istic

hīc, haec, hoc ( gen. hujus, monosyl., Plaut. Am. prol. 51; 96; 1, 1, 115; dat. huic, Sidon. Carm. 7, 145; Avien. Descr. Orb. 22; dat. sing. fem. hae rei, Cato, R. R. 14, 3; acc. HONC for hunc, C. I. L. 1, 32; nom. plur. hic, Enn. ap. Philarg. ad Verg. G. 4, 230 = Ann. v. 414 Vahl.; Varr. L. L. 6, § 73 Mull.; fem. haec, v. infra, B. init.; dat. and abl. hibus, Plaut. Curc. 4, 2, 20; cf. Varr. L. L. 8, § 78 Mull.; v. Neue, Formenl. 2, p. 203 sqq.), pron. demonstr. [from the pronom. root i (whence also comes is), with the demonstr. suffix ce ] points to something near or present, or which is conceived of as present, this.

With subst.:

hic homo sanus non est,

Plaut. Am. 1, 1, 246:

rapidus fluvius est hic, non hac temere transiri potest... apud hunc fluvium, etc.,

id. Bacch. 1, 1, 53:

quid praeclarum putet in rebus humanis, qui haec deorum regna perspexerit? etc.,

Cic. Rep. 1, 17:

genus hoc,

id. ib. 1, 25:

hoc avunculo, atque in hac tam clara re publica natus,

id. ib. 1, 19; cf.:

quorum singuli saluti huic civitati fuerunt, et qui sunt procul ab aetatis hujus memoria,

id. ib. 1, 1:

his libris,

id. ib. 1, 7:

hae feriae,

id. ib. 1, 9; 1, 20; cf.:

hoc otio,

id. ib. 9 fin.:

haec caelestia vel studiosissime solet quaerere,

id. ib. 1, 10:

ad haec cituma,

id. ib. 1, 21:

hic vir,

Liv. 7, 39, 12.—

Absol. (cf. Krebs, Antibarb. p. 520):

hic insidiantes vigilant, Enn. l. l.: hi domum me ad se auferent,

Plaut. Men. 5, 2, 94: non mihi videtur, quod hi venerunt, alius nobis sermo esse quaerendus, sed agendum accuratius, et dicendum dignum aliquid horum auribus, Cic. Rep. 1, 13:

feceris (ut etiam pro his dicam) nobis gratum omnibus,

id. ib. 1, 21 fin.:

hoc ubi Amphitruo erus conspicatus est, etc.,

Plaut. Am. 1, 1, 87:

docere hoc poterat ille homines paene agrestes, et apud imperitos audebat haec dicere,

Cic. Rep. 1, 15:

dixerat hoc ille, cum, etc.,

id. ib. 1, 12:

haec Scipio cum dixisset,

id. ib. 1, 11:

haec plurimis a me verbis dicta sunt, etc.,

id. ib. 1, 7.—

More emphatic, in the original full form, hīce, haece, hōce (not, as formerly written, hicce, haecce, hocce; in gen. sing. HVIVSQVE; in nom. plur. hisce, like ieis = ei, and ques = qui, see below; and apocopated in nom. plur. fem. haec for haece, and in gen. plur. horunc, harunc, for horunce, harunce);

and, with the interrogative particle, hicine, haecine, hocine (mostly ante - class.): hoce haud dubium est quin, etc.,

Ter. And. 2, 3, 17:

eum hinc profugiens vendidit in Alide Patri hujusce,

Plaut. Capt. prol. 10; so,

hujusce,

id. Poen. prol. 120; 5, 4, 76; 87; cf.:

atque hujusce rei judicium jam continuo video futurum,

Cic. Div. in Caecil. 14, 47:

hisce homines ubi habitent,

Plaut. Trin. 4, 2, 36; v. Ritschl ad h. l.; so,

hisce,

id. Ps. 1, 5, 125; id. Capt. prol. 35 Fleck.; id. Rud. 2, 1, 5 ib., and perh. also id. Mil. 4, 8, 24 (Ritschl, hice): hice, Att. ap. Non. 15, 29 (Trag. Rel. v. 122 Rib.); Ter. Eun. 2, 2, 38:

haec aedes,

Plaut. Most. 2, 1, 53; 3, 1, 117; so,

haec sunt atque aliae multae in magnis dotibus Incommoditates,

id. Aul. 3, 5, 58:

haec (puellae),

Ter. Eun. 3, 5, 34:

haec sententiae,

Cic. Tusc. 1, 11, 22; 3, 34, 84; Lucr. 3, 601; Verg. G. 3, 305; cf. Bentl. Ter. Hec. 5, 2, 24:

aliut posticum harunce aedium,

Plaut. Stich. 3, 1, 41; cf.:

harunc aedium,

id. Most. 2, 1, 57:

sine opera tua nihil di horunc facere possunt,

id. Cist. 1, 1, 53:

horunc,

id. Poen. 3, 1, 48; Ter. Hec. 1, 2, 97; id. Phorm. 3, 2, 33:

cedo signum, si harunc Baccharum es,

Plaut. Mil. 4, 2, 25:

harunc aedium,

id. Merc. 5, 1, 3:

hisce ego Placidum ted hodie reddam,

id. Curc. 5, 3, 48; cf.:

quid dicam hisce, incertus sum,

Ter. Hec. 3, 4, 36:

tu ab hisce rebus animum avoca,

Sulp. in Cic. Fam. 4, 5, 5; so,

hisce,

Plaut. Cas. 2, 7, 13; id. Most. 1, 3, 81; 1, 4, 23; 2, 2, 71; 4, 2, 35 et saep.: Thr. Tu hosce instrue. Gn Illuc est sapere! ut hosce instruxit, Ter. Eun. 4, 7, 11; so,

hosce,

id. ib. 1, 2, 71; id. Heaut. 3, 2, 3; 4, 5, 4; id. Ad. 5, 7, 5; id. Phorm. 4, 3, 4:

apud hasce aedes,

Plaut. Am. 1, 1, 194; so,

hasce,

id. As. 2, 3, 1; id. Aul. 2, 4, 2; 2, 8, 15; id. Capt. 4, 2, 51; id. Bacch. 4, 6, 17 et saep.—

With the interrog. particle: hicin' Achilles est?

Plaut. Mil. 1, 1, 61; so,

hicinest?

id. Pers. 5, 2, 49; cf.:

hicine vir patriae natus usquam nisi in patria morietur?

Cic. Mil. 38, 104 et saep.:

haecine,

Plaut. Am. 1, 1, 206; id. Ep. 4, 2, 5; 5, 1, 15; id. Pers. 4, 3, 75; Ter. Hec. 5, 2, 5; id. Phorm. 5, 8, 24:

huncine hominem,

Plaut. Ps. 1, 2, 68; cf.:

huncine hominem! hancine impudentiam! judices, hanc audaciam!

Cic. Verr. 2, 5, 25, § 62:

hocine hic pacto potest Inhibere imperium magister?

Plaut. Bacch. 3, 3, 43:

o Juppiter, hoscine mores!

Ter. Ad. 4, 7, 40:

hacine victoria sola aut hac praeda contenti estis futuri,

Liv. 10, 17, 5; Ter. Hec. 3, 1, 3;

so in the shorter form, hicne,

Cic. Rosc. Am. 48, 141:

ex hocne equo,

id. Fat. 3, 5:

cum hocne,

id. Att. 9, 7, 3:

ex hacne natura,

id. Tusc. 1, 25, 62: haece locutus, Enn. ap. Gell. 12, 4 (Ann. v. 239 Vahl.) al.—So, Fortuna hujusce diei, as a particular deity, Cic. Leg. 2, 11, 28; Plin. 34, 8, 19, § 54;

in inscrr. also written HVIVSQVE DIEI,

Inscr. Orell. 5; cf.:

HVIVSQ. LOCI,

id. ib. 1580; 2300;

and HOIVSQVE AEDIS ERGO,

id. ib. 2488.—

With other pronouns:

hos eosdem motus perturbationes dixerimus,

Cic. Tusc. 3, 4, 7; cf.:

cum idem hoc visum diceretur,

id. Rep. 1, 14:

hoc idem fit in reliquis civitatibus,

Caes. B. G. 7, 15, 2; id. B. C. 1, 74, 5; Quint. 8, 4, 17:

haec eadem centurionibus tribunisque militum mandabant,

Caes. B. G. 7, 17 fin.:

haec eadem genera,

Quint. 6, 3, 54:

hoc ipsum civile jus,

Cic. Rep. 1, 2:

sed hoc ipsum ex superiore pendet quaestione,

Quint. 2, 1, 8; 8, 3, 45:

ad hunc eum ipsum,

Cic. Ac. 1, 1, 2 Goer. N. cr.; cf.:

idem hoc ipsum,

id. Tusc. 5, 9, 26:

huic illi legato,

id. Fl. 22, 52:

hunc illum fatis Portendi generum,

Verg. A. 7, 255; cf.:

hic est enim ille vultus semper idem, quem, etc.,

Cic. Tusc. 3, 15, 31:

hic est ille status quantitatis,

Quint. 7, 4, 15: haec est illa, quae deinôsis vocatur, id. 6, 2, 24:

hujus istius facti stultitia,

Cic. Rab. Post. 9, 24:

ista haec epigrammata,

Sid. Ep. 2, 10: hunc talem virum, Cic. fil. ap. Cic. Fam. 16, 21, 3:

callidum quendam hunc,

Cic. de Or. 1, 50, 218.—

Opp. to ille, iste, less freq. to hic, alter, alius, etc., this, the latter, to indicate the nearer object (which is to be determined not so much by the phraseology as by the thought; so that hic may refer to that noun whose position in the sentence is the more remote, but which is the most closely connected with the speaker, and of the most importance to him, in which case it is to be rendered by that, the former, etc.):

ejusdem esse, qui in illa re peccarit, hoc quoque admisisse,

Cic. Inv. 2, 16, 50:

in his undis et tempestatibus ad summam senectutem maluit jactari, quam in illa tranquillitate atque otio jucundissime vivere,

id. Rep. 1, 1:

si deerunt haec remedia, ad illa declinandum est,

Quint. 7, 2, 30:

cum hic testamento, ille proximitate nitatur,

id. 3, 6, 95:

in his judicem sibi, in illis alii credere,

id. 5, 7, 33:

haec pars perorationis accusatori patronoque ex aequo communis est. Affectibus quoque iisdem fere utuntur: sed varius hic, ille saepius ac magis,

id. 6, 1, 8; cf. id. 6, 2, 12; 17:

cum tu ista caelestia de Scipione quaesieris, ego autem haec, quae videntur ante oculos, esse magis putem quaerenda,

Cic. Rep. 1, 19; id. Fam. 2, 11, 1:

iisdem enim hic sapiens, de quo loquor, oculis, quibus iste vester, caelum, terram, mare intuebitur,

id. Ac. 2, 33, 105:

si hoc loco scripsisset, isto verbo usus non esset, non isto loco verbum istud collocasset,

id. Inv. 2, 41, 121:

has igitur tot sententias ut omittamus, haec nunc videamus, quae diu multumque defensa sunt,

id. Ac. 2, 42, 130:

Caesar facile diceret: Hic versus Plauti non est, hic est,

this... that, id. Fam. 9, 16, 4:

ego hoc dico. adversarius hoc,

Quint. 4, 4, 8:

vendidit hic auro patriam... Hic thalamum invasit natae,

Verg. A. 6, 621 sq.:

hi molium objectus, hi proximas scaphas scandere,

Tac. A. 14, 8:

quid responsuri sint adversarii his et his... cum sciret haec et haec,

Quint. 6, 1, 3 sq.:

interim quaeritur: hoc an hoc? furtum an sacrilegium?

id. 7, 3, 9:

alter (Roscius) plurimarum palmarum vetus ac nobilis gladiator habetur, hic autem nuper se ad eum lanistam contulit,

Cic. Rosc. Am. 6, 17:

occupat hic collem, cymba sedet alter adunca,

Ov. M. 1, 293.—

Referring to that which in the speaker's mind is the nearer object, although by the position of the words it is the more remote: quam ob rem cave Catoni anteponas ne istum quidem ipsum, quem Apollo sapientissimum judicavit (i. e. Socratem): Hujus enim (i. e. Catonis, of the former) facta, illius (i. e. Socratis) dicta laudantur, Cic. Lael. 2, 10; id. Rosc. Com. 2, 7:

hanc posteriorem (artem) et Stoici et Peripatetici, priorem autem illi (i. e. Peripatetici) egregie tradiderunt, hi (i. e. Stoici) ne attigerunt quidem,

id. Fin. 4, 4, 10:

hoc Cicero atque Asinius certatim sunt usi: pro Scauro hic, ille pro filio,

Quint. 6, 1, 21; 3, 10, 1:

melior tutiorque est certa pax quam sperata victoria: haec in tua, illa in deorum manu est,

the former... the latter, Liv. 30, 30, 19:

quocumque aspicio, nihil est, nisi pontus et aer: Fluctibus hic tumidus, nubibus ille minax,

Ov. Tr. 1, 2, 24; id. M. 1, 697.—

In the neutr. sing. subst., with gen.:

quid hoc hominist?

Plaut. Am. 2, 1, 26; cf. Ter. Eun. 3, 4, 8:

quid hoc morbi est?

id. ib. 2, 1, 19:

quid hoc est negoti?

id. Ad. 4, 5, 71; cf. id. Eun. 3, 4, 6:

hoc fructi pro labore ab his fero,

id. Ad. 5, 4, 16:

edormiscam hoc villi,

id. ib. 5, 2, 11:

hoc commodi est, quod, etc.,

Cic. Rosc. Am. 32, 91:

hoc copiarum in Hispanias portatum est,

Liv. 42, 18, 7:

hoc servitutis injunxisse, ut, etc.,

id. 5, 2, 8:

hoc intervalli datum res tranquillas in urbe fecit,

id. 3, 25, 4:

hoc consilii,

id. 5, 39, 6:

hoc solacii,

id. 30, 13, 13:

hoc noctis,

Plaut. Am. 1, 1, 2; 11; 136.—

Hoc with verbs impers., pleonast. as a subject (ante-class.):

eamus, Amphitruo: lucescit hoc jam,

there is daybreak, Plaut. Am. 1, 3, 45: luciscit hoc jam, [p. 853] Ter. Heaut. 3, 1, 1:

lucet hoc,

Plaut. Mil. 2, 2, 63; cf. id. Curc. 1, 3, 26.—

Pregn. (qs. pointing to something with the finger), this, this... here (ante-class. and poet.); most freq. of the speaker himself, like the Gr. hode, for ego:

hic homost omnium hominum praecipuos,

Plaut. Trin. 5, 1, 1:

hic si quid nobis forte adversi evenerit, tibi erunt parata verba, huic homini verbera,

Ter. Heaut. 2, 3, 115; so,

huic homini, i. q. mihi,

Plaut. Ep. 1, 2, 38:

hic homo, i. q. ego,

id. Curc. 2, 1, 33:

hunc hominem, i. q. me,

Plaut. Bacch. 4, 4, 1; Hor. S. 1, 9, 47; cf.:

vin' tu huic seni auscultare?

Ter. Ad. 5, 7, 8; id. And. 2, 1, 10; Tib. 2, 6, 7:

haec res,

my property, Plaut. Trin. 2, 4, 106:

hunc in collum,

my neck, id. Pers. 4, 6, 9 Brix (Ritschl, huc): ni haec praesensisset canes, this dog, = ego, id. Trin. 1, 2, 135 Brix ad loc.—In neutr. absol.: tu quod te posterius purges hanc injuriam mihi nolle Factam esse, hujus non faciam, not so much, i. e. not the least, Ter. Ad. 2, 1, 9.—

With reference to time, of this time, now present, actual, this:

cena hac annona est sine sacris hereditas,

in the present scarcity, Plaut. Trin. 2, 4, 83:

sed nondum haec, quae nunc tenet saeculum, neglegentia deum venerat,

Liv. 3, 20:

his temporibus,

Cic. Fam. 13, 77, 1:

M. Cato, hujus nostri Catonis pater,

id. Off. 3, 16, 66; cf.:

si potius ad antiquorum diligentiam, quam ad horum luxuriam dirigas aedificationem,

Varr. R. R. 1, 13, 6 sq.:

etenim qui haec vituperare volunt, Chrysogonum tantum posse queruntur,

the present times, Cic. Rosc. Am. 48, 138:

ne horum quidem magnificentia operum,

Liv. 1, 55 fin.;

very rarely of time just ended: ante hos annos quadraginta,

Plin. 14, 22, 28, § 143:

ante hos sex menses,

Phaedr. 1, 1, 10:

ante hoc triduum,

Front. Ep. ad M. Caes. 2, 5 init.; Aug. Serm. 270, 3.

Very freq. referring to a thought that follows, and which may be expressed by a relative sentence, or by a sentence denoting the object, cause, or effect; with qui, quae, quod, an acc. and inf., quod, ut, ne, etc. (more clearly indicative than the determinative, is, ea, id; though freq. confounded with it in MSS. and editt.).

With relat. clause:

Qui hodie fuerim liber, eum nunc potivit pater Servitutis: hic, qui verna natust, conqueritur,

Plaut. Am. 1, 1, 24; cf.:

eos, qui, etc.... his, qui, etc.... longe duco esse anteponendos,

Cic. Rep. 1, 2:

neque his contentus sum, quae de ista consultatione scripta nobis summi ex Graecia homines reliquerunt, neque ea, quae mihi videntur, anteferre illis audeo,

id. ib. 1, 22:

non est tibi his solis utendum existimationibus ac judiciis, qui nunc sunt, hominum, sed iis etiam, qui futuri sunt,

id. Q. Fr. 1, 1, 15, § 43:

quis hic est homo, quem ante aedis video hoc noctis?

Plaut. Am. 1, 1, 136:

unde in laboribus et periculis fortitudo? nempe ab his, qui, etc.,

Cic. Rep. 1, 2; 1, 17:

haec quae sunt in hoc genere,

id. ib. 1, 11:

mundus hic totus, quod domicilium di nobis dederunt,

id. ib. 1, 13:

hoc autem sphaerae genus, in quo, etc.,

id. ib. 1, 14;

1, 16: in his libris, quos legistis,

id. Leg. 1, 9, 27; cf. id. Div. 1, 3, 5:

quam quisque norit artem, in hac se exerceat,

id. Tusc. 1, 18, 41 et saep.:

lepide ipsi hi sunt capti, suis qui filiis fecere insidias,

Plaut. Bacch. 5, 2, 90; cf. Cic. Tusc. 2, 1, 3; id. N. D. 1, 40, 113:

servi, qui, cum culpa carint, tamen malum Metuont, hi solent esse eris utibiles,

Plaut. Most. 4, 2, 2 sq.; cf. Cic. Rep. 1, 19:

de Bruti amore etsi mihi nihil novi adfers: tamen hoc audio libentius, quo saepius,

id. Att. 13, 36 fin.; cf.:

is porro, quo generosior celsiorque est, hoc majoribus velut organis commovetur,

Quint. 1, 2, 30:

hoc primum videamus, quidnam sit, de altero sole quod nuntiatum est in senatu, etc.,

Cic. Rep. 1, 10; 1, 24:

mire tractat hoc Cicero pro Milone quae facturus fuerit Clodius, si praeturam invasisset,

Quint. 9, 2, 41.—

With acc. and inf.:

erat tunc haec nova et ignota ratio, solem lunae oppositum solere deficere,

Cic. Rep. 1, 16:

sed hoc vir excellenti providentia sensit ac vidit, non esse opportunissimos situs maritimos urbibus iis, quae, etc.,

id. ib. 2, 3:

hoc tantum admiror, Flavum, etc.,

Quint. 7, 4, 40; 11, 1, 22:

unum hoc definio, tantam esse necessitatem virtutis, etc.,

Cic. Rep. 1, 1: hoc simul accipe dictum: Quorum..., Eorundem libertati me parcere certum est, Enn. ap. Cic. Off. 1, 12, 38 (Ann. v. 204 Vahl.); cf.

with appositive clause: sic hoc proloquar: Principio, ut illo advenimus, Continuo Amphitruo delegit viros, etc.,

Plaut. Am. 1, 1, 48:

ut hoc: Non debes alienam uxorem optare,

Quint. 7, 1, 25; cf. id. 9, 4, 97; 9, 2, 32.—

With quod or quia:

maxime hoc mihi mirum videri solet, quod, qui tranquillo mari gubernare se negent posse, etc.,

Cic. Rep. 1, 6:

quaesierat ex me Scipio, quidnam sentirem de hoc, quod duo soles visos esse constaret,

id. ib. 1, 13; Quint. 9, 1, 1:

propter hoc ipsum ostendenda non sunt, quod apparent,

id. 12, 9, 6:

nostri primo integris viribus fortiter repugnare... sed hoc superari, quod diuturnitate pugnae, etc.,

in this that, herein that, Caes. B. G. 3, 4, 3; cf. Quint. 8, 3, 30:

hoc ipso fidem detrahimus illis, quod sint tam gravia,

id. 9, 2, 53:

hoc ipso, quod,

id. 4, 1, 54; 5, 11, 41; 6, 2, 16 et saep.: consilio vestro utar libenter, et hoc libentius, quod, etc., Caes. ap. Cic. Att. 9, 8, C, 1; cf.:

id hoc facilius eis persuasit, quod undique loci natura Helvetii continentur,

Caes. B. G. 1, 2, 3:

hoc esse miseriorem gravioremque fortunam Sequanorum quam reliquorum, quod soli, etc.,

id. ib. 1, 32, 4; Quint. 5, 7, 22:

hoc magis, quod (al. quia) illic ut litigatores loquimur frequentius,

id. 6, 2, 36:

hoc sese excruciat animi, Quia leno ademit cistulam ei,

Plaut. Rud. 2, 3, 57:

quod hoc etiam mirabilius debet videri, quia, etc.,

Cic. de Or. 1, 3, 12; cf.:

hoc sunt exempla potentiora, quia, etc.,

Quint. 10, 1, 15.—

With ut or ne:

nunc hoc me orare a vobis jussit Juppiter, ut conquistores, etc.,

Plaut. Am. prol. 64; cf.:

hoc quoque etiam mihi in mandatis dedit, Ut conquistores, etc.,

id. ib. 81:

atque hoc evenit In labore atque in dolore, ut mors obrepat interim,

id. Ps. 2, 3, 19:

nec enim hoc suscepi, ut, etc.... neque hoc polliceor me facturum, ut, etc.,

Cic. Rep. 1, 24:

neque enim hac nos patria lege genuit aut educavit, ut... sed ut, etc.,

id. ib. 1, 4;

for which: homines sunt hac lege generati, qui tuerentur, etc.,

id. ib. 6, 15:

quare hoc animo in nos esse debebis, ut aetas nostra, etc.,

id. Fam. 2, 1 fin.; id. Off. 3, 5, 22; id. Rep. 1, 12:

plurimum in hoc laboris exhausimus, ut ostenderemus, etc.,

Quint. 8 praef. § 6; cf.:

habenda fides est vel in hoc, ut, etc.,

id. 11, 2, 51; so,

in hoc, ut,

id. 6, 3, 15; 10, 3, 29: hoc erit tibi argumentum semper in promptu situm: Ne quid exspectes amicos, quod tute agere possies, Enn. ap. Gell. 2, 29 fin. (Sat. v. 37 Vahl.); so,

in hoc scilicet, ne suspectus his foret,

Vell. 2, 41 fin. —

Hoc est serves to annex a more particular explanation of what has been said, that is, that is to say, namely:

in hac causa dicam de eo prius, quod apud vos plurimum debet valere, hoc est, de voluntate eorum, quibus injuriae factae sunt,

Cic. Div. in Caecil. 4, 11:

quadriennium, hoc est, ex quo tempore fundus veniit,

id. Caecin. 7, 19; 34, 100:

cum honos agebatur amplissimus familiae vestrae, hoc est, consulatus parentis tui,

id. Sull. 17, 49; id. Fam. 5, 12, 8:

primum quaero, qua ratione Naevius susceptum negotium non transegerit, hoc est, cur bona non vendiderit,

id. Quint. 24, 76 et saep.—Sarcastically:

ut haberet (Clodius) ad praeturam gerendam, hoc est, ad evertendam rem publicam plenum annum,

Cic. Mil. 9, 24:

at quam crebro usurpat Et consul et Antonius! Hoc est dicere: Et consul et homo impudicissimus, Et consul et homo nequissimus,

id. Phil. 2, 28, 70.—

Hoc est or ĕrat, quod, with the accessory idea of indignation or reproach, is or was it for this that, etc.:

hoc erat, alma parens, quod me per tela, per ignis Eripis, ut mediis hostem in penetralibus... cernam?

