Перевод: со всех языков на все языки

со всех языков на все языки

juventus

  • 101 adtributus

    at-trĭbŭo ( adt-, Weissenb., Jan; att-, B. and K., L. Müller), ŭi, ūtum, 3, v. a., to associate, add or join to, to annex, assign, bestow, give (class., but rare in the poets; syn.: tribuo, assigno, do, ascribo, addico).
    I.
    In gen.
    A.
    Lit.:

    pueros attribue ei, quot et quos videbitur,

    Cic. Att. 12, 30:

    video, cui Apulia sit attributa,

    assigned as a province, id. Cat. 2, 3, 6:

    insulae Rhodiis attributae,

    annexed, subjected, id. ad Q. Fr. 1, 1, 11:

    Camunni finitimis adtributi municipiis,

    Plin. 3, 20, 24, § 134:

    equos gladiatoribus,

    Caes. B. C. 1, 14:

    quae (juventus) praesidio ejus loci adtributa erat,

    Liv. 24, 21: pontifici sacra omnia. id. 1, 20: possessionem, Vulg. Num. 36, 12:

    aliquem,

    ib. Deut. 29, 26.—Of the assigning of state domains or other possessions belonging to the public treasures:

    bona oppressorum in Vesvio restitutioni afflictarum civitatium attribuit,

    Suet. Tit. 8 al. —Hence of appropriations from the exchequer:

    pecuniam alicui,

    Cic. Phil. 14, 14, 16:

    ad aliquam rem pecuniam dare, attribuere, solvere,

    id. ib. 14, 14 fin.;

    so Liv 40, 51.—Also of private assignments: Faberius si venerit, videbis, ut tantum attribuatur, quantum debetur,

    Cic. Att. 13, 2, 1.—Hence also aliquem, to assign, make over to any one:

    attributos quod appellas, valde probo,

    i. e. my debtors, to whom I have referred you, Cic. Att. 13, 22.—
    B.
    Trop.:

    timor, quem mihi natura pudorque meus attribuit,

    Cic. Rosc. Am. 4:

    Suus cuique attributus est error,

    Cat. 22, 20:

    si alicui rei hujus modi, legi, loco, urbi, monumento oratio attribuetur,

    i. e. if these are represented as speaking, Cic. Inv 1, 52, 100:

    curam alicujus rei adtribuere,

    Liv. 26, 49.—
    II.
    Esp.
    A.
    To join in addition, to add:

    non attribuere ad amissionem amicorum miseriam nostram,

    Cic. Tusc. 3, 30, 73.—
    B.
    Aliquid alicui, to attribute or impute to one, to charge with, ascribe to (cf. ascribo):

    si eruditius videbitur disputare, attribuito Graecis litteris,

    Cic. Sen. 1, 3:

    Hoc tu si cupidius factum existimas, Caesari attribues,

    id. de Or. 2, 3, 14:

    bonos exitus dis immortalibus,

    id. N. D. 3, 37, 89:

    aliis causam calamitatis,

    id. Verr. 2, 5, 41.—
    C.
    T. t., to lay as a tax or tribute:

    his rebus omnibus terni in milia aeris adtribuerentur,

    Liv. 39, 44.—Hence, attrĭbūtus ( adt-), a, um, P. a., lit. that is ascribed or attributed to a thing; hence, subst.: attrĭbūtum, i, n.
    A.
    (Acc. to I.) Money assigned from the public treasury, Varr. L. L. 5, § 181 Müll.—
    B.
    In gram. lang., a predicate, attribute:

    Omnes res confirmantur aut ex eo, quod personis, aut ex eo, quod negotiis est attributum,

    Cic. Inv. 1, 24, 34; 1, 25, 36 sqq.; Gell. 4, 1 fin.

    Lewis & Short latin dictionary > adtributus

  • 102 aequor

    aequor, ŏris, n. [aequus].
    I.
    In gen., an even, level surface (ante-Aug. poet.; only once in Cic. and once in Sallust): speculorum aequor, a plane surface, as of a mirror, Lucr. 4, 106; 291:

    in summo aequore saxi,

    upon the polished, smooth marble surface, id. 3, 905: camporum patentium aequora, * Cic. Div. 1, 42:

    campi,

    Verg. A. 7, 781;

    and without campus: Daren ardens agit aequore toto,

    id. ib. 5, 456:

    at prius ignotum ferro quam scindimus aequor,

    id. G. 1, 50; 1, 97;

    of the desert,

    id. ib. 2, 105:

    immensum spatiis confecimus aequor,

    id. ib. 541:

    primus in aequore pulvis,

    Juv. 8, 61; and once of the heavens: aequora caeli Sensimus sonere, Att. ap. Non. 505, 8 (Trag. Rel. p. 139 Rib.).—
    II.
    Esp., the even surface of the sea in its quiet state, the calm. smooth sea (“aequor mare appellatum, quod aequatum, cum commotum vento non est,” Varr. L. L. 7, § 23 Müll.: quid tam planum videtur quam mare? ex quo etiam aequor illud poëtae vocant, Cic. Ac. Fragm. ap. Non. 65, 2 (cf. pontou plax, Pind. P. 1, 24).— Also, in gen., the sea, even when agitated by storms, Lucr. 1, 719:

    turbantibus aequora ventis,

    id. 2, 1:

    silvaeque et saeva quiērant aequora,

    Verg. A. 4, 523 et saep.:

    per undosum aequor,

    id. ib. 313:

    contracta pisces aequora sentiunt,

    Hor. C. 3, 1, 33:

    juventus Infecit aequor sanguine Punico,

    id. ib. 3, 6, 34 al.—Sometimes pleonast. with mare or pontus:

    vastum maris aequor arandum,

    Verg. A. 2, 780:

    tellus et aequora ponti,

    id. G. 1, 469.—Of the surface of the Tiber, Verg. A. 8, 89 and 96 (so, mare of the Timavus, id. ib. 1, 246;

    and unda of rivers, as of the Simoïs,

    id. ib. 1, 618).—In prose writers after the Aug. per.:

    placidum aequor,

    Tac. A. 2, 23:

    penetrare aequora,

    Val. Max. 9, 1, 1; so Curt. 4, 7; Plin. 4, 12, 24, § 76; Mel. 1, 2. Once even in Sallust: aequore et terrā, Sall. Fragm. ap. Don. ad Ter. Phorm. 2, 1, 13 (p. 390, n. 81 Kritz.) dub.

    Lewis & Short latin dictionary > aequor

  • 103 aetas

    aetas, ātis, f. [contr. from the anteclass. aevitas from aevum, q. v.; Prisc. 595 P.; cf. Welsh oet] ( gen. plur. aetatum;

    but freq. also aetatium,

    Liv. 1, 43; 9, 17; 26, 9; cf. Oud. ad Suet. Aug. 31; Vell. 2, 89; Sen. Brev. Vit. 12, 2; Gell. 14, 1).
    I.
    The period of life, time of life, life, age (divided, acc. to Varr. ap. Censor. 14, into pueritia, from birth to the 15th year; adulescentia, from that time to the 30th; juventus, to the 45th; the age of the seniores, to the 60th; and, finally, senectus, from that time till death. Others make a different division, v. Flor. 1 prooem.; Isid. Orig. 11, 2; Gell. 10, 28; 15, 20):

    a primo tempore aetatis,

    Cic. Leg. 1, 4, 13:

    prima aetas,

    id. Off. 2, 13:

    ineuntis aetatis inscientia,

    id. ib. 1, 34;

    so 2, 13: flos aetatis,

    the bloom of life, id. Phil. 2, 2; Liv. 21; Suet. Caes. 49; so,

    bona aetas,

    Cic. Sen. 14; and poet. in the plur.:

    ambo florentes aetatibus,

    Verg. E. 7, 4: quamquam aetas senet, satis habeo tamen virium, ut te arā arceam, Pac. ap. Prisc. 1, 10; id. ap. Non. 159, 19:

    mala aetas,

    old age, Plaut. Men. 5, 2, 6; and absol.: aetas, aevitas = senectus, old age, SI MORBVS AEVITASVE VITIVM ESCIT, Fragm. of the XII. Tab. ap. Gell. 20, 1, 25: aetate ( through age) non quis obtuerier, Plaut. Most. 3, 2, 154; 1, 3, 130; id. Bacch. 3, 3, 5:

    sed ipse morbo atque aetate confectus,

    Sall. J. 9:

    graves aetate,

    Liv. 7, 39.—Sometimes also absol. = adulescentia, youth:

    fui ego illā aetate et feci illa omnia,

    Plaut. Bacch. 4, 10, 4; id. Most. 5, 2, 27:

    damna, dedecora aetas ipsius pertulit,

    Cic. Verr. 2, 1, 12:

    tua autem aetas (of his son),

    id. Off. 2, 13:

    (mulier) non formā, non aetate, non opibus maritum invenerit,

    Tac. G. 19:

    expers belli propter aetatem,

    Suet. Aug. 8: aetas consularis, the legal age for the consulship, i. e. the 43d year, Cic. Phil. 5, 17:

    id aetatis jam sumus,

    we have now reached that time of life, id. Fam. 6, 20, 3.—
    II.
    Transf.
    A.
    In gen., the lifetime of man, without reference to its different stages; life, Enn. ap. Gell. 18, 2, 16:

    aetas acta honeste et splendide,

    Cic. Tusc. 3, 25:

    gerere,

    id. Fam. 4, 5 al.:

    tempus aetatis,

    id. Sen. 19:

    aetatem consumere in studio aliquo,

    id. Off. 1, 1:

    conterere in litibus,

    id. Leg. 1, 20:

    degere omnem in tranquillitate,

    id. Fin. 2, 35; cf. id. Rosc. Am. 53 al.—In Ov. M. 12, 188, aetas = centum annos.—
    B.
    A space of time, an age, generation, time:

    heroicae aetates,

    Cic. Tusc. 5, 3, 7:

    haec aetas,

    id. ib. 1, 3, 5; id. Rep. 1, 1:

    alia,

    id. Lael. 27, 101 Beier:

    nostrā aetate,

    in our times, Quint. 1, 4, 20:

    cum primis aetatis suae comparabatur,

    Nep. Iphicr. 1; Vell. 1, 16:

    incuriosa suorum aetas,

    Tac. Agr. 1:

    omnia fert aetas,

    time, Verg. E. 9, 51; so Hor. C. 4, 9, 10:

    crastina aetas,

    the morrow, Stat. Th. 3, 562. — Of the four ages of the world ( the golden age, silver age, etc.), Ov. M. 1, 89 sq.; v. aureus, argenteus, etc.—
    C.
    Abstr. pro concreto, the time or period of life, for the man himself, the age, for the men living in it (mostly poet., and in prose after the Aug. per.; cf.

    saeculum): sibi inimicus magis quam aetati tuae, i. e. tibi,

    Plaut. Men. 4, 3, 1:

    vae aetati tuae,

    id. Capt. 4, 2, 105:

    quid nos dura refugimus Aetas?

    Hor. C. 1, 35, 34:

    impia,

    id. Epod. 16, 9:

    veniens,

    Ov. F. 6, 639:

    omnis aetas currere obviam,

    Liv. 27, 51:

    omnis sexus, omnis aetas,

    Tac. A. 13, 16:

    innoxiam liberorum aetatem miserarentur, i. e. innocentes liberos,

    id. H. 3, 68:

    sexum, aetatem, ordinem omnem,

    Suet. Calig. 4.—
    D.
    Also of things without life, e. g. of wine, its age: bibite Falernum hoc: annorum quadraginta est. Bene, inquit, aetatem fert, it keeps well, Cic. ap. Macr. S. 2, 2, 3; Plin. 23, 1, 20, § 33; 15, 2, 3, § 7.—So of buildings:

    aetates aedificiorum,

    Dig. 30, 58.—
    E.
    Aetatem, a dverb. (ante-class.).
    1.
    = semper, perpetuo, through the whole of life, during lifetime, continually:

    ut aetatem ambo nobis sint obnoxii,

    Plaut. As. 2, 2, 18:

    at tu aegrota, si lubet, per me aetatem quidem,

    id. Curc. 4, 3, 22:

    Quid, malum, me aetatem censes velle id adsimularier,

    Ter. Heaut. 4, 3, 38.—
    2.
    = diu, longo tempore, an age, a long time, a long while:

    an abiit jam a milite? Jamdudum aetatem,

    Ter. Eun. 4, 5, 8:

    quod solis vapor aetatem non posse videtur efficere,

    what the heat of the sun cannot perhaps effect for years, Lucr. 6, 236.—
    F.
    In aetate, adverb. (ante-class.).
    1.
    At times, sometimes, now and then, Plaut. Trin. 1, 1, 2.—
    2.
    At any time, always, ever, Plaut. Trin. 2, 4, 61.

    Lewis & Short latin dictionary > aetas

  • 104 Alcinous

    Alcĭnŏus, i, m., = Alkinoos, a king of the Phœacians, by whom Ulysses, in his wanderings, was entertained as guest, Ov. P. 2, 9, 42; Prop. 1, 14, 24; Hyg. Fab. 23, 125. On account of the luxury that prevailed at his court, Horace called luxurious young men juventus Alcinoi, voluptuaries, Hor. Ep. 1, 2, 29 (cf. the words of Alcinous in Hom. Od. 8, 248). His love for horticulture (cf. Hom. Od. 7, 112 sq.) was also proverbial: pomaque et Alcinoi silvae, [p. 82] fruit-trees, Verg. G. 2, 87:

    Alcinoi pomaria,

    Stat. S. 1, 3, 81.—Hence, Alcinoo dare poma, of any thing superfluous (as in silvam ligna ferre, Hor. S. 1, 10, 34, and in Gr. glauk eis Athênas), Ov. P. 4, 2, 10; Mart. 7, 41.

    Lewis & Short latin dictionary > Alcinous

  • 105 armo

    armo, āvi, ātum, 1, v. a. [arma].
    I.
    A.. Lit., to furnish with weapons, to arm, equip, aliquem or aliquem aliquā re:

    cum in pace multitudinem hominum coëgerit, armārit, instruxerit,

    Cic. Caecin. 12:

    milites armari jubet,

    Caes. B. C. 1, 28:

    ut quemque casus armaverat, sparos aut lanceas portabant,

    Sall. C. 56, 3:

    copias,

    id. J. 13, 2:

    agrestīsque manus armat sparus,

    Verg. A. 11, 682:

    quos e gente suorum armet,

    Ov. M. 14, 464; 12, 614: milites iis armis armare, Pomp. ap. Cic. Att. 8, 12:

    nunc tela, nunc saxa, quibus eos adfatim locus ipse armabat, etc.,

    Liv. 9, 35:

    se spoliis,

    Verg. A. 2, 395:

    manus ense,

    Val. Fl. 2, 182:

    aliquem facibus,

    Flor. 3, 12, 13:

    apes aculeis,

    Plin. 11, 28, 33, § 46; so,

    aliquid aliquā re: ferrum armare veneno,

    Verg. A. 9, 773:

    calamos veneno,

    id. ib. 10, 140:

    pontum vinclis,

    Manil. 5, 657 al. —Followed by in, contra, adversus:

    egentes in locupletes, perditi in bonos, servi in dominos armabantur,

    Cic. Planc. 35; id. Mil. 25; id. Att. 8, 3, 3:

    delecta juventus contra Milonis impetum armata est,

    id. Mil. 25; for adversus, v. infra. —That for which one is armed, with in or ad:

    unanimos armare in proelia fratres,

    Verg. A. 7, 335:

    armate viros ad pugnam,

    Vulg. Num. 31, 3.—
    B.
    Trop.
    1.
    To arm, equip, furnish:

    temeritatem concitatae multitudinis auctoritate publicā armare,

    Cic. Mil. 1:

    cogitavit, quibus accusatorem rebus armaret,

    id. Clu. 67: te ad omnia summum ingenium armavit, Caecil. ap. Cic. Fam. 6, 7:

    Pompeium senatūs auctoritas, Caesarem militum armavit fiducia,

    Vell. 2, 49:

    ferae gentes non telis magis quam suo caelo, suo sidere armantur,

    Plin. Pan. 12, 3:

    sese eloquentiā,

    Cic. Inv. 1, 1:

    se imprudentiā alicujus,

    Nep. Dion, 8, 3:

    irā,

    Ov. M. 13, 544:

    eā cogitatione armamini,

    Vulg. 1 Pet. 4, 1:

    Archilochum proprio rabies armavit iambo,

    Hor. A. P. 79:

    nugis armatus,

    armed with nonsense, id. Ep. 1, 18, 16:

    armata dolis mens,

    Sil. 1, 183; cf. id. 11, 6; 15, 682.—
    2.
    To excite, stir up, rouse, provoke; constr. with adversus, ad or in:

    (Hannibal) regem armavit et exercuit adversus Romanos,

    Nep. Hann. 10, 1:

    aliquem ad omnia armare,

    Cic. Fam. 6, 7:

    Claudii sententia consules armabat in tribunos,

    Liv. 4, 6; so id. 3, 57:

    Quid vos in fata parentis Armat?

