Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

mortalis

  • 1 mortalis

    mortālis, e, adj. [mors], subject to death, liable to die, mortal (class.).
    I.
    Lit.:

    quid in iis mortale et caducum, quid divinum aeternumque sit,

    Cic. Leg. 1, 23, 61:

    animal,

    id. N. D. 3, 13, 32.—
    II.
    Transf.
    A.
    Human, mortal:

    mucro,

    of human workmanship, Verg. A. 12, 740:

    condicio vitae,

    Cic. Phil. 14, 12, 33:

    opera,

    Liv. 1, 2:

    acta,

    Ov. Tr. 1, 2, 97:

    mortalin' decuit violari vulnere divum?

    from the hand of a mortal, Verg. A. 12, 797:

    haud tibi vultus Mortalis,

    id. ib. 1, 328:

    nec mortale sonans,

    like a human voice, id. ib. 6, 50:

    si mortalis idem nemo sciat,

    Juv. 13, 76.— Comp.:

    aliquid ipso homine mortalius,

    more perishable, Plin. 36, 15, 24, § 110.—Hence, subst.: mortālis, is, comm., a man, mortal, human being (in sing. mostly ante-class.):

    lepidus ecastor mortalis est Strabax,

    Plaut. Truc. 5, 57:

    edepol, mortalis malos,

    id. Bacch. 2, 3, 59; id. Truc. 2, 1, 36; id. Aul. 2, 4, 40:

    ego, quantum mortalis deum possum, te ac tua vestigia sequar,

    Liv. 3, 17, 6.—Usually pīur.: mortales, like the Gr. thnêtoi, mortals, men, mankind:

    quod ad immortales attinet haec: deinceps quod ad mortales attinet, videamus,

    Varr. L. L. 5, § 75 Müll.: est locus Hesperiam quam mortales perhibebant, Enn. ap. Macr. S. 6, 1 (Ann. v. 23 Vahl.); cf.: omnes mortales sese laudarier optant, id. ap. Aug. de Trin. 13, 6 (Ann. v. 551 Vahl.):

    omnes mortales hunc aiebant Calliclem vivere, etc.,

    Plaut. Trin. 1, 2, 175:

    diu magnum inter mortales certamen fuit, etc.,

    Sall. C. 1, 5:

    omnes mortales omnium generum, aetatum, ordinum,

    Cic. Pis. 40, 96:

    defendo multos mortales,

    id. Div. in Caecil. 25:

    plus debuisse fortunae, quam solus omnium mortalium in potestate habuit (Alexander),

    Curt. 10, 5, 35.— mortālĭa, ĭum, n., human affairs, Verg. A. 1, 462; Tac. A. 14, 54.—
    B.
    Temporary, transient (opp. immortalis, imperishable, eternal;

    v. immortalis): neque me vero paenitet, mortales inimicitias, sempiternas amicitias habere,

    Cic. Rab. Post. 12, 32; Liv. 34, 6.— Hence, adv.: mortālĭter, mortally, in the manner of mortals (eccl. Lat.):

    mortaliter vivere,

    Aug. Enchir. 64.

    Lewis & Short latin dictionary > mortalis

  • 2 mortālis

        mortālis e, adj.    [mors], subject to death, destined to die, mortal: quid in his mortale et caducum sit.— Temporary, transient: inimicitiae: leges, L.— Of a mortal, human, mortal: mucro, of human workmanship, V.: condicio vitae: opera, L.: pectora, O.: volnus, from the hand of a mortal, V.: cura, of man, V.: Nec mortale sonans, like a human voice, V.: Nil mortale loquar, i. e. uninspired, H.—As subst m. and f a man, mortal, human being: neque mortali cuiquam credere, S.: ego, quantum mortalis deum possum, te sequar, L.: indignatus ab umbris Mortalem surgere, V.: diu magnum inter mortalīs certamen fuit, etc., S.: de quo omnes mortales iudicaverunt.— Plur n. as subst, human affairs, V.
    * * *
    mortalis, mortale ADJ
    mortal, transient; human, of human origin

    Latin-English dictionary > mortālis

  • 3 mortalia

    mortālis, e, adj. [mors], subject to death, liable to die, mortal (class.).
    I.
    Lit.:

    quid in iis mortale et caducum, quid divinum aeternumque sit,

    Cic. Leg. 1, 23, 61:

    animal,

    id. N. D. 3, 13, 32.—
    II.
    Transf.
    A.
    Human, mortal:

    mucro,

    of human workmanship, Verg. A. 12, 740:

    condicio vitae,

    Cic. Phil. 14, 12, 33:

    opera,

    Liv. 1, 2:

    acta,

    Ov. Tr. 1, 2, 97:

    mortalin' decuit violari vulnere divum?

    from the hand of a mortal, Verg. A. 12, 797:

    haud tibi vultus Mortalis,

    id. ib. 1, 328:

    nec mortale sonans,

    like a human voice, id. ib. 6, 50:

    si mortalis idem nemo sciat,

    Juv. 13, 76.— Comp.:

    aliquid ipso homine mortalius,

    more perishable, Plin. 36, 15, 24, § 110.—Hence, subst.: mortālis, is, comm., a man, mortal, human being (in sing. mostly ante-class.):

    lepidus ecastor mortalis est Strabax,

    Plaut. Truc. 5, 57:

    edepol, mortalis malos,

    id. Bacch. 2, 3, 59; id. Truc. 2, 1, 36; id. Aul. 2, 4, 40:

    ego, quantum mortalis deum possum, te ac tua vestigia sequar,

    Liv. 3, 17, 6.—Usually pīur.: mortales, like the Gr. thnêtoi, mortals, men, mankind:

    quod ad immortales attinet haec: deinceps quod ad mortales attinet, videamus,

    Varr. L. L. 5, § 75 Müll.: est locus Hesperiam quam mortales perhibebant, Enn. ap. Macr. S. 6, 1 (Ann. v. 23 Vahl.); cf.: omnes mortales sese laudarier optant, id. ap. Aug. de Trin. 13, 6 (Ann. v. 551 Vahl.):

    omnes mortales hunc aiebant Calliclem vivere, etc.,

    Plaut. Trin. 1, 2, 175:

    diu magnum inter mortales certamen fuit, etc.,

    Sall. C. 1, 5:

    omnes mortales omnium generum, aetatum, ordinum,

    Cic. Pis. 40, 96:

    defendo multos mortales,

    id. Div. in Caecil. 25:

    plus debuisse fortunae, quam solus omnium mortalium in potestate habuit (Alexander),

    Curt. 10, 5, 35.— mortālĭa, ĭum, n., human affairs, Verg. A. 1, 462; Tac. A. 14, 54.—
    B.
    Temporary, transient (opp. immortalis, imperishable, eternal;

    v. immortalis): neque me vero paenitet, mortales inimicitias, sempiternas amicitias habere,

    Cic. Rab. Post. 12, 32; Liv. 34, 6.— Hence, adv.: mortālĭter, mortally, in the manner of mortals (eccl. Lat.):

    mortaliter vivere,

    Aug. Enchir. 64.

    Lewis & Short latin dictionary > mortalia

  • 4 egestās

        egestās ātis, f    [egens], indigence, penury, necessity, want: summa: domestica: in egestate permanere, Cs.: mortalis, V.: egestates tot egentissimorum hominum: frumenti, S.: curae mortalis, human protection, V.: pabuli, S.—Fig.: animi tui, meanness.
    * * *
    need, poverty, extreme poverty; lack, want

    Latin-English dictionary > egestās

  • 5 immortales

    immortālis ( inm-), e, adj. [in-mortalis], undying, immortal (class.).
    I.
    Lit.:

    si nullum corpus immortale sit, nullum esse corpus sempiternum: corpus autem immortale nullum esse, etc.,

    Cic. N. D. 3, 12, 29:

    credo deos immortales sparsisse animos in corpora humana, etc.,

    id. de Sen. 21, 77: dii;

    v. deus: animi,

    id. ib. 23, 82; id. Leg. 2, 11, 27:

    natura (opp. mortalis fortuna),

    id. Off. 1, 33, 120:

    pro di inmortales!

    Ter. Ad. 3, 4, 1:

    pro deorum inmortalium!

    id. Phorm. 2, 3, 4 al. — Subst. plur.: immortāles, ium, m., the immortals, gods: quod ad immortales attinet, haec;

    deinceps quod ad mortales,

    to the gods, Varr. L. L. 5, § 75 Müll.; Lucr. 5, 165.—
    II.
    Transf.
    A.
    Imperishable, eternal, endless:

    memoria et gloria,

    Cic. Balb. 17, 40:

    memoriam alicujus reddere,

    id. de Or. 2, 2, 8:

    fructum cepi vestri in me amoris et judicii,

    id. Pis. 14, 31: gratias agere alicui, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 11, 1:

    opera edere,

    Liv. 1, 16, 1:

    tributa,

    Tac. H. 4, 32:

    illa Sallustii velocitas,

    Quint. 10, 1, 102:

    nemo ignaviā immortalis factus est,

    Sall. J. 90, 49:

    immortalia ne speres, monet annus, etc.,

    Hor. C. 4, 7, 7.—
    B.
    Poet., like the gods, blessed, exceedingly happy:

    immortalis ero, si altera talis erit,

    Prop. 2. 14 (3, 6), 10; 2, 15 (3, 7), 39.—Hence, * adv.: immortā-lĭter, infinitely:

    gaudeo,

    Cic. Q. Fr. 3, 1, 3, § 9.

