Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

or+else

  • 81 praevertor

    prae-verto or - vorto, ti, 3, v. a., and (only in present tense) praevertor or - vortor ( inf. pass. paragog. praevortier, Plaut. Am. 3, 2, 39), 3, v. dep.
    I.
    To prefer:

    ne me uxorem praevertisse dicant prae republicā,

    Plaut. Am. 1, 3, 29:

    si vacas animo, neque habes aliquid, quod huic sermoni praevertendum putes,

    Cic. Div. 1, 6, 10; Gell. 4, 3, 2.—
    II. A.
    Lit. ( poet.):

    cursu pedum ventos,

    Verg. A. 7, 807:

    equo ventos,

    id. ib. 12, 345:

    volucremque fugā praevertitur Eurum,

    id. ib. 1, 317:

    vestigia cervae,

    Cat. 64, 341; Stat. Th. 5, 691.—
    B.
    Trop.
    1.
    To be beforehand with, to anticipate; with acc., to prevent, make useless: nostra omnis lis est: pulcre praevortar viros, will anticipate, be beforehand with them (cf. praevenio), Plaut. Cas. 2, 8, 75:

    aggerem et vineas egit, turresque admovit: quorum usum forte oblata opportunitas praevertit,

    has rendered useless, Liv. 8, 16:

    praevertunt, inquit, me fata,

    prevent me, Ov. M. 2, 657:

    celeri praevertit tristia leto,

    Luc. 8, 29:

    quae absolvi, quoniam mors praeverterat, nequiverunt,

    Gell. 17, 10, 6.—
    2.
    To take possession of beforehand, to preoccupy, prepossess:

    vivo tentat praevertere amore Jampridem resides animos,

    to prepossess, Verg. A. 1, 722; cf.:

    neque praevorto poculum,

    take before my turn, Plaut. Mil. 3, 1, 59.—
    3.
    To surpass in worth, outweigh, exceed, to be preferable, of more importance:

    erilis praevertit metus,

    Plaut. Am. 5, 1, 16: quoniam pietatem amori tuo video praevortere, outweigh, [p. 1438] exceed, id. Ps. 1, 3, 59:

    nec posse, cum hostes prope ad portas essent, bello praevertisse quicquam,

    Liv. 2, 24.—
    4.
    To turn one's attention first or principally to, to do first or in preference to any thing else, to despatch first; used esp. in the dep.
    (α).
    With dat.:

    rei mandatae omnes sapientes primum praevorti decet,

    to apply themselves principally to it, to despatch it first, Plaut. Merc. 2, 3, 40:

    ei rei primum praevorti volo,

    id. Capt. 2, 3, 100:

    stultitia est, cui bene esse licet, cum praevorti litibus,

    to occupy one's self with contentions, id. Pers. 5, 2, 20:

    cave, pigritiae praevorteris,

    do not give yourself up to indolence, id. Merc. 1, 2, 3:

    etsi ab hoste discedere detrimentosum esse existimabat, tamen huic rei praevertendum existimavit,

    Caes. B. G. 7, 33.—
    (β).
    With acc., to do or attend to in preference:

    hoc praevortar principio,

    Plaut. Ps. 2, 2, 8:

    si quid dictum est per jocum, non aequom est, id te serio praevortier,

    to take it in earnest, id. Am. 3, 2, 39; Liv. 8, 13:

    aliud in praesentia praevertendum sibi esse dixit,

    that must be attended to first, id. 35, 33.— Pass.:

    praevorti hoc certum est rebus aliis omnibus,

    Plaut. Cist. 5, 1, 8. —
    (γ).
    With ad, to apply one's self particularly to any thing:

    si quando ad interna praeverterent,

    Tac. A. 4, 32; so, praevertor, dep.:

    nunc praevertemur ad nostrum orbem,

    Plin. 28, 9, 33, § 123:

    nunc praevertemur ad differentias aeris,

    id. 34, 8, 20, § 94:

    ad ea praeverti,

    Col. 3, 7:

    hostes ad occursandum pugnandumque in eos praevertentur,

    Gell. 3, 7, 6.—
    (δ).
    With an adverb of place:

    illuc praevertamur,

    let us first of all look at this, Hor. S. 1, 3, 38.—
    (ε).
    With a rel.-clause; proximum erat narrare glandiferas quoque, ni praeverti cogeret admiratio, quaenam esset vita sine arbore ullā, Plin. H. N. 16, praef. § 1.—
    (ζ).
    Absol.:

    in rem quod sit, praevortaris, potius quam, etc.,

    do, perform, attend to, Plaut. Ps. 1, 3, 8.

    Lewis & Short latin dictionary > praevertor

  • 82 quam

    quam (archaic form quamde or quande:

    quamde pro quam usos esse antiquos, cum multi veteres testimonio sunt, tum Ennius... et Lucretius (1, 640),

    Fest. p. 261 Müll.; cf. Enn. Ann. v. 29, and v. 139 Vahl. So, too, Naev. ap. Fest. s. v. topper, p. 352 Müll.), adv. [qui], in what manner, how, how much, as much as:

    quam nihil praetermittis in consilio dando! quam nihil tamen, quod tibi placeat, explicas!

    Cic. Att. 9, 2, A, 1:

    ut se accusari nolunt! quam cupiunt laudari!

    id. Fin. 5, 22, 61:

    quam multa, quam paucis!

    id. Fam. 11, 24, 1:

    quam sint morosi, intellegi potest,

    id. ib. 7, 15, 1:

    quam vellet, cunctaretur,

    id. Div. 1, 26, 56:

    memoriā tenetis, quam valde universi admurmurarint,

    id. Verr. 2, 5, 16, § 41:

    quam quisque potest,

    as much as each one can, Ov. Tr. 3, 4, 75:

    quam potuit,

    as far as he was able, Val. Max. 4, 1, 5.—With possum and a sup.:

    concede huc ab isto, quam potest longissime,

    as far as possible, Plaut. Men. 5, 2, 81:

    quam possunt mollissime,

    as gently as possible, Cic. N. D. 2, 52, 129.—Also without possum:

    quam maximas, quam primum, quam saepissime gratias agere,

    Cic. Fam. 13, 6, 5:

    ut quam angustissime Pompeium contineret,

    Caes. B. C. 3, 45.— With posit. (post-Aug.):

    tum Manlius... quam poterat clarā voce denuntiavit,

    Val. Max. 6, 4, 1; 3, 2, 1 ext.; 4, 5, 1:

    dixi de philosophiā quam breviter potui,

    Lact. 3, 17, 1:

    tusa cribrataque vino, quam possit excellenti,

    as excellent as possible, Plin. 20, 24, 100, § 264; 18, 28, 68, § 274.—
    B.
    In dependent clauses, indirect questions, etc.:

    est fidei nostrae, declarare, quam memores simus,

    Cic. Phil. 14, 11, 29:

    scio, quam timida sit ambitio,

    id. Mil. 16, 42:

    quam id ratum sit, tu judicabis,

    id. Att. 6, 1, 7:

    id quam injustum esset, non videbat,

    id. Off. 3, 21, 82:

    dici non potest quam sim disputatione tuā delectatus,

    id. Tusc. 2, 4, 10; id. N. D. 2, 20, 52; id. Ac. 2, 17, 52; id. Fin. 1, 11, 37; 1, 20, 65; 5, 12, 35; id. Verr. 2, 1, 18, § 47; 2, 1, 21, § 52; 2, 4, 44, § 98:

    videte quam iniqui sint,

    Sall. J. 85, 25; 62, 9:

    ut sentias quam vile sit corpus,

    Liv. 2, 12, 3; 24, 5, 2; Nep. Timoth. 4, 2.—
    II.
    In partic.
    A.
    In comparisons, as, than.
    1.
    With tam:

    tam ego ante fui liber, quam gnatus tuos,

    Plaut. Capt. 2, 2, 60; cf. id. ib. 3, 4, 11:

    si era me sciat tam socordem esse quam sum,

    id. Cist. 4, 2, 5:

    tua est imago: tam consimilis est, quam potest,

    id. Men. 5, 9, 4:

    tam esse clemens tyrannus quam rex importunus potest,

    Cic. Rep. 1, 33, 50; id. Div. 1, 6, 10 et saep.; v. tam.—
    2.
    With ellipsis of corresp. tam:

    homo non, quam isti sunt, gloriosus,

    not so celebrated as those, Liv. 35, 49:

    claris majoribus, quam vetustis,

    rather than, Tac. A. 4, 61.—
    3.
    With sup. and a corresp. tam, by how much the more, the more: quam acerbissima olea oleum facies, tam oleum optimum erit, the bitterer the olives, the better will be the oil, Cato, R. R. 65, 1:

    quam paucissimos reliqueris, tam optimi fiunt,

    Varr. R. R. 2, 9:

    quam quisque pessume fecit, tam maxume tutus est,

    Sall. J. 31, 14.—
    4.
    With magis:

    quam magis... tam magis,

    the more... the more, Plaut. Bacch. 5, 1, 5.—With tam omitted:

    quam magis exhausto spumaverit ubere mulctra, Laeta magis pressis manabunt flumina mammis,

    Verg. G. 3, 309.— With the second magis omitted:

    quam magis te in altum capessis, tam aestus te in portum refert,

    Plaut. As. 1, 3, 6.—

    In the reverse order: tam magis... quam magis,

    the more... the more, Verg. A. 7, 787. —
    5.
    With tanto:

    quam magis... tanto magis,

    the more... the more, Plaut. Men. 1, 1, 19; so Lucr. 6, 460.—
    6.
    With a double comp.:

    ne libentius haec in illum evomere videar, quam verius,

    with more freedom than truth, Cic. Mil. 29, 78:

    non acrior quam pertinacior impetus Romanorum,

    Liv. 31, 35:

    discrimen me occupavit, meliore hostium quam meo tempore,

    Curt. 7, 7, 9.—
    7.
    Tam... quam, with the comp. for the posit., so... as:

    per dexteram te istam oro non tam in bellis et proeliis, quam in promissis et fide firmiorem,

    Cic. Deiot. 3, 8.—
    8.
    After comparatives or words of comparison, than:

    nobis nihil est tlmendum magis quam ille consul,

    Cic. Att. 7, 9, 3:

    his igitur, quam physicis potius credendum existimas?

    id. Div. 2, 16, 37; Cassius ap. Cic. Fam. 15, 19, 1; Cic. Pis. 26, 62:

    majorem pecuniam praetori polliceri, quam quantam hic dedisset,

    id. Verr. 2, 2, 29, § 70; id. de Or. 1, 36, 167:

    qui plures milites eorum occidisset, quam quot superessent,

    Liv. 35, 12.—So after verbs which imply comparison, verbs of preference, excellence, etc.; after praestat, Caes. B. G. 7, 17, 4; after malo:

    esse quam videri bonus malebat,

    Sall. C. 54, 5:

    an est quod ego malim quam?