    Ov. M. 7, 347:

    mixtus dolor et pudor armat in hostes,

    Verg. A. 10, 398:

    in exitium rei publicae,

    Flor. 3, 12, 13; 4, 2, 1.—
    II.
    To furnish with something needful, esp. with the munitions of war, to fit out, equip:

    ea, quae sunt usui ad armandas naves, ex Hispaniā adportari jubet,

    Caes. B. G. 5, 1:

    muri propugnaculis armabantur,

    Liv. 30, 9: Claudius triremes quadriremesque [p. 164] et undeviginti hominum milia armavit, Tac. A. 12, 56.—Hence, armātus, a, um, P. a., armed, equipped, fitted with armor (opp. inermis, togatus, q. v.); also subst.: armātus, i, m., an armed man, a solier, = miles.
    A.
    Adj.
    1.
    Lit.:

    armatos, si Latine loqui volumus, quos appellare vere possumus? opinor eos, qui scutis telisque parati ornatique sunt,

    Cic. Caecin. 21, 60: cum animatus iero satis armatus sum, Att. ap. Non. p. 233, 18;

    p. 495, 23: armati pergemus,

    Vulg. Num. 32, 32; ib. Judith, 9, 6: ab dracontis stirpe armatā exortus, Att. ap. Non. p. 426, 2:

    armata manus,

    Lucr. 2, 629; so id. 2, 636; 2, 640; 5, 1297; cf. id. 5, 1292:

    saepe ipsa plebes armata a patribus secessit,

    Sall. C. 33, 4:

    contra injurias armatus ire,

    id. J. 31, 6:

    facibus armatus,

    Liv. 5, 7:

    armatus falce,

    Tib. 1, 4, 8:

    classes armatae,

    Verg. G. 1, 255:

    armatus cornu,

    Plin. 11, 37, 45, § 128.—
    2.
    Meton.:

    armati anni,

    i. e. years spent in war, Sil. 11, 591.— Trop.: excitati, erecti, armati animis, armed, furnished, etc., Cic. Phil. 7, 9, 26.—In the sup. only twice, and referring to the pos. armatus in connection with it ( comp. and adv. never used), Cic. Caecin. 21, 61 (v. the passage in its connection):

    tam tibi par sum quam multis armatissimis nudi aut leviter armati,

    Sen. Ben. 5, 4.—
    B.
    Subst.: gravidus armatis equus (sc. Trojanus), Enn. ap. Macr. S. 6, 2 (Trag. v. 97 Müll.): armatos educere, id. ap. Non. p. 355, 16:

    navem triremem armatis ornat,

    Nep. Dion, 9, 2:

    decem milia armatorum,

    id. Milt. 5, 1; so Vulg. Exod. 38, 25:

    armatis in litora expositis,

    Liv. 37, 28; 42, 51; 9, 24; Suet. Caes. 30.

    Lewis & Short latin dictionary > armo

  • 106 atque

    atque or āc (atque is used before vowels and consonants, ac, in class. lang., only before consonants; v. infra, I.), conj. [at has regularly in the compound atque a continuative, as in atqui it has an adversative force; pr. and further, and besides, and also; cf. in Gr. pros de, pros de eti, eti kai, eti de, and te kai; v. at init., and for the change of form atque, ac, cf. neque, nec; in MSS. and inscriptions sometimes written adque, and sometimes by confusion atqui ], a copulative particle, and also, and besides, and even, and (indicating a close internal connection between single words or whole clauses; while et designates an external connection of diff. objects with each other, v. et; syn.: et, -que, autem, praeterea, porro, ad hoc, ad haec).
    I.
    In joining single words, which is its most common use.
    A.
    In gen. (The following representation is based on a collection of all the instances of the use of atque and ac in Cic. Imp. Pomp., Phil. 2, Tusc. 1, and Off. 1; in Caes. B. G. 1 and 2; in Sall. C.; and in Liv. 21; and wherever in the account either author or work is not cited, there atque or ac does not occur.)
    1.
    The form atque.
    a.
    Before vowels and h. —Before a (very freq.):

    sociorum atque amicorum,

    Cic. Imp. Pomp. 2, 6; 3, 7; id. Phil. 2, 13, 33; id. Tusc. 1, 34, 122; Caes. B. G. 1, 2; 1, 18; 1, 26; 2, 14; Sall. C. 5, 8; 7, 5; Liv. 21, 3; 21, 12.—Before e (very freq.):

    deposci atque expeti,

    Cic. Imp. Pomp. 2, 5; 6, 16; 10, 28; id. Phil, 2, 21, 51; 2, 21, 52; id. Tusc. 1, 20, 46; Caes. B. G. 1, 6; 1, 15; 1, 18; 2, 19; Sall. C. 14, 6; 49, 4; Liv. 21, 4; 21, 37.—Before i (very freq.):

    excitare atque inflammare,

    Cic. Imp. Pomp. 2, 6; 3, 7; 7, 18; id. Phil. 2, 15, 37; 2, 21, 50; id. Tusc. 1, 20, 46; 1, 40, 97; Caes. B. G. 1, 17; 1, 20; 1, 22; 2, 1 bis; Sall. C. 2, 3; 3, 5; 14, 4; Liv. 21, 4; 21, 6; 21, 10.—Before o (freq. in Cic.):

    honestissimus atque ornatissimus,

    Cic. Imp. Pomp. 7, 17; 8, 21; 11, 31; id. Off. 1, 25, 86; 1, 27, 94; Caes. B. G. 1, 40; 2, 14; Sall. C. 10, 6; Liv. 21, 8.—Before u (very rare), Cic. Imp. Pomp. 3, 7; 5, 11; 6, 15; Caes. B. G. 1, 26; 2, 20; Sall. C. 31, 6; 42, 1.—Before h (not infreq.):

    Sertorianae atque Hispaniensis,

    Cic. Imp. Pomp. 4, 10; 7, 19; id. Tusc. 1, 28, 69; id. Off. 1, 24, 87; Caes. B. G. 1, 19; 2, 9; 2, 10; Sall. C. 6, 1; 12, 2; Liv. 21, 37.—
    b.
    Before consonants.—Before b (very rare):

    Gallorum atque Belgarum,

    Caes. B. G. 1, 6; so,

    Cassius atque Brutus,

    Tac. A. 3, 76.—Before c (infreq. in Cic., freq. in Sall.):

    in portubus atque custodiis,

    Cic. Imp. Pomp. 6, 16; 8, 21; id. Phil. 2, 8, 18; id. Tusc. 1, 18, 42; id. Off. 1, 25, 88; Sall. C. 2, 3; 7, 4; 16, 3; 26, 4; 29, 3.—Before d (infreq.):

    superatam esse atque depressam,

    Cic. Imp. Pomp. 8, 21; id. Phil. 2, 44, 114: id. Off. 1, 6, 19; 1, 25, 85; 1, 33, 119; Sall. C. 4, 1; 20, 7; 20, 10.—Before f (infreq.):

    vitiis atque flagitiis,

    Cic. Imp. Pomp. 30, 72; id. Off. 1, 28, 98; 1, 28, 100; Caes. B. G. 1, 2; Sall. C. 1, 4; 2, 9; 11, 2.— Before g (very rare):

    dignitate atque gloria,

    Cic. Imp. Pomp. 4, 11; 5, 12:

    virtute atque gloria,

    Sall. C. 3, 2; 61, 9.—Before j (very rare):

    labore atque justitia,

    Sall. C. 10, 1; 29, 3.—Before l (rare):

    hilari atque laeto,

    Cic. Tusc. 1, 42, 100; id. Off. 1, 19, 64; Sall. C. 14, 3; 21, 2; 28, 4.—Before m (infreq. in Cic., once in Caes.):

    multae atque magnae,

    Cic. Imp. Pomp. 9, 23; 17, 50; id. Phil. 2, 39, 100; id. Off. 1, 29, 103; 1, 31, 110; Caes. B. G. 1, 34; Sall. C. 18, 4; 31, 7; 34, 1; 51, 1.—Before n (infreq.):

    adventu atque nomine,

    Cic. Imp. Pomp. 5, 13; 20, 60; id. Off. 1, 28, 101; Sall. C. 2, 2 bis. —Before p (infreq. in Cic.):

    magna atque praeclara,

    Cic. Imp. Pomp. 4, 10; 11, 31; 16, 48; id. Off. 1, 44, 156; Sall. C. 4, 1; 4, 4; 16, 2; 20, 3.—Before q (does not occur).—Before r (rare):

    se conlegit atque recreavit,

    Cic. Phil. 2, 24, 58.— Before s (rare in Cic.):

    provinciarum atque sociorum,

    Cic. Imp. Pomp. 1, 24, 71; id. Off. 1, 9, 30; 1, 21, 72; Sall. C. 2, 5; 2, 7; 6, 1.— Before t (infreq.):

    parietum atque tectorum,

    Cic. Phil. 2, 28, 69; id. Tusc. 1, 24, 57; id. Off. 1, 35, 126; Sall. C. 42, 2; 50, 3; 51, 38.—Before v (infreq.):

    gravis atque vehemens,

    Cic. Imp. Pomp. 9, 23; 9, 25; id. Tusc. 1, 23, 54; Sall. C. 1, 1; 12, 3; 45, 4; Liv. 21, 4; 21, 30.—
    2.
    The form ac before consonants.—Before b (very rare):

    sentientes ac bene meritos,

    Cic. Off. 1, 41, 149:

    feri ac barbari,

    Caes. B. G. 1, 31 and 33.—Before c (very rare):

    liberis ac conjugibus,

    Liv. 21, 30:

    Romae ac circa urbem,

    id. 21, 62.—Before d (freq. in Cic.):

    periculum ac discrimen,

    Cic. Imp. Pomp. 5, 12; 9, 23; 12, 33; id. Tusc. 1, 17, 40; 1, 28, 69; id. Off. 1, 14, 42:

    usus ac disciplina,

    Caes. B. G. 1, 40; 2, 31; Sall. C. 5, 4; 5, 8; 28, 1; Liv. 21, 10; 21, 18; 21, 19.—Before f (infreq.):

    opima est ac fertilis,

    Cic. Imp. Pomp. 6, 14; 7, 19; id. Tusc. 1, 1, 2; 1, 27, 66; id. Off. 1, 29, 103:

    potentissimos ac firmissimos,

    Caes. B. G. 1, 3; 1, 48; 2, 12;

    2, 13: pessuma ac flagitiosissima,

    Sall. C. 5, 9; Liv. 21, 17; 21, 20.—Before g (does not occur).—Before j (very rare):

    nobilitatis ac juventutis,

    Cic. Phil. 2, 15, 37.—Before l (not infreq. in Liv.), Cic. Imp. Pomp. 4, 9; 23, 66; id. Phil. 2, 22, 54; Caes. B. G. 1, 12; 1, 23; 2, 23; Liv. 21, 13; 21, 14; 21, 35.—Before m (not infreq. in Cic.):

    terrore ac metu,

    Cic. Imp. Pomp. 9, 23; 18, 54 bis; 20, 59; id. Tusc. 1, 40, 95; id. Off. 1, 30, 106; Caes. B. G. 1, 39; 2, 14; Sall. C. 2, 4; 10, 1; Liv. 21, 8; 21, 60.—Before n (not infreq. in Cic.):

    insedit ac nimis inveteravit,

    Cic. Imp. Pomp. 3, 7:

    gentes ac nationes,

    id. ib. 11, 31; 12, 35 bis; id. Phil. 2, 21, 50; id. Tusc. 1, 21, 48; Caes. B. G. 1, 20; 2, 28; Liv. 21, 32.—Before p (not infreq. in Cic., Caes., and Liv.):

    celeberrimum ac plenissimum,

    Cic. Imp. Pomp. 12, 33; 12, 35; 13, 36; id. Phil. 2, 15, 39; id. Tusc. 1, 17, 41; id. Off. 1, 20, 68; Caes. B. G. 1, 18; 1, 20; 2, 13; 2, 19; Sall. C. 5, 9; Liv. 21, 25; 21, 34; 21, 35.—Before q (does not occur).—Before r (infreq.):

    firmamenti ac roboris,

    Cic. Imp. Pomp. 4, 10; 8, 21; 15, 45; id. Off. 1, 5, 15; Caes. B. G. 1, 25; Liv. 21, 41; 21, 44.—Before s (freq. in Cic. and Liv., infreq. in Caes.):

    vectigalibus ac sociis,

    Cic. Imp. Pomp. 2, 4; 4, 10; 11, 30; id. Phil. 2, 27, 66; Caes. B. G. 1, 25; 1, 31; 1, 33; 2, 24; Liv. 21, 4; 21, 33 bis; 21, 36.—Before t (infreq. in Cic., freq. in Liv.):

    tantis rebus ac tanto bello,

    Cic. Imp. Pomp. 10, 27 bis; 19, 56; 20, 59; Caes. B. G. 1, 26; 1, 39; 2, 6; Liv. 21, 7 ter; 21, 10; 21, 14; 21, 25.—Before v (not in Cic., only once in Caes. and Sall., but freq. in Liv.):

    armatos ac victores,

    Caes. B. G. 1, 40:

    inconsulte ac veluti etc.,

    Sall. C. 42, 2:

    opera ac vineae,

    Liv. 21, 7; 21, 22; 21, 40; 21, 43. —(So in the phrases treated below: atque adeo, atque alter or alius, atque eccum, atque eo, atque etiam, atque illuc, atque is or hic, atque iterum, atque omnia, atque ut, atque late, atque sic, atque velut, but ac ne, ac si, and ac tamen).—With simul:

    Britannorum acies in speciem simul ac terrorem editioribus locis constiterat,

    Tac. Agr. 35:

    in se simul atque in Herculem,

    id. G. 34:

    suos prosequitur simul ac deponit,

    id. ib. 30; so,

    sociis pariter atque hostibus,

    id. H. 4, 73:

    innocentes ac noxios juxta cadere,

    id. A. 1, 48.—Hence, sometimes syn. with et—et, ut—ita, aeque ac; both—and, as—so, as well—as, as well as: hodie sero ac nequiquam [p. 190] voles, Ter. Heaut. 2, 3, 103 (cf. Cic. Quinct. 25, 79:

    verum et sero et nequidquam pudet): copia sententiarum atque verborum,

    Cic. Cael. 19, 45:

    omnia honesta atque inhonesta,

    Sall. C. 30, 4:

    nobiles atque ignobiles,

    id. ib. 20, 7:

    caloris ac frigoris patientia par,

    Liv. 21, 4; 6, 41; Vell. 2, 127:

    vir bonus et prudens dici delector ego ac tu,

    Hor. Ep. 1, 16, 32.—
    B.
    Esp.
    a.
    In a hendiadys:

    utinam isto animo atque virtute in summa re publica versari quam in municipali maluisset,

    with this virtuous feeling, Cic. Leg. 3, 16, 36:

    de conplexu ejus ac sinu,

    of his bosom embrace, id. Cat. 2, 10, 22:

    me eadem, quae ceteros, fama atque invidia vexabat, i. e. invidiosa fama,

    Sall. C. 3 fin.:

    clamore atque adsensu,

    shout of applause, Liv. 21, 3.—
    b.
    In joining to the idea of a preceding word one more important, and indeed, and even, and especially (v. Kritz ad Sall. J. 4, 3).
    (α).
    Absol.: Pa. Nempe tu istic ais esse erilem concubinam? Sc. Atque arguo me etc., yea and I maintain that I etc., Plaut. Mil. 2, 3, 66: Ph. Tun vidisti? Sc. Atque his quidem oculis, id. ib. 2, 4, 15: Ps. Ecquid habet is homo aceti in pectore? Ch. Atque acidissimi, id. Ps. 2, 4, 49; so id. Bacch. 3, 6, 9; id. Men. 1, 2, 40: Py. Cognoscitne (ea)? Ch. Ac memoriter, Ter. Eun. 5, 3, 6:

    Faciam boni tibi aliquid pro ista re ac lubens,

    and with a good will, id. Heaut. 4, 5, 15:

    rem difficilem (dii immortales) atque omnium difficillimam,

    and indeed, Cic. Or. 16, 52:

    magna diis immortalibus habenda est gratia atque huic ipsi Jovi Statori, etc.,

    and especially, id. Cat. 1, 5, 11:

    hebeti ingenio atque nullo,

    and in fact, id. Tusc. 5, 15, 45:

    ex plurimis periculis et insidiis atque ex media morte,

    and even, id. Cat. 4, 9:

    fratre meo atque eodem propinquo suo interfecto,

    and at the same time, Sall. J. 14, 11:

    intra moenia atque in sinu urbis,

    id. C. 52, 35.—
    (β).
    With adeo, and that too, and even:

    intra moenia atque adeo in senatu,

    Cic. Cat. 1, 2, 5:

    qui in urbe remanserunt atque adeo qui contra urbis salutem etc.,

    id. ib. 2, 12, 27:

    insto atque urgeo, insector, posco atque adeo flagito crimen,

    id. Planc. 19 fin.:

    non petentem atque adeo etiam absentem,

    Liv. 10, 5.—And with autem also added:

    atque adeo autem quor etc.,

    Ter. Eun. 5, 4, 42.—
    (γ).
    With etiam:

    id jam populare atque etiam plausibile factum est,

    and also, Cic. Div. in Caecil. 3, 8:

    ne Verginio commeatum dent atque etiam in custodia habeant,

    Liv. 3, 46.—
    (δ).
    With the dem. pron. hic, is:

    negotium magnum est navigare atque id mense Quintili,

    and besides, and that, and that too, Cic. Att. 5, 12; 1, 14:

    maximis defixis trabibus atque eis praeacutis,

    Caes. B. C. 1, 27:

    Asseres pedum XII. cuspidibus praefixis atque hi maximis ballistis missi,

    id. ib. 2, 2:

    duabus missis subsidio cohortibus a Caesare, atque his primis legionum duarum,

    id. B. G. 5, 15; id. B. C. 3, 70:

    flumen uno omnino loco pedibus atque hoc aegre transiri potest,

    id. B. G. 5, 18:

    ad celeritatem onerandi subductionesque paulo facit humiliores... atque id eo magis, quod, etc.,

    id. ib. 5, 1; cf. without id (perh. to avoid the repetition of the pron.): qua (sc. virtute) nostri milites facile superabant, atque eo magis, quod, etc., and that the more because etc., id. ib. 3, 8 fin.:

    dicendi artem apta trepidatione occultans atque eo validior,

    Tac. H. 1, 69; 2, 37; id. A. 4, 22; 4, 46.—
    II.
    In comparisons.
    A.
    Of equality (Rudd. II. p. 94; Zumpt, § 340); with par, idem, item, aequus, similis, juxta, talis, totidem, etc., as: et nota, quod ex hujus modi structura Graeca (sc. homoios kai, etc.) frequenter Latini ac et atque in significatione similitudinis accipiunt, Prisc. pp. 1192 and 1193 P.; cf. Gell. 10, 29; Lidd. and Scott, s. v. kai, III.:

    si parem sententiam hic habet ac formam,

    Plaut. Mil. 4, 6, 36: quom opulenti loquuntur pariter atque ignobiles, Enn. ap. Gell. 11, 4:

    Ecastor pariter hoc atque alias res soles,

    Plaut. Men. 5, 1, 52:

    pariter nunc opera me adjuves ac re dudum opitulata es,

    Ter. Phorm. 5, 3, 3:

    neque enim mihi par ratio cum Lucilio est ac tecum fuit,

    Cic. N. D. 3, 1, 3:

    parique eum atque illos imperio esse jussit,

    Nep. Dat. 3, 5:

    magistrum equitum pari ac dictatorem imperio fugavit,

    id. Hann. 5, 3:

    pariter patribus ac plebi carus,

    Liv. 2, 33: nam et vita est eadem et animus te erga idem ac fuit, Ter. Heaut. 2, 3, 24:

    In hanc argumentationes ex eisdem locis sumendae sunt atque in causam negotialem,

    Cic. Inv. 2, 23, 70:

    equi quod alii sunt ad rem militarem idonei, alii ad vecturam... non item sunt spectandi atque habendi,

    Varr. R. R. 2, 7, 15; id. L. L. 10, § 74 Mull.:

    cum ex provincia populi Romani aequam partem tu tibi sumpseris atque populo Romano miseris,

    Cic. Verr. 2, 3, 19:

    Modo ne in aequo (jure) hostes apud vos sint ac nos socii,

    Liv. 39, 37 (exs. with aeque; v. aeque, d); Cic. Verr. 2, 3, 83 fin.:

    et simili jure tu ulcisceris patrui mortem atque ille persequeretur fratris sui, si, etc.,

    id. Rab. Perd. 5; id. Phil. 1, 4; id. Agr. 1, 4 fin.:

    similem pavorem inde ac fugam fore, ac bello Gallico fuerit,

    Liv. 6, 28; Col. 5, 7, 3:

    contendant, se juxta hieme atque aestate bella gerere posse,

    Liv. 5, 6; cf. Drak. ad Liv. 1, 54, 9:

    faxo eum tali mactatum, atque hic est, infortunio,

    Ter. Phorm. 5, 9, 39; Cic. Vatin. 4, 10:

    cum totidem navibus atque erat profectus,

    Nep. Milt. 7, 4.—
    B.
    Of difference; with alius and its derivv., with dissimile, contra, contrarius, secus, etc., than:

    illi sunt alio ingenio atque tu,

    other than, different from, Plaut. Ps. 4, 7, 35 al.; v. the passages under alius, I. B. a:

    aliter tuum amorem atque est accipis,

    Ter. Heaut. 2, 3, 23 al.; v. the passages under aliter, 1. a.; cf.

    also aliorsum, II., and aliusmodi: quod est non dissimile atque ire in Solonium,

    Cic. Att. 2, 3:

    simulacrum in excelso collocare et, contra atque ante fuerat, ad orientem convertere,

    id. Cat. 3, 8, 20:

    vides, omnia fere contra ac dicta sint evenisse,

    id. Div. 2, 24 fin.; id. Verr. 2, 1, 46:

    qui versantur retro, contrario motu atque caelum,

    id. Rep. 6, 17, 17:

    membra paulo secus a me atque ab illo partita,

    id. de Or. 3, 30, 119:

    cujus ego salutem non secus ac meam tueri debeo,

    id. Planc. 1 fin. al.; v. contra, contrarius, secus, etc.—
    C.
    Sometimes, in cases of equality or difference, atque with ut or ac with si (with aliter affirm. Cic. appears to connect only atque ut, not ac si;

    once, however, non aliter, ac si,

    Cic. Att. 13, 51;

    v. aliter, 1. b.): pariter hoc fit atque ut alia facta sunt,

    Plaut. Am. 4, 1, 11:

    nec fallaciam Astutiorem ullus fecit poeta atque Ut haec est fabre facta a nobis,

    id. Cas. 5, 1, 6 sqq.:

    quod iste aliter atque ut edixerat decrevisset,

    Cic. Verr. 2, 1, 46:

    et qui suos casus aliter ferunt atque ut auctores aliis ipsi fuerunt, etc.,

    id. Tusc. 3, 30, 73:

    si mentionem fecerint, quo aliter ager possideretur atque ut ex legibus Juliis,

    id. Att. 2, 18, 2; 16, 13, c; cf. Wopk. Lect. Tull. 1, 15, p. 118; Dig. 43, 13, 11:

    Egnatii absentis rem ut tueare, aeque a te peto ac si mea negotia essent,

    just as if, Cic. Fam. 13, 43:

    tu autem similiter facis ac si me roges, etc.,

    id. N. D. 3, 3, 8:

    reliquis officiis, juxta ac si meus frater esset, sustentavit,

    id. Post. Red. in Sen. 8, 20:

    quod dandum est amicitiae, large dabitur a me non secus ac si meus esset frater,

    id. Mur. 4 fin.:

    haec sunt, tribuni, consilia vestra, non, hercule, dissimilia, ac si quis, etc.,

    Liv. 5, 5 fin. al. —
    D.
    More rare with nimis, in partem, pro eo, etc.;

    in Plaut. also with mutare or demutare = aliud esse: nimis bellus, atque ut esse maxume optabam, locus,

    Plaut. Bacch. 4, 4, 73:

    haud centensumam Partem dixi atque, otium rei si sit, possim expromere,

    id. Mil. 3, 1, 168: sane quam pro eo ac debui graviter molesteque tuli, just as was my duty, Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 5:

    debeo sperare, omnes deos, qui huic urbi praesident, pro eo mihi, ac mereor, relaturos gratiam esse,

    Cic. Cat. 4, 2:

    pro eo, ac si concessum sit, concludere oportebit argumentationem,

    id. Inv. 1, 32, 54:

    non possum ego non aut proxime atque ille aut etiam aeque laborare,

    nearly the same as he, id. Fam. 9, 13, 2:

    neque se luna quoquam mutat atque uti exorta est semel,

    Plaut. Am. 1, 1, 118:

    num quid videtur demutare atque ut quidem Dixi?

    id. Mil. 4, 3, 37.—
    E.
    Sometimes the word indicating comparison (aeque, tantopere, etc.) is to be supplied from the connection (in the class. per. perh. used only once by Cassius in epist. style):

    nebula haud est mollis atque hujus est,

    Plaut. Cas. 4, 4, 21:

    quem esse amicum ratus sum atque ipsus sum mihi,

    id. Bacch. 3, 6, 20:

    quae suco caret atque putris pumex,

    Priap. 32, 7 (Mull., est putusque): digne ac mereor commendatus esse, Cass. ap. Cic. Fam. 12, 13; Dig. 2, 14, 4; 19, 2, 54.—
    F.
    Poet. or in post-Aug. prose with comparatives (for quam), than:

    amicior mihi nullus vivit atque is est,

    Plaut. Merc. 5, 2, 56:

    non Apollinis magis verum atque hoc responsum est,

    Ter. And. 4, 2, 15 Ruhnk.:

    Illi non minus ac tibi Pectore uritur intimo Flamma,

    Cat. 61, 172:

    haud minus ac jussi faciunt,

    Verg. A. 3, 561:

    Non tuus hoc capiet venter plus ac meus,

    Hor. S. 1, 1, 46 Bentl. and Heind. (cf. infra:

    nihilo plus accipias quam Qui nil portarit): qui peccas minus atque ego,

    id. ib. 2, 7, 96:

    Artius atque hedera procera adstringitur ilex,

    id. Epod. 15, 5; Suet. Caes. 14 Ruhnk. —
    G.
    In the comparison of two periods of time, most freq. with simul (v. examples under simul); ante- or post-class. with principio, statim:

    principio Atque animus ephebis aetate exiit,

    as soon as, Plaut. Merc. 1, 1, 40:

    judici enim, statim atque factus est, omnium rerum officium incumbit,

    Dig. 21, 1, 25:

    quamvis, statim atque intercessit, mulier competierat,

    ib. 16, 1, 24.—
    III.
    To connect a negative clause which explains or corrects what precedes; hence sometimes with potius (class.; in Cic. very freq., but rare in the poets), and not, and not rather.
    a.
    Absol.:

    Decipiam ac non veniam,

    Ter. Heaut. 4, 4, 6:

    si fidem habeat,... ac non id metuat, ne etc.,

    id. Eun. 1, 2, 60:

    perparvam vero controversiam dicis, ac non eam, quae dirimat omnia,

    Cic. Leg. 1, 20, 54:

    quasi nunc id agatur, quis ex tanta multitudine occiderit, ac non hoc quaeratur, eum, etc.,

    id. Rosc. Am. 33:

    si (mundum) tuum ac non deorum immortalium domicilium putes, nonne plane desipere videare?

    id. N. D. 2, 6, 17:

    nemo erat, qui illum reum ac non miliens condemnatum arbitraretur,

    id. Att. 1, 16:

    si hoc dissuadere est, ac non disturbare ac pervertere,

    id. Agr. 2, 37, 101:

    si res verba desideraret ac non pro se ipsa loqueretur,

    id. Fam. 3, 2 fin.: hoc te exspectare tempus tibi turpe est ac non ei rei sapientia tua te occurrere, Serv. ap. Cic. Fam. 4, 5, 6:

    velut destituti ac non qui ipsi destituissent,

    Liv. 8, 27; 7, 3 fin.:

    si mihi mea sententia proferenda ac non disertissimorum,

    Tac. Or. 1.—
    b.
    With potius:

    Quam ob rem scriba deducet, ac non potius mulio, qui advexit?

    Cic. Verr. 2, 3, 79 (B. and K., et):

    quis (eum) ita aspexit, ut perditum civem, ac non potius ut importunissimum hostem?

    id. Cat. 2, 6, 12.— Pliny the elder commonly employs in this sense atque non, not ac non:

    concremasse ea (scrinia) optuma fide atque non legisse,

    Plin. 7, 25, 26, § 94; 22, 24, 50, § 108; 29, 2, 9, § 29; 27, 9, 55, § 78; 31, 7, 39, § 73 et saep. —
    IV.
    In connecting clauses and beginning periods.
    1.
    In gen., and, and so, and even, and too: Pamph. Antiquam adeo tuam venustatem obtines. Bacch. Ac tu ecastor morem antiquom atque ingenium obtines, And you too, Ter. Hec. 5, 4, 20:

    atque illi (philosopho) ordiri placet etc.,

    Cic. de Or. 3, 47, 183: Africanus indigens mei? Minime hercle. Ac ne ego quidem illius, And I indeed not, etc., id. Lael. 9, 30; id. Fin. 5, 11, 33:

    cum versus facias, te ipsum percontor, etc.... Atque ego cum Graecos facerem, natus mare citra, Versiculos, etc.,

    Hor. S. 1, 10, 31:

    multa quippe et diversa angebant: validior per Germaniam exercitus, etc.... quos igitur anteferret? ac (i. e. similiter angebat), ne postpositi contumelia incenderentur,

    Tac. A. 1, 47:

    Minime, minime, inquit Secundus, atque adeo vellem maturius intervenisses,

    Tac. Or. 14:

    ac similiter in translatione, etc.,

    Quint. 3, 6, 77.—
    2.
    In adducing new arguments of similar force in favor of any assertion or making further statements about a subject, etc.; cf. Beier ad Cic. Off. 3, 11, 487.
    a.
    Absol.:

    maxima est enim vis vetustatis et consuetudinis: atque in ipso equo, cujus modo mentionem feci, si, etc.,

    and furthermore, and moreover, Cic. Lael. 19, 68: Atque, si natura confirmatura jus non erit, virtutes omnes tollentur, id. Leg. 1, 15, 42 B. and K. —
    b.
    Often with etiam:

    Atque alias etiam dicendi virtutes sequitur,

    Cic. Or. 40, 139:

    Atque hoc etiam animadvertendum non esse omnia etc.,

    id. de Or. 2, 61, 251; so id. Off. 1, 26, 90; id. N. D. 2, 11, 30; Col. 2, 2, 3.—
    c.
    Sometimes with quoque:

    Atque occidi quoque Potius quam cibum praehiberem,

    Plaut. Ps. 1, 3, 133; so Cic. N. D. 2, 12, 32; Col. 2, 13, 3, and Cels. 2, 3; 3, 22.—
    d.
    And even with quoque etiam: Atque ego [p. 191] quoque etiam, qui Jovis sum filius, Contagione etc., Plaut. Am. prol. 30.—
    3.
    In narration:

    aegre submoventes obvios intrare portam, qui adducebant Philopoemenem, potuerunt: atque conferta turba iter reliquum clauserat,

    Liv. 39, 49; 5, 21 fin.:

    completur caede, quantum inter castra murosque vacui fuit: ac rursus nova laborum facies,

    Tac. H. 3, 30; cf. Caes. B. C. 2, 28 fin. and 2, 29 init.
    4.
    In introducing comparisons, atque ut, atque velut (mostly poet., esp. in epic poetry):

    Atque ut perspicio, profecto etc.,

    Plaut. Capt. 3, 4, 53:

    ac veluti magno in populo cum saepe coorta est Seditio.... Sic cunctus pelagi cecidit fragor, etc.,

    Verg. A. 1, 148; so id. G. 4, 170; id. A. 2, 626; 4, 402; 4, 441; 6, 707; 9, 59; 10, 405; 10, 707; 10, 803; 11, 809; 12, 365; 12, 521; 12, 684; 12, 715;

    12, 908: Inclinare meridiem Sentis ac, veluti stet volucris dies, Parcis deripere etc.,

    Hor. C. 3, 28, 6; Val. Fl. 6, 664;

    and so, Ac velut in nigro jactatis turbine nautis, etc.... Tale fuit nobis Manius auxilium,

    Cat. 68, 63 (for which Sillig and Muller read:

    Hic velut, etc.): Atque ut magnas utilitates adipiscimur, etc.,

    Cic. Off. 2, 5, 16:

    Atque ut hujus mores veros amicos parere non potuerunt, sic etc.,

    id. Lael. 15, 54.—
    5.
    In connecting two acts or events.
    a.
    In the order of time, and then; hence the ancient grammarians assume in it the notion of quick succession, and explain it, though improperly, as syn. with statim, ilico, without any accompanying copulative, v. Gell. 10, 29; Non. p. 530, 1 sq. (only in the poets and histt.): Atque atque accedit muros Romana juventus (the repetition of the atque represents the approach step by step), Enn. ap. Gell. and Non. l. l. (Ann. v. 527 Mull.): Quo imus una;

    ad prandium? Atque illi tacent,

    And then they are silent, Plaut. Capt. 3, 1, 19:

    Ubi cenamus? inquam, atque illi abnuunt,

    and upon this they shake their head, id. ib. 3, 1, 21; id. Ep. 2, 2, 33:

    dum circumspecto atque ego lembum conspicor,

    id. Bacch. 2, 3, 45; so id. Merc. 2, 1, 32; 2, 1, 35; id. Most. 5, 1, 9:

    lucernam forte oblitus fueram exstinguere: Atque ille exclamat derepente maximum,

    and then he suddenly exclaims, id. ib. 2, 2, 57: cui fidus Achates It comes... atque illi Misenum in litore sicco Ut venere, vident, etc., and as they thus came, etc., Verg. A. 6, 162:

    dixerat, atque illi sese deus obtulit ultro,

    Stat. Th. 9, 481; 12, 360; Liv. 26, 39, 16; Tac. H. 3, 17:

    tum Otho ingredi castra ausus: atque illum tribuni centurionesque circumsistunt,

    id. ib. 1, 82. —Sometimes with two imperatives, in order to indicate vividly the necessity of a quicker succession, or the close connection between two actions:

    cape hoc argentum atque defer,

    Ter. Heaut. 4, 7, 3:

    abi domum ac deos comprecare,

    id. Ad. 4, 5, 65:

    tace modo ac sequere hac,

    id. ib. 2, 4, 16:

    Accipe carmina atque hanc sine tempora circum hederam tibi serpere,

    Verg. E. 8, 12; id. G. 1, 40; 3, 65; 4, 330:

    Da auxilium, pater, atque haec omina firma,

    id. A. 2, 691; 3, 89; 3, 250; 3, 639; 4, 424; 9, 90; 10, 624; 11, 370.—
    b.
    In the order of thought, and so, and thus, and therefore.
    (α).
    Absol.:

    si nunc de tuo jure concessisses paululum, Atque adulescenti morigerasses,

    and so, Ter. Ad. 2, 2, 10.—
    (β).
    With ita or sic:

    Ventum deinde ad multo angustiorem rupem, atque ita rectis saxis, etc.,

    Liv. 21, 36; Plin. 10, 58, 79, § 158:

    ac sic prope innumerabiles species reperiuntur,

    Quint. 12, 10, 67.—
    c.
    Connecting conclusion and condition, so, then (cf. at, II. F.):

    non aliter quam qui adverso vix flumine lembum Remigiis subigit, si bracchia forte remisit, Atque illum praeceps prono rapit alveus amni,

    Verg. G. 1, 203 (here explained by statim by Gell. 10, 29, and by Servius, but thus its connective force is wholly lost; cf. also Forbig ad h. l. for still another explanation).—
    6.
    (As supra, I. c.) To annex a thought of more importance:

    Satisne videtur declarasse Dionysius nihil esse ei beatum, cui semper aliqui terror impendeat? atque ei ne integrum quidem erat, ut ad justitiam remigraret,

    Cic. Tusc. 5, 21, 62; id. Tull. 4:

    hoc enim spectant leges, hoc volunt, incolumem esse civium conjunctionem, quam qui dirimunt, eos morte... coercent. Atque hoc multo magis efficit ipsa naturae ratio,

    id. Off. 3, 5, 23; id. Fam. 6, 1, 4: hac spe lapsus Induciomarus... exsules damnatosque tota Gallia magnis praemiis ad se allicere coepit;

    ac tantam sibi jam iis rebus in Gallia auctoritatem comparaverat, ut, etc.,

    Caes. B. G. 5, 55 fin.; Nep. Hann. 13, 2; Quint. 1, 10, 16.—Hence also in answers, in order to confirm a question or assertion:

    Sed videone ego Pamphilippum cum fratre Epignomo? Atque is est,

    And he it is, Yes, it is he, Plaut. Stich. 4, 2, 4; so id. Truc. 1, 2, 24: Th. Mihin malum minitare? Ca. Atque edepol non minitabor, sed dabo, id. Curc. 4, 4, 15: Ch. Egon formidulosus? nemost hominum, qui vivat, minus. Th. Atque ita opust, Ter. Eun. 4, 6, 20.—
    7.
    In expressing a wish, atque utinam:

    Veritus sum arbitros, atque utinam memet possim obliscier! Att., Trag. Rel. p. 160 Rib.: videmus enim fuisse quosdam, qui idem ornate ac graviter, idem versute et subtiliter dicerent. Atque utinam in Latinis talis oratoris simulacrum reperire possemus!

    Cic. Or. 7, 22; so id. Rep. 3, 5, 8:

    Atque utinam pro decore etc.,

    Liv. 21, 41, 13:

    Atque utinam ex vobis unus etc.,

    Verg. E. 10, 35; id. A. 1, 575:

    Atque utinam... Ille vir in medio fiat amore lapis!

    Prop. 2, 9, 47; 3, 6, 15; 3, 7, 25; 3, 8, 19 al.—
    8.
    To connect an adversative clause, and often fully with tamen, and yet, notwithstanding, nevertheless.
    a.
    Absol.: Mihi quidem hercle non fit veri simile;

    atque ipsis commentum placet,

    Ter. And. 1, 3, 20 Ruhnk. (atque pro tamen, Don.):

    ego quia non rediit filius, quae cogito!... Atque ex me hic natus non est, sed ex fratre,

    id. Ad. 1, 1, 15 (Quasi dicat, ex me non est, et sic afficior: quid paterer si genuissem? Don.; cf. Acron. ap. Charis. p. 204 P.); Cic. Off. 3, 11, 48 Beier; id. Mur. 34, 71 Matth.:

    ceterum ex aliis negotiis, quae ingenio exercentur, in primis magno usui est memoria rerum gestarum... Atque ego credo fore qui, etc.,

    and yet I believe, Sall. J. 4, 1 and 3 Corte; id. C. 51, 35:

    observare principis egressum in publicum, insidere vias examina infantium futurusque populus solebat. Labor parentibus erat ostentare parvulos... Ac plerique insitis precibus surdas principis aures obstrepebant,

    Plin. Pan. 26.—
    b.
    With tamen:

    nihil praeterea est magnopere dicendum. Ac tamen, ne cui loco non videatur esse responsum, etc.,

    Cic. Fin. 2, 27, 85:

    discipulos dissimilis inter se ac tamen laudandos,

    id. de Or. 3, 10, 35; id. Rep. 1, 7, 12:

    Atque in his tamen tribus generibus etc.,

    id. Off. 3, 33, 118; id. Pis. 1, 3; 13, 30; id. Prov. Cons. 7, 16; 7, 15 fin. (cf. in reference to the last four passages Wund. Varr. Lectt. p. lviii. sq.):

    ac tamen initia fastigii etc.,

    Tac. A. 3, 29; 3, 56; 12, 56;

    14, 21: pauciores cum pluribus certasse, ac tamen fusos Germanos,

    id. H. 5, 16.—
    9.
    To connect a minor affirmative proposition (the assumptio or propositio minor of logical lang.) in syllogisms, now, but, but now (while atqui is used to connect either an affirmative or negative minor premiss: v. atqui): Scaptius quaternas postulabat. Metui, si impetrasset, ne tu ipse me amare desineres;

    ... Atque hoc tempore ipso impingit mihi epistulam etc.,

    Cic. Att. 6, 1, 6.—Sometimes the conclusion is to be supplied:

    nisi qui naturas hominum, penitus perspexerit, dicendo, quod volet, perficere non poterit. Atque totus hic locus philosophorum putatur proprius (conclusion: ergo oratorem philosophiam cognoscere oportet),

    Cic. de Or. 1, 12, 53 and 54.—
    10.
    In introducing a purpose (freq. in Cic.).
    a.
    A negative purpose, and esp. in anticipating an objection:

    Ac ne sine causa videretur edixisse,

    Cic. Phil. 3, 9, 24:

    Ac ne forte hoc magnum ac mirabile esse videatur,

    id. de Or. 2, 46, 191; so id. Fam. 5, 12, 30:

    Ac ne saepius dicendum sit,

    Cels. 8, 1:

    Ac ne forte roges, quo me duce, quo lare tuter,

    Hor. Ep. 1, 1, 13:

    Ac ne forte putes,

    id. ib. 2, 1, 208:

    Ac ne forte putes etc.,

    Ov. R. Am. 465 (Merkel, Et).—
    b.
    A positive purpose:

    Atque ut ejus diversa studia in dissimili ratione perspicere possitis, nemo etc.,

    Cic. Cat. 2, 5, 9:

    Atque ut omnes intellegant me etc.... dico etc.,

    id. Imp. Pomp. 8, 20; 2, 4; id. Clu. 14, 43; id. Sull. 2, 5; id. de Or. 3, 11, 40:

    Atque ut C. Flaminium relinquam etc.,

    id. Leg. 3, 9, 20; id. Fin. 3, 2, 4.—
    11.
    a.. In continuing a thought in assertions or narration, and, now, and now, Plaut. Aul. prol. 18: audistis, cum pro se diceret, genus orationis, etc.,... perspexistis. Atque in eo non solum ingenium ejus videbatis, etc., Cic. Cael. 19, 45; so id. de Or. 3, 32, 130; 2, 7, 27; 3, 10, 39 al.; Caes. B. G. 2, 29; Nep. Ages. 7, 3; 8, 1, Eum. 10, 3 Bremi; Tac. A. 14, 64; 15, 3; Verg. A. 9, 1; Sil. 4, 1 al.: ac si, sublato illo, depelli a vobis omne periculum judicarem, now if I, etc., Cic. Cat. 2, 2, 3:

    atque si etiam hoc natura praescribit, etc.,

    id. Off. 3, 6, 27; so Quint. 10, 1, 26; 10, 2, 8.—
    b.
    In introducing parentheses:

    vulgo credere, Penino (atque inde nomen et jugo Alpium inditum) transgressum,

    Liv. 21, 38:

    omne adfectus genus (atque ea maxime jucundam et ornatam faciunt orationem) de luxuria, etc.,

    Quint. 4, 3, 15 MSS., where Halm after Spalding reads et quae.
    c.
    At the conclusion of a discourse (not infreq. in Cic.): Atque in primis duabus dicendi partibus qualis esset, summatim breviterque descripsimus, And thus have we, then, briefly described, etc., Cic. Or. 15, 50:

    Ac de primo quidem officii fonte diximus,

    id. Off. 1, 6, 19:

    Ac de inferenda quidem injuria satis dictum est,

    id. ib. 1, 8, 27; id. Inv. 2, 39, 115 al.—
    V.
    In particular connections and phrases.
    A.
    Unus atque alter, one and the other; alius atque alius, one and another; now this, now that:

    unae atque alterae scalae,

    Sall. J. 60, 7:

    quarum (coclearum) cum unam atque alteram, dein plures peteret,

    id. ib. 93, 2:

    unum atque alterum lacum integer perfluit,

    Tac. H. 5, 6:

    dilatisque alia atque alia de causa comitiis,

    Liv. 8, 23, 17; Col. 9, 8, 10:

    alius atque alius,

    Tac. H. 1, 46; 1, 50 (v. alius, II. D.).—Also separated by several words:

    aliud ejus subinde atque aliud facientes initium,

    Sen. Ep. 32, 2.—
    B.
    Etiam atque etiam. again and again:

    temo Stellas cogens etiam atque etiam Noctis sublime iter, Enn., Trag. Rel. p. 39 Rib.: etiam atque etiam cogita,

    Ter. Eun. 1, 1, 11:

    etiam atque etiam considera,

    Cic. Div. in Caecil. 14, 46:

    monitos eos etiam atque etiam volo,

    id. Cat. 2, 12, 27.—So, semel atque iterum, Cic. Font. 26; id. Clu. 49; Tac. Or. 17; and:

    iterum atque iterum,

    Verg. A. 8, 527; Hor. S. 1, 10, 39.—
    C.
    Huc atque illuc, hither and thither, Cic. Q. Rosc. 37; id. de Or. 1, 40, 184; Verg. A. 9, 57; Ov. M. 2, 357; 10, 376; Tac. Agr. 10; id. H. 1, 85.—
    D.
    Longe atque late, far and wide, Cic. Marcell. 29:

    atque eccum or atque eccum video, in colloquial lang.: Heus vocate huc Davom. Atque eccum,

    but here he is, Ter. And. 3, 3, 48:

    Audire vocem visa sum modo militis. Atque eccum,

    and here he is, id. Eun. 3, 2, 2; so id. Hec. 4, 1, 8.—
    E.
    Atque omnia, in making an assertion general, and so generally:

    Atque in eis omnibus, quae sunt actionis, inest quaedam vis a natura data,

    Cic. de Or. 3, 59, 223:

    quorum (verborum) descriptus ordo alias alia terminatione concluditur, atque omnia illa et prima et media verba spectare debent ad ultimum,

    id. Or. 59, 200; id. de Or. 2, 64, 257: commoda civium non divellere, atque omnes aequitate eadem continere, and so rather, etc., id. Off. 2, 23, 83:

    nihil acerbum esse, nihil crudele, atque omnia plena clementiae, humanitatis,

    id. ad Q. Fr. 1, 1, 8:

    Atque omnis vitae ratio sic constat, ut, quae probamus in aliis, facere ipsi velimus,

    Quint. 10, 2, 2.—
    F.
    With other conjunctions.
    1.
    After et:

    equidem putabam virtutem hominibus instituendo et persuadendo, non minis et vi ac metu tradi,

    Cic. de Or. 1, 58, 247:

    Magnifica vero vox et magno viro ac sapiente digna,

    id. Off. 3, 1, 1; id. Cael. 13:

    vanus aspectus et auri fulgor atque argenti,

    Tac. Agr. 32.:

    denuntiarent, ut ab Saguntinis abstineret et Carthaginem in Africam traicerent ac sociorum querimonias deferrent,

    Liv. 21, 6, 4:

    ubi et fratrem consilii ac periculi socium haberem,

    id. 21, 41, 2:

    et uti liter demum ac Latine perspicueque,

    Quint. 8, 3, 3:

    Nam et subtili plenius aliquid atque subtilius et vehementi remissius atque vehementius invenitur,

    id. 12, 10, 67. —
    2.
    After que, as in Gr. te kai: litterisque ac laudibus aeternare, Varr. ap. Non. p. 75, 20:

    submoverique atque in castra redigi,

    Liv. 26, 10:

    terrorem caedemque ac fugam fecere,

    id. 21, 52:

    mus Sub terris posuitque domos atque horrea fecit,

    Verg. G. 1, 182; 3, 434; id. A. 8, 486.—
    3.
    Before et:

    caelum ipsum ac mare et silvas circum spectantes,

    Tac. Agr. 32.—
    4.
    After neque (only in the poets and post - Aug. prose):

    nec clavis nec canis atque calix,

    Mart. 1, 32, 4: naturam Oceani atque aestus [p. 192] neque quaerere hujus operis est, ac multi retulere, Tac. Agr. 10:

    mediocritatem pristinam neque dissimulavit umquam ac frequenter etiam prae se tulit,

    Suet. Vesp. 12.—
    G.
    Atque repeated, esp. in arch. Lat.: Scio solere plerisque hominibus in rebus secundis atque prolixis atque prosperis animum excellere atque superbiam atque ferociam augescere atque crescere, Cato ap. Gell. 7, 3: Dicere possum quibus villae atque aedes aedificatae atque expolitae maximo opere citro atque ebore atque pavimentis Poenicis stent, Cato ap. Fest. p. 242 Mull.:

    atque ut C. Flamininum atque ea, quae jam prisca videntur, propter vetustatem relinquam,

    Cic. Leg. 3, 9, 20:

    omnem dignitatem tuam in virtute atque in rebus gestis atque in tua gravitate positam existimare,

    id. Fam. 1, 5, 8.—Esp. freq. in enumerations in the poets:

    Haec atque illa dies atque alia atque alia,

    Cat. 68, 152:

    Mavortia tellus Atque Getae atque Hebrus,

    Verg. G. 4, 463:

    Clioque et Beroe atque Ephyre Atque Opis et Asia,

    id. ib. 4, 343.—And sometimes forming a double connective, both— and = et—et:

    Multus ut in terras deplueretque lapis: Atque tubas atque arma ferunt crepitantia caelo Audita,

    Tib. 2, 5, 73:

    complexa sui corpus miserabile nati Atque deos atque astra vocat crudelia mater,

    Verg. E. 5, 23; Sil. 1, 93; v. Forbig ad Verg. l. l.
    ► Atque regularly stands at the beginning of its sentence or clause or before the word it connects, but in poetry it sometimes, like et and at, stands:
    a.
    In the second place:

    Jamque novum terrae stupeant lucescere solem, Altius atque cadant imbres,

    Verg. E. 6, 38 Rib., ubi v. Forbig.:

    Accipite ergo animis atque haec mea figite dicta,

    id. A. 3, 250, and 10, 104 (animis may, however, here be taken with Accipite, as in id. ib. 5, 304):

    Esto beata, funus atque imagines Ducant triumphales tuum,

    Hor. Epod. 8, 11; id. S. 1, 5, 4; 1, 6, 111; 1, 7, 12 (ubi v. Fritzsche).—
    b.
    In the third place:

    quod pubes hedera virente Gaudeant pulla magis atque myrto,

    Hor. C. 1, 25, 18; cf. at fin. (Vid. more upon this word in Hand, Turs. I. pp. 452-513.)