    Lewis & Short latin dictionary > immortales

  • 6 immortalis

    immortālis ( inm-), e, adj. [in-mortalis], undying, immortal (class.).
    I.
    Lit.:

    si nullum corpus immortale sit, nullum esse corpus sempiternum: corpus autem immortale nullum esse, etc.,

    Cic. N. D. 3, 12, 29:

    credo deos immortales sparsisse animos in corpora humana, etc.,

    id. de Sen. 21, 77: dii;

    v. deus: animi,

    id. ib. 23, 82; id. Leg. 2, 11, 27:

    natura (opp. mortalis fortuna),

    id. Off. 1, 33, 120:

    pro di inmortales!

    Ter. Ad. 3, 4, 1:

    pro deorum inmortalium!

    id. Phorm. 2, 3, 4 al. — Subst. plur.: immortāles, ium, m., the immortals, gods: quod ad immortales attinet, haec;

    deinceps quod ad mortales,

    to the gods, Varr. L. L. 5, § 75 Müll.; Lucr. 5, 165.—
    II.
    Transf.
    A.
    Imperishable, eternal, endless:

    memoria et gloria,

    Cic. Balb. 17, 40:

    memoriam alicujus reddere,

    id. de Or. 2, 2, 8:

    fructum cepi vestri in me amoris et judicii,

    id. Pis. 14, 31: gratias agere alicui, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 11, 1:

    opera edere,

    Liv. 1, 16, 1:

    tributa,

    Tac. H. 4, 32:

    illa Sallustii velocitas,

    Quint. 10, 1, 102:

    nemo ignaviā immortalis factus est,

    Sall. J. 90, 49:

    immortalia ne speres, monet annus, etc.,

    Hor. C. 4, 7, 7.—
    B.
    Poet., like the gods, blessed, exceedingly happy:

    immortalis ero, si altera talis erit,

    Prop. 2. 14 (3, 6), 10; 2, 15 (3, 7), 39.—Hence, * adv.: immortā-lĭter, infinitely:

    gaudeo,

    Cic. Q. Fr. 3, 1, 3, § 9.

    Lewis & Short latin dictionary > immortalis

  • 7 inmortalis

    immortālis ( inm-), e, adj. [in-mortalis], undying, immortal (class.).
    I.
    Lit.:

    si nullum corpus immortale sit, nullum esse corpus sempiternum: corpus autem immortale nullum esse, etc.,

    Cic. N. D. 3, 12, 29:

    credo deos immortales sparsisse animos in corpora humana, etc.,

    id. de Sen. 21, 77: dii;

    v. deus: animi,

    id. ib. 23, 82; id. Leg. 2, 11, 27:

    natura (opp. mortalis fortuna),

    id. Off. 1, 33, 120:

    pro di inmortales!

    Ter. Ad. 3, 4, 1:

    pro deorum inmortalium!

    id. Phorm. 2, 3, 4 al. — Subst. plur.: immortāles, ium, m., the immortals, gods: quod ad immortales attinet, haec;

    deinceps quod ad mortales,

    to the gods, Varr. L. L. 5, § 75 Müll.; Lucr. 5, 165.—
    II.
    Transf.
    A.
    Imperishable, eternal, endless:

    memoria et gloria,

    Cic. Balb. 17, 40:

    memoriam alicujus reddere,

    id. de Or. 2, 2, 8:

    fructum cepi vestri in me amoris et judicii,

    id. Pis. 14, 31: gratias agere alicui, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 11, 1:

    opera edere,

    Liv. 1, 16, 1:

    tributa,

    Tac. H. 4, 32:

    illa Sallustii velocitas,

    Quint. 10, 1, 102:

    nemo ignaviā immortalis factus est,

    Sall. J. 90, 49:

    immortalia ne speres, monet annus, etc.,

    Hor. C. 4, 7, 7.—
    B.
    Poet., like the gods, blessed, exceedingly happy:

    immortalis ero, si altera talis erit,

    Prop. 2. 14 (3, 6), 10; 2, 15 (3, 7), 39.—Hence, * adv.: immortā-lĭter, infinitely:

    gaudeo,

    Cic. Q. Fr. 3, 1, 3, § 9.

    Lewis & Short latin dictionary > inmortalis

  • 8 anima

        anima ae, f    [AN-], air, a current of air, breeze, breath, wind: impellunt animae lintea, H.: ignes animaeque, V. — Esp., the air utrum (animus) sit ignis, an anima: semina terrarum animaeque, V.— Breath: animam compressi, T.: animam recipe, take breath, T.: animam puram conservare: animas fovent illo, correct their breath, V.: inspirant graves animas, O.: anima amphorae, the fumes of wine, Ph.—Meton., life: animam exstinguere, T.: deponere, N.: vomere, V.: de liberorum animā iudicandum est: anima nostra in dubio est, S.: Mortalīs animas sortiri, H.: et animam agere, et efflare dicimus, to give up the ghost: non eodem tempore et gestum et animam ageres, i. e. exert yourself in gesturing to the point of death. —Prov.: quid, si animam debet? is in debt for his life? i. e. for everything, T.—Poet., of a dear friend: animae dimidium meae, H.: animae pars, H. — A life, living being, soul, person: egregias animas, quae, etc., V.: animae quales nec candidiores, etc., H.: magnae animae, Ta.—The shades, departed spirits, manes: tu pias laetis animas reponis Sedibus, H.: animam sepulcro Condimus, V.—The rational soul, mind: rationis consilique particeps: docent non interire animas, Cs.
    * * *
    soul, spirit, vital principle; life; breathing; wind, breeze; air (element)

    Latin-English dictionary > anima

  • 9 aspectus (adsp-)

        aspectus (adsp-) ūs (dat. aspectū, V.), m    [aspicio], a seeing, looking at, sight, view, glance, look: uno aspectu intueri eos: situs praeclarus ad aspectum: aspectum amittere, sight: civium: in aspectu populi positum: te aspectu ne subtrahe nostro, V.: Mortalīs aspectūs reliquit, V. — Appearance, look: urbis: multitudinis, Cs.—Aspect, mien, countenance: hominis: horridiores aspectu, Cs.: ut ipso aspectu inicere admirationem, N.

    Latin-English dictionary > aspectus (adsp-)

  • 10 certāmen

        certāmen inis, n    [certo], a decisive contest, measuring of forces, struggle, strife, dispute, dissension, rivalry, competition: inter clarissimos duces: de urbis possessione: cum alqo: regni, L.: nostrum: certamina domi finita, civil dissensions, L.: inter mortalīs vine an virtute, etc., S.: certamina divitiarum, H. — A battle, fight, struggle, combat, engagement: ubi res ad certamen venit, S.: in certamine ipso, L.: medio in certamine, V.: ita vario certamine pugnatum est, such were the changing aspects of the battle, Cs.: humanum, between men, L.: pari certamine geri, with equal numbers, Cs.: pugnae, O.: navale, V.: non temptato certamine, L.: me in certamina poscere, challenge, V. — A trial, race, match, contest, struggle: gladiatorium: Instituit celebri certamine ludos, O.: celebrata sancto certamina patri, V.: cursūs, O.: equus certamine primus, H.: ponam certamina classis, make a match, V.: Velocis iaculi certamina ponit, V.—Meton., rivalry, competition, emulation, ambition, zeal: honoris et gloriae: pugna mediocri certamine commissa: olli certamine summo Procumbunt, V.: magni certaminis dimicatio, L.— A prize: tanti certaminis heres, O.
    * * *
    contest, competition; battle, combat, struggle; rivalry; (matter in) dispute

    Latin-English dictionary > certāmen

  • 11 concrētiō

        concrētiō ōnis, f    [concresco], a compacting, condensing, congealing: corporum.—Matter, substance: mortalis.
    * * *
    formation into solid matter, compacting/condensing; materiality; matter/solid

    Latin-English dictionary > concrētiō

  • 12 efficiō (ecficiō)

       efficiō (ecficiō) fēcī, fectus, ere    [ex + facio], to make out, work out, bring to pass, bring about, effect, cause, produce, make, form, execute, finish, complete, accomplish: mi has nuptias, T.: effectum dabo, I'll attend to it, T.: quibus effectis, Cs.: facinora: omni opere effecto, Cs.: Mosa insulam efficit Batavorum, Cs.: unam ex duabus (legionibus), Cs.: unum consilium Galliae, unite in purpose, Cs.: quantum viribus efficere potuerunt, as far as their strength permitted, Cs.: milites alacriores ad pugnandum, Cs.: hunc (montem) murus arcem efficit, Cs.: inritum Quodcumque retro est, i. e. undo, H.: commeatūs ut portari possent, Cs.: ut intellegatis: effice, coëamus in unum, O.: ne cui molesti sint publicani: efficiemus, ne nimis acies vobis cordi sint, L.: ut effici non posset, quin eos oderim: quo is magis ingenio suo gauderet, L.: se ad efficiendi utilitatem referre, useful application.—To produce, bear, yield: qui (ager) plurimum efficit: ager efficit cum octavo: quoad se efficere posse arbitrabantur, make a profit.—Of number and amount, to make out, make up, amount to, come to: ea (tributa) vix, in fenus Pompei quod satis sit, efficiunt: quibus coactis XIII cohortīs efficit, Cs.: ad duo milia boum effecta, L.— To make out, show, prove: quod proposuit: animos esse mortalīs: ita efficitur, ut, etc., it follows.