    Cic. Par. 1; after statuo, Nep. Dat. 8, 1; after probo, Tac. A. 1, 58; after volo ( = boulomai ê), Liv. 3, 68, 11; 25, 29, 6.— Rarely quantus is used to strengthen quam, after comp.:

    de re majore quam quanta ea esset,

    Liv. 30, 23, 2:

    implere homines certioris spei, quam quantam fides promissi humani subicere solet,

    id. 26, 19, 2 Weissenb. ad loc.;

    22, 2, 19.— But quam is often omitted after plus, minus, amplius, etc., without changing the case: minus duo milia hominum effugerunt,

    Liv. 24, 16, 4:

    plus partem dimidiam hominum caesam,

    id. 36, 40, 5; cf. id. 29, 25, 2:

    cum decem haud plus milibus militum,

    id. 28, 1, 5:

    ut hoc nostrum desiderium ne plus sit annuum,

    Cic. Att. 5, 1, 1:

    ferre plus dimidiati mensis cibaria,

    id. Tusc. 2, 16, 37:

    plus quingentos colaphos infregit mihi,

    Ter. Ad. 2, 1, 45; Prop. 2, 19, 18 (3, 17, 32); v. Zumpt, Gram. § 485.—
    9.
    With sic ( poet.):

    quam multā grandine nimbi Culminibus crepitant, sic densis ictibus heros pulsat, etc.,

    Verg. A. 5, 458.— With sic omitted, Verg. A. 6, 309 sqq.—
    10.
    After aeque, so much... as:

    nihil aeque eos terruit, quam robur ac color imperatoris,

    Liv. 28, 26.—
    11.
    After contra, otherwise... than, not so... as:

    contra faciunt, quam professi sunt,

    Cic. Leg. 2, 5, 11.— So after secus:

    ne me secus honore honestes quam ego te,

    Plaut. Capt. 2, 1, 50. —
    12.
    After alius, with a preceding negative, not otherwise than, no other than:

    nil aliud agens quam ut, etc.,

    nothing else than, Liv. 44, 27, 12:

    neque aliud totā urbe agi quam bellum apparari,

    id. 4, 26, 12; Nep. Hann. 10, 1:

    ob nullam aliam causam, quam ne,

    from no other cause than, Liv. 45, 25; 34, 2, 12. — Rarely with alius affirmatively (for ac):

    ipse me paulum in aliā quam prius habuerim opinione nunc esse confiteor,

    Quint. 3, 6, 63. —
    13.
    After aliter, otherwise than:

    ne aliter, quam ego velim, meum laudet ingenium,

    Cic. Verr. 2, 1, 9, § 24:

    ne aliter quam si, etc.,

    Col. 4, 2, 2.—
    14.
    After supra:

    saepe supra feret, quam fieri possit,

    more than, Cic. Or. 40, 139.—
    15.
    After ultra:

    ultra, quam satis est, producitur,

    farther than, Cic. Inv. 1, 18, 26.—
    16.
    After diversum, otherwise than:

    pransus quoque atque potus diversum valent quam indicant,

    something altogether different from what, Quint. 1, 4, 29; cf., after advorsum, only Plaut. Trin. 1, 2, 139 Brix ad loc.—
    17.
    After words denoting number or quantity, which serve for comparison: dimidium tributi quam quod regibus ferre soliti erant, populo Romano pendere, the half of what, half as much as, Liv. 45, 18:

    multiplex, quam pro numero, damnum est,

    too great for, greater than, id. 7, 8:

    ferramenta duplicia, quam numerus servorum exigit,

    twice as many as, Col. 1, 8, 8.—So, too, after designations of time:

    die vigesimā, quam creatus erat, dictaturā se abdicavit,

    on the twentieth day after, Liv. 6, 29: tabellarii venerunt post diem sextum, quam a vobis discesserant, Cic. Fil. ap. Cic. Fam. 16, 21, 1:

    postridie venissemus, quam... fuissemus,

    Cic. Ac. 2, 3, 9:

    postero die quam illa erant acta,

    id. de Or. 2, 3, 12:

    saeculis multis ante... inventa sunt, quam, etc.,

    id. ib. 2, 5, 21. —
    18.
    After the sup.:

    bellum gerere cum tyranno, quam qui unquam, saevissimo et violentissimo in suos,

    the most cruel that ever was, Liv. 34, 32.—
    19.
    So with rel. and sup. after tam:

    tam gratum mihi id erit, quam quod gratissimum,

    Cic. Fam. 13, 3:

    tam sum amicus rei publicae quam qui maxime,

    id. ib. 5, 2, 6:

    ego sum tam mitis, quam qui lenissimus,

    id. Sull. 31, 87.—
    20.
    Sometimes with magis or potius to be supplied, more... than:

    tacita mulier semper, quam loquens,

    Plaut. Rud. 4, 4, 70 dub.:

    pacem quam bellum probabam,

    Tac. A. 1, 58. —
    B.
    In mere intensive expressions, exceedingly, very, quite, indeed:

    admodum quam saevos est,

    very cruel indeed, Plaut. Am. 1, 3, 43:

    nimis quam formido, ne, etc.,

    id. Most. 2, 2, 79:

    nimis quam cupio,

    id. Capt. 1, 2, 17:

    quam familiariter,

    Ter. And. 1, 1, 109: nam suos valde quam paucos habet, very few indeed, Brut. ap. Cic. Fam. 11, 13, 3:

    mire quam,

    Cic. Att. 1, 11, 3:

    sane quam refrixit,

    id. Q. Fr. 2, 6, 5.

    Lewis & Short latin dictionary > quam

  • 83 quidlibet

    quī-lĭbet ( - lŭbet), quaelibet, quodlibet, and subst. quidlibet, pron. indef., any one who will, any one without distinction, whom you will, no matter who, the first that comes, any, all (class.): quem ament igitur? Sy. Alium quemlibet, any body else, any other, Plaut. Poen. 4, 2, 38:

    quaelibet minima res,

    any the most trifling circumstance, Cic. Rosc. Am. 3, 8:

    quemlubet, modo aliquem,

    id. Ac. 2, 43, 132:

    quamlibet in partem,

    Lucr. 1, 292:

    nomen,

    the first name that occurs, Hor. S. 1, 2, 126:

    ars,

    id. Ep. 2, 2, 8:

    pars,

    id. C. 3, 3, 38:

    si quālibet earum rerum possemus unā esse contenti,

    any one alone, Quint. 10, 1, 1:

    quibuslibet temporibus,

    at all times, Liv. 2, 49: quilibet unus, any one, Liv. 9, 17:

    quilibet alter agat currus,

    Ov. M. 2, 388.— Subst.: quidlĭbet, all and every:

    pictoribus atque poëtis Quidlibet audendi semper fuit aequa potestas,

    Hor. A. P. 9; id. Ep. 1, 17, 28; Afran. ap. Cic. Tusc. 4, 20, 45.—
    II.
    In partic., with an accessory contemptuous signif., the first that comes, no matter who, any one:

    ut enim histrioni actio, saltatori motus, non quilibet, sed certus quidem est datus: sic vita agenda est certo genere quodam, non quolibet,

    Cic. Fin. 3, 7, 24; id. Div. 2, 34, 70:

    cum quidlibet ille Garriret,

    Hor. S. 1, 9, 12:

    neque cum quolibet hoste res fuit,

    with no insignificant enemy, Plin. 7, 28, 29, § 104; so,

    virtutesque non quaslibet faciebat,

    Vulg. Act. 19, 11:

    injuria,

    trifling, Dig. 2, 8, 5.

    Lewis & Short latin dictionary > quidlibet

  • 84 quilibet

    quī-lĭbet ( - lŭbet), quaelibet, quodlibet, and subst. quidlibet, pron. indef., any one who will, any one without distinction, whom you will, no matter who, the first that comes, any, all (class.): quem ament igitur? Sy. Alium quemlibet, any body else, any other, Plaut. Poen. 4, 2, 38:

    quaelibet minima res,

    any the most trifling circumstance, Cic. Rosc. Am. 3, 8:

    quemlubet, modo aliquem,

    id. Ac. 2, 43, 132:

    quamlibet in partem,

    Lucr. 1, 292:

    nomen,

    the first name that occurs, Hor. S. 1, 2, 126:

    ars,

    id. Ep. 2, 2, 8:

    pars,

    id. C. 3, 3, 38:

    si quālibet earum rerum possemus unā esse contenti,

    any one alone, Quint. 10, 1, 1:

    quibuslibet temporibus,

    at all times, Liv. 2, 49: quilibet unus, any one, Liv. 9, 17:

    quilibet alter agat currus,

    Ov. M. 2, 388.— Subst.: quidlĭbet, all and every:

    pictoribus atque poëtis Quidlibet audendi semper fuit aequa potestas,

    Hor. A. P. 9; id. Ep. 1, 17, 28; Afran. ap. Cic. Tusc. 4, 20, 45.—
    II.
    In partic., with an accessory contemptuous signif., the first that comes, no matter who, any one:

    ut enim histrioni actio, saltatori motus, non quilibet, sed certus quidem est datus: sic vita agenda est certo genere quodam, non quolibet,

    Cic. Fin. 3, 7, 24; id. Div. 2, 34, 70:

    cum quidlibet ille Garriret,

    Hor. S. 1, 9, 12:

    neque cum quolibet hoste res fuit,

    with no insignificant enemy, Plin. 7, 28, 29, § 104; so,

    virtutesque non quaslibet faciebat,

    Vulg. Act. 19, 11:

    injuria,

    trifling, Dig. 2, 8, 5.

    Lewis & Short latin dictionary > quilibet

  • 85 quilubet

    quī-lĭbet ( - lŭbet), quaelibet, quodlibet, and subst. quidlibet, pron. indef., any one who will, any one without distinction, whom you will, no matter who, the first that comes, any, all (class.): quem ament igitur? Sy. Alium quemlibet, any body else, any other, Plaut. Poen. 4, 2, 38:

    quaelibet minima res,

    any the most trifling circumstance, Cic. Rosc. Am. 3, 8:

    quemlubet, modo aliquem,

    id. Ac. 2, 43, 132:

    quamlibet in partem,

    Lucr. 1, 292:

    nomen,

    the first name that occurs, Hor. S. 1, 2, 126:

    ars,

    id. Ep. 2, 2, 8:

    pars,

    id. C. 3, 3, 38:

    si quālibet earum rerum possemus unā esse contenti,

    any one alone, Quint. 10, 1, 1:

    quibuslibet temporibus,

    at all times, Liv. 2, 49: quilibet unus, any one, Liv. 9, 17:

    quilibet alter agat currus,

    Ov. M. 2, 388.— Subst.: quidlĭbet, all and every:

    pictoribus atque poëtis Quidlibet audendi semper fuit aequa potestas,

    Hor. A. P. 9; id. Ep. 1, 17, 28; Afran. ap. Cic. Tusc. 4, 20, 45.—
    II.
    In partic., with an accessory contemptuous signif., the first that comes, no matter who, any one:

    ut enim histrioni actio, saltatori motus, non quilibet, sed certus quidem est datus: sic vita agenda est certo genere quodam, non quolibet,

    Cic. Fin. 3, 7, 24; id. Div. 2, 34, 70:

    cum quidlibet ille Garriret,

    Hor. S. 1, 9, 12:

    neque cum quolibet hoste res fuit,

    with no insignificant enemy, Plin. 7, 28, 29, § 104; so,

    virtutesque non quaslibet faciebat,

    Vulg. Act. 19, 11:

    injuria,

    trifling, Dig. 2, 8, 5.