Verg. A. 2, 664; Petr. 93.—Hence,

hāc, in this place, on this side, this way, here (class.): nunc Juppiter hac stat, Enn. ap. Macr. S. 6, 1 (Ann. v. 263 Vahl.); imitated by Verg. A. 12, 565: Ar. Hac quidem non venit. Le. Angiporto Illac per hortum circuit clam, Plaut. As. 3, 3, 151:

nunc hac An illac eam, incerta sum consili,

id. Rud. 1, 3, 30:

plenus rimarum sum: hac atque illac perfluo,

Ter. Eun. 1, 2, 25; cf.:

hac illac circumcursa,

id. Heaut. 3, 2, 1; and: mox hac atque illa rapti, Tac. Agr. 28:

sequere hac, reducam te ubi fuisti,

this way, hither, Plaut. Capt. 3, 5, 106; id. As. 4, 2, 1; id. Men. 4, 1, 4; id. Poen. 1, 2, 116; id. Rud. 1, 2, 94; cf.:

sequere hac me intus ad Glycerium nunc,

Ter. And. 5, 6, 14:

sequere me ergo hac intro,

id. Ad. 4, 3, 18:

i hac mecum intro,

Plaut. Bacch. 5, 2, 56; 62; Ter. Ad. 4, 2, 35 sq.:

quin igitur ad illa spatia nostra pergimus?... Nos vero: et hac quidem adire si placet, per ripam et umbram,

Cic. Leg. 1, 4, 14:

ab oppido declivis locus tenui fastigio vergebat. Hac nostris erat receptus,

Caes. B. C. 1, 45, 5; 2, 2, 3.—Hac-hac, for hac-illac ( poet.):

namque videbat, uti bellantes Pergama circum Hac fugerent Grai, Hac Phryges,

Verg. A. 1, 467 sq.; Prop. 1, 3, 13; rarely in full form with the interrog. particle ne:

utrum hacin feriam an ab laeva latus?

Plaut. Cist. 3, 10 (cf. Ladewig, Anal. Scaen. p. 22). —

hīc (old form heic; and with the interrog. part. ne, hicine), adv. loci, in this place, here.

In space.

Lit.:

hos quos videtis stare hic captivos duos, etc.... Senex qui hic habitat, etc.,

Plaut. Capt. prol. 1 sq.:

ego jam dudum hic adsum,

Ter. Eun. 4, 6, 5:

quem praestolare hic ante ostium?

id. ib. 5, 6, 5:

hic propter hunc adsiste,

id. Ad. 2, 1, 15:

hic tui omnes valent,

Cic. Fam. 6, 20, 3:

non modo hic, ubi, etc... sed, ubicumque, etc.,

id. Verr. 2, 5, 55, § 143:

mons ibi arduus Nomine Parnasus... hic ubi Deucalion... parva rate vectus adhaesit,

Ov. M. 1, 319:

hic (sc. Carthagine) illius (Junonis) arma, Hic currus fuit,

Verg. A. 1, 16 et saep.: Pa. Philocomasium hicine etiam nunc est? Pe Quom exibam, hic erat, Plaut. Mil. 2, 2, 25; cf.: Ch. Ubi ego sum? hicine an apud mortuos? Eut. Neque apud mortuos neque hic es, id. Merc. 3, 4, 17:

hicine,

id. Cist. 1, 1, 21; 4, 2, 80; Ter. Ad. 2, 1, 29 al.: Da. Cedo fenus, redde fenus, fenus reddite, etc.... Tr. Fenus illic, fenus hic, Plaut. Most. 3, 1, 76:

facile hic plus mali est, quam illic boni,

Ter. And. 4, 3, 5; cf. id. Hec. 2, 1, 20:

hic segetes, illic veniunt felicius uvae,

Verg. G. 1, 54:

hic, illic, ubi mors deprenderat, exhalantes,

Ov. M. 7, 581 (cf. Krebs, Antibarb. p. 519).—With gen.:

hic proxume viciniae,

in this neighborhood, Plaut. Mil. 2, 3, 2:

modo vidi virginem hic viciniae miseram,

Ter. Phorm. 1, 2, 45.—With ne: hicine libertatem aiunt aequam esse omnibus? is it here that, etc., Ter. Ad. 2, 1, 29 (cf. hic, I. B. fin.).—

Transf., in this affair, on this occasion, in this particular, herein, here:

hic, quantum in bello fortuna possit, cognosci potuit,

Caes. B. G. 6, 35, 2; Cic. Verr. 1, 16, 49:

hic tu tabulas desideras Heracliensium publicas,

id. Arch. 4, 8; cf.:

hic vos dubitabitis, judices,

id. Verr. 2, 2, 44, § 109:

hic miramur, hunc hominem tantum excellere ceteris? etc.,

id. de Imp. Pomp. 13, 39:

hic jam plura non dicam,

id. ib. 9, 24; id. Planc. 41, 99; id. Verr. 2, 1, 26, § 66 (cf. II. fin. infra):

hic, ubi opus est, non verentur: illic, ubi nihil opus est, ibi verentur,

Ter. And. 4, 1, 14:

ut cum hic tibi satisfecerimus, istic quoque nostram in te benevolentiam navare possimus,

Cic. Fam. 3, 10, 3.—Referring to the noun whose position in the sentence is the most remote (cf. I. D. 2.):

alterius ducis causa melior videbatur, alterius erat firmior: hic omnia speciosa, illic valentia,

Vell. 2, 49, 3.—

Of time, i. q. nunc or tum, now, here; then, hereupon, at this time, at this juncture:

hic reddes omnia,

Ter. And. 2, 3, 15:

hic ego quid praedicem?

Cic. Sest. 5, 12; id. Cat. 1, 10, 26:

hic cum uterque me intueretur,

id. Fin. 2, 1, 1; so,

hic cum,

id. Tusc. 5, 20, 60; Nep. Milt. 3, 3:

hic tum Fabricius frequentes eos ad me domum adduxit,

Cic. Clu. 17, 49; so, hic tum, id. ib 20, 56; 27, 73; id. Verr. 2, 1, 26 §

66 al.: hic regina gravem poposcit pateram,

Verg. A. 1, 728.—So very freq. to introduce the beginning of a speech: hic Laelius (inquit); hic Philus;

hic Scipio, etc.,

Cic. Rep. 1, 13, 23; 24 sq.; id. Fam. 1, 9, 10; 3, 8, 3; 5, 15, 4; id. Ac. 2, 4, 10; id. de Or. 2, 50, 202; Verg. A. 9, 246 et saep.—

huc (access. form hoc), v. huc.

hīc, haec, hoc ( gen. hujus, monosyl., Plaut. Am. prol. 51; 96; 1, 1, 115; dat. huic, Sidon. Carm. 7, 145; Avien. Descr. Orb. 22; dat. sing. fem. hae rei, Cato, R. R. 14, 3; acc. HONC for hunc, C. I. L. 1, 32; nom. plur. hic, Enn. ap. Philarg. ad Verg. G. 4, 230 = Ann. v. 414 Vahl.; Varr. L. L. 6, § 73 Mull.; fem. haec, v. infra, B. init.; dat. and abl. hibus, Plaut. Curc. 4, 2, 20; cf. Varr. L. L. 8, § 78 Mull.; v. Neue, Formenl. 2, p. 203 sqq.), pron. demonstr. [from the pronom. root i (whence also comes is), with the demonstr. suffix ce ] points to something near or present, or which is conceived of as present, this.

With subst.:

hic homo sanus non est,

Plaut. Am. 1, 1, 246:

rapidus fluvius est hic, non hac temere transiri potest... apud hunc fluvium, etc.,

id. Bacch. 1, 1, 53:

quid praeclarum putet in rebus humanis, qui haec deorum regna perspexerit? etc.,

Cic. Rep. 1, 17:

genus hoc,

id. ib. 1, 25:

hoc avunculo, atque in hac tam clara re publica natus,

id. ib. 1, 19; cf.:

quorum singuli saluti huic civitati fuerunt, et qui sunt procul ab aetatis hujus memoria,

id. ib. 1, 1:

his libris,

id. ib. 1, 7:

hae feriae,

id. ib. 1, 9; 1, 20; cf.:

hoc otio,

id. ib. 9 fin.:

haec caelestia vel studiosissime solet quaerere,

id. ib. 1, 10:

ad haec cituma,

id. ib. 1, 21:

hic vir,

Liv. 7, 39, 12.—

Absol. (cf. Krebs, Antibarb. p. 520):

hic insidiantes vigilant, Enn. l. l.: hi domum me ad se auferent,

Plaut. Men. 5, 2, 94: non mihi videtur, quod hi venerunt, alius nobis sermo esse quaerendus, sed agendum accuratius, et dicendum dignum aliquid horum auribus, Cic. Rep. 1, 13:

feceris (ut etiam pro his dicam) nobis gratum omnibus,

id. ib. 1, 21 fin.:

hoc ubi Amphitruo erus conspicatus est, etc.,

Plaut. Am. 1, 1, 87:

docere hoc poterat ille homines paene agrestes, et apud imperitos audebat haec dicere,

Cic. Rep. 1, 15:

dixerat hoc ille, cum, etc.,

id. ib. 1, 12:

haec Scipio cum dixisset,

id. ib. 1, 11:

haec plurimis a me verbis dicta sunt, etc.,

id. ib. 1, 7.—

More emphatic, in the original full form, hīce, haece, hōce (not, as formerly written, hicce, haecce, hocce; in gen. sing. HVIVSQVE; in nom. plur. hisce, like ieis = ei, and ques = qui, see below; and apocopated in nom. plur. fem. haec for haece, and in gen. plur. horunc, harunc, for horunce, harunce);

and, with the interrogative particle, hicine, haecine, hocine (mostly ante - class.): hoce haud dubium est quin, etc.,

Ter. And. 2, 3, 17:

eum hinc profugiens vendidit in Alide Patri hujusce,

Plaut. Capt. prol. 10; so,

hujusce,

id. Poen. prol. 120; 5, 4, 76; 87; cf.:

atque hujusce rei judicium jam continuo video futurum,

Cic. Div. in Caecil. 14, 47:

hisce homines ubi habitent,

Plaut. Trin. 4, 2, 36; v. Ritschl ad h. l.; so,

hisce,

id. Ps. 1, 5, 125; id. Capt. prol. 35 Fleck.; id. Rud. 2, 1, 5 ib., and perh. also id. Mil. 4, 8, 24 (Ritschl, hice): hice, Att. ap. Non. 15, 29 (Trag. Rel. v. 122 Rib.); Ter. Eun. 2, 2, 38:

haec aedes,

Plaut. Most. 2, 1, 53; 3, 1, 117; so,

haec sunt atque aliae multae in magnis dotibus Incommoditates,

id. Aul. 3, 5, 58:

haec (puellae),

Ter. Eun. 3, 5, 34:

haec sententiae,

Cic. Tusc. 1, 11, 22; 3, 34, 84; Lucr. 3, 601; Verg. G. 3, 305; cf. Bentl. Ter. Hec. 5, 2, 24:

aliut posticum harunce aedium,

Plaut. Stich. 3, 1, 41; cf.:

harunc aedium,

id. Most. 2, 1, 57:

sine opera tua nihil di horunc facere possunt,

id. Cist. 1, 1, 53:

horunc,

id. Poen. 3, 1, 48; Ter. Hec. 1, 2, 97; id. Phorm. 3, 2, 33:

cedo signum, si harunc Baccharum es,

Plaut. Mil. 4, 2, 25:

harunc aedium,

id. Merc. 5, 1, 3:

hisce ego Placidum ted hodie reddam,

id. Curc. 5, 3, 48; cf.:

quid dicam hisce, incertus sum,

Ter. Hec. 3, 4, 36:

tu ab hisce rebus animum avoca,

Sulp. in Cic. Fam. 4, 5, 5; so,

hisce,

Plaut. Cas. 2, 7, 13; id. Most. 1, 3, 81; 1, 4, 23; 2, 2, 71; 4, 2, 35 et saep.: Thr. Tu hosce instrue. Gn Illuc est sapere! ut hosce instruxit, Ter. Eun. 4, 7, 11; so,

hosce,

id. ib. 1, 2, 71; id. Heaut. 3, 2, 3; 4, 5, 4; id. Ad. 5, 7, 5; id. Phorm. 4, 3, 4:

apud hasce aedes,

Plaut. Am. 1, 1, 194; so,

hasce,

id. As. 2, 3, 1; id. Aul. 2, 4, 2; 2, 8, 15; id. Capt. 4, 2, 51; id. Bacch. 4, 6, 17 et saep.—

With the interrog. particle: hicin' Achilles est?

Plaut. Mil. 1, 1, 61; so,

hicinest?

id. Pers. 5, 2, 49; cf.:

hicine vir patriae natus usquam nisi in patria morietur?

Cic. Mil. 38, 104 et saep.:

haecine,

Plaut. Am. 1, 1, 206; id. Ep. 4, 2, 5; 5, 1, 15; id. Pers. 4, 3, 75; Ter. Hec. 5, 2, 5; id. Phorm. 5, 8, 24:

huncine hominem,

Plaut. Ps. 1, 2, 68; cf.:

huncine hominem! hancine impudentiam! judices, hanc audaciam!

Cic. Verr. 2, 5, 25, § 62:

hocine hic pacto potest Inhibere imperium magister?

Plaut. Bacch. 3, 3, 43:

o Juppiter, hoscine mores!

Ter. Ad. 4, 7, 40:

hacine victoria sola aut hac praeda contenti estis futuri,

Liv. 10, 17, 5; Ter. Hec. 3, 1, 3;

so in the shorter form, hicne,

Cic. Rosc. Am. 48, 141:

ex hocne equo,

id. Fat. 3, 5:

cum hocne,

id. Att. 9, 7, 3:

ex hacne natura,

id. Tusc. 1, 25, 62: haece locutus, Enn. ap. Gell. 12, 4 (Ann. v. 239 Vahl.) al.—So, Fortuna hujusce diei, as a particular deity, Cic. Leg. 2, 11, 28; Plin. 34, 8, 19, § 54;

in inscrr. also written HVIVSQVE DIEI,

Inscr. Orell. 5; cf.:

HVIVSQ. LOCI,

id. ib. 1580; 2300;

and HOIVSQVE AEDIS ERGO,

id. ib. 2488.—

With other pronouns:

hos eosdem motus perturbationes dixerimus,

Cic. Tusc. 3, 4, 7; cf.:

cum idem hoc visum diceretur,

id. Rep. 1, 14:

hoc idem fit in reliquis civitatibus,

Caes. B. G. 7, 15, 2; id. B. C. 1, 74, 5; Quint. 8, 4, 17:

haec eadem centurionibus tribunisque militum mandabant,

Caes. B. G. 7, 17 fin.:

haec eadem genera,

Quint. 6, 3, 54:

hoc ipsum civile jus,

Cic. Rep. 1, 2:

sed hoc ipsum ex superiore pendet quaestione,

Quint. 2, 1, 8; 8, 3, 45:

ad hunc eum ipsum,

Cic. Ac. 1, 1, 2 Goer. N. cr.; cf.:

idem hoc ipsum,

id. Tusc. 5, 9, 26:

huic illi legato,

id. Fl. 22, 52:

hunc illum fatis Portendi generum,

Verg. A. 7, 255; cf.:

hic est enim ille vultus semper idem, quem, etc.,

Cic. Tusc. 3, 15, 31:

hic est ille status quantitatis,

Quint. 7, 4, 15: haec est illa, quae deinôsis vocatur, id. 6, 2, 24:

hujus istius facti stultitia,

Cic. Rab. Post. 9, 24:

ista haec epigrammata,

Sid. Ep. 2, 10: hunc talem virum, Cic. fil. ap. Cic. Fam. 16, 21, 3:

callidum quendam hunc,

Cic. de Or. 1, 50, 218.—

Opp. to ille, iste, less freq. to hic, alter, alius, etc., this, the latter, to indicate the nearer object (which is to be determined not so much by the phraseology as by the thought; so that hic may refer to that noun whose position in the sentence is the more remote, but which is the most closely connected with the speaker, and of the most importance to him, in which case it is to be rendered by that, the former, etc.):

ejusdem esse, qui in illa re peccarit, hoc quoque admisisse,

Cic. Inv. 2, 16, 50:

in his undis et tempestatibus ad summam senectutem maluit jactari, quam in illa tranquillitate atque otio jucundissime vivere,

id. Rep. 1, 1:

si deerunt haec remedia, ad illa declinandum est,

Quint. 7, 2, 30:

cum hic testamento, ille proximitate nitatur,

id. 3, 6, 95:

in his judicem sibi, in illis alii credere,

id. 5, 7, 33:

haec pars perorationis accusatori patronoque ex aequo communis est. Affectibus quoque iisdem fere utuntur: sed varius hic, ille saepius ac magis,

id. 6, 1, 8; cf. id. 6, 2, 12; 17:

cum tu ista caelestia de Scipione quaesieris, ego autem haec, quae videntur ante oculos, esse magis putem quaerenda,

Cic. Rep. 1, 19; id. Fam. 2, 11, 1:

iisdem enim hic sapiens, de quo loquor, oculis, quibus iste vester, caelum, terram, mare intuebitur,

id. Ac. 2, 33, 105:

si hoc loco scripsisset, isto verbo usus non esset, non isto loco verbum istud collocasset,

id. Inv. 2, 41, 121:

has igitur tot sententias ut omittamus, haec nunc videamus, quae diu multumque defensa sunt,

id. Ac. 2, 42, 130:

Caesar facile diceret: Hic versus Plauti non est, hic est,

this... that, id. Fam. 9, 16, 4:

ego hoc dico. adversarius hoc,

Quint. 4, 4, 8:

vendidit hic auro patriam... Hic thalamum invasit natae,

Verg. A. 6, 621 sq.:

hi molium objectus, hi proximas scaphas scandere,

Tac. A. 14, 8:

quid responsuri sint adversarii his et his... cum sciret haec et haec,

Quint. 6, 1, 3 sq.:

interim quaeritur: hoc an hoc? furtum an sacrilegium?

id. 7, 3, 9:

alter (Roscius) plurimarum palmarum vetus ac nobilis gladiator habetur, hic autem nuper se ad eum lanistam contulit,

Cic. Rosc. Am. 6, 17:

occupat hic collem, cymba sedet alter adunca,

Ov. M. 1, 293.—

Referring to that which in the speaker's mind is the nearer object, although by the position of the words it is the more remote: quam ob rem cave Catoni anteponas ne istum quidem ipsum, quem Apollo sapientissimum judicavit (i. e. Socratem): Hujus enim (i. e. Catonis, of the former) facta, illius (i. e. Socratis) dicta laudantur, Cic. Lael. 2, 10; id. Rosc. Com. 2, 7:

hanc posteriorem (artem) et Stoici et Peripatetici, priorem autem illi (i. e. Peripatetici) egregie tradiderunt, hi (i. e. Stoici) ne attigerunt quidem,

id. Fin. 4, 4, 10:

hoc Cicero atque Asinius certatim sunt usi: pro Scauro hic, ille pro filio,

Quint. 6, 1, 21; 3, 10, 1:

melior tutiorque est certa pax quam sperata victoria: haec in tua, illa in deorum manu est,

the former... the latter, Liv. 30, 30, 19:

quocumque aspicio, nihil est, nisi pontus et aer: Fluctibus hic tumidus, nubibus ille minax,

Ov. Tr. 1, 2, 24; id. M. 1, 697.—

In the neutr. sing. subst., with gen.:

quid hoc hominist?

Plaut. Am. 2, 1, 26; cf. Ter. Eun. 3, 4, 8:

quid hoc morbi est?

id. ib. 2, 1, 19:

quid hoc est negoti?

id. Ad. 4, 5, 71; cf. id. Eun. 3, 4, 6:

hoc fructi pro labore ab his fero,

id. Ad. 5, 4, 16:

edormiscam hoc villi,

id. ib. 5, 2, 11:

hoc commodi est, quod, etc.,

Cic. Rosc. Am. 32, 91:

hoc copiarum in Hispanias portatum est,

Liv. 42, 18, 7:

hoc servitutis injunxisse, ut, etc.,

id. 5, 2, 8:

hoc intervalli datum res tranquillas in urbe fecit,

id. 3, 25, 4:

hoc consilii,

id. 5, 39, 6:

hoc solacii,

id. 30, 13, 13:

hoc noctis,

Plaut. Am. 1, 1, 2; 11; 136.—

Hoc with verbs impers., pleonast. as a subject (ante-class.):

eamus, Amphitruo: lucescit hoc jam,

there is daybreak, Plaut. Am. 1, 3, 45: luciscit hoc jam, [p. 853] Ter. Heaut. 3, 1, 1:

lucet hoc,

Plaut. Mil. 2, 2, 63; cf. id. Curc. 1, 3, 26.—

Pregn. (qs. pointing to something with the finger), this, this... here (ante-class. and poet.); most freq. of the speaker himself, like the Gr. hode, for ego:

hic homost omnium hominum praecipuos,

Plaut. Trin. 5, 1, 1:

hic si quid nobis forte adversi evenerit, tibi erunt parata verba, huic homini verbera,

Ter. Heaut. 2, 3, 115; so,

huic homini, i. q. mihi,

Plaut. Ep. 1, 2, 38:

hic homo, i. q. ego,

id. Curc. 2, 1, 33:

hunc hominem, i. q. me,

Plaut. Bacch. 4, 4, 1; Hor. S. 1, 9, 47; cf.:

vin' tu huic seni auscultare?

Ter. Ad. 5, 7, 8; id. And. 2, 1, 10; Tib. 2, 6, 7:

haec res,

my property, Plaut. Trin. 2, 4, 106:

hunc in collum,

my neck, id. Pers. 4, 6, 9 Brix (Ritschl, huc): ni haec praesensisset canes, this dog, = ego, id. Trin. 1, 2, 135 Brix ad loc.—In neutr. absol.: tu quod te posterius purges hanc injuriam mihi nolle Factam esse, hujus non faciam, not so much, i. e. not the least, Ter. Ad. 2, 1, 9.—

With reference to time, of this time, now present, actual, this:

cena hac annona est sine sacris hereditas,

in the present scarcity, Plaut. Trin. 2, 4, 83:

sed nondum haec, quae nunc tenet saeculum, neglegentia deum venerat,

Liv. 3, 20:

his temporibus,

Cic. Fam. 13, 77, 1:

M. Cato, hujus nostri Catonis pater,

id. Off. 3, 16, 66; cf.:

si potius ad antiquorum diligentiam, quam ad horum luxuriam dirigas aedificationem,

Varr. R. R. 1, 13, 6 sq.:

etenim qui haec vituperare volunt, Chrysogonum tantum posse queruntur,

the present times, Cic. Rosc. Am. 48, 138:

ne horum quidem magnificentia operum,

Liv. 1, 55 fin.;

very rarely of time just ended: ante hos annos quadraginta,

Plin. 14, 22, 28, § 143:

ante hos sex menses,

Phaedr. 1, 1, 10:

ante hoc triduum,

Front. Ep. ad M. Caes. 2, 5 init.; Aug. Serm. 270, 3.

Very freq. referring to a thought that follows, and which may be expressed by a relative sentence, or by a sentence denoting the object, cause, or effect; with qui, quae, quod, an acc. and inf., quod, ut, ne, etc. (more clearly indicative than the determinative, is, ea, id; though freq. confounded with it in MSS. and editt.).

With relat. clause:

Qui hodie fuerim liber, eum nunc potivit pater Servitutis: hic, qui verna natust, conqueritur,

Plaut. Am. 1, 1, 24; cf.:

eos, qui, etc.... his, qui, etc.... longe duco esse anteponendos,

Cic. Rep. 1, 2:

neque his contentus sum, quae de ista consultatione scripta nobis summi ex Graecia homines reliquerunt, neque ea, quae mihi videntur, anteferre illis audeo,

id. ib. 1, 22:

non est tibi his solis utendum existimationibus ac judiciis, qui nunc sunt, hominum, sed iis etiam, qui futuri sunt,

id. Q. Fr. 1, 1, 15, § 43:

quis hic est homo, quem ante aedis video hoc noctis?