    Latin-English dictionary > efficiō (ecficiō)

  • 13 honōs, or honor

       honōs, or honor ōris, m    —Of persons, honor, repute, esteem, reputation, praise, distinction: honos alit artīs: honore auctus, Cs.: suum cuique honorem reddere: summo in honore: Iovem quanto honore fuisse, etc.: Gentis, glory, V.: pugnae, military glory, V.: Quem multo conpellat honore, deference, V.: magno sunt apud eos honore, Cs.: inservit honori, i. e. ambition, H.: honori summo Miloni fuit qui, etc.: quod apud Numidas honori ducitur, S.: Baccho dicemus honorem, praise, V.: mortalis vitae, fame achieved in, V.: Plena honorum munera, H.—Of things, honor, esteem, value: physicae tributus idem est honos: Quae nunc sunt in honore vocabula, are approved, H.—Public honor, official dignity, office, post, preferment: indignus illo honore (i. e. consulatu), S.: equites in tribunicium restituit honorem, Cs.: hic honos delatus ad me, L.: ad inperia et honores niti, S.: tempus honoris, the term of office, Iu.: hominibus novis honores mandare: honores dare indignis, H.: honoribus amplissimis perfungi: rapti Ganymedis, i. e. office, V.—In the phrases, honoris causā, out of respect, to show honor: quem honoris causā nomino: honoris causā civitas data, L.: vestri honoris causā, for your sake, T.: praefari honorem, to say by your leave, begin with an apology: honos praefandus est.—Person., a deity, worshipped with uncovered head, C., H., L.—A mark of honor, honorary gift, reward, acknowledgment, recompense, fee: ut medico honos haberetur, fee: geminum pugnae proponit honorem, prize, V.: nec Telamon sine honore recessit, O.: divōm templis indicit honorem, sacrifice, V.: nullos aris adoleret honores, O.: sepulturae: mortis honore carentes, funeral rites, V.—An ornament, decoration, grace, charm, beauty: silvis Aquilo decussit honorem, V.: regius, array, V.: laetos oculis adflarat honores, V.: copia Ruris honorum opulenta, H.—A magistrate, office-holder: summus, Iu.

    Latin-English dictionary > honōs, or honor

  • 14 mortālitās

        mortālitās ātis, f    [mortalis], subjection to death, mortality: omne mortalitas consequatur: mortalitatem explere, i. e. die, Ta.— Mortals, mankind: contra fortunam non satis cauta, Cu.
    * * *
    mortality; death

    Latin-English dictionary > mortālitās

  • 15 mucrō

        mucrō ōnis, m    a sharp point, edge, sword's point: Ferreus, V.: cultri, edge, Iu.: hebes, O.— A sword: cruentus: mortalis, V.—Fig., edge, point, sharpness: censorii stili: tribunicius.
    * * *
    sword, sword point, sharp point

    Latin-English dictionary > mucrō

  • 16 subigō

        subigō ēgī, āctus, ere    [sub+ago], to drive up, bring up: adverso flumine lembum Remigiis, i. e. drive up stream, V.: navīs subigi ad castellum iussit, L.— To turn up from beneath, break up, dig up, plough, cultivate, work, knead, rub down, sharpen, whet, tame, break: terram ferro: glaebas: arva. V.: digitis opus, O.: in cote securīs, V.: (belua) facilis ad subigendum, easy to be tamed.—Fig., to put down, overcome, conquer, subjugate, subject, subdue, reduce: partem orbis terrarum: urbīs atque nationes, S.: insidiis subactus, V.— To bring, incite, impel, force, compel, constrain, reduce: subigi nos ad necessitatem dedendi res, L.: hostīs ad deditionem, L.: Tarquiniensem metu subegerat frumentum exercitui praebere, L.: subegit (filium) socios ignotae linquere terrae (i. e. in terrā), V.: ambitio multos mortalīs falsos fieri subegit, S.: (eos), ut relinquant patriam, L.—Of the mind, to cultivate, train, discipline: subacto mihi ingenio opus est: subacti atque durati bellis, L.
    * * *
    subigere, subegi, subactus V
    conquer, subjugate; compel

    Latin-English dictionary > subigō

  • 17 ūltrā

        ūltrā praep. with acc.    [1 ultra], on the farther side of, beyond, past, over, across: cis Padum ultraque, L.: ultra Silianam villam: milibus passuum II ultra eum (montem) castra fecit, Cs.: ultra Terminum, H.: fines, Quos ultra citraque nequit consistere rectum, H.—Of measure or degree, beyond, above, over, exceeding, more than: adhibent modum quendam, quem ultra progredi, etc.: si mortalis ultra Fas trepidat, H.: ultra placitum, V.
    * * *
    I
    beyond, on the other side, on that side; more than, besides
    II
    ulterius, ultimum ADV
    beyond, further; on the other side; more, more than, in addition, besides

    Latin-English dictionary > ūltrā

  • 18 vīsus

        vīsus ūs, m    [video], a looking, look, act of seeing, power of sight, vision: res visu foeda: obit truci omnia visu, i. e. looks fiercely on, V.: Mortalīs visūs reliquit, i. e. vanished, V: visūs effugiet tuos, O.—A thing seen, sight, appearance, apparition, vision: Rite secundarent visūs, V.: inopino territa visu, O.: nocturni visūs, L.—Appearance, seeming: visum quendam habere insignem: augustior humano visu, L. (al. humano habitu visūs).
    * * *
    look, sight, appearance; vision

    Latin-English dictionary > vīsus

  • 19 adversa

    ad-verto (archaic advor-), ti, sum, 3, v. a., to turn a thing to or toward a place (in this signif., without animus; mostly poet.; syn.: observare, animadvertere, videre, cognoscere).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen., with in or dat.:

    illa sese huc advorterat in hanc nostram plateam,

    Ter. Eun. 2, 3, 51:

    in quamcunque domus lumina partem,

    Ov. M. 6, 180; cf. id. ib. 8, 482:

    malis numen,

    Verg. A. 4, 611:

    huc aures, huc, quaeso, advertite sensus,

    Sil. 16, 213; cf. id. 6, 105.—
    B.
    Esp., a naut. t. t., to turn, direct, steer a ship to a place:

    classem in portum,

    Liv. 37, 9 Drak.:

    terrae proras,

    Verg. A. 7, 35; id. G. 4, 117 al.:

    Colchos puppim,

    Ov. H. 12, 23.— Absol.:

    profugi advertere coloni,

    landed, Sil. 1, 288;

    hence also transf. to other things: aequore cursum,

    Verg. A. 7, 196:

    pedem ripae,

    id. ib. 6, 386:

    urbi agmen,

    id. ib. 12, 555: adverti with acc. poet. for verti ad:

    Scythicas advertitur oras,

    Ov. M. 5, 649 (cf. adducor litora remis, id. ib. 3, 598, and Rudd. II. p. 327).
    II.
    Fig.
    A.
    Animum (in the poets and Livy also animos, rarely mentem) advertere; absol., or with adv. or ad aliquid, or alicui rei, to direct the mind, thoughts, or attention to a thing, to advert to, give attention to, attend to, to heed, observe, remark:

    si voles advortere animum, Enn. ap. Var. L. L. 7, § 89 Müll. (Trag. v. 386 Vahl.): facete advortis animum tuum ad animum meum,

    Plaut. Mil. 1, 1, 39:

    nunc huc animum advortite ambo,

    id. ib. 3, 1, 169:

    advertunt animos ad religionem,

    Lucr. 3, 54:

    monitis animos advertite nostris,

    Ov. M. 15, 140:

    animum etiam levissimis rebus adverterent,

    Tac. A. 13, 49.—With ne, when the object of attention is expressed:

    ut animum advertant, ne quos offendant,

    Cic. Off. 2, 19, 68:

    adverterent animos, ne quid novi tumultūs oriretur,

    Liv. 4, 45.—
    B.
    Animum advertere, to observe a thing by directing the mind to it, to observe, to notice, to remark, to perceive (in the class. period contracted to animadvertere, q. v.).—Constr. with two accusatives, animum advertere aliquid (where aliquid may be regarded as depending on the prep. in comp., Roby, § 1118, or on animum advertere, considered as one idea, to observe), with acc. and inf., or rel. clause (the first mode of construction, most frequent with the pronouns id, hoc, illud, etc., is for the most part ante-class., and appears in Caes., Cic., and Sall. as an archaism):

    et hoc animum advorte,

    Plaut. Ps. 1, 3, 43:

    hanc edictionem,

    id. ib. 1, 2, 10:

    haec animum te advertere par est,

    Lucr. 2, 125:

    animum adverti columellam e dumis eminentem,

    Cic. Tusc. 5, 23, 65; id. Inv. 2, 51, 153:

    Postquam id animum advertit,

    Caes. B. G. 1, 24; 4, 12:

    quidam Ligus animum advortit inter saxa repentīs cocleas,

    Sall. J. 93, 2. In Vitruv. once with hinc:

    ut etiam possumus hinc animum advertere,

    as we can hence perceive, Vitr. 10, 22, 262.—With the acc. and inf.:

    postquam tantopere id vos velle animum advorteram,

    Ter. Phorm. 5, 8, 16:

    animum advertit magnas esse copiashostium instructas,

    Caes. B. G. 5, 18: cum animum adverteret locum relictum esse, Auct. B. Alex. 31; ib. 46.—With the rel. clause: nunc quam rem vitio dent, quaeso, animum advortite, Ter. And. prol. 8: quid ille sperare possit, animum adverte, Dolab. ap. Cic. Fam. 9, 9:

    quam multarum rerum ipse ignarus esset... animum advertit,

    Liv. 24, 48. Sometimes advertere alone = animum advertere; so once in Cicero's letters: nam advertebatur Pompeii familiares assentiri Volcatio, Fam. 1, 1 (although here, as well as almost everywhere, the readings fluctuate between advertere and animadvertere; cf. Orell. ad h. l.; animadvertebatur, B. and K.). So Verg. in the imp.:

    qua ratione quod instat, Confieri possit, paucis, adverte, docebo,

    attend! Verg. A. 4, 115.—In the histt., esp. Tac. and Pliny, more frequently:

    donec advertit Tiberius,

    Tac. A. 4, 54:

    Zenobiam advertere pastores,

    id. ib. 12, 51:

    advertere quosdam cultu externo in sedibus senatorum,

    id. ib. 13, 54:

    quotiens novum aliquid adverterat,

    id. ib. 15, 30 al.:

    hirudo quam sanguisugam appellari adverto,

    Plin. 8, 10, 10, § 29:

    ut multos adverto credidisse,

    id. 2, 67, 67, § 168. Still more rarely, advertere animo:

    animis advertite vestris,

    Verg. A. 2, 712:

    hanc scientiam ad nostros pervenisse animo adverto,

    Plin. 25, 2, 3, § 5; cf. Drak. ad Liv. 4, 27, 8.—
    C.
    To draw or turn something, esp. the attention of another, to or upon one's self (in the histt.):

    gemitus ac planctus militum aures oraque advertere,

    Tac. A. 1, 41:

    octo aquilae imperatorem advertere,

    id. ib. 2, 17: recentia veteraque odia advertit, drew them on himself, id. ib. 4, 21 al.—
    D.
    To call the attention of one to a definite act, i. e. to admonish of it, to urge to it (cf. II. A.):

    non docet admonitio, sed advertit,

    i. e. directs attention, Sen. Ep. 94:

    advertit ea res Vespasiani animum, ut, etc.,

    Tac. H. 3, 48.—
    E.
    Advertere in aliquem, for the more usual animadvertere in aliquem, to attend to one, i. e. to punish one (only in Tac.):

    in P. Marcium consules more prisco advertere,

    Tac. A. 2, 32:

    ut in reliquos Sejani liberos adverteretur,

    id. ib. 5, 9 (cf. id. Germ. 7, 3: animadvertere).—Hence,
    1.
    adversus (archaic advor-), a, um, P. a., turned to or toward a thing, with the face or front toward, standing over against, opposite, before, in front of (opp. aversus).
    A.
    In gen.:

    solem adversum intueri,

    Cic. Somn. Scip. 5:

    Iris... Mille trahens varios adverso sole colores,

    Verg. A. 4, 701; id. G. 1, 218:

    antipodes adversis vestigiis stant contra nostra vestigia,

    Cic. Ac. 2, 39: dentes adversi acuti ( the sharp front teeth) morsu dividunt escas, Cic. N. D. 2, 54:

    quod is collis, tantum adversus in latitudinem patebat, quantum etc.,

    Caes. B. G. 2, 8 Herz. So, hostes adversi, who make front against one advancing or retreating, id. ib. 2, 24:

    L. Cotta legatus in adversum os fundā vulneratur,

    in front, Caes. B. G. 5, 35; cf. Cic. Verr. 2, 5, 1; Liv. 21, 7 fin. al.; hence, vulnus adversum, a wound in front (on the contr., vulnus aversum, a wound in the back), Cic. Har. Resp. 19:

    adversis vulneribus,

    Aur. Vict. Vir. Illustr. 35, 4:

    judicibus cicatrices adversas ostendere,

    Cic. de Or. 2, 28:

    cicatrices populus Romanus aspiceret adverso corpore exceptas,

    id. Verr. 5, 3:

    impetus hostium adversos, Auct. B. Alex. 8: Romani advorso colle evadunt,

    ascend the hill in front, Sall. J. 52:

    adversa signa,

    Liv. 30, 8:

    legiones quas Visellius et C. Silius adversis itineribus objecerant,

    i. e. marches in which they went to meet the enemy, Tac. A. 3, 42: sed adverso fulgure ( by a flash of lightning falling directly before him) pavefactus est Nero, Suet. Ner. 48:

    armenta egit Hannibal in adversos montes,

    Quint. 2, 17, 19; cf. Lucr. 3, 1013; so Hor. S. 1, 1, 103; 2, 3, 205:

    qui timet his adversa,

    the opposite of this, id. Ep. 1, 6, 9 al. —Hence, of rivers: flumine adverso, up the stream, against the stream:

    in adversum flumen contendere,

    Lucr. 4, 423:

    adverso feruntur flumine,

    id. 6, 720; so Verg. G. 1, 201:

    adverso amne,

    Plin. 18, 6, 7, § 33;

    adverso Tiberi subvehi,

    Aur. Vict. Vir. Illustr. 22, 3 (opp. to secundā aquā, down stream, with the stream:

    rate in secundam aquam labente,

    Liv. 21, 47, 3); and of winds, opposed to a vessel's course, head winds, contrary winds, consequently unfavorable, adverse:

    navigationes adversis ventis praecluduntur, Auct. B. Alex. 8: adversissimi navigantibus venti,

    Caes. B. C. 3, 107.— Subst.: adversum, i, the opposite: hic ventus a septentrionibus oriens adversum tenet Athenis proficiscentibus, [p. 50] holds the opposite to those sailing from Athens, i. e. blows against them, Nep. Milt. 1 (so Nipperdey; but v. Hand, Turs. I. p. 183). — Adv.: ex adverso, also written exadverso and exadversum, opposite to, over against, ek tou enantiou:

    portus ex adverso urbi positus,

    Liv. 45, 10.—With gen.:

    Patrae ex adverso Aetoliae et fluminis Eveni,

    Plin. 4, 4, 5, § 11.—Without case:

    cum ex adverso starent classes,

    Just. 2, 14; so Suet. Caes. 39; Tib. 33.—In adversum, to the opposite side, against:

    et duo in adversum immissi per moenia currus,

    against each other, Prop. 3, 9, 23; so Gell. 2, 30; cf. Verg. A. 8, 237;

    in adversum Romani subiere,

    Liv. 1, 12; 7, 23.—
    B.
    In hostile opposition to, adverse to, unfavorable, unpropitious (opp. secundus; frequent and class.): conqueri fortunam adversam, Pac. ap. Cic. Tusc. 2, 21, 50:

    hic dies pervorsus atque advorsus mihi obtigit,

    Plaut. Men. 5, 5, 1:

    advorsus nemini,

    Ter. And. 1, 1, 37:

    mentes improborum mihi infensae et adversae,

    Cic. Sull. 10:

    acclamatio,

    id. de Or. 2, 83: adversā avi aliquid facere, vet. poët. ap. Cic. Div. 1, 16:

    adversis auspiciis,

    Aur. Vict. Vir. Illustr. 64, 6:

    adversum omen,

    Suet. Vit. 8:

    adversissima auspicia,

    id. Oth. 8: adversae res, misfortune, calamity, adverse fortune:

    ut adversas res, sic secundas immoderate ferre levitatis est,

    Cic. Off. 1, 26; cf.:

    adversi casus,

    Nep. Dat. 5:

    adversae rerum undae,

    a sea of troubles, Hor. Ep. 1, 2, 22: omnia secundissima nobis, adversissima illis accidisse, Caes. ap. Cic. Att. 10, 9 (the sup. is found also in Cæs. B. C. 3, 107):

    quae magistratus ille dicet, secundis auribus, quae ab nostrum quo dicentur, adversis accipietis?

    Liv. 6, 40:

    adversus annus frugibus,

    id. 4, 12:

    valetudo adversa,

    i. e. sickness, id. 10, 32:

    adversum proelium,

    an unsuccessful engagement, id. 7, 29; cf.