    Lewis & Short latin dictionary > quilubet

  • 86 quisnam

    quisnam, quaenam, quidnam, pron. interrog. [quis-nam], who, which, what pray (class.).
    I.
    In direct interrogation:

    quisnam igitur tuebitur P. Scipionis memoriam mortui?

    Cic. Verr. 2, 4, 36, § 80:

    sed earum artificem quem? Quemnam?

    id. ib. 2, 4, 3, § 5: cruciatur cor mihi et metuo. Ca. Quidnam id est? Plaut. Trin. 5, 2, 45:

    sed quidnam Pamphilum exanimatum video?

    for what pray? why pray? Ter. And. 1, 4, 7; id. Ad. 3, 2, 7; id. And. 2, 6, 18:

    quisnam igitur liber?

    Hor. S. 2, 7, 83.— Sometimes joined, pleon., with num:

    num quidnam amplius tibi cum illā fuit?

    pray had you nothing further to do with her? Ter. And. 2, 1, 25:

    num quisnam praeterea? nemo est,

    any body else? Cic. Rosc. Am. 37, 107:

    num quidnam, Crassus inquit, novi?

    is there any thing new? id. de Or. 2, 3, 13.—

    Sometimes separated: in aedibus quid tibi meis nam erat negoti?

    Plaut. Aul. 3, 2, 13:

    quid tu, malum, nam me retrahis?

    id. Rud. 4, 3, 8; id. Bacch. 5, 1, 26.— Quisnam as fem.:

    quis ea est nam optuma?

    Plaut. Aul. 2, 1, 16.—

    In the poets nam sometimes stands before quis: nam quae haec anus est?

    Ter. Phorm. 5, 1, 5:

    nam quis te nostras Jussit adire domos?

    Verg. G. 4, 445. —
    II.
    In indirect discourse:

    reviso, quidnam Chaerea hic rerum gerat,

    Ter. Eun. 5, 4, 1:

    ut sciam num quidnam afferat, etc.,

    id. And. 1, 4, 8:

    miserunt Delphos consultum, quidnam facerent de rebus suis,

    Nep. Them. 2.

    Lewis & Short latin dictionary > quisnam

  • 87 relinquo

    rĕ-linquo, līqui, lictum, 3, v. a.
    I.
    (With the idea of the re predominating.) To leave behind (cf. desero, omitto).
    A.
    In gen., to leave behind by removing one's self; to leave, move away from; to leave, abandon (a person or thing).
    1.
    Lit.:

    puerum apud matrem domi,

    Plaut. Men. prol. 28:

    ipse abiit foras, me reliquit pro atriensi in sedibus,

    id. Poen. 5, 5, 4:

    me filiis Relinquont quasi magistrum,

    Ter. Phorm. 1, 2, 22:

    dicerent non me plane de provinciā decessisse, quoniam alterum me reliquissem,

    Cic. Fam. 2, 15, 4:

    C. Fabium legatum cum legionibus II. castris praesidio relinquit,

    Caes. B. G. 7, 40:

    cum me servum in servitute pro te hic reliqueris,

    Plaut. Capt. 2, 3, 75; cf. id. ib. 5, 1, 18:

    fratrem, sc. in provinciā,

    Cic. Fam. 2, 15, 4:

    post tergum hostem relinquere,

    Caes. B. G. 4, 22; cf. id. ib. 7, 11:

    ille omnibus precibus petere contendit, ut in Galliā relinqueretur,

    might be left behind, id. ib. 5, 6:

    greges pecorum... sub opacā valle reliquit,

    Ov. M. 11, 277 et saep.:

    ea causa miles hic reliquit symbolum,

    Plaut. Ps. 1, 1, 53:

    hic exemplum reliquit ejus,

    id. ib. 2, 2, 56:

    (Hecuba) Hectoris in tumulo canum de vertice crinem... relinquit,

    leaves behind, Ov. M. 13, 428:

    (cacumina silvae) limum tenent in fronde relictum,

    left behind, remaining, id. ib. 1, 347.— To leave behind one's self by moving away:

    longius delatus aestu, sub sinistrā Britanniam relictam conspexit,

    Caes. B. G. 5, 8:

    jamque hos, jamque illos, populo mirante, relinquit,

    Sil. 16, 503; cf. in pass., to remain or be left behind, Lucr. 5, 626.—
    2.
    Trop.: hanc eram ipsam excusationem relicturus ad Caesarem, was about to leave behind me just this excuse (for my departure), Cic. Att. 9, 6, 1:

    aculeos in animis,

    id. Brut. 9, 38:

    quod coeptum est dici, relinquitur in cogitatione audientium,

    Auct. Her. 4, 30, 41:

    aetate relictā,

    Ov. M. 7, 170:

    repetat relicta,

    Hor. Ep. 1, 7, 97.—

    Of rank or merit: (Homerus) omnes sine dubio et in omni genere eloquentiae procul a se reliquit,

    Quint. 10, 1, 51.—
    B.
    In partic.
    1. a.
    Lit.:

    ea mortua est: reliquit filiam adulescentulam,

    Ter. Heaut. 3, 3, 41:

    cum pauper cum duobus fratribus relictus essem,

    Varr. R. R. 3, 16, 2; cf.:

    pauper jam a majoribus relictus,

    Nep. Epam. 2, 1:

    agri reliquit ei non magnum modum,

    Plaut. Aul. prol. 13:

    heredem testamento reliquit hunc P. Quintium,

    Cic. Quint. 4, 15:

    cum ei testamento sestertiūm milies relinquatur,

    id. Off. 3, 24, 93:

    non, si qui argentum omne legavit, videri potest signatam quoque pecuniam reliquisse,

    Quint. 5, 11, 33:

    qui mihi reliquit haec quae habeo omnia,

    Ter. Eun. 1, 2, 40:

    cedo, quid reliquit Phania,

    id. Hec. 3, 5, 8 and 13:

    fundos decem et tres reliquit,

    Cic. Rosc. Am. 7, 20:

    aliquantum aeris alieni,

    id. Quint. 4, 15:

    servus aut donatus aut testamento relictus,

    Quint. 5, 10, 67:

    alicui arva, greges, armenta,

    Ov. M. 3, 585:

    se testamento liberum relictum,

    Dig. 21, 1, 17, § 16.—
    b.
    Trop., to leave, leave behind one:

    consiliorum ac virtutum nostrarum effigiem,

    Cic. Arch. 12, 30:

    qui sic sunt, haud multum heredem juvant, Sibi vero hanc laudem relinquont: vixit, dum vixit, bene,

    Ter. Hec. 3, 5, 11:

    rem publicam nobis,

    Cic. Rep. 1, 46, 70; cf.:

    statum civitatis,

    id. ib. 1, 21, 34; id. Par. 1, 2, 10:

    opus alicui,

    id. Rep. 1, 22, 35: memoriam [p. 1558] aut brevem aut nullam, id. Off. 2, 16, 55:

    monumentum audaciae suae aeternum,

    id. Verr. 2, 1, 49, § 129:

    quae scripta nobis summi ex Graeciā sapientissimique homines reliquerunt,

    id. Rep. 1, 22, 35:

    scriptum in Originibus,

    id. Brut. 19, 75:

    scripta posteris,

    Quint. 1, praef. 1:

    in scriptis relictum,

    Cic. de Or. 2, 46, 194:

    orationes reliquit et annales,

    id. Brut. 27, 106:

    duo tantum volumina,

    Suet. Gram. 7:

    librum de suis rebus imperfectum,

    id. ib. 12; cf.:

    si non omnia vates Ficta reliquerunt,

    Ov. M. 13, 734:

    pater, o relictum Filiae nomen,

    Hor. C. 3, 27, 34.—
    2.
    To leave a thing behind; to leave remaining; to allow or permit to remain, to let remain, leave; pass., to be left, to remain.
    a.
    Lit.:

    nihil relinquo in aedibus, Nec vas, nec vestimentum,

    Ter. Heaut. 1, 1, 88:

    multis autem non modo granum nullum, sed ne paleae quidem ex omni fructu atque ex annuo labore relinquerentur,

    Cic. Verr. 2, 3, 48, § 114:

    nihil de tanto patrimonio,

    id. Rosc. Am. 3, 10:

    equitatus partem illi adtribuit, partem sibi reliquit,

    Caes. B. G. 7, 34:

    angustioribus portis relictis,

    id. ib. 7, 70;

    41: unam (filiam) minimamque relinque,

    leave to me, Ov. M. 6, 299:

    jam pauca aratro jugera regiae Moles relinquent,

    Hor. C. 2, 15, 2:

    dapis meliora relinquens,

    id. S. 2, 6, 89:

    magis apta tibi tua dona relinquam,

    id. Ep. 1, 7, 43:

    haec porcis hodie comedenda relinquis,

    id. ib. 1, 7, 19; cf.:

    habitanda fana Apris reliquit,

    id. Epod. 16, 20:

    relinquebatur una per Sequanos via,

    remained, Caes. B. G. 1, 9; cf.:

    unā ex parte leniter acclivis aditus relinquebatur,

    id. ib. 2, 29:

    se cum paucis relictum videt,

    Sall. C. 60, 7:

    nec aliud dicionis Atheniensium praeter ipsam urbem reliquit,

    Just. 5, 7, 3.—
    b.
    Trop.:

    quasi corpori reliqueris Tuo potestatem coloris ulli capiendi mala,

    Plaut. Truc. 2, 2, 37:

    quam igitur relinquis populari rei publicae laudem?

    Cic. Rep. 3, 35, 48:

    ut vobis non modo dignitatis retinendae, sed ne libertatis quidem recuperandae spes relinquatur,

    id. Agr. 1, 6, 17:

    ceterorum sententiis semotis, relinquitur non mihi cum Torquato, sed virtuti cum voluptate certatio,

    id. Fin. 2, 14, 44; cf.:

    ne qua spes in fugā relinqueretur,

    Caes. B. G. 1, 51:

    nullā provocatione ad populum contra necem et verbera relicta,

    Cic. Rep. 2, 37, 62; Hor. S. 1, 10, 51:

    quis igitur relictus est objurgandi locus?