Plaut. Am. 1, 1, 136:

unde in laboribus et periculis fortitudo? nempe ab his, qui, etc.,

Cic. Rep. 1, 2; 1, 17:

haec quae sunt in hoc genere,

id. ib. 1, 11:

mundus hic totus, quod domicilium di nobis dederunt,

id. ib. 1, 13:

hoc autem sphaerae genus, in quo, etc.,

id. ib. 1, 14;

1, 16: in his libris, quos legistis,

id. Leg. 1, 9, 27; cf. id. Div. 1, 3, 5:

quam quisque norit artem, in hac se exerceat,

id. Tusc. 1, 18, 41 et saep.:

lepide ipsi hi sunt capti, suis qui filiis fecere insidias,

Plaut. Bacch. 5, 2, 90; cf. Cic. Tusc. 2, 1, 3; id. N. D. 1, 40, 113:

servi, qui, cum culpa carint, tamen malum Metuont, hi solent esse eris utibiles,

Plaut. Most. 4, 2, 2 sq.; cf. Cic. Rep. 1, 19:

de Bruti amore etsi mihi nihil novi adfers: tamen hoc audio libentius, quo saepius,

id. Att. 13, 36 fin.; cf.:

is porro, quo generosior celsiorque est, hoc majoribus velut organis commovetur,

Quint. 1, 2, 30:

hoc primum videamus, quidnam sit, de altero sole quod nuntiatum est in senatu, etc.,

Cic. Rep. 1, 10; 1, 24:

mire tractat hoc Cicero pro Milone quae facturus fuerit Clodius, si praeturam invasisset,

Quint. 9, 2, 41.—

With acc. and inf.:

erat tunc haec nova et ignota ratio, solem lunae oppositum solere deficere,

Cic. Rep. 1, 16:

sed hoc vir excellenti providentia sensit ac vidit, non esse opportunissimos situs maritimos urbibus iis, quae, etc.,

id. ib. 2, 3:

hoc tantum admiror, Flavum, etc.,

Quint. 7, 4, 40; 11, 1, 22:

unum hoc definio, tantam esse necessitatem virtutis, etc.,

Cic. Rep. 1, 1: hoc simul accipe dictum: Quorum..., Eorundem libertati me parcere certum est, Enn. ap. Cic. Off. 1, 12, 38 (Ann. v. 204 Vahl.); cf.

with appositive clause: sic hoc proloquar: Principio, ut illo advenimus, Continuo Amphitruo delegit viros, etc.,

Plaut. Am. 1, 1, 48:

ut hoc: Non debes alienam uxorem optare,

Quint. 7, 1, 25; cf. id. 9, 4, 97; 9, 2, 32.—

With quod or quia:

maxime hoc mihi mirum videri solet, quod, qui tranquillo mari gubernare se negent posse, etc.,

Cic. Rep. 1, 6:

quaesierat ex me Scipio, quidnam sentirem de hoc, quod duo soles visos esse constaret,

id. ib. 1, 13; Quint. 9, 1, 1:

propter hoc ipsum ostendenda non sunt, quod apparent,

id. 12, 9, 6:

nostri primo integris viribus fortiter repugnare... sed hoc superari, quod diuturnitate pugnae, etc.,

in this that, herein that, Caes. B. G. 3, 4, 3; cf. Quint. 8, 3, 30:

hoc ipso fidem detrahimus illis, quod sint tam gravia,

id. 9, 2, 53:

hoc ipso, quod,

id. 4, 1, 54; 5, 11, 41; 6, 2, 16 et saep.: consilio vestro utar libenter, et hoc libentius, quod, etc., Caes. ap. Cic. Att. 9, 8, C, 1; cf.:

id hoc facilius eis persuasit, quod undique loci natura Helvetii continentur,

Caes. B. G. 1, 2, 3:

hoc esse miseriorem gravioremque fortunam Sequanorum quam reliquorum, quod soli, etc.,

id. ib. 1, 32, 4; Quint. 5, 7, 22:

hoc magis, quod (al. quia) illic ut litigatores loquimur frequentius,

id. 6, 2, 36:

hoc sese excruciat animi, Quia leno ademit cistulam ei,

Plaut. Rud. 2, 3, 57:

quod hoc etiam mirabilius debet videri, quia, etc.,

Cic. de Or. 1, 3, 12; cf.:

hoc sunt exempla potentiora, quia, etc.,

Quint. 10, 1, 15.—

With ut or ne:

nunc hoc me orare a vobis jussit Juppiter, ut conquistores, etc.,

Plaut. Am. prol. 64; cf.:

hoc quoque etiam mihi in mandatis dedit, Ut conquistores, etc.,

id. ib. 81:

atque hoc evenit In labore atque in dolore, ut mors obrepat interim,

id. Ps. 2, 3, 19:

nec enim hoc suscepi, ut, etc.... neque hoc polliceor me facturum, ut, etc.,

Cic. Rep. 1, 24:

neque enim hac nos patria lege genuit aut educavit, ut... sed ut, etc.,

id. ib. 1, 4;

for which: homines sunt hac lege generati, qui tuerentur, etc.,

id. ib. 6, 15:

quare hoc animo in nos esse debebis, ut aetas nostra, etc.,

id. Fam. 2, 1 fin.; id. Off. 3, 5, 22; id. Rep. 1, 12:

plurimum in hoc laboris exhausimus, ut ostenderemus, etc.,

Quint. 8 praef. § 6; cf.:

habenda fides est vel in hoc, ut, etc.,

id. 11, 2, 51; so,

in hoc, ut,

id. 6, 3, 15; 10, 3, 29: hoc erit tibi argumentum semper in promptu situm: Ne quid exspectes amicos, quod tute agere possies, Enn. ap. Gell. 2, 29 fin. (Sat. v. 37 Vahl.); so,

in hoc scilicet, ne suspectus his foret,

Vell. 2, 41 fin. —

Hoc est serves to annex a more particular explanation of what has been said, that is, that is to say, namely:

in hac causa dicam de eo prius, quod apud vos plurimum debet valere, hoc est, de voluntate eorum, quibus injuriae factae sunt,

Cic. Div. in Caecil. 4, 11:

quadriennium, hoc est, ex quo tempore fundus veniit,

id. Caecin. 7, 19; 34, 100:

cum honos agebatur amplissimus familiae vestrae, hoc est, consulatus parentis tui,

id. Sull. 17, 49; id. Fam. 5, 12, 8:

primum quaero, qua ratione Naevius susceptum negotium non transegerit, hoc est, cur bona non vendiderit,

id. Quint. 24, 76 et saep.—Sarcastically:

ut haberet (Clodius) ad praeturam gerendam, hoc est, ad evertendam rem publicam plenum annum,

Cic. Mil. 9, 24:

at quam crebro usurpat Et consul et Antonius! Hoc est dicere: Et consul et homo impudicissimus, Et consul et homo nequissimus,

id. Phil. 2, 28, 70.—

Hoc est or ĕrat, quod, with the accessory idea of indignation or reproach, is or was it for this that, etc.:

hoc erat, alma parens, quod me per tela, per ignis Eripis, ut mediis hostem in penetralibus... cernam?

Verg. A. 2, 664; Petr. 93.—Hence,

hāc, in this place, on this side, this way, here (class.): nunc Juppiter hac stat, Enn. ap. Macr. S. 6, 1 (Ann. v. 263 Vahl.); imitated by Verg. A. 12, 565: Ar. Hac quidem non venit. Le. Angiporto Illac per hortum circuit clam, Plaut. As. 3, 3, 151:

nunc hac An illac eam, incerta sum consili,

id. Rud. 1, 3, 30:

plenus rimarum sum: hac atque illac perfluo,

Ter. Eun. 1, 2, 25; cf.:

hac illac circumcursa,

id. Heaut. 3, 2, 1; and: mox hac atque illa rapti, Tac. Agr. 28:

sequere hac, reducam te ubi fuisti,

this way, hither, Plaut. Capt. 3, 5, 106; id. As. 4, 2, 1; id. Men. 4, 1, 4; id. Poen. 1, 2, 116; id. Rud. 1, 2, 94; cf.:

sequere hac me intus ad Glycerium nunc,

Ter. And. 5, 6, 14:

sequere me ergo hac intro,

id. Ad. 4, 3, 18:

i hac mecum intro,

Plaut. Bacch. 5, 2, 56; 62; Ter. Ad. 4, 2, 35 sq.:

quin igitur ad illa spatia nostra pergimus?... Nos vero: et hac quidem adire si placet, per ripam et umbram,

Cic. Leg. 1, 4, 14:

ab oppido declivis locus tenui fastigio vergebat. Hac nostris erat receptus,

Caes. B. C. 1, 45, 5; 2, 2, 3.—Hac-hac, for hac-illac ( poet.):

namque videbat, uti bellantes Pergama circum Hac fugerent Grai, Hac Phryges,

Verg. A. 1, 467 sq.; Prop. 1, 3, 13; rarely in full form with the interrog. particle ne:

utrum hacin feriam an ab laeva latus?

Plaut. Cist. 3, 10 (cf. Ladewig, Anal. Scaen. p. 22). —

hīc (old form heic; and with the interrog. part. ne, hicine), adv. loci, in this place, here.

In space.

Lit.:

hos quos videtis stare hic captivos duos, etc.... Senex qui hic habitat, etc.,

Plaut. Capt. prol. 1 sq.:

ego jam dudum hic adsum,

Ter. Eun. 4, 6, 5:

quem praestolare hic ante ostium?

id. ib. 5, 6, 5:

hic propter hunc adsiste,

id. Ad. 2, 1, 15:

hic tui omnes valent,

Cic. Fam. 6, 20, 3:

non modo hic, ubi, etc... sed, ubicumque, etc.,

id. Verr. 2, 5, 55, § 143:

mons ibi arduus Nomine Parnasus... hic ubi Deucalion... parva rate vectus adhaesit,

Ov. M. 1, 319:

hic (sc. Carthagine) illius (Junonis) arma, Hic currus fuit,

Verg. A. 1, 16 et saep.: Pa. Philocomasium hicine etiam nunc est? Pe Quom exibam, hic erat, Plaut. Mil. 2, 2, 25; cf.: Ch. Ubi ego sum? hicine an apud mortuos? Eut. Neque apud mortuos neque hic es, id. Merc. 3, 4, 17:

hicine,

id. Cist. 1, 1, 21; 4, 2, 80; Ter. Ad. 2, 1, 29 al.: Da. Cedo fenus, redde fenus, fenus reddite, etc.... Tr. Fenus illic, fenus hic, Plaut. Most. 3, 1, 76:

facile hic plus mali est, quam illic boni,

Ter. And. 4, 3, 5; cf. id. Hec. 2, 1, 20:

hic segetes, illic veniunt felicius uvae,

Verg. G. 1, 54:

hic, illic, ubi mors deprenderat, exhalantes,

Ov. M. 7, 581 (cf. Krebs, Antibarb. p. 519).—With gen.:

hic proxume viciniae,

in this neighborhood, Plaut. Mil. 2, 3, 2:

modo vidi virginem hic viciniae miseram,

Ter. Phorm. 1, 2, 45.—With ne: hicine libertatem aiunt aequam esse omnibus? is it here that, etc., Ter. Ad. 2, 1, 29 (cf. hic, I. B. fin.).—

Transf., in this affair, on this occasion, in this particular, herein, here:

hic, quantum in bello fortuna possit, cognosci potuit,

Caes. B. G. 6, 35, 2; Cic. Verr. 1, 16, 49:

hic tu tabulas desideras Heracliensium publicas,

id. Arch. 4, 8; cf.:

hic vos dubitabitis, judices,

id. Verr. 2, 2, 44, § 109:

hic miramur, hunc hominem tantum excellere ceteris? etc.,

id. de Imp. Pomp. 13, 39:

hic jam plura non dicam,

id. ib. 9, 24; id. Planc. 41, 99; id. Verr. 2, 1, 26, § 66 (cf. II. fin. infra):

hic, ubi opus est, non verentur: illic, ubi nihil opus est, ibi verentur,

Ter. And. 4, 1, 14:

ut cum hic tibi satisfecerimus, istic quoque nostram in te benevolentiam navare possimus,

Cic. Fam. 3, 10, 3.—Referring to the noun whose position in the sentence is the most remote (cf. I. D. 2.):

alterius ducis causa melior videbatur, alterius erat firmior: hic omnia speciosa, illic valentia,

Vell. 2, 49, 3.—

Of time, i. q. nunc or tum, now, here; then, hereupon, at this time, at this juncture:

hic reddes omnia,

Ter. And. 2, 3, 15:

hic ego quid praedicem?

Cic. Sest. 5, 12; id. Cat. 1, 10, 26:

hic cum uterque me intueretur,

id. Fin. 2, 1, 1; so,

hic cum,

id. Tusc. 5, 20, 60; Nep. Milt. 3, 3:

hic tum Fabricius frequentes eos ad me domum adduxit,

Cic. Clu. 17, 49; so, hic tum, id. ib 20, 56; 27, 73; id. Verr. 2, 1, 26 §

66 al.: hic regina gravem poposcit pateram,

Verg. A. 1, 728.—So very freq. to introduce the beginning of a speech: hic Laelius (inquit); hic Philus;

hic Scipio, etc.,

Cic. Rep. 1, 13, 23; 24 sq.; id. Fam. 1, 9, 10; 3, 8, 3; 5, 15, 4; id. Ac. 2, 4, 10; id. de Or. 2, 50, 202; Verg. A. 9, 246 et saep.—

huc (access. form hoc), v. huc.

hīc, haec, hoc ( gen. hujus, monosyl., Plaut. Am. prol. 51; 96; 1, 1, 115; dat. huic, Sidon. Carm. 7, 145; Avien. Descr. Orb. 22; dat. sing. fem. hae rei, Cato, R. R. 14, 3; acc. HONC for hunc, C. I. L. 1, 32; nom. plur. hic, Enn. ap. Philarg. ad Verg. G. 4, 230 = Ann. v. 414 Vahl.; Varr. L. L. 6, § 73 Mull.; fem. haec, v. infra, B. init.; dat. and abl. hibus, Plaut. Curc. 4, 2, 20; cf. Varr. L. L. 8, § 78 Mull.; v. Neue, Formenl. 2, p. 203 sqq.), pron. demonstr. [from the pronom. root i (whence also comes is), with the demonstr. suffix ce ] points to something near or present, or which is conceived of as present, this.

With subst.:

hic homo sanus non est,

Plaut. Am. 1, 1, 246:

rapidus fluvius est hic, non hac temere transiri potest... apud hunc fluvium, etc.,

id. Bacch. 1, 1, 53:

quid praeclarum putet in rebus humanis, qui haec deorum regna perspexerit? etc.,

Cic. Rep. 1, 17:

genus hoc,

id. ib. 1, 25:

hoc avunculo, atque in hac tam clara re publica natus,

id. ib. 1, 19; cf.:

quorum singuli saluti huic civitati fuerunt, et qui sunt procul ab aetatis hujus memoria,

id. ib. 1, 1:

his libris,

id. ib. 1, 7:

hae feriae,

id. ib. 1, 9; 1, 20; cf.:

hoc otio,

id. ib. 9 fin.:

haec caelestia vel studiosissime solet quaerere,

id. ib. 1, 10:

ad haec cituma,

id. ib. 1, 21:

hic vir,

Liv. 7, 39, 12.—

Absol. (cf. Krebs, Antibarb. p. 520):

hic insidiantes vigilant, Enn. l. l.: hi domum me ad se auferent,

Plaut. Men. 5, 2, 94: non mihi videtur, quod hi venerunt, alius nobis sermo esse quaerendus, sed agendum accuratius, et dicendum dignum aliquid horum auribus, Cic. Rep. 1, 13:

feceris (ut etiam pro his dicam) nobis gratum omnibus,

id. ib. 1, 21 fin.:

hoc ubi Amphitruo erus conspicatus est, etc.,

Plaut. Am. 1, 1, 87:

docere hoc poterat ille homines paene agrestes, et apud imperitos audebat haec dicere,

Cic. Rep. 1, 15:

dixerat hoc ille, cum, etc.,

id. ib. 1, 12:

haec Scipio cum dixisset,

id. ib. 1, 11:

haec plurimis a me verbis dicta sunt, etc.,

id. ib. 1, 7.—

More emphatic, in the original full form, hīce, haece, hōce (not, as formerly written, hicce, haecce, hocce; in gen. sing. HVIVSQVE; in nom. plur. hisce, like ieis = ei, and ques = qui, see below; and apocopated in nom. plur. fem. haec for haece, and in gen. plur. horunc, harunc, for horunce, harunce);

and, with the interrogative particle, hicine, haecine, hocine (mostly ante - class.): hoce haud dubium est quin, etc.,

Ter. And. 2, 3, 17:

eum hinc profugiens vendidit in Alide Patri hujusce,

Plaut. Capt. prol. 10; so,

hujusce,

id. Poen. prol. 120; 5, 4, 76; 87; cf.:

atque hujusce rei judicium jam continuo video futurum,

Cic. Div. in Caecil. 14, 47:

hisce homines ubi habitent,

Plaut. Trin. 4, 2, 36; v. Ritschl ad h. l.; so,

hisce,

id. Ps. 1, 5, 125; id. Capt. prol. 35 Fleck.; id. Rud. 2, 1, 5 ib., and perh. also id. Mil. 4, 8, 24 (Ritschl, hice): hice, Att. ap. Non. 15, 29 (Trag. Rel. v. 122 Rib.); Ter. Eun. 2, 2, 38:

haec aedes,

Plaut. Most. 2, 1, 53; 3, 1, 117; so,

haec sunt atque aliae multae in magnis dotibus Incommoditates,

id. Aul. 3, 5, 58:

haec (puellae),

Ter. Eun. 3, 5, 34:

haec sententiae,

Cic. Tusc. 1, 11, 22; 3, 34, 84; Lucr. 3, 601; Verg. G. 3, 305; cf. Bentl. Ter. Hec. 5, 2, 24:

aliut posticum harunce aedium,

Plaut. Stich. 3, 1, 41; cf.:

harunc aedium,

id. Most. 2, 1, 57:

sine opera tua nihil di horunc facere possunt,

id. Cist. 1, 1, 53:

horunc,

id. Poen. 3, 1, 48; Ter. Hec. 1, 2, 97; id. Phorm. 3, 2, 33:

cedo signum, si harunc Baccharum es,

Plaut. Mil. 4, 2, 25:

harunc aedium,

id. Merc. 5, 1, 3:

hisce ego Placidum ted hodie reddam,

id. Curc. 5, 3, 48; cf.:

quid dicam hisce, incertus sum,

Ter. Hec. 3, 4, 36:

tu ab hisce rebus animum avoca,

Sulp. in Cic. Fam. 4, 5, 5; so,

hisce,

Plaut. Cas. 2, 7, 13; id. Most. 1, 3, 81; 1, 4, 23; 2, 2, 71; 4, 2, 35 et saep.: Thr. Tu hosce instrue. Gn Illuc est sapere! ut hosce instruxit, Ter. Eun. 4, 7, 11; so,

hosce,

id. ib. 1, 2, 71; id. Heaut. 3, 2, 3; 4, 5, 4; id. Ad. 5, 7, 5; id. Phorm. 4, 3, 4:

apud hasce aedes,

Plaut. Am. 1, 1, 194; so,

hasce,

id. As. 2, 3, 1; id. Aul. 2, 4, 2; 2, 8, 15; id. Capt. 4, 2, 51; id. Bacch. 4, 6, 17 et saep.—

With the interrog. particle: hicin' Achilles est?

Plaut. Mil. 1, 1, 61; so,

hicinest?

id. Pers. 5, 2, 49; cf.:

hicine vir patriae natus usquam nisi in patria morietur?

Cic. Mil. 38, 104 et saep.:

haecine,

Plaut. Am. 1, 1, 206; id. Ep. 4, 2, 5; 5, 1, 15; id. Pers. 4, 3, 75; Ter. Hec. 5, 2, 5; id. Phorm. 5, 8, 24:

huncine hominem,

Plaut. Ps. 1, 2, 68; cf.:

huncine hominem! hancine impudentiam! judices, hanc audaciam!

Cic. Verr. 2, 5, 25, § 62:

hocine hic pacto potest Inhibere imperium magister?

Plaut. Bacch. 3, 3, 43:

o Juppiter, hoscine mores!

Ter. Ad. 4, 7, 40:

hacine victoria sola aut hac praeda contenti estis futuri,

Liv. 10, 17, 5; Ter. Hec. 3, 1, 3;

so in the shorter form, hicne,

Cic. Rosc. Am. 48, 141:

ex hocne equo,

id. Fat. 3, 5:

cum hocne,

id. Att. 9, 7, 3:

ex hacne natura,

id. Tusc. 1, 25, 62: haece locutus, Enn. ap. Gell. 12, 4 (Ann. v. 239 Vahl.) al.—So, Fortuna hujusce diei, as a particular deity, Cic. Leg. 2, 11, 28; Plin. 34, 8, 19, § 54;

in inscrr. also written HVIVSQVE DIEI,

Inscr. Orell. 5; cf.:

HVIVSQ. LOCI,

id. ib. 1580; 2300;

and HOIVSQVE AEDIS ERGO,

id. ib. 2488.—

With other pronouns:

hos eosdem motus perturbationes dixerimus,

Cic. Tusc. 3, 4, 7; cf.:

cum idem hoc visum diceretur,

id. Rep. 1, 14:

hoc idem fit in reliquis civitatibus,

Caes. B. G. 7, 15, 2; id. B. C. 1, 74, 5; Quint. 8, 4, 17:

haec eadem centurionibus tribunisque militum mandabant,

Caes. B. G. 7, 17 fin.:

haec eadem genera,

Quint. 6, 3, 54:

hoc ipsum civile jus,

Cic. Rep. 1, 2:

sed hoc ipsum ex superiore pendet quaestione,

Quint. 2, 1, 8; 8, 3, 45:

ad hunc eum ipsum,

Cic. Ac. 1, 1, 2 Goer. N. cr.; cf.:

idem hoc ipsum,

id. Tusc. 5, 9, 26:

huic illi legato,

id. Fl. 22, 52:

hunc illum fatis Portendi generum,

Verg. A. 7, 255; cf.:

hic est enim ille vultus semper idem, quem, etc.,

Cic. Tusc. 3, 15, 31:

hic est ille status quantitatis,

Quint. 7, 4, 15: haec est illa, quae deinôsis vocatur, id. 6, 2, 24:

hujus istius facti stultitia,

Cic. Rab. Post. 9, 24:

ista haec epigrammata,

Sid. Ep. 2, 10: hunc talem virum, Cic. fil. ap. Cic. Fam. 16, 21, 3:

callidum quendam hunc,

Cic. de Or. 1, 50, 218.—

Opp. to ille, iste, less freq. to hic, alter, alius, etc., this, the latter, to indicate the nearer object (which is to be determined not so much by the phraseology as by the thought; so that hic may refer to that noun whose position in the sentence is the more remote, but which is the most closely connected with the speaker, and of the most importance to him, in which case it is to be rendered by that, the former, etc.):

ejusdem esse, qui in illa re peccarit, hoc quoque admisisse,

Cic. Inv. 2, 16, 50:

in his undis et tempestatibus ad summam senectutem maluit jactari, quam in illa tranquillitate atque otio jucundissime vivere,

id. Rep. 1, 1:

si deerunt haec remedia, ad illa declinandum est,

Quint. 7, 2, 30:

cum hic testamento, ille proximitate nitatur,

id. 3, 6, 95:

in his judicem sibi, in illis alii credere,

id. 5, 7, 33:

haec pars perorationis accusatori patronoque ex aequo communis est. Affectibus quoque iisdem fere utuntur: sed varius hic, ille saepius ac magis,

id. 6, 1, 8; cf. id. 6, 2, 12; 17:

cum tu ista caelestia de Scipione quaesieris, ego autem haec, quae videntur ante oculos, esse magis putem quaerenda,

Cic. Rep. 1, 19; id. Fam. 2, 11, 1:

iisdem enim hic sapiens, de quo loquor, oculis, quibus iste vester, caelum, terram, mare intuebitur,

id. Ac. 2, 33, 105:

si hoc loco scripsisset, isto verbo usus non esset, non isto loco verbum istud collocasset,

id. Inv. 2, 41, 121:

has igitur tot sententias ut omittamus, haec nunc videamus, quae diu multumque defensa sunt,

id. Ac. 2, 42, 130:

Caesar facile diceret: Hic versus Plauti non est, hic est,

this... that, id. Fam. 9, 16, 4:

ego hoc dico. adversarius hoc,

Quint. 4, 4, 8:

vendidit hic auro patriam... Hic thalamum invasit natae,

Verg. A. 6, 621 sq.:

hi molium objectus, hi proximas scaphas scandere,

Tac. A. 14, 8:

quid responsuri sint adversarii his et his... cum sciret haec et haec,

Quint. 6, 1, 3 sq.:

interim quaeritur: hoc an hoc? furtum an sacrilegium?

id. 7, 3, 9:

alter (Roscius) plurimarum palmarum vetus ac nobilis gladiator habetur, hic autem nuper se ad eum lanistam contulit,

Cic. Rosc. Am. 6, 17:

occupat hic collem, cymba sedet alter adunca,

Ov. M. 1, 293.—

Referring to that which in the speaker's mind is the nearer object, although by the position of the words it is the more remote: quam ob rem cave Catoni anteponas ne istum quidem ipsum, quem Apollo sapientissimum judicavit (i. e. Socratem): Hujus enim (i. e. Catonis, of the former) facta, illius (i. e. Socratis) dicta laudantur, Cic. Lael. 2, 10; id. Rosc. Com. 2, 7:

hanc posteriorem (artem) et Stoici et Peripatetici, priorem autem illi (i. e. Peripatetici) egregie tradiderunt, hi (i. e. Stoici) ne attigerunt quidem,

id. Fin. 4, 4, 10:

hoc Cicero atque Asinius certatim sunt usi: pro Scauro hic, ille pro filio,

Quint. 6, 1, 21; 3, 10, 1:

melior tutiorque est certa pax quam sperata victoria: haec in tua, illa in deorum manu est,

the former... the latter, Liv. 30, 30, 19:

quocumque aspicio, nihil est, nisi pontus et aer: Fluctibus hic tumidus, nubibus ille minax,

Ov. Tr. 1, 2, 24; id. M. 1, 697.—

In the neutr. sing. subst., with gen.:

quid hoc hominist?

