 144; Curt. 7, 2, 31; Liv. 24, 5, 5; 25, 25, 6; 26, 25, 13:

pro se quisque precari coepere, ne festinatione periculum augeret,

Curt. 3, 5, 14:

precare ne jubeant, etc.,

Ov. A. A. 1, 568:

si id non probares, quominus ambo unā necaremini non precarere,

Cic. Fin. 2, 24, 79:

hoc quoque, dux operis, moneas, precor,

Ov. F. 4, 247:

det solum miserae mite, precare, fuge,

id. P. 2, 2, 68:

tandem venias precamur,

Hor. C. 1, 2, 30:

reddas incolumem precor,

id. ib. 1, 3, 7; id. Epod. 3, 20.—

With ab and abl. of person addressed:

precor ab iis ut, etc.,

Cic. Rab. Perd. 2, 5:

hoc a diis immortalibus precari, ut, etc.,

Nep. Timol. 5, 2:

quae precatus a diis sum, ut, etc.,

Cic. Mur. 1, 1: ab indigno, id. [p. 1440] Lael. 16, 57:

esse stultitiam, a quibus bona precaremur, ab iis dantibus nolle sumere,

id. N. D. 3, 34, 84.—

With acc. of the prayer:

te bonas preces precor, uti sies volens propitius mihi,

Cato, R. R. 139; cf. id. ib. 132, 2.—

With object-clause:

sibi et vicinis serere se,

Plin. 18, 13, 35, § 131:

numquam placidas esse precarer aquas,

Ov. H. 19, 82.—

With ad:

di, ad quos precentur ac supplicent,

make supplications, Liv. 38, 43.—

Absol.:

fata deūm flecti precando,

Verg. A. 6, 376; so freq. in part. pres.:

mitis precanti,

Stat. Th. 1, 189:

verba precantia,

Ov. M. 7, 590:

manum precantem Protendere,

Verg. A. 12, 930:

oliva,

Stat. Th. 2, 478:

eum sororem dedisse Prusiae precanti,

Liv. 42, 12, 4;

and parenthetically: gnatique patrisque, Alma, precor, miserere,

Verg. A. 6, 117:

parce, precor,

Hor. C. 4, 1, 2; Ov. H. 16, 11; id. Am. 3, 9, 67:

per hoc decus, precor,

Hor. Epod. 5, 7.—

In partic., to wish well or ill to any one, to hail, salute, or address one with a wish, alicui aliquid (class.).

Of good wishes:

sic exire e patriā, ut omnes sui cives salutem, incolumitatem, reditum precentur,

Cic. Pis. 14, 33:

cape, Roma, triumphum, Et longum Augusto salva precare diem,

Prop. 3, 11 (4, 10), 50:

nos perpetuam felicitatem reipublicae precari,

Suet. Aug. 58: sibi et suis euthanasian similem precabatur, id. ib. 97:

alicui immortalitatem,

Curt. 8, 5, 16:

permittamus vela ventis et oram solventibus bene precemur,

Quint. Ep. ad Tryph. 3.—

Of evil wishes, imprecations; with mala, male, etc., to curse, invoke evil upon:

neque, si umquam vobis mala precarer, morbum aut mortem aut cruciatum precarer,

Cic. Pis. 19, 43:

quod tibi evenit, ut omnes male precarentur,

id. ib. 14, 33:

(Ajax) mala multa precatus Atridis,

Hor. S. 2, 3, 203:

male precari,

Plaut. Merc. 2, 1, 11:

pergin' precari pessimo,

id. As. 2, 4, 71; cf.:

audisti quae malo principi precamur,

Plin. Pan. 94, 2.—( Act. form prĕco, āre, Prisc. p. 779 P.; partic. precatus, as passive, Juvenc. 3, 85; cf. Varr. ap. Non. 480, 27.)

prae-jūdĭcĭum, ii, n.

Lit., a preceding judgment, sentence, or decision, a precedent (class.):

praejudiciorum vis omnis tribus in generibus versatur: rebus, quae aliquando ex paribus causis sunt judicatae, quae exempla rectius dicuntur: judiciis ad ipsam causam pertinentibus: unde etiam nomen ductum est: aut cum de eādem causā pronuntiatum est, etc.,

Quint. 5, 2, 1:

de quo non praejudicium, sed plane judicium jam factum putatur,

Cic. Div. in Caecil. 4, 12 (praejudicium dicitur res, quae cum statuta fuerit, affert judicaturis exemplum, quod sequantur:

judicium autem res, quae causam litemque determinat, Ascon.): apud eosdem judices reus est factus, cum is duobus praejudiciis jam damnatus esset,

Cic. Clu. 22, 59:

praejudicium a se de capite C. Verris per hoc judicium nolle fieri,

id. Verr. 2, 3, 65, § 152; cf. id. Mur. 28, 60; id. Inv. 2, 20, 59 sq.:

Cicero pro Milone non ante narravit, quam praejudiciis omnibus reum liberavit,

from all preceding judgments, Quint. 6, 5, 10:

postulavit, ne cognitioni Caesaris praejudicium fieret,

preceding judgment, precedent, Plin. Ep. 7, 6, 6.—

Transf.