    Ter. And. 1, 1, 127; cf.:

    nihil est preci loci relictum,

    id. ib. 3, 4, 22; id. Phorm. 3, 3, 14;

    and, in another sense: plane nec precibus nostris nec admonitionibus relinquit locum,

    i. e. he leaves no occasion for them, renders them superfluous, Cic. Fam. 1, 1, 2:

    ne cui iniquo relinqueremus vituperandi locum,

    id. Q. Fr. 2, 4, 1:

    Aedui nullum sibi ad cognoscendum spatium relinquunt,

    Caes. B. G. 7, 42:

    spatium deliberandi,

    Nep. Eun, 12, 3:

    vita turpis ne morti quidem honestae locum relinquit,

    Cic. Quint. 15, 49; Plaut. Cas. 2, 3, 33; cf. Cic. Brut. 72, 253 (v. Bernhardy ad loc.):

    vita relicta est tantum modo,

    Ov. P. 4, 16, 49:

    quod munitioni castrorum tempus relinqui volebat,

    Caes. B. G. 5, 9 fin.:

    mihi consilium et virtutis vestrae regimen relinquite,

    Tac. H. 1, 84:

    suspicionem alicui relinquere,

    Suet. Caes. 86:

    aliquem veniae vel saevitiae alicujus,

    Tac. H. 1, 68 fin.:

    aliquem poenae,

    Plin. Ep. 2, 11, 20:

    aliquem poenae,

    Ov. M. 7, 41: leto, poenaeque, id. id. 14, 217; cf.:

    urbem direptioni et incendiis,

    to give up, surrender, abandon, Cic. Fam. 4, 1, 2:

    neu relinquas hominem innocentem ad alicujus tui dissimilis quaestum,

    do not leave, id. ib. 13, 64:

    aliquid in alicujus spe,

    id. Div. in Caecil. 8, 26; cf. id. ib. 4, 16. — Poet., with obj.-clause:

    (metus) Omnia suffundens mortis nigrore, neque ullam Esse voluptatem liquidam puramque relinquit,

    Lucr. 3, 40; 1, 703; Ov. M. 14, 100:

    dum ex parvo nobis tantundem haurire relinquas,

    Hor. S. 1, 1, 52; Sil. 3, 708: nihil relinquitur nisi fuga, there is nothing left, nothing remains, but, etc., Att. ap. Cic. Att. 9, 10, 6:

    relinquitur illud, quod vociferari non destitit, non debuisse, etc.,

    Cic. Fl. 34, 85; cf.:

    mihi nihil relicti quicquam aliud jam esse intellego,

    Plaut. Merc. 3, 4, 81.— Impers. relinquitur, with ut (Zumpt, Gram. §

    621): relinquitur, ut, si vincimur in Hispaniā, quiescamus,

    it remains, that, Cic. Att. 10, 8, 2; cf.: relinquebatur, ut neque longius ab agmine legionum discedi Caesar pateretur, Caes. B. G. 5, 19 fin. — In a logical conclusion: relinquitur ergo, ut omnia tria genera sint causarum, hence it follows that, etc., Cic. Inv. 1, 9, 12; id. Div. 2, 5, 14.—
    3.
    With double predicate, to leave a thing behind in a certain state; to leave, let remain, suffer to be, etc.:

    eum Plautus locum Reliquit integrum,

    has left untouched, Ter. Ad. prol. 10:

    praesertim cum integram rem et causam reliquerim,

    have left unaltered, Cic. Att. 5, 21, 13; cf.:

    Scaptius me rogat, ut rem sic relinquam,

    id. ib. 5, 21, 13, §

    12: Morini, quos Caesar in Britanniam proficiscens pacatos reliquerat,

    Caes. B. G. 4, 37; cf.:

    amici, quos incorruptos Jugurtha reliquerat,

    Sall. J. 103, 2:

    reliquit (eam) Incertam et tristi turbatam volnere mentis,

    Verg. A. 12, 160:

    (naves) in litore deligatas ad ancoram relinquebat,

    Caes. B. G. 5, 9:

    erat aeger in praesidio relictus,

    id. ib. 6, 38:

    in mediis lacerā nave relinquor aquis,

    Ov. P. 2, 3, 28:

    quod insepultos reliquissent eos, quos, etc.,

    Cic. Rep. 4, 8, 26; 2, 11, 21:

    aliquid incohatum,

    id. ib. 1, 35, 55; cf.:

    inceptam oppugnationem,

    to give up, abandon, quit, Caes. B. G. 7, 17:

    incoepta fila,

    Ov. M. 6, 34:

    infecta sacra,

    id. ib. 6, 202:

    opus incoeptum,

    id. A. A. 2, 78:

    verba imperfecta,

    id. H. 13, 13:

    pro effectis relinquunt, vixdum incohata,

    Quint. 5, 13, 34:

    aliquid injudicatum,

    id. 10, 1, 67:

    aliquid neglectum,

    id. 1, 1, 29:

    incertum,

    id. 2, 10, 14:

    tantas copias sine imperio,

    Caes. B. G. 7, 20 init.; cf.:

    sine ture aras,

    Ov. M. 8, 277:

    verbum in ambiguo,

    Lucr. 4, 1137:

    mulierem nullam nominabo: tantum in medio relinquam,

    Cic. Cael. 20, 48; cf.:

    correptio in dubio relicta,

    Quint. 7, 9, 13.
    II.
    (With the idea of the verb predominant.) To leave behind one, to leave, go away from; to forsake, abandon, desert a person or thing.
    A.
    In gen.
    1.
    Lit.:

    ubi illaec obsecrost quae me hic reliquit,

    Plaut. Truc. 2, 6, 32: relinquamus nebulonem hunc, Scip. Afr. ap. Gell. 4, 18, 3; cf.:

    non ego te hic lubens relinquo neque abeo abs te,

    Plaut. Am. 1, 3, 33:

    domum propinquosque reliquisse,

    Caes. B. G. 1, 44; cf. id. ib. 1, 30:

    relictis locis superioribus,

    Hirt. B. G. 8, 36:

    loci relinquendi facultas,

    Caes. B. G. 3, 4 fin.:

    Ilio relicto,

    Hor. C. 1, 10, 14:

    urbes,

    id. ib. 2, 20, 5:

    moenia,

    id. Epod. 17, 13:

    litus relictum Respicit,

    Ov. M. 2, 873:

    Roma relinquenda est,

    id. Tr. 1, 3, 62:

    colles clamore relinqui (sc.: a bubus),

    were left behind, Verg. A. 8, 216 Wagn.:

    limen,

    id. ib. 5, 316:

    mensas,

    id. ib. 3, 213:

    dominos,

    Cat. 61, 51:

    volucres Ova relinquebant,

    Lucr. 5, 802 et saep.—
    2.
    Trop.: me somnu' reliquit, Enn. ap. Cic. Div. 1, 20, 40 (Ann. v. 52 Vahl.); cf.:

    quem vita reliquit,

    Lucr. 5, 63: reliquit aliquem vita, for to die, Ov. M. 11, 327:

    ubi vita tuos reliquerit artus,

    id. Ib. 339;

    for which, also, reversely: animam relinquam potius, quam illas deseram,

    Ter. Ad. 3, 4, 52; so,

    vitam,

    Verg. G. 3, 547; cf. Tac. A. 4, 34:

    lucem,

    Verg. A. 4, 452:

    lumen vitale,

    Ov. M. 14, 175:

    consitus sum senectute, vires Reliquere,

    Plaut. Men. 5, 2, 6:

    aliquem animus,

    id. Mil. 4, 8, 37; Caes. B. G. 6, 38:

    animus reliquit euntem,

    Ov. M. 10, 459:

    aliquem anima,

    Nep. Eum. 4, 2:

    ab omni honestate relictus,

    abandoned, destitute of, Cic. Rab. Perd. 8, 23:

    ab alterā (quartanā) relictum esse,

    id. Att. 8, 6, 3; cf. Hor. S. 2, 3, 290.—
    B.
    In partic., pregn., to leave in the lurch; to forsake, abandon, desert, etc. (v. desero, destituo, prodo).
    1.
    Lit.:

    qui... Reliquit deseruitque me,

    has forsaken me, has given me the slip, Plaut. Most. 1, 3, 45; cf.:

    reliquit me homo atque abiit,

    Ter. And. 4, 4, 5:

    succurrere relictae,

    Verg. A. 9, 290.—

    Of the forsaking of a lover by his mistress,

    Plaut. Truc. 2, 4, 64; Tib. 3, 6, 40; Prop. 1, 6, 8; Ov. H. 10, 80; id. M. 8, 108:

    paucos, qui ex fugā evaserant, reliquerunt,

    i. e. let them escape, Caes. B. G. 3, 19. — Of things, to leave, give up, abandon, etc.:

    argentum si relinquo ac non peto, etc.,

    Plaut. Aul. 1, 2, 31:

    auctores signa relinquendi et deserendi castra,

    Liv. 5, 6; cf.:

    relictā non bene parmulā,

    Hor. C. 2, 7, 10.—
    2.
    Trop., to leave, let alone, give up, resign, neglect, forsake, abandon, relinquish:

    rem et causam et utilitatem communem non relinquere solum, sed etiam prodere,

    Cic. Caecin. 18, 50 (for which:

    derelinquo jam communem causam,

    id. ib. 35, 103):

    jus suum dissolute,

    id. ib. 36, 103:

    affectum, cum ad summum perduxerimus,

    Quint. 6, 1, 29:

    (puella) Quod cupide petiit, mature plena reliquit,

    Hor. Ep. 2, 1, 100: eum rogato, ut relinquat alias res et huc veniat, to leave or lay aside every thing else, Plaut. Rud. 4, 6, 8; cf.:

    omnibus relictis rebus,

    id. Cist. 1, 1, 6; so,

    relictis rebus (omnibus),

    id. Ep. 4, 2, 35; id. Truc. 2, 1, 25; Ter. And. 2, 5, 1; id. Eun. 1, 2, 86; id. Heaut. 4, 7, 12; Lucr. 3, 1071; Cic. de Or. 3, 14, 51; Caes. B. C. 3, 102; cf.