    Lewis & Short latin dictionary > atque

  • 107 attribuo

    at-trĭbŭo ( adt-, Weissenb., Jan; att-, B. and K., L. Müller), ŭi, ūtum, 3, v. a., to associate, add or join to, to annex, assign, bestow, give (class., but rare in the poets; syn.: tribuo, assigno, do, ascribo, addico).
    I.
    In gen.
    A.
    Lit.:

    pueros attribue ei, quot et quos videbitur,

    Cic. Att. 12, 30:

    video, cui Apulia sit attributa,

    assigned as a province, id. Cat. 2, 3, 6:

    insulae Rhodiis attributae,

    annexed, subjected, id. ad Q. Fr. 1, 1, 11:

    Camunni finitimis adtributi municipiis,

    Plin. 3, 20, 24, § 134:

    equos gladiatoribus,

    Caes. B. C. 1, 14:

    quae (juventus) praesidio ejus loci adtributa erat,

    Liv. 24, 21: pontifici sacra omnia. id. 1, 20: possessionem, Vulg. Num. 36, 12:

    aliquem,

    ib. Deut. 29, 26.—Of the assigning of state domains or other possessions belonging to the public treasures:

    bona oppressorum in Vesvio restitutioni afflictarum civitatium attribuit,

    Suet. Tit. 8 al. —Hence of appropriations from the exchequer:

    pecuniam alicui,

    Cic. Phil. 14, 14, 16:

    ad aliquam rem pecuniam dare, attribuere, solvere,

    id. ib. 14, 14 fin.;

    so Liv 40, 51.—Also of private assignments: Faberius si venerit, videbis, ut tantum attribuatur, quantum debetur,

    Cic. Att. 13, 2, 1.—Hence also aliquem, to assign, make over to any one:

    attributos quod appellas, valde probo,

    i. e. my debtors, to whom I have referred you, Cic. Att. 13, 22.—
    B.
    Trop.:

    timor, quem mihi natura pudorque meus attribuit,

    Cic. Rosc. Am. 4:

    Suus cuique attributus est error,

    Cat. 22, 20:

    si alicui rei hujus modi, legi, loco, urbi, monumento oratio attribuetur,

    i. e. if these are represented as speaking, Cic. Inv 1, 52, 100:

    curam alicujus rei adtribuere,

    Liv. 26, 49.—
    II.
    Esp.
    A.
    To join in addition, to add:

    non attribuere ad amissionem amicorum miseriam nostram,

    Cic. Tusc. 3, 30, 73.—
    B.
    Aliquid alicui, to attribute or impute to one, to charge with, ascribe to (cf. ascribo):

    si eruditius videbitur disputare, attribuito Graecis litteris,

    Cic. Sen. 1, 3:

    Hoc tu si cupidius factum existimas, Caesari attribues,

    id. de Or. 2, 3, 14:

    bonos exitus dis immortalibus,

    id. N. D. 3, 37, 89:

    aliis causam calamitatis,

    id. Verr. 2, 5, 41.—
    C.
    T. t., to lay as a tax or tribute:

    his rebus omnibus terni in milia aeris adtribuerentur,

    Liv. 39, 44.—Hence, attrĭbūtus ( adt-), a, um, P. a., lit. that is ascribed or attributed to a thing; hence, subst.: attrĭbūtum, i, n.
    A.
    (Acc. to I.) Money assigned from the public treasury, Varr. L. L. 5, § 181 Müll.—
    B.
    In gram. lang., a predicate, attribute:

    Omnes res confirmantur aut ex eo, quod personis, aut ex eo, quod negotiis est attributum,

    Cic. Inv. 1, 24, 34; 1, 25, 36 sqq.; Gell. 4, 1 fin.

    Lewis & Short latin dictionary > attribuo

  • 108 attributum

    at-trĭbŭo ( adt-, Weissenb., Jan; att-, B. and K., L. Müller), ŭi, ūtum, 3, v. a., to associate, add or join to, to annex, assign, bestow, give (class., but rare in the poets; syn.: tribuo, assigno, do, ascribo, addico).
    I.
    In gen.
    A.
    Lit.:

    pueros attribue ei, quot et quos videbitur,

    Cic. Att. 12, 30:

    video, cui Apulia sit attributa,

    assigned as a province, id. Cat. 2, 3, 6:

    insulae Rhodiis attributae,

    annexed, subjected, id. ad Q. Fr. 1, 1, 11:

    Camunni finitimis adtributi municipiis,

    Plin. 3, 20, 24, § 134:

    equos gladiatoribus,

    Caes. B. C. 1, 14:

    quae (juventus) praesidio ejus loci adtributa erat,

    Liv. 24, 21: pontifici sacra omnia. id. 1, 20: possessionem, Vulg. Num. 36, 12:

    aliquem,

    ib. Deut. 29, 26.—Of the assigning of state domains or other possessions belonging to the public treasures:

    bona oppressorum in Vesvio restitutioni afflictarum civitatium attribuit,

    Suet. Tit. 8 al. —Hence of appropriations from the exchequer:

    pecuniam alicui,

    Cic. Phil. 14, 14, 16:

    ad aliquam rem pecuniam dare, attribuere, solvere,

    id. ib. 14, 14 fin.;

    so Liv 40, 51.—Also of private assignments: Faberius si venerit, videbis, ut tantum attribuatur, quantum debetur,

    Cic. Att. 13, 2, 1.—Hence also aliquem, to assign, make over to any one:

    attributos quod appellas, valde probo,

    i. e. my debtors, to whom I have referred you, Cic. Att. 13, 22.—
    B.
    Trop.:

    timor, quem mihi natura pudorque meus attribuit,

    Cic. Rosc. Am. 4:

    Suus cuique attributus est error,

    Cat. 22, 20:

    si alicui rei hujus modi, legi, loco, urbi, monumento oratio attribuetur,

    i. e. if these are represented as speaking, Cic. Inv 1, 52, 100:

    curam alicujus rei adtribuere,

    Liv. 26, 49.—
    II.
    Esp.
    A.
    To join in addition, to add:

    non attribuere ad amissionem amicorum miseriam nostram,

    Cic. Tusc. 3, 30, 73.—
    B.
    Aliquid alicui, to attribute or impute to one, to charge with, ascribe to (cf. ascribo):

    si eruditius videbitur disputare, attribuito Graecis litteris,

    Cic. Sen. 1, 3:

    Hoc tu si cupidius factum existimas, Caesari attribues,

    id. de Or. 2, 3, 14:

    bonos exitus dis immortalibus,

    id. N. D. 3, 37, 89:

    aliis causam calamitatis,

    id. Verr. 2, 5, 41.—
    C.
    T. t., to lay as a tax or tribute:

    his rebus omnibus terni in milia aeris adtribuerentur,

    Liv. 39, 44.—Hence, attrĭbūtus ( adt-), a, um, P. a., lit. that is ascribed or attributed to a thing; hence, subst.: attrĭbūtum, i, n.
    A.
    (Acc. to I.) Money assigned from the public treasury, Varr. L. L. 5, § 181 Müll.—
    B.
    In gram. lang., a predicate, attribute:

    Omnes res confirmantur aut ex eo, quod personis, aut ex eo, quod negotiis est attributum,

    Cic. Inv. 1, 24, 34; 1, 25, 36 sqq.; Gell. 4, 1 fin.

    Lewis & Short latin dictionary > attributum

  • 109 audio

    audĭo, īvi or ii, itum, 4, v. a. ( imperf. audibat, Ov F. 3, 507: audibant. Cat. 84, 8; fut. audibo, Enn. ap. Non. p. 506, 1:

    audibis,

    id. ib.; Plaut. Capt. 3, 4, 86; id. Poen. 1, 2, 97; Caecil. ap. Gell. 7, 17 fin.; id. ap. Non. l. l.; cf. Struve, p. 137 sq.: audin = audisne, as ain = aisne; inf. perf. audīsse better than audivisse, acc. to Quint. 1, 6, 17) (cf. the Lacon. aus = hous; auris; Lith. ausis; Goth. auso; Germ. Ohr, and Engl ears [p. 202] the Fr. ouïr, and Lat. ausculto; Curtius also compares the Gr. aïô, to hear, perceive, and the Sanscr. av, to notice, to favor; v. ausculto, 1. aveo init., and cf. Varr. L. L. 6, § 83 Müll.], to hear, to perceive or understand by hearing, to learn (audio pr. differs from ausculto as the Gr. akouô from akroaomai, the Germ. hören from horchen, and the Engl. to hear from to listen, the former of these words denoting an involuntary, the latter a voluntary act; other syn.: exaudio, sentio, cognosco, oboedio, dicor).
    I.
    A.. In gen.
    a.
    Aliquid:

    auribus si parum audies terito cum vino brassicam, etc.,

    Cato, R. R. 157 fin.:

    ubi molarum strepitum audibis maximum, Enn. ap. Non. l. l. (Com. v. 7 Vahl. p. 153): verba,

    Plaut. Poen. 1, 2, 97; Vulg. Gen. 24, 30:

    quae vera audivi, taceo,

    Ter. Eun. 1, 2, 23:

    Mane, non dum audīsti, Demea, Quod est gravissumum,

    id. Ad. 3, 4, 21:

    vocem,

    id. Hec. 4, 1, 2:

    vera an falsa,

    id. And. 5, 4, 19:

    mixtos vagitibus aegris Ploratus,

    Lucr. 2, 579:

    voces,

    Verg. A. 4, 439; Hor. C. 3, 7, 22; Vulg. Gen. 3, 8; ib. Matt. 2, 18:

    strepitus,

    Verg. A. 9, 394:

    sonitum,

    Hor. C. 2, 1, 31:

    haec,

    id. ib. 3, 27, 51:

    aquas,

    Ov. Am. 3, 11, 30:

    gemitus,

    id. M. 7, 839; Vulg. Exod. 2, 24: ait se omnia audivisse, Titinn. ap. Macr. S. 2, 12:

    ut quod te audīsse dicis numquam audieris,

    Cic. de Or. 2, 70, 285:

    Nihil enim habeo praeter auditum,

    id. Off. 1, 10, 33:

    quod quisque eorum de quāque re audierit,

    Caes. B. G. 4, 5:

    Hac auditā pugnā maxima pars sese Crasso dedidit,

    id. ib. 3, 27:

    Auditis hostium copiis respicerent suum ipsi exercitum,

    Liv. 42, 52, 10:

    quod cum audīsset Abram,

    Vulg. Gen. 14, 14:

    auditis sermonibus,

    ib. 4 Reg. 22, 19; ib. Heb. 4, 3: clangorem tubae, ib:

    Isa. 18, 3: symphoniam,

    ib. Luc. 15, 25:

    animal,

    ib. Apoc. 6, 3; 6, 5 al. persaep.
    b.
    Constr., the person from whom one hears or learns any thing, with ex (so most freq.), ab, de, acc. and part., acc. and inf., cum or dum.
    (α).
    With ex:

    verbum ex aliquo,

    Ter. Heaut. 5, 4, 8; so id. And. 2, 1, 2; 5, 4, 24; id. Eun. 1, 2, 34; id. Hec. 4, 1, 35; id. And. 3, 3, 2:

    audivi ex majoribus natu hoc idem fuisse in P. Scipione Nasicā,

    Cic. Off. 1, 30, 109:

    hoc ex aliis,

    id. Att. 5, 17:

    ex obviis,

    Liv. 28, 26; so Suet. Caes. 29; id. Dom. 12 al.. saepe audivi ex majoribus natu mirari solitum C. Fabricium etc., Cic. Sen. 13, 43; so Suet. Claud. 15.—
    (β).
    With ab:

    a quibus cum audi/sset non multum superesse munitionis,

    Nep. Them. 7, 2.—
    (γ).
    With de:

    equidem saepe hoc audivi de patre et de socero meo,

    i. e. from his mouth, Cic. de Or. 3, 33, 133; so id. Off. 3, 19, 77; id. Brut. 26, 100.—
    (δ).
    With acc. and part. pres. (cf. Zumpt, Gr. §

    636): ut neque eum querentem quisquam audierit neque etc.,

    Nep. Timol. 4, 1; so Suet. Calig. 22; Cat. 9, 6; 61, 125; 67, 41 al.—
    (ε).
    With acc. and inf.:

    mihi non credo, quom illaec autumare illum audio,

    Plaut. Am. 1, 1, 260:

    Audin (eum) lapidem quaeritare?

    id. Capt. 3, 4, 70:

    erilem filium ejus duxisse audio Uxorem,

    Ter. Phorm. 1, 1, 5; 2, 1, 59:

    saepe hoc majores natu dicere audivi,

    Cic. Mur. 28:

    Gellius audierat patruom objurgare solere,

    Cat. 74, 1; Verg. A. 1, 20; 4, 562:

    audiet cives acuisse ferrum, Audiet pugnas juventus,

    Hor. C. 1, 2, 21 sq.:

    audire videor pios Errare per lucos,

    id. ib. 3, 4, 5. —Hence also pass. with nom. and inf. (cf. Zumpt, Gr. §

    607): Bibulus nondum audiebatur esse in Syriā,

    was said, Cic. Att. 5, 18; so Caes. B. G. 7, 79.—
    (ζ).
    With cum or dum (cf. Zumpt, Gr. §

    749): id quidem saepe ex eo audivi, cum diceret sibi certum esse,

    Cic. de Or. 2, 33, 144:

    quis umquam audivit, cum ego de me nisi coactus ac necessario dicerem?

    id. Dom. 35; so id. Brut. 56; id. Fin. 5, 19, 54; id. de Or. 1, 28, 129; 1, 2, 99; Plin. Ep. 7, 24, 5:

    auditus est certe, dum ex eo quaerit,

    Suet. Dom. 4. —Diff. from the preced. constr. with de is audire de aliquo (aliquid); more freq. in pass. sense, to hear any thing concerning any one:

    de psaltriā hac audivit,

    Ter. Ad. 3, 4, 5:

    illos etiam convenire aveo, de quibus audivi et legi,

    Cic. Sen. 23, 83; so id. Att. 7, 20; id. Ac. 2, 2, 4; cf.:

    aliquid in aliquem,

    to hear something against, something bad of any one, id. de Or. 2, 70, 285 al. —
    B.
    In conversation.
    (α).
    Audi, as a call to gain attention, hear, attend, give ear, listen, = hoc age:

    audi cetera,

    Plaut. Trin. 2, 4, 127:

    audi heus tu,

    id. ib. 4, 3, 52:

    Dorio, audi, obsecro,

    Ter. Phorm. 3, 2, 1: Hoc audi, id. And. 3, 4, 11;

    4, 1, 36: Quin tu audi,

    Plaut. Bacch. 2, 3, 42:

    quin tu hoc audi,

    Ter. And. 2, 2, 9.—
    (β).
    Audis or audin = audisne? do you hear? atque audin? Plaut. Trin. 3, 3, 70:

    Equidem deciens dixi: Et domi [nunc] sum ego, inquam, ecquid audis?

    id. Am. 2, 1, 27; id. Trin. 3, 2, 91:

    Heus, audin quid ait? Quin fugis?

    id. Capt. 3, 4, 60:

    cura adversandum atque audin? quadrupedem constringito,

    Ter. And. 5, 2, 24; 1, 5, 64:

    Audin tu? Hic furti se adligat,

    id. Eun. 4, 7, 39:

    Audin quid dicam?

    id. Hec. 1, 2, 3.—
    c.
    Audito, with a clause for its subject, as abl. absol. in the histt., upon the receipt of the news that, at the tidings that: audito, Q. Marcium in Ciliciam tendere, when news came that Q. Marcius etc., Sall. H. Fragm. ap. Prisc. p. 1130 P.:

    audito Machanidam famā adventūs sui territum refugisse Lacedaemonem,

    Liv. 28, 7:

    audito venisse missu Agrippinae nuntium Agerinum,

    Tac. A. 14, 7.—
    II.
    Esp.,
    A.
    1.. In a pregnant signif., to listen to a person or thing, to give ear to, hearken to, attend:

    etsi a vobis sic audior, ut numquam benignius neque attentius quemquam auditum putem,