Plaut. Am. 2, 1, 26; cf. Ter. Eun. 3, 4, 8:

quid hoc morbi est?

id. ib. 2, 1, 19:

quid hoc est negoti?

id. Ad. 4, 5, 71; cf. id. Eun. 3, 4, 6:

hoc fructi pro labore ab his fero,

id. Ad. 5, 4, 16:

edormiscam hoc villi,

id. ib. 5, 2, 11:

hoc commodi est, quod, etc.,

Cic. Rosc. Am. 32, 91:

hoc copiarum in Hispanias portatum est,

Liv. 42, 18, 7:

hoc servitutis injunxisse, ut, etc.,

id. 5, 2, 8:

hoc intervalli datum res tranquillas in urbe fecit,

id. 3, 25, 4:

hoc consilii,

id. 5, 39, 6:

hoc solacii,

id. 30, 13, 13:

hoc noctis,

Plaut. Am. 1, 1, 2; 11; 136.—

Hoc with verbs impers., pleonast. as a subject (ante-class.):

eamus, Amphitruo: lucescit hoc jam,

there is daybreak, Plaut. Am. 1, 3, 45: luciscit hoc jam, [p. 853] Ter. Heaut. 3, 1, 1:

lucet hoc,

Plaut. Mil. 2, 2, 63; cf. id. Curc. 1, 3, 26.—

Pregn. (qs. pointing to something with the finger), this, this... here (ante-class. and poet.); most freq. of the speaker himself, like the Gr. hode, for ego:

hic homost omnium hominum praecipuos,

Plaut. Trin. 5, 1, 1:

hic si quid nobis forte adversi evenerit, tibi erunt parata verba, huic homini verbera,

Ter. Heaut. 2, 3, 115; so,

huic homini, i. q. mihi,

Plaut. Ep. 1, 2, 38:

hic homo, i. q. ego,

id. Curc. 2, 1, 33:

hunc hominem, i. q. me,

Plaut. Bacch. 4, 4, 1; Hor. S. 1, 9, 47; cf.:

vin' tu huic seni auscultare?

Ter. Ad. 5, 7, 8; id. And. 2, 1, 10; Tib. 2, 6, 7:

haec res,

my property, Plaut. Trin. 2, 4, 106:

hunc in collum,

my neck, id. Pers. 4, 6, 9 Brix (Ritschl, huc): ni haec praesensisset canes, this dog, = ego, id. Trin. 1, 2, 135 Brix ad loc.—In neutr. absol.: tu quod te posterius purges hanc injuriam mihi nolle Factam esse, hujus non faciam, not so much, i. e. not the least, Ter. Ad. 2, 1, 9.—

With reference to time, of this time, now present, actual, this:

cena hac annona est sine sacris hereditas,

in the present scarcity, Plaut. Trin. 2, 4, 83:

sed nondum haec, quae nunc tenet saeculum, neglegentia deum venerat,

Liv. 3, 20:

his temporibus,

Cic. Fam. 13, 77, 1:

M. Cato, hujus nostri Catonis pater,

id. Off. 3, 16, 66; cf.:

si potius ad antiquorum diligentiam, quam ad horum luxuriam dirigas aedificationem,

Varr. R. R. 1, 13, 6 sq.:

etenim qui haec vituperare volunt, Chrysogonum tantum posse queruntur,

the present times, Cic. Rosc. Am. 48, 138:

ne horum quidem magnificentia operum,

Liv. 1, 55 fin.;

very rarely of time just ended: ante hos annos quadraginta,

Plin. 14, 22, 28, § 143:

ante hos sex menses,

Phaedr. 1, 1, 10:

ante hoc triduum,

Front. Ep. ad M. Caes. 2, 5 init.; Aug. Serm. 270, 3.

Very freq. referring to a thought that follows, and which may be expressed by a relative sentence, or by a sentence denoting the object, cause, or effect; with qui, quae, quod, an acc. and inf., quod, ut, ne, etc. (more clearly indicative than the determinative, is, ea, id; though freq. confounded with it in MSS. and editt.).

With relat. clause:

Qui hodie fuerim liber, eum nunc potivit pater Servitutis: hic, qui verna natust, conqueritur,

Plaut. Am. 1, 1, 24; cf.:

eos, qui, etc.... his, qui, etc.... longe duco esse anteponendos,

Cic. Rep. 1, 2:

neque his contentus sum, quae de ista consultatione scripta nobis summi ex Graecia homines reliquerunt, neque ea, quae mihi videntur, anteferre illis audeo,

id. ib. 1, 22:

non est tibi his solis utendum existimationibus ac judiciis, qui nunc sunt, hominum, sed iis etiam, qui futuri sunt,

id. Q. Fr. 1, 1, 15, § 43:

quis hic est homo, quem ante aedis video hoc noctis?

Plaut. Am. 1, 1, 136:

unde in laboribus et periculis fortitudo? nempe ab his, qui, etc.,

Cic. Rep. 1, 2; 1, 17:

haec quae sunt in hoc genere,

id. ib. 1, 11:

mundus hic totus, quod domicilium di nobis dederunt,

id. ib. 1, 13:

hoc autem sphaerae genus, in quo, etc.,

id. ib. 1, 14;

1, 16: in his libris, quos legistis,

id. Leg. 1, 9, 27; cf. id. Div. 1, 3, 5:

quam quisque norit artem, in hac se exerceat,

id. Tusc. 1, 18, 41 et saep.:

lepide ipsi hi sunt capti, suis qui filiis fecere insidias,

Plaut. Bacch. 5, 2, 90; cf. Cic. Tusc. 2, 1, 3; id. N. D. 1, 40, 113:

servi, qui, cum culpa carint, tamen malum Metuont, hi solent esse eris utibiles,

Plaut. Most. 4, 2, 2 sq.; cf. Cic. Rep. 1, 19:

de Bruti amore etsi mihi nihil novi adfers: tamen hoc audio libentius, quo saepius,

id. Att. 13, 36 fin.; cf.:

is porro, quo generosior celsiorque est, hoc majoribus velut organis commovetur,

Quint. 1, 2, 30:

hoc primum videamus, quidnam sit, de altero sole quod nuntiatum est in senatu, etc.,

Cic. Rep. 1, 10; 1, 24:

mire tractat hoc Cicero pro Milone quae facturus fuerit Clodius, si praeturam invasisset,

Quint. 9, 2, 41.—

With acc. and inf.:

erat tunc haec nova et ignota ratio, solem lunae oppositum solere deficere,

Cic. Rep. 1, 16:

sed hoc vir excellenti providentia sensit ac vidit, non esse opportunissimos situs maritimos urbibus iis, quae, etc.,

id. ib. 2, 3:

hoc tantum admiror, Flavum, etc.,

Quint. 7, 4, 40; 11, 1, 22:

unum hoc definio, tantam esse necessitatem virtutis, etc.,

Cic. Rep. 1, 1: hoc simul accipe dictum: Quorum..., Eorundem libertati me parcere certum est, Enn. ap. Cic. Off. 1, 12, 38 (Ann. v. 204 Vahl.); cf.

with appositive clause: sic hoc proloquar: Principio, ut illo advenimus, Continuo Amphitruo delegit viros, etc.,

Plaut. Am. 1, 1, 48:

ut hoc: Non debes alienam uxorem optare,

Quint. 7, 1, 25; cf. id. 9, 4, 97; 9, 2, 32.—

With quod or quia:

maxime hoc mihi mirum videri solet, quod, qui tranquillo mari gubernare se negent posse, etc.,

Cic. Rep. 1, 6:

quaesierat ex me Scipio, quidnam sentirem de hoc, quod duo soles visos esse constaret,

id. ib. 1, 13; Quint. 9, 1, 1:

propter hoc ipsum ostendenda non sunt, quod apparent,

id. 12, 9, 6:

nostri primo integris viribus fortiter repugnare... sed hoc superari, quod diuturnitate pugnae, etc.,

in this that, herein that, Caes. B. G. 3, 4, 3; cf. Quint. 8, 3, 30:

hoc ipso fidem detrahimus illis, quod sint tam gravia,

id. 9, 2, 53:

hoc ipso, quod,

id. 4, 1, 54; 5, 11, 41; 6, 2, 16 et saep.: consilio vestro utar libenter, et hoc libentius, quod, etc., Caes. ap. Cic. Att. 9, 8, C, 1; cf.:

id hoc facilius eis persuasit, quod undique loci natura Helvetii continentur,

Caes. B. G. 1, 2, 3:

hoc esse miseriorem gravioremque fortunam Sequanorum quam reliquorum, quod soli, etc.,

id. ib. 1, 32, 4; Quint. 5, 7, 22:

hoc magis, quod (al. quia) illic ut litigatores loquimur frequentius,

id. 6, 2, 36:

hoc sese excruciat animi, Quia leno ademit cistulam ei,

Plaut. Rud. 2, 3, 57:

quod hoc etiam mirabilius debet videri, quia, etc.,

Cic. de Or. 1, 3, 12; cf.:

hoc sunt exempla potentiora, quia, etc.,

Quint. 10, 1, 15.—

With ut or ne:

nunc hoc me orare a vobis jussit Juppiter, ut conquistores, etc.,

Plaut. Am. prol. 64; cf.:

hoc quoque etiam mihi in mandatis dedit, Ut conquistores, etc.,

id. ib. 81:

atque hoc evenit In labore atque in dolore, ut mors obrepat interim,

id. Ps. 2, 3, 19:

nec enim hoc suscepi, ut, etc.... neque hoc polliceor me facturum, ut, etc.,

Cic. Rep. 1, 24:

neque enim hac nos patria lege genuit aut educavit, ut... sed ut, etc.,

id. ib. 1, 4;

for which: homines sunt hac lege generati, qui tuerentur, etc.,

id. ib. 6, 15:

quare hoc animo in nos esse debebis, ut aetas nostra, etc.,

id. Fam. 2, 1 fin.; id. Off. 3, 5, 22; id. Rep. 1, 12:

plurimum in hoc laboris exhausimus, ut ostenderemus, etc.,

Quint. 8 praef. § 6; cf.:

habenda fides est vel in hoc, ut, etc.,

id. 11, 2, 51; so,

in hoc, ut,

id. 6, 3, 15; 10, 3, 29: hoc erit tibi argumentum semper in promptu situm: Ne quid exspectes amicos, quod tute agere possies, Enn. ap. Gell. 2, 29 fin. (Sat. v. 37 Vahl.); so,

in hoc scilicet, ne suspectus his foret,

Vell. 2, 41 fin. —

Hoc est serves to annex a more particular explanation of what has been said, that is, that is to say, namely:

in hac causa dicam de eo prius, quod apud vos plurimum debet valere, hoc est, de voluntate eorum, quibus injuriae factae sunt,

Cic. Div. in Caecil. 4, 11:

quadriennium, hoc est, ex quo tempore fundus veniit,

id. Caecin. 7, 19; 34, 100:

cum honos agebatur amplissimus familiae vestrae, hoc est, consulatus parentis tui,

id. Sull. 17, 49; id. Fam. 5, 12, 8:

primum quaero, qua ratione Naevius susceptum negotium non transegerit, hoc est, cur bona non vendiderit,

id. Quint. 24, 76 et saep.—Sarcastically:

ut haberet (Clodius) ad praeturam gerendam, hoc est, ad evertendam rem publicam plenum annum,

Cic. Mil. 9, 24:

at quam crebro usurpat Et consul et Antonius! Hoc est dicere: Et consul et homo impudicissimus, Et consul et homo nequissimus,

id. Phil. 2, 28, 70.—

Hoc est or ĕrat, quod, with the accessory idea of indignation or reproach, is or was it for this that, etc.:

hoc erat, alma parens, quod me per tela, per ignis Eripis, ut mediis hostem in penetralibus... cernam?

Verg. A. 2, 664; Petr. 93.—Hence,

hāc, in this place, on this side, this way, here (class.): nunc Juppiter hac stat, Enn. ap. Macr. S. 6, 1 (Ann. v. 263 Vahl.); imitated by Verg. A. 12, 565: Ar. Hac quidem non venit. Le. Angiporto Illac per hortum circuit clam, Plaut. As. 3, 3, 151:

nunc hac An illac eam, incerta sum consili,

id. Rud. 1, 3, 30:

plenus rimarum sum: hac atque illac perfluo,

Ter. Eun. 1, 2, 25; cf.:

hac illac circumcursa,

id. Heaut. 3, 2, 1; and: mox hac atque illa rapti, Tac. Agr. 28:

sequere hac, reducam te ubi fuisti,

this way, hither, Plaut. Capt. 3, 5, 106; id. As. 4, 2, 1; id. Men. 4, 1, 4; id. Poen. 1, 2, 116; id. Rud. 1, 2, 94; cf.:

sequere hac me intus ad Glycerium nunc,

Ter. And. 5, 6, 14:

sequere me ergo hac intro,

id. Ad. 4, 3, 18:

i hac mecum intro,

Plaut. Bacch. 5, 2, 56; 62; Ter. Ad. 4, 2, 35 sq.:

quin igitur ad illa spatia nostra pergimus?... Nos vero: et hac quidem adire si placet, per ripam et umbram,

Cic. Leg. 1, 4, 14:

ab oppido declivis locus tenui fastigio vergebat. Hac nostris erat receptus,

Caes. B. C. 1, 45, 5; 2, 2, 3.—Hac-hac, for hac-illac ( poet.):

namque videbat, uti bellantes Pergama circum Hac fugerent Grai, Hac Phryges,

Verg. A. 1, 467 sq.; Prop. 1, 3, 13; rarely in full form with the interrog. particle ne:

utrum hacin feriam an ab laeva latus?

Plaut. Cist. 3, 10 (cf. Ladewig, Anal. Scaen. p. 22). —

hīc (old form heic; and with the interrog. part. ne, hicine), adv. loci, in this place, here.

In space.

Lit.:

hos quos videtis stare hic captivos duos, etc.... Senex qui hic habitat, etc.,

Plaut. Capt. prol. 1 sq.:

ego jam dudum hic adsum,

Ter. Eun. 4, 6, 5:

quem praestolare hic ante ostium?

id. ib. 5, 6, 5:

hic propter hunc adsiste,

id. Ad. 2, 1, 15:

hic tui omnes valent,

Cic. Fam. 6, 20, 3:

non modo hic, ubi, etc... sed, ubicumque, etc.,

id. Verr. 2, 5, 55, § 143:

mons ibi arduus Nomine Parnasus... hic ubi Deucalion... parva rate vectus adhaesit,

Ov. M. 1, 319:

hic (sc. Carthagine) illius (Junonis) arma, Hic currus fuit,

Verg. A. 1, 16 et saep.: Pa. Philocomasium hicine etiam nunc est? Pe Quom exibam, hic erat, Plaut. Mil. 2, 2, 25; cf.: Ch. Ubi ego sum? hicine an apud mortuos? Eut. Neque apud mortuos neque hic es, id. Merc. 3, 4, 17:

hicine,

id. Cist. 1, 1, 21; 4, 2, 80; Ter. Ad. 2, 1, 29 al.: Da. Cedo fenus, redde fenus, fenus reddite, etc.... Tr. Fenus illic, fenus hic, Plaut. Most. 3, 1, 76:

facile hic plus mali est, quam illic boni,

Ter. And. 4, 3, 5; cf. id. Hec. 2, 1, 20:

hic segetes, illic veniunt felicius uvae,

Verg. G. 1, 54:

hic, illic, ubi mors deprenderat, exhalantes,

Ov. M. 7, 581 (cf. Krebs, Antibarb. p. 519).—With gen.:

hic proxume viciniae,

in this neighborhood, Plaut. Mil. 2, 3, 2:

modo vidi virginem hic viciniae miseram,

Ter. Phorm. 1, 2, 45.—With ne: hicine libertatem aiunt aequam esse omnibus? is it here that, etc., Ter. Ad. 2, 1, 29 (cf. hic, I. B. fin.).—

Transf., in this affair, on this occasion, in this particular, herein, here:

hic, quantum in bello fortuna possit, cognosci potuit,

Caes. B. G. 6, 35, 2; Cic. Verr. 1, 16, 49:

hic tu tabulas desideras Heracliensium publicas,

id. Arch. 4, 8; cf.:

hic vos dubitabitis, judices,

id. Verr. 2, 2, 44, § 109:

hic miramur, hunc hominem tantum excellere ceteris? etc.,

id. de Imp. Pomp. 13, 39:

hic jam plura non dicam,

id. ib. 9, 24; id. Planc. 41, 99; id. Verr. 2, 1, 26, § 66 (cf. II. fin. infra):

hic, ubi opus est, non verentur: illic, ubi nihil opus est, ibi verentur,

Ter. And. 4, 1, 14:

ut cum hic tibi satisfecerimus, istic quoque nostram in te benevolentiam navare possimus,

Cic. Fam. 3, 10, 3.—Referring to the noun whose position in the sentence is the most remote (cf. I. D. 2.):

alterius ducis causa melior videbatur, alterius erat firmior: hic omnia speciosa, illic valentia,

Vell. 2, 49, 3.—

Of time, i. q. nunc or tum, now, here; then, hereupon, at this time, at this juncture:

hic reddes omnia,

Ter. And. 2, 3, 15:

hic ego quid praedicem?

Cic. Sest. 5, 12; id. Cat. 1, 10, 26:

hic cum uterque me intueretur,

id. Fin. 2, 1, 1; so,

hic cum,

id. Tusc. 5, 20, 60; Nep. Milt. 3, 3:

hic tum Fabricius frequentes eos ad me domum adduxit,

Cic. Clu. 17, 49; so, hic tum, id. ib 20, 56; 27, 73; id. Verr. 2, 1, 26 §

66 al.: hic regina gravem poposcit pateram,

Verg. A. 1, 728.—So very freq. to introduce the beginning of a speech: hic Laelius (inquit); hic Philus;

hic Scipio, etc.,

Cic. Rep. 1, 13, 23; 24 sq.; id. Fam. 1, 9, 10; 3, 8, 3; 5, 15, 4; id. Ac. 2, 4, 10; id. de Or. 2, 50, 202; Verg. A. 9, 246 et saep.—

huc (access. form hoc), v. huc.

hīc, haec, hoc ( gen. hujus, monosyl., Plaut. Am. prol. 51; 96; 1, 1, 115; dat. huic, Sidon. Carm. 7, 145; Avien. Descr. Orb. 22; dat. sing. fem. hae rei, Cato, R. R. 14, 3; acc. HONC for hunc, C. I. L. 1, 32; nom. plur. hic, Enn. ap. Philarg. ad Verg. G. 4, 230 = Ann. v. 414 Vahl.; Varr. L. L. 6, § 73 Mull.; fem. haec, v. infra, B. init.; dat. and abl. hibus, Plaut. Curc. 4, 2, 20; cf. Varr. L. L. 8, § 78 Mull.; v. Neue, Formenl. 2, p. 203 sqq.), pron. demonstr. [from the pronom. root i (whence also comes is), with the demonstr. suffix ce ] points to something near or present, or which is conceived of as present, this.

With subst.:

hic homo sanus non est,

Plaut. Am. 1, 1, 246:

rapidus fluvius est hic, non hac temere transiri potest... apud hunc fluvium, etc.,

id. Bacch. 1, 1, 53:

quid praeclarum putet in rebus humanis, qui haec deorum regna perspexerit? etc.,

Cic. Rep. 1, 17:

genus hoc,

id. ib. 1, 25:

hoc avunculo, atque in hac tam clara re publica natus,

id. ib. 1, 19; cf.:

quorum singuli saluti huic civitati fuerunt, et qui sunt procul ab aetatis hujus memoria,

id. ib. 1, 1:

his libris,

id. ib. 1, 7:

hae feriae,

id. ib. 1, 9; 1, 20; cf.:

hoc otio,

id. ib. 9 fin.:

haec caelestia vel studiosissime solet quaerere,

id. ib. 1, 10:

ad haec cituma,

id. ib. 1, 21:

hic vir,

Liv. 7, 39, 12.—

Absol. (cf. Krebs, Antibarb. p. 520):

hic insidiantes vigilant, Enn. l. l.: hi domum me ad se auferent,

Plaut. Men. 5, 2, 94: non mihi videtur, quod hi venerunt, alius nobis sermo esse quaerendus, sed agendum accuratius, et dicendum dignum aliquid horum auribus, Cic. Rep. 1, 13:

feceris (ut etiam pro his dicam) nobis gratum omnibus,

id. ib. 1, 21 fin.:

hoc ubi Amphitruo erus conspicatus est, etc.,

Plaut. Am. 1, 1, 87:

docere hoc poterat ille homines paene agrestes, et apud imperitos audebat haec dicere,

Cic. Rep. 1, 15:

dixerat hoc ille, cum, etc.,

id. ib. 1, 12:

haec Scipio cum dixisset,

id. ib. 1, 11:

haec plurimis a me verbis dicta sunt, etc.,

id. ib. 1, 7.—

More emphatic, in the original full form, hīce, haece, hōce (not, as formerly written, hicce, haecce, hocce; in gen. sing. HVIVSQVE; in nom. plur. hisce, like ieis = ei, and ques = qui, see below; and apocopated in nom. plur. fem. haec for haece, and in gen. plur. horunc, harunc, for horunce, harunce);

and, with the interrogative particle, hicine, haecine, hocine (mostly ante - class.): hoce haud dubium est quin, etc.,

Ter. And. 2, 3, 17:

eum hinc profugiens vendidit in Alide Patri hujusce,

Plaut. Capt. prol. 10; so,

hujusce,

id. Poen. prol. 120; 5, 4, 76; 87; cf.:

atque hujusce rei judicium jam continuo video futurum,

Cic. Div. in Caecil. 14, 47:

hisce homines ubi habitent,

Plaut. Trin. 4, 2, 36; v. Ritschl ad h. l.; so,

hisce,

id. Ps. 1, 5, 125; id. Capt. prol. 35 Fleck.; id. Rud. 2, 1, 5 ib., and perh. also id. Mil. 4, 8, 24 (Ritschl, hice): hice, Att. ap. Non. 15, 29 (Trag. Rel. v. 122 Rib.); Ter. Eun. 2, 2, 38:

haec aedes,

Plaut. Most. 2, 1, 53; 3, 1, 117; so,

haec sunt atque aliae multae in magnis dotibus Incommoditates,

id. Aul. 3, 5, 58:

haec (puellae),

Ter. Eun. 3, 5, 34:

haec sententiae,

Cic. Tusc. 1, 11, 22; 3, 34, 84; Lucr. 3, 601; Verg. G. 3, 305; cf. Bentl. Ter. Hec. 5, 2, 24:

aliut posticum harunce aedium,

Plaut. Stich. 3, 1, 41; cf.:

harunc aedium,

id. Most. 2, 1, 57:

sine opera tua nihil di horunc facere possunt,

id. Cist. 1, 1, 53:

horunc,

id. Poen. 3, 1, 48; Ter. Hec. 1, 2, 97; id. Phorm. 3, 2, 33:

cedo signum, si harunc Baccharum es,

Plaut. Mil. 4, 2, 25:

harunc aedium,

id. Merc. 5, 1, 3:

hisce ego Placidum ted hodie reddam,

id. Curc. 5, 3, 48; cf.:

quid dicam hisce, incertus sum,

Ter. Hec. 3, 4, 36:

tu ab hisce rebus animum avoca,

Sulp. in Cic. Fam. 4, 5, 5; so,

hisce,

Plaut. Cas. 2, 7, 13; id. Most. 1, 3, 81; 1, 4, 23; 2, 2, 71; 4, 2, 35 et saep.: Thr. Tu hosce instrue. Gn Illuc est sapere! ut hosce instruxit, Ter. Eun. 4, 7, 11; so,

hosce,

id. ib. 1, 2, 71; id. Heaut. 3, 2, 3; 4, 5, 4; id. Ad. 5, 7, 5; id. Phorm. 4, 3, 4:

apud hasce aedes,

Plaut. Am. 1, 1, 194; so,

hasce,

id. As. 2, 3, 1; id. Aul. 2, 4, 2; 2, 8, 15; id. Capt. 4, 2, 51; id. Bacch. 4, 6, 17 et saep.—

With the interrog. particle: hicin' Achilles est?