    also: res omnes relictas habeo prae quod tu velis,

    Plaut. Stich. 2, 2, 38:

    omnia relinques, si me amabis, cum, etc.,

    Cic. Fam. 2, 14:

    et agrorum et armorum cultum,

    to give up, abandon, neglect, id. Rep. 2, 4, 7:

    si tu ea relinquis et deseris,

    id. Verr. 2, 4, 36, § 80:

    studium exquirendi,

    id. Ac. 1, 3, 7:

    agrum alternis annis,

    to suffer to lie fallow, Varr. R. R. 1, 44, 3:

    loca relicta,

    uncultivated, wild lands, Front. Limit. p. 42 Goes.; so,

    relictae possessiones,

    Cic. Agr. 1, 1, 3:

    milites bellum illud, quod erat in manibus, reliquisse,

    abandoned, relinquished, id. Rep. 2, 37, 63; cf. possessionem, Pollio ap. Cic. Fam. 10, 33, 4:

    obsidionem,

    to raise the siege, Liv. 5, 48:

    caedes relinquo, libidines praetereo,

    leave unmentioned, Cic. Prov. Cons. 3, 6:

    consulto relinquere (locum), opp. praetermittere,

    id. Off. 3, 2, 9; cf.:

    hoc certe neque praetermittendum neque relinquendum est,

    id. Cat. 3, 8, 18; and:

    audistis haec, judices, quae nunc ego omnia praetereo et relinquo,

    id. Verr. 2, 3, 44, § 106;

    in this sense also,

    id. Brut. 45, 165; cf. id. ib. 19, 76; Hor. A. P. 150:

    cur injurias tuas conjunctas cum publicis reliquisti?

    left unnoticed, uncensured, Cic. Verr. 2, 1, 33, § 84; cf.:

    vim et causam efficiendi reliquerunt,

    id. Fin. 1, 6, 18:

    vos legatum omni supplicio interfectum relinquetis?

    id. Imp. Pomp. 5, 11:

    quis est, qui vim hominibus armatis factam relinqui putet oportere,

    id. Caecin. 3, 9.— Poet., with obj.clause:

    quod si plane contueare, mirari multa relinquas,

    leave off, cease, Lucr. 6, 654.

    Lewis & Short latin dictionary > relinquo

  • 88 respondeo

    rē-spondĕo, di, sum, 2, v. a.
    I.
    Lit., to promise a thing in return for something else; to offer or present in return. So, only in a few examples, the phrase par pari (dat.) respondere, to return like for like: par pari respondes dicto, you return tit for tat with your tongue (syn. refero), Plaut. Pers. 2, 2, 41; cf.: istuc serva; et verbum verbo par pari ut respondeas, Ter Phorm. 1, 4, 35; and:

    paria paribus respondimus,

    Cic. Att. 6, 1, 23.— Pass.: provide, si cui quid debetur, ut sit, unde par pari respondeatur, i. e. that there be wherewithal to meet the demand, Atticus ap. Cic. Att. 16, 7, 6; cf. also under II. A. 1, the lusus verbb. with spondeo; and II. B. init.
    II.
    In a more general signification.
    A.
    To answer, reply, respond (either to a question, or to any statement or remark, and either in a friendly or hostile signif.); constr. aliquid alicui, ad, adversus, contra aliquem ( aliquid).
    1.
    In gen.
    a.
    Lit.: Th. Aliud te rogo. Tr. Aliud ergo nunc tibi respondeo, Plaut. Most. 5, 1, 70; cf. id. Merc. 1, 2, 73.— Absol.:

    prius respondes, quam rogo,

    Plaut. Merc. 2, 3, 119:

    eā legatione Papirius auditā... respondit,

    Liv. 9, 14, 2; 27, 40, 8; 33, 38, 7; Nep. Milt. 1, 4:

    ille appellatus respondit,

    Caes. B. G. 5, 36; 5, 41; Cic. Leg. 3, 13, 30; id. Verr. 2, 4, 62, § 138; id. Fam. 3, 6, 2; 5, 2, 8; 7, 24, 2;

    9, 14, 2. — So usu. of an oral answer: tibi non rescribam, sed respondeam,

    Sen. Ep. 67, 2;

    but also of writing: epistulae,

    Cic. Att. 9, 9, 1 et saep.; v. infra:

    ab his sermo oritur, respondet Laelius,

    Cic. Lael. 1, 5; Plaut. Men. 5, 5, 28: olli respondit rex Albaï Longaï, Enn. ap. Fortun. p. 2691 P. (Ann. v. 34 Vahl.):

    cui orationi Caepionis ore respondit Aelius,

    Cic. Brut. 46, 169:

    criminibus,

    id. Planc. 2, 4:

    supremae tuae paginae,

    id. Att. 6, 2, 1:

    cui opinioni,

    Quint. 4, 4, 1:

    tam aequae postulationi,

    id. 7, 1, 47 al.:

    summā constantiā ad ea, quae quaesita erant, respondebat,

    Cic. Phil. 1, 1, 2; cf.:

    arbitrabar me satis respondisse ad id quod quaesierat Laelius,

    id. Rep. 2, 39, 65:

    nec absurde adversus utrosque respondisse visus est,

    Liv. 35, 50; 8, 32:

    adversus haec imperator respondit,

    id. 30, 31; 33, 35 fin.With acc. of neutr. pron.:

    illud respondere cogam,

    to make answer to that, Cic. Cael. 28, 67; cf. id. Vatin. 7, 18; 17, 41:

    multa contra patronos venuste testis saepe respondet,

    Quint. 5, 7, 31; 5, 7, 24; cf.:

    accipe, quid contra juvenis responderit,

    Hor. S. 2, 3, 233.— With object-clause:

    respondent, bello se et suos tutari posse,

    Plaut. Am. 1, 1, 59; id. Curc. 2, 3, 54; id. Mil. 2, 2, 23; id. Merc. 5, 2. 102 al. —Introducing a direct answer:

    cum dixisset, Quid agis, Grani? respondit, Immo vero tu, Druse, quid agis!

    Cic. Planc. 14, 33; id. Att. 5, 21, 12; id. Inv. 1, 31, 51; id. Tusc. 5, 19, 56.— In impers. perf.:

    postquam mihi responsum est, abeo, etc.,

    Plaut. Curc. 2, 3, 57; cf. id. Mil. 4, 2, 93: quid nunc renunciem abs te responsum? Ter. Heaut. 4, 8, 18:

    sic existimet: Responsum non dictum esse, quia laesit prior,

    id. Eun. prol. 6.— In plur.:

    multa ejus et in senatu et in foro vel provisa prudenter vel acta constanter vel responsa acute ferebantur,

    Cic. Lael. 2, 6.— In the sup.:

    (haec) quam brevia responsu,

    Cic. Clu. 59 fin. — In a lusus verbb. with spondeo: Er. Sponden' tu istud? He. Spondeo. Er. At ego, tuum tibi advenisse filium, respondeo, and in return I promise you, i. e. assure you, Plaut. Capt. 4, 2, 119; cf.:

    fideiussores, qui salvam rempublicam fore responderunt, etc.,

    promised, gave assurance, Dig. 50, 1, 17 fin.
    b.
    Trop., to answer, respond, reply to, re-echo, resound, etc.:

    saxa et solitudines voci respondent,

    Cic. Arch. 8, 19;

    respondent flebile ripae,

    Ov. M. 11, 53; and:

    respondentia tympana,

    Stat. Achill. 2, 175: urbes coloniarum respondebunt Catilinae tumulis silvestribus, will give an answer to, i. e. will prove a match for, Cic. Cat. 2, 11, 24.—
    2.
    In partic.
    a.
    Of lawyers, priests, oracles, etc., to give an opinion, advice, decision, response:

    quaeris, num juris consultus (sit)? quasi quisquam sit, qui sibi hunc falsum de jure respondisse dicat,

    Cic. Planc. 25, 62; so,

    de jure,

    id. Brut. 30, 113; cf.:

    de jure consulentibus respondere,

    id. Mur. 4, 9;

    in a like signif., also simply jus,

    id. Leg. 1, 4, 12:

    facultas respondendi juris,

    id. ib. 2, 12, 29; id. de Or. 1, 45, 198; Plin. Ep. 6, 15, 3 al.; cf.:

    civica jura,

    Hor. Ep. 1, 3, 24; and:

    quae consuluntur, minimo periculo respondentur, etc.,

    Cic. Mur. 13, 28; id. Brut. 89, 306. — Absol., Dig. 2, 14, 7; and so very freq. of the jurists in the Digests;

    v. responsum: pater Roscii ad haruspices retulit: qui responderunt, nihil illo puero clarius fore,

    Cic. Div. 1, 36, 79:

    cum ex prodigiis haruspices respondissent,

    Sall. C. 47, 2; Liv. 27, 37; 31, 5; 5, 54; Vell. 2, 24, 3:

    responsum est,

    Suet. Aug. 94, 97:

    deliberantibus Pythia respondit, ut moenibus ligneis se munirent,

    gave advice, Nep. Them. 2, 6; cf. Just. 11, 11, § 11:

    possumus seniores amici quiete respondere,

    to give advice, Tac. A. 14, 54 fin.
    b.
    Of the answering of a person summoned when his name is called; hence, meton., to appear: citatus neque respondit neque excusatus est, Varr. ap. Gell. 11, 1, 4; cf.:

    cives, qui ad nomina non respondissent,

    Liv. 7, 4:

    quia Romae non respondebant,

    id. 39, 18; Val. Max. 6, 3, 4; Suet. Tib. 38; id. Ner. 44; Hor. S. 1, 9, 36 (vadato, dat., i.e. ei qui eum vadatus erat; v. vador); Dig. 3, 3, 35; 41, 1, 14 et saep.—
    (β).
    Esp., to appear before a tribunal, to answer an accusation, meet a charge, etc.:

    perfectus in exsilium Tubulus est nec respondere ausus,

    Cic. Fin. 2, 16, 54:

    Verrem alterā actione responsurum non esse,

    id. Verr. 2, 1, 1, § 1:

    nemo Epaminondam responsurum putabat,

    Nep. Epam. 8, 1.—
    (γ).
    Transf., in gen., to appear, be present:

    ipsi (sc. paeon et herous) se offerent et respondebunt non vocati,

    Cic. de Or. 3, 49, 191:

    verba (with res se ostendent),

    Quint. 10, 3, 9:

    ut ii, qui debent, non respondeant ad tempus,

    Cic. Att. 16, 2, 2; cf.:

    podagra ad tempus (with venit ad horam),

    Sen. Q. N. 3, 16, 1:

    sanguis per menstrua,

    Cels. 4, 4, 5.—
    B.
    To answer to; to meet, agree, accord, or correspond with a thing; constr. usually with dat. or absol.:

    ut omnia omnibus paribus paria respondeant,

    Cic. N. D. 1, 19, 50:

    ut horum auctoritatibus illorum orationi, qui dissentiunt, respondere posse videamur,

    id. Imp. Pomp. 23, 68:

    ut verba verbis quasi demensa et paria respondeant,

    id. Or. 12, 38; and:

    respondent extrema primis, media utrisque, omnia omnibus,

    id. Fin. 5, 28, 83: (Aristoteles dicit) illam artem (sc. rhetoricam) quasi ex alterā parte respondere dialecticae, that it corresponds to, i. e. forms the counterpart of, id. Or. 32, 114:

    aedificare alteram porticum quae Palatio responderet,

    id. Har. Resp. 23, 49; cf.