    Cic. Clu. 23, 63; so id. de Or. 1, 61, 259:

    sed non eis animis audiebantur, qui doceri possent,

    Liv. 42, 48; 1, 32; 5, 6:

    ut legationes audiret cubans,

    Suet. Vesp. 24; id. Caes. 32; id. Ner. 22; 23; Vulg. Job. 11, 2; ib. Psa. 33, 12; ib. Matt. 10, 14; ib. Heb. 3, 7 al.—
    2.
    Aliquem, of pupils, to hear a teacher, i. e. to receive instruction from, to study under:

    te, Marce fili, annum jam audientem Cratippum,

    Cic. Off. 1, 1, 1:

    Jam Polemonem audiverant adsidue Zeno et Arcesilas,

    id. Ac. 1, 9, 34; so id. N. D. 1, 14, 37; 3, 1, 2; id. Fat. 2, 4:

    Diogenes venientem eum, ut se extra ordinem audiret, non admiserat,

    Suet. Tib. 32; id. Gram. 10, 20 al.— Absol.: possumne aliquid audire? (i. e. will you communicate something to me?) tu vero, inquam, vel audire vel dicere, Cic. Fat. 2, 3:

    ponere aliquid, ad quod audiam, volo,

    id. ib. 2, 4.—
    3.
    De aliquā re or aliquid, aliquem, of judges, to listen or hearken to, to examine:

    nemo illorum judicum clarissimis viris accusantibus audiendum sibi de ambitu putavit,

    Cic. Fl. 39, 98:

    de capite,

    Sen. Ben. 2, 12 al. — Trop.:

    de pace,

    Liv. 27, 30:

    dolos,

    Verg. A. 6, 567:

    nequissimum servum,

    Suet. Dom. 11; so id. Aug. 93; id. Tib. 73; id. Claud. 15; id. Dom. 14; 16; Dig. 11, 3, 14 fin.; 28, 6, 10; 39, 2, 18 et saep.—
    4.
    Of prayer or entreaty, to hear, listen to, lend an ear to, regard, grant:

    in quo di immortales meas preces audiverunt,

    Cic. Pis. 19:

    Curio ubi... neque cohortationes suas neque preces audiri intellegit,

    Caes. B. C. 2, 42:

    velut si sensisset auditas preces,

    Liv. 1, 12:

    audivit orationem eorum,

    Vulg. Psa. 105, 44:

    audisti verba oris mei,

    ib. ib. 137, 1:

    Audiat aversā non meus aure deus,

    Tib. 3, 3, 28:

    audiit et caeli Genitor de parte serenā Intonuit laevum,

    Verg. A. 9, 630:

    minus audientem carmina Vestam,

    Hor. C. 1, 2, 27; 4, 13, 1:

    audivit Dominus,

    Vulg. Psa. 29, 11 al. —Also aliquem, to hear one, to grant his desire or prayer:

    puellas ter vocata audis,

    Hor. C. 3, 22, 3; so id. C. S. 34; 35:

    Ferreus orantem nequiquam, janitor, audis,

    Ov. Am. 1, 6, 27; id. M. 8, 598 al.:

    Audi nos, domine,

    Vulg. Gen. 23, 6; 23, 8:

    semper me audis,

    ib. Joan. 11, 42.—
    B.
    Aliquem, aliquid, or absol. audio, to hear a person or thing with approbation, to assent to, agree with, approve, grant, allow:

    nec Homerum audio, qui Ganymeden ab dis raptum ait, etc.,

    Cic. Tusc. 1, 26, 65:

    Socratem audio dicentem cibi condimentum esse famem, sed qui ad voluptatem omnia referens vivit ut Gallonius, non audio,

    id. Fin. 2, 28, 90; id. de Or. 1, 15, 68; 3, 28, 83; id. Marcell. 8, 25: audio ( I grant it, well, that I agree to, that is granted):

    nunc dicis aliquid, quod ad rem pertineat,

    id. Rosc. Am. 18 fin.; id. Verr. 2, 2, 59; 2, 5, 27:

    non audio,

    that I do not grant, id. ib. 2, 3, 34.—
    C.
    To hear, to listen to, to obey, heed; orig. and class. only with acc., but also with dat.—
    a.
    With acc.:

    tecum loquere, te adhibe in consilium, te audi, tibi obtempera,

    Cic. Fam. 2, 7, 2; id. N. D. 1, 20, 55:

    ne ego sapientiam istam, quamvis sit erudita, non audiam,

    id. Phil. 13, 3, 6:

    si me audiatis, priusquam dedantur, etc.,

    Liv. 9, 9:

    Non, si me satis audias, Speres etc.,

    Hor. C.1, 13, 13; 4, 14, 50; id. Ep. 1, 1, 48:

    patris aut matris imperium,

    Vulg. Deut. 21, 18 al. — Poet. transf. to inanimate things:

    neque audit currus habenas,

    heeds, Verg. G. 1, 514; so Claud. Cons. Mall. Theod. 187 (cf. Hor. Ep. 1, 15, 13: equi frenato est auris in ore; and Pind. Pyth. 2, 21: harmata peisichalina):

    nec minus incerta (sagitta) est, nec quae magis audiat arcum,

    which better heeds the bow, Ov. M. 5, 382:

    teque languenti manu Non audit arcus?

    Sen. Herc. Oet. 980; so Stat. Th. 5, 412; Luc. 3, 594; 9, 931; Sil. 14, 392.—
    b.
    With dat.: nam istis qui linguam avium intellegunt, magis audiendum censeo, Pac. ap. Cic. Div. 1, 57, 131 (B. and K. isti):

    sibi audire,

    App. Mag. p. 326, 34; so, dicto audientem esse, to listen to one's word, to be obedient to one's word, to obey (not in Ter.):

    dicto sum audiens,

    I obey, Plaut. Pers. 3, 1, 71; id. Trin. 4, 3, 55; id. As. 3, 1, 40; id. Men. 2, 3, 89:

    qui dicto audientes in tantā re non fuisset,

    Cic. Deiot. 8, 23 ' sunt illi quidem dicto audientes, id. Verr. 1, 88:

    quos dicto audientes jussi,

    id. ib. 5, 104.—And, on account of the signif. to obey, with a second personal dat.: dicto audientem esse alicui, to obey one (freq. and class.); cf.

    Stallb. ad Rudd. Gr. II. p. 124, n. 38: vilicus domino dicto audiens sit,

    Cato, R. R. 142: si habes, qui te audiat;

    si potest tibi dicto audiens esse quisquam,

    Cic. Verr. 2, 1, 44; 2, 4. 12; 2, 5, 32; id. Phil. 7, 2:

    dicto audiens fuit jussis absentium magistratuum,

    Nep. Ages. 4, 2; id. Lys. 1, 2; id. Iphicr. 2, 1:

    interim Servio Tullio jubere populum dicto audientem esse,

    Liv. 1, 41; 4, 26; 29, 20;

    41, 10 al.—Once pleon. with oboedio: ne plebs nobis dicto audiens atque oboediens sit,

    Liv. 5, 3.—
    D.
    To hear thus and thus, i. e. to be named or styled somehow (as in Gr. akouô; and in Engl. to hear, as Milton: Or hear'st thou rather pure ethereal stream, P. L. III. 7); and with bene or male (as in Gr. kalôs or kakôs akouein; cf. Milton: For which Britain hears ill abroad, Areop.; and Spenser: If old Aveugles sonnes so evil hear, F. Q. I. 5, 23), to be in good or bad repute, to be praised or blamed, to have a good or bad character:

    benedictis si certāsset, audīsset bene (Bene audire est bene dici, laudari, Don.),

    Ter. Phorm. prol. 20:

    tu recte vivis, si curas esse quod audis,

    Hor. Ep. 1, 16, 17:

    rexque paterque Audisti coram,

    id. ib. 1, 7, 38; so id. S. 2, 6, 20; Ter. Hec. 4, 2, 24; id. Phorm. 2, 3, 12; Cic. Att. 6, 1; id. Fin. 3, 17, 57; id. Leg. 1, 19; Nep. Dion, 7, 3:

    Ille, qui jejunus a quibusdam et aridus habetur, non aliter ab ipsis inimicis male audire quam nimiis floribus et ingenii afluentia potuit,

    Quint. 12, 10, 13 al. —In a play upon words: erat surdaster M. Crassus;

    sed aliud molestius quod male audiebat,

    Cic. Tusc. 5, 40, 116; so,

    minus commode: quod illorum culpā se minus commode audire arbitrarentur,

    id. Verr. 2, 3, 58.—
    E.
    As it were to hear, to hear mentally, i. e. to understand, to supply, something (later subaudio): cum subtractum verbum aliquod satis ex ceteris intellegitur, ut, stupere gaudio Graecus. Simul enim auditur coepit, is understood, is to be supplied, Quint. 9, 3, 58; 8, 5, 12.—Hence, audĭens, entis, P. a. subst.
    A.
    (Acc. to II. A.) A hearer, auditor ( = auditor, q. v., or qui audit, Cic. Brut. 80, 276)' ad animos audientium permovendos, Cic. Brut. 23, 89; 80, 279:

    cum adsensu audientium egit,

    Liv. 21, 10 al. —Hence, in eccl. Lat., a catechumen, Tert. Poen. 6.—
    B.
    (Acc. to II. C.) With the gen.: tibi servio atque audiens sum imperii, a hearer of, i. e. obedient to, your command, Plaut. Truc. 1, 2, 25.

    Lewis & Short latin dictionary > audio

  • 110 bracchium

    bracchĭum (less correctly brāchĭ-um; gen. bracchi, Lucr. 6, 434), ii, n. [perh. kindr. with Gr. brachiôn; but cf. Sanscr. bāhu; like frango, Sanscr. bhang, Bopp, Gloss. p. 239 a], the arm; particularly,
    I.
    Lit., the forearm, from the hand to the elbow (while lacertus is the upper arm, from the elbow to the shoulder), Lucr. 4, 830; 6, 397:

    bracchia et lacerti,

    Ov. M. 1, 501; 1, 550 sq.:

    subjecta lacertis bracchia,

    id. ib. 14, 305; Curt. 8, 9, 21; 9, 1, 29:

    (feminae) nudae bracchia et lacertos,

    Tac. G. 17 (opp. umerus); Cels. 8, 1, § 79 sqq.; 8, 10, § 55 sqq.—Far oftener,
    II.
    Transf.
    A.
    In gen., the arm, the whole arm, from the shoulder to the fingers, Pac. ap. Non. p. 87, 26, and Varr. L. L. 5, 7, p. 4 Müll.; id. ap. Gell. 16, 16, 4:

    quod eum bracchium fregisse diceret,

    Cic. de Or. 2, 62, 253; cf. Cels. 1, 10, 3:

    multi ut diu jactato bracchio praeoptarent scutum manu emittere et nudo corpore pugnare,

    Caes. B. G. 1, 25:

    bracchium (sc. dextrum) cohibere togā,

    Cic. Cael. 5, 11 (cf. Sen. Contr. 5, 6:

    bracchium extra togam exserere): eodem ictu bracchia ferro exsolvunt (i.e. venas incidunt, as, soon after, crurum et poplitum venas abrumpit),

    Tac. A. 15, 63; 1, 41.—Of embraces:

    collo dare bracchia circum,

    to throw the arms round the neck, Verg. A. 6, 700; cf.:

    circumdare collo,

    Ov. M. 9, 459:

    implicare collo,

    id. ib. 1, 762:

    inicere collo,

    id. ib. 3, 389:

    cervici dare,

    Hor. C. 3, 9, 2:

    lentis adhaerens bracchiis,

    id. Epod. 15, 6: Hephaestionis bracchium hastā ictum est, Curt. 4, 16, 31:

    ut in jaculando bracchia reducimus,

    Quint. 10, 3, 6:

    sinisteriore bracchio,

    Suet. Dom. 17:

    bracchia ad superas extulit auras,

    Verg. A. 5, 427:

    alternaque jactat Bracchia protendens (Dares),

    id. ib. 5, 377:

    juventus horrida bracchiis,

    Hor. C. 3, 4, 50.—Of a rower:

    si bracchia forte remisit,

    Verg. G. 1, 202:

    matri bracchia tendere,

    Ov. M. 3, 723:

    patrio tendens bracchia caelo,

    id. ib. 9, 210:

    tendens ad caelum bracchia,

    id. ib. 9, 293:

    precando Bracchia sustulerat,

    id. ib. 6, 262.—Prov.:

    dirigere bracchia contra Torrentem,

    to swim against the current, Juv. 4, 89.—
    2.
    Of the movement of the arms in speaking:

    bracchii projectione in contentionibus, contractione in remissis,

    Cic. Or. 18, 59; so Quint. 11, 3, 84:

    extento bracchio paululum de gestu addidit,

    Cic. de Or. 2, 59, 242:

    demissa bracchia,

    Quint. 2, 13, 9:

    a latere modice remota,

    id. 11, 3, 159:

    ut bracchio exserto introspiciatur latus,

    id. 11, 3, 118:

    aliqui transversum bracchium proferunt et cubito pronunciant,

    id. 11, 3, 93:

    bracchium in latus jactant,

    id. 4, 2, 39:

    si contendemus per continuationem, bracchio celeri, mobili vultu utemur,

    Auct. Her. 3, 15, 27.—
    3.
    Of the motion of the arms in dancing:

    bracchia in numerum jactare,

    Lucr. 4, 769;

    imitated by Ov.: numerosa bracchia jactat (ducit, Jahn),

    Ov. Am. 2,4,29, and id. R. Am. 754; Lucr. 4, 790; imitated in Ov. A. A. 1, 595; Prop. 2 (3), 22, 6; imitated in Stat. S. 3, 5, 66; cf.

    of the labors of the Cyclopes: illi inter sese magnā vi bracchia tollunt In numerum,

    Verg. G. 4, 174.—
    4.
    Trop.: levi or molli bracchio agere aliquid, to do any thing superficially, negligently, remissly (prob. peculiar to the lang. of conversation), Cic. Att. 4, 16, 6; so,

    molli bracchio aliquem objurgare,

    id. ib. 2, 1, 6.—Prov.:

    praebuerim sceleri bracchia nostra tuo,

    lend a hand, Ov. H. 7, 126.—
    B.
    The limbs of animals analogous to the arms of men; of the claws of crawfish, etc., Ov. M. 4, 625; 10, 127; 15, 369; Plin. 9, 31, 51, § 97: hence also of the sign Cancer, Ov. M. 2, 83; also of Scorpio, Verg. G. 1, 34; Ov. M. 2, 82; 2, 195.—Of the claws of the nautilus, Plin. 9, 29, 47, § 88, and other sea-fish, id. 11, 48, 108, § 258.—Of the lion:

    in feminum et bracchiorum ossibus,

    Plin. 11, 37, 86, § 214.—
    2.
    Comicé for armus or femur (as inversely armus = bracchium): Ar. Edepol vel elephanto in Indiā Quo pacto pugno perfregisti bracchium. Py. Quid? bracchium? Ar. Illud dicere volui femur, the shoulder, the shoulder-blade of the elephant, Plaut. Mil. 1, 1, 26 sq. Brix ad loc.—
    C.
    Objects resembling arms.
    1.
    The branches of trees (cf. Ov. M. 1, 550: in ramos bracchia crescunt;

    v. also manus and coma): vitem sub bracchia ungito,

    Cato, R. R. 95 fin.;

    of the vine,

    Verg. G. 2, 368; Col. 4, 24, 2; 7, 8 sq.; 5, 5, 9 sq.; Pall. Febr. 9, 6;

    id. Mai, 2, 1: quatiens bracchia Quercus,

    Cat. 64, 105:

    differt quod in bracchia ramorum spargitur,

    Plin. 13, 9, 18, § 62:

    (aesculus) Tum fortes late ramos et bracchia tendens, etc.,

    Verg. G. 2, 296; Ov. M. 14, 630; Val. Fl. 8, 114.—
    2.
    An arm of the sea:

    nec bracchia longo Margine terrarum porrexerat Amphitrite,

    Ov. M. 1, 13; Curt. 6, 4, 16.—
    3.
    The collateral branches or ridges of a mountain:

    Taurus ubi bracchia emittit,

    Plin. 5, 27, 27, § 98.—
    4.
    Poet., = antenna, the sail-yards:

    jubet intendi bracchia velis,

    Verg. A. 5, 829; cf. Stat. S. 5, 1, 244.—
    5.
    In milit. lang., a ( natural or artificial) outwork or line for connecting two points in fortifications, etc.; Gr. skelê:

    aliā parte consul muro Ardeae bracchium injunxerat,

    a line of communication, Liv. 4, 9, 14; 38, 5, 8; 22, 52, 1 Drak.; 44, 35, 13; Hirt. B. Alex. 30; id. B. Afr. 38; 49; 51; 56; id. B. Hisp. 5; 6; 13; Curt. 6, 4, 16; Luc. 3, 387; 4, 266.—So of the side-works, moles, dikes, in the fortification of a harbor, Liv. 31, 26, 8; cf. Just. 5, 8, 5 Gron.; Plin. Ep. 6, 31, 15; Suet. Claud. 20.—
    6.
    The arm of a catapult or ballista, Vitr. 1, 1; 10, 15 sq.