Plaut. Mil. 1, 1, 61; so,

hicinest?

id. Pers. 5, 2, 49; cf.:

hicine vir patriae natus usquam nisi in patria morietur?

Cic. Mil. 38, 104 et saep.:

haecine,

Plaut. Am. 1, 1, 206; id. Ep. 4, 2, 5; 5, 1, 15; id. Pers. 4, 3, 75; Ter. Hec. 5, 2, 5; id. Phorm. 5, 8, 24:

huncine hominem,

Plaut. Ps. 1, 2, 68; cf.:

huncine hominem! hancine impudentiam! judices, hanc audaciam!

Cic. Verr. 2, 5, 25, § 62:

hocine hic pacto potest Inhibere imperium magister?

Plaut. Bacch. 3, 3, 43:

o Juppiter, hoscine mores!

Ter. Ad. 4, 7, 40:

hacine victoria sola aut hac praeda contenti estis futuri,

Liv. 10, 17, 5; Ter. Hec. 3, 1, 3;

so in the shorter form, hicne,

Cic. Rosc. Am. 48, 141:

ex hocne equo,

id. Fat. 3, 5:

cum hocne,

id. Att. 9, 7, 3:

ex hacne natura,

id. Tusc. 1, 25, 62: haece locutus, Enn. ap. Gell. 12, 4 (Ann. v. 239 Vahl.) al.—So, Fortuna hujusce diei, as a particular deity, Cic. Leg. 2, 11, 28; Plin. 34, 8, 19, § 54;

in inscrr. also written HVIVSQVE DIEI,

Inscr. Orell. 5; cf.:

HVIVSQ. LOCI,

id. ib. 1580; 2300;

and HOIVSQVE AEDIS ERGO,

id. ib. 2488.—

With other pronouns:

hos eosdem motus perturbationes dixerimus,

Cic. Tusc. 3, 4, 7; cf.:

cum idem hoc visum diceretur,

id. Rep. 1, 14:

hoc idem fit in reliquis civitatibus,

Caes. B. G. 7, 15, 2; id. B. C. 1, 74, 5; Quint. 8, 4, 17:

haec eadem centurionibus tribunisque militum mandabant,

Caes. B. G. 7, 17 fin.:

haec eadem genera,

Quint. 6, 3, 54:

hoc ipsum civile jus,

Cic. Rep. 1, 2:

sed hoc ipsum ex superiore pendet quaestione,

Quint. 2, 1, 8; 8, 3, 45:

ad hunc eum ipsum,

Cic. Ac. 1, 1, 2 Goer. N. cr.; cf.:

idem hoc ipsum,

id. Tusc. 5, 9, 26:

huic illi legato,

id. Fl. 22, 52:

hunc illum fatis Portendi generum,

Verg. A. 7, 255; cf.:

hic est enim ille vultus semper idem, quem, etc.,

Cic. Tusc. 3, 15, 31:

hic est ille status quantitatis,

Quint. 7, 4, 15: haec est illa, quae deinôsis vocatur, id. 6, 2, 24:

hujus istius facti stultitia,

Cic. Rab. Post. 9, 24:

ista haec epigrammata,

Sid. Ep. 2, 10: hunc talem virum, Cic. fil. ap. Cic. Fam. 16, 21, 3:

callidum quendam hunc,

Cic. de Or. 1, 50, 218.—

Opp. to ille, iste, less freq. to hic, alter, alius, etc., this, the latter, to indicate the nearer object (which is to be determined not so much by the phraseology as by the thought; so that hic may refer to that noun whose position in the sentence is the more remote, but which is the most closely connected with the speaker, and of the most importance to him, in which case it is to be rendered by that, the former, etc.):

ejusdem esse, qui in illa re peccarit, hoc quoque admisisse,

Cic. Inv. 2, 16, 50:

in his undis et tempestatibus ad summam senectutem maluit jactari, quam in illa tranquillitate atque otio jucundissime vivere,

id. Rep. 1, 1:

si deerunt haec remedia, ad illa declinandum est,

Quint. 7, 2, 30:

cum hic testamento, ille proximitate nitatur,

id. 3, 6, 95:

in his judicem sibi, in illis alii credere,

id. 5, 7, 33:

haec pars perorationis accusatori patronoque ex aequo communis est. Affectibus quoque iisdem fere utuntur: sed varius hic, ille saepius ac magis,

id. 6, 1, 8; cf. id. 6, 2, 12; 17:

cum tu ista caelestia de Scipione quaesieris, ego autem haec, quae videntur ante oculos, esse magis putem quaerenda,

Cic. Rep. 1, 19; id. Fam. 2, 11, 1:

iisdem enim hic sapiens, de quo loquor, oculis, quibus iste vester, caelum, terram, mare intuebitur,

id. Ac. 2, 33, 105:

si hoc loco scripsisset, isto verbo usus non esset, non isto loco verbum istud collocasset,

id. Inv. 2, 41, 121:

has igitur tot sententias ut omittamus, haec nunc videamus, quae diu multumque defensa sunt,

id. Ac. 2, 42, 130:

Caesar facile diceret: Hic versus Plauti non est, hic est,

this... that, id. Fam. 9, 16, 4:

ego hoc dico. adversarius hoc,

Quint. 4, 4, 8:

vendidit hic auro patriam... Hic thalamum invasit natae,

Verg. A. 6, 621 sq.:

hi molium objectus, hi proximas scaphas scandere,

Tac. A. 14, 8:

quid responsuri sint adversarii his et his... cum sciret haec et haec,

Quint. 6, 1, 3 sq.:

interim quaeritur: hoc an hoc? furtum an sacrilegium?

id. 7, 3, 9:

alter (Roscius) plurimarum palmarum vetus ac nobilis gladiator habetur, hic autem nuper se ad eum lanistam contulit,

Cic. Rosc. Am. 6, 17:

occupat hic collem, cymba sedet alter adunca,

Ov. M. 1, 293.—

Referring to that which in the speaker's mind is the nearer object, although by the position of the words it is the more remote: quam ob rem cave Catoni anteponas ne istum quidem ipsum, quem Apollo sapientissimum judicavit (i. e. Socratem): Hujus enim (i. e. Catonis, of the former) facta, illius (i. e. Socratis) dicta laudantur, Cic. Lael. 2, 10; id. Rosc. Com. 2, 7:

hanc posteriorem (artem) et Stoici et Peripatetici, priorem autem illi (i. e. Peripatetici) egregie tradiderunt, hi (i. e. Stoici) ne attigerunt quidem,

id. Fin. 4, 4, 10:

hoc Cicero atque Asinius certatim sunt usi: pro Scauro hic, ille pro filio,

Quint. 6, 1, 21; 3, 10, 1:

melior tutiorque est certa pax quam sperata victoria: haec in tua, illa in deorum manu est,

the former... the latter, Liv. 30, 30, 19:

quocumque aspicio, nihil est, nisi pontus et aer: Fluctibus hic tumidus, nubibus ille minax,

Ov. Tr. 1, 2, 24; id. M. 1, 697.—

In the neutr. sing. subst., with gen.:

quid hoc hominist?

Plaut. Am. 2, 1, 26; cf. Ter. Eun. 3, 4, 8:

quid hoc morbi est?

id. ib. 2, 1, 19:

quid hoc est negoti?

id. Ad. 4, 5, 71; cf. id. Eun. 3, 4, 6:

hoc fructi pro labore ab his fero,

id. Ad. 5, 4, 16:

edormiscam hoc villi,

id. ib. 5, 2, 11:

hoc commodi est, quod, etc.,

Cic. Rosc. Am. 32, 91:

hoc copiarum in Hispanias portatum est,

Liv. 42, 18, 7:

hoc servitutis injunxisse, ut, etc.,

id. 5, 2, 8:

hoc intervalli datum res tranquillas in urbe fecit,

id. 3, 25, 4:

hoc consilii,

id. 5, 39, 6:

hoc solacii,

id. 30, 13, 13:

hoc noctis,

Plaut. Am. 1, 1, 2; 11; 136.—

Hoc with verbs impers., pleonast. as a subject (ante-class.):

eamus, Amphitruo: lucescit hoc jam,

there is daybreak, Plaut. Am. 1, 3, 45: luciscit hoc jam, [p. 853] Ter. Heaut. 3, 1, 1:

lucet hoc,

Plaut. Mil. 2, 2, 63; cf. id. Curc. 1, 3, 26.—

Pregn. (qs. pointing to something with the finger), this, this... here (ante-class. and poet.); most freq. of the speaker himself, like the Gr. hode, for ego:

hic homost omnium hominum praecipuos,

Plaut. Trin. 5, 1, 1:

hic si quid nobis forte adversi evenerit, tibi erunt parata verba, huic homini verbera,

Ter. Heaut. 2, 3, 115; so,

huic homini, i. q. mihi,

Plaut. Ep. 1, 2, 38:

hic homo, i. q. ego,

id. Curc. 2, 1, 33:

hunc hominem, i. q. me,

Plaut. Bacch. 4, 4, 1; Hor. S. 1, 9, 47; cf.:

vin' tu huic seni auscultare?

Ter. Ad. 5, 7, 8; id. And. 2, 1, 10; Tib. 2, 6, 7:

haec res,

my property, Plaut. Trin. 2, 4, 106:

hunc in collum,

my neck, id. Pers. 4, 6, 9 Brix (Ritschl, huc): ni haec praesensisset canes, this dog, = ego, id. Trin. 1, 2, 135 Brix ad loc.—In neutr. absol.: tu quod te posterius purges hanc injuriam mihi nolle Factam esse, hujus non faciam, not so much, i. e. not the least, Ter. Ad. 2, 1, 9.—

With reference to time, of this time, now present, actual, this:

cena hac annona est sine sacris hereditas,

in the present scarcity, Plaut. Trin. 2, 4, 83:

sed nondum haec, quae nunc tenet saeculum, neglegentia deum venerat,

Liv. 3, 20:

his temporibus,

Cic. Fam. 13, 77, 1:

M. Cato, hujus nostri Catonis pater,

id. Off. 3, 16, 66; cf.:

si potius ad antiquorum diligentiam, quam ad horum luxuriam dirigas aedificationem,

Varr. R. R. 1, 13, 6 sq.:

etenim qui haec vituperare volunt, Chrysogonum tantum posse queruntur,

the present times, Cic. Rosc. Am. 48, 138:

ne horum quidem magnificentia operum,

Liv. 1, 55 fin.;

very rarely of time just ended: ante hos annos quadraginta,

Plin. 14, 22, 28, § 143:

ante hos sex menses,

Phaedr. 1, 1, 10:

ante hoc triduum,

Front. Ep. ad M. Caes. 2, 5 init.; Aug. Serm. 270, 3.

Very freq. referring to a thought that follows, and which may be expressed by a relative sentence, or by a sentence denoting the object, cause, or effect; with qui, quae, quod, an acc. and inf., quod, ut, ne, etc. (more clearly indicative than the determinative, is, ea, id; though freq. confounded with it in MSS. and editt.).

With relat. clause:

Qui hodie fuerim liber, eum nunc potivit pater Servitutis: hic, qui verna natust, conqueritur,

Plaut. Am. 1, 1, 24; cf.:

eos, qui, etc.... his, qui, etc.... longe duco esse anteponendos,

Cic. Rep. 1, 2:

neque his contentus sum, quae de ista consultatione scripta nobis summi ex Graecia homines reliquerunt, neque ea, quae mihi videntur, anteferre illis audeo,

id. ib. 1, 22:

non est tibi his solis utendum existimationibus ac judiciis, qui nunc sunt, hominum, sed iis etiam, qui futuri sunt,

id. Q. Fr. 1, 1, 15, § 43:

quis hic est homo, quem ante aedis video hoc noctis?

Plaut. Am. 1, 1, 136:

unde in laboribus et periculis fortitudo? nempe ab his, qui, etc.,

Cic. Rep. 1, 2; 1, 17:

haec quae sunt in hoc genere,

id. ib. 1, 11:

mundus hic totus, quod domicilium di nobis dederunt,

id. ib. 1, 13:

hoc autem sphaerae genus, in quo, etc.,

id. ib. 1, 14;

1, 16: in his libris, quos legistis,

id. Leg. 1, 9, 27; cf. id. Div. 1, 3, 5:

quam quisque norit artem, in hac se exerceat,

id. Tusc. 1, 18, 41 et saep.:

lepide ipsi hi sunt capti, suis qui filiis fecere insidias,

Plaut. Bacch. 5, 2, 90; cf. Cic. Tusc. 2, 1, 3; id. N. D. 1, 40, 113:

servi, qui, cum culpa carint, tamen malum Metuont, hi solent esse eris utibiles,

Plaut. Most. 4, 2, 2 sq.; cf. Cic. Rep. 1, 19:

de Bruti amore etsi mihi nihil novi adfers: tamen hoc audio libentius, quo saepius,

id. Att. 13, 36 fin.; cf.:

is porro, quo generosior celsiorque est, hoc majoribus velut organis commovetur,

Quint. 1, 2, 30:

hoc primum videamus, quidnam sit, de altero sole quod nuntiatum est in senatu, etc.,

Cic. Rep. 1, 10; 1, 24:

mire tractat hoc Cicero pro Milone quae facturus fuerit Clodius, si praeturam invasisset,

Quint. 9, 2, 41.—

With acc. and inf.:

erat tunc haec nova et ignota ratio, solem lunae oppositum solere deficere,

Cic. Rep. 1, 16:

sed hoc vir excellenti providentia sensit ac vidit, non esse opportunissimos situs maritimos urbibus iis, quae, etc.,

id. ib. 2, 3:

hoc tantum admiror, Flavum, etc.,

Quint. 7, 4, 40; 11, 1, 22:

unum hoc definio, tantam esse necessitatem virtutis, etc.,

Cic. Rep. 1, 1: hoc simul accipe dictum: Quorum..., Eorundem libertati me parcere certum est, Enn. ap. Cic. Off. 1, 12, 38 (Ann. v. 204 Vahl.); cf.

with appositive clause: sic hoc proloquar: Principio, ut illo advenimus, Continuo Amphitruo delegit viros, etc.,

Plaut. Am. 1, 1, 48:

ut hoc: Non debes alienam uxorem optare,

Quint. 7, 1, 25; cf. id. 9, 4, 97; 9, 2, 32.—

With quod or quia:

maxime hoc mihi mirum videri solet, quod, qui tranquillo mari gubernare se negent posse, etc.,

Cic. Rep. 1, 6:

quaesierat ex me Scipio, quidnam sentirem de hoc, quod duo soles visos esse constaret,

id. ib. 1, 13; Quint. 9, 1, 1:

propter hoc ipsum ostendenda non sunt, quod apparent,

id. 12, 9, 6:

nostri primo integris viribus fortiter repugnare... sed hoc superari, quod diuturnitate pugnae, etc.,

in this that, herein that, Caes. B. G. 3, 4, 3; cf. Quint. 8, 3, 30:

hoc ipso fidem detrahimus illis, quod sint tam gravia,

id. 9, 2, 53:

hoc ipso, quod,

id. 4, 1, 54; 5, 11, 41; 6, 2, 16 et saep.: consilio vestro utar libenter, et hoc libentius, quod, etc., Caes. ap. Cic. Att. 9, 8, C, 1; cf.:

id hoc facilius eis persuasit, quod undique loci natura Helvetii continentur,

Caes. B. G. 1, 2, 3:

hoc esse miseriorem gravioremque fortunam Sequanorum quam reliquorum, quod soli, etc.,

id. ib. 1, 32, 4; Quint. 5, 7, 22:

hoc magis, quod (al. quia) illic ut litigatores loquimur frequentius,

id. 6, 2, 36:

hoc sese excruciat animi, Quia leno ademit cistulam ei,

Plaut. Rud. 2, 3, 57:

quod hoc etiam mirabilius debet videri, quia, etc.,

Cic. de Or. 1, 3, 12; cf.:

hoc sunt exempla potentiora, quia, etc.,

Quint. 10, 1, 15.—

With ut or ne:

nunc hoc me orare a vobis jussit Juppiter, ut conquistores, etc.,

Plaut. Am. prol. 64; cf.:

hoc quoque etiam mihi in mandatis dedit, Ut conquistores, etc.,

id. ib. 81:

atque hoc evenit In labore atque in dolore, ut mors obrepat interim,

id. Ps. 2, 3, 19:

nec enim hoc suscepi, ut, etc.... neque hoc polliceor me facturum, ut, etc.,

Cic. Rep. 1, 24:

neque enim hac nos patria lege genuit aut educavit, ut... sed ut, etc.,

id. ib. 1, 4;

for which: homines sunt hac lege generati, qui tuerentur, etc.,

id. ib. 6, 15:

quare hoc animo in nos esse debebis, ut aetas nostra, etc.,

id. Fam. 2, 1 fin.; id. Off. 3, 5, 22; id. Rep. 1, 12:

plurimum in hoc laboris exhausimus, ut ostenderemus, etc.,

Quint. 8 praef. § 6; cf.:

habenda fides est vel in hoc, ut, etc.,

id. 11, 2, 51; so,

in hoc, ut,

id. 6, 3, 15; 10, 3, 29: hoc erit tibi argumentum semper in promptu situm: Ne quid exspectes amicos, quod tute agere possies, Enn. ap. Gell. 2, 29 fin. (Sat. v. 37 Vahl.); so,

in hoc scilicet, ne suspectus his foret,

Vell. 2, 41 fin. —

Hoc est serves to annex a more particular explanation of what has been said, that is, that is to say, namely:

in hac causa dicam de eo prius, quod apud vos plurimum debet valere, hoc est, de voluntate eorum, quibus injuriae factae sunt,

Cic. Div. in Caecil. 4, 11:

quadriennium, hoc est, ex quo tempore fundus veniit,

id. Caecin. 7, 19; 34, 100:

cum honos agebatur amplissimus familiae vestrae, hoc est, consulatus parentis tui,

id. Sull. 17, 49; id. Fam. 5, 12, 8:

primum quaero, qua ratione Naevius susceptum negotium non transegerit, hoc est, cur bona non vendiderit,

id. Quint. 24, 76 et saep.—Sarcastically:

ut haberet (Clodius) ad praeturam gerendam, hoc est, ad evertendam rem publicam plenum annum,

Cic. Mil. 9, 24:

at quam crebro usurpat Et consul et Antonius! Hoc est dicere: Et consul et homo impudicissimus, Et consul et homo nequissimus,

id. Phil. 2, 28, 70.—

Hoc est or ĕrat, quod, with the accessory idea of indignation or reproach, is or was it for this that, etc.:

hoc erat, alma parens, quod me per tela, per ignis Eripis, ut mediis hostem in penetralibus... cernam?

Verg. A. 2, 664; Petr. 93.—Hence,

hāc, in this place, on this side, this way, here (class.): nunc Juppiter hac stat, Enn. ap. Macr. S. 6, 1 (Ann. v. 263 Vahl.); imitated by Verg. A. 12, 565: Ar. Hac quidem non venit. Le. Angiporto Illac per hortum circuit clam, Plaut. As. 3, 3, 151:

nunc hac An illac eam, incerta sum consili,

id. Rud. 1, 3, 30:

plenus rimarum sum: hac atque illac perfluo,

Ter. Eun. 1, 2, 25; cf.:

hac illac circumcursa,

id. Heaut. 3, 2, 1; and: mox hac atque illa rapti, Tac. Agr. 28:

sequere hac, reducam te ubi fuisti,

this way, hither, Plaut. Capt. 3, 5, 106; id. As. 4, 2, 1; id. Men. 4, 1, 4; id. Poen. 1, 2, 116; id. Rud. 1, 2, 94; cf.:

sequere hac me intus ad Glycerium nunc,

Ter. And. 5, 6, 14:

sequere me ergo hac intro,

id. Ad. 4, 3, 18:

i hac mecum intro,

Plaut. Bacch. 5, 2, 56; 62; Ter. Ad. 4, 2, 35 sq.:

quin igitur ad illa spatia nostra pergimus?... Nos vero: et hac quidem adire si placet, per ripam et umbram,

Cic. Leg. 1, 4, 14:

ab oppido declivis locus tenui fastigio vergebat. Hac nostris erat receptus,

Caes. B. C. 1, 45, 5; 2, 2, 3.—Hac-hac, for hac-illac ( poet.):

namque videbat, uti bellantes Pergama circum Hac fugerent Grai, Hac Phryges,

Verg. A. 1, 467 sq.; Prop. 1, 3, 13; rarely in full form with the interrog. particle ne:

utrum hacin feriam an ab laeva latus?

Plaut. Cist. 3, 10 (cf. Ladewig, Anal. Scaen. p. 22). —

hīc (old form heic; and with the interrog. part. ne, hicine), adv. loci, in this place, here.

In space.

Lit.:

hos quos videtis stare hic captivos duos, etc.... Senex qui hic habitat, etc.,

Plaut. Capt. prol. 1 sq.:

ego jam dudum hic adsum,

Ter. Eun. 4, 6, 5:

quem praestolare hic ante ostium?

id. ib. 5, 6, 5:

hic propter hunc adsiste,

id. Ad. 2, 1, 15:

hic tui omnes valent,

Cic. Fam. 6, 20, 3:

non modo hic, ubi, etc... sed, ubicumque, etc.,

id. Verr. 2, 5, 55, § 143:

mons ibi arduus Nomine Parnasus... hic ubi Deucalion... parva rate vectus adhaesit,

Ov. M. 1, 319:

hic (sc. Carthagine) illius (Junonis) arma, Hic currus fuit,

Verg. A. 1, 16 et saep.: Pa. Philocomasium hicine etiam nunc est? Pe Quom exibam, hic erat, Plaut. Mil. 2, 2, 25; cf.: Ch. Ubi ego sum? hicine an apud mortuos? Eut. Neque apud mortuos neque hic es, id. Merc. 3, 4, 17:

hicine,

id. Cist. 1, 1, 21; 4, 2, 80; Ter. Ad. 2, 1, 29 al.: Da. Cedo fenus, redde fenus, fenus reddite, etc.... Tr. Fenus illic, fenus hic, Plaut. Most. 3, 1, 76:

facile hic plus mali est, quam illic boni,

Ter. And. 4, 3, 5; cf. id. Hec. 2, 1, 20:

hic segetes, illic veniunt felicius uvae,

Verg. G. 1, 54:

hic, illic, ubi mors deprenderat, exhalantes,

Ov. M. 7, 581 (cf. Krebs, Antibarb. p. 519).—With gen.:

hic proxume viciniae,

in this neighborhood, Plaut. Mil. 2, 3, 2:

modo vidi virginem hic viciniae miseram,

Ter. Phorm. 1, 2, 45.—With ne: hicine libertatem aiunt aequam esse omnibus? is it here that, etc., Ter. Ad. 2, 1, 29 (cf. hic, I. B. fin.).—

Transf., in this affair, on this occasion, in this particular, herein, here:

hic, quantum in bello fortuna possit, cognosci potuit,

Caes. B. G. 6, 35, 2; Cic. Verr. 1, 16, 49:

hic tu tabulas desideras Heracliensium publicas,

id. Arch. 4, 8; cf.:

hic vos dubitabitis, judices,

id. Verr. 2, 2, 44, § 109:

hic miramur, hunc hominem tantum excellere ceteris? etc.,

id. de Imp. Pomp. 13, 39:

hic jam plura non dicam,

id. ib. 9, 24; id. Planc. 41, 99; id. Verr. 2, 1, 26, § 66 (cf. II. fin. infra):

hic, ubi opus est, non verentur: illic, ubi nihil opus est, ibi verentur,

Ter. And. 4, 1, 14:

ut cum hic tibi satisfecerimus, istic quoque nostram in te benevolentiam navare possimus,

Cic. Fam. 3, 10, 3.—Referring to the noun whose position in the sentence is the most remote (cf. I. D. 2.):

alterius ducis causa melior videbatur, alterius erat firmior: hic omnia speciosa, illic valentia,

Vell. 2, 49, 3.—

Of time, i. q. nunc or tum, now, here; then, hereupon, at this time, at this juncture:

hic reddes omnia,

Ter. And. 2, 3, 15:

hic ego quid praedicem?