    of a locality: contra elata mari respondet Gnosia tellus,

    i. e. lies opposite, Verg. A. 6, 23:

    Pachyni pulsata Ionio respondent saxa profundo,

    Sil. 14, 73:

    est mihi magnae curae, ut ita erudiatur (Lucullus), ut et patri et Caepioni nostro et tibi tam propinquo respondeat,

    Cic. Fin. 3, 2, 8: satis Graecorum [p. 1582] gloriae responderunt, id. Tusc. 1, 2, 3:

    tua virtus opinioni hominum,

    id. Fam. 2, 5, 2; id. Lael. 16, 56:

    fortuna meis optatis,

    id. Fam. 2, 1, 2; cf.:

    seges votis,

    Verg. G. 1, 47:

    arma Caesaris non responsura lacertis,

    Hor. Ep. 2, 2, 48:

    favor meritis,

    id. ib. 2, 1, 9:

    ne prior officio quisquam respondeat,

    id. S. 2, 6, 24:

    par fama labori,

    id. ib. 2, 8, 66:

    fructus labori,

    Ov. F. 4, 641:

    non mihi respondent veteres in carmine vires,

    id. H. 15, 197 al.:

    familiam nemo speciosiorem producet, sed hominibus non respondet,

    he does not pay his debts, Sen. Ep. 87, 6:

    amori amore respondere,

    i. e. to return it, repay it, Cic. Fam. 15, 21, 4; cf.:

    Quinti fratris liberalitati subsidiis amicorum,

    id. Att. 4, 3, 6:

    qui ex vico ortus est, eam patriam intellegitur habere, cui reipublicae vicus ille respondet,

    to which it belongs, Dig. 50, 1, 30.—

    In mal. part.: mulieribus,

    Plaut. Mil. 4, 1, 17.—With ad:

    respondere ad parentum speciem,

    resemble, Varr. R. R. 2, 5, 9:

    deformentur directiones, ut longitudines ad regulam et lineam, altitudines ad perpendiculum, anguli ad normam respondentes exigantur,

    Vitr. 7, 3; cf.:

    structuram ad perpendiculum respondere oportet,

    Plin. 36, 22, 51, § 172:

    quia non tota ad animum responderat (villa),

    Suet. Caes. 48:

    ad spem eventus respondit,

    Liv. 28, 6.—With dat.:

    Papirio quoque brevi ad spem eventus respondit,

    Liv. 9, 15.— With ex:

    quicquid non ex voluntate respondet, iram provocat,

    Sen. Ep. 47, 19:

    speculum quocumque obvertimus oris, Res sibi respondent simili formā atque colore,

    i. e. correspond, are reflected, Lucr. 4, 167.— Absol.:

    sidera respondent in aquā,

    Lucr. 4, 213:

    quia raro verba belle respondeant,

    Quint. 6, 3, 48: medicus aliquid oportet inveniat, quod non ubique fortasse, sed saepius tamen etiam respondeat, may answer, be suitable, Cels. praef.—
    C.
    To return, make a return, yield:

    frumenta quando cum quarto responderint (sc. colono),

    have returned, yielded, Col. 3, 3, 4; cf. with abl. and dat.:

    humus cum est repetita cultu, magno fenore colono respondet,

    id. 2, 1, 3:

    vitis, nisi praepingui solo, non respondet,

    id. 3, 2, 11; cf.:

    metalla plenius responsura fodienti,

    Sen. Ep. 23, 5.—Hence, rēspon-sum, i, n., an answer, reply, response (equally freq. in sing. and plur.).
    1.
    In gen.:

    suis postulatis responsa exspectare,

    Caes. B. C. 1, 5 fin.:

    haec paucis diebus ex illius ad nostra responsa responsis intellegentur, quorsum evasura sint,

    Cic. Att. 7, 17, 4:

    responsum senatūs,

    Liv. 7, 31:

    sine responso legatos dimisit,

    id. 9, 38:

    nullo ab nostris dato responso,

    Caes. B. G. 5, 58:

    responsum dedisti tantis de rebus,

    Cic. Verr. 2, 5, 16, § 40; 2, 4, 39, § 85; so,

    dare responsum,

    Liv. 5, 32, 8; Val. Max. 9, 5, ext. 3; Curt. 3, 12, 9; Liv. 3, 50, 12:

    reddere alicui,

    Cic. Planc. 14, 34; cf.:

    triste redditum,

    Liv. 9, 16:

    ferre (ab aliquo),

    to receive, Cic. Cat. 1, 8, 19; Caes. B. G. 6, 4 fin.:

    referre (ab aliquo),

    to deliver, Cic. Att. 7, 17, 2; Hirt. B. G. 8, 23; Liv. 37, 6:

    elicere,

    Quint. 5, 7, 20:

    petere,

    Hor. C. S. 55:

    responsum accipere,

    Liv. 5, 36, 4; Just. 12, 2, 8:

    responsum non fuit in eis,

    Vulg. Jer. 5, 13.—
    2.
    In partic. (acc. to II. A. 2.), an answer, reply of a lawyer, priest, oracle, etc.; an opinion, response, oracle:

    cum responsumque ab eo (Crasso) verum magis, quam ad suam rem accommodatum abstulisset, etc.,

    Cic. de Or. 1, 56, 239:

    res judicatae, decreta, responsa,

    id. ib. 2, 27, 116; id. Mur. 13, 29.—

    The responsa prudentium, or authoritative opinions of leading lawyers, were an important source of the Roman law,

    Just. Inst. 1, 2, 8 Sandars ad loc.:

    haruspicum responsa,

    Cic. Cat. 3, 4, 9; cf. Quint. 5, 10, 30; Ov. M. 3, 340; 527:

    legatus a Delphis Romam rediit, responsumque ex scripto recitavit,

    Liv. 23, 11; cf. id. 1, 56; Quint. 3, 7, 11; 5, 7, 35; Tac. H. 1, 10; 4, 65 al.; Plaut. Ps. 1, 5, 65; Ter. And. 4, 2, 15; Verg. A. 7, 86 et saep.—

    In eccl. Lat.: responsum Dei, ab angelo, etc.,

    Vulg. Mich. 3, 7; id. Luc. 2, 26; id. Act. 10, 22.

    Lewis & Short latin dictionary > respondeo

  • 89 sive

    sīve (old orthog. SEIVE, Tab. Bantin. l. 6; and hence, by apocope, like neu, from neve, NEIVE). seu (the latter form very rare in Cic.; more freq. in Cæs.; as freq. as sive in the poets), conj. [si-ve], a disjunctive conditional particle, or if = vel si.
    I.
    Put once, preserving the conditional signif. of the si (cf., on the other hand, infra, II. B. 2.).
    A.
    After a preceding si (mostly ante-class.): si vivimus sive morimur, Enn. ap. Prisc. p. 880 P. (Ann. v. 384 Vahl.):

    si media nox est, sive est prima vespera,

    Plaut. Curc. 1, 1, 4:

    si ista uxor sive amica est,

    Ter. And. 1, 3, 11: si nocte sive luce, si servus sive liber faxit, Rogat. ap. Liv. 22, 10:

    si arborum trunci, sive naves essent a barbaris missae,

    Caes. B. G. 4, 17 fin.:

    si ego volo seu nolo,

    Plaut. Cist. 3, 14:

    si movero me, seu secari sensero,

    id. Merc. 2, 2, 40:

    si speras... seu tibi confidis, etc.,

    id. Rud. 3, 2, 19; Val. Fl. 1, 837:

    si te, etc.... sive haec, etc.... seu, etc.,

    Ter. And. 1, 5, 58.—
    B.
    Without a preceding si (rare):

    dehinc postulo, sive aequom'st, te oro, ut, etc.,

    Ter. And. 1, 2, 19 (for which:

    peto a te, vel si pateris, oro,

    Cic. Fam. 9, 13, 3):

    bis denas Italo texamus robore naves, Seu plures complere valent, etc.,

    Verg. A. 11, 327:

    me seu corpus spoliatum lumine mavis, Redde meis,

    id. ib. 12, 935; cf.:

    haec pars dialectica, sive illam dicere malumus disputatricem,

    Quint. 12, 2, 13:

    turdus, Sive aliud privum dabitur tibi, devolet illuc,

    Hor. S. 2, 5, 11; cf. id. C. 1, 6, 19.—
    II.
    Repeated, with a disjunctive sense predominant.
    A.
    Connecting words or phrases in the same construction. or conditional clauses which have the same predicate: sive (seu)... sive (seu) (in good prose, esp. in Cic., usually sive... sive; in Cæs. often seu... seu; after the Aug. period often sive... seu, or seu... [p. 1714] sive); prop. if this or if that be the case, placing the counter propositions on an equality, be it that... or that; if... or if; whether... or, i. e. in either case (the predominant use and signif. in prose and poetry).
    1.
    In gen.:

    qui improbus est, sive subbibit, sive adeo caret temeto, tamen ab ingenio est improbus,

    Plaut. Truc. 4, 3, 59; so,

    sive... sive etiam,

    Cic. Tusc. 4, 3, 6; Caes. B. C. 1, 27:

    sive quid mecum ipse cogito, sive quid aut scribo aut lego,

    Cic. Leg. 2, 1, 1:

    sive eum ex paludibus elicere sive obsidione premere posset,

    Caes. B. G. 7, 32:

    sive regi sive optimatibus serviant,

    Cic. Rep. 1, 35, 55:

    ex quo exardescit sive amor sive amicitia,

    id. Lael. 27, 100:

    sive tu medicum adhibueris, sive non adhibueris,

    id. Fat. 12 fin.; cf. id. Fam. 12, 2, 3:

    sive sub incertas Zephyris mutantibus umbras, Sive antro potius succedimus,

    Verg. E. 5, 5:

    seu recte, seu pervorse facta sunt, Egomet fecisse confiteor,

    Plaut. Trin. 1, 2, 146; Caes. B. C. 3, 61:

    facilem esse rem, seu maneant, seu proficiscantur,

    id. B. G. 5, 31; 5, 51; 7, 36; 7, 89; id. B. C. 3, 79; Sall. C. 49, 4; id. J. 103, 2; Verg. G. 3, 49; 4, 25; 4, 33; id. A. 2, 62; 6, 881 al.:

    quantitas plerumque eidem subjacet, seu modi est seu numeri,

    Quint. 7, 4, 41:

    sive dolo, seu jam Trojae sic fata ferebant,

    Verg. A. 2, 34:

    sive deae seu sint dirae volucres,

    id. ib. 3, 262; 4, 240; 7, 199; Liv. 10, 14; Quint. 1, 5, 18; 1, 5, 35; 1, 5, 41; 2, 1, 11;