    Lewis & Short latin dictionary > bracchium

  • 111 brachium

    bracchĭum (less correctly brāchĭ-um; gen. bracchi, Lucr. 6, 434), ii, n. [perh. kindr. with Gr. brachiôn; but cf. Sanscr. bāhu; like frango, Sanscr. bhang, Bopp, Gloss. p. 239 a], the arm; particularly,
    I.
    Lit., the forearm, from the hand to the elbow (while lacertus is the upper arm, from the elbow to the shoulder), Lucr. 4, 830; 6, 397:

    bracchia et lacerti,

    Ov. M. 1, 501; 1, 550 sq.:

    subjecta lacertis bracchia,

    id. ib. 14, 305; Curt. 8, 9, 21; 9, 1, 29:

    (feminae) nudae bracchia et lacertos,

    Tac. G. 17 (opp. umerus); Cels. 8, 1, § 79 sqq.; 8, 10, § 55 sqq.—Far oftener,
    II.
    Transf.
    A.
    In gen., the arm, the whole arm, from the shoulder to the fingers, Pac. ap. Non. p. 87, 26, and Varr. L. L. 5, 7, p. 4 Müll.; id. ap. Gell. 16, 16, 4:

    quod eum bracchium fregisse diceret,

    Cic. de Or. 2, 62, 253; cf. Cels. 1, 10, 3:

    multi ut diu jactato bracchio praeoptarent scutum manu emittere et nudo corpore pugnare,

    Caes. B. G. 1, 25:

    bracchium (sc. dextrum) cohibere togā,

    Cic. Cael. 5, 11 (cf. Sen. Contr. 5, 6:

    bracchium extra togam exserere): eodem ictu bracchia ferro exsolvunt (i.e. venas incidunt, as, soon after, crurum et poplitum venas abrumpit),

    Tac. A. 15, 63; 1, 41.—Of embraces:

    collo dare bracchia circum,

    to throw the arms round the neck, Verg. A. 6, 700; cf.:

    circumdare collo,

    Ov. M. 9, 459:

    implicare collo,

    id. ib. 1, 762:

    inicere collo,

    id. ib. 3, 389:

    cervici dare,

    Hor. C. 3, 9, 2:

    lentis adhaerens bracchiis,

    id. Epod. 15, 6: Hephaestionis bracchium hastā ictum est, Curt. 4, 16, 31:

    ut in jaculando bracchia reducimus,

    Quint. 10, 3, 6:

    sinisteriore bracchio,

    Suet. Dom. 17:

    bracchia ad superas extulit auras,

    Verg. A. 5, 427:

    alternaque jactat Bracchia protendens (Dares),

    id. ib. 5, 377:

    juventus horrida bracchiis,

    Hor. C. 3, 4, 50.—Of a rower:

    si bracchia forte remisit,

    Verg. G. 1, 202:

    matri bracchia tendere,

    Ov. M. 3, 723:

    patrio tendens bracchia caelo,

    id. ib. 9, 210:

    tendens ad caelum bracchia,

    id. ib. 9, 293:

    precando Bracchia sustulerat,

    id. ib. 6, 262.—Prov.:

    dirigere bracchia contra Torrentem,

    to swim against the current, Juv. 4, 89.—
    2.
    Of the movement of the arms in speaking:

    bracchii projectione in contentionibus, contractione in remissis,

    Cic. Or. 18, 59; so Quint. 11, 3, 84:

    extento bracchio paululum de gestu addidit,

    Cic. de Or. 2, 59, 242:

    demissa bracchia,

    Quint. 2, 13, 9:

    a latere modice remota,

    id. 11, 3, 159:

    ut bracchio exserto introspiciatur latus,

    id. 11, 3, 118:

    aliqui transversum bracchium proferunt et cubito pronunciant,

    id. 11, 3, 93:

    bracchium in latus jactant,

    id. 4, 2, 39:

    si contendemus per continuationem, bracchio celeri, mobili vultu utemur,

    Auct. Her. 3, 15, 27.—
    3.
    Of the motion of the arms in dancing:

    bracchia in numerum jactare,

    Lucr. 4, 769;

    imitated by Ov.: numerosa bracchia jactat (ducit, Jahn),

    Ov. Am. 2,4,29, and id. R. Am. 754; Lucr. 4, 790; imitated in Ov. A. A. 1, 595; Prop. 2 (3), 22, 6; imitated in Stat. S. 3, 5, 66; cf.

    of the labors of the Cyclopes: illi inter sese magnā vi bracchia tollunt In numerum,

    Verg. G. 4, 174.—
    4.
    Trop.: levi or molli bracchio agere aliquid, to do any thing superficially, negligently, remissly (prob. peculiar to the lang. of conversation), Cic. Att. 4, 16, 6; so,

    molli bracchio aliquem objurgare,

    id. ib. 2, 1, 6.—Prov.:

    praebuerim sceleri bracchia nostra tuo,

    lend a hand, Ov. H. 7, 126.—
    B.
    The limbs of animals analogous to the arms of men; of the claws of crawfish, etc., Ov. M. 4, 625; 10, 127; 15, 369; Plin. 9, 31, 51, § 97: hence also of the sign Cancer, Ov. M. 2, 83; also of Scorpio, Verg. G. 1, 34; Ov. M. 2, 82; 2, 195.—Of the claws of the nautilus, Plin. 9, 29, 47, § 88, and other sea-fish, id. 11, 48, 108, § 258.—Of the lion:

    in feminum et bracchiorum ossibus,

    Plin. 11, 37, 86, § 214.—
    2.
    Comicé for armus or femur (as inversely armus = bracchium): Ar. Edepol vel elephanto in Indiā Quo pacto pugno perfregisti bracchium. Py. Quid? bracchium? Ar. Illud dicere volui femur, the shoulder, the shoulder-blade of the elephant, Plaut. Mil. 1, 1, 26 sq. Brix ad loc.—
    C.
    Objects resembling arms.
    1.
    The branches of trees (cf. Ov. M. 1, 550: in ramos bracchia crescunt;

    v. also manus and coma): vitem sub bracchia ungito,

    Cato, R. R. 95 fin.;

    of the vine,

    Verg. G. 2, 368; Col. 4, 24, 2; 7, 8 sq.; 5, 5, 9 sq.; Pall. Febr. 9, 6;

    id. Mai, 2, 1: quatiens bracchia Quercus,

    Cat. 64, 105:

    differt quod in bracchia ramorum spargitur,

    Plin. 13, 9, 18, § 62:

    (aesculus) Tum fortes late ramos et bracchia tendens, etc.,

    Verg. G. 2, 296; Ov. M. 14, 630; Val. Fl. 8, 114.—
    2.
    An arm of the sea:

    nec bracchia longo Margine terrarum porrexerat Amphitrite,

    Ov. M. 1, 13; Curt. 6, 4, 16.—
    3.
    The collateral branches or ridges of a mountain:

    Taurus ubi bracchia emittit,

    Plin. 5, 27, 27, § 98.—
    4.
    Poet., = antenna, the sail-yards:

    jubet intendi bracchia velis,

    Verg. A. 5, 829; cf. Stat. S. 5, 1, 244.—
    5.
    In milit. lang., a ( natural or artificial) outwork or line for connecting two points in fortifications, etc.; Gr. skelê:

    aliā parte consul muro Ardeae bracchium injunxerat,

    a line of communication, Liv. 4, 9, 14; 38, 5, 8; 22, 52, 1 Drak.; 44, 35, 13; Hirt. B. Alex. 30; id. B. Afr. 38; 49; 51; 56; id. B. Hisp. 5; 6; 13; Curt. 6, 4, 16; Luc. 3, 387; 4, 266.—So of the side-works, moles, dikes, in the fortification of a harbor, Liv. 31, 26, 8; cf. Just. 5, 8, 5 Gron.; Plin. Ep. 6, 31, 15; Suet. Claud. 20.—
    6.
    The arm of a catapult or ballista, Vitr. 1, 1; 10, 15 sq.

    Lewis & Short latin dictionary > brachium

  • 112 Cadmea

    Cadmus, i, m., = Kadmos.
    I.
    Son of the Phœnician king Agenor, brother of Europa, husband of Harmonia, father of Polydorus, Ino, Semele, Autonoë, and Agave; founder of the Cadmea, the citadel of the Bœotian Thebes, Cic. Tusc. 1, 12, 28; id. N. D. 3. 19, 48; Ov. M. 3, 14 sq.; id. F. 1, 490; id. P. 4, 10, 55; the inventor of alphabetic writing, Plin. 7, 56, 57, § 192 sqq. (hence letters are called Cadmi filiolae atricolores, Aus. Ep. 29;

    and Cadmi nigellae filiae,

    id. ib. 21). He and his wife. Harmonia were at last changed into serpents, Ov. M. 4, 572 sq.; Hor. A. P. 187; cf. Hyg. Fab. 6; 148; 179;

    274.—Hence, Cadmi soror,

    i. e. Europa, Ov. P. 4, 10, 55.—
    B.
    Derivv.
    1.
    Cadmēus, a, um, adj., = Kadmeios, of or pertaining to Cadmus, Cadmean:

    Thebae,

    Prop. 1, 7, 1:

    juventus, i. e. Thebana,

    Theban, Stat. Th. 8, 601:

    Dirce (because in the neighborhood of Thebes),

    Luc. 3, 175:

    mater,

    i. e. Agave, the mother of Pentheus, Sen. Oedip. 1005: cistae, i. e. of Bacchus (because Bacchus was the grandson of Cadmus by Semele), id. Herc. Oet. 595:

    Tyros (because Cadmus came from Phœnicia),

    Prop. 3 (4), 13, 7.—Also Carthaginian:

    gens, stirps, manus = Carthaginiensis,

    Sil. 1, 6; 1, 106; 17, 582.—
    b.
    Subst.: Cadmēa, ae, f. (sc. arx), the citadel of Thebes founded by Cadmus, Nep. Pelop. 1, 2; id. Epam. 10, 3.—
    2.
    Cadmēĭus, a, um, adj., Cadmean:

    genitrix,

    i. e. Agave, Stat. Th. 4, 565: seges, i. e. the armed men that sprang from the dragon ' s teeth sown by Cadmus, Val. Fl. 7, 282:

    heros,

    i. e. the Theban, Polynices, Stat. Th. 3, 366; so,

    Haemon,

    id. 8, 458 and 520.—
    3.
    Cadmēïs, ĭdis, f. adj. (acc. Cadmeidem and Cadmeida, Neue, Formenl. 1, 211; 1, 305; voc. Cadmei, ib. 1, 293), = Kadmêïs, of Cadmus, Cadmean:

    domus,

    Ov. M. 4, 545:

    arx,

    id. ib. 6, 217:

    matres,

    i. e. Theban women, id. ib. 9, 304.—
    b.
    Subst., a female descendant of Cadmus; so of Semele, Ov. M. 3, 287; of Ino, id. F. 6, 553.— Plur. Cadmeïdes, the daughters of Cadmus, Agave, Ino, and Autonoë, Sen. Herc. Fur. 758.—
    II.
    An historian of Miletus, said to have been the earliest prose writer, Plin. 5, 29, 31, § 112; 7, 56, 57, § 205.—
    III.
    A bloodthirsty executioner in the time of Horace, Hor. S. 1, 6, 39; Schol. Crucq.—
    IV.
    A mountain in Caria, Plin. 5, 29, 31, § 118.

    Lewis & Short latin dictionary > Cadmea

  • 113 Cadmeius

    Cadmus, i, m., = Kadmos.
    I.
    Son of the Phœnician king Agenor, brother of Europa, husband of Harmonia, father of Polydorus, Ino, Semele, Autonoë, and Agave; founder of the Cadmea, the citadel of the Bœotian Thebes, Cic. Tusc. 1, 12, 28; id. N. D. 3. 19, 48; Ov. M. 3, 14 sq.; id. F. 1, 490; id. P. 4, 10, 55; the inventor of alphabetic writing, Plin. 7, 56, 57, § 192 sqq. (hence letters are called Cadmi filiolae atricolores, Aus. Ep. 29;

    and Cadmi nigellae filiae,

    id. ib. 21). He and his wife. Harmonia were at last changed into serpents, Ov. M. 4, 572 sq.; Hor. A. P. 187; cf. Hyg. Fab. 6; 148; 179;

    274.—Hence, Cadmi soror,

    i. e. Europa, Ov. P. 4, 10, 55.—
    B.
    Derivv.
    1.
    Cadmēus, a, um, adj., = Kadmeios, of or pertaining to Cadmus, Cadmean:

    Thebae,

    Prop. 1, 7, 1:

    juventus, i. e. Thebana,

    Theban, Stat. Th. 8, 601:

    Dirce (because in the neighborhood of Thebes),

    Luc. 3, 175:

    mater,

    i. e. Agave, the mother of Pentheus, Sen. Oedip. 1005: cistae, i. e. of Bacchus (because Bacchus was the grandson of Cadmus by Semele), id. Herc. Oet. 595:

    Tyros (because Cadmus came from Phœnicia),

    Prop. 3 (4), 13, 7.—Also Carthaginian:

    gens, stirps, manus = Carthaginiensis,

    Sil. 1, 6; 1, 106; 17, 582.—
    b.
    Subst.: Cadmēa, ae, f. (sc. arx), the citadel of Thebes founded by Cadmus, Nep. Pelop. 1, 2; id. Epam. 10, 3.—
    2.
    Cadmēĭus, a, um, adj., Cadmean:

    genitrix,

    i. e. Agave, Stat. Th. 4, 565: seges, i. e. the armed men that sprang from the dragon ' s teeth sown by Cadmus, Val. Fl. 7, 282:

    heros,

    i. e. the Theban, Polynices, Stat. Th. 3, 366; so,

    Haemon,

    id. 8, 458 and 520.—
    3.
    Cadmēïs, ĭdis, f. adj. (acc. Cadmeidem and Cadmeida, Neue, Formenl. 1, 211; 1, 305; voc. Cadmei, ib. 1, 293), = Kadmêïs, of Cadmus, Cadmean:

    domus,

    Ov. M. 4, 545:

    arx,

    id. ib. 6, 217:

    matres,

    i. e. Theban women, id. ib. 9, 304.—
    b.
    Subst., a female descendant of Cadmus; so of Semele, Ov. M. 3, 287; of Ino, id. F. 6, 553.— Plur. Cadmeïdes, the daughters of Cadmus, Agave, Ino, and Autonoë, Sen. Herc. Fur. 758.—
    II.
    An historian of Miletus, said to have been the earliest prose writer, Plin. 5, 29, 31, § 112; 7, 56, 57, § 205.—
    III.
    A bloodthirsty executioner in the time of Horace, Hor. S. 1, 6, 39; Schol. Crucq.—
    IV.
    A mountain in Caria, Plin. 5, 29, 31, § 118.

    Lewis & Short latin dictionary > Cadmeius

  • 114 Cadmeus

    Cadmus, i, m., = Kadmos.
    I.
    Son of the Phœnician king Agenor, brother of Europa, husband of Harmonia, father of Polydorus, Ino, Semele, Autonoë, and Agave; founder of the Cadmea, the citadel of the Bœotian Thebes, Cic. Tusc. 1, 12, 28; id. N. D. 3. 19, 48; Ov. M. 3, 14 sq.; id. F. 1, 490; id. P. 4, 10, 55; the inventor of alphabetic writing, Plin. 7, 56, 57, § 192 sqq. (hence letters are called Cadmi filiolae atricolores, Aus. Ep. 29;

    and Cadmi nigellae filiae,

    id. ib. 21). He and his wife. Harmonia were at last changed into serpents, Ov. M. 4, 572 sq.; Hor. A. P. 187; cf. Hyg. Fab. 6; 148; 179;

    274.—Hence, Cadmi soror,

    i. e. Europa, Ov. P. 4, 10, 55.—
    B.
    Derivv.
    1.
    Cadmēus, a, um, adj., = Kadmeios, of or pertaining to Cadmus, Cadmean:

    Thebae,

    Prop. 1, 7, 1:

    juventus, i. e. Thebana,

    Theban, Stat. Th. 8, 601:

    Dirce (because in the neighborhood of Thebes),

    Luc. 3, 175:

    mater,

    i. e. Agave, the mother of Pentheus, Sen. Oedip. 1005: cistae, i. e. of Bacchus (because Bacchus was the grandson of Cadmus by Semele), id. Herc. Oet. 595:

    Tyros (because Cadmus came from Phœnicia),

    Prop. 3 (4), 13, 7.—Also Carthaginian:

    gens, stirps, manus = Carthaginiensis,

    Sil. 1, 6; 1, 106; 17, 582.—
    b.
    Subst.: Cadmēa, ae, f. (sc. arx), the citadel of Thebes founded by Cadmus, Nep. Pelop. 1, 2; id. Epam. 10, 3.—
    2.
    Cadmēĭus, a, um, adj., Cadmean:

    genitrix,

    i. e. Agave, Stat. Th. 4, 565: seges, i. e. the armed men that sprang from the dragon ' s teeth sown by Cadmus, Val. Fl. 7, 282:

    heros,

    i. e. the Theban, Polynices, Stat. Th. 3, 366; so,

    Haemon,

    id. 8, 458 and 520.—
    3.
    Cadmēïs, ĭdis, f. adj. (acc. Cadmeidem and Cadmeida, Neue, Formenl. 1, 211; 1, 305; voc. Cadmei, ib. 1, 293), = Kadmêïs, of Cadmus, Cadmean:

    domus,

    Ov. M. 4, 545:

    arx,

    id. ib. 6, 217:

    matres,

    i. e. Theban women, id. ib. 9, 304.—
    b.
    Subst., a female descendant of Cadmus; so of Semele, Ov. M. 3, 287; of Ino, id. F. 6, 553.— Plur. Cadmeïdes, the daughters of Cadmus, Agave, Ino, and Autonoë, Sen. Herc. Fur. 758.—
    II.
    An historian of Miletus, said to have been the earliest prose writer, Plin. 5, 29, 31, § 112; 7, 56, 57, § 205.—
    III.
    A bloodthirsty executioner in the time of Horace, Hor. S. 1, 6, 39; Schol. Crucq.—
    IV.
    A mountain in Caria, Plin. 5, 29, 31, § 118.