Cic. Sest. 5, 12; id. Cat. 1, 10, 26:

hic cum uterque me intueretur,

id. Fin. 2, 1, 1; so,

hic cum,

id. Tusc. 5, 20, 60; Nep. Milt. 3, 3:

hic tum Fabricius frequentes eos ad me domum adduxit,

Cic. Clu. 17, 49; so, hic tum, id. ib 20, 56; 27, 73; id. Verr. 2, 1, 26 §

66 al.: hic regina gravem poposcit pateram,

Verg. A. 1, 728.—So very freq. to introduce the beginning of a speech: hic Laelius (inquit); hic Philus;

hic Scipio, etc.,

Cic. Rep. 1, 13, 23; 24 sq.; id. Fam. 1, 9, 10; 3, 8, 3; 5, 15, 4; id. Ac. 2, 4, 10; id. de Or. 2, 50, 202; Verg. A. 9, 246 et saep.—

huc (access. form hoc), v. huc.

ĭbĭ̄, adv. [from the pronom. root I, is, with dat. ending as in tibi, sibi, in loc. sense as in ubi; cf. Sanscr. suffix bhjam; Corss. Ausspr. 1, 169], in that place, there, = entautha (cf. istic).

Lit., in space:

ibi cenavi atque ibi quievi in navi noctem perpetem,

Plaut. Am. 2, 2, 100;

tandem abii ad praetorem. Ibi vix requievi,

id. Capt. 2, 2, 6: nempe in foro? De. Ibi, id. As. 1, 1, 104:

in Asiam hinc abii, atque ibi, etc.,

Ter. Heaut. 1, 1, 59:

Demaratus fugit Tarquinios Corintho et ibi suas fortunas constituit,

Cic. Tusc. 5, 37, 109; Ov. M. 1, 316:

aedificabat in summa Velia: ibi alto atque munito loco arcem inexpugnabilem fore,

Liv. 2, 7, 6:

erit haec differentia inter hoc edictum et superius, quod ibi de eo damno praetor loquitur, etc.,

Dig. 47, 8, 4, § 6:

musca est meus pater... nec sacrum nec tam profanum quicquamst, quin ibi ilico adsit,

Plaut. Merc. 2, 3, 27:

ut illa, quae dicimus, non domo attulisse, sed ibi protinus sumpsisse videamur,

there, on the spot, Quint. 11, 2, 46; 4, 1, 54; 12, 9, 19:

in eo flumine pons erat. Ibi praesidium ponit,

Caes. B. C. 1, 47.—In common speech, sometimes pleonastic, with the name of a place:

in medio propter canalem, ibi ostentatores meri,

Plaut. Curc. 4, 1, 15; 19; 22; id. Cist. 1, 1, 18; cf.:

illic ibi demum'st locus, ubi, etc.,

id. Capt. 5, 4, 3.—With corresp. relative adverbs, ubi, unde, etc.:

nam ubi tu profusus, ibi ego me pervelim sepultam,

Plaut. Curc. 1, 2, 7:

nemo est, quin ubivis quam ibi, ubi est, esse malit,

Cic. Fam. 6, 1, 1; cf.:

ibi esse, ubi, etc.,

id. ib. 1, 10:

ubi tyrannus est, ibi... dicendum est plane nullam esse rem publicam,

id. Rep. 3, 31:

multa intelleges meliora apud nos multo esse facta quam ibi fuissent, unde huc translata essent,

id. ib. 2, 16.—So with quo loco, etc.:

quo loco maxime umor intus perseverabit, ibi pus proximum erit,

Cels. 8, 9; cf.:

quacumque equo invectus est, ibi haud secus quam pestifero sidere icti pavebant,

Liv. 8, 9, 12:

quo descenderant, ibi processerunt longe,

Varr. R. R. 2, 1, 5.—With gen.:

ibi loci terrarum orbe portis discluso,

Plin. 6, 11, 12, § 30.—Post-class. of vessels, etc., therein (= in eis):

qui sciens vasa vitiosa commodavit, si ibi infusum vinum est, etc.,

Dig. 13, 6, 18, § 3.—Post-class. and very rarely with verbs of motion (for eo):

et cum ibi venerimus,

there, thither, Dig. 1, 2, 1 fin.; cf. ibidem.—

Transf.

Of time, then, thereupon (mostly ante - class. and poet., but freq. in Liv.):

invocat deos inmortales: ibi continuo contonat Sonitu maxumo, etc.,

Plaut. Am. 5, 1, 41 sq.; cf.:

ubi... ibi,

ib. 11:

postquam... ibi,

ib. v. 39 sq.:

ter conatus ibi collo dare bracchia circum,

Verg. A. 2, 792:

ibi infit, etc.,

Liv. 3, 71, 6:

nec moram ullam, quin ducat, dari: Ibi demum ita aegre tulit, ut, etc.,

then for the first time, Ter. Hec. 1, 2, 53: ibi postquam laborare aciem Calpurnius vidit, Liv. 39, 31, 4.—With cum:

ibi cum alii mores et instituta eorum eluderent,

Liv. 40, 5, 7:

ibi cum de re publica retulisset,

id. 22, 1, 4.—With corresp. ubi:

ille ubi miser famelicus videt, me tam facile victum quaerere, ibi homo coepit me obsecrare, etc.,

Ter. Eun. 2, 2, 30:

non voco (te patrem): Ubi voles pater esse, ibi esto,

Plaut. Ep. 4, 2, 25.—Pleonastically with tum:

tum ibi nescio quis me arripit,

Plaut. Curc. 5, 2, 47: ibi tum derepente ex alto in altum despexit mare, Enn. ap. Non. 518, 6 (Trag. Rel. v. 352 Vahl.):

cum Aebutius Caecinae malum minaretur, ibi tum Caecinam postulasse, etc.,

Cic. Caecin. 10, 27; cf.:

ibi nunc (colloq.),

Plaut. Am. prol. 135; id. Curc. 3, 68.—

Of other relations, there, in that matter, on that occasion, in that condition (class.): nolite ibi nimiam spem habere, Cato ap. Gell. 13, 17, 1:

numquid ego ibi peccavi?

Plaut. Ep. 4, 2, 23:

at pol ego ibi sum, esse ubi miserum hominem decet,

id. Bacch. 5, 1, 21:

si quid est, quod ad testes reservet, ibi nos quoque paratiores reperiet,

Cic. Rosc. Am. 29, 82:

ibi fortunae veniam damus,

in that case, Juv. 11, 176:

huic ab adulescentia bella intestina, caedes, rapinae, discordia civilis grata fuere, ibique juventutem suam exercuit,

in these things, Sall. C. 5, 2; Quint. 2, 2, 12:

non poterat ibi esse quaestio,

id. 7, 1, 5:

subsensi illos ibi esse et id agere inter se clanculum,

to be at it, busy about it, Ter. Heaut. 3, 1, 63:

ibi esse,

id. ib. 5, 2, 30; cf.:

cecinere vates, cujus civitatis eam civis Dianae immolasset, ibi fore imperium,

i. e. in that state, Liv. 1, 45, 5:

ibi imperium fore, unde victoria fuerit,

id. 1, 24, 2:

et interdum in sanctionibus adicitur, ut qui ibi aliquid commisit, capite puniatur, i. e. in his sanctionibus,

Dig. 1, 8, 9, § 3.—

Of persons, in or with him or her (very rare): duxi uxorem;

quam ibi miseriam vidi!

Ter. Ad. 5, 4, 13 (cf.: ibi inquit, quasi uxor locus sit, Don. ad loc.); cf.:

nil ibi majorum respectus,

Juv. 8, 64.—

Esp., law t. t.: tunc ibi, then and there, in the state of affairs then existing:

de eo, quaque ille tunc ibi habuit, tantummodo, intra annum... judicium dabo,

Dig. 43, 16, 1 praef.; cf.: ibi autem ait praetor, ut ne quis et quae illic non habuit, complectatur, ib. § 37 sq.

ignāvĭa, ae, f. [id.], inactivity, laziness, idleness, sloth, listlessness, cowardice, worthlessness (syn.: socordia, desidia, inertia, pigritia, segnities; opp.: fortitudo, alacritas).

Lit. (class.):

dare argentum adulescenti, qui exaedificaret suam incohatam ignaviam,

Plaut. Trin. 1, 2, 95: venit mihi ignavia; ea mihi tempestas fuit;

mi adventu suo grandinem imbremque attulit,

id. Most. 1, 2, 57 Lorenz ad loc.:

contraria fortitudini ignavia,

Cic. Inv. 2, 54, 165;

so opp. fortitudo,

id. Cat. 2, 11, 25:

inertiam, ignaviam, desidiam, luxuriam (adversariorum) proferre,

Auct. Her. 1, 5, 8:

timiditas et ignavia,

Cic. Tusc. 3, 7, 14:

ignaviam suam tenebrarum ac parietum custodiis tegere,

id. Rab. Perd. 7, 21:

socordiae sese atque ignaviae tradere,

Sall. C. 52;

so with socordia,

id. ib. 58, 4:

per luxum atque ignaviam aetatem agere,

id. J. 2, 4:

quod istic (= in te) cum ignavia est scelus,

Liv. 1, 47, 3:

quae tanta animis ignavia venit?

Verg. A. 11, 733:

copia (cibi) ignaviam affert,

Plin. 11, 14, 14, § 35:

fumo crebriore et ignavia earum (apium) excitatur ad opera,

id. 11, 16, 15, § 45:

ignavia corpus hebetat, labor firmat,

Cels. 1, 1.—Prov.:

ignaviam necessitas acuit,

Curt. 5, 4, 31.—

Transf., of things:

odoris,

i. e. weakness, Plin. 12, 25, 54, § 119.

immitto ( inm-), īsi, issum, 3 ( perf. sync. immisti, Sil. 17, 354), v. a. [in-mitto], to send or let into a place, to introduce, admit, to send or despatch against, to let loose at, discharge at, to cast or throw into (freq. and class.; cf. intromitto, induco, introduco).

Lit.

In gen.:

servos ad spoliandum fanum,

Cic. Verr. 2, 4, 45, § 101; cf.:

servi in tecta nostra cum facibus immissi,

id. Att. 14, 10, 1; id. Sest. 36, 78:

magna vis hominum simul immissa,

Liv. 2, 5, 3:

equitatu immisso (in agmen hostium),

Caes. B. G. 7, 40, 4:

armaturam levem in stationes,

Liv. 40, 48, 2; 21, 8, 8:

corpus in undas,

Ov. H. 2, 133:

artificem mediis flammis,

id. M. 6, 615:

completas naves taeda et pice in Pomponianam classem immisit,

let loose, Caes. B. C. 3, 101, 2; so ib. § 5; cf.:

navem in terram,

Liv. 30, 25, 8: repente equum immisi ad eam legionem, urged, spurred, Galb. ap. Cic. Fam. 10, 30, 3:

si effrenatos in eos equos immittitis,

Liv. 40, 40, 5:

pila in hostes,

Caes. B. G. 6, 8, 6:

tela,

id. B. C. 3, 92, 2:

telum ex manu,

Dig. 9, 2, 52:

canalibus aqua immissa,

Caes. B. C. 2, 10, 6:

aquam ex fullonicis in fundum vicini,

Dig. 39, 3, 3:

cloacam privatam in publicum,

ib. 43, 23, 1; and:

puram aquam in alvum,

Cels. 2, 12:

haec (tigna) cum machinationibus immissa in flumen defixerat,

had driven into, Caes. B. G. 4, 17, 4:

bipedales trabes,

id. ib. §

6: tigna (in parietem),

Dig. 8, 5, 8; 43, 25, 3:

coronam caelo,

hurls it to the sky, Ov. M. 8, 179:

lentum filis immittitur aurum,

is inserted, interwoven, id. ib. 6, 68:

circa oneratas veste cervices laticlaviam immiserat mappam,

put on, put around, Petr. 32, 2:

dexteraque immissis da mihi signa rotis,

let loose, swiftly driven, Prop. 3, 9, 58; cf.:

immissis pars caeca et concita frenis Arietat in portas,

slackened, Verg. A. 11, 889:

habenas,

id. ib. 5, 662; Ov. M. 1, 280; cf.

rudentes,

let go, let loose, Plin. Ep. 8, 4, 5:

Codrus in medios se immisit hostes,

threw himself, Cic. Tusc. 1, 48, 116; Liv. 9, 4, 10:

se in hostium manum multitudinemque,

Cic. Font. 17, 38; cf.:

immisit in armatas hostium copias,

id. Par. 1, 2, 12:

offirmastin' occultare, quo te inmittas,

whither you are going, Plaut. Pers. 2, 2, 40. —

In partic.

To send against (secretly or hostilely), to set on, incite, instigate, suborn (mostly post-Aug.):

alii Tarquinium a Cicerone immissum aiebant,

Sall. C. 48, 8:

fratrem Tiberium inopinantem repente immisso tribuno militum interemit,

Suet. Calig. 23; cf. Tac. A. 3, 16:

immissis qui monerent,

id. ib. 4, 54:

Suillium accusandis utrisque immittit,

id. ib. 11, 1:

ad cujus rei probationem immittet indices,

Just. 32, 2:

invidia et a dissimilibus delator inmissus,

Plin. Ep. 6, 31, 3. —

To let grow unrestrained or wild:

ea vitis immittitur ad uvas pariendas,

Varr. R. R. 1, 31, 3:

cupressus immittitur in perticas asseresve,

Plin. 16, 33, 60, § 141:

pro densitate arborum immissorumque aliorum in alios ramorum,

grown together, interwoven, Liv. 40, 22, 3: penitus immissis radicibus niti, deeply planted or sunk, Quint. 1, 3, 5: barba immissa et intonso capillo, etc., overgrown, hanging down, Sisenn. ap. Non. 130, 8; so,

barba immissa,

Verg. A. 3, 593; Ov. M. 12, 351; Quint. 12, 3, 12:

immissi capilli,

Ov. F. 1, 503; id. M. 5, 338; 6, 168; cf.

, in a Greek construction: Phleias immissus patrios de vertice crines,

Val. Fl. 1, 412.—

To ingraft:

trunci resecantur, et... deinde feraces plantae immittuntur,

Verg. G. 2, 80.—

Aliquem in bona alicujus, to install, put in possession, Cic. Verr. 2, 1, 54, § 142.—

Trop.:

aliquid in aures,

to listen to, Plaut. Ep. 3, 1, 14; but without in:

ne tu quod istic fabuletur auris inmittas tuas,

id. Capt. 3, 4, 16: verba suis immittere figuris, to accommodate its modes of thought to the words, Manil. 1, 24:

jactam et immissam a te nefariam in me injuriam semper duxi,

Cic. Par. 4, 1, 28:

hic corrector in eo ipso loco, quo reprehendit, immittit imprudens ipse senarium,

lets escape him, id. Or. 56, 190:

si nihil extrinsecus accidit, quod corpus ejus in aliquam valetudinem immitteret,

threw into some sickness, Dig. 1, 21, 14, § 2:

immisitque fugam Teucris atrumque timorem,

instilled, infused, Verg. A. 9, 719:

vires alicui,

Val. Fl. 7, 353:

amorem,

Sen. Herc. Oet. 554.

immitto ( inm-), īsi, issum, 3 ( perf. sync. immisti, Sil. 17, 354), v. a. [in-mitto], to send or let into a place, to introduce, admit, to send or despatch against, to let loose at, discharge at, to cast or throw into (freq. and class.; cf. intromitto, induco, introduco).

Lit.

In gen.:

servos ad spoliandum fanum,

Cic. Verr. 2, 4, 45, § 101; cf.:

servi in tecta nostra cum facibus immissi,

id. Att. 14, 10, 1; id. Sest. 36, 78:

magna vis hominum simul immissa,

Liv. 2, 5, 3:

equitatu immisso (in agmen hostium),

Caes. B. G. 7, 40, 4:

armaturam levem in stationes,

Liv. 40, 48, 2; 21, 8, 8:

corpus in undas,

Ov. H. 2, 133:

artificem mediis flammis,

id. M. 6, 615:

completas naves taeda et pice in Pomponianam classem immisit,

let loose, Caes. B. C. 3, 101, 2; so ib. § 5; cf.:

navem in terram,

Liv. 30, 25, 8: repente equum immisi ad eam legionem, urged, spurred, Galb. ap. Cic. Fam. 10, 30, 3:

si effrenatos in eos equos immittitis,

Liv. 40, 40, 5:

pila in hostes,

Caes. B. G. 6, 8, 6:

tela,

id. B. C. 3, 92, 2:

telum ex manu,

Dig. 9, 2, 52:

canalibus aqua immissa,

Caes. B. C. 2, 10, 6:

aquam ex fullonicis in fundum vicini,

Dig. 39, 3, 3:

cloacam privatam in publicum,

ib. 43, 23, 1; and:

puram aquam in alvum,

Cels. 2, 12:

haec (tigna) cum machinationibus immissa in flumen defixerat,

had driven into, Caes. B. G. 4, 17, 4:

bipedales trabes,

id. ib. §

6: tigna (in parietem),

Dig. 8, 5, 8; 43, 25, 3:

coronam caelo,

hurls it to the sky, Ov. M. 8, 179:

lentum filis immittitur aurum,

is inserted, interwoven, id. ib. 6, 68:

circa oneratas veste cervices laticlaviam immiserat mappam,

put on, put around, Petr. 32, 2:

dexteraque immissis da mihi signa rotis,

let loose, swiftly driven, Prop. 3, 9, 58; cf.:

immissis pars caeca et concita frenis Arietat in portas,

slackened, Verg. A. 11, 889:

habenas,

id. ib. 5, 662; Ov. M. 1, 280; cf.

rudentes,

let go, let loose, Plin. Ep. 8, 4, 5:

Codrus in medios se immisit hostes,

threw himself, Cic. Tusc. 1, 48, 116; Liv. 9, 4, 10:

se in hostium manum multitudinemque,

Cic. Font. 17, 38; cf.:

immisit in armatas hostium copias,

id. Par. 1, 2, 12:

offirmastin' occultare, quo te inmittas,

whither you are going, Plaut. Pers. 2, 2, 40. —

In partic.

To send against (secretly or hostilely), to set on, incite, instigate, suborn (mostly post-Aug.):

alii Tarquinium a Cicerone immissum aiebant,

Sall. C. 48, 8:

fratrem Tiberium inopinantem repente immisso tribuno militum interemit,

Suet. Calig. 23; cf. Tac. A. 3, 16:

immissis qui monerent,

id. ib. 4, 54:

Suillium accusandis utrisque immittit,

id. ib. 11, 1:

ad cujus rei probationem immittet indices,

Just. 32, 2:

invidia et a dissimilibus delator inmissus,

Plin. Ep. 6, 31, 3. —

To let grow unrestrained or wild:

ea vitis immittitur ad uvas pariendas,

Varr. R. R. 1, 31, 3:

cupressus immittitur in perticas asseresve,

Plin. 16, 33, 60, § 141:

pro densitate arborum immissorumque aliorum in alios ramorum,

grown together, interwoven, Liv. 40, 22, 3: penitus immissis radicibus niti, deeply planted or sunk, Quint. 1, 3, 5: barba immissa et intonso capillo, etc., overgrown, hanging down, Sisenn. ap. Non. 130, 8; so,

barba immissa,

Verg. A. 3, 593; Ov. M. 12, 351; Quint. 12, 3, 12:

immissi capilli,

Ov. F. 1, 503; id. M. 5, 338; 6, 168; cf.

, in a Greek construction: Phleias immissus patrios de vertice crines,

Val. Fl. 1, 412.—

To ingraft:

trunci resecantur, et... deinde feraces plantae immittuntur,

Verg. G. 2, 80.—

Aliquem in bona alicujus, to install, put in possession, Cic. Verr. 2, 1, 54, § 142.—

Trop.:

aliquid in aures,

to listen to, Plaut. Ep. 3, 1, 14; but without in:

ne tu quod istic fabuletur auris inmittas tuas,

id. Capt. 3, 4, 16: verba suis immittere figuris, to accommodate its modes of thought to the words, Manil. 1, 24:

jactam et immissam a te nefariam in me injuriam semper duxi,

Cic. Par. 4, 1, 28:

hic corrector in eo ipso loco, quo reprehendit, immittit imprudens ipse senarium,

lets escape him, id. Or. 56, 190:

si nihil extrinsecus accidit, quod corpus ejus in aliquam valetudinem immitteret,

threw into some sickness, Dig. 1, 21, 14, § 2:

immisitque fugam Teucris atrumque timorem,

instilled, infused, Verg. A. 9, 719:

vires alicui,

Val. Fl. 7, 353:

amorem,

Sen. Herc. Oet. 554.

ĭn-ultus, a, um, adj.

For whom no revenge is taken, unavenged, unrevenged, not vindicated.

Of persons:

Marius ne inultus esset,

Cic. Sest. 22, 50:

ne inultos imperatores suos jacere sinerent,

Liv. 25, 37, 10:

moriemur inultae?

Verg. A. 4, 659:

non me inulto Victor laetabere,

id. ib. 10, 739; Hor. S. 1, 8, 44; 2, 3, 297:

quam inulti perierint,

Sall. J. 31, 2; id. Hist. Fragm. 3, 74 Dietsch; Ov. F. 2, 233.—

Of things:

mortem suam ne inultam pateretur,

Cic. Div. 1, 27, 57:

injuriae,

id. Div. in Caecil. 16, 53:

cruor,

Val. Max. 9, 2, 3 fin.:

nil poterit Juno, nisi inultos flere dolores?

Ov. M. 4, 426:

nec Ptolemaeo inulta scelera fuerunt,

Just. 24, 3, 10:

Alexandro caedes,

id. 29, 5, 1.—

Upon whom no revenge is taken, unpunished.

Of persons:

numquam me inultus istic ludificabit,

Plaut. Am. 4, 3, 13:

cur Asellium esse inultum tam diu sinis,

Cic. Clu. 62, 172:

hostīs inultos abire sinere,

Sall. J. 58, 5; 70, 4:

hostis Medeae nullus inultus,

Ov. H. 12, 182. —

Transf.

Of things, for which no punishment is inflicted, unpunished:

neque scelus inultum relinquendum,

Sall. J. 106, 6; Val. Max. 9, 7, 2:

quicquid multis peccatur, inultum est,

Luc. 5, 260.—

Unharmed, unhurt, safe, with impunity:

inulto Dicere quod sentit permitto,

Hor. S. 2, 3, 189:

neu sinas Medos equitare inultos,

id. C. 1, 2, 51; cf.:

at ne illud haud inultum, si vivo, ferent ( = inulti),

Ter. Heaut. 5, 1, 45:

sed inultum numquam id auferet,

id. And. 3, 5, 4:

et catulos ferae Celent inultae,

Hor. C. 3, 3, 42.—

Trop., unsated, unappeased, insatiable:

odium,

Hor. Ep. 1, 2, 61; cf.

preces,

unavailing, id. C. 1, 28, 33.