Any thing that precedes another thing in such manner that we can judge or conclude from it what is further to happen, a precedent, example: Pompeius nullo proelio pulsus, vestri facti praejudicio demotus Italiā excessit, by the example of your conduct (which he feared would be imitated), Caes. B. C. 2, 32:

an Africi belli praejudicia sequimini?

id. ib. fin.:

orabat ut se praejudicio juvarem,

Plin. Ep. 5, 1, 2:

statim quaestor ejus in praejudicium aliquot criminibus arreptus est,

as an example of what was to happen to himself, Suet. Caes. 23.—

A damage, disadvantage, prejudice (post-class.):

praejudicium in patrem quaeri,

Sen. Ben. 4, 35, 2:

absque praejudicio,

Gell. 2, 2, 7:

neque enim alimentorum causa veritati facit praejudicium,

does no harm, Dig. 1, 6, 10:

sine ullo litis praejudicio,

ib. 26, 2, 27; Vulg. 1 Tim. 5, 21.—

A judicial examination previous to a trial:

quoties de hoc contenditur, an quis libertus sit, etc.,... redditur praejudicium,

Dig. 40, 14, 6:

patronus in praejudicio possessor esse videtur,

ib. 22, 3, 18.—

A decision made beforehand or before the proper time:

neminem praejudicium rei tantae afferre,

Liv. 3, 40.

per-tĭnĕo, ŭi, 2, v. n. [teneo], to stretch out, reach, extend to a place; to arrive at a place (class., esp. in the trop. signif.); constr. with ad and acc., or with advv.; very rarely with in or per and acc.; v. infra.

Lit.:

aspera arteria ad pulmones usque pertinet,

Cic. N. D. 2, 54, 136:

venae in omnes partes corporis pertinentes,

id. ib. 2, 55, 137:

deus pertinens per naturam cujusque rei, etc.,

id. ib. 2, 28, 71:

Belgae pertinent ad inferiorem partem fluminis Rheni,

Caes. B. G. 1, 1:

rivi, qui ad mare pertinebant,

id. B. C. 3, 49:

hanc (silvam) longe introrsus pertinere,

id. B. G. 6, 9:

in vastae magnitudinis urbe partium sensu non satis pertinente in omnia,

extending in all directions, Liv. 25, 24, 6 Weissenb. ad loc.; cf.:

quod ait praetor: pertinet, hoc significat: quod ex aedibus ejus in tuas pertinet, hoc est dirigitur, extenditur, pervenit,

Dig. 43, 22, 1.—

Trop.

To reach, extend (like diêkein, kathêkein):

eadem bonitas etiam ad multitudinem pertinet,

Cic. Lael. 14, 50:

caritas patriae per omnes ordines pertinebat,

i. e. pervaded, Liv. 23, 49, 3:

ad posteritatis memoriam pertinere,

Cic. Sen. 23, 82:

fulmina, quorum significatio ad totam vitam pertinet,

Sen. Q. N. 2, 47 init.:

hic pertinet a natali ad diem extremum,

id. Ep. 12, 6.—

To belong, relate, concern, pertain or have reference to, affect any thing:

somnium ad aliquam rem pertinet,

Plaut. Merc. 2, 1, 28:

illa res ad meum officium pertinet,

Cic. Rosc. Am. 13, 36:

nihil ad patriciam Sulpiciorum familiam Quirinius pertinuit,

Tac. A. 3, 48:

haec breviter attingemus, scrutati maxime pertinentia,

Plin. 18, 35, 78, § 341.—

To have a tendency, to tend or lead to an object or result, Varr. R. R. 2, 1:

illud quo pertineat, videte,

Cic. Agr. 2, 8, 20; id. Att. 8, 9, 1:

quod autem plures a nobis nominati sunt, eo pertinuit, quod, etc.,

id. Brut. 87, 299:

summa illuc pertinet, ut sciatis, etc.,

id. Verr. 2, 5, 10, § 25:

interpretando, quorsum quidque pertineat,

id. N. D. 3, 23, 60 fin.:

quid ista ad vidulum pertinent, servae sint istae an liberae?