    12, 10, 26: seu magni superas jam saxa Timavi, Sive oram Illyrici legis aequoris,

    Verg. E. 8, 6; so,

    seu... sive,

    id. A. 1, 218; 10, 109; 11, 528; Ov. M. 4, 321; 4, 639; 15, 324 al. (In Cæs. B. C. 2, 27, the MSS. vary between seu... sive and sive... sive.)—
    2.
    Repeated several times:

    sive ancillam sive servum sive uxorem sive adulterum, Seu patrem sive avum videbo,

    Plaut. Am. 4, 5, 15 sq.; cf. id. ib. prol. 69 sq.; and id. Merc. 2, 2, 35:

    quibus (Cimmeriis) aspectum solis sive deus aliquis sive natura ademerat, sive loci situs,

    Cic. Ac. 2, 19, 61: seu furor est: habeo, quae carmine sanet et herbis; Sive aliquis nocuit: magico lustrabere ritu;

    Ira deum sive est: sacris placabimus iram,

    Ov. M. 10, 397 et saep. —
    3.
    With a corresp. si: sive tu vatem, sive tu omen audieris; sive immolaris, sive avem aspexeris;

    si Chaldaeum, si haruspicem videris, si fulserit, etc.,

    Cic. Div. 2, 72, 149.—
    B.
    Connecting complete conditional sentences, each with its own conclusion, but always implying that the alternative conclusions are alike steps in the general argument, if, on the one hand... if, on the other, if... but if:

    nam sive timuit, quid ignavius? sive meliorem suam causam fore putavit, quid injustius?

    Cic. Att. 8, 9, 3: sive enim ad sapientiam perveniri potest, non paranda nobis solum ea, sed fruenda etiam est;

    sive hoc difficile est, tamen nec modus est ullus investigandi, etc.,

    id. Fin. 1, 1, 3:

    eis sive creditur, creditur hoc ipsum quod nos arguimus, sive fides non habetur, de adversarii testium fide derogatur,

    id. Caec. 1, 3; id. Tusc. 1, 18, 42:

    ut sive abstinuisset Epiro, integra sibi omnia essent: sive venisset, sic quoque spes veniae foret,

    Liv. 36, 6, 6 sq.; 36, 16, 10; 38, 3, 10;

    37, 15, 2: eos seu dedi placeat, dedere se paratos esse, seu supplicio adfici, daturos poenas,

    id. 7, 20, 7; 27, 14, 1; 30, 40, 7.—
    2.
    Instead of sive as a correl., sin or si vero is sometimes found:

    sive sensus exstinguitur... quis me beatior? sin vera sunt quae dicuntur, migrationem esse, etc.,

    Cic. Tusc. 1, 41, 97 sq.:

    sive enim Zenonem sequare, magnum est efficere... si vero Academiam veterem persequamur, etc.,

    id. Ac. 1, 2, 7: sive enim abscedant, cui dubium esse quin, etc.;

    sin autem manendum ibi nihilo minus sit,

    Liv. 37, 15, 2.—
    3.
    In this use *

    si... sive is found once: si omnes atomi declinabunt, nullae umquam cohaerescent, sive aliae declinabunt, aliae suo nutu recte ferentur, primum, etc.,

    Cic. Fin. 1, 6, 20 B. and K.; cf.: si... sive in one sentence, I. A. supra; and v. Madv. ad Cic. Fin. p. 45.—
    C.
    On account of the predominant disjunctive sense,
    1.
    In the poets and in post-Aug. prose, instead of one sive, sometimes aut, vel, or one of the interrogative particles ne or an is used:

    (saxum) seu turbidus imber Proluit, aut annis solvit sublapsa vetustas,

    Verg. A. 12, 685:

    sive... sive... vel, etc.,

    Flor. 4, 2, 79: misero conjux, fatone erepta Creusa Substitit, erravitne viā, seu lassa resedit, Incertum, Verg. A. 2, 739:

    sive fatali vecordiā an, etc.,

    Tac. A. 11, 26; so,

    sive... seu... an,

    id. ib. 14, 59.—
    2.
    Sometimes also sive stands alone in a purely disjunctive sense, = vel (in Cicero only in the phrases sive quis, sive potius, sive etiam):

    ut mihi Platonis illud, seu quis dixit alius, perelegans esse videatur,

    or whoever else said it, Cic. Rep. 1, 17, 29:

    quid perturbatius hoc ab urbe discessu, sive potius turpissimā fugā?

    id. Att. 8, 3, 3:

    te primum rogo, ut (animum) erigas ac resistas, sive etiam ultro occurras negotiis,

    id. Q. Fr. 1, 1, 1, § 4:

    Aristarchus et aetate nostrā Palaemon vocabulum, sive appellationem, nomini subjecerunt,

    Quint. 1, 4, 20:

    delectandi sive conciliandi officium,

    id. 12, 10, 59:

    miracula visa sive ex metu credita,

    Tac. A. 2, 24:

    proelium sive naufragium,

    Just. 2, 9, 20:

    Romana bella sive Asiana,

    id. 38, 3, 10.

    Lewis & Short latin dictionary > sive

  • 90 solitarius

    sōlĭtārĭus, a, um, adj. [solus], alone, by itself, lonely, solitary (class.;

    syn. singularis): natura solitarium nihil amat,

    Cic. Lael. 23, 88:

    quoniam solitaria non posset virtus ad ea, quae summa sunt, pervenire, conjuncta et consociata cum alterā perveniret,

    id. ib. 22, 83:

    quae (natura) non solitaria sit neque simplex, sed cum alio juncta atque conexa,

    id. N. D. 2, 11, 29:

    deus desertus ac solitarius,

    Lact. 1, 7, 4; Min. Fel. 10, 3:

    hae apes non sunt solitaria natura, ut aquilae, sed ut homines,

    Varr. R. R. 3, 16, 4:

    solitarius homo atque in agro vitam agens,

    living by himself, Cic. Off. 2, 11, 39:

    solitaria et velut umbratilis vita,

    Quint. 1, 2, 18:

    solitarium aliquod aut rarum judicatum afferre,

    Cic. Inv. 1, 44, 83:

    distentus solitariā cenā,

    i. e. with a dinner which he has taken by himself, Plin. Pan. 49:

    modo id egit,

    i. e. nothing else, Nazar. 33:

    imperium,

    absolute, Mamert. Grat. Act. 13: hominem solitarium tres tam validos [p. 1720] evitasse juvenes, App. M. 3, p. 132, 2.—

    Pleon.: solus ac solitarius,

    App. M. 4, p. 146, 30.

    Lewis & Short latin dictionary > solitarius

  • 91 supermando

    sŭper-mando, ĕre, v. a., to chew or eat after something else:

    raphanos,

    Plin. 31, 6, 33, § 65.

    Lewis & Short latin dictionary > supermando

  • 92 transnomino

    trans-nōmĭno, āvi, 1, v. a., to name over again, change the name of a person or thing to something else (post-Aug.):

    Septembrem mensem et Octobrem ex appellation ibus suis Germanicum Domitianumque transnominavit,

    Suet. Dom. 13 fin.; so id. Gram. 18:

    qui prior et Christum suum in homines annuntiaret et Jesum transnominaret,

    Tert. adv. Marc. 4, 39 init.

    Lewis & Short latin dictionary > transnomino

  • 93 ultro

    ultrō̆, adv., to the farther side, beyond, on the other side.
    I.
    Lit., so most usually in the connection ultro citroque, Cic. Rep. 6, 9, 9; id. Ac. 1, 7, 28; Caes. B. G. 1, 42; Liv. 3, 5, 11;

    Auct. B. Hisp. 21: ultro et citro,

    Cic. Off. 1, 17, 56; id. Lael. 22, 85; id. Rosc. Am. 22, 60:

    ultro ac citro,

    Varr. R. R. 3, 5, 16;

    or, without a copula, ultro citro,

    on this side and on that, this way and that, to and fro, on both sides, mutually, Cic. N. D. 2, 33, 84; Sen. Q. N. 4, 2, 29; Suet. Calig. 19; App. M. 8, p. 211; v. citro; and cf. Hand, Turs. II. p. 87 sqq.—
    II.
    Transf.
    A.
    Of distance, afar, away, off (so only in Plautus): Ty. Proin' tu ab istoc procul recedas. He. Ultro istum a me! Plaut. Capt. 3, 4, 19 Brix ad loc.:

    ultro istunc, qui exossat homines!

    id. Am. 1, 1, 164:

    ultro te amator apage te a dorso meo,

    id. Cas. 2, 8, 23.—
    B.
    To denote that which is or is done over and above something else, besides, moreover, too:

    et mulier ut sit libera, atque ipse ultro det argentum,

    Plaut. Pers. 2, 5, 26:

    celavit suos cives ultroque eis sumptum intulit,

    Cic. Fl. 19, 45:

    cavendo, ne metuant homines, metuendos ultro se efficiunt,

    Liv. 3, 65, 11:

    Sex. Naevius, qui, cum ipse ultro deberet, cupidissime contenderet, etc.,

    Cic. Quint. 23, 74; cf.:

    non debui tibi pecuniam... ultro a me mutuatus es,

    Quint. 5, 10, 107; 12, 8, 7 Spald. N. cr.:

    his lacrimis vitam damus et miserescimus ultro,

    Verg. A. 2, 145:

    nunc ultro ad cineres ipsius Adsumus,

    id. ib. 5, 55 Forbig. ad loc.:

    ultro animos tollit dictis atque increpat ultro,

    id. ib. 9, 127.—
    2.
    Trop., superfluously, gratuitously, wantonly:

    qui ita putant, Sibi fieri injuriam ultro si quam fecere ipsi expostules,

    Ter. Ad. 4, 3, 4:

    sibi ultro per contumelias hostem insultare,

    Liv. 3, 62, 1.—
    C.
    From beyond, from the other side, i. e. without influence or assistance from this side (cf. sponte, whose opposite is external compulsion or aid: ultro facio, non rogatus; sponte facio, non coactus neque adjutus; hence, ultro is esp. freq. with verbs of giving, offering, proposing, approaching, assailing, etc.), on his part, on their part, of himself, of themselves, etc.; of one's own accord, without being asked, spontaneously, voluntarily: Gn. Jam haec tibi aderit supplicans Ultro. Thr. Credin'? Gn. Immo certe. Novi ingenium mulierum:

    Nolunt, ubi velis: ubi nolis, cupiunt ultro,

    Ter. Eun. 4, 7, 42 sq.:

    O audaciam! etiam me ultro accusatum advenit?

    id. Phorm. 2, 3, 13:

    monstrum etiam ultro derisum advenit,

    id. Eun. 5, 2, 21:

    qui quoniam Erus quod imperavit neglexisti persequi, nunc venis etiam ultro inrisum dominum,

    Plaut. Am. 2, 1, 40:

    ut homines Galli spem imperii ultro sibi a patriciis hominibus oblatam neglegerent, id non divinitus factum esse putatis?