ĭta, adv. [pronom. stem i-; cf. is; Sanscr. itthā; Zend, itha], in the manner specified, in this manner, in this wise, in such a way, so, thus.

In gen.

Referring to what precedes, as has been said, thus, so:

des operam ut investiges sitne ita,

Cic. Att. 12, 17: vidi ego nequam homines, verum te nullum deteriorem. Phil. Ita sum, Plaut. Bacch. 5, 2, 60:

ita aiunt,

Ter. And. 1, 2, 21; 3, 3, 18; id. Ad. 5, 5, 7:

et hercule ita fecit,

Cic. Cael. 11, 37:

factum est ita,

id. Att. 7, 8, 4:

aiunt enim te ita dictitare,

id. Verr. 2, 3, 64, § 151;

frequent in phrase: quae cum ita sint,

since what has been said is true, id. Rosc. Com. 6, 17 init.; so,

quod cum ita sit,

id. Caecin. 12, 33:

quae cum ita essent,

id. Clu. 34, 94 fin. —

To introduce the thought which follows, thus, in the following manner, as follows, in this way:

in tertio de oratore ita scriptum est, in perpetua, etc.,

Quint. 9, 1, 25:

haec ita digerunt: primum... secundum, etc.,

id. 11, 2, 20:

ita sciunt procuratores... nullius apud te auctoritatem valere plus quam meam,

Cic. Fam. 13, 42, 4; id. Tusc. 3, 18, 41:

ita constitui, fortiter esse agendum,

id. Clu. 19, 51. —

In affirmations, esp. in replies, yes, it is so, just so, true: quid istic tibi negoti est? Dav. Mihin'? Si. Ita, Ter. And. 5, 2, 8:

an laudationes? ita, inquit Antonius,

Cic. de Or. 2, 11, 44:

Davusne? ita,

Hor. S. 2, 7, 2; so in solemn affirmation: est ita: est, judices, ita, ut dicitur, Cic. Verr. 2, 4, 52, § 117:

et certe ita est,

id. Att. 9, 13, 2:

ita est,

Plaut. Ps. 1, 5, 51; Ter. And. 1, 1, 27;

and in negations: non est ita,

Cic. Off. 1, 44, § 158; strengthened by other particles of affirmation: as vero, profecto, prorsus, plane;

ita vero,

Plaut. Men. 5, 9, 37:

ita profecto,

id. Am. 1, 1, 214:

non est profecto ita, judices,

Cic. Rosc. Am. 40, 121:

ita prorsus,

id. Tusc. 2, 27, 67:

prorsus ita,

id. Leg. 3, 12, 26:

ita plane,

id. Tusc. 1, 7, 13; id. Ac. 2, 35, 113.—

In interrogations, esp.

Jeeringly, implying an affirmative, = alêthes: itane? really? truly? is it so? itane credis? Ter. And. 2, 3, 25; id. Eun. 5, 8, 28; Cic. Div. 2, 40, 83:

itane est?

id. Rosc. Am. 39, 113;

so with vero or tandem: itane vero? ego non justus?

Cic. N. D. 2, 4, 11; id. Verr. 2, 5, 30, § 77; id. Div. 1, 13, 23:

itane tandem?

id. Clu. 65, 182. —

Where surprise or reproach is implied: quid ita? (Gr. ti dai), why so? how is that? what do you mean? accusatis Sex. Roscium. Quid ita? Cic. Rosc. Am. 12, 34; id. N. D. 1, 35, 99; id. Off. 2, 23, 83:

quid ita passus est Eretriam capi? quid ita tot Thessaliae urbes? Quid ita, etc.,

Liv. 32, 21, 13; 27, 34, 13; Plaut. Trin. 4, 2, 42.

In partic.

In comparisons, so.

To point out the resemblance, usually corresponding to ut; sometimes to quasi, quomodo, quemadmodum, quam, tamquam, veluti, qualis, etc., as, like, in the same way as:

non ita amo ut sani solent homines,

Plaut. Merc. 2, 1, 38:

ita ut res sese habet,

Ter. Heaut. 4, 3, 24:

ita vero, Quirites, ut precamini, eveniat,

Cic. Phil. 4, 4, 10:

omnis enim pecunia ita tractatur, ut praeda, a praefectis,

id. Fam. 2, 17, 7:

an ita tu's animata, ut qui expers matris imperiis sies?

Plaut. As. 3, 1, 2:

ut homost, ita morem geras,

Ter. Ad. 3, 3, 77:

ut hirundines... ita falsi amici, etc.,

Auct. Her. 4, 48, 61:

tametsi ita de meo facto loquor, quasi ego illud mea voluntate fecerim,

Cic. Verr. 2, 1, 11, § 29:

sed prorsus ita, quasi aut reus numquam esset futurus, aut, etc.,

id. ib. 2, 4, 22, § 49; Quint. 9, 4, 87:

me consulem ita fecistis, quomodo pauci facti sunt,

Cic. Agr. 2, 1, 3; Quint. 11, 1, 92:

quemadmodum dicimus non feci furtum, ita, non est hoc furtum,

Quint. 7, 3, 1:

non ita variant undae... quam facile mutantur amantes,

Prop. 3, 5, 11:

castra in hostico incuriose ita posita, tamquam procul abesset hostis,

Liv. 8, 38, 2:

neque enim ita se gessit tamquam rationem aliquando esset redditurus,

Cic. Verr. 2, 4, 22, § 49:

Alexander ita cupide profectus fuerat, veluti, etc.,

Just. 12, 2, 1:

sane ita se habet sacrum, quale apud Homerum quoque est,

Quint. 1, 5, 67.—

Following or followed by ut, to denote that two things are in the same condition or category.

Ut... ita, as... so, just as... so also, alike... and, as well... as: Dolabellam ut Tarsenses, ita Laodiceni multo amentiores ultro arcessierunt, Cass. ap. Cic. Fam. 12, 13, 10:

Hercules cum ut Eurysthei filios, ita suos configebat sagittis,

Cic. Ac. 2, 28, 89; id. Leg. 2, 2, 5. —

Ut... ita, although... yet:

ut errare potuisti, sic decipi te non potuisse quis non videt?

Cic. Fam. 10, 20, 2:

haec omnia ut invitis, ita non adversantibus patriciis transacta,

Liv. 3, 55, 15; cf.;

pleraque Alpium sicut breviora ita arrectiora sunt,

id. 21, 35, 11. —

Ita ut, just as:

ita ut occoepi dicere,

Plaut. Poen. 2, 24; id. Trin. 4, 2, 52:

ita ut antea demonstravimus,

Caes. B. G. 7, 76; Cato, R. R. 144, 2.—

In oaths, emphatic wishes, solemn assertions, etc., expressed by a comparison:

ita ille faxit Juppiter,

Plaut. Most. 2, 1, 51: ita me di ament, non nil timeo, i.e. may they so love me as it is true that, etc., Ter. Eun. 4, 1, 1; 3, 2, 21:

ita sim felix,

Prop. 1, 7, 3:

sollicitat, ita vivam, me tua valetudo,

Cic. Fam. 16, 20, 1; Verg. A. 9, 208; so, followed by ut, with indic.:

ita mihi salvā re publicā vobiscum perfrui liceat, ut ego non moveor, etc.,

Cic. Cat. 4, 6, 11:

ita me Venus amet, ut ego te numquam sinam, etc.,

Plaut. Curc. 1, 3, 52:

ita me amabit sancta Saturitas, itaque suo me condecoret cognomine, ut ego vidi,

id. Capt. 4, 2, 97; by ut, with subj., adding a second wish:

nam tecum esse, ita mihi omnia quae opto contingant, ut vehementer velim,

Cic. Fam. 5, 21, 1; for which the abl. absol.: ita incolumi Caesare moriar, Balb. ap. Cic. Att. 9, 7, B, 3; for the subj. with ita, the fut. indic.:

ita te amabit Juppiter, ut tu nescis?

Plaut. Aul. 4, 10, 31; id. Merc. 4, 4, 22.—

To denote a kind or quality, so, such, of this nature, of this kind:

nam ita est ingenium muliebre,

Plaut. Stich. 5, 5, 3:

ita est amor: balista ut jacitur,

id. Trin. 3, 2, 42:

ita sunt res nostrae,

Cic. Att. 4, 1, 8:

ita sunt Persarum mores,

Plaut. Pers. 4, 2, 25:

si ita sum, non tam est admirandum regem esse me,

Cic. Sull. 7, 22; id. Dom. 27, 71:

ita inquam = hoc dico,

id. Phil. 14, 5, 12.—

To denote an expected or natural consequence, so, thus, accordingly, under these circumstances, in this manner, therefore:

ita praetorium missum,

Liv. 21, 54, 3:

ita Jovis illud sacerdotium per hanc rationem Theomnasto datur,

Cic. Verr. 2, 2, 51 fin.; esp.: ita fit, thus it comes to pass, hence it follows:

ita fit ut animus de se ipse tum judicet, cum id ipsum, quo judicatur, aegrotet,

Cic. Tusc. 3, 1, 1; id. Off. 1, 28, 101; 1, 45, 160:

ita fit ut deus ille nusquam prorsus appareat,

id. N. D. 1, 14, 37; id. Leg. 1, 15, 42; so in an inference, therefore: et deus vester nihil agens; expers virtutis igitur;

ita ne beatus quidem,

id. N. D. 1, 40, 110; Suet. Caes. 60; so,

itaque (= et ita), crassum (caelum) Thebis, itaque pingues Thebani,

Cic. Fat. 4, 7; id. N. D. 3, 17, 44.—

Introducing a limitation or restriction, on the condition, on the assumption, in so far, to such an extent, only in so far, etc., commonly followed by ut:

et tamen ita probanda est mansuetudo, ut adhibeatur rei publicae causa severitas,

Cic. Off. 1, 25, 88:

pax ita convenerat, ut Etruscis Latinisque fluvius Albula finis esset,

Liv. 1, 3; 24, 29 fin.:

sed ante omnia ita vos irae indulgere oportet, ut potiorem irā salutem habeatis,

id. 23, 3; so with tamen:

longiorem dicturis periodum colligendus est spiritus, ita tamen ut id neque diu neque cum sono faciamus,

Quint. 11, 3, 53:

haec ita praetereamus, ut tamen intuentes ac respectantes relinquamus,

Cic. Sest. 5, 13. —

To denote degree, so, to such a degree, so very, so much:

quod quid ita placuerit iis, non video,

Quint. 9, 4, 10:

hoc tibi ita mando, ut dubitem an etiam te rogem, ut pugnes ne intercaletur,

Cic. Att. 5, 9, 2:

ita fugavit Samnites, ut, etc.,

Liv. 8, 36; esp. with adjj.:

judices ita fortes tamen fuerunt, ut... vel perire maluerint, quam,

Cic. Att. 1, 16, 5:

ita sordidus ut se Non umquam servo melius vestiret,

Hor. S. 1, 1, 96:

ita sunt omnia debilitata,

Cic. Fam. 2, 5, 2; so with negatives: non (haud, nec, etc.) ita, not very, not especially:

non ita magna mercede,

Cic. Fam. 1, 9, 3:

non ita lato interjecto mari,

id. Or. 8, 25:

non ita antiqua,

id. Verr. 2, 4, 49, § 109:

accessione utuntur non ita probabili,

id. Fin. 2, 13, 42:

haec nunc enucleare non ita necesse est,

id. Tusc. 5, 8, 23:

non ita multum provectus,

id. Phil. 1, 3, 7:

post, neque ita multo,

Nep. Cim. 3, 4; id. Pel. 2, 4; id. Phoc. 2, 5.

ĭtĭdem, adv. [ita; suffix -dem for diem; cf. pridem, etc.], in like manner, so, just, in the same way.

As correl. (cf. item).

With ut:

itidem, uti catapultae solent,

Plaut. Curc. 5, 3, 12:

ut filium bonum patri esse oportet, itidem ego sum patri,

id. Am. 3, 4, 9; 2, 2, 79; id. Capt. 2, 2, 11; id. Truc. 4, 2, 36; id. Aul. 2, 2, 37:

atque eas itidem fallam, ut ab illis fallimur,

Ter. Eun. 2, 3, 94:

floriferis ut apes in saltibus omnia libant, omnia nos itidem depascimur aurea dicta,

Lucr. 3, 12.—

With quasi:

quasi piscis, itidem est amator lenae,

Plaut. As. 1, 3, 26:

itidem olent, quasi quom una multa jura confudit cocus,

id. Most. 1, 3, 119; id. Capt. 5, 4, 5; id. Rud. 3, 2, 46.—

Absol.:

(cf.: pariter, una, etiam): illa autem virgo atque altera itidem ancillula, Plaud. Rud. prol. 74: feci ego istaec itidem in adulescentia,

id. Bacch. 3, 3, 6:

nimis similist mihi, Itidem habet petasum ac vestitum,

id. Am. 1, 1, 286:

jube me vinciri ilico, dum istic itidem vinciatur,

id. Capt. 3, 4, 76:

temperantia in suas itidem res, et in communes distributa est,

Cic. Part. 22:

exsectum a filio Caelum, vinctum itidem a filio Saturnum,

Cic. N. D. 3, 24, 62.

căpŭt ( kăp-căpud), ĭtis ( abl. sing. regularly capite:

capiti,

Cat. 68, 124; cf. Tib. 1, 1, 72 Huschk., where the MSS., as well as Caes. German. Arat. 213, vary between the two forms), n. [kindr. with Sanscr. kap-āla; Gr. keph-alê; Goth. haubith; Germ. Haupt].

The head, of men and animals:

oscitat in campis caput a cervice revolsum,

Enn. Ann. 462 Vahl.: i lictor, conliga manus, caput obnubito, form. ap. Cic. Rab. Perd. 4, 13; cf. Liv. 1, 26, 6:

tun' capite cano amas, homo nequissume?

Plaut. Merc. 2, 2, 34; so,

cano capite,

id. As. 5, 2, 84; id. Cas. 3, 1, 4; Tib. 1, 1, 72; Pers. 1, 83 al.; cf. Tib. 1, 10, 43, and:

capitis nives,

Hor. C. 4, 13, 12, and Quint. 8, 6, 17 Spald.:

raso capite calvus,

Plaut. Am. 1, 1, 306:

irraso,

id. Rud. 5, 2, 16:

intonsum,

Quint. 12, 10, 47:

amputare alicui,

Suet. Galb. 20; Vulg. 1 Par. 10, 9:

capite operto,

Cic. Sen. 10, 34, 34:

obvoluto,

id. Phil. 2, 31, 77 Klotz:

caput aperire,

id. ib.:

abscindere cervicibus,

id. ib. 11, 2, 5:

demittere,

Caes. B. G. 1, 32; Cat. 87, 8; Verg. A. 9, 437: attollere. Ov. M. 5, 503:

extollere,

to become bold, Cic. Planc. 13, 33: efferre, to raise one ' s head, to be eminent, Verg. E. 1, 25 al.—Of animals, Tib. 2, 1, 8; Hor. S. 1, 2, 89; 2, 3, 200; id. Ep. 1, 1, 76 al.—

Prov.: supra caput esse, to be over one ' s head, i. e. to be at one ' s very doors, to threaten in consequence of nearness ( = imminere, impendere), Sall. C. 52, 24; Liv. 3, 17, 2; Cic. Q. Fr. 1, 2, 2, § 6; Tac. H. 4, 69; cf. Kritz ad Sall. l. l.: capita conferre (like our phrase to put heads together, i. e to confer together in secret), Liv. 2, 45, 7:

ire praecipitem in lutum, per caputque pedesque,

over head and ears, Cat. 17, 9:

nec caput nec pedes,

neither beginning nor end, good for nothing, Cic. Fam. 7, 31, 2; cf. Cato ap. Liv. Epit. lib. 50; Plaut. As. 3, 3, 139 sq.—

Capita aut navia (al. navim), heads or tails, a play of the Roman youth in which a piece of money is thrown up, to see whether the figure-side (the head of Janus) or the reverse - side (a ship) will fall uppermost, Macr. S. 1, 7; Aur. Vict. Orig. 3; cf. Ov. F. 1, 239; Paul. Nol. Poëm. 38, 73.—

Poet., the head, as the seat of the understanding:

aliena negotia Per caput saliunt,

run through the head, Hor. S. 2, 6, 34; so id. ib. 2, 3, 132; id. A. P. 300.—

Ad Capita bubula, a place in Rome in the tenth region, where Augustus was born, Suet. Aug. 5.—

Transf., of inanimate things.

In gen., the head, top, summit, point, end, extremity (beginning or end):

ulpici,

Cato, R. R. 71:

allii,

Col. 6, 34, 1:

porri,

id. 11, 3, 17:

papaveris,

Liv. 1, 54, 6; Verg. A. 9, 437:

bulborum,

Plin. 19, 5, 30, § 94:

caulis,

id. 19, 8, 41, § 140 al.:

jecoris (or jecinoris, jocinoris),

Cic. Div. 2, 13, 32; Liv. 8, 9, 1; cf. id. 27, 26, 14; 41, 14, 7; cf. Paul. ex Fest. p. 244 Müll.:

extorum,

Ov. M. 15, 795; Luc. 1, 627; Plin. 11, 37, 73, § 189: pontis, tēte de pont, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 18, 4; cf. Front. Arat. 2, 13, 5:

tignorum,

Caes. B. C. 2, 9:

columnae,

Plin. 34, 3, 7, § 13:

molis,

the highest point of the mole, Curt. 4, 2, 23:

xysti,

Plin. Ep. 2, 17, 20:

porticus,

id. ib. 5, 6, 19 al.—

Esp., of rivers,

The origin, source, spring ( head):

caput aquae illud est, unde aqua nascitur,

Dig. 43, 20, 1, § 8; so Lucr. 5, 270; 6, 636; 6, 729; Tib. 1, 7, 24; Hor. C. 1, 1, 22; id. S. 1, 10, 37; Verg. G. 4, 319; 4, 368; Ov. M. 2, 255; Hirt. B. G. 8, 41; Liv. 1, 51, 9; 2, 38, 1; 37, 18, 6:

fontium,

Vitr. 8, 1; Mel. 3, 2, 8; Plin. Ep. 8, 8, 5; 10, 91, 1 al.—

(more rare) The mouth, embouchure, Caes. B. G. 4, 10; Liv. 33, 41, 7; Luc. 2, 52; 3, 202.—

Also of plants, sometimes the root, Cato, R. R. 36; 43; 51:

vitis,

id. ib. 33, 1; 95, 2; Plin. 17, 22, 35, § 195; Verg. G. 2, 355.—

Also, in reference to the vine, vine branches, Col. 3, 10, 1; Cic. Sen. 15, 53.— Poet., also the summit, top of trees, Enn. ap. Gell. 13, 20, and ap. Non. 195, 24; Ov. M. 1, 567; Poët. ap. Quint. 9, 4, 90; Claud. Rapt. Pros. 3, 370. —

Of mountains, rocks, Verg. A. 4, 249; 6, 360.—

Of a boil that swells out, Cels. 8, 9;

hence, facere,

to come to a head, Plin. 22, 25, 76, § 159; 26, 12, 77, § 125; cf.: capita deorum appellabantur fasciculi facti ex verbenis, Paul. ex Fest. p. 64 Müll.—

Per meton. (pars pro toto), a man, person, or animal (very freq. in prose and poetry; cf. kara, kephalê,, in the same signif.;

v. Liddell and Scott and Robinson): pro capite tuo quantum dedit,

Plaut. Most. 1, 3, 54; id. Pers. 1, 1, 37:

hoc conruptum'st caput,

id. Ep. 1, 1, 85:

siquidem hoc vivet caput, i. e. ego,

id. Ps. 2, 4, 33; so id. Stich. 5, 5, 10; cf. id. Capt. 5, 1, 25:

ridiculum caput!

Ter. And. 2, 2, 34:

festivum,

id. Ad. 2, 3, 8:

lepidum,

id. ib. 5, 9, 9:

carum,

Verg. A. 4, 354; Hor. C. 1, 24, 2:

liberum,

Cic. Verr. 2, 2, 32, § 79:

vilia,

Liv. 25, 6, 9:

viliora,

id. 9, 26, 22:

vilissima,

id. 24, 5, 13:

ignota,

id. 3, 7, 7; cf. id. 2, 5, 6:

liberorum servorumque,

id. 29, 29, 3 al. —In imprecations:

istic capiti dicito,

Plaut. Rud. 3, 6, 47; cf.:

vae capiti tuo,

id. Most. 4, 3, 10; so id. Poen. 3, 3, 32; Ter. Phorm. 3, 2, 6; Cael. ap. Cic. Fam. 8, 1, 4; Tib. 1, 2, 12; Verg. A. 8, 484; 11, 399 al.—With numerals:

capitum Helvetiorum milia CCLXIII.,

souls, Caes. B. G. 1, 29; 4, 15:

quot capitum vivunt, totidem studiorum Milia,

Hor. S. 2, 1, 27; id. Ep. 2, 2, 189; cf. id. C. 1, 28, 20 al.; so, in capita, in distribution, to or for each person (cf. in Heb. also, for each head, poll, = for each individual, v. Robinson in h. v.), Liv. 2, 33, 11; 32, 17, 2; 34, 50, 6 al. (cf.:

in singulos,

id. 42, 4, 5).—Of. the poll-tax:

exactio capitum,

Cic. Fam. 3, 8, 5; so,

capite censi, v. censeo.—Of animals,

Verg. A. 3, 391; Col. 6, 5, 4 fin.; 8, 5, 4; 8, 5, 7; 8, 11, 13; Veg. Vet. 1, 18.—

Trop.

Life, and specif.,

Physical life:

carum,

Plaut. Capt. 2, 1, 33 sq.; 5, 1, 26:

si capitis res siet,

if it is a matter of life and death, id. Trin. 4, 2, 120: capitis periculum adire, to risk one ' s life, Ter. And. 4, 1, 53; id. Hec. 3, 1, 54; cf. id. Phorm. 3, 2, 6 Runnk.:

capitis poena,

capital punishment, Caes. B. G. 7, 71:

pactum pro capite pretium,

Cic. Off. 3, 29, 107:

cum altero certamen honoris et dignitatis est, cum altero capitis et famae,

id. ib. 1, 12, 38:

cum dimicatione capitis,

id. Prov. Cons. 9, 23; cf.:

suo capite decernere,

id. Att. 10, 9, 2; so Liv. 2, 12, 10; Cic. Fin. 5, 22, 64; Liv. 9, 5, 5:

caput offerre pro patriā,

Cic. Sull. 30, 84:

patrium tibi crede caput, i. e. patris vitam et salutem,

Ov. M. 8, 94; so,

capitis accusare,

to accuse of a capital crime, Nep. Paus. 2 fin.:

absolvere,

id. Milt. 7, 6:

damnare,

id. Alcib. 4, 5; id. Eum. 5, 1:

tergo ac capite puniri,

Liv. 3, 55, 14:

caput Jovi sacrum,

id. 3, 55, 7:

sacratum,

id. 10, 38, 3 al.; cf. Ov. M. 9, 296.—

Civil or political life, acc. to the Roman idea, including the rights of liberty, citizenship, [p. 290] and family (libertatis, civitatis, familiae): its loss or deprivation was called deminutio or minutio capitis, acc. to the foll. jurid. distinction: capitis deminutionis tria genera sunt: maxima, media, minima; tria enim sunt, quae habemus: libertatem, civitatem, familiam. Igitur cum omnia haec amittimus (as by servitude or condemnation to death), maximam esse capitis deminutionem; cum vero amittimus civitatem (as in the interdictio aquae et ignis) libertatem retinemus, mediam esse capitis deminutionem;

cum et libertas et civitas retinetur, familia tantum mutatur (as by adoption, or, in the case of women, by marriage) minimam esse capitis deminutionem constat,

Dig. 4, 5, 11; cf. Just. Inst. 1, 16, 4; Cic. de Or. 1, 40, 181; 1, 54, 231; id. Tusc. 1, 29, 71; Liv. 3, 55, 14; 22, 60, 15:

capitis minor,

Hor. C. 3, 5, 42:

servus manumissus capite non minuitur, quia nulnum caput habuit,

Dig. 4, 5, 3, § 1.—Of the deminutio media, Cic. Brut. 36, 136; id. Verr. 2, 2, 40, §§ 98 and 99; id. Quint. 2, 8 al.—Of the deminutio minima, Cic. Top. 4, 18; cf. Gai Inst. 1, 162.—

The first or chief person or thing, the head, leader, chief, guide (very freq.).