    Lewis & Short latin dictionary > Cadmeus

  • 115 Cadmus

    Cadmus, i, m., = Kadmos.
    I.
    Son of the Phœnician king Agenor, brother of Europa, husband of Harmonia, father of Polydorus, Ino, Semele, Autonoë, and Agave; founder of the Cadmea, the citadel of the Bœotian Thebes, Cic. Tusc. 1, 12, 28; id. N. D. 3. 19, 48; Ov. M. 3, 14 sq.; id. F. 1, 490; id. P. 4, 10, 55; the inventor of alphabetic writing, Plin. 7, 56, 57, § 192 sqq. (hence letters are called Cadmi filiolae atricolores, Aus. Ep. 29;

    and Cadmi nigellae filiae,

    id. ib. 21). He and his wife. Harmonia were at last changed into serpents, Ov. M. 4, 572 sq.; Hor. A. P. 187; cf. Hyg. Fab. 6; 148; 179;

    274.—Hence, Cadmi soror,

    i. e. Europa, Ov. P. 4, 10, 55.—
    B.
    Derivv.
    1.
    Cadmēus, a, um, adj., = Kadmeios, of or pertaining to Cadmus, Cadmean:

    Thebae,

    Prop. 1, 7, 1:

    juventus, i. e. Thebana,

    Theban, Stat. Th. 8, 601:

    Dirce (because in the neighborhood of Thebes),

    Luc. 3, 175:

    mater,

    i. e. Agave, the mother of Pentheus, Sen. Oedip. 1005: cistae, i. e. of Bacchus (because Bacchus was the grandson of Cadmus by Semele), id. Herc. Oet. 595:

    Tyros (because Cadmus came from Phœnicia),

    Prop. 3 (4), 13, 7.—Also Carthaginian:

    gens, stirps, manus = Carthaginiensis,

    Sil. 1, 6; 1, 106; 17, 582.—
    b.
    Subst.: Cadmēa, ae, f. (sc. arx), the citadel of Thebes founded by Cadmus, Nep. Pelop. 1, 2; id. Epam. 10, 3.—
    2.
    Cadmēĭus, a, um, adj., Cadmean:

    genitrix,

    i. e. Agave, Stat. Th. 4, 565: seges, i. e. the armed men that sprang from the dragon ' s teeth sown by Cadmus, Val. Fl. 7, 282:

    heros,

    i. e. the Theban, Polynices, Stat. Th. 3, 366; so,

    Haemon,

    id. 8, 458 and 520.—
    3.
    Cadmēïs, ĭdis, f. adj. (acc. Cadmeidem and Cadmeida, Neue, Formenl. 1, 211; 1, 305; voc. Cadmei, ib. 1, 293), = Kadmêïs, of Cadmus, Cadmean:

    domus,

    Ov. M. 4, 545:

    arx,

    id. ib. 6, 217:

    matres,

    i. e. Theban women, id. ib. 9, 304.—
    b.
    Subst., a female descendant of Cadmus; so of Semele, Ov. M. 3, 287; of Ino, id. F. 6, 553.— Plur. Cadmeïdes, the daughters of Cadmus, Agave, Ino, and Autonoë, Sen. Herc. Fur. 758.—
    II.
    An historian of Miletus, said to have been the earliest prose writer, Plin. 5, 29, 31, § 112; 7, 56, 57, § 205.—
    III.
    A bloodthirsty executioner in the time of Horace, Hor. S. 1, 6, 39; Schol. Crucq.—
    IV.
    A mountain in Caria, Plin. 5, 29, 31, § 118.

    Lewis & Short latin dictionary > Cadmus

  • 116 caetrati

    caetrātus, a, um, adj. [caetra], armed with a caetra, shield-bearing ( = peltastês):

    cohors,

    Caes. B. C. 1, 39; so Liv. 31, 36, 1:

    juventus,

    Sil. 9, 231; and subst.: caetrā-ti, ōrum, Caes. B. C. 1, 70; Liv. 31, 36, 1; 33, 4, 4 et saep.

    Lewis & Short latin dictionary > caetrati

  • 117 caetratus

    caetrātus, a, um, adj. [caetra], armed with a caetra, shield-bearing ( = peltastês):

    cohors,

    Caes. B. C. 1, 39; so Liv. 31, 36, 1:

    juventus,

    Sil. 9, 231; and subst.: caetrā-ti, ōrum, Caes. B. C. 1, 70; Liv. 31, 36, 1; 33, 4, 4 et saep.

    Lewis & Short latin dictionary > caetratus

  • 118 caleo

    călĕo, ui, 2, v. n. ( part. fut. act. călĭtūrus, Ov. M. 13, 590: caleor = caleo, Caper. ap. Prisc. p. 797 P.; prob. only in reference to the impers. caletur, Plaut. Capt. 1, 1, 12; id. Truc. 1, 1, 46) [etym. dub.; cf. Gr. skellô, sklêros], to be warm or hot, to glow (object.; opp. frigere, to be cold; while aestuare, to feel, experience warmth; opp. algere, to feel cold; cf. Doed. Syn. III. p. 89).
    I.
    Lit.: calet aqua;

    eamus hinc intro ut laves,

    Plaut. Bacch. 1, 1, 73:

    sentiri hoc putat, ut calere ignem,

    Cic. Fin. 1, 9, 30:

    os calet tibi,

    Plaut. Rud. 5, 2, 39:

    sole calente,

    Tib. 1, 5, 22:

    terrae alio sole calentes,

    Hor. C. 2, 16, 18:

    calens favilla,

    id. ib. 2, 6, 22:

    ture calent arae,

    Verg. A. 1, 417:

    calentibus aris,

    Ov. M. 12, 152:

    calituras ignibus aras,

    id. ib. 13, 590:

    guttae calentes,

    id. ib. 7, 283:

    epulae,

    id. ib. 8, 671:

    sulphur,

    id. ib. 14, 86.— Poet. sometimes for aestuare, subject., to feel warm:

    ut fortunati sunt fabri ferrarii, Qui aput carbones adsident! semper calent,

    Plaut. Rud. 2, 6, 47:

    febre,

    Juv. 10, 218:

    rabie,

    Val. Fl. 3, 216; cf.: caluit et hodie Faustina, Aur. ap. Front. Ep. ad M. Caes. 5, 11.—
    II.
    Trop.
    A.
    To glow in mind, to be roused, warmed, inflamed [p. 269] (class.;

    in prose less freq. than ardere): (leones) permixtā caede calentes,

    inflamed by indiscriminate slaughter, Lucr. 5, 1312; cf. id. 3, 643; Hirt. ap. Cic. Att. 15, 6, 2:

    admirando, irridendo calebat,

    Cic. Brut. 66, 234:

    in re frigidissimā cales, in ferventissimā cales,

    Auct. Her. 4, 15, 21:

    animis jam calentibus,

    Quint. 4, 1, 59:

    Romani calentes adhuc ab recenti pugnā proelium ineunt,

    Liv. 25, 39, 9:

    at ille utendum animis dum spe calerent ratus,

    are animated, Curt. 4, 1, 29:

    feminā calere,

    to become enamored of, Hor. C. 4, 11, 33; cf.:

    Lycidan quo calet juventus,

    id. ib. 1, 4, 19:

    puellā,

    Ov. Am. 3, 6, 83:

    amore,

    id. A. A. 3, 571; Mart. 7, 32, 12:

    igne,

    id. 5, 55, 3:

    desiderio Conjugis abrepti,

    to be inflamed with desire, Ov. M. 7, 731; also, to be troubled, perplexed: haec velim explices;

    etsi te ipsum istic jam calere puto,

    Cic. Att. 7, 20, 2; Cael. ap. id. Fam. 8, 6, 51: alio mentis morbo, to labor under (the figure derived from fever, v. supra), Hor. S. 2, 3, 80;

    and so of the passion for scribbling: mutavit mentem populus levis et calet uno Scribendi studio,

    now the rage for writing and versifying is the general disease of our people, id. Ep. 2, 1, 108:

    narratur et prisci Catonis Saepe mero caluisse virtus,

    id. C. 3, 21, 12; Stat. Th. 5, 263.—
    (β).
    With inf.:

    tubas audire,

    Stat. Th. 4, 261; Claud. Nupt. Hon. 10, 287; id. Ep. 1, 29.—
    (γ).
    With ad:

    ad nova lucra,

    Prop. 4 (5), 3, 62.—
    B.
    Of abstract things, to be carried on warmly, to be urged on zealously:

    illud crimen de nummis caluit re recenti, nunc in causā refrixit,

    Cic. Planc. 23, 55:

    judicia calent, i. e. magnā diligentiā et ardore exercentur,

    id. Att. 4, 16, 3:

    calebant nundinae,

    id. Phil. 5, 4, 11:

    posteaquam satis calere res Rubrio visa est,

    i. e. seemed sufficiently ripe for execution, id. Verr. 2, 1, 26, § 66:

    Veneris bella calent,

    rage, Tib. 1, 10, 53:

    et mixtus lacrimis caluit dolor,

    Stat. Th. 3, 383.—
    C.
    To be yet warm, new, or fresh (the figure taken from food):

    at enim nihil est, nisi, dum calet, hic agitur,

    Plaut. Poen. 4, 2, 92: illi rumores de comitiis caluerunt, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 1, 2.—
    D.
    (Effectus pro causā.) Of a place, to be eagerly sought, to be frequented (rare):

    ungularum pulsibus calens Hister,

    often trod, Mart. 7, 7, 2.

    Lewis & Short latin dictionary > caleo

  • 119 caloratus

    călōrātus, a, um, adj. [calor] (postclass. and rare).
    I.
    Lit., hot, heated:

    ferrum,

    Isid. 20, 16, 7 (al. coloratum): Calabria, Porphyr. ad Hor. Epod. 1, 27:

    dies caloratissimi,

    id. ad Hor. S. 1, 6, 126.—
    II.
    Trop., hot, incited, furious:

    juventutis impetus,

    App. M. 6, p. 182, 37:

    juventus,

    Fulg. Myth. 3, 4 fin.

    Lewis & Short latin dictionary > caloratus

  • 120 centurio

    1.
    centŭrĭo, āvi, ātum, 1, v. a. [centuria], to divide into centuries (acc. to centuria, I.).
    I.
    Of land:

    agrum,

    Hyg. Lim. p. 195 Goes.; cf. Fest. p. 53 Müll.—
    II.
    Of the army (only of infantry; cf. decurio), to arrange in centuries, assign to companies:

    cum homines in tribunali Aurelio palam conscribi centuriarique vidissem,

    Cic. Red. Quir. 5, 13: rem gerit palam (Octavius); centuriat Capuae;

    dinumerat. Jam jamque vides bellum,

    id. Att. 16, 9 fin.:

    juventutem,

    Liv. 25, 15, 9:

    seniores quoque,

    id. 6, 2, 6; 29, 1, 2:

    equites decuriati, centuriati pedites,

    id. 22, 38, 3; so id. 10, 21, 4:

    Juventus Romana... equis delapsa se ipsam centuriavit,

    i. e. reduced to infantry, Val. Max. 3, 2, n. 8: mulus centuriatus, for carrying provisions, Aur. ap. Vop. Aur. 7, 7.—
    B.
    Facetiously:

    eripiam ego hodie concubinam militi, Si centuriati bene sunt maniplares mei,

    Plaut. Mil. 3, 2, 3; cf. id. Curc. 4, 4, 29.—
    III.
    Of the people in the meeting of the council, only part. perf.: comitia centuriata, in which all the Roman people voted according to centuries (this was done in the choice of higher magistrates, in decisions in respect to war and peace, and, until Sulla's time, in questions affecting life or citizenship; cf. Messala ap. Gell. 13, 15, 4; Lael. Felix ib. 15, 27, 4; Cic. Red. Sen. 11, 27), Cic. Leg. 3, 19, 44:

    quod ad populum centuriatis comitiis tulit,

    id. Phil. 1, 8, 19; Liv. 3, 55, 3; 8, 12, 15.—Facetiously:

    Pseudolus mihi centuriata capitis habuit comitia,

    i. e. has sentenced me to death, Plaut. Ps. 4, 7, 134 Lorenz ad loc.—Hence, P. a.: centŭrĭā-tus, a, um, of or belonging to the comitia centuriata: Centuriata lex, advised in the comitia centuriata, Cic. Agr. 2, 11, 26.
    2.
    centŭrĭo (in many inscriptions before the time of Quintilian erroneously aspirated chenturio, like ch oronae, prae ch ones, etc., Quint. 1, 5, 20; cf. the letter C), ōnis, m. (access. form centŭrĭōnus, like curionus and decurionus, acc. to Fest. p. 49 Müll.) [centuria, II.], the commander of a century, a captain, centurion, occupying a station below the tribunus, Caes. B. G. 1, 40; 2, 25; 6, 39; Cic. Balb. 15, 34; Sall. J. 59, 3; Liv. 2, 27, 6; 7, 41, 5; Hor. S. 1, 6, 73; cf. Dict. of Antiq.

    Lewis & Short latin dictionary > centurio

См. также в других словарях:

  • Juventus — Turin Voller Name Juventus Football Club S.p.A. Ort Turin Gegründet …   Deutsch Wikipedia

  • Juventus F.C. — Juventus Turin Voller Name Juventus Football Club S.p.A. Ort Turin Gegründet …   Deutsch Wikipedia

  • Juventus FC — Juventus Turin Voller Name Juventus Football Club S.p.A. Ort Turin Gegründet …   Deutsch Wikipedia

  • Juventus — Football Club « Juventus » redirige ici. Pour les autres significations, voir Juventus (homonymie). Juventus FC …   Wikipédia en Français

  • Juventus FC — Juventus Football Club « Juventus » redirige ici. Pour les autres significations, voir Juventus (homonymie). Juventus FC …   Wikipédia en Français

  • JUVENTUS — inter Gentilium σεβάσματα, vide supra Dii …   Hofmann J. Lexicon universale

  • Juventus — Roman god of youth, personification of iuventas youth, from iuvenis a young person (see YOUNG (Cf. young)) …   Etymology dictionary

  • Juventus F.C. — Infobox Football club clubname = Juventus F.C. current =Juventus F.C. season 2008 09 fullname = Juventus Football Club S.p.A. nickname = La Vecchia Signora Also Madama in Piedmontese dialect.] (The Old Lady) La Fidanzata d Italia (The fiance of… …   Wikipedia

  • Juventus — La Juventus es un club de fútbol italiano, de la ciudad de Turín en la región del Piamonte. Fue fundado en 1897 y juega en la Serie A (primera división) de la liga italiana de fútbol. Es considerado como uno de los mejores equipos del mundo …   Enciclopedia Universal

  • Juventus — fiziologinis subrendimas statusas T sritis gyvūnų raida, augimas, ontogenezė, embriologija atitikmenys: lot. Juventus ryšiai: platesnis terminas – organizmo formavimasis po atsivedimo …   Veterinarinės anatomijos, histologijos ir embriologijos terminai

  • Juventus — jaunystė statusas T sritis embriologija atitikmenys: lot. Juventus ryšiai: platesnis terminas – laikotarpis po gimdymo …   Medicininės histologijos ir embriologijos vardynas

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»