    8, 31: adverso rumore esse,

    to be in bad repute, to have a bad reputation, Tac. Ann. 14, 11:

    adversa subsellia,

    on which the opposition sit, Quint. 6, 1, 39.—Sometimes met. of feeling, contrary to, hated, hateful, odious:

    quīs omnia regna advorsa sint,

    Sall. J. 83; cf. Luc. 2, 229 Bentl.— Comp.:

    neque est aliud adversius,

    Plin. 32, 4, 14, § 35.—
    * Adv.: adver-sē, self-contradictorily, Gell. 3, 16.— ad-versum, i, subst., esp. in the plur. adversa, misfortune, calamity, disaster, adversity, evil, mischief:

    advorsa ejus per te tecta sient,

    Ter. Hec. 3, 3, 28:

    nihil adversi,

    Cic. Brut. 1, 4:

    si quid adversi accidisset,

    Nep. Alc. 8; cf. Liv. 22, 40; 35, 13:

    secunda felices, adversa magnos probant,

    Plin. Pan. 31;

    esp. freq. in Tac.: prospera et adversa pop. Rom., Ann. 1, 1: adversa tempestatum et fluctuum,

    id. Agr. 25; so id. A. 3, 24; 45; 2, 69; 4, 13 al.— Subst.: adversus, i, m., an opponent, adversary (rare):

    multosque mortalīs ea causa advorsos habeo,

    Sall. C. 52, 7.—In Quint. also once ad-versa, ae, f., subst., a female opponent or adversary: natura noverca fuerit, si facultatem dicendi sociam scelerum, adversam innocentiae, invenit, 12, 1, 2.—
    C.
    In rhet., opposed to another of the same genus, e. g. sapientia and stultitia: “Haec quae ex eodem genere contraria sunt, appellantur adversa,” Cic. Top. 11.
    3.
    adversus or adversum (archaic advor-) (like rursus and rursum, prorsus and prorsum, quorsus and quorsum), adv. and prep., denoting direction to or toward an object (syn.: contra, in with acc., ad, erga).
    A.
    Adv.: opposite to, against, to, or toward a thing, in a friendly or hostile sense:

    ibo advorsum,

    Plaut. As. 2, 2, 29:

    facito, ut venias advorsum mihi,

    id. Men. 2, 3, 82:

    obsecro te, matri ne quid tuae advorsus fuas, Liv. And. ap. Non. s. v. fuam, 111, 12 (Trag. Rel. p. 3 Rib.): quis hic est, qui advorsus it mihi?

    Plaut. Men. 3, 2, 22:

    adversus resistere,

    Nep. Pelop. 1, 3:

    nemo adversus ibat,

    Liv. 37, 13, 8 al. In Plaut. and Ter. advorsum ire, or venire, to go to meet; also of a slave, to go to meet his master and bring him from a place (hence adversitor, q. v.):

    solus nunc eo advorsum hero ex plurimis servis,

    Plaut. Most. 4, 1, 23:

    ei advorsum venimus,

    id. ib. 4, 2, 32; Ter. Ad. 1, 1, 2 Ruhnk.—
    B.
    Prep. with acc., toward or against, in a friendly or a hostile sense.
    1.
    In a friendly sense.
    (α).
    Of place, turned to or toward, opposite to, before, facing, over against: qui cotidie unguentatus adversum speculum ornetur, before the mirror, Scipio ap. Gell. 7, 12:

    adversus advocatos,

    Liv. 45, 7, 5:

    medicus debet residere illustri loco adversus aegrum,

    opposite to the patient, Cels. 3, 6:

    adversus Scyllam vergens in Italiam,

    Plin. 3, 8, 14, § 87:

    Lerina, adversum Antipolim,

    id. 3, 5, 11, § 79.—
    (β).
    In the presence of any one, before:

    egone ut te advorsum mentiar, mater mea?

    Plaut. Aul. 4, 7, 9: idque gratum fuisse advorsum te habeo gratiam, I am thankful that this is acceptable before ( to) thee, Ter. And. 1, 1, 15: paululum adversus praesentem fortitudinem mollitus, somewhat softened at such firmness (of his wife), Tac. A. 15, 63.—Hence very often with verbs of speaking, answering, complaining, etc., to declare or express one's self to any one, to excuse one's self or apologize, and the like: te oportet hoc proloqui advorsum illam mihi, Enn. ap. Non. 232, 24 (Trag. v. 385 Vahl.):

    immo si audias, quae dicta dixit me advorsum tibi,

    what he told me of you, Plaut. Bacch. 4, 4, 47: de vita ac morte domini fabulavere advorsum fratrem illius, Afran. ap. Non. 232, 25:

    mulier, credo, advorsum illum res suas conqueritur,

    Titin. ib. 232, 21:

    utendum est excusatione etiam adversus eos, quos invitus offendas,

    Cic. Off. 2, 19, 68; Tac. A. 3, 71.— With that to which a reply is made, to (= ad):

    adversus ea consul... respondit,

    Liv. 4, 10, 12; 22, 40, 1; cf. Drak. ad 3, 57, 1.—
    (γ).
    In comparison, as if one thing were held toward, set against, or before another (v. ad, I. D. 4.); against, in comparison with, compared to:

    repente lectus adversus veterem imperatorem comparabitur,

    will be compared with, Liv. 24, 8, 8:

    quid autem esse duo prospera bella Samnitium adversus tot decora populi Rom.,

    id. 7, 32, 8.—
    (δ).
    Of demeanor toward one, to, toward:

    quonam modo me gererem adversus Caesarem,

    Cic. Fam. 11, 27, 11:

    te adversus me omnia audere gratum est,

    i. e. on my account, on my behalf, for my advantage, id. ib. 9, 22, 15:

    lentae adversum imperia aures,

    Tac. A. 1, 65.—Esp. often of friendly feeling, love, esteem, respect toward or for one (cf. Ruhnk. ad Ter. And. 4, 1, 15; Manut. ad Cic. Fam. 9, 22; Heusing. ad Cic. Off. 1, 11, 1;

    Hab. Syn. 49): est enim pietas justitia adversus deos,

    Cic. N. D. 1, 41, 116; id. Off. 3, 6, 28:

    adhibenda est igitur quaedam reverentia adversus homines,

    id. ib. 1, 28, 99 Beier:

    sunt quaedam officia adversus eos servanda, a quibus injuriam acceperis,

    id. ib. 1, 11, 33:

    adversus merita ingratissimus,

    Vell. 2, 69, 5:

    summa adversus alios aequitas erat,

    Liv. 3, 33, 8:

    ob egregiam fidem adversus Romanos,

    id. 29, 8, 2; so id. 45, 8, 4 al.:

    beneficentiā adversus supplices utendum,

    Tac. A. 11, 17.— More rarely
    (ε).
    of the general relation of an object or act to a person or thing (v. ad, I. D. 1.), in relation, in respect, or in regard to a thing:

    epistula, ut adversus magistrum morum, modestior,

    as addressed to a censor of manners, Cic. Fam. 3, 13, 8:

    quasi adversus eos acquieverit sententiae,

    in regard to the same, Dig. 49, 1; 3, 1.—
    2.
    In a hostile sense, against (the most usual class. signif. of this word): “Contra et adversus ita differunt, quod contra, ad locum, ut: contra basilicam; adversus, ad animi motum, ut: adversus illum facio; interdum autem promiscue accipitur,” Charis. p. 207 P.; cf. Cort. ad Sall. J. 101, 8:

    advorsum legem accepisti a plurimis pecuniam,

    Plaut. Truc. 4, 2, 48:

    advorsum te fabulare illud,

    against thy interest, to thy disadvantage, id. Stich. 4, 2, 11:

    stultus est advorsus aetatem et capitis canitudinem, id. ap. Fest. s. v. canitudinem, p. 47: advorsum animi tui libidinem,

    Ter. Hec. 4, 1, 19:

    adversum leges, adversum rem publicam,

    Cic. Verr. 2, 3, 84, § 195:

    respondebat, SI PARET, ADVERSUM EDICTUM FECISSE,

    id. ib. 2, 3, 28, §

    69: me adversus populum Romanum possem defendere,

    id. Phil. 1, 13 al. —In the histt., of a hostile attack, approach, etc.:

    gladiis districtis impetum adversus montem in cohortes faciunt,

    Caes. B. C. 1, 46:

    adversus se non esse missos exercitus,

    Liv. 3, 66:

    bellum adversum Xerxem moret,

    Aur. Vict. Caes. 24, 3:

    copiis quibus usi adversus Romanum bellum,

    Liv. 8, 2, 5:

    adversus vim atque injuriam pugnantes,

    id. 26, 25, 10 al.:

    T. Quintius adversus Gallos missus est,

    Eutr. 2, 2: Athenienses adversus tantam tempestatem belli duos duces deligunt, Just. 3, 6, 12 al.—Among physicians, of preventives against sickness, against (v. ad, I. A. 2.):

    adversus profusionem in his auxilium est,

    Cels. 5, 26; 6, 27 al.:

    frigidus jam artus et cluso corpore adversum vim veneni,

    Tac. A. 15, 64.— Trop.:

    egregium adversus tempestates receptaculum,

    Plin. Ep. 2, 17, 4; so id. ib. 2, 15, 36.—Hence: firmus, invictus, fortis adversus aliquid (like contra), protected against a thing, firm, fixed, secure:

    advorsum divitias animum invictum gerebat,

    Sall. J. 43, 5:

    invictus adversum gratiam animus,

    Tac. A. 15, 21:

    adversus convicia malosque rumores firmus ac patiens,

    Suet. Tib. 28:

    Adversus omnes fortis feras canis,

    Phaedr. 5, 10, 1; and in opp. sense: infirmus, inferior adversus aliquid, powerless against, unequal to:

    fama, infirmissimum adversus vivos fortes telum,

    Curt. 4, 14:

    infirmus adversum pecuniam,

    Aur. Vict. Caes. 9, 6:

    inferior adversus laborem,

    id. Epit. 40, 20.
    a.
    Adversus is rarely put after the word which it governs:

    egone ut te advorsum mentiar,

    Plaut. Aul. 4, 7, 9:

    hunc adversus,

    Nep. Con. 2, 2; id. Tim. 4, 3:

    quos advorsum ierat,

    Sall. J. 101, 8.—
    b.
    It sometimes suffers tmesis:

    Labienum ad Oceanum versus proficisci jubet,

    Caes. B. G. 6, 33:

    animadvortit fugam ad se vorsum fieri,

    Sall. J. 58:

    animum advortere ad se vorsum exercitum pergere,

    id. ib. 69: ad Cordubam versus iter facere coepit, Auct. B. Hisp. 10 and 11; cf. in-versus:

    in Galliam vorsus castra movere,

    Sall. C. 56; Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 12; Traj. ap. Plin. Ep. 10, 78; the Eng. to-ward: to us ward, Psa. 40, 5; and the Gr. eis-de: eis halade, Hom. Od. 10, 351.

    Lewis & Short latin dictionary > adversa

  • 20 adverto

    ad-verto (archaic advor-), ti, sum, 3, v. a., to turn a thing to or toward a place (in this signif., without animus; mostly poet.; syn.: observare, animadvertere, videre, cognoscere).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen., with in or dat.:

    illa sese huc advorterat in hanc nostram plateam,

    Ter. Eun. 2, 3, 51:

    in quamcunque domus lumina partem,

    Ov. M. 6, 180; cf. id. ib. 8, 482:

    malis numen,

    Verg. A. 4, 611:

    huc aures, huc, quaeso, advertite sensus,

    Sil. 16, 213; cf. id. 6, 105.—
    B.
    Esp., a naut. t. t., to turn, direct, steer a ship to a place:

    classem in portum,

    Liv. 37, 9 Drak.:

    terrae proras,

    Verg. A. 7, 35; id. G. 4, 117 al.:

    Colchos puppim,

    Ov. H. 12, 23.— Absol.:

    profugi advertere coloni,

    landed, Sil. 1, 288;

    hence also transf. to other things: aequore cursum,

    Verg. A. 7, 196:

    pedem ripae,

    id. ib. 6, 386:

    urbi agmen,

    id. ib. 12, 555: adverti with acc. poet. for verti ad:

    Scythicas advertitur oras,

    Ov. M. 5, 649 (cf. adducor litora remis, id. ib. 3, 598, and Rudd. II. p. 327).
    II.
    Fig.
    A.
    Animum (in the poets and Livy also animos, rarely mentem) advertere; absol., or with adv. or ad aliquid, or alicui rei, to direct the mind, thoughts, or attention to a thing, to advert to, give attention to, attend to, to heed, observe, remark:

    si voles advortere animum, Enn. ap. Var. L. L. 7, § 89 Müll. (Trag. v. 386 Vahl.): facete advortis animum tuum ad animum meum,

    Plaut. Mil. 1, 1, 39:

    nunc huc animum advortite ambo,

    id. ib. 3, 1, 169:

    advertunt animos ad religionem,

    Lucr. 3, 54:

    monitis animos advertite nostris,

    Ov. M. 15, 140:

    animum etiam levissimis rebus adverterent,

    Tac. A. 13, 49.—With ne, when the object of attention is expressed:

    ut animum advertant, ne quos offendant,

    Cic. Off. 2, 19, 68:

    adverterent animos, ne quid novi tumultūs oriretur,

    Liv. 4, 45.—
    B.
    Animum advertere, to observe a thing by directing the mind to it, to observe, to notice, to remark, to perceive (in the class. period contracted to animadvertere, q. v.).—Constr. with two accusatives, animum advertere aliquid (where aliquid may be regarded as depending on the prep. in comp., Roby, § 1118, or on animum advertere, considered as one idea, to observe), with acc. and inf., or rel. clause (the first mode of construction, most frequent with the pronouns id, hoc, illud, etc., is for the most part ante-class., and appears in Caes., Cic., and Sall. as an archaism):

    et hoc animum advorte,

    Plaut. Ps. 1, 3, 43:

    hanc edictionem,

    id. ib. 1, 2, 10:

    haec animum te advertere par est,

    Lucr. 2, 125:

    animum adverti columellam e dumis eminentem,

    Cic. Tusc. 5, 23, 65; id. Inv. 2, 51, 153:

    Postquam id animum advertit,

    Caes. B. G. 1, 24; 4, 12:

    quidam Ligus animum advortit inter saxa repentīs cocleas,

    Sall. J. 93, 2. In Vitruv. once with hinc:

    ut etiam possumus hinc animum advertere,

    as we can hence perceive, Vitr. 10, 22, 262.—With the acc. and inf.:

    postquam tantopere id vos velle animum advorteram,

    Ter. Phorm. 5, 8, 16:

    animum advertit magnas esse copiashostium instructas,

    Caes. B. G. 5, 18: cum animum adverteret locum relictum esse, Auct. B. Alex. 31; ib. 46.—With the rel. clause: nunc quam rem vitio dent, quaeso, animum advortite, Ter. And. prol. 8: quid ille sperare possit, animum adverte, Dolab. ap. Cic. Fam. 9, 9:

    quam multarum rerum ipse ignarus esset... animum advertit,

    Liv. 24, 48. Sometimes advertere alone = animum advertere; so once in Cicero's letters: nam advertebatur Pompeii familiares assentiri Volcatio, Fam. 1, 1 (although here, as well as almost everywhere, the readings fluctuate between advertere and animadvertere; cf. Orell. ad h. l.; animadvertebatur, B. and K.). So Verg. in the imp.:

    qua ratione quod instat, Confieri possit, paucis, adverte, docebo,

    attend! Verg. A. 4, 115.—In the histt., esp. Tac. and Pliny, more frequently:

    donec advertit Tiberius,

    Tac. A. 4, 54:

    Zenobiam advertere pastores,

    id. ib. 12, 51:

    advertere quosdam cultu externo in sedibus senatorum,

    id. ib. 13, 54:

    quotiens novum aliquid adverterat,

    id. ib. 15, 30 al.:

    hirudo quam sanguisugam appellari adverto,

    Plin. 8, 10, 10, § 29:

    ut multos adverto credidisse,

    id. 2, 67, 67, § 168. Still more rarely, advertere animo:

    animis advertite vestris,

    Verg. A. 2, 712:

    hanc scientiam ad nostros pervenisse animo adverto,

    Plin. 25, 2, 3, § 5; cf. Drak. ad Liv. 4, 27, 8.—
    C.
    To draw or turn something, esp. the attention of another, to or upon one's self (in the histt.):

    gemitus ac planctus militum aures oraque advertere,

    Tac. A. 1, 41:

    octo aquilae imperatorem advertere,

    id. ib. 2, 17: recentia veteraque odia advertit, drew them on himself, id. ib. 4, 21 al.—
    D.
    To call the attention of one to a definite act, i. e. to admonish of it, to urge to it (cf. II. A.):

    non docet admonitio, sed advertit,

    i. e. directs attention, Sen. Ep. 94:

    advertit ea res Vespasiani animum, ut, etc.,

    Tac. H. 3, 48.—
    E.
    Advertere in aliquem, for the more usual animadvertere in aliquem, to attend to one, i. e. to punish one (only in Tac.):

    in P. Marcium consules more prisco advertere,

    Tac. A. 2, 32:

    ut in reliquos Sejani liberos adverteretur,

    id. ib. 5, 9 (cf. id. Germ. 7, 3: animadvertere).—Hence,
    1.
    adversus (archaic advor-), a, um, P. a., turned to or toward a thing, with the face or front toward, standing over against, opposite, before, in front of (opp. aversus).
    A.
    In gen.:

    solem adversum intueri,

    Cic. Somn. Scip. 5:

    Iris... Mille trahens varios adverso sole colores,

    Verg. A. 4, 701; id. G. 1, 218:

    antipodes adversis vestigiis stant contra nostra vestigia,

    Cic. Ac. 2, 39: dentes adversi acuti ( the sharp front teeth) morsu dividunt escas, Cic. N. D. 2, 54:

    quod is collis, tantum adversus in latitudinem patebat, quantum etc.,

    Caes. B. G. 2, 8 Herz. So, hostes adversi, who make front against one advancing or retreating, id. ib. 2, 24:

    L. Cotta legatus in adversum os fundā vulneratur,

    in front, Caes. B. G. 5, 35; cf. Cic. Verr. 2, 5, 1; Liv. 21, 7 fin. al.; hence, vulnus adversum, a wound in front (on the contr., vulnus aversum, a wound in the back), Cic. Har. Resp. 19:

    adversis vulneribus,

    Aur. Vict. Vir. Illustr. 35, 4:

    judicibus cicatrices adversas ostendere,

    Cic. de Or. 2, 28:

    cicatrices populus Romanus aspiceret adverso corpore exceptas,

    id. Verr. 5, 3:

    impetus hostium adversos, Auct. B. Alex. 8: Romani advorso colle evadunt,

    ascend the hill in front, Sall. J. 52:

    adversa signa,

    Liv. 30, 8:

    legiones quas Visellius et C. Silius adversis itineribus objecerant,

    i. e. marches in which they went to meet the enemy, Tac. A. 3, 42: sed adverso fulgure ( by a flash of lightning falling directly before him) pavefactus est Nero, Suet. Ner. 48:

    armenta egit Hannibal in adversos montes,

    Quint. 2, 17, 19; cf. Lucr. 3, 1013; so Hor. S. 1, 1, 103; 2, 3, 205:

    qui timet his adversa,

    the opposite of this, id. Ep. 1, 6, 9 al. —Hence, of rivers: flumine adverso, up the stream, against the stream:

    in adversum flumen contendere,

    Lucr. 4, 423:

    adverso feruntur flumine,

    id. 6, 720; so Verg. G. 1, 201:

    adverso amne,

    Plin. 18, 6, 7, § 33;

    adverso Tiberi subvehi,

    Aur. Vict. Vir. Illustr. 22, 3 (opp. to secundā aquā, down stream, with the stream:

    rate in secundam aquam labente,

    Liv. 21, 47, 3); and of winds, opposed to a vessel's course, head winds, contrary winds, consequently unfavorable, adverse:

    navigationes adversis ventis praecluduntur, Auct. B. Alex. 8: adversissimi navigantibus venti,

    Caes. B. C. 3, 107.— Subst.: adversum, i, the opposite: hic ventus a septentrionibus oriens adversum tenet Athenis proficiscentibus, [p. 50] holds the opposite to those sailing from Athens, i. e. blows against them, Nep. Milt. 1 (so Nipperdey; but v. Hand, Turs. I. p. 183). — Adv.: ex adverso, also written exadverso and exadversum, opposite to, over against, ek tou enantiou:

    portus ex adverso urbi positus,

    Liv. 45, 10.—With gen.:

    Patrae ex adverso Aetoliae et fluminis Eveni,

    Plin. 4, 4, 5, § 11.—Without case:

    cum ex adverso starent classes,

    Just. 2, 14; so Suet. Caes. 39; Tib. 33.—In adversum, to the opposite side, against:

    et duo in adversum immissi per moenia currus,

    against each other, Prop. 3, 9, 23; so Gell. 2, 30; cf. Verg. A. 8, 237;

    in adversum Romani subiere,

    Liv. 1, 12; 7, 23.—
    B.
    In hostile opposition to, adverse to, unfavorable, unpropitious (opp. secundus; frequent and class.): conqueri fortunam adversam, Pac. ap. Cic. Tusc. 2, 21, 50:

    hic dies pervorsus atque advorsus mihi obtigit,

    Plaut. Men. 5, 5, 1:

    advorsus nemini,

    Ter. And. 1, 1, 37:

    mentes improborum mihi infensae et adversae,

    Cic. Sull. 10:

    acclamatio,

    id. de Or. 2, 83: adversā avi aliquid facere, vet. poët. ap. Cic. Div. 1, 16:

    adversis auspiciis,

    Aur. Vict. Vir. Illustr. 64, 6:

    adversum omen,

    Suet. Vit. 8:

    adversissima auspicia,

    id. Oth. 8: adversae res, misfortune, calamity, adverse fortune:

    ut adversas res, sic secundas immoderate ferre levitatis est,

    Cic. Off. 1, 26; cf.:

    adversi casus,

    Nep. Dat. 5:

    adversae rerum undae,

    a sea of troubles, Hor. Ep. 1, 2, 22: omnia secundissima nobis, adversissima illis accidisse, Caes. ap. Cic. Att. 10, 9 (the sup. is found also in Cæs. B. C. 3, 107):

    quae magistratus ille dicet, secundis auribus, quae ab nostrum quo dicentur, adversis accipietis?

    Liv. 6, 40:

    adversus annus frugibus,

    id. 4, 12:

    valetudo adversa,

    i. e. sickness, id. 10, 32:

    adversum proelium,

    an unsuccessful engagement, id. 7, 29; cf.

    8, 31: adverso rumore esse,

    to be in bad repute, to have a bad reputation, Tac. Ann. 14, 11:

    adversa subsellia,

    on which the opposition sit, Quint. 6, 1, 39.—Sometimes met. of feeling, contrary to, hated, hateful, odious:

    quīs omnia regna advorsa sint,

    Sall. J. 83; cf. Luc. 2, 229 Bentl.— Comp.:

    neque est aliud adversius,

    Plin. 32, 4, 14, § 35.—
    * Adv.: adver-sē, self-contradictorily, Gell. 3, 16.— ad-versum, i, subst., esp. in the plur. adversa, misfortune, calamity, disaster, adversity, evil, mischief:

    advorsa ejus per te tecta sient,

    Ter. Hec. 3, 3, 28:

    nihil adversi,

    Cic. Brut. 1, 4:

    si quid adversi accidisset,

    Nep. Alc. 8; cf. Liv. 22, 40; 35, 13:

    secunda felices, adversa magnos probant,

    Plin. Pan. 31;

    esp. freq. in Tac.: prospera et adversa pop. Rom., Ann. 1, 1: adversa tempestatum et fluctuum,

    id. Agr. 25; so id. A. 3, 24; 45; 2, 69; 4, 13 al.— Subst.: adversus, i, m., an opponent, adversary (rare):

    multosque mortalīs ea causa advorsos habeo,

    Sall. C. 52, 7.—In Quint. also once ad-versa, ae, f., subst., a female opponent or adversary: natura noverca fuerit, si facultatem dicendi sociam scelerum, adversam innocentiae, invenit, 12, 1, 2.—
    C.
    In rhet., opposed to another of the same genus, e. g. sapientia and stultitia: “Haec quae ex eodem genere contraria sunt, appellantur adversa,” Cic. Top. 11.
    3.
    adversus or adversum (archaic advor-) (like rursus and rursum, prorsus and prorsum, quorsus and quorsum), adv. and prep., denoting direction to or toward an object (syn.: contra, in with acc., ad, erga).
    A.
    Adv.: opposite to, against, to, or toward a thing, in a friendly or hostile sense:

    ibo advorsum,

    Plaut. As. 2, 2, 29:

    facito, ut venias advorsum mihi,

    id. Men. 2, 3, 82:

    obsecro te, matri ne quid tuae advorsus fuas, Liv. And. ap. Non. s. v. fuam, 111, 12 (Trag. Rel. p. 3 Rib.): quis hic est, qui advorsus it mihi?

    Plaut. Men. 3, 2, 22:

    adversus resistere,

    Nep. Pelop. 1, 3:

    nemo adversus ibat,

    Liv. 37, 13, 8 al. In Plaut. and Ter. advorsum ire, or venire, to go to meet; also of a slave, to go to meet his master and bring him from a place (hence adversitor, q. v.):

    solus nunc eo advorsum hero ex plurimis servis,

    Plaut. Most. 4, 1, 23:

    ei advorsum venimus,

    id. ib. 4, 2, 32; Ter. Ad. 1, 1, 2 Ruhnk.—
    B.
    Prep. with acc., toward or against, in a friendly or a hostile sense.
    1.
    In a friendly sense.
    (α).
    Of place, turned to or toward, opposite to, before, facing, over against: qui cotidie unguentatus adversum speculum ornetur, before the mirror, Scipio ap. Gell. 7, 12:

    adversus advocatos,

    Liv. 45, 7, 5:

    medicus debet residere illustri loco adversus aegrum,

    opposite to the patient, Cels. 3, 6:

    adversus Scyllam vergens in Italiam,

    Plin. 3, 8, 14, § 87:

    Lerina, adversum Antipolim,

    id. 3, 5, 11, § 79.—
    (β).
    In the presence of any one, before:

    egone ut te advorsum mentiar, mater mea?