    Cic. Cat. 3, 9, 22: ultro aliquid offerre, id. Planc. 10, 26; cf. Quint. 7, 1, 50:

    offerendum ultro rati,

    Liv. 1, 17, 8:

    offerentibus ultro sese militibus,

    id. 27, 46, 3:

    cum id, quod antea petenti denegasset, ultro polliceretur,

    Caes. B. G. 1, 42: omnia ei ultro pollicitus sum, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 21, 1:

    nec mihi quicquam tali tempore in mentem venit optare, quod non ultro mihi Caesar detulerit,

    Cic. Fam. 4, 13, 2:

    has (tabulas) donavit his ultro,

    Quint. 5, 10, 111:

    subinvideo tibi, ultro te etiam arcessitum ab eo,

    of his own motion, Cic. Fam. 7, 10, 1:

    ultroque animam sub fasce dedere,

    Verg. G. 4, 204:

    quod divom promittere nemo Auderet, volvenda dies, en, attulit ultro,

    id. A. 9, 7:

    ultro ad terram concidit,

    id. ib. 5, 446:

    ultro ad me venit,

    Ter. And. 1, 1, 73; id. Eun. 1, 1, 2; Pers. 5, 172:

    ad aliquem ultro venire,

    Cic. Fam. 7, 21; cf. id. Fin. 2, 18, 58:

    quod occurrit ultro,

    Quint. 7, 1, 59:

    interrogantibus libenter respondeat, non interrogantes percontetur ultro,

    id. 2, 2, 6: quemadmodum impetum occupemus facere ultro in regem, Att. ap. Non. 355, 11:

    cum rex ab Attalo et Rhodiis ultro se bello lacessitum diceret, num Abydeni quoque, inquit, ultro tibi intulerunt arma?

    Liv. 31, 18, 2; 21, 1, 3; 1, 17, 8;

    2, 13, 2: ne collegae auxilium, quod acciendum ultro fuerit, suā sponte oblatum sperneretur,

    id. 10, 19, 1 Weissenb. ad loc.:

    Cappadocem illum non modo recipiebat (Asia) suis urbibus, verum etiam ultro vocabat,

    Cic. Fl. 18, 61.—So, ultro tributa (and sometimes written as one word, ultrotributa), expenditures made by the State for public works, Varr. L. L. 6, § 11 Müll.; Liv. 39, 44, 2; 43, 16, 2 and 7.— Trop.:

    virtus saepius in ultro tributis est,

    gives rather than receives, Sen. Ben. 4, 1, 2.

    Lewis & Short latin dictionary > ultro

  • 94 vortor

    prae-verto or - vorto, ti, 3, v. a., and (only in present tense) praevertor or - vortor ( inf. pass. paragog. praevortier, Plaut. Am. 3, 2, 39), 3, v. dep.
    I.
    To prefer:

    ne me uxorem praevertisse dicant prae republicā,

    Plaut. Am. 1, 3, 29:

    si vacas animo, neque habes aliquid, quod huic sermoni praevertendum putes,

    Cic. Div. 1, 6, 10; Gell. 4, 3, 2.—
    II. A.
    Lit. ( poet.):

    cursu pedum ventos,

    Verg. A. 7, 807:

    equo ventos,

    id. ib. 12, 345:

    volucremque fugā praevertitur Eurum,

    id. ib. 1, 317:

    vestigia cervae,

    Cat. 64, 341; Stat. Th. 5, 691.—
    B.
    Trop.
    1.
    To be beforehand with, to anticipate; with acc., to prevent, make useless: nostra omnis lis est: pulcre praevortar viros, will anticipate, be beforehand with them (cf. praevenio), Plaut. Cas. 2, 8, 75:

    aggerem et vineas egit, turresque admovit: quorum usum forte oblata opportunitas praevertit,

    has rendered useless, Liv. 8, 16:

    praevertunt, inquit, me fata,

    prevent me, Ov. M. 2, 657:

    celeri praevertit tristia leto,

    Luc. 8, 29:

    quae absolvi, quoniam mors praeverterat, nequiverunt,

    Gell. 17, 10, 6.—
    2.
    To take possession of beforehand, to preoccupy, prepossess:

    vivo tentat praevertere amore Jampridem resides animos,

    to prepossess, Verg. A. 1, 722; cf.:

    neque praevorto poculum,

    take before my turn, Plaut. Mil. 3, 1, 59.—
    3.
    To surpass in worth, outweigh, exceed, to be preferable, of more importance:

    erilis praevertit metus,

    Plaut. Am. 5, 1, 16: quoniam pietatem amori tuo video praevortere, outweigh, [p. 1438] exceed, id. Ps. 1, 3, 59:

    nec posse, cum hostes prope ad portas essent, bello praevertisse quicquam,

    Liv. 2, 24.—
    4.
    To turn one's attention first or principally to, to do first or in preference to any thing else, to despatch first; used esp. in the dep.
    (α).
    With dat.:

    rei mandatae omnes sapientes primum praevorti decet,

    to apply themselves principally to it, to despatch it first, Plaut. Merc. 2, 3, 40:

    ei rei primum praevorti volo,

    id. Capt. 2, 3, 100:

    stultitia est, cui bene esse licet, cum praevorti litibus,

    to occupy one's self with contentions, id. Pers. 5, 2, 20:

    cave, pigritiae praevorteris,

    do not give yourself up to indolence, id. Merc. 1, 2, 3:

    etsi ab hoste discedere detrimentosum esse existimabat, tamen huic rei praevertendum existimavit,

    Caes. B. G. 7, 33.—
    (β).
    With acc., to do or attend to in preference:

    hoc praevortar principio,

    Plaut. Ps. 2, 2, 8:

    si quid dictum est per jocum, non aequom est, id te serio praevortier,

    to take it in earnest, id. Am. 3, 2, 39; Liv. 8, 13:

    aliud in praesentia praevertendum sibi esse dixit,

    that must be attended to first, id. 35, 33.— Pass.:

    praevorti hoc certum est rebus aliis omnibus,

    Plaut. Cist. 5, 1, 8. —
    (γ).
    With ad, to apply one's self particularly to any thing:

    si quando ad interna praeverterent,

    Tac. A. 4, 32; so, praevertor, dep.:

    nunc praevertemur ad nostrum orbem,

    Plin. 28, 9, 33, § 123:

    nunc praevertemur ad differentias aeris,

    id. 34, 8, 20, § 94:

    ad ea praeverti,

    Col. 3, 7:

    hostes ad occursandum pugnandumque in eos praevertentur,

    Gell. 3, 7, 6.—
    (δ).
    With an adverb of place:

    illuc praevertamur,

    let us first of all look at this, Hor. S. 1, 3, 38.—
    (ε).
    With a rel.-clause; proximum erat narrare glandiferas quoque, ni praeverti cogeret admiratio, quaenam esset vita sine arbore ullā, Plin. H. N. 16, praef. § 1.—
    (ζ).
    Absol.:

    in rem quod sit, praevortaris, potius quam, etc.,

    do, perform, attend to, Plaut. Ps. 1, 3, 8.

    Lewis & Short latin dictionary > vortor

См. также в других словарях:

  • Else Ury — in Berlin, 1896 Else Ury (* 1. November 1877 in Berlin; † 13. Januar 1943 im Konzentrationslager Auschwitz) war eine deutsche Schriftstellerin und Kinderbuchautorin. Ihre bekannteste Figur ist die blonde Arzttochter Annemarie Braun, deren Leben… …   Deutsch Wikipedia

  • Else Lasker-Schüler — Else Schüler als junge Frau. Der Ehering an der rechten Hand und die Rose in der anderen deuten darauf hin, dass dieses Bild kurz nach ihrer Hochzeit mit Berthold Lasker entstanden sein muss. Else Lasker Schüler (eigentlich Elisabeth Lasker… …   Deutsch Wikipedia

  • Else (Vorname) — Else ist ein weiblicher Vorname. Er wurde aufgrund mehrerer literarischer Gestalten, wie z. B. die Rauhe Else aus dem mittelalterlichen Epos Wolfdietrich, der klugen Else, einem Märchen der Brüder Grimm und Fräulein Else von Arthur Schnitzler, im …   Deutsch Wikipedia

  • Else (Werre) — Else Die Bifurkation: rechts die Else und links die HaseVorlage:Infobox Fluss/KARTE fehlt …   Deutsch Wikipedia

  • Else Weil — (* 19. Juni 1889 in Berlin; † 11. September 1942 im KZ Auschwitz Birkenau) war eine deutsche Ärztin und die erste Ehefrau von Kurt Tucholsky. Sie stand Pate für die Figur der Claire in Tucholskys „Rheinsberg – ein Bilderbuch für Verliebte“.… …   Deutsch Wikipedia

  • Else — may refer to:* Else (programming), a concept in computer programming * Else (song), a 1999 rock song * The Else , a 2007 alternative rock albumPeople with the given name Else:* Else Alfelt (1910 1974), Danish painter * Else Bugge Fougner (born… …   Wikipedia

  • Else Kienle — Else Ida Pauline Kienle (* 26. Februar 1900 in Heidenheim an der Brenz; † 8. Juni 1970 in New York) war eine deutsche Ärztin und Schriftstellerin, die 1931 kurzzeitig aufgrund des Vorwurfs der gewerbsmäßig betriebenen Abtreibung im Sinne des §… …   Deutsch Wikipedia

  • Else Lasker-Schüler — jeune femme. L’alliance à sa main droite, et la rose dans l’autre sont autant de signes laissant penser que cette photo a été prise peu de temps après son mariage avec Berthold Lasker Else Lasker Schüler (de son vrai nom Elisabeth Lasker Schüler) …   Wikipédia en Français

  • else — [ els ] adverb *** Else can be used in the following ways: after a pronoun such as something, nothing, anyone, or everyone : He married someone else. Is there anything else you wanted? after the adverbs somewhere, anywhere, everywhere, and… …   Usage of the words and phrases in modern English

  • Else Buschheuer — 2009 Else Buschheuer (* 12. Dezember 1965 in Eilenburg) ist eine deutsche Schriftstellerin, Journalistin und Fernsehmoderatorin. Inhaltsverzeichnis …   Deutsch Wikipedia

  • Else von der Tanne — ist eine historische Novelle[1] von Wilhelm Raabe, die im Winter 1863/1864 entstand und 1865 in der Zeitschrift „Freya. Illustrirte Blätter für die gebildete Welt“ bei Moritz Hartmann in Stuttgart erschien.[2] Die Buchausgabe brachte Hallberger… …   Deutsch Wikipedia

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»