Plaut. Rud. 4, 4, 62.—Esp. in phrase: quod ad aliquem (aliquid) pertinet, as far as concerns, in regard to (mostly post-Aug.): quod ad inducias pertineret, sic belli rationem esse divisam, ut, etc., * Caes. B. C. 3, 17, 3:

quod ad nationes exteras pertinet, Cicero varie,

Quint. 11, 1, 89:

quod ad Dymnum pertinet, nihil scio,

Curt. 6, 11, 30: quod pertinet ad elephantos, id. [p. 1359] 9, 2, 19; cf.:

quantum ad decernentes pertinet,

Plin. Ep. 8, 6, 14:

quod ad me pertinet, intellego me perdidisse, etc.,

Sen. Cons. ad Helv. 10, 2; id. Ep. 119, 12; id. Suas. 6, 12; 7, 1:

cum virtutibus tum etiam fortuna, siquid hoc ad rem pertinet,

Cic. Fam. 13, 13:

quatenus quidque se attingat ad seque pertineat perspicere,

Cic. Fin. 5, 9, 24:

illud dissimulas ad te quod pertinet,

Mart. 7, 10, 9. —

To apply to, be applicable to, to suit, be suitable to a person or thing:

magis pol haec malitia pertinet ad viros, quam ad mulieres,

Plaut. Truc. 4, 3, 36:

ad quem suspicio maleficii pertineat,

on whom suspicion should fall, Cic. Rosc. Am. 7, 18:

ad officium meum,

id. ib. 13, 36:

liberalitas ad rem familiarem meam,

id. Fam. 12, 28:

ad imperatorem prodigium pertinere,

Liv. 25, 16.—

To belong, be the right of (usu. of a right, as opp. to possession):

sed regnum ad se et ad matrem suam pertinere arbitrabantur,

Cic. Verr. 2, 4, 27, § 61:

ad quem jure regnum pertinet,

Liv. 40, 11, 7:

bona ad me pertinent, solus enim sum filius defuncti,

Quint. 5, 14, 15:

Europa jam, dubio procul, jure ad Romanos pertinebat,

Flor. 2, 8, 7:

(Armenia) quae antea ad majores suos pertinuisse monstrabat,

Amm. 26, 4, 6.—

To belong, to be the property of (late Lat.):

omnia quae ad se pertinebant,

Vulg. Gen. 32, 23; id. Exod. 9, 4; id. 1 Reg. 25, 21.—Hence, adv.: pertĭnenter, aptly, suitably, appositely, pertinently (post-class.):

pertinenter ad causam,

Tert. adv. Marc. 4, 38.— Comp.:

pertinentius,

Tert. adv. Marc. 4, 9.— Sup.:

pertinentissime,

Tert. adv. Marc. 4, 31.

per-scrībo, psi, ptum, 3, v. a.

Lit., to write in full or at length, to write out, to write without abbreviations (cf.: conscribo, compono): verbo non perscripto, not being written in full, Tiro Tullius ap. Gell. 10, 1, 7:

in M. Catonis quartā Origine ita perscriptum est,

written out, written in full, Gell. 10, 1, 10:

notata, non perscripta erat summa,

Suet. Galb. 5:

est circa perscribendas vel paucioribus litteris notandas voces studium necessarium,

Val. Prob. Not. Sign. 1.—

Transf.

To write a full description of, to write in full or at length, to write out:

nunc velim mihi plane perscribas, quid videas,

Cic. Att. 3, 13, 2:

de meis rebus ad Lollium perscripsi,

id. Fam. 5, 3, 2:

hoc perscriptum in monumentis veteribus reperietis, ut, etc.,

id. Agr. 2, 32, 88: res populi Romani a primordio urbis, Liv. praef. init.:

versum puris verbis,

Hor. S. 1, 4, 54. —

To write or note down; to enter, register, Caes. B. C. 1, 6:

quoniam nondum perscriptum est senatūs consultum, ex memoriā vobis, quid senatus censuerit exponam,

Cic. Cat. 3, 6, 13:

in tabulas publicas ad aerarium perscribenda curavit,

id. Verr. 1, 21, 57; 2, 1, 35, § 89.—Hence, tabulae ubi aera perscribantur usuraria, i. e. inscribed, but never paid out, Plaut. Truc. 1, 1, 53.—Esp., of entering in an account-book:

falsum nomen,

Cic. Rosc. Com. 1, 1.—

To write a full account of to any one, to announce, relate, or describe in writing or by letter:

rem gestam in Eburonibus perscribit,

Caes. B. G. 5, 47; id. B. C. 1, 53:

perscribit in litteris hostes ab se discessisse,

id. B. G. 5, 49:

orationem alicui,

Cic. Fam. 5, 4, 2:

omnia,

id. ib. 14, 5, 1.—

To make over in writing, to assign any thing to any one:

argentum perscripsi illis, quibus debui,

Ter. Phorm. 5, 7, 30:

pecuniam,

Cic. Fl. 19, 44; cf. id. Att. 16, 2, 1:

si quid usurae nomine numeratum aut perscriptum fuisset,

Suet. Caes. 42; cf. Liv. 24, 18.—

To draw a line across, to cross a written character = diagraphein (post-class.):

as nummus est libralis et per I perscriptam notatur †: dupondius nummus est bilibris per duas II perscriptas H, etc.... denarius quoque decem librarum nummus per X perscriptam notatur *,

Prisc. de Ponder. p. 1347 P.