With gen.:

scelerum,

an arrant knave, Plaut. Curc. 2, 1, 19; id. Bacch. 4, 7, 31; id. Mil. 2, 6, 14; id. Ps. 1, 5, 31; 4, 5, 3; id. Rud. 4, 4, 54:

perjuri,

id. ib. 4, 4, 55:

concitandorum Graecorum,

Cic. Fl. 18, 42:

consilil,

Liv. 8, 31, 7:

conjurationis,

id. 9, 26, 7:

caput rei Romanae Camillus,

id. 6, 3, 1; cf.:

caput rerum Masinissam fuisse,

id. 28, 35, 12; so id. 26, 40, 13:

reipublicae,

Tac. A. 1, 13:

nominis Latini,

heads, chiefs, Liv. 1, 52, 4:

belli,

id. 45, 7, 3:

Suevorum,

chieftribe, Tac. G. 39 fin. al.—The predicate in gen. masc.:

capita conjurationis ejus virgis caesi ac securi percussi,

Liv. 10, 1, 3.—

With esse and dat.:

ego caput fui argento reperiundo,

Plaut. As. 3, 3, 138; cf.:

illic est huic rei caput,

author, contriver, Ter. And. 2, 6, 27; so id. Ad. 4, 2, 29 al.—

Absol.:

urgerent philosophorum greges, jam ab illo fonte et capite Socrate,

Cic. de Or. 1, 10, 42:

corpori valido caput deerat,

guide, leader, Liv. 5, 46, 5:

esse aliquod caput (i. e. regem) placebat,

id. 1, 17, 4; cf. id. 1, 23, 4; Hor. S. 2, 5, 74 al.—Of things, head, chief, capital, etc.;

thus of cities: Thebas caput fuisse totius Graeciae,

head, first city, Nep. Epam. 10 fin.; so with gen., Liv. 9, 37, 12; 10, 37, 4 Weissenb. ad loc.; 23, 11, 11; 37, 18, 3 (with arx); cf.:

pro capite atque arce Italiae, urbe Romanā,

Liv. 22, 32, 5; and with dat.:

Romam caput Latio esse,

id. 8, 4, 5; and:

brevi caput Italiae omni Capuam fore,

id. 23, 10, 2 Drak. N. cr. —Of other localities:

castellum quod caput ejus regionis erat,

the head, principal place, Liv. 21, 33, 11.—Of other things:

jus nigrum, quod cenae caput erat,

the principal dish, Cic. Tusc. 5, 34, 98; cf. id. Fin. 2, 8, 25:

patrimonii publici,

id. Agr. 1, 7, 21; cf. id. ib. 2, 29, 80; Liv. 6, 14, 10: caput esse artis, decere, the main or principal point, Cic. de Or. 1, 29, 132:

caput esse ad beate vivendum securitatem,

id. Lael. 13, 45: ad consilium de re publicā dandum caput est nosse rem publicam;

ad dicendum vero probabiliter, nosse mores civitatis,

id. de Or. 2, 82, 337; 1, 19, 87:

litterarum,

summary, purport, substance, id. Phil. 2, 31, 77:

caput Epicuri,

the fundamental principle, dogma, id. Ac. 2, 32, 101; cf. Quint. 3, 11, 27: rerum, the chief or central point, head, Cic. Brut. 44, 164.—So in writings, a division, section, paragraph, chapter, etc.:

a primo capite legis usque ad extremum,

Cic. Agr. 2, 6, 15; cf. id. ib. 2, 10, 26; id. Verr. 2, 1, 46, § 118 Ascon.; id. Fam. 3, 8, 4; Gell. 2, 15, 4 al.; Cic. de Or. 2, 55, 223; id. Fam. 7, 22 med.; Quint. 10, 7, 32:

id quod caput est,

Cic. Att. 1, 17, 4; so id. Fam. 3, 7, 4.—Of money, the principal sum, the capital, stock (syn. sors;

opp. usurae),

Cic. Verr. 2, 1, 4, § 11; 2, 3, 35, § 80 sq.; id. Att. 15, 26, 4; Liv. 6, 15, 10; 6, 35, 4; Hor. S. 1, 2, 14 al.

mens, mentis ( nom. sing. mentis: terra corpus est, at mentis ignis est, Enn. ap. Prisc. p. 764 P.; so too, istic est de sole sumptus; isque totus mentis est, Enn. ap. Varr. L. L. 5, § 59 Müll.; cf. Enn. p. 168, v. 6 and 7 Vahl.), f. [from the root men, whence memini, q. v., and comminiscor], the mind, disposition; the heart, soul (class.).

In gen.: fusi sine mente ac sine sensu ullo jaceant, Enn. ap. Non. 312, 26 (Ann. v. 134 Vahl.):

nubilam mentem Animi habeo,

Plaut. Cist. 2, 1, 6:

mens animi,

Cat. 65, 4:

mens animi vigilat,

Lucr. 4, 758:

mala mens, malus animus,

bad disposition, bad heart, Ter. And. 1, 1, 137:

hominum erga se mentes,

feelings, sentiments, Suet. Calig. 60:

mens mollis ad calamitates perferendas,

Caes. B. G. 3, 19:

humanae mentis vitium... saeva cupido,

Juv. 14, 175.—

In partic.

The conscience:

cum vero jurato sententia dicenda est, meminerit, deum se adhibere testem, id est ut ego arbitror, mentem suam,

Cic. Off. 3, 10, 44:

auditor, cui frigida mens est crimi nibus,

Juv. 1, 166:

quos diri conscia fact, Mens habet attonitos et surdo verbere caedit,

id. 13, 194.—

The intellectual faculties, the mind, understanding, intellect, reason, judgment, discernment, consideration, reflection, etc.: mens, cui regnum totius animi ( soul) a naturā tributum est, Cic. Tusc. 3, 5, 11:

animus ita est constitutus, ut habeat praestantiam mentis,

id. Fin. 5, 12, 34:

deorum mente atque ratione omnem mundum administrari et regi,

id. N. D. 1, 2, 4:

mente complecti aliquid,

to comprehend, understand, id. Tusc. 1, 16, 37:

sanum mentis esse,

to be of sound mind, Plaut. Trin. 2, 4, 53:

mens sana in corpore sano, Juv 10, 356: mentis suae esse,

to be in one's right mind, in one's senses, Cic. Pis. 21, 50; so,

mentis compotem esse,

id. ib. 20, 48: captus mente, out of his senses, beside himself, mad (cf. menceps), id. Ac. 2, 17, 53; Paul. Sent. 3, 4, a, 11:

mentem amittere,

to lose one's mind, Cic. Har. Resp. 15. 31:

mentis inops,

Ov. H. 15, 139:

huic ex tempore dicenti effluit mens,

his recollection vanished, Cic. Brut. 61, 218:

quis est tam vecors, qui ea, quae tanta mente fiunt, casu putet posse fieri?

id. Har. Resp. 9, 19:

vobis dent mentem oportet (di), ut prohibeatis, sicut mihi dederunt, ut, etc.,

Liv. 6, 18:

quid tibi istuc in mentem venit?

what comes into your mind? what are you thinking of? Plaut. Am. 2, 2, 34:

modo hercle in mentem venit,

id. As. 3, 2, 42:

venit hoc mihi in mentem, te, etc.,

id. Aul. 2, 2, 49:

venit in mentem, ut, etc.,

id. Curc. 4, 4, 2.—With inf., Plaut. Bacch. 4, 7, 31.—With nom.:

miserae ubi venit in mentem mortis metus,

Plaut. Rud. 3, 3, 23:

servi venere in mentem calliditates,

Ter. Heaut. 5, 1, 13:

quotiescumque patria in mentem veniret,

Liv. 5, 54, 3; 8, 5, 10; Quint. 12, 9, 13; cf.:

numquam ea res tibi tam belle in mentem venire potuisset,

Cic. Att. 12, 37, 2; id. Har. Resp. 26, 55.—With gen. (so mostly in Cic.):

non minus saepe ei venit in mentem potestatis, quam aequitatis tuae,

he bethought himself of, Cic. Quint. 2, 6:

tibi tuarum virtutum veniat in mentem,

id. de Or 2, 61, 249:

venit mihi Platonis in mentem,

id. Fin. 5, 1, 2:

solet mihi in mentem venire illius temporis,

id. Fam. 7, 3, 1.—

Mind, thought, plan, purpose, intention, design. quā facere id possis, nostram nunc accipe mentem, Verg. A. 1, 676: ut nemini dubium esse debeat, quin reliquo tempore eādem mente sim futurus, [p. 1133] Nep. Hann. 2, 5:

Dolabella classem eā mente comparavit, ut,

Cic. Fam. 12, 14, 1:

mentes deorum scrutari in fibris,

Ov. M. 15, 136:

ferro percussit, sed non occidendi mente, Mos. et Rom. Leg. Coll. 1, 6, 3: poenae modus ex mente facientis statui potest,

ib. 13, 3, 2:

in mente est mihi dormire,

I have a mind to, Petr. 21.—

Spirit, boldness, courage: addere mentem, to give courage to, Hor Ep. 2, 2, 36:

demittunt mentes,

lose courage, Verg. A. 12, 609 (cf. animus).—

Personified: Mens, the goddess of thought, whose festival was held on the eighth of June, Cic. Leg. 2, 8, 19:

Menti aedem T. Octacilius praetor vovit,

Liv. 22, 10; cf. Ov. F. 6, 241.

mens, mentis ( nom. sing. mentis: terra corpus est, at mentis ignis est, Enn. ap. Prisc. p. 764 P.; so too, istic est de sole sumptus; isque totus mentis est, Enn. ap. Varr. L. L. 5, § 59 Müll.; cf. Enn. p. 168, v. 6 and 7 Vahl.), f. [from the root men, whence memini, q. v., and comminiscor], the mind, disposition; the heart, soul (class.).

In gen.: fusi sine mente ac sine sensu ullo jaceant, Enn. ap. Non. 312, 26 (Ann. v. 134 Vahl.):

nubilam mentem Animi habeo,

Plaut. Cist. 2, 1, 6:

mens animi,

Cat. 65, 4:

mens animi vigilat,

Lucr. 4, 758:

mala mens, malus animus,

bad disposition, bad heart, Ter. And. 1, 1, 137:

hominum erga se mentes,

feelings, sentiments, Suet. Calig. 60:

mens mollis ad calamitates perferendas,

Caes. B. G. 3, 19:

humanae mentis vitium... saeva cupido,

Juv. 14, 175.—

In partic.

The conscience:

cum vero jurato sententia dicenda est, meminerit, deum se adhibere testem, id est ut ego arbitror, mentem suam,

Cic. Off. 3, 10, 44:

auditor, cui frigida mens est crimi nibus,

Juv. 1, 166:

quos diri conscia fact, Mens habet attonitos et surdo verbere caedit,

id. 13, 194.—

The intellectual faculties, the mind, understanding, intellect, reason, judgment, discernment, consideration, reflection, etc.: mens, cui regnum totius animi ( soul) a naturā tributum est, Cic. Tusc. 3, 5, 11:

animus ita est constitutus, ut habeat praestantiam mentis,

id. Fin. 5, 12, 34:

deorum mente atque ratione omnem mundum administrari et regi,

id. N. D. 1, 2, 4:

mente complecti aliquid,

to comprehend, understand, id. Tusc. 1, 16, 37:

sanum mentis esse,

to be of sound mind, Plaut. Trin. 2, 4, 53:

mens sana in corpore sano, Juv 10, 356: mentis suae esse,

to be in one's right mind, in one's senses, Cic. Pis. 21, 50; so,

mentis compotem esse,

id. ib. 20, 48: captus mente, out of his senses, beside himself, mad (cf. menceps), id. Ac. 2, 17, 53; Paul. Sent. 3, 4, a, 11:

mentem amittere,

to lose one's mind, Cic. Har. Resp. 15. 31:

mentis inops,

Ov. H. 15, 139:

huic ex tempore dicenti effluit mens,

his recollection vanished, Cic. Brut. 61, 218:

quis est tam vecors, qui ea, quae tanta mente fiunt, casu putet posse fieri?

id. Har. Resp. 9, 19:

vobis dent mentem oportet (di), ut prohibeatis, sicut mihi dederunt, ut, etc.,

Liv. 6, 18:

quid tibi istuc in mentem venit?

what comes into your mind? what are you thinking of? Plaut. Am. 2, 2, 34:

modo hercle in mentem venit,

id. As. 3, 2, 42:

venit hoc mihi in mentem, te, etc.,

id. Aul. 2, 2, 49:

venit in mentem, ut, etc.,

id. Curc. 4, 4, 2.—With inf., Plaut. Bacch. 4, 7, 31.—With nom.:

miserae ubi venit in mentem mortis metus,

Plaut. Rud. 3, 3, 23:

servi venere in mentem calliditates,

Ter. Heaut. 5, 1, 13:

quotiescumque patria in mentem veniret,

Liv. 5, 54, 3; 8, 5, 10; Quint. 12, 9, 13; cf.:

numquam ea res tibi tam belle in mentem venire potuisset,

Cic. Att. 12, 37, 2; id. Har. Resp. 26, 55.—With gen. (so mostly in Cic.):

non minus saepe ei venit in mentem potestatis, quam aequitatis tuae,

he bethought himself of, Cic. Quint. 2, 6:

tibi tuarum virtutum veniat in mentem,

id. de Or 2, 61, 249:

venit mihi Platonis in mentem,

id. Fin. 5, 1, 2:

solet mihi in mentem venire illius temporis,

id. Fam. 7, 3, 1.—

Mind, thought, plan, purpose, intention, design. quā facere id possis, nostram nunc accipe mentem, Verg. A. 1, 676: ut nemini dubium esse debeat, quin reliquo tempore eādem mente sim futurus, [p. 1133] Nep. Hann. 2, 5:

Dolabella classem eā mente comparavit, ut,

Cic. Fam. 12, 14, 1:

mentes deorum scrutari in fibris,

Ov. M. 15, 136:

ferro percussit, sed non occidendi mente, Mos. et Rom. Leg. Coll. 1, 6, 3: poenae modus ex mente facientis statui potest,

ib. 13, 3, 2:

in mente est mihi dormire,

I have a mind to, Petr. 21.—

Spirit, boldness, courage: addere mentem, to give courage to, Hor Ep. 2, 2, 36:

demittunt mentes,

lose courage, Verg. A. 12, 609 (cf. animus).—

Personified: Mens, the goddess of thought, whose festival was held on the eighth of June, Cic. Leg. 2, 8, 19:

Menti aedem T. Octacilius praetor vovit,

Liv. 22, 10; cf. Ov. F. 6, 241.

mēto (no perf.), ātum, 1, v. a., to measure; v. metor fin.

mĕto, messŭi (Cato ap. Prisc. p. 903 P.; Mart. Cap. 3, § 319), messum, 3, v. a. and n. [root ma-; Gr. amaô, mow, reap; amê, sickle; cf. messis, messor], to reap, mow, crop; of the vintage, to gather, gather in, collect; and poet. of the sucking of honey from flowers (class.).

Lit.:

cum est matura seges, metendum,

Varr. R. R. 1, 50, 3:

sunt autem metendi genera complura,

Col. 2, 21, 2:

in metendo occupatos,

Caes. B. G. 4, 32:

pabula falce,

to cut, cut down, Ov. H. 6, 84:

farra,

id. F 2, 519:

arva,

Prop. 4 (5), 10, 30.—Prov.:

ut sementem feceris, ita et metes,

as you sow, so shall you reap, Cic. de Or. 2, 65, 261; cf.:

ventum seminabunt et turbinem metent,

Vulg. Os. 8, 7:

qui seminant iniquitatem metet mala,

id. Prov. 22, 8:

mihi istic nec seritur, nec metitur,

i. e. I have no share in it, it does not concern me, Plaut. Ep. 2, 2, 80:

sibi quisque ruri metit,

every one looks out for himself, id. Most. 3, 2, 112: Tibi aras, tibi occas, tibi seris;

tibi item metes,

id. Merc. prol. 71.—Of the vintage, to gather, etc.:

postremus metito,

Verg. G. 2, 410; so,

vindemiam,

Plin. 17, 22, 35, § 185.—Of bees: purpureosque metunt flores, reap the flowers, i. e. gather the pollen, Verg. G. 4, 54.—

Transf.

In gen., to cut off, pluck off, crop ( poet.):

virgā lilia summa metit,

Ov. F. 2, 706:

barbam forfice,

Mart. 7, 95, 12:

capillos,

id. 10, 83, 11:

olus,

to cut, gather, Calp. Ecl. 2, 74:

et ferus in silvā farra metebat aper,

laid waste, Ov. Am. 3, 10, 40:

ille metit barbam,

Juv. 3, 186. —

In partic., in battle, to mow down, cut down:

proxima quaeque metit gladio,

Verg. A. 10, 513:

primosque et extremos metendo Stravit humum,

Hor. C. 4, 14, 31 tum Vesulum ense metit rapido, Sil. 10, 147:

agmina plura metam,

Val. Fl. 3, 670.—So of death:

metit Orcus Grandia cum parvis,

Hor. Ep. 2, 2, 178: vita omnibus metenda, ut fruges (transl. of the Greek of Euripid.: anankaiôs d echei bion therizein), Poët. ap. Cic. Tusc. 3, 25, 59.—

To inhabit a region ( poet.):

qui Batulum Nucrasque metunt,

Sil. 8, 566 (cf. a like poetic transfer of the verbs colere, arare, serere, and bibere).

Mĕto, ōnis, v Meton.

mos, mōris, m. [etym. dub.; perh. root ma-, measure; cf.: maturus, matutinus; prop., a measuring or guiding rule of life; hence], manner, custom, way, usage, practice, fashion, wont, as determined not by the laws, but by men's will and pleasure, humor, self-will, caprice (class.; cf.: consuetudo, usus).

Lit.:

opsequens oboediensque'st mori atque imperiis patris,

Plaut. Bacch. 3, 3, 54:

huncine erat aequum ex illius more, an illum ex hujus vivere?

Ter. Heaut. 1, 2, 24: alieno more vivendum est mihi, according to the will or humor of another, id. And. 1, 1, 125:

nonne fuit levius dominae pervincere mores,

Prop. 1, 17, 15: morem alicui gerere, to do the will of a person, to humor, gratify, obey him:

sic decet morem geras,

Plaut. Most. 3, 2, 35; Cic. Tusc. 1, 9, 17:

animo morem gessero,

Ter. And. 4, 1, 17:

adulescenti morem gestum oportuit,

id. Ad. 2, 2, 6; v. gero.—

The will as a rule for action, custom, usage, practice, wont, habit:

leges mori serviunt,

usage, custom, Plaut. Trin. 4, 3, 36:

legi morique parendum est,

Cic. Univ. 11:

ibam forte Viā Sacrā, sicut meus est mos,

custom, wont, Hor. S. 1, 9, 1:

contra morem consuetudinemque civilem,

Cic. Off. 1, 41, 148:

quae vero more agentur institutisque civilibus,

according to usage, according to custom, id. ib.:

mos est hominum, ut nolint eundem pluribus rebus excellere,

id. Brut. 21, 84:

ut mos est,

Juv. 6, 392;

moris erat quondam servare, etc.,

id. 11, 83:

more sinistro,

by a perverted custom, id. 2, 87.— So with ut:

morem traditum a patribus, ut, etc.,

Liv. 27, 11, 10:

hunc morem servare, ut, etc.,

id. 32, 34, 5:

virginibus Tyriis mos est gestare pharetram,

it is the custom, they are accustomed, Verg. A. 1, 336:

qui istic mos est?

Ter. Heaut. 3, 3, 1:

mos ita rogandi,

Cic. Fam. 12, 17, 1:

ut mos fuit Bithyniae regibus,

id. Verr. 2, 5, 11, § 27: moris est, it is the custom:

negavit, moris esse Graecorum, ut, etc.,

id. ib. 2, 1, 26, § 66; Vell. 2, 37, 5:

quae moris Graecorum non sint,

Liv. 36, 28, 4; cf.:

(aliquid) satis ex more Graecorum factum,

id. 36, 28, 5:

ut Domitiano moris erat,

Tac. Agr. 39.— Plur.:

id quoque morum Tiberii erat,

Tac. A. 1, 80:

praeter civium morem,

contrary to custom, to usage, Ter. And. 5, 3, 9: sine more, unwonted, unparalleled:

facinus sine more,

Stat. Th. 1, 238; so,

nullo more,

id. ib. 7, 135:

supra morem: terra supra morem densa,

unusually, Verg. G. 2, 227 (cf.:

supra modum): perducere aliquid in morem,

to make into a custom, make customary, Cic. Inv. 2, 54, 162:

quod jam in morem venerat, ut, etc.,

had become customary, Liv. 42, 21, 7.—

In partic., in a moral point of view, conduct, behavior; in plur., manners, morals, character; in a good or bad sense:

est ita temperatis moderatisque moribus, ut summa severitas summā cum humanitate jungatur,

manners, Cic. Fam. 12, 27, 1:

suavissimi mores,

id. Att. 16, 16, A, 6: boni, id. Fragm. ap. Non. 254, 8.—Prov.:

corrumpunt mores bonos colloquia mala,

Vulg. 1 Cor. 15, 33:

justi,

Cic. de Or. 2, 43, 184:

severi et pudici,

Plin. 28, 8, 27, § 106:

sanctissimi,

Plin. Ep. 10, 20, 3: feri immanisque natura, Cic. Rosc. [p. 1168] Am. 13, 38:

totam vitam, naturam moresque alicujus cognoscere,

character, id. ib. 38, 109:

eos esse M'. Curii mores, eamque probitatem, ut, etc.,

id. Fam. 13, 17, 3; id. de Or. 2, 43, 182:

mores disciplinamque alicujus imitari,

id. Deiot. 10, 28:

perditi,

id. Fam. 2, 5, 2:

praefectura morum,

the supervision of the public morals, Suet. Caes. 76:

moribus et caelum patuit,

to good morals, virtue, Prop. 4 (5), 11, 101:

amator meretricis mores sibi emit auro et purpurā,

polite behavior, complaisance, Plaut. Most. 1, 3, 128:

propitiis, si per mores nostros liceret, diis,

i. e. our evil way of life, Tac. H. 3, 72:

morum quoque filius,

like his father in character, Juv. 14, 52:

ne te ignarum fuisse dicas meorum morum, leno ego sum,

i. e. my trade, Ter. Ad. 2, 1, 6:

in publicis moribus,

Suet. Tib. 33; 42.—

Transf.

Quality, nature, manner; mode, fashion:

haec meretrix fecit, ut mos est meretricius,

Plaut. Men. 5, 4, 8:

mores siderum,

qualities, properties, Plin. 18, 24, 56, § 206:

caeli,

Verg. G. 1, 51:

Carneadeo more et modo disputare,

manner, Cic. Univ. 1:

si humano modo, si usitato more peccāsset,

in the usual manner, id. Verr. 2, 2, 3, § 9:

Graeco more bibere,

id. ib. 1, 26, 66:

apis Matinae More modoque,

after the manner of, like, Hor. C. 4, 2, 27:

Dardanius torrentis aquae vel turbinis atri More furens,

Verg. A. 10, 604:

more novalium,

Col. 3, 13, 4:

caeli et anni mores,

Col. 1, Praef. 23:

omnium more,

Cic. Fam. 12, 17, 3; so,

ad morem actionum,

Quint. 4, 1, 43:

elabitur anguis in morem fluminis,

like, Verg. G. 1, 245:

in hunc operis morem,

Hor. S. 2, 1, 63:

pecudum in morem,

Flor. 3, 8, 6:

morem vestis tenere,

mode, fashion, Just. 1, 2, 3.—

A precept, law, rule ( poet. and postAug.):

moresque viris et moenia ponet,

precepts, laws, Verg. A. 1, 264; cf.:

pacis inponere morem,

id. ib. 6, 852:

quod moribus eorum interdici non poterat,

Nep. Ham. 3:

quid ferri duritiā pugnacius? sed cedit, et patitur mores,

submits to laws, obeys, is tamed, Plin. 36, 16, 25, § 127:

ut leo mores Accepit,

Stat. Ach. 2, 183:

in morem tonsa coma, = ex more ludi,

Verg. A. 5, 556.