    Plaut. Aul. 4, 7, 9: idque gratum fuisse advorsum te habeo gratiam, I am thankful that this is acceptable before ( to) thee, Ter. And. 1, 1, 15: paululum adversus praesentem fortitudinem mollitus, somewhat softened at such firmness (of his wife), Tac. A. 15, 63.—Hence very often with verbs of speaking, answering, complaining, etc., to declare or express one's self to any one, to excuse one's self or apologize, and the like: te oportet hoc proloqui advorsum illam mihi, Enn. ap. Non. 232, 24 (Trag. v. 385 Vahl.):

    immo si audias, quae dicta dixit me advorsum tibi,

    what he told me of you, Plaut. Bacch. 4, 4, 47: de vita ac morte domini fabulavere advorsum fratrem illius, Afran. ap. Non. 232, 25:

    mulier, credo, advorsum illum res suas conqueritur,

    Titin. ib. 232, 21:

    utendum est excusatione etiam adversus eos, quos invitus offendas,

    Cic. Off. 2, 19, 68; Tac. A. 3, 71.— With that to which a reply is made, to (= ad):

    adversus ea consul... respondit,

    Liv. 4, 10, 12; 22, 40, 1; cf. Drak. ad 3, 57, 1.—
    (γ).
    In comparison, as if one thing were held toward, set against, or before another (v. ad, I. D. 4.); against, in comparison with, compared to:

    repente lectus adversus veterem imperatorem comparabitur,

    will be compared with, Liv. 24, 8, 8:

    quid autem esse duo prospera bella Samnitium adversus tot decora populi Rom.,

    id. 7, 32, 8.—
    (δ).
    Of demeanor toward one, to, toward:

    quonam modo me gererem adversus Caesarem,

    Cic. Fam. 11, 27, 11:

    te adversus me omnia audere gratum est,

    i. e. on my account, on my behalf, for my advantage, id. ib. 9, 22, 15:

    lentae adversum imperia aures,

    Tac. A. 1, 65.—Esp. often of friendly feeling, love, esteem, respect toward or for one (cf. Ruhnk. ad Ter. And. 4, 1, 15; Manut. ad Cic. Fam. 9, 22; Heusing. ad Cic. Off. 1, 11, 1;

    Hab. Syn. 49): est enim pietas justitia adversus deos,

    Cic. N. D. 1, 41, 116; id. Off. 3, 6, 28:

    adhibenda est igitur quaedam reverentia adversus homines,

    id. ib. 1, 28, 99 Beier:

    sunt quaedam officia adversus eos servanda, a quibus injuriam acceperis,

    id. ib. 1, 11, 33:

    adversus merita ingratissimus,

    Vell. 2, 69, 5:

    summa adversus alios aequitas erat,

    Liv. 3, 33, 8:

    ob egregiam fidem adversus Romanos,

    id. 29, 8, 2; so id. 45, 8, 4 al.:

    beneficentiā adversus supplices utendum,

    Tac. A. 11, 17.— More rarely
    (ε).
    of the general relation of an object or act to a person or thing (v. ad, I. D. 1.), in relation, in respect, or in regard to a thing:

    epistula, ut adversus magistrum morum, modestior,

    as addressed to a censor of manners, Cic. Fam. 3, 13, 8:

    quasi adversus eos acquieverit sententiae,

    in regard to the same, Dig. 49, 1; 3, 1.—
    2.
    In a hostile sense, against (the most usual class. signif. of this word): “Contra et adversus ita differunt, quod contra, ad locum, ut: contra basilicam; adversus, ad animi motum, ut: adversus illum facio; interdum autem promiscue accipitur,” Charis. p. 207 P.; cf. Cort. ad Sall. J. 101, 8:

    advorsum legem accepisti a plurimis pecuniam,

    Plaut. Truc. 4, 2, 48:

    advorsum te fabulare illud,

    against thy interest, to thy disadvantage, id. Stich. 4, 2, 11:

    stultus est advorsus aetatem et capitis canitudinem, id. ap. Fest. s. v. canitudinem, p. 47: advorsum animi tui libidinem,

    Ter. Hec. 4, 1, 19:

    adversum leges, adversum rem publicam,

    Cic. Verr. 2, 3, 84, § 195:

    respondebat, SI PARET, ADVERSUM EDICTUM FECISSE,

    id. ib. 2, 3, 28, §

    69: me adversus populum Romanum possem defendere,

    id. Phil. 1, 13 al. —In the histt., of a hostile attack, approach, etc.:

    gladiis districtis impetum adversus montem in cohortes faciunt,

    Caes. B. C. 1, 46:

    adversus se non esse missos exercitus,

    Liv. 3, 66:

    bellum adversum Xerxem moret,

    Aur. Vict. Caes. 24, 3:

    copiis quibus usi adversus Romanum bellum,

    Liv. 8, 2, 5:

    adversus vim atque injuriam pugnantes,

    id. 26, 25, 10 al.:

    T. Quintius adversus Gallos missus est,

    Eutr. 2, 2: Athenienses adversus tantam tempestatem belli duos duces deligunt, Just. 3, 6, 12 al.—Among physicians, of preventives against sickness, against (v. ad, I. A. 2.):

    adversus profusionem in his auxilium est,

    Cels. 5, 26; 6, 27 al.:

    frigidus jam artus et cluso corpore adversum vim veneni,

    Tac. A. 15, 64.— Trop.:

    egregium adversus tempestates receptaculum,

    Plin. Ep. 2, 17, 4; so id. ib. 2, 15, 36.—Hence: firmus, invictus, fortis adversus aliquid (like contra), protected against a thing, firm, fixed, secure:

    advorsum divitias animum invictum gerebat,

    Sall. J. 43, 5:

    invictus adversum gratiam animus,

    Tac. A. 15, 21:

    adversus convicia malosque rumores firmus ac patiens,

    Suet. Tib. 28:

    Adversus omnes fortis feras canis,

    Phaedr. 5, 10, 1; and in opp. sense: infirmus, inferior adversus aliquid, powerless against, unequal to:

    fama, infirmissimum adversus vivos fortes telum,

    Curt. 4, 14:

    infirmus adversum pecuniam,

    Aur. Vict. Caes. 9, 6:

    inferior adversus laborem,

    id. Epit. 40, 20.
    a.
    Adversus is rarely put after the word which it governs:

    egone ut te advorsum mentiar,

    Plaut. Aul. 4, 7, 9:

    hunc adversus,

    Nep. Con. 2, 2; id. Tim. 4, 3:

    quos advorsum ierat,

    Sall. J. 101, 8.—
    b.
    It sometimes suffers tmesis:

    Labienum ad Oceanum versus proficisci jubet,

    Caes. B. G. 6, 33:

    animadvortit fugam ad se vorsum fieri,

    Sall. J. 58:

    animum advortere ad se vorsum exercitum pergere,

    id. ib. 69: ad Cordubam versus iter facere coepit, Auct. B. Hisp. 10 and 11; cf. in-versus:

    in Galliam vorsus castra movere,

    Sall. C. 56; Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 12; Traj. ap. Plin. Ep. 10, 78; the Eng. to-ward: to us ward, Psa. 40, 5; and the Gr. eis-de: eis halade, Hom. Od. 10, 351.

    Lewis & Short latin dictionary > adverto

См. также в других словарях:

  • Mortalis —   …   Wikipedia

  • condicio mortalis — index mortality Burton s Legal Thesaurus. William C. Burton. 2006 …   Law dictionary

  • Sors tua mortalis, non est mortale, quod optas! — См. Добрые умирают, да дела их живут …   Большой толково-фразеологический словарь Михельсона (оригинальная орфография)

  • mortel — mortel, elle [ mɔrtɛl ] adj. et n. • 1080; lat. mortalis 1 ♦ Sujet à la mort. Tous les hommes sont mortels. « Il importe de savoir si l âme est mortelle ou immortelle » (Pascal). « Son âme avait presque abandonné son enveloppe mortelle »… …   Encyclopédie Universelle

  • The DemonWars Saga — is a series of seven novels written by R.A. Salvatore. The series is set in the world of Corona, principally in the kingdoms of Honce the Bear and Behren, and amongst the nomadic To gai ru. The Saga is separated into two trilogies bridged by a… …   Wikipedia

  • mortelle — ● mortel, mortelle adjectif (latin mortalis) Qui est sujet à la mort, par opposition aux dieux, à l Être éternel : L être humain est mortel. Qui est susceptible de mourir à un moment ou à un autre : Nos civilisations sont mortelles. Qui cause ou… …   Encyclopédie Universelle

  • mortal — MORTÁL, Ă, mortali, e, adj. L Care provoacă moartea, aducător de moarte; ucigător. ♢ Salt mortal = figură acrobatică foarte periculoasă, constând dintr o mişcare de rotire totală a corpului în aer. 2. Specific unui mort (II), ca de mort. 3.… …   Dicționar Român

  • mortal — (Del lat. mortalis.) ► adjetivo 1 Que ha de morir: ■ el alma no es mortal, pero el cuerpo sí . ANTÓNIMO inmortal 2 Que causa o puede causar la muerte espiritual o corporal: ■ sufrió un accidente mortal; su doblez causó una herida mortal a su… …   Enciclopedia Universal

  • postmortal — nach dem Tod; post mortem * * * post|mor|tal 〈Adj.〉 nach dem Tod (eintretend, geschehend); Ggs prämortal [<lat. post „nach“ + mors, Gen. mortis „Tod“] * * * post|mor|tal <Adj.> [zu lat. post = nach u. mortalis = den Tod betreffend]… …   Universal-Lexikon

  • prämortal — prä|mor|tal 〈Adj.〉 dem Tod vorausgehend, vor dem Tod; Ggs postmortal [<lat. prae „vor“ + mors, Gen. mortis „Tod“] * * * prä|mor|tal <Adj.> [aus lat. prae = vor(her) u. mortalis = den Tod betreffend] (Med.): dem Tode vorausgehend, vor dem …   Universal-Lexikon

  • Primal (video game) — Infobox VG| title = Primal caption = Primal NTCS cover developer = SCE Europe publisher = SCE America ( North America ) SCE Europe ( Europe ) designer = engine = released = flagicon|United States March 25, 2003 flagicon|Europe April 11, 2003… …   Wikipedia

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»